13 sektörde yeni rota İran pazarı

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
13 sektörde yeni rota İran pazarı
İran’la anlaşma birçok sektörde olumlu karşılandı. Çimento, inşaat ve mermerde ise
endişe var
TAYLAN BÜYÜKŞAHİN-SERCAN AKINCI-MERVE YİĞİTCAN–ESRA ÖZARFAT/
İran’la nükleer müzakerelerin anlaşmayla sonuçlanması bankacılık dahil 13 sektörde umutları
artırdı. Buna enerji sektörü de eklenebilir. DÜNYA'nın araştırmasına göre çimento, inşaat,
mermer gibi birkaçı hariç, tüm sektörler olumlu beklenti içinde. İnşaata da bir ölçüde iş çıkacağı
tahmin ediliyor. Çimento ve mermerde ise enerji maliyeti dezavantajı var.
Bazı sektörler heyet gönderme hazırlığında. İranlı yatırımcılar da araştırmaya gelmeye başladı.
Yaptırımlar bir takvim içinde adım adım kalkacak. Politik süreçlerin 6 ila 9 ay sürecek. Arkasından
finansal işlemler, yatırım kısıtları, enerji ithalatına ilişkin yaptırımlar kalkacak. Silah ithalat
ambargosu 5 yıl daha yürürlükte. Savunma sanayiinde kısıtlar devam etse de birçok büyük
sektörde ticaretin yolu açılacak.
İran ekonomisinin hızlı büyüyeceği, 18 ay sonra GSYH büyümesinin %8’e ulaşabileceğine ilişkin
tahminler var. 80 milyon nüfusu, 400 milyar dolarlık ekonomisi ve bu hızlı büyüme sektörlerin
ilgisini çekiyor. Enerji, kimya, gıda ve otomotivde işbirlikleri bekleniyor. Gelişmeler en başta
bankacılık sektörüne yarayacak.
DEİK Türkiye-İran İş Konseyi Başkanı Rıza Eser, “Ambargodan çok önce İran'la ilişkilerimizi iyi
götürdük. Biz hazırız. Umarım en iyi payı biz alırız. Enerji, kimya, gıda ve otomotivde işbirliği
bekliyoruz. Türk müteşebbisleri olarak İran’a yatırımlarımız devam ediyor. Ticaretimiz artıyor.
Otellerle ilgili çalışmalar var. Konutlarla ilgili çalışmalar da sürüyor. Kimya, demir-çelik, gıdada
yatırımlar da oldu. Uzun yıllardır kalmış projeler de devam edecek. İranlılar ambargo zamanındaki
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
desteğimizi unutmuyor. Öncelik Türkiye’nin diye yazılı ve şifahi söylediler. Umarım sözlerini
tutarlar. Her iki ülke komşu. Herşey muhtemelen yüksek düzeyde devam edecektir” dedi.
UMUTLU SEKTÖRLER
Lojistik
İhracat artacak, geçiş ülkesi olarak bize nefes aldıracak
TİM Denetim Kurulu üyesi Bülent Aymen: Lojistik için olumlu bir gelişme. Özellikle jeopolitik
nedenlerden ötürü Türkiye’nin bölgesindeki ülkelerle ihracatında önemli bir daralma yaşandı.
Beklentimiz İran’a ihracatın önümüzdeki yıl yüzde 35 artması yönünde. Tabii ihracatın artması
lojistiği de harekete geçirecek. Böyle olunca yara alan lojistik sektörü için İran adeta nefes borusu
olacak. Aynı zamanda İran bir geçiş ülkesi olması da bizim için önemli. Öte yandan bu ülkeye
TIR’ların girmesiyle ilgili sorunların çözümü için geçen yıl bazı adımlar atılmıştı. Bu yönde istikrarlı
bir şekilde çözüme gidiliyor. Lojistik sektörü İran fırsatını değerlendirecek kapasiteye sahip.
Özellikle şu an atıl durumda olan TIR’lar yeniden kullanılacak. Yani kapasitemizi daha yüksek
oranda kullanacağız.
Makine
Kısa vadede iyi satış yaparız, uzun vadede bize rakip olur
İSO Yönetim Kurulu üyesi Ali Eren: Başlangıç aşamasında marka avantajımız var. Buna karşın
İran’ın temel olarak altyapıları kuvvetli. Ara malı ithal edemeden üretim yapıyorlardı. Biz ise
montaj yapma kolaylığına kaçmış durumdayız. 10 yıl sonra İran know howları nedeniyle iyi
konuma gelebilir. Kısa vadede İran’a iyi satış yaparız ama uzun vadede bize rakip olurlar.
Mutlaka cari fazla veririz. Muazzam bir yatırım başlayacak. Fiyat ve lojistik avantajımız nedeniyle
biz de iyi satış yapacağız. Almanya’yı geçip pazar lideri olmamız zor. 2’nci 5 yıllık dönemde satış
yapmaya devam edebilmemiz için ilk aşamada Almanlarla işbirliğine gitmemiz gerek.
Deri
Gümrük Duvarlarını indirirse pazardan payımız artabilir
İDMİD Mustafa Şenocak: Sektör olarak umutluyuz. Özellikle ayakkabı ve saraciye için bu
anlaşmanın ardından önemli bir fırsat doğacaktır. İran’ın yaklaşık 600 milyon dolarlık bir ayakkabı
ithalatı var. Türkiye de bundan alacağı payı artırabilir. Deri konfeksiyonda da zamanla artacak bir
performans görülecektir. İran’dan Türk firmalara mağaza açma ve ülkede yatırım yapma adına
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
talepler geliyor. Eğer gümrükteki duvarlar indirilirse Türk firmaları bu fırsatları değerlendirebilirler.
Ancak mevcut durumda o kadar çok korumacı önlem var ki bu şartlarda yatırım yapmak zor. İran
korumacı tavrını bırakıp daha liberalleşirse Türk firmaları bu ülkede yapacakları yatırımla
pastadan önemli pay alacaktır.
Tekstil
Avrupalı markalar yerleşmeden pazarda yol alma imkanı var
İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi: İran, Türk tekstil için ciddi bir pazar. Ucuz enerji ve
maliyetlerden dolayı birçok firmanın bu ülkeye yatırım yapacağını düşünüyorum. Hazır giyimciler
için de İran ciddi bir pazar. Prestiji çok yüksek. En azından Avrupa markaları oraya yerleşmeden
Türk firmaları orada ciddi yol alabilir. Biz bu konuda Avrupalı firmalardan daha hızlıyız. Avrupalı
firmalar için orada hala ciddi sıkıntılar var; marka koruması, gümrük sıkıntısı gibi. Avrupalı
firmaların kısa vadede gireceklerini sanmıyorum. Bizim açımızdan o boşluğu doldurmak daha
kolay. Tekstil, konfeksiyon ihracatımız artarak sürecektir. Yeter ki İran ile Türkiye arasında bir
siyasi kriz olmasın.
Çelik
Ciddi rakibimiz olabilir, ihracatımız da artar
ÇİB Başkanı Namık Ekici: Çelikte İran önemli bir pazar. 2009’da 433 bin ton olan ihracatımız
2010’da 1 milyon ton seviyesine geldi. 2011’de 623 bin tona gerilemesine rağmen 2012’de tekrar
artış gösterip 940 bin tona çıktı. Ambargo koşulları ağırlaşınca sert düşüşler yaşadık. 2013’te 195
bin ton, 2014’te 166 bin tona kadar geriledi. 2015’in ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine oranla
yaklaşık %40 geriledi ve 51 bin ton civarında kaldı. Sonuç olarak, nükleer müzakerelerde
uzlaşmaya varılması gerek dünya ticareti gerekse ülkemiz ve çelik sektörü ticareti açısından
olumlu sonuçlar doğuracak. İran, önemli bir çelik ithalatçısı. İlerleyen yıllarda ciddi bir rakibimiz
olma ihtimali yüksektir. Buna rağmen, ambargonun kalkması sektörümüz için olumlu.
Kimya
Bazı gruplarda ihracat artacak, hammadde fiyatları düşecek
İKMİB Başkanı Murat Akyüz: Ambargonun kalkması kimyada önemli gelişmeler yaratacak.
Kimyanın kozmetik, plastikler ve mamulleri, eczacılık ürünleri, boya, organik kimyasallar gibi en
önemli alt gruplarının ihracatında İran ciddi bir öneme sahip. Bu sektörlerin ihracatında artış
yaşanacağına inanıyoruz. Petrol ve petrokimyasal ürünlerin fiyatlarının düşmesi özellikle
hammaddesini bu ürünlerin oluşturduğu sektörleri olumlu etkileyecek. İran’la petrokimyasal
hammadde ticaretimize hız kazandıracak ve İran’ı genel ihracatımızda daha üst sıralara
taşıyacak. İran ve Türkiye tarife dışı engellerden uzaklaşarak ticaret artırıcı çabalar içinde olmalı.
Plastik
Hammadde fiyatı düşecek bilançolar olumlu etkilenecek
PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu: Anlaşmanın etkisiyle petrol ve dolayısıyla petrokimyasal ürünlerin
fiyatının düşmesi plastik firmalarımızın bilançolarını olumlu etkileyecek. İran petrol ve doğalgazda
dünyanın en önemli kaynaklarına sahip. Petrolde dünyanın dördüncü, doğalgazda en büyük
rezervlerine sahip. Petrokimya alanında da 55 milyon tonluk bir kapasiteye sahip. Türkiye’nin
toplam petrokimyasal mamul üretim kapasitesi yurtiçi talebin sadece yüzde 15’ini
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
karşılayabiliyorken; İran’ın kendi iç piyasasından aldığı talep sadece 9 milyon ton. Bu nedenle
petrokimya üretiminin minimum 46 milyon tonluk bölümünü ihraç etmek zorunda. Dolayısıyla
komşumuz İran ile Türkiye’nin ihtiyaçları birbirini tam destekler ve tamamlar durumda.
Turizm
İran ekonomisi toparlandıkça gelen turist daha da artar
TURSAB Başkanı Başaran Ulusoy: Geçen yıl İran’dan Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısı %32 arttı.
80 milyon nüfusu göre gelen turist çok düşük. İran’dan Türkiye’ye turistik talep çok daha
yukarılara çıkacak. Petrol fiyatlarındaki düşüşe rağmen Türkiye’ye yönelik turizm talebinde
kaydedilen büyüme devam ediyor. Ambargoların kalkmasıyla İran ekonomisi çok daha hızlı bir
kalkınma sürecine girecek. Turizme olumlu yansımaları olacak. 2014 verileri esas alındığında
Türkiye’ye en çok turist gönderen ülkeler arasında İran 6. sırada. Türk turizmcilerin İran
konusunda genel olarak başarılı bir pazar yaklaşımı gösterdiklerini ifade edebiliriz. İranlı
müşterileri ağırlayan tesislerde küçük bazı değişiklikler de yapılıyor. Türkçe ve İngilizce’nin
dışında misafirlerimizin kendi dillerinde yönlendirme tabelaları ve mönüler bulunuyor.
Perakende
20 Türk markası 3 yılda İran'da 500 mağaza açacak
BMD Başkanı Sami Kariyo: Öngörülerimize göre; İran’da 20 Türk markası 3 yılda 500 mağaza
açacak. Anlaşmanın çok değerli olduğunu düşünüyorum. Elbette daha atılacak çok adım ve
gidilecek çok yol var. ABD Senatosu'nda ve BM Güvenlik Konseyi’nde yaklaşık 60-90 gün
arasında sürecek bir süreç var. Yani bugünden yarına İran pazarı tamamen açılacak anlamına
gelmiyor. Ancak daha şimdiden kendimizi yeni döneme hazırlamalıyız. Bunun için yeterli zaman
var. Daha aylar önce biz İran’ın hedef pazar konumunda olduğunu tekrar teyid ederek, 1-4 Eylül
arasında Tahran ticaret turunu organize ettik. 27 markamızdan 35 kadar temsilci İran’a gidecek
ve bu ülkedeki fırsatları inceleyecek. Penti olarak biz en az 20 mağaza açacağız.
Metal
İki alt sektörde heyetler düzenlendi
İDDMİB Başkanı Rıdvan Mertöz: İhracatımız yukarı yönlü ivme kazanacak. Türkiye - İran
ticaretinde yeni bir sayfa açılacak. Anlaşma daha yeni ama Türk ihracatçıları son 1 yıldaki olumlu
hava sayesinde İran’a çoktan yönelmiş durumda. İDDMİB olarak alt sektörlerimizden mutfak ve
ev gereçleri sektöründe 16-20 Ocak 2015 tarihleri arasında 10 firma ile ve bağlantı elemanları,
kilit ve el aletleri sektöründe 13- 17 Aralık 2014 tarihinde 9 firma ile sektörel ticaret heyetleri
düzenlendi. Yine mutfak ve ev gereçleri sektöründe 11 – 15 Eylül 2015 tarihinde 25 firma ile
sektörel ticaret heyet organizasyonu çalışmalarına devam ediliyor.
Demiryolu
Ciddi pazarımız olabilir, 20 gün içinde gideceğiz
RAYDER Başkanı Taha Aydın: 20 gün içinde İran’a gideceğiz. Demiryolu ulaşımında Türkiye’nin
İran’la ciddi işler yapacağına inanıyorum. Ambargo tamamen kalkarsa bizim en büyük pazarımız
olur. İran’ın bu alanda mevcut teknolojisi ve üretimi yok. Batılı ülkeler de orada iş yapmadıkları
için İran pazarında Çin hakimiyeti ve baskısı var. Ancak İranlılar Çinliler ile ticaret yapma
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
konusunda biraz çekimser. Bize daha sıcak bakıyorlar. İranlı firmalar Türkiye’de yoğun
görüşmeler yapıyorlar. İran için 20 yıllık projeksiyon yapacağız.
Gıda
Avantajlar var
Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, “Bölgedeki ticareti de artıracak.
Türkiye’nin tarımsal sanayi çok gelişmiş durumda. Gıdada, İran’la benzer ürünleri ithal ettiğimiz
için stratejik bir işbirliği imkanı yok ancak Türkiye’nin işleme kapasitesinden dolayı, ithalatçı
olduğu ürünleri işleyip ithal edebilme avantajı var” dedi.
ÜÇ SEKTÖR ENDİŞELİ
Mermer
'İran ucuz enerji ve işçilikle pazarımızı elimizden alabilir'
İMİB Başkanı Ali Kahyaoğlu: Mermerde büyük bir tehlike bekliyor. Zengin mermer yataklarına
sahip olan İran, ucuz enerji avantajıyla ihracatta Türkiye’nin ciddi rakibi olacak. Sektör
desteklenmezse birçok ocak kapanacak. Türkiye ekonomisi ve birçok sektör açısından sevindirici
karşılanan bu gelişme maalesef mermer sektörü açısından bir kabusa dönüşebilir. Çünkü İran da
bizim gibi çok zengin mermer yataklarına sahip. Belki teknolojileri eski, ambargo nedeniyle
satamadıkları için üretimleri gelişmemiş olabilir. Ancak petrol zengini olmaları nedeniyle onlarda
enerji fiyatları çok ucuz. Enerjinin maliyeteler içinde büyük pay aldığı bizim sektörde onlarla
rekabet etmemiz imkansız. Bu şartlarda İran’la dünya pazarlarında rekabet edemeyiz. Bizde
enerji maliyetleri çok yüksek. Sektörümüzün mazot desteği kapsamına alınması gerekir.
İnşaat - Çimento
Geleneksel pazarlarda rakip olur, dengeler sarsılabilir
TÜGİAD Başkanı Rahmi Çuhacı: İnşaat ve başta çimento olmak üzere inşaat malzemeleri
sektörlerinde kayıplar yaşanabilir. Hükümeti önlem almaya davet ediyoruz. Çimento ve kimi
inşaat malzemelerinde, Mısır ve Irak gibi yakın pazarlarda İran lehine kayıplarımız oldu.
Ambargonun kaldırılmasıyla İran, geleneksel pazarlarda Türkiye için önemli rakip olarak dış
ticaret dengemizde kayıplar yaratabilir. Bunu göz ardı edemeyiz. Üç yönde önlem faydalı olur. İlki
İran’dan ve diğer ülkelerden çimento ithalatlarında fiyat oluşumlarına (damping) hassas olmalı,
kalite standartlarını denetlemeli ve kayıt dışılığa izin vermemeli. İkincisi kamu altyapı yatırımları
ve inşaat sektörü canlandırılarak çimento talebini desteklemelidir. Üçüncü olarak fabrikalarının
yüksek enerji, çevre, atık maliyetlerini düşürmeli
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı, Dış Ticaret, Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü
profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı, mevzuat taslakları en hızlı şekilde
yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret, Haberler ile ilgili bilgiler belli bir konunun veya
konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi verme amacını taşımaktadır.
Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat Danışmanına, başvurmanız tavsiye edilir.
Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır. Evrim Yazılım ve Danışmanlık.
[email protected] | www.evrim.com