T. B. M. M. B: 13 VI. — GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS A

T. B. M. M.
B : 13
14 . 10 . 1986
0: 1
VI. — GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI
A)
ÖNGÖRÜŞMELER
1. — Ordu Milletvekili Ali Mazhar Haznedar ve
10 arkadaşının, Çernobil olayı ve bununla ilgili karar
ve uygulamalarm fındık ürünü ve üreticileri üzerindeki
etkisini ve ülkemiz için en doğru fındık politikasını
tespit etmek amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün
102 ve 103 üncü maddeleri uyarınca bir Meclis Araş­
tırması açılmasına ilişkin önergesi (10/28)
BAŞKAN — Gündemin «Genel Görüşme ve Mec­
lis Araştırması Yapılmasına Dair öngörüşmeler» kıs­
mına geçiyoruz.
Ordu Milletvekili Ali Mazhar Haznedar ve 10
- arkadaşının, Çernobil olayı ve bununla ilgili karar ve
uygulamaların fındık ürünü ve üreticileri üzerindeki
etkisini ve ülkemiz için en doğru fındık politikasını
tespit etmek amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün
102 ve 103 üncü maddeleri uyarınca bir Meclis araş­
tırması açılmasına ilişkin önergesinin öngörüşmesine
başlıyoruz.
Hükümet?..
SANAYİ VE TİCARET BAKANI HÜSEYİN
CAHİT ARAL (Ankara) — Burada Sayın Başkan.
BAŞKAN— Meclis araştırması önergesini okutu­
yorum :
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Ülkemiz ekonomisi ve özellikle Doğu Karadeniz
halkı açısından büyük önem taşıyan fındık, son gün­
lerde gelişen olaylar ve Hükümetin aldığı bazı ka­
rarlar nedeniyle üzerinde devamlı olarak durulan baş­
lıca konulardan biri olmuştur.
Bilindiği üzere, Doğu Karadeniz Bölgesi iklim,
topoğrafik yapı ve ekolojik şartlar bakımından fındık
üretimi için fevkalade müsait bir durum arz etmek­
tedir. Bunun bir sonucu olarak Doğu Karadenizde
fındık üretimi geniş halk kitlelerinin geçimini sağla­
dığı tek tarım faaliyeti olmuştur,
Türkiye dünya fındık üretiminin yüzde 60'tan faz­
lasına sahip olup, bunun yüzde 70'i son yıllara ka­
dar Doğu Karadeniz Bölgesinde yetiştirilmekte idi.
Türkiye'nin tarım ürünleri ihracatında birçok yıllar
fındık ilk sırayı almıştır.
Hal böyle iken, ülkemizde fındık politikası, özel­
likle son yıllarda, daima fındık üreticisinin aleyhine
bir durum arz etmiş, fındık için tespit olunan fiyat­
lar gerçek değerinin çok altında-kalmış, enflasyon­
dan doğan fiyat farklarını hükümet el koyarak müs­
tahsilin hakkı yenmiştir. Bu politika, hemen hemen
tek geçim kaynağı fındık olan Doğu Karadeniz hal­
kını çok zor durumda bırakmış, ekonomik kalkınma­
sını önlemiştir.
26 Nisan 1986 günü Rusya'da Ukrayna'daki
Tchernobyl (Çernobil) nükleer santralında vukua ge­
len kaza nedeniyle teşekkül eden radyasyon bulutu­
nun ülkemizi de etkilemesi, Doğu Karadeniz Bölge­
sinde yetişen fındık ürününde aşırı radyasyona rast­
lanması karşısında, Hükümetçe fındığın Samsun'un do­
ğusunda kalan illerde tüccar tarafından satın alınması
ve ihracının yasaklanması ve sadece. Fiskobirliğe bu
yetkinin verilmesi, fındıkla ilgili durumu daha da sı­
kıntılı hale sokmuştur.
Ayrıca, radyasyonun halkın sağlığı üzerinde yarat­
ması muhtemel sonuçlar Doğu Karadenizde devamlı
olarak konuşulan ve halkı tedirgin eden bir düzeye
erişmiştir.
Yasaklanan bölgenin tespitinde politik nedenlerin
bulunduğu, bu karardan bazı çevrelerin büyük çıkar­
lar sağladığı yolundaki söylentiler,, haklı ya da hak­
sız, büyük halk kitleleri arasında spekülasyon konusu
yapılmaktadır.
öte yandan, 1985 yılında fındığın çok az olması,
1986 yılında da Doğu Karadenizin sahilden itibaren
birkaç kilometre içerilerinde hemen hemen hiç bu­
lunmaması, yöre halkını ekonomik yönden büyük
bunalıma sokmuş, geçim derdi halkı telaşa ve en­
dişeye düşürmüştür.
Açıklanan bu genel durum göz önüne alınarak,
ülkemiz ve müstahsil açısından en doğru fındık po­
litikalarının tespiti, Çernobil olayı ve bununla ilgili
karar ve uygulamaların konuya etkisi; sağlık bakı­
mından bölgede ortaya çıkan durumun ve çeşitli söy­
lentilerin tetkik ve tahkiki amacıyla Anayasanın 98
inci, içtüzüğün 102 nci ve 103 üncü maddeleri uya­
rınca Meclis araştırması açılması hususunu müsaade­
lerinize arz ederiz.
Saygılarımızla.
Ördü Milletvekili
Ali Mazhar Haznedar ve
arkadaşları
BAŞKAN — Meclis araştırması önergesi üzerin­
de Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Cahit Aral'a söz
vermeden önce, grupları adına söz alan sayın üyeleri
okuyorum: Doğru Yol Partisi Grubu adına Sayın
Cafer Tayyar Sadıklar; Hür Demokrat Parti Grubu
adına Sayın Osman Bahadır; Anavatan Partisi Gru­
bu adına Sayın Nazmi önder konuşacaklardır.