Değil kudret, o kanundur. İradî bir şeriattir, değil

Sorularlarisale.com
"Değil kudret, o kanundur. İradî bir şeriattir, değil harici hakikattar." ifadelerini izah eder misiniz?
"Değil kudret, o kanundur. İradî bir şeriattir, değil haric-i
hakikattar."(1)
Cümlenin meali: Kainattaki kanunlar, Allah’ın bizatihi kudreti gibi fail değildir. Bu
kanunların toplamı olan "tabiat" dedikleri şey, Allah’ın irade sıfatından çıkan bir
şeriatıdır. Yoksa Allah’tan bağımsız, hakiki ve harici bir ilah değildir.
Kainattaki bütün kanunlara, prensiplere, kurallara Allah'ın kudret sıfatının birer
tecellisi, birer cilvesi nazarı ile bakabiliriz. Allah’ın irade sıfatının arşı olan alem-i
emirde, kanunların emri ve komutu yazıldıktan sonra, o emrin tatbik ve
uygulamasını Allah’ın kudret sıfatı yapar. Mesela; alem-i emirde suya kaldırma
kuvveti, güneşe itme ve çekme kuvveti verilir, verilen bu kuvvetin tatbik ve eyleme
dökmek işini de Allah’ın kudret sıfatı yapar.
Üstad Hazretleri bu hususa şöyle işaret eder:
“Fakat caizdir ki, her bir şeyin esası zannettikleri olan cezb, def,
hareket, kuva gibi emirler, âdetullahın kanunlarına birer isim olsun.
Lakin kanun, kaidelikten tabiiliğe ve zihnilikten hariciliğe, itibariden
hakikate ve aletiyetten müessiriyete geçmemek şartıyla kabul
ederiz."(2)
Tabiat dedikleri şey ise; kainattaki bütün kanunların toplamından hasıl olan zihni
bir kabul, zihni bir vehim, zihni bir tasarımdır. Yani insan zihninin tasvir ettiği ve
hakikatte bir varlığı ve vücudu olmayan hayali bir avuntudur. Ya da kainatın
genelinde harika bir şekilde tasarruf eden Allah’ın rububiyet sıfatının, materyalistçe
bir ifadesidir denilebilir.
Tabiatçılara göre; kainatta her şey sebeplerin tasarrufunda ve idaresindedir.
Allah’ın kainat üzerindeki tedbir ve tasarrufunu inkar ediyorlar. Bir nevi sebepleri
ilahlaştırıyorlar. Neticeyi sebepten biliyorlar.
Risale-i Nur'un ekser parçaları bu fikri kati deliller ile çürütüyor. Lakin önemli bir
page 1 / 2
nokta var o da şudur: Üstad Hazretleri sebepleri inkar etmiyor, sadece sebeplerin
ilahlaştırılmasını reddediyor. Sebepler neticeleri yaratmıyor, sadece onların teşekkül
ve yaratılmasında vasıtalık ve araçlık yapıyorlar. Allah kainatta sebepler vasıtası ile
iş yapıyor. Bu yüzden kainatta sebepler bir sünnetullah ve adetullah nevinden
sabit ve daimidirler. Allah bu nizamını bozmuyor, sürekli ve devamlı yapıyor. Zaten
determinist olan tabiat felsefesini yanıltan da; bu kanun ve sebeplerin istikrar ve
devamlılığıdır. Yani aynı neticenin aynı sebeple sürekli beraber olmaları, insanların
ekserisini yanıltmıştır. Halbuki ağaç elmanın, arı balın, inek sütün, üzerinden bir
katrilyon yıl geçse de mucidi ve yaratıcısı olamaz.
Tabiat; insan zihninin ürettiği hakikati olmayan muhayyel bir şeydir. Bu muhayyel
şey, zamanla müşahhaslaşarak ilahlaştırılmıştır. Günümüzde maddeci felsefenin
savunduğu en son ve en geniş fikir bu tabiat fikridir.
Mesela; çekme ve itme denilen kuvvet, Allah’ın kudretinin bir unvanı, bir fenni
beyanıdır. Yoksa bütün o azim işlerin ve ölçülerin kurucusu ve yaratıcısı demek
değildir. Bir gezegeni kuvvetin biri çekiyor, başka bir kuvvet de itiyor ve öyle bir
yerde sabit tutuyorlar ki, o durduğu yer hayat için elverişli oluyor, bir milim beriye
gelse hayat olmaz, bir milim ileri gitse hayat yine olmaz. Sonra bunlar milyonlarca
yıl bu dengeyi hiç bozmadan devam ettiriyorlar ve bu gezegenin dışında milyarlarca
küreler de, binlerce km hızla hareket ettikleri halde, birbirine çarpmadan ve
birbirinin yörüngesine tecavüz etmeden kardeşçe geçiniyorlar ve bütün bunları da
itme ve çekme kuvveti yapıyor demek, hurafenin en acaibidir.
Helyum ve hidrojen gazını, o güneşin içine dercedip ve insanların hizmetine sunan
ve elma, üzüm ve balın pişirilmesinde, o güneşi ince, ölçülü bir denge içinde
istihdam eden Zat kimdir? İtme ve çekme kuvveti midir, yoksa bütün bunlar ilmi,
iradesi ve kudreti sonsuz olan bir Zatın işi mi acaba?..
Dipnotlar:
(1) bk. Sözler, Lemeat.
(2) bk. Mesnevî-i Nuriye, Nokta.
page 2 / 2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)