Burkholderia ve Ruam - Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri
advertisement
BurkholderiaveRuam • HastalığınetkeniBurkholderiamallei’dir • Ruam,özellikletek6rnaklılarınakutvekronik seyirlibulaşıcıbirhastalığıdır • İnfeksiyonderidesolunumsistemindeveiç organlardanodülveülserlerinoluşmasıile karekterizedir • Hastalıkatlardakronik,merkepveka6rlardaise akutseyreder Tarihçe • Hastalıkilkkezm.s400yılındaVegetus taraHndanbildirilmişIr • 1881yılındaZaxestaraHndanyapılanbir araş6rmadaisederiruamıgörülenatlarda ülserlerdenakaniriniçindeçomakşekilli mikroorganizmalarınbulunduğusaptanmış6r • Ruamınhayvanlardaninsanlarabulaş6ğı yönündeilkgözlem1912deLorinadlı birfransızaskeridoktortaraHndan yapılmış6r • 1912deYüzbaşıNoyanveVeterinerHekim Kolaylıbirnalbanterinderuamolgusu saptamış6r E3yoloji • B.malleiortabüyüklükte,Gram negaIf,çomakşekilli,sporsuz, kapsülsüzvehareketsizbir bakteridir • ZorunluaerobikveoksidaIf özellikteolupkarbonhidratları metabolizeedebilir • İzolatlarınınbirçoğukatalazve oksidazpoziIUir • B.malleiopImumüremeiçinbesiyerlerinde%1 gliserolegereksinimduyar • B.malleiizolatlarının%75’denfazlası MacConkeyagardaiyiüremegösterebilir • OpImalüremesıcaklığı37°C’dir • Ka6besiyerinde37°C’de24-48saatiçinde küçük,S-Ipli,kokusuzvebeyazkoloniler meydanageIrir • Tazekültürlerdeetkenuzunveinceçomaklar halindegörülürken,kültürlerineskimesiilebirlikte bakterikokoiddenuzunflamentlerekadardeğişen pleomorfikbirgörünümalır • Kanlıagardaisehemolizoluşturmaz • B.mallei’ninspesifikbirekzotoksiniyoktur • Etkeninendotoksiniiseısıyadayanıklıolup malleininesasınıoluştururveakIviteyönünden tuberkülinebenzerlikgösterir • Sıvıveka6kültürlerdeetken2-3aycanlılığını koruyabilmesinekarşın,60°C’de30dkiçinde inakIfolur • Etkeninüremesisülfonamidler, aminoglikozidler,kloramfenikol,tetrasiklinler veeritromisintaraHndaninhibeedilir Epidemiyoloji • Ruam,esasiIbariyleat,eşekveka6rgibitek 6rnaklıhayvanlardagörülenbirhastalık6r • Enderolaraktek6rnaklıhayvanlarındışında köpek,kedi,keçivedevegibihayvanlardada ruamhastalığınarastlanabilir • Hastalıkhayvanlararasındadirektveindirekt yollarlabulaşır • Direktbulaşmahastahayvanlarınsolunum havası,bulaşıksularıniçilmesi,kirliyataklık,6mar vekoşumtakımlarınınkullanılmasıylameydana gelir • İnsanlarhastalığıenfektehayvanlarileteması sonucundaalırlar • Laboratuvarçalışmalarıesnasındaaerosol yollavedikkatsizliksonucuortayaçıkan enfeksiyonlargörülmüştür • Köpeklervediğercarnivorlarhastahayvanlarla direkttemasetmeleriveyainfektehayvan etleriniyemelerisonucuinfeksiyona yakalanırlar • İstanbulda1984yılındaGHB’ndekidört aslanınölümnedeninRuamolduğu belirlenmişveyapılanincelemelerdebu hayvanlarakaçakatveeşekeIyedirildiği anlaşılmış6r KlinikBelir3ler Etkenvücudagirdiktensonra,lokalizasyonyerinegöre burun,akciğerveyaderiRuamıortayaçıkar HastalıkAtlardaBaşlıcaÜçKlinikFormGösterir: 1.AkciğerRuamı:Yavaşgelişenkronikakciğer bozukluklarıilekarakterizedir.Solunumgüçlüğü vardır,hastalarçabukyorulur,kanlıburunakın6sıve zayıflamagörülür 2.BurunRuamı:Çoğunluklatektaraflıserömüközbir akın6ylabaşlar,buakın6gilkçeirinlibirgörünüm kazanır,bazenkanpıh6larıiçerir • Mukozadaöncelerimısırtanesibüyüklüğündekırmızı lezyonlarmeydanagelir • Kısazamandabunlarırengisararır,papülşeklinialır, sonrayerlerindeülserlermeydanagelir • Bunlarçabukyayılırvebirbirleriyle birleşerekkenarlarıkemirilmiş görüntüsüverenbüyükülserler oluşturarakderinleşirler • Kıkırdakdokunekrozeolabilir • Zamanlaülserleroluşturarakderileşirler • Dahasonraülserleryerlerindeyıldız şeklindeizlerbırakarakiyileşirler 3.DeriRuamı:Derivederial6dokulardaruam nodüllerigörülür • Zamanlabunodüllerinüzerindekiderinekroze olurveyüzlekülserlermeydanagelir • Derial6ndakidokulardaoluşannodüller apseleşebilir,fakatbuapselerdışaaçılmaz etraflarıkapsülleçevriliolarakbulunurlar A horse with cutaneous nodules of glanders on the legs Teşhis A.KlinikTeşhis • Hastalığınendemikseyirgösterdiğibölgelerde hayvanlardaşekillenennodüller,ülserler,yaralarve aşırıhalsizlikgibiklinikbelirIlerhastalıkiçin tanımlayıcıolabilir • Ruamınsporadikolduğubirhastalığınlatentveya subklinikseyirgösterdiğibölgelerdeisesemptomlara bakaraktanımlamakolanaksızdır.Çünkü; • Burunruamı;rhiniIs,sinüsiIsvegurmile • Deriruamı;dermatomikozis,sporotricozis, lenfangiIsile • Akciğerruamı;datüberkülozis,akciğer parazitlerivediğerakciğerinfeksiyonlarıile karış6rılabilir B.LaboratuvarMuayeneleri • Ruamşüphesiyleölenhayvanlaranekropsiyapılması kanunenyasakolduğundan,laboratuvarmuayeneleriiçin karkastanorganveyadokuörneklerialınamaz • Hastalığınlaboratuvartanısındakültürelmuayeneiçin şüphelicanlıhayvanlardanlezyonlardangelenakın6lar, serolojikmuayeneleriçindekanörneklerialınabilir • Ruamdanşüpheliklinikörneklerilaboratuvarçalışması sırasındaçokdikkatlidavranılmalıvesterilkabinler kullanılmalıdır 1.Bakteriyoskopi Klinikörneklerdensürmepreparathazırlanarakgram boyamayapılır GramnegaIf,çiUveyagruplarhalindedüzveyahafifeğri çomaklargörülür 2.Kültür Şüphelimeteryalden%1gliserinliveyakanlıagaraekimler yapılarak,kültürleraerobikkoşullarda37°C’de48-72saat süreyleinkubeedilir B.malleisuşlarınınçoğuMacConkeyagardadaüreme gösterebilir • İnkubasyonsüresininsonundaka6besiyerindeşekillenen kolonilerinmorfolojisinebakılır • B.malleibeyazrenkte,kokusuzveS-Iplikolonilermeydana geIrir 3.Hayvandeneyi B.malleiyeenduyarlıdenemehayvanıkobaydır 4.Serolojiktestler RuamınserolojiktanısıiçinCF,agluInasyontesI,indirekt hemogluInasyontesI,ELISAtekniğigibiçeşitliserolojik yöntemlerkullanılabilir 5.Alerjiktestler RuamınalerjiktanısıiçinMalleintesIuygulanır • B.mallei’nin%1gliserinlisıvıbesiyerindeüreIlmesinden sonrabakterininısıylaveyaalkolleçöktürülmesiyleelde edilenvebakteriyeaitendotoksinleriçerenbirglikoprotein ekstrak6olanmalleinintradermal,subkutan,intrapalpebral veyaoUalmikyolarlauygulanabilir • Yurdumuzdabugüniçinkullanılanyöntemintradermal uygulamadır İntradermalUygulama • Testedilecekhayvanınboyunderisitraşedilerekderikalınlığıölçülür • Bölgealkolledezenfekteedildiktensonra,intradermalyolla0,2mlmallein enjekteedilir • Enfesiyondan72saatsonraderideşekillenenkalınlaşmavereaksiyonagöre sonuçdeğerlendirilir • Deridekikalınlaşmaöncekiölçümegöre 0-3mmisenegaIf 3-5mmiseşüpheli 5mmdenfazlaisepoziIfolarakkabuledilir. • PoziIfolgulardamalleinuygulananderibölgesindeödem,sıcaklıkve duyarlılıkar6şıgözlenir • Ruamlıhayvantesbitedilenahırlarda,birinci testemenfireaksiyonverenhayvanlarvarsa, bunlara20günsonratekrartestuygulaması yapılır • Buuygulamadamenfiçıkanlarserbestbırakılır. Müsbetçıkanlaröldürülür.Şüpheliçıkanlar20 günsonratekrartestetabitutulur • Buüçüncütessemüsbetveşüphelibulunanlar itlafedilirmenfilerserbestbırakılır Ruamhastalığında;işletmedebulunantek6rnaklıhayvanlardamallein uygulamasıyapılır 19/12/1977tarihlive16144sayılıResmiGazete’deyayımlananRuamSavaş Yönetmeliğiçerçevesinde,RuamTeamülCetvelitanzimedilirveonayıiçin3 nüshahalindeBakanlığagönderilir Bakanlıkonayınımüteakip,Ruamyönündenmüspethayvanların,5996sayılı VeterinerHizmetleri,BitkiSağlığı,GıdaveYemKanunu’nagörekıymet takdirleriyapılarakitlafedilir HayvanSağlığıveZabıtasıYönetmeliğiileBakanlığınbelirlediğiesaslar dahilindeHayvanİtlafveTazminatMazbatasıtanzimedilir Ayrıca,hastalığınaçıkbelirIsinigösterentek6rnaklıhayvanlar,kıymet takdirleriyapılarakitlafedilirveHayvanİtlafveTazminatMazbatasıtanzim edilir • Ruamtazminatlıbirhastalık6r • Eğerruamlıhayvanhastalığınklinik belirIlerini(açıkruam)gösteriyorsaHSZK’nun ilgilimaddesinegöretakIredilecekkıymeIn yarısıkadar, • MalleintesIveyaserolojikvebakteriyolojik muayenesonucuruamhastalığına(kapalı ruam)yakalandıklarıtespitedilenlereise dörseüçükadartazminatverilir Sağal6m • B.malleibirçokanIbiyoIğeduyarlıolmasınakarşın,infeksiyona diğertek6rnaklıhayvanlaraveinsanlarabulaşmariski bulunmasındandolayı,ruamtanısıkonulanhayvanlarasağal6m uygulanmaz • Buuygulamasayesinderuamşuaniçindünyanınbirçok bölgesindeeradikeedilmişIr • İnsaninfeksiyonlarınınsağal6mındaisesülfonamidlerbaşarıyla kullanılırlar Korunma • HastalığınkontrolüiçinhenüzetkilibiraşıgelişIrilememişIr • Hastalığınyayılmasındaportörlerin,sürüyekontrolsüzalınan hayvanların,infektehayvanların,hayvannakliya6nın,sergi, panayırlarınvehayvanalım-sa6mlarınınönemifazladır • Ahırakontrolsüzhayvansokulmamalıdır • Hayvanlarbelliaralıklaraallerjikveserolojiktestleretabi tutularakinfekteveyaportörlerayıklanmalıdır PSEUDOMONAS İNFEKSİYONLARI • FAMİLYA: Pseudomonadaceae • GENUS: Pseudomonas • Veteriner Hekimlikte en önemli tür P. aeruginosa’dır. • Gram negatif çomak şekilli etkenlerdir. • Zorunlu aerobturlar. • Katalaz ve oksidaz pozitiftirler. • Bir veya birden fazla polar flagella ile aktif hareket ederler. • Pseudomonas aeruginosa, insan ve hayvanlarda çoğunlukla irinli ve bazen de akut sistemik infeksiyonlara neden olan opurtunistik patojen bir bakteridir. KONAKÇI ETKEN SIĞIR MASTİTİS, METRİTİS, PNÖMONİ,DERMATİTİS, BUZAĞILARDA ENTERİTİS KOYUN MASTİTİS, YAPAĞI ÇÜRÜĞÜ, PNÖMONİ, OTİTİS MEDİA DOMUZ SOLUNUM SİSTEMİ İNFEKSİYONLARI, OTİTİS AT GENİTAL KANAL İNFEKSİYONLARI, PNÖMONİ, ÜLSEARTİF KERATİTİS KÖPEK, KEDİ OTİTİS EKSTERNA, SİSTİTİS, PNÖMONİ, ÜLSERATİF KERATİTİS MİNK HEMORAJİK PNÖMONİ, SEPTİSEMİ ÇİNÇİLA PNÖMONİ, SEPTİSEMİ SÜRÜNGENLER NEKROTİK STOMATİTİS • Pseudomonas aeruginosa, Gram negatif çomak, kapsülsüz ve sporsuzdur. • Optimal üreme ısıs 37°C’dir. • Koyun kanlı agar’da β- hemoliz meydana getirir. • Koloniler tipik üzüm benzeri meyvemsi kokudadır. • Mavi renkli pyocyanin pigmentinden dolayı kültürlerin çoğunda mavi renk görülür. • MacConkey Agar’da yeşilimsi-mavi renkte büyük, solgun koloniler (laktoz negatif), meydana getirir. EPİDEMİYOLOJİ • Etken opurtunistik bir patojen olması nedeniyle, genellikle yara, yanık, kornea zedelenmesi, deride oluşan paraziter ve mikotik infeksiyonlar, dış ve orta kulak yangıları, özellikle koyunlarda yapağının aşırı ıslanması, kötü hijyenik koşullar, ve immun sistemin zayıflaması gibi predispoze faktörlerin varlığında infeksiyon meydana gelir. PATOGENEZİS • PatojenP.aeruginosasuşlarıdoku invazyonunavedokuhasarınanedenolançok sayıdaproteintabia6ndaekzotoksin,ishale nedenolanenterotoksin,birendotoksinve proteazilehemolizinlersentezlerler. • Ekzotoksin-A,çoktoksikolupmemelitürleri içinöldürücüdür. • Ekzoenzim-S,akciğer,yaraveyanık infeksiyonlarındadokuhasarıoluşturur. KLİNİK BELİRTİLER • Sığırlarda; endotoksemi ve bazen ölüm; infertilite, sporadik abort görülebilir. • Koyun ve keçilerde; yapağı çürüğünde yapağı tel tel ayrılır, dermatit gelişir. Kötü koku duyulur. • Domuzlarda; enteritis, solunum sistemi infeksiyonlarıve kulak yangısına neden olur. • Atlarda; ülseratif keratitis, infertilite ve abort görülebilir. • Köpek ve kedilerde; otitis eksterna, sistitis, pnömoni, yara infeksiyonları, dermatitis ve keratitis görülebilir.
