TRANSFORMATÖRLER

7. BÖLÜM
TRANSFORMATÖRLER
MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1.
primer
iP
girifl
VP
sekonder
IP
girifl
VP
4.
NP
IS
NP
is akımını artırmak için,
ç›k›fl
VS
NS
R2
sekonder
R1
primer
ç›k›fl
VS
NS
iS
N P VP i S
=
=
bağıntısına
N S VS i P
göre, I, II ve III işlemleri tek başına yapılmalıdır.
Transformatör ideal olduğundan,
CEVAP E
N S VS I P
=
=
dir.
N P VP I S
NP > NS olduğundan, transformatör gerilim alçaltıcı
olarak kullanılır.
5.
VP > VS ve IP < IS dir.
IP
IS
NS=5N
NP=4N
VP
VS
Buna göre I ve II yargıları doğru, III. yargı yanlıştır.
CEVAP D
2.
IP
VP
NP=4N
IS
NS=3N
Transformatör ideal olduğundan, sekonder devrede oluşan akım değeri,
VS
N P VP I S
=
=
N S VS I P
4N I S
=
& IS = 8A olur.
5N 10
Transformatör ideal olduğundan sekonder gerilimi,
CEVAP C
N P VP
=
N S VS
4N 120
& VS = 90 volt olur.
=
3N
VS
3.
Transformatörde değiştirme oranı
Buna göre;
CEVAP B
N2
= 4 tür.
N1
V1 i 2 N 1 1
= =
=
V2 i 1 N 2 4
200 1
=
V2
4
V2 = 800 V olur.
6.
Şekildeki transformatörler ideal olduğuna göre
direncin iki ucu arasındaki gerilim,
V1 N 1
=
V2 N 2
100 200
=
V2
400
V2 = 200 V olur.
I. yargı doğrudur.
Direnç üzerinden geçen akım,
I. yargı doğrudur.
i2 1
i
=
& 1 = 4 tür.
i1 4
i2
II. yargı doğrudur.
V2 > V1 olduğundan transformatör gerilim yükselticidir.
III. yargı doğrudur.
CEVAP E
I2 =
V2 200
=
= 5A olur.
R
40
II. yargı doğrudur.
Direncin gücü,
2
P = I2 . R = (5)2 . 40 = 1000 watt olur.
III. yargı yanlıştır.
CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
341
Y transformatörü için,
MODEL SORU - 2 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
1.
K
L
M
VM N M
=
VP N P
20 N M
=
50 N P
NM 2
=
olur.
NP 5
P
•~ girifl
•
•
ç›k›fl ~
•
N
3N
2N
X
Y
VP geriliminin etkin değeri,
4.
NP NL
.
.V
NM NK K
VP =
CEVAP C
5N
X
K
girifl
V1=200V
5N 3N
=
.
.200
2N N
Y
L
M
P
NK NL
ç›k›fl
V2
NM NP
= 15.100
= 1500 V olur.
2.
X
L
M
NK NL
VL = VM = 400 V
VM N M
=
VP N P
200 1
=
VL
2
Y
K
girifl
V1
VK N K
=
VL N L
CEVAP D
P
400
=8
V2
VL = 400 V
ç›k›fl
V2
NM NP
V2 = 50 V olur.
CEVAP D
Çıkış gerilimi,
N N
V2 = P . L .V1
NM NK
bağıntısına göre,
V2 çıkış gerilimini artırmak için,
• V1 gerilimi artırılmalıdır.
• NK azaltılmalıdır.
5.
• NP artırılmalıdır.
K
L
M
P
Ι, ΙΙ ve ΙΙΙ işlemleri tek başına yapılmalıdır.
CEVAP E
3.
K
girifl
V1 =200V
L
NK NL
M
girifl
V1
X transformatörü için,
VK N K
=
VL N L
200 10
=
VL
1
VL = 20V olur.
VL = VM = 20 V
342
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
NM NP
X
Y
ç›k›fl
V2
P
NM NP
ç›k›fl
V2 =50V
NL > NM ve V1 > V2 olduğuna göre,
V2 =
X
NK NL
Y
NP NL
.
.V bağıntısından,
NM NK 1
NK > NP dir.
I. yargı kesinlikle doğrudur.
NL ve NP yi karşılaştıramayız.
II. yargı için kesin birşey söylenemez.
NM ve NP yi karşılaştıramayız.
III. yargı için kesin birşey söylenemez.
CEVAP A
6.
K
L
M
N
P
9.
R
A
V1
•
~
•~
•
K
2N
VL
X
3N
VM
Y
N
2N
VN
VP
Z
4N
VR
C
M
V2
NK NL
•
N
VK
L
B
P
•
VL = VM ve VN = VP dir.
V3
NM NP
D
F
X
I. yol: X, Y, Z transformatörleri ideal ve birbirlerine
paralel olarak bağlandığından,
E
Y
X trasformatörü gerilim yükseltici olduğuna
göre, V2 > V1 dir.
I. yargı kesinlikle doğrudur.
Y transformatörü için,
VM 3N
& VM = 3VN olur.
=
VN
N
•
II. yol: Bobinler üzerindeki gerilim sarım sayıları
ile orantılıdır.
•
Sarım sayıları bilinmediğinden V1 ile V3 ü karşılaştıramayız.
II. yargı için kesin birşey söylenemez.
VK = 3V ⇒ VL = 6V, VM = 6V, VN = 2V
Y trasformatörü gerilim düşürücü olduğuna
göre, V2 > V3 tür.
III. yargı kesinlikle doğrudur.
VN = VP = 2V ve VR = 4V olur.
CEVAP D
Bu durumda,
VL = VM > VN = VP olur.
7.
K
girifl
V1
L
CEVAP B
M
NK NL
P
ç›k›fl
V2
NM NP
10.
K
X
Y
N N
V2 = L . P . V1 bağıntısına göre, NL ve NM
NK NM
girifl
V1
değiştirilmeden V2 yi azaltmak için; I, II ve III işlemleri tek başına yapılmalıdır.
CEVAP E
K
girifl
V1=160V
L
NK NL
X
V2 =
M
P
NM NP
ç›k›fl
V2=40V
M
P
NK NL
NM NP
X
Y
ç›k›fl
V2
V1 alternatif giriş gerilimi değiştirilmeden, V2 çıkış
gerilimini azaltmak için,
V2 =
8.
L
NL NP
.
.V
NM NK 1
bağıntısına göre; I ve II işlemleri tek başına
yapılmalıdır.
CEVAP C
Y
NL NP
.
. V bağıntısına göre, V1 = 160 V luk
NK NM 1
giriş gerilimi değiştirilmeden V2 gerilimini 40 volttan
10 volta düşürmek için, NK iki katına çıkarılmalı,
NP yarıya indirilmelidir. Bu durumda I ve IV işlemleri birlikte yapılmalıdır.
CEVAP B
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
343
MODEL SORU - 3 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
3.
K
2N
1.
N
VP=300V
VP=200V
K
5N
M
N
L
N
R
3N
M
5N
L
S
2N
R
K ile L noktaları arasındaki gerilim,
200 5N
& VKL = 80 V olur.
=
VKL 2N
Bobinlerden alınan gerilimler sarım sayıları ile
orantılıdır.
M ile N noktaları arasındaki gerilim,
K ile L noktaları arasındaki gerilim,
VP
5N
=
N
VKL
200 5N
& VMN = 40 V olur.
=
VMN
N
K ile N noktaları arasında bobinler aynı yönlü sarıl-
300
= 5 & VKL = 60 V olur.
VKL
dığından,
V1 = VKL + VMN
M ile R noktaları arasındaki gerilim,
VP
5N
=
2N
VMR
= 80 + 40
= 120 V olur.
R ile S noktaları arasındaki gerilim,
300
5
=
& VMR = 120 V olur.
VMR
2
200 5N
=
& VRS = 120 V olur.
VRS 3N
M ile S noktaları arasında bobinler ters yönlü sarıldığından,
Bobinlerin sarım yönleri düz olduğundan, K ile R
noktaları arasındaki gerilim,
V2 = VRS – VMN
VKR = VKL + VMR = 60 + 120 = 180 V olur.
= 120 – 40
CEVAP D
= 80 V olur.
V1 ve V2 taraf tarafa oranlanırsa,
V1 120 3
=
= olur.
V2
80
2
2.
K
CEVAP D
3N
600V
6N
L
2N
R
S
4.
K ile N noktaları arasındaki gerilim,
600 6N
& VKL = 300 V olur.
=
VKL 3N
V1
R ile S noktaları arasındaki gerilim
600 6N
& VRS = 200 V olur.
=
VRS 2N
Bobinlerin sarım yönleri düz olduğundan,
K ile S noktaları arasındaki gerilim,
VKS = VKL + VRS
= 300 + 200
= 500 V olur.
I. ve II. yargılar doğrudur. III. yargı yanlıştır.
CEVAP C
344
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
5N
V2
2N
V3
4N
Bobinlerden alınan alternatif gerilim değerleri
sarım sayıları ile orantılıdır. Bu durumda,
V1 4N
=
& V2 =
V2 5N
V1 4N
=
& V3 =
V3 2N
5
V olur.
4 1
V1
olur.
2
Buna göre, V2 > V1 > V3 ilişkisi vardır.
CEVAP A
5.
500V
10N
N
MODEL SORU - 4 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ
K
3N
L
M
1.
primer
P
R
2N
sekonder
IP=1A
S
IS=2A
VP=500V
VS=200V
K ile L noktaları arasındaki gerilim,
500 10N
& V1 = 150 V olur.
=
V1
3N
Transformatörün verimi,
M ile P noktaları arasındaki gerilim
Verim =
VS .I S
VP .I P
=
200.2
500.1
500 10N
& VMP = 50 V olur.
=
VMP
N
K ile P noktaları arasında bobinler ters bağlandığından,
V2 = VKL – VMP = 150 – 50 = 100 V olur.
2.
R ile S noktaları arasındaki gerilim,
500 10N
& V3 = 100 V olur.
=
V3
2N
Bu durumda, V1 > V2 = V3 olur.
= 0,8
% verim = 100.0,8 = 80 olur.
primer
CEVAP A
sekonder
IP=0,5A
IS
VS=20V
VP =200V
CEVAP B
6.
K
3N
160V
8N
2N
4N
Transformatörün verimi %80 olduğuna göre
L
Verim =
M
N
P
20.I S
80
=
100
200.0, 5
R
Bir bobinden elde edilen çıkış gerilimi sarım sayılarıyla orantılıdır.
VS .I S
VP .I P
4
1
= .IS & IS = 4A olur.
5
5
3.
primer
K ile L noktaları arasındaki gerilim,
sekonder
IP=2A
160 8N
& VKL = 60 V olur.
=
VKL 3N
VP
CEVAP D
IS=4A
NP
NS
VS
M ile N noktaları arasındaki gerilim,
160 8N
& VMN = 40 V olur.
=
VMN 2N
Transformatörün verimi eşitliğinden,
P ile R noktaları arasındaki gerilim,
Verim =
160 8N
& VPR = 80 V olur.
=
VPR 4N
V .4
80
= S
100
VP .2
V1, V2 ve V3 gerilimlerini tanımlarsak,
V1 = VKL = 60 V olur.
KL ve MN bobinleri ters bağlandığından,
V2 = VKL – VMN = 60 – 40 = 20 V olur.
MN ve PR bobinleri aynı yönlü bağlandığından,
V3 = VMN + VPR = 40 + 80 = 120 V olur.
Buna göre, V3 > V1 > V2 olur.
VS .I S
VP .I P
CEVAP E
V
V
4
2
= S .2 & S =
5
5
VP
VP
olur. Tüm transformatörlerde,
VS
N
= S olduğundan,
VP
NP
NS
2
=
olur.
5
NP
CEVAP B
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
345
4.
primer
6.
sekonder
primer
sekonder
IP=2A
VP
4N
IP
2N
IS
VS
Transformatörlerde primer ve sekonderdeki gerilim değerleri sarım sayılarıyla orantılıdır.
VP N P 4N
=
=
= 2 ve IP = IS olduğundan,
VS N S 2N
Transformatörün verimi,
Verim =
1
= 50 olur.
2
5N
3N
VS
Primer devrenin sarım sayısı 5N, sekonder devrenin sarım sayısı 3N olduğuna göre, gerilimlerin
oranı,
VP N P 5N 5
=
=
= olur.
VS N S 3N 3
Transformatörün verimi,
VS .I S
V.I
1
=
=
olur.
VP .I P 2V.I 2
% verim = 100.
VP
IS=3A
Verim =
CEVAP E
VS .I S 3 3
9
olur.
= . =
VP .I P 5 2 10
%verim = 100.
9
= 90 olur.
10
Buna göre primer devreye 100 J enerji verildiğinde
sekonder devreden 90 J enerji alınır. Primer devreye 200 J verildiğinde sekonder devreden 180 J
enerji alınır.
CEVAP C
5.
Bir transformatörde her zaman primer ve sekonder
devreler için,
VP N P
=
VS N S
eşitliği vardır. Bu durumda,
VP N P
=
= 3 tür.
VS N S
Transformatörün verimi,
Verim =
VS .I S
VP .I P
VS
oranı bilinVP
diğine göre, IS ve IP nicelikleri de bilinirse verim
eşitliğinde verimi bulabilmek için
bulunabilir.
CEVAP D
346
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
TEST
1
1.
TRANSFORMATÖRLER
ÇÖZÜMLER
1000
4.
800
5N
V1=200V
V2
100V
R=16Ω
10N
V
K
2N
girifl
V1 N 1
=
V2 N 2
ç›k›fl
5N sarımlı bobini gerilimi V1 olsun.
100 10N
=
& V1 = 50 volt olur.
V1
5N
200 1000
=
& V2 = 160 volt olur.
V2
800
2N sarımlı bobinin gerilimi V2 olsun.
V2 = i2.R
100 10N
=
& V2 = 20 volt
V2
2N
160 = i2.16
i2 = 10 A olur.
Çıkıştaki bobinlerin sarım yönleri ters olduğundan
voltmetrenin gösterdiği değer,
CEVAP E
V1 – V2 = 50 – 20 = 30 V olur.
2.
CEVAP A
A
Girifl
VP
V
NP
NS
R=10Ω
5.
VP N P
=
VS N S
N1=200
100volt
VP
N
= P
i S .R S N S
N2=50
+
–
V
primer
100 N P
=
2.10 N S
sekonder
Transformatörler doğru akım kaynağı ile çalışmaz.
Voltmetre sıfır değerini gösterir.
NP
= 5 olur.
NS
CEVAP A
CEVAP B
6.
3.
N1
NP
NS
N2
V1
i1
VP
VS
V2
primer
sekonder
VP N P
bağıntısına göre,
=
VS N S
V2 gerilimini artırmak için,
V1 N 1
bağıntısına göre,
=
V2 N 2
NP artırılırsa, VS azalır. Ι. yargı yanlıştır.
V1 gerilimi ya da N2 sarım sayısı artırılmalıdır.
I ve III işlemleri tek başına yapılmalıdır.
CEVAP E
NS artırılırsa, VS artar. ΙΙ. yargı yanlıştır.
NP
artırılırsa, VS azalır. ΙΙΙ. yargı doğrudur.
NS
CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
347
7.
N1
N2
N3
9.
N4
V1
V4
V2
V1
V2
3N
V3
6N
V3
K
4N
L
N1 > N2 olduğuna göre, V1 > V2 olur.
V1 6N
V
3
=
& 1 = olur. I. eşitlik doğrudur.
V2 4N
V2 2
Ι. yargı kesinlikle doğrudur.
N4 > N3 olduğuna göre, V4 > V3 ve V3 = V2 dir.
V1 6N
V
=
& 1 = 2 olur. II. eşitlik doğrudur.
V3 3N
V3
ΙΙ. yargı yanlıştır.
V2 4N
V
4
=
& 2 = olur. III. eşitlik yanlıştır.
V3 3N
V3 3
V1 ile V4 gerilimleri karşılaştırılamaz.
ΙΙΙ. yargı için kesin birşey söylenemez.
CEVAP C
V4 > V2 olur.
IV. yargı kesinlikle doğrudur.
CEVAP E
10.
8.
4N
N
2N
N
K
V1
4V
V1
fiekil-I
N
N
3N
V
V2
V2
N
+
–
L
fiekil-II
N
2N
3N
3V
V3
N
M
V3
fiekil-III
Transformatörler doğru akım ile çalışmaz. L lambası kesinlikle ışık vermez.
4V 4N
=
& V1 = V olur.
V1
N
CEVAP B
V
N
=
& V2 = 3 V olur.
V2 3N
3V
N
=
& V3 = 9 V olur.
V3 3N
Buna göre, V3 > V2 > V1 olur.
CEVAP D
348
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
TEST
2
1.
TRANSFORMATÖRLER
ÇÖZÜMLER
K
L
M
4.
P
V1
N
V1 =12volt
V2
girifl
V2
girifl
ç›k›fl
10
20
40
X
4N
ç›k›fl
10
Y
V1 N 1 12
N
=
&
=
V2 N 2
V2 4N
V1 N K .N M
=
V2 N L .N P
V2 = 48 volt olur.
10.40
=
20.10
Transformatörler ideal olsaydı giriş ve çıkış güçleri
= 2 olur.
eşit olurdu. Transformatörler ideal olmadığından
P1 > P2 dir. Bu durumda,
CEVAP D
V1.i1 > V2.i2
2.
N1
12.i1 > 48.i2
i1
> 4 olur.
i2
i
Buna göre, 1 oranı 3 olamaz.
i2
N2
V1
V2
girifl
5.
ç›k›fl
A
N1 > N2 ise, alçaltan transformatördür.
girifl
Ι. yargı doğrudur.
2Ve
K
L
C
M
P
E
ç›k›fl
NK NL
İdeal transformatörün verimi %100 dür.
CEVAP A
NM NP
Ve
B
2Ve
D
ΙΙ. yargı yanlıştır.
F
X
Y
Y bobini için;
V1 > V2 olur.
VM N M
=
VP N P
ΙΙΙ. yargı doğrudur.
CEVAP D
Ve
N
= M
2Ve N P
2N M = N P olur.
3.
N M = N P olamaz.
K
VP
V2
L
6.
K
V1
L
NK
NL
CEVAP E
M
P
NM
NP
V2
V1
İdeal transformatörler giriş gücü, çıkış güçlerinin
toplamına eşittir. P = P1 + P2 olur.
ΙΙ. yargı kesinlikle doğrudur.
VP, V1, V2 değerlerini karşılaştıramayız.
Ι. ve ΙΙΙ. yargılar için kesin birşey söylenemez.
CEVAP B
X
Y
Çıkış gerilimi bağıntısına göre, V2 =
NP NL
.
.V
NM NK 1
olduğundan V1 gerilimi değiştirilmeden NK yarıya
indirilip, NP iki katına çıkartılınca, V2 gerilimi 4
katına çıkar.
CEVAP C
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
349
7.
K
•
~ VK
•
L
NK
M
NL
N
NM
2N
•
~ VP
•
NP
3N
X
9.
P
L
K
N
V1
M
P
4N 3N
NL
V2
6N
Y
X
X ve Y transformatörleri paralel bağlı olduklarından VL = VM = 60 volt tur.
Y
X ve Y transformatörleri ideal olduğundan verimleri
% 100 olur. Buna göre,
P1 = P2 olur.
X transformatörü için;
VK N K
N
N
=
& VK = VL . K = 60.
= 30V olur.
VL N L
NL
2N
I. eşitlik kesinlikle doğrudur.
Y transformatörü için;
II. ve III. eşitlikler için kesin birşey söylenemez.
NL bilinmediğinden V1 ve V2 yi karşılaştıramayız.
CEVAP A
VM N M
N
6N
=
& VP = VM . P = 60
= 120V olur.
VP N P
NM
3N
Buna göre,
VK = 30 V,
VL = 60 V,
VP = 120 V olur.
CEVAP C
10.
8.
K
•
~ V1
•
L
NK
NL
X
M
NM
NP
•
•
V2 ~
•
~
•
L
NK
NL
X
Y
VP =
V2
= 2 olduğuna göre,
V1
M
P
•
~
•
NM
Y
NP NL
.
.V bağıntısına göre,
NM NK K
N L N P V2
.
=
N K N M V1
VK = 600 V gerilimi değiştirilmeden VP gerilimini
100 volttan 25 volta düşürmek için NP yarıya düşürülmeli, NK iki katına çıkarılmalıdır.
3N 2N
.
= 2 olur.
N 3N
II ve III işlemleri birlikte yapılmalıdır.
CEVAP B
Buna göre,
NK = N,
NL = 3N,
NM = 3N,
NP = 2N olur.
CEVAP E
350
K
P
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
TEST
3
ÇÖZÜMLER
120 12N
=
& VMP = 40V olur.
VMP
4N
1.
A
girifl
VP
Np
V
Ns
Ns
=
II. yargı doğrudur.
K-L uçları ve M-P uçları arasındaki sarımların
yönleri ters olduğundan,
VKP = VMP – VKL
= 40 – 10
= 30 V olur.
III. yargı doğrudur.
CEVAP E
R=25Ω
Sekonder devreden geçen akım şiddeti,
Palınan = Pverilen
i s2 . R = Vp . ip
i s2 . 25 = 200 . 2
i s2 = 16
is = 4A olur.
Sekonder devredeki potansiyel,
Vs = Is.R = 4.25
= 100 V olur.
Primer devredeki bobinin sarım sayısının sekonder
devredeki bobinin sarım sayısına oranı,
N p Vp
=
N s Vs
Np
4.
L
1600
800
L
V2
M
Tüm transformatörler gerilim sarım sayıları ile
orantılıdır.
Vp N p
=
V1 N K
Vp
V2
P
V1=220V
I
=
Np
NL
dir.
Buna göre,
V1 N K 1600
=
=
= 2 olur.
V2 N L
800
V2=55V
V1 N K .N M
=
V2 N L .N P
220 N K
.12 & 4 =
=
NL
55
NK
=
NL
V1
primer
200
= 2 olur.
100
K
K
Vp=220V
II. yol: Transformatör ideal olduğundan akım oranı
sarım sayıları oranı ile ters orantılıdır.
Np Is 4
=
= = 2 olur.
Ns Ip 2
CEVAP C
2.
TRANSFORMATÖRLER
II
5.
K
NK
.12
NL
L
1
olur.
3
CEVAP C
3.
N
K
ç›k›fl
L
12N
4N
M
ç›k›fl
P
120 12N
=
& VKL = 10V olur.
VKL
N
I. yargı doğrudur.
M
P
•
~ V1=100V
•
•
•
V2=25V ~
NK=N
NL
X
girifl
120V
CEVAP B
NK = NP = N
NM
NP=N
Y
V2 1
=
V1 4
olduğundan L ve M nin sarım sayılarının oranı,
V2 N L N P
=
.
V1 N K N M
1 NL N
=
.
4
N NM
NL 1
=
olur.
NM 4
CEVAP A
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
351
6.
X
L
girifl
V1
M
NK NL
V2 =
9.
Y
K
primer
P
sekonder
IP
girifl
VP
ç›k›fl
V2
NM NP
NP NL
.
.V bağıntısına göre,
NM NK 1
IS
NP
NS
ç›k›fl
VS
Primer devrenin sarım sayısının, sekonder devrenin sarım sayısına oranı,
V1 alternatif giriş gerilimi değiştirilmeden,
VP N P
=
VS N S
V2 çıkış gerilimini artırmak için,
150 N P
=
120 N S
• NK ya da NM azaltılmalıdır.
• NL ya da NP artırılmalıdır.
NP 5
=
olur.
NS 4
CEVAP D
I. yargı yanlıştır.
7.
primer
Transformatörün verimi %60 olduğundan primer
akımı ile sekonder akımı arasındaki ilişki,
sekonder
IS
IP
Vg
NP
Verim =
Vç
NS
I .120
60
= S
100
I P .150
4I
I
3
4
= S & P =
olur.
5
3
IS
5I P
Bir transformatörün verimi;
Verim =
I S .VS
I P .VP
Palınan
P
V .I
= S = S S ile bulunur.
Pverilen
PP
VP .I P
II. yargı doğrudur.
Transformatörde verim %60 olduğundan enerji
kayıbı %40 tır.
Verimi bulabilmek için primer devrenin akım ve
gerilim değerleri ile sekonder devrenin akım ve
gerilim değerlerini bilmek gerekir.
Giriş ve çıkış gerilimlerinin etkin değerleri bilindiğinden akım değerlerinin bilinmesi yeterlidir.
CEVAP B
III. yargı doğrudur.
10.
primer
CEVAP E
sekonder
primer
sekonder
Vç
N
8.
K
L
M
N
2N
Vç=0
fiekil-I
P
NK NL
NM NP
N
Vç=Vg≠0
fiekil-II
primer
girifl•
~
V1 •
Vç
sekonder
• ç›k›fl
~
V2
•
Vç
X
V2 =
Y
NP NL
.
.V bağıntısına göre,
NM NK 1
V1 = 400 V gerilimi değiştirilmeden V2 gerilimini
100 volttan 50 volta düşürmek için M bobininin
sarım sayısı NM 2 katına çıkartılmalıdır.
I işlemi tek başına yapılmalıdır.
CEVAP A
352
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
N
2N
Vç=2Vg≠0
fiekil-III
Şekil-I deki devre doğru akım ile Şekil-II ve III teki
devreler ise alternatif akımlarla beslenmektedir.
Transformatörler alternatif akım ile çalıştığından
Şekil-I deki devrenin çıkış gerilimi sıfırdır.
CEVAP A
Adı ve Soyadı : .....................................
Sınıfı
: .....................................
Numara
: .....................................
Aldığı Not
: .....................................
1.
K
L
Bölüm
Yazılı Soruları
(Transformatörler)
M
ÇÖZÜMLER
3.
P
A1
V1
NK NL
NM NP
V2
girifl
girifl
A2
V1
V2
ç›k›fl
ç›k›fl
X
Y
NP=1200
L bobini üzerindeki gerilim,
VK N K
=
VL N L
NS=300
a) Transformatör ideal olduğu için,
NP iS
=
NS iP
200
= 10
VL
1200 8
=
300
iP
VL = 20 V olur.
VL = VM = 20 V olur.
i P = 2 A olur.
Çıkış gerilimi,
b) Sekonder gerilimi,
VM N M
=
VP N P
VP N P
=
VS N S
20 1
=
V2 2
200 1200
=
VS
300
V2 = 40 V olur.
VS = 50 V olur.
4.
A
girifl
2.
K
V1
L
NK NL
M
NM NP
V2
ç›k›fl
V2 N L N P
=
.
V1 N K N M
1200 5 N P
= .
80
2 NM
NP
= 6 olur.
NM
NP
NS
R=16Ω
P
girifl
X
V
Y
Palınan = Pverilen
iS2.R = VP.iP
is2.16 = 100.1
iS.4 = 10 ⇒ iS =
5
A olur.
2
NP iS
=
NS iP
5
NP 2
=
NS 1
NP 5
=
olur.
NS 2
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
353
5.
K
L
M
8.
P
A1
V1
4N
N
3N 2N
girifl
V2
girifl
V1=200V
X
i .R
VS .i S
.100 = S
.100
VP .i P
VP .i P
2
4 4 .10
=
5 200.i P
1
4
=
& i P = 1A olur.
5 20.i P
9.
NS
N
1
= 10 & P =
olur.
NP
N S 10
% Verim =
VS .i S
.100
VP .i P
=
36.5
.100
100.2
NP iS
=
NS iP
= 90
2
1
=
10 i P
Verim = %90 olur.
i P = 20 A olur.
10.
M
VP N P
=
VS N S
K
20
1
=
VS 10
V1
N2
P
R
N3
V1 N 1
=
V2 N 2
7.
2V N 1
=
V
N2
A
NP
NS
R=10Ω
N2 =
N1
olur.
2
N3 sarım sayısı,
›
NS 1 NP
= &
= 5 olur.
NP 5 NS
VP N P
=
VS N S
VP
N
= P
i S .R N S
100
=5
i S .10
i S = 2 A olur.
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
V3
S
N2 sarım sayısı,
girifl
V1=100V
V2
N1
L
VS = 200 V olur.
354
R=10Ω
2
% Verim =
V2 1
olur.
=
V1 6
b)
NS
Y
V2
N 2N
=
.
V1 4N 3N
a)
NP
ç›k›fl
V2 N L N P
=
.
V1 N K N M
6.
A2
V1 N1
=
V3 N 3
6V N 1
=
V
N3
N1
6
N2 ve N3 taraf tarafa oranlanırsa,
N3 =
N1
N2
= 2 = 3 olur.
N3
N1
6