٢ ْ قَلَع ْْْنِمْ اْلْ ِنْسَانَْ ْ خَلَقَْ ْْ﴾ ْ﴿١ ْ َقَلَخ ْ

Eylül-1986
İSLAM DİNİNİN OKUMAYA VE İLME
VERDİĞİ ÖNEM
Dursun Dede
ِ ْ ْ‫خل َ َْق‬
ْْ﴾ ٢﴿ ْ ْ‫نْ َعلَق‬
ْْ ‫اْل ْن َسا َْنْ ِم‬
ْ َ ‫اس ِْمْ َر ِب‬
َ ْْ﴾ ١﴿ ْ‫خل َ َْق‬
َ ْ‫كْالَ ۪ذي‬
ْ ‫ِا ْق َر ْأْْ ِب‬
ِ ْ ْ‫ ﴾ْْ َعل َ َْم‬٤﴿ ْ‫ ﴾ْْاَلَ ۪ذيْ َعل َ َْمْبِا ْل َقل َ ِْم‬٣﴿ ُّْْ‫كْ ْاْل َ ْك َرم‬
ْ‫اْل ْن َسا َْنْ َماْلَ ْْم‬
ْ َ ُّ ‫ِا ْق َر ْأْْ َو َرب‬
ْ﴾ ٥﴿ ْ‫يَ ْعل َ ْْم‬
Muhterem Müslümanlar!
İslam dini, okuyup yazmaya, öğrenmeye ve
ilme büyük değer vermiştir. Bu hususta Allah Teala
tarafından Peygamberimiz Muhammed Mustafa’ya
(S.A.S.) Kuranı Kerimden ilk nazil olan ayetler
şöyledir: "Yaradan Rabbinin adıyla oku. O, insanı
bir kan pıhtısından yarattı. Oku, Rabbin, nihayetsiz
kerem sahibidir ki kalemle (yazı yazmayı) öğreten
O'dur. İnsana bilmediğini o öğretti". (1) Yüce
Rabbimiz Kuranı Kerimin diğer bir ayetinde de "De
ki, bilenlerle bilmeyenler (hiç) bir olur mu? Doğrusu
ancak akıl sahibleri öğüt alırlar" (2) buyuruyor.
Aziz Müminler;
Kuranı Kerim'in bir çok yerinde ve Sevgili
Peygamberimizin
hadisi
şeriflerinde
okuma
yazmanın ve ilim öğrenmenin üzerinde durulmuştur.
İslam tarihine baktığımız zaman da bu hususta canlı
misallar görmekteyiz. Bu bakımdan burada Bedir
savaşında esir düşen müşriklere yapılan muameleyi
hatırlatmakta fayda olur kanaatindeyim:
Bildiğiniz gibi Bedir savaşı müslümanlarla
müşrikler arasında yapılan ilk muharebedir. İslam
tarihinde önemli bir yeri vardır. Bu harbi kazanan
müslümanlar, müşriklerin bir kısmını da esir
almışlardır. O devirlerde esirlere ve kölelere ağır
işler yaptırılır, insanlık dışı kötü muameleler reva
görülürdü. Sevgili Peygamberimiz ise, Bedir
esirlerinin bir kısmını kurtuluş fidyelerini ödedikten
sonra
serbest
bırakmıştır.
Kurtuluş
fidyesi
ödeyemeyenler de müslümanlardan onar kişiye
okuyup yazma öğretmek suretiyle hürriyetlerine
kavuşmuşlardır. Bu durum, İslam dininin okuyup
yazmaya, ilme, eğitim ve öğretime ne kadar önem
verdiğini gösteren tarihen sabit canlı bir delildir.
Muhterem din kardeşlerim,
İslamiyetin ilk yıllarından itibaren camiler,
ibadethane olmanın yanında birer okul olarak da
hizmet vermişlerdir. Medreseler ilk yatılı yüksek
okullardır. Buralarda dini bilgilerin yanında tıp,
biyoloji, fizik, kimya, matematik ve astronomi gibi
müsbet ilimler de okutulmuştur. Dinimiz her zaman
ilmi teşvik etmiştir. Bugün insanlığın eriştiği ilim ve
teknik sayesinde, yıllar önce hayal gibi görülen
şeyler gönümüzde birer gerçek olarak ortaya
çıkmıştır. Bugün için hayal olarak düşündüklerimiz
de ilim ve tekniğin ilerleyip gelişmesiyle gelecekte
birer hakikat olabilir. Çünkü ilim ve teknik hergün
ilerlemekte yeni yeni buluşları insanlığın hizmetine
sunmaktadır. İslam dininin gayesi de insanlığın
dünya ve ahiret saadetine kavuşmasıdır. Bu itibarla
insanlığın her iki cihanda da saadetine hizmet eden
ilim ve tekniği, İslamiyet teşvik etmiştir.
Değerli Müminler,
Yüce Allah, üzerinde yaşadığımız dünyamızı,
gökleri ve bütün kainatı muazzam bir düzen
içerisinde yaratmıştır. Bu hususta insana düşen
görev, araştırmak, ilim ve tekniğe sarılmak suretiyle
kainatın sırlarını çözmeye çalışmaktır. Böylece her
şeyi yaratan Allah'ın yüceliğine bütün benliği ile
inanmak ve O'na karşı kulluk görevlerini de yerine
getirmektir. Burada bir misal olması bakımından şu
hususu dikkatlerinize sunuyoruz:
Kuranı
Kerim,
yedi
kat
semadan
bahsetmektedir. Bu hususta Yüce Rabbimiz: "Yerde
olanların hepsini sizin için yaratan O'dur. Sonra
göğe doğru yönelerek yedi gök olarak onları
düzenlemiştir. O her şeyi bilir" (3) buyuruyor. Diğer
bir ayeti kerimede de: "Andolsun ki üstünüzde yedi
tabaka yarattık. Biz yarattığımızdan habersiz
değiliz" (4) buyurmaktadır. Acaba bu yedi kat sema
nedir? Bugün insanlık göklerin sırlarını ne ölçüde
çözebilmiştir. Bu ve benzeri soruların cevabını
bulmaya çalışmak ilme sarılmakla mümkün olur.
Ayrıca toprağın derinliklerinde, denizlerde ve
göklerde bulunan, insanlığın refah ve saadetine
hizmet edecek her şey çalışmak suretiyle ilim ve
tekniğin ilerlemesi neticesinde ortaya çıkarılabilir.
Bundan başka Kuranı Kerim bir çok ilmi gerçeği
bilim adamlarının dikkatine sunmuştur.
Aziz din kardeşlerim,
Yukarıda kısaca zikrettiklerimizden, İslam
dininin okuma yazmaya, eğitim ve öğretime, ilme
büyük önem verdiğini görmekteyiz. Gerçek bu iken
genel nüfusumuz içerisinde hala okuma yazma dahi
bilmeyenlerin sayısının epeyce fazla olması cidden
üzücüdür.
Bu
bakımdan
çocuklarımızın,
gençlerimizin okumasına, eğitim ve öğretimlerine
önem verelim. Onları, milli ve manevi değerlerine
bağlı bilgili kişiler olarak yetiştirmek için bütün
gücümüzle gayret gösterelim...
***
1)
2)
3)
4)
Alak sûresi: 1-5
Zümer sûresi: 9
Bakara sûresi: 29
Mü'minun süresi: 17