OSMANLI DEVLETİ `nin antlaşmaları listesi

advertisement
DERSALANI.COM
OSMANLI DEVLETİ ’nin
antlaşmaları listesi
Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi
Adres : http://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanlı_İmparatorluğu%27nun_antlaşmaları_listesi
Anlaşma adı
Osmanlı-Venedik
Antlaşması
Yılı
İmzalayanlar
1416
Venedik Cumhuriyeti
Önemi
1. Osmanlı Devleti'yle, Venedik Cumhuriyeti arasında 1416 yılında imzalanmış bir
barış ve ticaret antlaşmasıdır.
2. Osmanlı-Venedik Savaşı sona erecek.
3. Venedikliler, Osmanlı topraklarında diğer milletlerden daha fazla ticaret yapacaklar.
4. Venedikliler, buna karşılık Osmanlı gemilerine saldırmayacaklardı.
Osmanlı-Bizans
Antlaşması
1420
Doğu Roma İmparatorluğu
1. Osmanlı sultanı I. Mehmet'in Bizans İmparatorluğu'yla yaptığı bir düzenleme
antlaşmasıdır.
2. Bizanslılar, Mustafa Çelebi’yi tutsak tutmaya devam edecekler.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
3. Osmanlılar, buna karşılık Bizanslılara her yıl 100.000 akçe ödeyeceklerdi.
Edirne-Segedin
Antlaşması
1444
Macaristan Krallığı
1. 1444 yılında Osmanlı Devleti ve Macaristan Krallığı arasında imzalanmış bir
antlaşmadır. Ayrıca bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin imzaladığı ilk önemli barış
antlaşmasıdır.
2. Bulgaristan’daki Osmanlı egemenliği tanınacak.
3. Sırp despotluğu tekrar kurulacak ve Osmanlılara vergi verecek.
4. Eflak beyliği, Macar egemenliğinde kalacak ama Osmanlılara vergi vermeye devam
edecek.
5. Tuna nehri, taraflar arasında sınır olacak.
6. Antlaşmanın süresi 10 yıldı.
7. Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti ile Macaristan Krallığı arasında ilk kez bir sınır
kavramı ortaya çıkmış oldu.
Osmanlı-Venedik
Antlaşması
1479
Venedik Cumhuriyeti
1. Osmanlı Devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasında 1479 yılında imzalanmış bir
barış ve ticaret antlaşmasıdır.
2. Venedikliler, Osmanlı sularında ticaret yapma hakkını kazandılar ve bunun karşılığı
olarak Osmanlılara her yıl 10.000 altın ödemeyi kabul ettiler.
3. Venedikliler, İstanbul'da balyos (elçi) bulundurabileceklerdi.
4. Venedikliler, Osmanlılara savaş tazminatı vereceklerdi.
İstanbul Antlaşması
1533
Kutsal Roma Cermen
İmparatorluğu
1. 1529'da I. Viyana Kuşatması ile başlayan 1532'de Alman Seferiyle sona
eren Osmanlı-Habsburg Savaşlarını sona erdiren barış antlaşması.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
2. Bu antlaşmayla Arşidük Ferdinand Alman Kralı, Şarlken İspanya Kralı olarak kabul
edilip protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk olacaktı. Padişahı babaları
gibi bilip itaat edecekti. Kendi aralarında dahi olsa Osmanlı padişahı dışında hiçbir
hükümdardan İmparator diye bahsetmeyeceklerdi.
3. Ferdinand, Zapolya’nın Macar kralı olmasını kabul etti.
4. Ferdinand, Osmanlılara yılda 30.000 duka altın vermeyi kabul etti.
5. Macaristan ikiye ayrıldı. Birinci kısım Osmanlı Devleti’nin korumasında
Zapolya’ya, ikinci kısmı vergi vermek şartı ile Ferdinand’a bırakıldı.
6. Bu antlaşmayı Fransa, Venedik Cumhuriyeti ve Papalık da tasdik etmiştir.
7. Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti'nin İmparatorluk sanı resmen Avrupa tarafından
tanınmıştır.
Edirne Antlaşması
1547
Kutsal Roma Cermen
İmparatorluğu
1. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1547
yılında imzalanan düzenleme antlaşması.
2. Bu antlaşmayla Avusturya Arşidükü I. Ferdinand ve Kutsal Roma Cermen
İmparatoru V. Karl, Osmanlı İmparatorluğu'nun Macaristan üzerindeki hakimiyetini
ve Habsburg Hanedanı'nın elinde bulundurduğu KuzeybatıMacaristan toprakları
için Osmanlı İmparatorluğu'na yıllık 30.000 altın florin vermesini kabul etti.
İstanbul Antlaşması
1553
Fransa Krallığı
1. Osmanlı Devleti ile Fransa arasında 1 Şubat 1553 tarihinde imzalanan bir ittifak
antlaşmasıdır.
2. O dönemde Avrupa'nın tek hakimi olmak isteyen Almanya'nın Fransa'yı sürekli
tehdit etmesi ve bunun kendi yararına olmadığını gören Osmanlı Devleti ile
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
Almanya'nın baskısı altındaki Fransa arasında imzalanmıştır. Bu antlaşma ile
Avrupa'daki güçler dengesi iyice Osmanlı lehine kaymış ve Almanya imparatoru V.
Karl kısa bir süre sonra Osmanlı'nın üstünlüğünü kendiliğinden kabul ederek
inzivaya çekilmiştir.
3. Bu antlaşmaya göre: Fransa kralı Osmanlı padişahını Avrupa'nın tek imparatoru ve
kendisini onun bir tâbi kabul ediyordu ve Fransa Osmanlı Devleti'nin kendisine
yapacağı yardıma karşılık donanmasını Osmanlı Devleti'nin emrine veriyordu.
Amasya Antlaşması
1555
Safevî Devleti
1. 1514 Çaldıran Savaşı ile başlayıp 1554'e kadar aralıklarla devam eden OsmanlıSafevî savaşlarını sona erdiren barış antlaşması.
2. Bu ilk Osmanlı-Safevî Antlaşması ile Doğu
Anadolu, Bağdat, Tebriz veAzerbaycan Osmanlı imtiyaz sahasına girmiş ve
buralarda her iki devlet mensupları tücccarlar tarafından serbest ticaret yapılmaya
başlanmış ve Osmanlı'nın Anadolu Alevilerine baskı uygulamasına son vermesi
hususunda anlaşma sağlanmıştır.
3. Bu antlaşma Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında yapılan ilk antlaşmadır.
Antlaşmayı Osmanlı adına Kanuni Sultan Süleyman, Safeviler adına daŞah
İsmail'in genç oğlu Şah Tahmasb imzalamıştır.
Edirne Antlaşması
1568
Kutsal Roma Cermen
İmparatorluğu
1. Osmanlı İmparatorluğu'nun Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ile 17 Şubat
1568'de imzaladığı barış antlaşmasıdır.
2. Bu antlaşmayla Zigetvar Savaşıyla başlayan Osmanlı-Avusturya savaşına son
verilmiş ve Avusturya'nın elinde tuttuğu Kuzey Macaristan toprakları için ödemekte
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
olduğu 30.000 florin altını ödemeye devam etmesi kararlaştırılmıştır.
Ferhat Paşa Antlaşması
1590
Safevî Devleti
1. 1578-90 Osmanlı-İran Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Duraklama döneminin ilk antlaşmasıdır.
3. Tebriz, Urmiye, Revan, Karabağ, Gürcistan, Dağıstan ve ŞirvanOsmanlılara
bırakıldı.
4. Osmanlılar, Ferhat Paşa Antlaşmasıyla doğuda en geniş sınırlarına ulaştılar.
Zitvatorok Antlaşması
1606
Kutsal Roma Cermen
İmparatorluğu
1. 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Antlaşmaya göre Eğri, Estergon, Kanije kaleleri Osmanlılarda, Raab(Yanıkkale)
ve Komarom kaleleri Avusturyalılarda kalacaktı.
3. Osmanlı padişahı, Avusturya Arşidüküne Roma İmparatoru (Kayser Kaizer)
unvanıyla hitap edecek.
4. Avusturya bir kereye mahsus olmak üzere 200.000 altın savaş tazminatı ödeyecekti.
5. Avusturya'nın elinde tuttuğu Kuzey Macaristan toprakları için ödemekte olduğu
yıllık 30.000 altın vergi ise kaldırılacaktı.
6. Barışın belirtisi olarak iki taraf birbirine her üç yılda bir karşılıklı armağanlar
gönderecek.
7. Zitvatorok Antlaşması Osmanlıların lehine gibi görünse de Osmanlı Devleti artık
eski gücünde değildi. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti'nin Avusturya karşısındaki
üstünlüğü sona ermiş, siyasi dengeler Osmanlı aleyhine bozulmaya başlamıştır.
Nasuh Paşa Antlaşması
1612
Safevî Devleti
1. 1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşını kısmen sona erdiren barış antlaşması.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
2. Nasuh Paşa Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti, Ferhat Paşa Antlaşmasıyla aldığı
toprakları Safevîlere geri verdi.
3. Kanunî Sultan Süleyman zamanında Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti
arasında imzalanan Amasya Barış Antlaşması (1555) ile belirlenen sınırlar geçerli
olacaktır.
4. Buna karşın Safevîler, her yıl Osmanlı Padişahı’na iki yüz yük ipek haraç
vereceklerdir.
5. Osmanlı egemenliği altındaki yerler Osmanlılar'da kalacaktır.
6. Şehrizor Eyaletini istila eden Hilev Han'a ve Seyyid Mübarek'e Safeviler tarafından
yardım edilmeyecek.
7. Şemhal ve Dağıstan üzerinde Osmanlı egemenliği devam edecek.
8. Osmanlıların, Ruslara karşı yapacakları her hangi bir
seferde Safeviler,Osmanlılara yardım edecekler, engel olmayacaklardır.
9. İranlı Hacılar, Bağdat ve Basra yoluyla değil, Halep-Şam üzerinden hacca gidip
geleceklerdir.
10. Kanuni Sultan Süleyman zamanında belirlenen sınırlar çerçevesinde, OsmanlıSafevi sınırlarını belirlemek için Osmanlı tarafını Bağdat Beylerbeyi Mahmut Paşa
ve Van Beylerbeyi Mehmet Paşa temsil edecekler.
Serav Antlaşması
1618
Safevî Devleti
1. 1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşını tamamen sona erdiren barış antlaşması.
2. Nasuh Paşa Antlaşması ile belirlenen sınırlar esas alınacaktır.
3. Kars ve Ahıska kaleleri Osmanlılar’da kalacaktır.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
4. Osmanlı hâkimiyetinde bulunan Dağıstan beylerine saldırılmayacak.
5. Esirler karşılıklı olarak serbest bırakılacak.
6. Safevi Şahı, Osmanlı Padişahı'na her yıl haraç olarak 100 deve yükü ipek, kumaş vs.
kıymetli eşya gönderecektir.
7. Serav Barış Antlaşması'nın 1612 yılında varılan Nasuh Paşa Barışı'ndan tek önemli
farkı 200 deve yükü ipek haracının 100 deve yüküne indirilmiş olmasıdır.
Hotin Antlaşması
1621
Lehistan-Litvanya Birliği
1. 1620-1621 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Kırım Tatarlarının Lehistan'a yaptığı akınlar yasaklandı.
3. Hotin kalesi, Osmanlı egemenliğindeki Boğdan'a verildi.
4. Lehistan'ın Kırım Hanlığı'na vergi ödemeye devam etmesi kararlaştırıldı.
Kasr-ı Şirin Antlaşması
1639
Safevî Devleti
1. 1623-1639 Osmanlı-İran Savaşını sona erdiren ve o tarihlerde Doğu Anadolu'dan
başlayıp Basra Körfezinde sona eren 2185 km.'lik Osmanlı-İran sınırını belirleyen
bu antlaşma ile Bağdat, Basra ve ŞehrizorOsmanlılarda
kaldı, Ahıska ve Revan ise Safevî Devletine bırakıldı.
2. Daha sonraki tarihlerde çıkan Osmanlı-İran Savaşlarında ortaya çıkan sınır
meseleleri hep Kasr-ı Şirin Antlaşması temelinde çözümlendi.
3. Aynı zamanda bu antlaşma bugünkü Türkiye-İran ve İran-Irak sınırlarını da büyük
ölçüde belirlemiştir.
Vasvar Antlaşması
1664
Kutsal Roma Cermen
İmparatorluğu
1. 1663-1664 Osmanlı-Avusturya Savaşını sona erdiren barış antlaşması.
2. Uyvar ve Novigrad kaleleri ile çevreleri Osmanlılarda kalacak. Zerinvarkalesi ise
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
yeniden inşa edilmemek şartıyla Avusturya'da kalacak.
3. Erdel, Osmanlı Devletine bağlı kalacak ve her iki tarafta askeri kuvvetlerini
Erdel'den çekecek.
4. Osmanlı Devleti, Erdel kralının Avusturya'ya saldırmasını önleyecek.
5. Her iki tarafta birbirlerinin topraklarına akın ve çete faaliyetlerinde bulunmayacak.
6. Avusturya Habsburg Monarşisi savaş tazminatı ödeyecek.
7. İki tarafta daha sonra karşılıklı olarak birbirlerine 200.000 kara kuruş değerinde
hediyeler gönderecek.
8. Antlaşma 20 yıl geçerli olacaktır.
9. Osmanlı Ordusu, antlaşma hükümdarlarca onaylanıncaya kadar askeri harekatında
serbest kalacak.
Bucaş Antlaşması
1672
Lehistan-Litvanya Birliği
1. 18 Ekim 1672 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya
Birliği(Polonya) arasında imzalanmış bir barış antlaşmasıdır.
2. Bu antlaşmayla Podolya Osmanlılara geçti, Ukrayna da Osmanlı himayesindeki
Kazaklara bırakılıyordu.
3. Lehistan Kırım Hanına vergi ödemeye devam ettiği gibi pişkeş adı altında her yıl
Osmanlı Devleti'ne 22.000 de altın vergi ödemeye mecbur bırakılıyordu.
4. Antlaşmanın diğer maddelerine göre, Lehistan'daki Lipka Tatarlarından Türk
ordusuna katılanların mallarına ve ailelerine zarar verilmeyecekti.
5. Antlaşma Kırım Tatarlarının ve Ukrayna Kazaklarının Lehistan'a yaptıkları akınları
da yasaklıyordu.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
6. Bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin topraklarına toprak kattığı (yani son kez yeni
toprak kazandığı) son antlaşmadır.
7. Ayrıca Osmanlı Devleti, Bucaş Antlaşması ile batıda en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
İzvança Antlaşması
1676
Lehistan-Litvanya Birliği
1. 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı sonlandıran barış antlaşması.
2. Bu antlaşmayala Bucaş Antlaşması'nda yer alan Lehistan'ın Osmanlı Devleti'ne
yıllık 22,000 pişkes (leh altını) haraç ödemesi zorunluluğu kaldırıldı.
3. Ayrıca sınırlarda da biraz değişiklik oldu, Bucaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti'ne
terk edilen Podolya'nın Türk toprağı olduğu tescillendi, yine Osmanlı Devleti'ne
bırakılan Kazaklar'ın hüküm sürdüğü Ukraynatopraklarının üçte biri Lehistan'a geri
verilirken, üçte ikisi yine Osmanlı Devleti'nin egemenliğine tevdi edildi.
Bahçesaray Antlaşması
1681
Rusya Çarlığı
1. 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması aynı zamanda Rus
Çarlığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan ilk resmi antlaşmadır.
2. Bu antlaşmanın ana hükümlerine göre Osmanlı Devleti ve Moskova merkezli Rusya
Çarlığı arasında 20 yıl süreli bir barış hüküm sürecek ve iki devletin arasındaki sınır
Dinyeper Irmağı olacaktı.
3. Her iki taraf da Dinyeper Irmağı ile güney Buğ Irmağı arasında yerleşme
yapılmamasını garanti etti.
4. Nogay göçmenlerinin Ukrayna'nın güney steplerinde gezginlik yapmaları kabul
edildi.
5. Zaporozhtsi Kazaklarının Dinyeper Irmağı ve Yan ırmakları üzerinde balıkçılık
yapma hakları, güneyde tuzla işletme hakları ve Dinyeper Irmağı ve Karadeniz
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
üzerinde deniz vasıtası kullanma hakları değişmeden kalacaktı.
6. Sağ Ukrayna Kıyıları (Pravoberezhna Ukrayina) yani Ukrayna'da Dinyeper Nehri
doğusu ve Zaporozhtsi Kazaklar bölgelerinin Rusya Çarlığı egemenliği altında
olduğunu Osmanlılar kabul etti. Buna karşılık Kiev bölgesinin güneyi (özellikle
Çehrin), Bratslav bölgesi ve Podolya Osmanlı egemenliği altında kaldığı Rus
Çarlığı tarafından onaylandı.
Karlofça Antlaşması
1699
Kutsal Roma Cermen
İmparatorluğu
Venedik Cumhuriyeti
Lehistan-Litvanya Birliği
Rusya Çarlığı
1. 1683-1699 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. 26 Ocak 1699 günü imzalanan Karlofça Antlaşması ile Banat ve Temeşvarhariç,
bütün Macaristan ve Erdel Beyliği Avusturya'ya, Ukrayna ve PodolyaLehistan'a, M
ora ve Dalmaçya kıyıları Venediklilere bırakıldı. Ruslar, ayrıca ele
geçirdikleri Azak Kalesinin dışında ele geçirmeyi düşündükleri Kerç Kalesini de
istediklerinden Karlofça'da Ruslar ile bir barış antlaşması imzalanamadı ama
Ruslarla da iki yıllık bir ateşkes üzerinde mutabakata varıldı.
3. Karlofça Antlaşmasın'nın barış süresi 25 yıl olarak belirlenirken, antlaşmanın
garantör devleti de Avusturya olmuştur.
4. Karlofça Antlaşması Osmanlı Devleti'nin batıda büyük çapta toprak kaybettiği ilk
antlaşmadır. Karlofça Antlaşması'ndan sonra Osmanlı Devleti hiçbir zaman eski
gücüne ulaşamadı. Bu antlaşmadan sonra Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları geri
alma siyaseti izlemeye başlamıştır. Ayrıcaduraklama dönemi biterken, gerileme
dönemi başlamıştır.
İstanbul Antlaşması
1700
Rusya Çarlığı
1. 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sonuçlandıran barış
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
anlaşmasıdır.1699'daki Karlofça Antlaşması'nın devamı niteliğindedir.
2. Bu antlaşmanın hükümlerine göre Osmanlı Devleti, Azak Kalesi'ni Rusya'ya bıraktı.
Ruslar'ın Karlofça'da istedikleri için barış yapılamayan Kerç Kalesiise
Osmanlılar'da kalacaktı. Ayrıca Osmanlı Devleti, Rusya'nınTaganrog'da inşa ettiği
kaleyi de kabullendi. Böylece Rusya Karadeniz'de kendisine sağlam bir yer yapmış
oluyordu.
3. Ruslar, Kudüs'ü serbestçe ziyaret edebileceklerdi.
4. Rusya, İstanbul'da daimi elçi bulundurabilecekti.
Prut Antlaşması
1711
Rusya Çarlığı
1. 1710-1711 Osmanlı-Rus Savaşını sona erdiren barış antlaşması.
2. Azak Kalesi, Osmanlılara geri verilecek. (Karadeniz tekrar Osmanlı gölü haline
geldi.)
3. Ruslar, İstanbul'da daimi elçi bulundurmayacaklar.
4. İsveç Kralı Şarl'ın serbestçe ülkesine dönmesine izin verecekler.
5. Ruslar, Lehistan'ın içişlerine karışmayacaklardı.
Pasarofça Antlaşması
1718
Avusturya Arşidüklüğü
1. 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Avusturya ile Niş, Banat Dağları ve Transilvanya Alpleri hudut kesildi.
3. Mülteci olarak Osmanlı Devleti'ne sığınan Erdel prensi II. Rákóczi Ferencailesiyle
beraber Osmanlı-Avusturya sınırında oturmak ve emniyeti sağlanmak şartıyla iade
edilecekti.
4. Venedikliler; Mora Yarımadasını, Korintos ile çevresini, Egin Körfezindeki adaları,
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
İyonya Adalarını, Aya Mavri Adasını ve Girit’te üç iskeleyi Osmanlı
Devletine verecekti.
5. İran yoluyla Avrupa'ya gelen tüccarlar, dönüşte Tuna gümrük vergilerinden muaf
tutulacaktı.
6. Antlaşmanın süresi ise 24 yıldı.
7. Pasarofça Antlaşmasıyla, Osmanlı Devleti; Avusturya’ya toprak vermesine
rağmen, Venedik’ten aldı.
İstanbul Antlaşması
1724
Rusya İmparatorluğu
1. İlk Osmanlı-Rus dostluk anlaşmasıdır.
2. Osmanlı Devleti ve Rusya, İran'a saldırıp Kuzey Kafkasya'da karşı karşıya
gelince İngiltere ve Hollanda'nın araya girmesi ile imzalanmıştır. Bu antlaşmayla
olası bir Osmanlı-Rus savaşı önlenerek SafevilerinKafkaslardaki toprakları Osmanlı
Devleti ve Rusya tarafından paylaşılmıştır.
3. Bu antlaşmayla Derbent, Bakü Kaleleri ve Dağıstan, Rusya'ya
bırakıldı.Gence, Karabağ, Ahıska, Revan ve Tebriz Osmanlı Devleti'ne verildi.
4. Ama İran'da Safevî Şahı I. Hüseyin'in İran'ı istila eden Afganlara esir düşmesiyle
yönetimi ele geçiren Avşar Türklerinden Nadir Şah bu antlaşmayı tanımamış
ve Osmanlılara savaş açmıştır.
Hemedan Antlaşması
1727
Safevî Devleti
1. 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Bu antlaşmayla Osmanlılar Tebriz dışında ele geçirmiş
oldukları Nihavend,Kirmanşah ve Hemedan'ı İran'a geri verdiler.
Anlaşma adı
Yılı
Ahmet Paşa Antlaşması
1732
İmzalayanlar
Safevî Devleti
Önemi
1. 1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Kafkasya Osmanlılara verildi.
3. Batı İran ve Azerbaycan İranlılarda kaldı.
4. Güneyde Kasr-ı Şirin sınırı değişmedi.
5. Kuzeyde Aras Irmağı iki ülke arasında sınır yapıldı.
6. Bu antlaşma, Osmanlı Devletinde sadrazamın, İran’da da Şah’ın değişmesine sebep
olmuştur.
İstanbul Antlaşması
1736
Afşar Hanedanı
1. 17 Ekim 1736 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ve İran'da kurulan Afşar
Hanedanı arasında imzalanmış bir barış ve düzenleme antlaşmasıdır. 1735-1736
Osmanlı-İran Savaşını sona erdirmiştir.
2. Bu antlaşmayla Osmanlılar Nadir Şah'ı İran Şahı olarak kabul ettiler. Ayrıca17301732 Osmanlı-İran Savaşı sonucunda imzalanan Ahmet Paşa Antlaşmasıyla elde
ettikleri Gence, Tiflis ve Revan'ı İran'a bırakmak zorunda kaldılar.
3. Fakat uzun vadede bu antlaşma ne Osmanlı Devletini ne de İranlıları tatmin etti ve
iki ülke arasındaki çatışmalar 1746 yılına kadar devam etti.
4. Aynı zamanda bu antlaşma İran'daki Safevi Hanedanı'nın sona erip yerineAfşar
Hanedanı'nın kurulduğunun Osmanlı İmparatorluğu tarafından da resmen kabul
edildiğini göstermesi açısından önemli bir belgedir.
Belgrad Antlaşması
1739
Avusturya Arşidüklüğü
Rusya İmparatorluğu
1. 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Bu antlaşma ile Avusturya Pasarofça Antlaşması ile aldığı yerleri (Sırbistan,
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
Belgrad, Eflak'ın bazı kısımlarını ve Bosna'da bir sınır bölgesini) Banat bölgesi
hariç geri verdi.
3. Azak Kalesi yıkıldı, toprakları Osmanlı Devleti ile Rusya arasında sınır oldu.
4. Kuzey Kafkasya'da bulunan ve dağ geçitlerini (Daryal Geçidi, vb...)
denetleyen Kabartay bölgesi (Kabardiya) tarafsız bir bölge olarak kabul edildi.
5. Ruslar, Kırım'dan çekilmeyi kabul etti.
6. Karadenizde savaş ve ticaret gemileri bulunduramayacaktı.
7. Osmanlı Devleti'nin imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.
8. Çünkü Belgrad Antlaşmaları ile Karadeniz’in bir Türk gölü olduğu bir kez daha
kabul edildi. Bu antlaşma ile Karadeniz'in Türk gölü olduğu son kez onaylanmıştır.
9. Ayrıca bu antlasmanın imzalanmasında etkili olan Fransızlara
karşıkapitülasyonlar süresiz olarak uzatılmıştır.
Kerden Antlaşması
1746
Afşar Hanedanı
1. 1742-1746 Osmanlı-İran Savaşını sona erdiren barış antlaşması.
2. Bu antlaşma II. Kasr-ı Şirin Antlaşması olarak da bilinir. Çünkü bu
antlaşmayla Kasr-ı Şirin Antlaşması sınırlarına geri dönülmüştür.
3. Bu antlaşma, Osmanlı-İran Savaşlarına uzun bir süre ara verdi ve bu antlaşmayla
1775'e kadar sürecek bir barış dönemi başlamıştır.
Küçük Kaynarca
Antlaşması
1774
Rusya İmparatorluğu
1. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşını sona erdiren barış antlaşması.
2. Kırım Hanlığı'yla Kuban ve Bucak Tatarları siyâsî bakımdan müstakil olup, ancak
dînî işlerinde Hilafet makamına tâbi olacaklardır.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
3. Kılburun, Kerç, Yenikale ve Azak Kalesi'yle Dinyeper (Özi) ve Buğ (Aksu)
nehirleri arasındaki arazi, Rusya’ya terk edilmiş ve Aksu hudut kabul edilmiştir.
4. Ruslar tarafından işgal
edilen Besarabya, Eflak, Boğdan ve Gürcistanülkeleriyle Akdeniz
adaları Osmanlılara iade olunacaktır.
5. Rus ordusu, Bulgaristan’da Tuna’nın sağ sahilinden, bir ay içinde sol sahiline
çekilecektir.
6. Rusya, Osmanlı topraklarındaki Ortodoksları daimî surette himaye edebilecektir.
7. Rus sefirlerinin, Eflâk ve Boğdan vaziyetleri hakkındaki müracaatları dikkate
alınacaktır. (Bu madde mucibince memleketin işlerinde Rus müdahalesine devamlı
açık kapı bırakılmış oluyordu.)
8. Rus ticaret gemileri, Karadeniz’le Akdeniz’de hareket serbestisine sahip olacak ve
istedikleri zaman boğazlardan geçebilecekler ve Osmanlı limanlarında
kalabileceklerdi. Böylelikle Karadeniz bir Türk gölü olmaktan çıktı.
9. Ruslar, İstanbul'da daimi elçilik bulundurabilecek ve Balkanlar'da istedikleri yerde
konsolosluk açabileceklerdi. Bu da Rusların Panslavizm politikasına zemin
hazırlamıştır.
10. İngiltere ile Fransa'ya verilen kapitülasyonlar, Rusya’ya da aynen tanınacaktır.
11. Osmanlı Devleti, savaş tazminatı olarak, üç senede ve üç taksitte, Rusya’ya on beş
bin kese akça verecektir. Osmanlı Devleti, tarihinde ilk defa savaş tazminatı
ödemiştir.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
12. Orta-Kuzey Kafkasya'da Osmanlı Devleti ile Rusya arasında tarafsız bir bölge
olan Kabartay ya da Kabardiya, Rusya'ya ilhak edildi.
13. Bu antlaşmayla Osmanlı İmparatorluğu Dünya üzerindeki üç büyük devletten biri
olma özelliğini kaybetti.
Aynalıkavak Antlaşması
1779
Rusya İmparatorluğu
1. Bu antlaşma, 21 Mart 1779 Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya İmparatorluğuarasında
imzalanan bir düzenleme ve ticaret antlaşmasıdır.
2. Rusya işgal ettiği Kırım'ı tekrar boşaltarak buradaki kuvvetlerini geri çekmeyi kabul
etmiştir.
3. Osmanlı Devleti, Şahin Giray'ın hanlığını tanıyacak, fakat, sonraki hanların seçimi
için, padişahın halife olarak onayı alınacaktı.
4. Akdeniz ve Karadeniz'de, Fransızlarla İngilizlere tanınan ticari haklarRusya'ya da
tanınacaktı.
5. Bu antlaşma ile Kırım'ın bağımsızlığı yeniden onaylanmış oldu.
Ziştovi Antlaşması
1791
Avusturya Arşidüklüğü
1. 1787-1791 Osmanlı-Avusturya Savaşını sona erdiren barış antlaşması.
2. Ziştovi Antlaşmasıyla Avusturya Arşidüklüğü, savaş sırasında aldığı toprakları
Osmanlı Devleti'ne geri verdi. Orsova ile Unna suyu taraflarındaki küçük bir arazi
ise Avusturya'ya bırakıldı.
3. Avusturya, Rusya'ya açık ya da gizli hiçbir yardımda bulunmayacağına dair bir
garanti verdi.
Yaş Antlaşması
1792
Rusya İmparatorluğu
1. 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşını sona erdiren barış antlaşması.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
2. Küçük Kaynarca (1774), Aynalıkavak (1779), Ticaret (1783) ve 1784’te Kırım ile
Taman’ın ilhakıyla Kuban Irmağı'nın hudut tayini hakkındaki antlaşmalar yine
eskisi gibi kalıyordu. Yani bu antlaşmayla Osmanlı Devleti,Kırım'ın Rusya'ya ait
olduğunu kabul etmiştir.
3. Turla (Dinyester) Nehri hudut kesilerek, bunun sol tarafındaki arazi, yani Aksu ile
Turla arasındaki Özi (bugün Ochakov) kalesi dahil Özi Kırı (yani Özi
ve Hocabey sancakları), Ruslara terk edildi. Sağ tarafındaki memleketler, yani
Bender, Akkerman, Kili, İsmail ve diğer tarafta Rusların işgalindeki kale ve şehirler
Osmanlılara iade ediliyordu.
4. Boğdan Voyvodalığının borçları ve geride kalan vergileri iptal edilecek ve
antlaşmadan sonraki iki yıl, her türlü vergiden muaf tutulacaktı. Af ilan edilip,
isteyenler yine memleketlerine dönebileceklerdi.
5. Tiflis Hanlığına Çıldır valileri veya beyleri tarafından taarruz olunmayacaktı.
6. Kuzey Afrika'daki Garp ocakları, Rus ticaret gemilerine taarruzda bulunurlarsa,
zarar tazmin edilecekti.
7. Anapa kalesi, Osmanlılara geri verildi.
8. Bu antlaşmayla gerileme dönemi sona ermiş ve dağılma devri başlamıştır.
Trablus Antlaşması
1795
Amerika Birleşik Devletleri
1. 4 Kasım 1796'te ABD ile Osmanlı İmparatorluğu arasında imzalanan antlaşmadır.
2. 5 Eylül 1795'te ABD bu tehdide karşı bir anlaşma yapmayı kabul etti. Bu anlaşmaya
göre ABD, Cezayir'deki esirlerin iadesi ve gerek Atlas Okyanusu'nda,
gerekse Akdeniz'de ABD sancağı taşıyan hiçbir tekneye dokunulmaması
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
karşılığında, 642.000 altın ve yılda 12.000 Osmanlı altını (21.600 dolar) ödeyecekti.
3. Dili Türkçe olan ve 22 maddeden oluşan anlaşmaya, Amerika Birleşik Devletleri
adına Joseph Donaldson ve Osmanlı İmparatorluğu adına
Cezayir Beylerbeyi Cezayirli Hasan Paşa nam-ı diğer Hasan Dayı imza koydular.
4. Bu antlaşma; ABD'nin iki asrı aşkın tarihinde, yabancı bir dille imzalanan tek
anlaşması olduğu gibi, yabancı bir devlete vergi ödenmesini kabul eden tek ABD
belgesidir.
5. ABD, 22 maddelik bu antlaşmaya 1818 yılına kadar bağlı kalıp vergi ödemiştir.
El-Ariş Antlaşması
1801
Fransa 1. Cumhuriyet
1. 24 Ocak 1800 tarihinde Fransa ve Osmanlı Devleti arasında imzalanmış ateşkes
sözleşmesi. Fransa'nın Mısır Seferi çerçevesinde imzalanmış,Büyük Britanya'nın
karşı çıkması nedeniyle uygulamaya konamamıştır.
2. Fransa bu sözleşmenin hükümlerine göre, 1798 yılında işgal etmiş olduğu Mısır'ı
boşaltacaktı.
3. Sözleşme uyarınca Fransa ordusu mensuplarının ülkelerine dönmeleri içinBüyük
Britanya tarafından pasaport ve geçiş belgeleri verilmesi gerekiyordu. Bu durumda,
bu dönemde Osmanlı Devleti'nin müttefiki konumunda olan İngiltere sözleşmeye
taraf oluyordu.
4. Başlangıçta Büyük Britanya'nın da desteklediği bu sözleşme, Şubat 1800'de
Britanya donanması amirali George Elphinstone Keith'in sözleşmeyi imzalamayı
reddetmesi nedeniyle yürürlüğe girmedi.
5. Osmanlı Devleti, bu antlaşmadan sonra diğer ülkelerin Osmanlı Devleti üzerindeki
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
amaç ve emellerine göre izledikleri yolu değerlendirerek denge politikası izlemeye
başlamıştır.
Paris Barış Senedi
1801
Fransa 1. Cumhuriyet
1. Fransa ve Osmanlı Devleti arasında yapılacak olan bir barış anlaşmasına hazırlık
niteliğindeki görüşmelerin sonucunda 9 Ekim 1801'de Paris'te imzalanan hukuki bir
antlaşmadır. Ayrıca Fransa'nın Mısır Seferi'ni sona
erdiren hukuki metinlerden biridir.
2. 1798 yılında başlayan Mısır seferi, 1801'de Fransa'nın yenik düşerek birliklerini geri
çekmesiyle sonuçlanmıştı. 27 Haziran 1801 tarihinde Fransa birliklerinin Mısır'dan
geri çekilmesini düzenleyen sözleşmenin imzalanmasından sonra, Osmanlı Devleti
ve Fransa arasında nihai bir barış antlaşması imzalanması için görüşmelere
başlandı. Paris Barış Senedi, bu bağlamda hazırlanmış, anlaşmanın imzalanmasında
Fransa'yı temsilenNapolyon Bonapart ve dışişleri bakanı Charles Maurice de
Talleyrand-Périgord, Osmanlı Devleti'ni temsilen elçi Seyid Ali Efendi hazır
bulunmuştur.
3. Anlaşma dört maddeden oluşmaktadır. İlk maddede iki devlet arasındaki
düşmanlığın sona ereceği bildirilmekte, Mısır'ın Osmanlı Devleti'ne geri verileceği,
Osmanlı Devleti'nin sınırlarının Mısır Seferi öncesindeki duruma döneceği
belirtilmektedir. İkinci maddede Fransa 1800 yılında Osmanlı Devleti ve Rusya
arasındaki bir anlaşmayla kurulan Yedi Adalar Cumhuriyeti'ni tanımakta, Osmanlı
Devleti ise söz konusu cumhuriyet üzerinde Fransa ve Rusya'nın garantörlüğünü
kabul etmektedir. Üçüncü maddede, sefer sırasında el konulan malların taraflara
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
geri verilmesi ve savaş esirlerinin serbest bırakılması düzenlenmektedir. Son madde
ise Fransa'nın daha önce Osmanlı Devleti ile imzalamış olduğu ticari anlaşmaların
yenilendiğini bildirmektedir.
Paris Antlaşması
1802
Fransa 1. Cumhuriyet
1. 25 Haziran 1802'de Paris'te, Fransa ile Osmanlı İmparatorluğu arasında imzalan bir
barış antlaşmasıdır. Napolyon'un Mısır Seferi'nin 1798 yılında başlamasından
itibaren bozulan ikili ilişkileri barış ilkeleri temelinde yeniden düzenleme amacı
taşır.
2. İki devlet arasındaki barış görüşmeleri 1801 yılında başlamış, 9 Ekim1801'de
imzalanan Paris Barış Senedi ile barışın hazırlık ilkeleri kabul edilmişti. 1802'de
imzalanan anlaşma, nihai barış antlaşması niteliğindedir. Fransa
tarafından Napolyon Bonapart yönetiminin dışişleri bakanı Charles Maurice de
Talleyrand-Périgord, Osmanlı tarafından ise Seyyid Mehmet Sait Galip Efendi
antlaşmayı imzalamıştır.
3. On maddeden oluşan bu antlaşmanın ilk maddesi iki devlet arasında barışın tesis
edildiğini belirtmekteydi. İkinci maddesi ise Fransa'nın Osmanlı İmparatorluğu
sınırları içinde daha önceden sahip olduğu bütün kapitülasyon haklarının aynen
devam edeceğini bildirmekteydi. Aynı maddede Osmanlı İmparatorluğu Fransa
gemilerine Karadeniz'de serbest dolaşım hakkı tanıyordu. Üçüncü maddede
Fransa'nın Mısır Seferi öncesinde sahip olduğu ticari hakların geçerli olduğu
vurgulanıyordu. Dördüncü maddede Osmanlı İmparatorluğu, Fransa ve İngiltere
arasında25 Mart 1802'de hazırlanmış olan Amiens Antlaşması'nı tanıyor ve söz
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
konusu antlaşmanın Osmanlı İmparatorluğu ile bağlantılı olan maddelerini kabul
ediyordu (III. Selim daha önce 13 Mayıs 1802'de tek taraflı olarak Amiens
Antlaşması'nı tanıdığını açıklamıştı.
4. Paris Antlaşması'nın 5. maddesiyle Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa birbirlerinin
toprak bütünlüklerini karşılıklı olarak garanti ediyorlardı. Altıncı ve sekizinci
maddelerle el konulan mallar ve savaş esirlerinin durumu düzenleniyordu. Yedinci
madde gümrük kurallarının eski kapitülasyonlara göre yeniden düzenlenmesini
öngörüyordu. Dokuzuncu maddeyle Osmanlı Devleti Fransa lehine en çok gözetilen
ulus kaydı düşüyordu (bu statü ikinci maddede de belirtilmişti). Onuncu madde,
antlaşmanın onanması ve yürürlüğe girmesine ilişkindi.
Kale-i Sultaniye
Antlaşması
1809
Birleşik Krallık
1. 1807-1809 Osmanlı-Büyük Britanya Savaşı'nın sonucu olarak 5
Ocak 1809tarihinde, Osmanlı İmparatorluğu ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda
Birleşik Krallığı arasında imzalanmış bir antlaşmadır. Antlaşmaya Osmanlı tarafını
temsilen nişancı Mehmet Emin Vahat Efendi, Birleşik Krallık tarafını temsilen
Robert Adair imza koymuştur.
2. On iki maddeden oluşan bu antlaşmaya göre Büyük Britanya'nın işgal etmiş olduğu
Osmanlı toprakları Osmanlı İmparatorluğu'na geri verilecekti. Osmanlı
topraklarında bulunan Britanyalı tüccarların savaş sırasında Osmanlı İmparatorluğu
tarafından el konulmuş olan malları sahiplerine iade edilecekti.
3. Antlaşmanın 4. maddesi, Eylül 1675'te Büyük Britanya ile Osmanlı arasında
imzalanmış olan ve daha önceki Britanya imtiyaz ve kapitülasyonlarının bir özeti
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
niteliğinde olan antlaşmanın geçerli olduğunu bildiriyordu. Buna ek olarak, 5.
maddede, Birleşik Krallık'ın da kendi sınırları içinde ticaret yapacak olan Osmanlı
gemilerine ve tüccarlarına elverişli koşullar sağlayacağı belirtiliyordu. Altıncı
maddede, Osmanlı İmparatorluğu'nun belirlemiş olduğu gümrük haddinie Britanyalı
tüccarların kabul edileceği bildiriliyordu.
4. Yedinci, sekizinci ve dokuzuncu maddeler, diplomatik temsil konusunda
düzenlemeler getiriyordu. Elçilere karşılıklı olarak saygı gösterilecek, Osmanlı
Devleti kendi tebasının haklarını korumak için Malta dahil olmak üzere Birleşik
Krallık yönetimindeki topraklarda şehbender (konsolos) görevlendirebilecekti.
Büyük Britanya'nın Osmanlı topraklarındaki diplomatik temsilciliklerinde tercüman
görevlendirilmesi, Osmanlı İmparatorluğu tarafından verilecek beratlarla mümkün
olacaktı. Tüccar ve zanaatkârlara tercüman beratı verilmeyecekti. Osmanlı
İmparatorluğu tebasından kişiler Birleşik Krallık konsolosu olarak
görevlendirilemeyecekti. Onuncu maddede, Osmanlı tebasından kişilerin Büyük
Britanya himayesine alınamayacağı belirtiliyordu.
5. Antlaşmanın en önemli maddesi olan on birinci maddeyle, savaş gemilerinin
Çanakkale ve İstanbul boğazlarından geçmelerinin önceki dönemlerde her zaman
yasak olmuş olduğu hatırlatılıyor, bu eski kurala tüm devletlerin barış döneminde
de uyması isteniyordu. Büyük Britanya tarafı, bu kurala uyacağını belirtiyordu.
6. Son maddede antlaşmanın yürürlüğe giriş süreci düzenlenmişti.
7. Ayrıca bu antlaşmanın bazı gizli maddelerinde Birleşik Krallık'ın Osmanlı
İmparatorluğu'na Fransa'ya karşı bir savaş halinde destek vereceği hükümleri
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
bulunmaktaydı.
Bükreş Antlaşması
1812
Rusya İmparatorluğu
1. 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Rusya, Eflak ve Boğdan'dan çekilecek, Besarabya bölgesi ise Ruslarabırakılacak.
3. Osmanlılar Bosna ve Eflak ve Boğdan'dan 2 yıl vergi almayacak.
4. Sırplar, iç işlerinde serbest olacaklar.
5. Tuna nehrinde hem Osmanlı hem de Rus gemileri serbestçe dolaşabilecek. Prut
ve Tuna nehirlerinin sol sahilleri iki ülke arasında sınır kabul edilecek.
6. Anapa kalesi ile birlikte, kuzeyde Kuban Irmağı ağzından güneyde Bzıb
Irmağı ağzına değin uzanan Karadeniz kıyı kontrolu Osmanlılara, Bzıb Irmağından
güneydeki Rion Irmağına değin Karadeniz kıyılarının kontrolü de Ruslara bırakıldı.
Erzurum Antlaşması
1823
Kaçar Hanedanı (İran)
1. 1821-1823 Osmanlı-İran Savaşını sona erdiren barış antlaşması.
2. Bu antlaşmayla İran ele geçirdiği yerleri geri vererek eski sınırlarına çekilmeyi
kabul etti.
3. 1639'daki Kasrı Şirin ve 1746'daki ve Karden Antlaşması ile belirlenen sınırlar
yeniden yürürlüğe girdi.
4. Bu antlaşma Osmanlı-İran mücadelesini sona erdirmiştir. Çünkü bu antlaşmadan
sonra bir daha Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında savaş olmamıştır.
5. Bu antlaşma, kendisinden önceki iki antlaşmanın sınırlarını tasdik edip
pekiştirdiğinden ve Osmanlı-İran Savaşlarını sona erdirdiğinden dolayı kendisinden
önceki iki antlaşmayla beraber günümüzdeki Türkiye-İransınırının belirlenmesinde
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
önem arz etmektedir.
Akkerman Antlaşması
1826
Rusya İmparatorluğu
1. Bu antlaşma, 7 Ekim 1826 tarihinde Osmanlı
İmparatorluğu ile Rusyaarasında Romanya'nın Akkerman kentinde imzalanmış bir
düzenleme ve ticaret antlaşmasıdır.
2. Rusya, 1812 Bükreş Barış Antlaşması, hükümlerinin açıklığa kavuşturulması ve
yorumlanması yolunda 1814’den beri çalışmış en sonunda 17 Mart
1826’da Babıali’ye verdiği bir ültimatom ile amacına
kavuşmuştur. Osmanlı ve Rus delegeleri Akkerman’da görüşmelere
başlamışlardır. Ruslar isteklerini çok genişletmişler ve hemen hepsini kabul
ettirmişlerdir. Böylece meydana gelen Akkerman Antlaşması, 1812 Bükreş Barış
Antlaşması’nın yorumlanması ve açıklanması durumundan çıkarak,Bükreş
Antlaşması’nı baştan başa değiştiren bir şekil almıştır.
3. Sekiz madde ile buna bağlı iki ayrı ekten meydana gelen Akkerman Antlaşması’na
göre Osmanlı Devleti, Bükreş Antlaşması hükümlerine göre kendisine verilmesi
gereken Kafkas kalelerinden vazgeçmiş, savaş sebebiyle Rus uyruklarının
zararlarını ödemeyi, Rus tüccarlarının Osmanlı ülkesi içinde serbestçe ticaret
yapabilmelerini ve Rusya’nın Karadenizticaretini geliştirmek için başka devlet
gemileri hakkında Çar hükümeti tarafından girişilecek teşebbüslerde yardım etmeyi
kabul etmiştir. Ayrıca iki devlet arasında daha önceki antlaşmaların hükümleri
kuvvetlendirilmiştir. Antlaşmaya bağlı olan ve iki ekten birincisi
ile Eflâk ve Boğdan’da voyvodaların Boyarlar tarafından ve yedi yıl süre ile
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
seçimleri, voyvodaların Babıali’ye bağlı olmaksızın memleketlerini yönetmeleri ve
Rusya’nın tasvibi alınmadan azilleri yoluna gidilmemesi kararlaştırılmıştır. İkinci
ekte iseBükreş Barış Antlaşması ile Sırplara verilmiş olan imtiyazlar ve on sekiz ay
içinde Sırp temsilcileri ile görüşmeler yapılıp verilecek kararlar üzerine bir ferman
çıkarılarak, bunun Rusya’ya bildirileceğine söz verilmiştir.Besarabya’da da
Rusya’nın yararına olmak üzere bir sınır düzeltilmesi yapılmıştır.
4. Bükreş Antlaşmasını baştan başa değiştiren sekiz madde ve buna bağlı iki senetten
ibaret olan bu anlaşmaya göre, Rusya Karadeniz'de gemi bulundurmak hakkını
almış ve Rus tüccarlarının Osmanlı toprakları içinde serbestçe ticaret yapmalarını
kabul Osmanlılara ettirmiştir.
5. Osmanlı Devleti’nin her bakımdan zayıf bulunduğu bir sırada, Rusya’nın savaş
tehdidi karşısında imzalamak zorunda kaldığı Akkerman Antlaşması, Osmanlı
Devleti’nin zararına bir belge olmuştur. Bu gibi nedenlerden dolayı Akkerman
antlaşması, Osmanlı Devletinin aleyhinde olan önemli antlaşmalardan biridir.
Edirne Antlaşması
1829
Rusya İmparatorluğu
1. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşması.
2. Yunanistan bağımsız bir devlet olacaktır.
3. Eflak, Boğdan ve Sırbistan'a özerklik-otonomi tanındı.
4. Ruslar, işgal ettikleri yerlerin çoğunu geri verdiler.
5. Rus ticaret gemilerine boğazlarda geçiş hakkı tanındı.
6. Osmanlı İmparatorluğu, Rusya İmparatorluğu'na savaş tazminatı ödemeyi kabul etti.
7. Antlaşmanın 10. maddesine göre Osmanlı İmparatorluğu Rusya
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
İmparatorluğu, İngiltere ve Fransa'nın Londra'da 6 Temmuz 1827'de ve buna dayalı
olarak yine Londra'da 22 Mart 1829'da aralarında yaptıkları,Yunanistan Krallığı'nın
kurulmasını ve bağımsızlığını öngören anlaşma ve protokolü kabul edecekti.
(Londra Antlaşması)
8. Osmanlı Devleti, Çerkesya üzerindeki tüm haklarını bu arada Kuban
Irmağıile Bzıb Irmağı arasındaki Karadeniz kıyı kontrolunu Rusya'ya devretti.
Çerkesya'daki Anapa ve Sucuk-Kale (şimdiki Novorossiysk) limanlar/kaleler
dışında, Poti limanı, Ahıska ve Ahilkelek'de Rusya'ya bırakıldı.
Kütahya Antlaşması
1833
Mısır Hidivliği
1. Birinci Mısır-Osmanlı Savaşını sona erdiren barış ve düzenleme antlaşması.
2. Mehmet Ali Paşa’ya Mısır ve Girit valiliklerinin yanı sıra Şam valiliği verilecekti.
3. Oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde valiliği ile Adana muhassıllığı (vergi toplama hakkı)
verilecekti.
4. Bu antlaşma her iki tarafı da memnun etmemiştir.
Hünkâr İskelesi
Antlaşması
1833
Rusya İmparatorluğu
1. Osmanlı İmparatorluğu'nun Rusya İmparatorluğu ile imzaladığı bir karşılıklı
yardımlaşma ve saldırmazlık antlaşmasıdır.
2. 8 Temmuz 1833’te imzalanan antlaşma, 6 açık ve biri gizli olmak üzere yedi
maddeden meydana geliyor ve 8 sene için geçerli sayılıyordu. Antlaşmanın açık
maddelerinde; iki devletin sadece savunma maksadıyla bu antlaşmayı imzaladığı,
herhangi bir savaş vukuunda birbirlerine yardım edecekleri, yardımı isteyenin
diğerinin masraflarını karşılayacağı, süresinin 8 yılı aşmayacağı, iki ay içinde
onaylanacağı gibi hususlar bulunuyordu. Gizli maddede ise; Rusya, Batı ile savaşa
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
girdiği anda, Osmanlıların, boğazları Batılılara kapatacağı hususu vardı. Bu madde,
Rusya'nın bu dönemde rekabet içinde olduğu Birleşik Krallık ve Fransa'ya karşı
konmuştur.
3. Bu antlaşma ile Boğazlar sorunu ortaya çıkmıştır. Boğazlar sorunu1841'deki Londra
Konferansı'nda tekrar ele alınmıştır.
Baltalimanı Antlaşması
1838
Birleşik Krallık
1. Osmanlı İmparatorluğu'nun Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik
Krallığı ile İstanbul'un Baltalimanı semtinde imzaladığı ticaret antlaşmasıdır. Bu
antlaşmanın bazı maddeleri şunlardır:
2. Tekel sistemi kaldırıldı. Britanyalılara diledikleri miktarda hammaddeyi satın alma
imkânı verildi.
3. İç ticarete Osmanlı vatandaşlarının yanı sıra Britanyalıların de katılması öngörüldü.
4. Britanya vatandaşları Osmanlı ürünlerini Osmanlı tebâsından tâcirlerle aynı vergi
koşulları altında satın alma hakkına sahip oldular.
5. Britanyalılarla olan transit ticaretten alınan vergi resmi kaldırıldı.
6. Büyük Britanya gemileriyle gelen Britanya malları için bir defa gümrük ödendikten
sonra, mallar alıcı tarafından nereye götürülürse götürülsün bir daha gümrük
ödenmeyecekti.
Londra Antlaşması
1840
Mısır Hidivliği
Birleşik Krallık
Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu
Prusya Krallığı
1. 15 Temmuz 1840 tarihinde bir taraf olarak Osmanlı Devleti ve ikinci taraf
olarak Mısır Hidivliği, Birleşik Krallık, AvusturyaMacaristan, Prusya, Rusyadevletlerinden oluşan Büyük Avrupa Güçleri arasında
imzalanmış bir barış ve düzenleme antlaşmasıdır.[1] II. Mısır-Osmanlı Savaşını sona
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Rusya İmparatorluğu
Önemi
erdirmiştir.
2. Bu antlaşmada Osmanlı İmparatorluğu'nun çökmesinin Avrupa üzerideki denge
bozucu etkisinden endişe eden Büyük Avrupa Güçlerinin etkisiyle Osmanlı
İmparatorluğu ile Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Mısır'ı arasında daha önce
imzalanan antlaşmaları ve hala devam eden savaş gelişmeleri özetlemektedir.
Antlaşmanın bazı önemli maddeleri şunlardır:
3. Kavalalı Mehmet Ali Paşa ve varisleri olan hükümet idarecilerine Mısır ve Akka
Eyaleti (şimdiki Filistin ve İsrail arazileri) üzerinde daimi hükümranlık hakkı
tanımaktadırlar ama bu bölgeler Osmanlı İmparatorluğu'nun ayrılmayan bir parçası
olmakta devam etmesi şartı da kabul edilmektedir.
4. Kavalalı Mehmet Ali Paşa 10 gün içinde Suriye'nin geri kalan kısmından da
askerlerini çekmesi gerekmektedir.
5. Kavalalı Mehmet Ali Paşa İskenderiye gelip Mısır'a terk edilmiş olan Osmanlı
Donanması'nı tümüyle Abdülmecid emrine geri vermesi gerekmektedir.
6. Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Arabistan, Hicaz'daki Kutsal Şehirler, Girit, Adana
Mutassarıflığı'ndan ve Osmanlı İmpartorluğu'na ait diğer her bölgeden askeri
güçlerini geri çekmesi gerekmektedir.
7. Bu antlaşmanın son maddesinde antlaşmanın uygulamaya girmesini temin etmek
için bu Büyük Avrupa Devletleri ellerinde bulunan ve imkan dahilinde olan her
türlü inandırıcı etkenleri kullanma üzerinde anlatlaştıklarını da belirtmişlerdir.
8. Fakat bu antlaşmaya katılmayan ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya arkalık sağlayan
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
Fransa ve ona dayanan Kavalalı Mehmet Ali Paşa ilk önce bu antlaşmaya katılıp
imzalamayı kabul etmemiştir. Bunun üzerine bu antlaşmayı Mısır'a kabul ettirmek
için zorlamalar kullanılması gerekmiştir. Osmanlı devleti ve (Fransa hariç) Büyük
Avrupa devletleri Mısır üzerine gittikçe artan bir şekilde diplomatik, siyasi ve
askerî tehdit ve baskı yapmaya başlamışlardır. Britanya ve Avusturya donanma ve
kara güçleri Kavalalı Mehmet Paşa elinde bulunan Beyrut ve Akka'ya hücuma
geçmişler; Mısır askeri güçlerine karşı galip gelmişlerdir ve 3 Kasim 1840'de
Akka'yı ele geçirmişlerdir. Kavalalı Mehmet Ali Paşa Akka'yı kaybettikten sonra,
Londra Antlaşması'nın şartlarına uymayı kabul etmiştir. Ancak bu antlaşma şartları
yanında Sultan Abdülmecit onun Mısır ve Sudan üzerindeki hükümranlık haklarını
açıkça teyit eden fermanlar da ilan etmiştir. Londra Antlaşması (1840) ile Sultan'ın
ilan ettiği fermanlar Mısır'ın özel imtiyazlı bir Osmanlı Eyaleti'nin hukuki temelini
sağlamıştır. Ancak bundan sonra Kavalalı Mehmet Ali Paşa Suriye'den, Girit'ten,
Hicaz ve Arabistan'dan askerlerini tamamen geri çekmiş ve Osmanlı Donanmasını
İstanbul'a geri göndermiştir.
9. Bu antlaşma ve akabindeki olaylar Osmanlı İmparatorluğu'nun kendi içindeki bir
isyanı bile büyük devetlerin yardımı olmadan bastıramayacağını göstermesi
bakımından önemli bir belgedir.
Londra Antlaşması
1841
Birleşik Krallık
Fransa 2. Cumhuriyet
Rusya İmparatorluğu
1. Avusturya İmparatorluğu, Fransa Krallığı, Birleşik Krallık, Prusya, Rusya
İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu'nun 13 Temmuz 1841'deLondra'da
imzaladığı uluslararası sözleşme.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
2. Bu antlaşma ile Boğazların barış zamanında savaş gemilerine kapalılığı uluslararası
yükümlülük altına alınmıştır. Boğazların kapalılığı kavramı yalnız barış zamanı ile
sınırlıdır. Osmanlı Devleti savaşa girdiği takdirde Boğazlan istediği gibi tasarruf
edebilecektir. Yani, dilediği devletin savaş gemilerine açabilecektir. Nitekim, bu
prensip Kırım Savaşı'nda uygulanacak, İngiliz ve Fransız savaş gemilerinin
Karadeniz'e geçmelerine izin verilecektir.
3. Sonuç olarak; 1841 yılında Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki Rus nüfuzu ve
baskısı gerilemiş; Fransa'nın Mısır üzerindeki etkinliği ortadan kalkmış;Hünkar
İskelesi Antlaşması hükümleri sona ermiş; İngiltere ise en kazançlı ülke durumuna
gelmiştir.
Paris Antlaşması
1856
Birleşik Krallık
Fransa 2. İmparatorluk
1. Antlaşmanın Avrupa için önemi, Rusya tarafından bozulan uluslararası dengenin
tekrar tesis edilmesidir.
2. Osmanlı Devleti açısından ise: Başlangıçta Rus tehlikesi bertaraf edildi; Osmanlı
Devleti, devletler genel hak ve hukukundan faydalanma imkânı elde etti; Avrupa
konseyine girme hakkını kazandı. Ancak, toprak bütünlüğü ve bekası Avrupa büyük
devletlerinin kefilliği altına girdi.Karadeniz'de Rusya ile aynı muameleye tabi
tutulması haksızlık olarak ortaya çıktı. Keza devletin tamamen bir iç meselesi
olan Islahat Fermanı'na antlaşma metni içinde yer verilmesi, müteakip yıllarda iç
işlerine müdahale zemini hazırladı.
3. Birleşik Krallık, Akdeniz ve Hindistan'a giden ticaret yollarını güvenceye aldı.
Özellikle Rus Karadeniz donanmasının yok edilmesi, İngiltere'nin sömürgeleri ve
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
Akdeniz ticareti için değerli bir garanti oldu.
4. Fransa'da İngiltere gibi ekonomik çıkarlar elde etti. Doğu Akdeniz'e yönelik Rus
tehlikesi bertaraf edildi ve Napolyon döneminde Fransa'ya karşı kurulmuş olan
devletler cephesi parçalanmış oldu.
5. Piyemonte, İtalya Birliği konusunu Avrupa siyasetinin gündem konusu olmasını
sağladı.
6. Rusya, kuvvetli bir devlet olduğunu kanıtladı. Osmanlı Devleti konusunu ileri bir
döneme erteledi.
Ayastefanos Antlaşması
1878
Rusya İmparatorluğu
1. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda imzalanan barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma
Osmanlı Devleti açısından oldukça ağır, Rusya için oldukça iyi hükümler
içermekteydi. Bu antlaşmaya göre:
2. Sırbistan, Karadağ ve Romanya (Eflak-Boğdan) tam bağımsızlık kazanacak ve
sınırları genişletilecek.
3. Büyük bir Bulgaristan Krallığı kurulacak, Krallığın
sınırları Tuna'dan Ege'ye,Trakya'dan Arnavutluk'a uzanacak.
4. Bosna-Hersek'e iç işlerinde bağımsızlık verilecek.
5. Kars, Ardahan, Batum, Artvin, Doğubeyazıt ve Eleşkirt Rusya'ya verilecek.
6. Teselya Yunanistan'a bırakılacak.
7. Girit ve Ermenistan'da ıslahat yapılacak.
8. Osmanlı Devleti, Rusya'ya 30 bin ruble savaş tazminatı ödeyecekti.
9. Ancak bu antlaşma ile Rusya'nın Balkanlarda tamamen hakim bir konuma gelmesi
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
Batılı devletleri telaşlandırdı. Zira Rusların, Bulgaristan yolu ile sıcak denizlere
inmeleri, Birleşik Krallık'ın Hindistan'a rahat bir şekilde ulaşmasına ve AvusturyaMacaristan'ın Bosna-Hersek'i ilhakına set çekmiş olacaktı. Osmanlılar bu
tepkilerden yararlanarak Kıbrıs’ın idaresini Birleşik Krallık'a bırakmak
koşuluyla Berlin'de yeni bir antlaşma (Berlin Antlaşması) zemini elde etmeye
başardılar. Ayastefanos’un ağır şartlarını hafifleten Berlin Antlaşması ile Osmanlı
Devleti'nin Balkanlar'daki varlığı bir süre daha devam etti.
10. Ayastefanos Antlaşması, Osmanlı devrinde Sevr Antlaşması gibi kâğıt üzerinde
kalan bir antlaşmadır.
Berlin Antlaşması
1878
Alman İmparatorluğu
Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu
Birleşik Krallık
İtalya Krallığı
Fransa 3. Cumhuriyet
Rusya İmparatorluğu
1. Ayestefanaos Antlaşmasında olduğu gibi Sırbistan, Romanya (Eflak-Boğdan)
ve Karadağ'ın kendi başlarına bağımsız birer devlet olmaları aynen kabul edildi. Niş
Sancağı Sırbistan'a, Dobruca Sancağı Romanya'ya, bunların dışında birkaç
kaza Karadağ'a bırakılarak Ayestefanos Antlaşmasıyla öngörüldüğü gibi yeni
kurulan bu üç yeni devletin sınırları genişletildi.
2. Ama Ayestefanos Antlaşmasıyla kurulan Büyük Bulgaristan üç parçaya ayrıldı. Asıl
Bulgaristan, iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı'ya bağlı özerk bir prenslik
haline getirildi. İkinci parça olan Doğu Rumeli vilayeti ise Osmanlı
İmparatorluğu'na bağlı kalacak ancak bu vilayetin valisi Bulgar olacaktı. Üçüncü
parça olan bugünkü Batı Trakya, Makedonya, Kosovatoprakları ise ıslahat yapmak
koşuluyla Osmanlı Devleti'nde kalacaktı. Böylece Rusya'nın gündümündeki Büyük
Bulgar Krallığı'nın varlığı ortadan kaldırılmış ve Rusya'nın Ege Denizi'ne inme
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
ihtimaline set çekilmiş oldu.
3. Bosna-Hersek hukuken Osmanlı'ya bağlı kalacak. Ama yönetimi geçici bir
süre Avusturya-Macaristan'a bırakılacak.
4. Kıbrıs Sancağı İngiltere'ye kiralandı.
5. Teselya Sancağı, Yunanistan'a (1881) bırakıldı.
6. Girit, ıslahat yapılmak şartıyla Osmanlı'da kalacak.
7. Osmanlı Devleti, Ermeniler'in yaşadığı yerlerde ıslahat yapacak.
8. Kars, Ardahan, Batum ve Artvin sancakları Rusya'ya
bırakıldı. Doğubayazıtve Eleşkirt ise Osmanlı'da kaldı.
9. Van'ın doğusundaki Kotur yöresi İran'a verildi.
10. Savaş tazminatı iki katına çıkarıldı. Yani Osmanlı Devleti, Rusya'ya 60 bin ruble
savaş tazminatı ödeyecekti.
İstanbul Antlaşması
1885
Birleşik Krallık
1. Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasında Mısır konusunda imzalanmış bir
antlaşmadır.
2. İngiltere ve Fransa Mısır'daki nüfuzlarını arttırmak için çekişme halindeydiler. Bu
arada Mısır'da Hidiv Tevfik Paşa'ya karşı bir isyan çıktı. Bu durum İstanbul'da
görüşülmekteyken İngilizler İskenderiye'yi topa tuttular ve Osmanlıların karşı
çıkmasına rağmen Mısır'ı ele geçirdiler (1882). 1885 yılında Osmanlı
Devleti ve İngiltere bir antlaşma yaparakMısır'ın statüsünü resmi hale getirdiler. Bu
antlaşmanın en önemli şartıOsmanlı ve İngiltere hükumetlerinin Mısır’a birer
yüksek komiser göndermeleri ve bu komiserlerin hidive yardımcı olmalarıydı. Bu
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
antlaşmayla İngiltere'nin Mısır'daki varlığı resmiyet kazanmış oldu.
İstanbul Antlaşması
1897
Yunanistan Krallığı
1. 20 Eylül 1897 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ve Yunanistan Krallığıarasındaki
savaşın sonunda imzalanmış olan bir barış antlaşmasıdır.
2. Osmanlılar Teselya’yı boşaltacak.
3. Yunanistan savaş tazminatı verecek.
4. Girit, Osmanlı yönetiminde kalacak
ancak padişahın atayacağı Hıristiyan birvali tarafından yönetilecek.
Uşi Antlaşması
1912
İtalya Krallığı
1. 18 Ekim 1912 İtalya Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaTrablusgarp
Savaşı sonunda imzalanan antlaşmadır.
2. Trablusgarp ve Bingazi'ye tam bir özerklik tanındı. Trablusgarp ve Bingazi, yeni bir
kanun ve özel düzenle yönetilecektir.
3. Trablusgarp ve Bingazi'de Osmanlı Devleti'nin çıkarlarını, padişah adına naibü'ssultan olarak tayin edilen bir görevli koruyacak. Dini ve adli işler, padişah
tarafından seçilecek kadılar eliyle yürütülecekti. Kadı ve Naibü's-Sultan'ın maaşları,
Osmanlı maliyesince ödenecekti.
4. Trablusgarp ve Bingazi'nin Düyun-u Umumiye olan borcunu ise İtalyaödeyecekti.
5. İtalyanlar, kapitülasyonların kaldırılması konusunda Osmanlı Devleti'ne yardım
edeceklerdi.
6. İtalya, On İki Ada'yı geçici olarak elinde tutacak daha sonra Osmanlı Devleti'ne iade
edecekti böylelikle Osmanlı İmparatorluğu Balkan Savaşlarında bu adaları
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
savunmak zorunda kalmayacaktı.
Londra Antlaşması
1913
Bulgaristan Krallığı
1. 30 Mayıs 1913 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilmesiyle sonuçlanan I.
Balkan Savaşı sonunda Bulgaristan Krallığı ile imzalanmıştır.
2. Osmanlı Devleti'nin batı sınırı Midye-Enez hattı olacaktır.
3. Selanik, Güney Makedonya ve Girit Yunanistan'a verilecektir.
4. Orta ve Kuzey Makedonya, Sırbistan'a bırakılacaktır.
5. Ege Adaları'nın geleceğinin saptanması büyük devletlere bırakılacaktır. (Osmanlı
Devleti, Ege Adaları'nı fiilen kaybetmiştir.)
İstanbul Antlaşması
1913
Bulgaristan Krallığı
1. 29 Eylül 1913 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan Krallığıarasında II.
Balkan Savaşı sonunda yapılmış bir antlaşmadır.
2. Edirne, Dimetoka ve Kırklareli Osmanlılarda kalacak.
3. Kavala ve Dedeağaç Bulgaristan’a bırakılacak.
4. Meriç nehri iki ülke arasında sınır kabul edilecek.
5. Bulgaristan Krallığı'ndaki Türkler'in siyasi, dini ve sosyal hakları korunacak.
Atina Antlaşması
1913
Yunanistan Krallığı
1. 14 Kasım 1913 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ve Yunanistan
Krallığıarasında Balkan Savaşlarının sonunda imzalanmış bir barış antlaşmasıdır.
2. Osmanlı İmparatorluğu; Yanya, Selanik ve Girit'in Yunanistan'a ait olduğunu kabul
etti.
3. Yunanistan'da kalan Türklerin durumu da düzenlendi.
Osmanlı-Alman Gizli
1914
Alman İmparatorluğu
1. I. Dünya Savaşı'na girerken Osmanlı yönetimi üzerinde artan Alman etkisini
Anlaşma adı
Antlaşması
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
ittifakla sonuçlandıran ve Osmanlı Devleti'ni resmen İttifak Devletlerisafında
savaşa sokan gizli ittifak antlaşmasıdır.
2. 2 Ağustos 1914'te İstanbul'da imzalanmıştır. Osmanlı tarafından antlaşmayıSait
Halim Paşa, Almanya adına ise Alman Büyükelçisi Baron Wangenheim
imzalamıştır. Bu antlaşmaya Said Halim Paşa'nın Yeniköy'deki yalısı ev sahipliği
yapmıştır. Aynı gün ülke çapında seferberlik ve sıkıyönetim ilan edilmiştir.
3. Antlaşmaya göre Osmanlı ve Almanya, Avusturya-Sırbistan savaşına tarafsız
kalacak; Rusya, Almanya'ya karşı bir saldırı hareketinde bulunursa Osmanlı da
savaşa girecek, Osmanlı Devleti'ne herhangi bir saldırı olursa da Almanya
Osmanlı'ya yardım edecekti.
4. Anlaşma maddeleri şöyledir:
1. Anlaşma tarafları Avusturya-Macaristan ile Sırbistan arasındaki mevcut ihtilafta
tarafsız kalmayı taahhüt eder.
2. Rusya faal askeri adımlarla müdahele eder ve Avusturya-Macaristan dolayıyla casus
foederis ile Almanya’yı karşısına alırsa, Türkiye de casus foederis'e tabidir.
3. Almanya savaş durumunda askeri misyonunu Türkiye’de bırakacaktır. Anında
yürürlüğe girmiş olan, Türk Savaş Bakanı Ekselansları ve AlmanAskeri Misyon
Şefi arasında gerçekleşen önceki anlaşmalara göre, Türkiye adı geçen askeri
misyonun Türk ordusunun genel komutasında etkin nüfuz sahibi olacağını garanti
eder.
4. Tehdit durumunda ve gerekli olduğunda Almanya Osmanlı İmparatorluğu
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
topraklarını silahlı kuvvetlerle savunmayı taahhüt eder.
5. İşbu anlaşma iki ülkeyi mevcut ihtilaftan doğabilecek uluslararası karışıklıklardan
korumak için yapılmıştır; belirtilmiş tam yetkili kişiler tarafından imzalandığı
andan itibaren yürürlüğe girer ve 31 Aralık 1918 tarihine kadar, mevcut tüm
kararlarla bağlayıcıdır.
6. İmza taraflarından herhangi biri anlaşma bitim tarihinden altı ay öncesine kadar
anlaşmanın iptal olacağını bildirmezse anlaşma beş yıl daha uzamış olur.
7. İşbu belge Alman Kayser Ekselansları, Prusya Kralı ve Osmanlı İmparatoru
Ekselansları tarafından tasdik edilecektir. Tasdikler imza tarihinden bir ay sonra
takas edilecektir.
8. İşbu anlaşma gizli kalacaktır ve imza taraflarının biri tarafından ancak diğer tarafın
onayı ile yayınlanabilir.[2]
Brest Litovsk Antlaşması
1917
Alman İmparatorluğu
Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu
Bulgaristan Krallığı
Rusya İmparatorluğu
1. 3 Mart 1918 tarihinde Rusya İmparatorluğu ile Alman İmparatorluğu,AvusturyaMacaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristanarasında imzalanmış bir
barış antlaşmasıdır.
2. Bu antlaşma, İttifak Devletleri'nin yenilmesi üzerine geçersiz kalmış bir barış
antlaşmasıdır. Çünkü daha sonra bu antlaşma İtilaf devletleri tarafından
tanınmamıştır.
3. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti'nin toprak kazandığı en son antlaşmadır.
4. Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti'ne Kars, Ardahan, Batum (daha sonra
tekar Sovyetlere verildi) ve Artvin verildi.
Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi
5. Bu antlaşma, Rusya'nın Brest-Litovsk kentinde imzalandığından dolayı antlaşmaya
bu isim verilmiştir.
Mondros Antlaşması
1918
İtilaf Devletleri
1. 25 maddeden oluşan ve çok ağır hükümler içeren bu antlaşma ile Osmanlı
Devleti, İtilaf Devletlerine tamamen teslim olmuş ve fiilen sona ermiştir.
Sevr Antlaşması
1920
İtilaf Devletleri
1. Osmanlı Devleti, bu antlaşma ile yok sayılmış ve toprakları tamamen paylaşılmıştır.
2. Türk Kurtuluş Savaşı sonucunda bu antlaşma yerine 24 Temmuz 1923'te
imzalanan Lozan Antlaşması uygulamaya konduğundan bu antlaşma yürürlüğe
girmemiştir.
Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi
Adres : http://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanlı_İmparatorluğu%27nun_antlaşmaları_listesi
Download