gazi üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü güzel sanatlar eğitimi ana

GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ORTAOKUL 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ
“VİTAMİNLER” KONUSUNUN
“RAP İLE ÖĞRETİM” İNE İLİŞKİN DENEYSEL BİR ÇALIŞMA
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
Ayşenur ÜSTÜN
ANKARA
Şubat, 2014
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ORTAOKUL 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ
“VİTAMİNLER” KONUSUNUN
“RAP İLE ÖĞRETİM” İNE İLİŞKİN DENEYSEL BİR ÇALIŞMA
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Ayşenur ÜSTÜN
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN
ANKARA
Şubat, 2014
ÖNSÖZ
Bu çalışma, ortaokul 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “Vücudumuz Bilmecesini
Çözelim” ünitesi “Vitaminler” konusunun “rap ile öğretim”ine ilişkin deneysel bir
çalışmadır.
Öncelikle, yoğun çalışmaları arasında bana değerli zamanını ayırıp araştırmamda
yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN’a
teşekkürü bir borç bilirim.
Uygulamaya tüm içtenlikleriyle katılan öğrencilerime, emeği geçen arkadaşlarıma,
beni yetiştirip büyüten, her daim yanımda olan aileme, Tanrı’nın bana hediyesi olan can
yoldaşım, sevgili eşim Hamza ÜSTÜN’e ve henüz doğmamış, kendini tekmeleriyle
hissettiren oğlum Cem ÜSTÜN’e sonsuz teşekkürler.
Ayşenur ÜSTÜN
ii
ÖZET
ORTAOKUL 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ “VİTAMİNLER”
KONUSUNUN “RAP İLE ÖĞRETİM” İNE İLİŞKİN DENEYSEL BİR ÇALIŞMA
ÜSTÜN, Ayşenur
Yüksek Lisans, Müzik Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN
ŞUBAT- 2014
Bu araştırma, 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “vitaminler” adlı konunun “rap ile
öğretim” ine ilişkin deneysel bir çalışmadır. Araştırma Ankara ili Keçiören ilçesi Hun
Ortaokulu 5. sınıf öğrencileri ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, deney grubunda
45 öğrenci, kontrol grubunda ise 49 öğrenci oluşturmuştur.
Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel bir desen kullanılmıştır.
“Vitaminler” konusu deney grubundaki öğrencilere rap ile öğretim yoluyla uygulanmış,
kontrol grubundaki öğrencilere ise geleneksel öğretim yoluyla uygulanmıştır. Verilerin
analiz edilmesinde SPSS istatistik paket programından faydalanılmıştır. Araştırmada
deney ve kontrol grubundan alınan öntest ve sontest ölçümleri için betimsel istatistikler
ve deney-kontrol grubunun puanları arasındaki farkın anlamlılığının test edilmesi için ttesti kullanılmıştır.
Araştırma sonunda yapılan ölçümlerde 5. sınıf öğrencilerinin başlangıç düzeyleri
aynı olmasına karşılık deney grubu öğrencilerinin kontrol grubundaki öğrencilere göre
başarılarının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Fen ve Teknoloji, Rap müzik, Müzik öğretimi.
iii
ABSTRACT
AN EXPERIMENTAL STUDY ON TEACHING VITAMINES WITH RAP SONG IN
5TH GRADE SCIENCE AND TECHNOLOGY CLASS IN SECONDARY SCHOOLS
ÜSTÜN, Ayşenur
Master Program Thesis, Education of Music
Thesis Adviser: Asst.Assoc. Dr. Salih AYDOĞAN
FEBRUARY- 2014
This research is an experimental study about teaching vitamines with rap song
th
in 5 grade scince class . This research is conducted with 5 th grade students of Ankara
Keçiören Hun Ortaokulu. The sample of the study consists of 45 students in
experimental group and 49 students in control grup.
Pretest-posttest design is used in this study. The subject of vitamins is applied
to students in experimental group with rap and to the students in control group with
traditional way of teaching. SPSS statistics package programme is used while analysing
the data. T –test is used for descriptive statistics of pretest and posttest measurments
of experimental and control group and to test relevance of the difference of the points of
experimental and control group.
According to the measurements ,it is concluded that level of those in the
experimental group is higher than the level of those in control group altough the
preliminary level of all 5 th grade students is the same.
Key words: Science and Technology, Rap music , Teaching music
iv
İÇİNDEKİLER LİSTESİ
ÖNSÖZ ............................................................................................................................ ii
ÖZET .............................................................................................................................. iii
ABSTRACT .................................................................................................................... iv
İÇİNDEKİLER LİSTESİ............................................................................................... v
TABLOLAR ve ŞEKİL LİSTESİ ............................................................................... vii
KISALTMALAR LİSTESİ ......................................................................................... viii
1. GİRİŞ ........................................................................................................................... 1
1.1. Fen ve Teknoloji ................................................................................................... 2
1.1.1. Fen - Teknoloji İlişkisi .................................................................................. 3
1.1.2. Fen ve Teknoloji Öğretimi ............................................................................ 3
1.2. Çoklu Zekâ Kuramı ............................................................................................... 4
1.2.1. Sözel - Dilsel Zekâ ........................................................................................ 5
1.2.2. Mantıksal - Matematiksel Zekâ ..................................................................... 5
1.2.3. Görsel - Uzamsal Zekâ .................................................................................. 6
1.2.4. Bedensel - Kinestetik Zekâ............................................................................ 6
1.2.5. İçsel - Özedönük Zekâ ................................................................................... 6
1.2.6. Sosyal - Kişilerarası Zekâ.............................................................................. 6
1.2.7. Doğasal Zekâ ................................................................................................. 7
1.2.8. Müziksel - Ritmik Zekâ ................................................................................. 7
1.3. Müzik Eğitimi ve Öğretimi ................................................................................... 8
1.4. Öğrenme Etkinlikleri............................................................................................. 9
1.5. Rap Müzik ve Rap İle Öğretim ........................................................................... 10
1.6. Problem Durumu ................................................................................................. 11
1.7. Araştırmanın Amacı ............................................................................................ 11
1.8. Araştırmanın Önemi ............................................................................................ 12
1.9. Varsayımlar ......................................................................................................... 12
1.10. Sınırlılıklar ........................................................................................................ 13
1.11. Tanımlar ............................................................................................................ 13
2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ..................................................................................... 14
3. YÖNTEM .................................................................................................................. 16
3.1. Araştırmanın Modeli ........................................................................................... 16
3.2. Evren ve Örneklem ............................................................................................. 16
v
3.3. Verilerin Toplanması .......................................................................................... 17
3.4. Verilerin Analizi.................................................................................................. 17
4. BULGULAR VE YORUM ....................................................................................... 18
5. SONUÇ VE ÖNERİLER.......................................................................................... 22
5.1. Sonuç ................................................................................................................... 22
5.2. Öneriler ............................................................................................................... 23
KAYNAKÇA ................................................................................................................. 24
EKLER .......................................................................................................................... 26
EK – 1: “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” Ünitesinin Kazanımları ...................... 27
EK – 2: “Vitaminler” Konusunun Fen ve Teknoloji Kitabındaki Anlatımı............... 29
EK – 3: Dersin İşlenişi ............................................................................................... 33
EK – 4: Deney Grupları ve Resimleri ........................................................................ 35
EK – 5: Kontrol Grupları ve Resimleri ...................................................................... 40
EK – 6: Vitaminler Şarkısı ......................................................................................... 45
EK – 7: Öntest-Sontest ............................................................................................... 50
EK – 8: İzin Belgeleri ................................................................................................ 52
EK – 9: Deney Grubuyla Verilen Konserden Bir Görüntü Kaydı ............................. 56
EK – 10: Rap İle Öğretim Yöntemiyle İlgili Gazete Haberi Ve Görüntü Kaydı ....... 57
vi
TABLOLAR ve ŞEKİL LİSTESİ
Tablo 1 : Duyu Organlarının Öğrenme Sürecindeki Etkisi ............................................. 9
Tablo 2: Deney ve Kontrol Grubu Betimsel İstatistikler ............................................... 18
Tablo 3: Öntest Puanları t-testi Sonuçları ...................................................................... 20
Tablo 4: Sontest Puanları t-testi Sonuçları..................................................................... 20
Şekil 1: Öğrencilerin Başarı Düzeylerindeki Değişim (Bar Grafiği) ............................. 19
vii
KISALTMALAR LİSTESİ
ÇZK
: Çoklu Zekâ Kuramı
MEB
: Milli Eğitim Bakanlığı
viii
1. GİRİŞ
Dünyada bilimsel ve teknolojik gelişmeler hızla ilerlemekte ve yaşamımızın
birçok alanında bize kolaylık sağlamaktadır. Durmaksızın gelişmekte olan bilim ve
teknolojinin öğrencilere verilmesi için, ülkemizde Fen ve Teknoloji dersi önemli bir yer
tutmaktadır.
Uluslararası ekonomik rekabet, küreselleşme, hızlı teknolojik ve bilimsel
gelişmeler gelecekte de hayatımızı etkilemeye devam edecektir. Bunlar dikkate
alındığında ülkeler, güçlü bir gelecek oluşturmak için her vatandaşın fen ve teknoloji
okuryazarı olarak yetişmesinin gerekli olduğunun ve bu süreçte fen derslerinin önemli
bir rol oynadığının bilincindedir (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2005: 5). Türkiye’de
fen ve teknoloji okuryazarı nitelikli bireyler yetiştirmek için, çağdaş eğitim anlayışıyla
fen ve teknoloji öğretim programına uymak gerekmektedir.
Eğitime duyulan ihtiyaç gittikçe artmaktadır. Müzik yoluyla bireylerin
eğitilmesi, en önemli eğitim yöntemlerinden biridir. Fen ve teknoloji öğretim programı
ile müzik dersi öğretim programı uyumu dikkate alınmış, bu öğretim programlarının
arasında paralellik sağlanmıştır.
Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından 2005
yılında kabul edilen “İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4 ve 5. Sınıflar) Öğretim
Programı”nda yer alan “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” adlı ünite “Müzik dersinde
besinlerle ilgili şarkılar, yöresel türküler söyletilir.” açıklamasıyla müzik dersiyle
ilişkilendirilmiştir.
Geleneksel öğretim yöntemleri ile çocukların bağımsız düşünmelerinin,
yaratıcılıklarının, sorun çözme kabiliyetlerinin geliştirilebilmesinin mümkün olmadığı
düşünülmektedir (Koç ve Dikici, 2005: 1). Eğitimde geleneksel öğretim yöntemlerinin
yeterince etkili olmadığı düşünülürse gelecekte bu şekilde öğrenim gören öğrenciler
yaratılıcılık yönünden sıkıntı yaşayabilirler. Geleneksel öğretim yöntemleri yerine
alternatif öğrenme yöntemleri daha etkili olacağı için, bireylere çağdaş eğitim
anlayışıyla müzik eğitimi verilmeli, kalıcı izli öğrenme sağlanmalıdır. Bunun için
müzikten bilgiye gidilmeli, verilecek bilgi öğrenciler tarafından keşfedilmeli, yaparak
2
yaşayarak öğrenilmeli, öğrencinin aktif katılımını sağlayacak öğretim yöntemleri
kullanılmalıdır.
İnsanın içinde yaşadığı çevrede kaynağı, türü, işlevi değişik çeşitli müzikler
vardır. Çeşitli öğelerden oluşan müziksel çevre, içinde yaşayan insanla birlikte sürekli
bir oluşum, gelişim ve değişim halindedir (Uçan, 1994: 24). Bu oluşum, gelişim ve
değişim içerisinde çeşitli müzik türleri yer almaktadır. Gün geçtikçe müzik türleri
artmakta, insanların müzik tercihleri ve dinleme alışkanlıkları değişmektedir.
Günümüzde daha çok gençler tarafından yaygın olarak tercih edilen müzik türleri
arasında rap müzik yer almaktadır. Son zamanlarda artan bir ivme ile popülerlik
kazanan rap müzik, ortaokulda öğrenim gören öğrencilerin adeta ilgi odağı haline
gelmiştir. Bu bağlamda “Vitaminler” adlı konuda “rap ile öğretim”den yararlanılmıştır.
“Rap ile öğretim”de öğrenciler hem ritim tutmuş, hem şarkı söylemiş, hem de
vitaminleri öğrenmişlerdir. Öğrenciler ritim tutarken ve şarkı söylerken birbirlerini
dinlemiş, aynı zamanda arkadaşlarıyla da uyum içerisinde söylemişlerdir.
1.1. Fen ve Teknoloji
Fen; fiziksel ve biyolojik dünyayı tanımlamaya ve açıklamaya çalışan bir
bilimdir. Ayrıca deneysel ölçütleri, mantıksal düşünmeyi ve sürekli sorgulamayı temel
alan bir araştırma ve düşünme yoludur. Bilimsel metotlar; gözlem yapma, hipotez
kurma, test etme, bilgi toplama, verileri yorumlama ve bulguları sunma süreçlerini
içermektedir. Hayal gücü, yaratıcılık, sorgulama, zihinsel tarafsızlık ve yeni düşüncelere
açık olma oldukça önemlidir. Bu yüzden, fen ve teknoloji öğretiminde amaç, bireylerin
kendi kendine keşfetmesi yoluyla doğru bilgiye ulaşmayı öğrenmesi, öğrendikçe
dünyaya bakışını revize edip yeniden yapılandırması ve giderek öğrenme hevesini
geliştirmesi oldukça önemlidir (MEB, 2005).
Simon teknolojiyi şöyle tanımlamıştır: Teknoloji, insanın bilimi kullanarak
doğaya üstünlük kurmak için tasarladığı bir disiplindir (Kaya, 2005: 24) Ayrıca
teknoloji sadece bilgisayar, telefon, televizyon gibi elektronik cihazlar ve bunların
çeşitli uygulamaları değildir. Teknoloji; fen, kimya, matematik, biyoloji vb.
disiplinlerden elde edilen kavram ve becerileri kullanan bir bilgi türüdür. Hem de bir
3
ihtiyacı gidermek veya belirli bir problemi çözmek için bu bilginin insanlık hizmetine
sunulmasıdır (MEB, 2005: 8).
1.1.1. Fen - Teknoloji İlişkisi
Fen ve teknolojinin ortak noktaları vardır. Hem bilimsel araştırmalarda hem de
teknolojik tasarım süreçlerinde benzer beceriler ve zihinsel alışkanlıklar kullanılır. Fen
ve teknolojiyi birbirinden ayıran tek özellik, amaçlarının farklı olmasıdır. Fenin amacı
doğal dünyayı anlayarak açıklamaya çalışmak; teknolojinin amacı ise insanların istek ve
ihtiyaçlarını karşılamak için doğal dünyada değişiklikler yapmaktır (MEB, 2005: 8).
1.1.2. Fen ve Teknoloji Öğretimi
İçinde yaşadığımız dünyayı anlayıp algılayabilmemiz için, fen ve teknoloji
dersinin okullarda etkili bir şekilde işlenmesi gerekmektedir. Öğrenci kimi zaman
doğadaki olayları gözlemleyebilmeli kimi zaman ise öğrendiklerini deneylerle
pekiştirebilmelidir. Bunun için okullarda, gerekli olanaklar sağlanmalı, fen ve teknoloji
laboratuarları geliştirilmeli ve iyileştirilmelidir.
Fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan yöntemler, geleneksel öğrenme
yaklaşımları (düz anlatım, soru yanıt, tartışma vb.) ve alternatif öğrenme yaklaşımları
(buluş yolu ile öğretim, kavram haritası, işbirlikli öğrenme vb.) olabilmektedir. Ancak
günümüzde geleneksel yaklaşımlardan çok alternatif öğrenme yaklaşımları tercih
edilmelidir.
Alternatif öğrenme yaklaşımlarında öğrenciler derste daha aktif olmalıdırlar.
Öğretmen öğrencilere rehberlik ederek öğrenmeyi kolaylaştırmalıdır. Öğrenci ise
araştırmacı ve sorgulayıcı olmalıdır. Ayrıca öğretmen, öğrencilerin ilgi, istek ve
becerilerini dikkate almalı, bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurmalıdır.
Bilgi toplumlarında “öğretmen merkezli eğitim” yerine “öğrenci merkezli
eğitim” anlayışı kabul görmektedir. Öğrenci merkezli eğitimde öğrencinin yaratıcılığı
ve zekâsı ortaya çıkarılmaktadır. Ezberden uzak, yaparak-yaşayarak uygulanan fen ve
teknoloji dersi sayesinde öğrenciler, soru sormayı, problemleri çözmeyi, gözlem
4
yapmayı, hipotez kurmayı, verileri toplayıp analiz yapmayı ve sonuçları elde edip
genellemelere ulaşmayı öğrenirler (Kaptan ve Korkmaz, 1999).
Fen ve teknoloji dersinde, farklı öğrenme alanları ele alınmıştır. Öğrenme
alanları şunlardır;
• Canlılar ve Hayat
• Madde ve Değişim
• Fiziksel Olaylar
• Dünya ve Evren
• Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre İlişkileri
• Bilimsel Süreç Becerileri
• Tutum ve Değerler
Bu araştırma, “Canlılar ve Hayat” öğrenme alanında yer alan “Vücudumuz
Bilmecesini Çözelim” ünitesi “Vitaminler” konusuyla ilgilidir (ek- 1).
Fen ve teknolojinin tanımına, aralarındaki ilişkiye ve fen ve teknoloji öğretimine
değindikten sonra, eğitim sistemlerini değerlendirebilmek için fen ve teknoloji dersinin
öğretim programını incelemek gerekmektedir.
1.2. Çoklu Zekâ Kuramı
Gardner’in geliştirmiş olduğu çoklu zekâ kuramı, klasik zekâ tanımlarının dışına
çıkmıştır. Gardner zekâyı şu şekilde tanımlar: bir kişinin bir veya birden fazla kültürde
değer bulan bir ürün ortaya koyabilme veya günlük ya da mesleki hayatında karşılaştığı
bir problemi verimli bir şekilde çözebilme yeteneği olarak tanımlamakta ve her insanda
potansiyel olarak en az sekiz zekâ alanı olduğunu belirtmektedir (Baş, 2011: 14).
Demirel (2006)’e göre ÇZK; Gardner’in zekâyı sözel ve sayısal zekâ olarak
sınırlamadığı, bireylerde farklı sekiz zekâ türünün bulunduğunu ileri süren kuramdır.
Gardner bu kuramı ilk olarak ileri sürdüğü yıllarda yediden daha fazla sayıda zekâ
türünün olabileceğini söylemiştir. Bunu takiben son zamanlarda yaptığı çalışmalarda
doğasal zekâdan bahsetmiş ve halen zekâ alanları üzerindeki çalışmalarına devam
etmektedir.
5
Gardner’in ÇZK sayesinde, klasik zekâ anlayışı tamamen değişmiş, eğitim
alanında köklü değişimler yaşanmıştır. Gardner’in bahsettiği sekiz zekâ şu şekilde
sıralanmıştır;
1. Sözel-Dilsel Zekâ
2. Mantıksal-Matematiksel Zekâ
3. Görsel-Uzamsal Zekâ
4. Bedensel-Kinestetik Zekâ
5. İçsel-Özedönük Zekâ
6. Sosyal-Kişilerarası Zekâ
7. Doğasal Zekâ
8. Müziksel-Ritmik Zekâ
Gardner’in ortaya atmış olduğu zekâ alanlarını ayrıntılı olarak incelemek
gerekirse;
1.2.1. Sözel - Dilsel Zekâ
Bu zamana kadar yapılmış olan araştırmalara bakıldığında sözel-dilsel zekânın
en çok incelenen zekâ alanı olduğu görülmektedir. Sözel-dilsel zekâ denildiğinde
bireyin kendi diliyle ilgili kavramları öğrenebilme ve kullanabilme yeteneği, yabancı
dilleri de kolaylıkla öğrenebilme ve kullanabilme becerisi akla gelmektedir (Ergin,
2008: 100).
1.2.2. Mantıksal - Matematiksel Zekâ
Demirel (2002)’e göre mantıksal-matematiksel zekâ; bilimsel hipotezi
sınıflandırma, öngörü, neden-sonuç ilişkilerini anlama becerilerini içerir. Akıl yürütme
becerileri, çok geniş alanlara uygulanabilir: Fen bilimlerinde, sosyal çalışmalarda,
edebiyatta ve diğer alanlarda kullanabilir. Küçük çocuklar bu zekâ özelliğini somut
işlemlerle uğraşırken, sayı ve birebir eşlemeyi kavrarken kullanır. Sembolik dil ile soyut
6
düşünceden, formüller ve denklemlerle çalışarak temsili düşünceye ilerler ve mantık
dünyasını soyutlaştırmayı öğrenirler. Sıralama, analiz ve yaklaşık olarak hesaplama
birçok okul programlarında öğretilir ancak öğrenmenin aktif olması gereklidir.
1.2.3. Görsel - Uzamsal Zekâ
Görsel-uzamsal zekânın özü, görsel dünyayı doğru biçimde algılamak,
başlangıçtaki algı üzerinde değişim ve dönüşümler yapabilmek, görsel deneyimi fiziksel
uyarıcının yokluğunda bile yeniden üretebilmektir (Gardner, 2004: 246).
1.2.4. Bedensel - Kinestetik Zekâ
Bu zekâ türünün, bedensel olarak gerçekleştirilen hareketlerin tümüyle ve ellerin
hareketleri ile ilgili olduğu belirtilmektedir. Beden hareketlerini kontrol etmeyi ve
yorumlamayı, fiziksel nesneler ile uğraşmayı, beden ve zihin arasında bir uyum
oluşmasını sağladığı ileri sürülmektedir (Başaran, 2004: 10).
1.2.5. İçsel - Özedönük Zekâ
Bireyin kendini tanıma ve anlamasıyla ilgili bilişsel yeteneği içsel zekânın
temelini oluşturmaktadır. Kim olduğumuzu, hangi duygularımızı neden hissettiğimizi
düşünmemiz bu zekâmızla ilgilidir. Bu zekâsı yüksek bireyler odaklanma, kendine
güvenme, disiplinli olma, hedeflerini belirleme ve kişisel problemlerini çözme becerisi
gösterir (Demirel, 2006: 41).
1.2.6. Sosyal - Kişilerarası Zekâ
Sosyal-kişilerarası zekâsı güçlü olan öğrenciler; dinlemeyi ve konuşmayı sever,
iki veya daha fazla yakın arkadaşı vardır, işbirliği ile çalışarak öğrenmeyi sever, grup
çalışmalarından hoşlanır, empati yeteneği gelişmiştir, başkalarının sorunlarına karşı
7
duyarlıdır, liderlik özelliklerine sahiptir, kolaylıkla çevresindeki insanları ikna edebilir
(Ergin, 2008: 123-124).
1.2.7. Doğasal Zekâ
Doğasal zekâ Gardner tarafından 1995 yılında açıklanan son zekâ alanıdır. Doğa
zekâsı, her türlü doğal olgu üzerinde düşünmeyi, hissetmeyi ve eylem yapmayı içerir.
Bitkilere, hayvanlara, çevreye karşı ilgi, araştırma isteği bu zekânın en belirgin
özelliğidir (Selçuk, Kayılı ve Okut, 2002).
1.2.8. Müziksel - Ritmik Zekâ
Bu zekâ alanı, bir kişinin müziksel olarak düşünmesi ve belli bir olayın oluş
biçimini, seyrini veya düzenini müziksel olarak algılaması, yorumlaması olarak
tanımlanabilir. Bu kişiler bir müzik parçasındaki ritme, akustik düzene, melodiye,
müzik aletlerine ve çevreden gelen seslere duyarlı olurlar. Müziksel-ritmik zekâsı güçlü
olan öğrencilerin özellikleri;
 Şarkıların melodilerini çok iyi hatırlar.
 Güzel şarkı söyler.
 Müzik dersini çok sever.
 Çalışırken müzik dinlemek hoşuna gider (Saban, 2004: 15).
Demirel ve diğerleri (1998)’nin ilköğretimde ÇZK’ye göre düzenlenen bir
öğretimin etkililiğini belirlemek amacıyla yaptıkları araştırma,
uygulamaların
öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini ve derse yönelik tutumlarını olumlu yönde
geliştirdiğini ortaya koymuştur.
Çağdaş müzik eğitiminin öğrenci merkezli olması, müzik dersi gibi performansa
dayalı derslerin çoklu zekâ kuramına uygun yöntemlerle işlenmesi gerektiği
düşünülmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmaların öğrenci merkezli eğitime yönelik
olduğu düşünülürse, bu araştırmada tercih edilen yöntem öğrenci merkezlidir.
8
Her öğrencinin kendine özgü öğrenme yolu vardır. ÇZK’ye dayalı bir eğitim ve
öğretim, çok fazla duyu organına hitap ettiği ve öğrencilerin sekiz zekâ alanında yapılan
eğitim-öğretim etkinlikleri kalıcı izli olmakta ve öğrenci başarısı artmaktadır. Bu
araştırmada uygulanmış olan “rap ile öğretim” yöntemiyle, ÇZK’den yararlanılarak
bireyin müziksel-ritmik zekâsının geliştirilmesi için etkinlikler yapılmıştır. Gelecekteki
eğitim sisteminin bu zekâ kuramına uygun gelişeceği kanısındayım.
Gardner’in ÇZK’ye göre müzik yeteneği, özel bir yetenek olarak görülmemiştir.
Çünkü her insanın içinde müziksel yetenek olduğu düşünülmüştür. Bu da müzik eğitimi
ve öğretiminin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
1.3. Müzik Eğitimi ve Öğretimi
MEB’e bağlı okullarda daha çok genel müzik eğitimine yer verilmektedir. Bu
kurumlarda müzik eğitiminin amacı profesyonel müzisyenler yetiştirmek değil,
öğrencilerin müzikal anlamda kültürlerinin oluşturulmasıdır.
Uçan’a göre müzik eğitimi, temelde bir müziksel davranış kazandırma veya bir
müziksel davranış değişikliği oluşturma sürecidir. Bu süreçte daha çok, eğitim gören
bireyin kendi müziksel yaşantısı temel alınır, bu temelden yola çıkılarak, belirli amaçlar
doğrultusunda planlı ve yöntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere erişilir
(Uçan, 1994: 14).
Müzik eğitiminin en önemli boyutunu, müzik öğretimi oluşturur.
Müzik öğretimi, müziksel öğrenmeyi tasarlama, düzenleme ve gerçekleştirme
sürecidir.
Müzik
öğretimi
programlanır-planlanır,
uygulanır-gerçekleştirilir
ve
denetlenir değerlendirilir. Öğrenci merkezli bir müzik öğretimi ortamında bu iş daha
çok öğretmen-öğrenci iş birliğiyle yapılır. Öğretim yöntemi doğru seçildiği zaman
öğrenciler daha kısa sürede öğrenir, zevk alır ve öğrenme daha kalıcı olur (Uçan ve
diğerleri, 1999: 10).
Geleneksel eğitim anlayışıyla bakıldığı zaman, müzik eğitiminde kullanılan
etkinlikler; şarkı söyleme ve ezberden ibarettir. Fakat müzik etkinlikleri sadece ezbere
dayalı şarkı söylemek olmamalıdır. Ritmik şarkılar söyleme, sesleri ayırt etme, yaratıcı
danslarla/devinimlerle şarkı söyleme de müzik etkinlikleri arasında yer almalıdır.
9
1.4. Öğrenme Etkinlikleri
Bireylerin çevresiyle olan etkileşimini sağlayan onların duyu organlarıdır. Diğer
bir deyişle bireyler, görerek, duyarak, dokunarak, koklayarak ve tat alarak etrafında
olanları anlamaya çalışır. Öğrenme etkinliklerinde seçilecek olan yöntemlerin duyu
organlarının çoğunu harekete geçirebilecek yöntemler olması gerektiği söylenebilir.
Öğrenme sırasında, öğrenci ne kadar çok duyu organını kullanırsa bilgiyi çok yönlü
olarak kodlayabilir ve geri getirme düzeyi de o denli yüksektir (Senemoğlu, 2000: 388).
Dale’nin oluşturduğu yaşantı konisinin bir disiplinin öğretimi sırasında, öğrenme
durumlarının düzenlenmesinde önemli bir yeri vardır. Çilenti (1985) yaşantı konisini
kısaca şöyle özetlemektedir: Öğrenme işlemine katılan duyu organlarının sayısı ne
kadar fazla ise, o kadar iyi öğrenilir ve öğrenmeler o kadar kalıcı olur, en iyi
öğrenilenler, kendi kendine yaparak öğrenilenlerdir, en iyi öğretim somuttan soyuta ve
basitten karmaşığa doğru gidilendir.
Tablo 1
Duyu Organlarının Öğrenme Sürecindeki Etkisi
Duyu organlarımız
Öğrenme yüzdeleri
Tat alma
%1
Dokunma
%1,5
Koklama
%3,5
İşitme
%11
Görme
%83
Öğrendiklerimizi akılda tutabilmek ve bunları kullanabilmek, öğrenmenin
gerçekleştiğini gösterir. Ayrıca eğitim bilimcilerin yaptıkları araştırmalara göre;
 Okuyarak öğrendiklerimizin %10'unu,
 Dinleyerek öğrendiklerimizin %20'sini,
 Görerek öğrendiklerimizin %30'unu,
 Dinleyerek ve görerek öğrendiklerimizin %50'sini,
 Duyarak, görerek ve sesli tekrar ederek öğrendiklerimizin %80'ini,
10
 Yaparak(dokunarak-tutarak), görerek, duyarak ve sesli söyleyerek
öğrendiklerimizin %90'ını hatırlarız.
(http://karakalemlerimiz.blogcu.com/ogrenme-piramidi/4512846).
1.5. Rap Müzik ve Rap İle Öğretim
Rap, müziğin temposuna uyarlanarak söylenen kafiyeli sözlerdir. Rap müzik,
eğitim müziği alanında müzik türü olarak kabul görmese de popüler kültür içerisinde
yer almakta ve günümüz gençleri tarafından sıkça dinlenip söylenmektedir.
RAP'in "Rhytm And Poem" ('Ritim ve Şiir' ya da 'Ritmik Şiir') veya "Rhytmic
African Poetry" (Ritmik Afrika Şiiri) sözcüklerinin kısaltması olduğu görüşü yaygın
olsa da aslında rap kelimesi, İngilizce sözlük anlamı olarak "ağır eleştiri" anlamına
gelmektedir. Rap, sözlerin müziğin tempo ve ritmine uyarlanarak söylendiği bir
yapıdadır. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Rap)
Ritme uyarlanarak söylenen rap müzik, Amerika'da kötü koşullarda ve azınlık
olarak yaşayan zencilerin eğlenmek için oluşturduğu bir müzik türüdür. Rap müziğin
altyapısını genellikle elektronik aletler ve bilgisayar yardımı ile yaratılan davul ve bas
oluşturur. Hızlı ve konuşma tarzında söylenen vokal ile rap müzik tamamlanmış olur.
Sözler hikâye tarzında ve uzun olup farklı konuları içermektedir. Rap parçalarında en
önemli öğe ritimdir.
İnternet üzerinden yapılan araştırmalar içerisinde, rap ile öğretim yöntemine
ilişkin birkaç örneğe rastlanmıştır. Bunlardan biri Türkiye’deki bir gazete haberidir.
Hürriyet gazetesinde, 2007 yılında, “ Rap yapmıyor, ders işliyor.” başlığıyla yer
almaktadır (ek-10).
Rap ile öğretim yöntemiyle ilgili internet üzerinden yapılan diğer bir araştırma
ise, üniversitede geometri dersi anlatan bir öğretmenin, rap ile öğretim yöntemiyle dersi
işlemesidir. Öğrencilerin dikkatini çekmek ve kalıcı izli öğrenme sağlamak için
geometri dersini rap ile anlatmaktadır (ek-10).
11
1.6. Problem Durumu
Fen ve Teknoloji dersi öğretim programında bulunan bazı üniteler, müzik
dersiyle ilişkilendirilmiştir. Ancak bu ünitelerle ilgili şarkılara, kitaplarda pek
rastlanmamaktadır. Fen ve teknoloji öğretmenleri bu şarkılara ihtiyaç duymakta ve
müzik öğretmenlerinden şarkı üretmeleri için yardım istemektedir.
Buna göre bu araştırmanın problem cümlesi aşağıdaki gibidir;
Ortaokul 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “Vitaminler” konusunun "rap ile
öğretim" inin geleneksel öğretime göre sınıf başarısında olumlu yönde etkisi var mıdır?
Bu probleme ek olarak araştırmada şu alt problemler üzerinde durulmuştur;
1. Deney ve kontrol gruplarının ön test puanları arasında anlamlı bir fark var
mıdır?
2. Deney ve kontrol gruplarının son test puanları arasında anlamlı bir fark var
mıdır?
1.7. Araştırmanın Amacı
Yapılan bu çalışmada geleneksel öğretim yöntemlerinden kaçınılmış, yerine
alternatif öğrenme yaklaşımlarından biri olan rap ile öğretim yoluyla istendik davranış
ve bilgiler kazandırılması hedeflenmiştir. “Vitaminler” adlı konu öğrencilere
yaratarak/üreterek, yarattığını söyleyerek, uygulamalı bir şekilde öğretilmiştir.
Öncelikle öğrencilere vitaminler hakkında bilgiler verilmiş, şarkı sözleri öğretilmiştir.
Ardından her vitamine karşılık birer öğrenci seçilmiş, görsel öğelerle anlatım
desteklenmiştir (ek-3). Ritmik eşliklerle sözlerin uyumlu bir şekilde söylenişi öğretilmiş
ve duyarak, görerek, ritmik bir biçimde dizlere vurarak, sesli tekrar ederek öğrenme
gerçekleştirilmiştir. Öğrenme etkinliklerini dikkate alan deney grubu öğrencileri;
devinerek/dans ederek, görerek, duyarak ve sesli söyleyerek çalıştıkları için,
öğrendiklerinin %90’ını hatırlamaları hedeflenmiştir. Böylelikle beyine farklı şekillerde
kodlanarak, kalıcı izler bırakılması amaçlanmıştır.
Bu çalışmada amaç vitaminleri şarkı aracılığıyla ezberletmek değil, günlük
hayatlarında sıkça dinledikleri müzik yoluyla, öğrencilerin dikkatini çekerek, yaparak
12
ve yaşayarak öğrenmeleridir. Bu sayede öğrenmenin daha anlamlı hale getirilip, kalıcılı
olması hedeflenmiştir.
Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de uygulanmakta olan ortaokul 5. sınıf Fen ve
Teknoloji dersi “Vitaminler” konusunu rap ile öğrenen deney grubu ile geleneksel
öğretim yöntemiyle öğrenen kontrol grubu öğrencilerinin başarılarında anlamlı bir
farkın olup olmadığını ortaya koymaktır.
1.8. Araştırmanın Önemi
Yapılan literatür taramasında, ülkemizde ve yurt dışında “rap ile öğretim”
yöntemine ilişkin araştırmaların oldukça sınırlı olduğu görülmüştür. Bu tür bir deneysel
araştırmanın daha önce yapılmamış olması, araştırmayı daha anlamlı hale getirmektedir.
Bu araştırma ile müzik dersi, diğer derslerle ilişkilendirilmiş, müziğin gücünün
ve etkisinin önemi vurgulanmıştır.
Araştırma sonuçlarının teori ve uygulamaya sağlayacağı katkılar ya da getireceği
yenilikler bakımından bu araştırmanın önemi; “Rap ile öğretim” yöntemini kullanarak
diğer derslerin daha zevkli hale getirilmesi, bu sayede çocukların öğrenmelerinin
kolaylaştırılması ve birlikte uyum içinde hareket edebilmeleridir. Diğer derslerde
müziğin araç olarak kullanılması oldukça önemlidir. Ayrıca ülke genelinde yapılan 5.
Sınıflar Seviye Belirleme Sınavı’nda ve deneme sınavlarında karşılaşılan Fen ve
Teknoloji dersi sorularında öğrencilerin şarkıyı hatırlayarak doğru cevaplayabilmeleri
önemlidir.
1.9. Varsayımlar
1. Araştırma yönteminin, araştırmanın konusuna, amacına ve problemin
çözümüne uygun olduğu,
2. Seçilen örneklemin, araştırma evrenini temsil ettiği,
3. Seçilen araştırma modeli ve kullanılan veri toplama tekniğinin araştırmanın
yapısına ve amaçlarına uygun olduğu,
13
4. Oluşturulan rap materyalinin, rap tekniğine ve prozodi kurallarına uygun
olduğu varsayımlarından hareket edilmiştir.
1.10. Sınırlılıklar
1.
Bu araştırma uygulama açısından MEB Ankara İli Keçiören İlçesi Hun
Ortaokulu 5. sınıf öğrencileri,
2.
Konu ile ilgili literatür taraması,
3.
Araştırmada kullanılan deney yöntemi,
4.
Araştırma uygulamasının yapıldığı 2012-2013 eğitim- öğretim yılı güz
dönemi süresi ile sınırlandırılmıştır.
1.11. Tanımlar
Müzik Öğretimi: Müziksel öğrenmeyi tasarlama, düzenleme ve gerçekleştirme
sürecidir.
Müzik
öğretimi
programlanır-planlanır,
uygulanır-gerçekleştirilir
ve
denetlenir değerlendirilir (Uçan ve diğerleri, 1999: 10).
Ritim: Sesin özellikleri olan yükseklik, gürlük ve niteliğin ötesinde, belli bir
süre içinde yer alan müzikal hareketin bütün yönlerini temsil eder (Say, 2005: 451).
Rap: RAP'in "Rhytm And Poem" ('Ritim ve Şiir' ya da 'Ritmik Şiir') veya
"Rhytmic African Poetry" (Ritmik Afrika Şiiri) sözcüklerinin kısaltması olduğu görüşü
yaygın olsa da aslında rap kelimesi, İngilizce sözlük anlamı olarak "ağır eleştiri"
anlamına gelmektedir (http://tr.wikipedia.org/wiki/Rap).
2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
Yapılan literatür taraması sonucunda aşağıdaki yayınlara ulaşılmıştır;
Şaktanlı, (2007) “İlköğretim 4. Sınıf İngilizce Dersindeki Şarkıların Müzik
Öğretmeni Destekli Öğretiminin Öğrencilerin İngilizce Dersine İlişkin Tutumları Ve
Başarıları Üzerine Etkisi” adlı doktora tezinde; öntest - sontest kontrol gruplu deneysel
bir desen kullanmıştır. Ankara ili, Çankaya İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı
Talâtpaşa İlköğretim Okulu 4. sınıflarından A/B/C/D şubelerini bu deneysel çalışmaya
katmıştır.
Öğrencilerin başarılarını ölçmek için “Gözlem Formu” kullanmış ve öğrencilerin
4.sınıf İngilizce dersine yönelik tutumlarını ölçmek için ise “Tutum Ölçeği”
kullanmıştır. Bu ölçümler sonucunda uygulamanın oldukça başarılı olduğu ortaya
çıkmıştır. Bir süre sonra kalıcılık testi uygulanmıştır. Bu ölçümde deney ve kontrol
grubu arasındaki farkın yüksek olduğu ve tutum ölçeği ile öğrencilerin İngilizce dersine
ilişkin tutumları ölçülmüş, öğrencilerin İngilizce dersine yönelik tutumlarında olumlu
yönde etkililiği görülmüştür.
Buna göre, İlköğretim 4. sınıf İngilizce dersinde kullanılan şarkıların müzik
öğretmeninin desteği ile öğretilmesinin öğrencilerin başarı, başarının kalıcılığı ve
İngilizce dersine yönelik tutumlarında, kullanılan yöntemlere göre daha etkili olduğu
sonucu ortaya çıkmıştır. Elde edilen verilerden yola çıkılarak çözüm yolları önerilmiştir.
Bedir ve Akkurt, (2012) “Şarkılarla Coğrafya Öğretimi” adlı araştırmada;
coğrafya dersi konularının öğretiminde yararlanılmak üzere şarkılar hazırlanmış ve bu
hazırlanan şarkıların işlevselliğine, etkililiğine yönelik öğretim üyelerinden ve
öğretmenlerden görüşler alınmıştır.
Nitel bir araştırmadır. Araştırma, beş öğretim elemanı (Atatürk Üniversitesi) ve
Tokat il merkezinde görev yapan beş öğretmen olmak üzere toplam 10 katılımcı ile
yürütülmüştür.
Araştırma sonucunda öğretmen ve öğretim üyeleri Coğrafya dersi konularını
temel alarak hazırlanan şarkıların eğitim öğretimi kolaylaştıracak, ilgi çekici, öğrenciyi
15
güdeleyen, coğrafi bilgi kazanılmasına yardımcı uygun bir ders materyali olduğunu
belirtmişlerdir.
Ayrıca
öğrencilerin
coğrafya
dersine
karşı
olumlu
tutum
geliştireceklerini vurgulamışlardır. Ayrıca öğrencilerin öğrenmesini kolaylaştırarak
kalıcılığı artırabilir.
3. YÖNTEM
3.1. Araştırmanın Modeli
Araştırmada, öntest ve sontest kontrol gruplu deneysel bir desen kullanılmıştır.
Ural ve Kılıç (2005)’ a göre deneysel araştırma; değişkenler arası ilişkilerin kesinlikle
saptanabilmesi sonucu kuramların geliştirilebildiği, kontrollü ve ulaştığı sonuçların
kesin olması nedeniyle de en güvenilir araştırmadır.
Araştırmanın temellendirilmesi için öncelikle literatür tarama yöntemiyle
kaynaklar taranmış ve saptanmıştır. Ölçme aracının yapılandırılabilmesi için uzman
görüşlerine başvurulmuştur.
Öntest ve sontest sorularında değişik soru tarzları kullanılmıştır (çoktan seçmeli,
boşluk doldurma, eşleştirme). Bu bakımdan öğrenci farklı soru türleriyle karşılaşmış,
kendi eksik yönlerini görme olanağı bulmuştur.
3.2. Evren ve Örneklem
Bu araştırmanın genel evrenini, Türkiye’de bulunan ortaokulların 5. sınıf
öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışma evrenini, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı güz
döneminde, araştırmacının çalışmakta olduğu, Ankara İli Keçiören İlçesi Milli Eğitim
Müdürlüğü’ne bağlı Hun Ortaokulu’nda öğrenim gören 5. sınıf öğrencileri
oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu okulun 5. sınıf öğrencileri arasından
random yöntemiyle seçilen 4 şube (94 öğrenci) oluşturmaktadır. Küme örnekleme
yapıldığı için sınıflardaki öğrenci sayıları eşit değildir.
17
3.3. Verilerin Toplanması
Konu kapsamına giren kavramların tanımlanması, problem durumunun
sergilenmesi çerçevesinde konunun tarihi süreç açısından irdelenmesinde yayımlanmış
Türkçe ve yabancı kaynaklardan, konu kapsamındaki resmi belgelerden ve online
iletişim ortamlarından olmak üzere, belgesel tarama yönteminden yararlanılarak ölçme
araçlarının genel çerçevesi belirlenmiştir.
Araştırmada deney ve kontrol grupları için vitaminlerle ilgili sorular alanında
uzman kişiler tarafından hazırlanmıştır. Hazırlanan ölçme aracının pilot uygulaması
yapılmış, Gazi Üniversitesi öğretim elemanlarının uzman görüşleri alınmış, eksiklikler
bulunmuş, öneriler ve yapılan çalışmalarla düzeltilmiştir. Düzenlenen sorular, dört
farklı şubeye uygulanmıştır. Öğretim programına ve yıllık plana uyularak vitaminler
konusu, Fen ve Teknoloji öğretmeni tarafından 5-A ve 5-C sınıflarına şarkı ile, 5-B ve
5-D sınıflarına ise sunuş yoluyla öğretilmiştir. Üç ay sonra kalıcılığını ölçmek için
sontest uygulanmıştır. Ölçme araçlarından alınan veriler bilgisayar ortamına
aktarılmıştır.
3.4. Verilerin Analizi
Araştırma kapsamında toplanan verilerin analiz edilmesinde SPSS 20 istatistik
paket programından faydalanılmıştır. Araştırmada deney ve kontrol grubundan alınan
öntest ve sontest ölçümleri için betimsel istatistikler ve deney-kontrol grubunun
puanları arasındaki farkın manidarlığının test edilmesi için t-testi kullanılmıştır. Yapılan
hipotez testlerinde .05 manidar düzeyi benimsenmiştir.
4. BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde araştırma bulguları ve bulgulara dayalı olarak yapılan yorumlar yer
almaktadır. Araştırmada elde edilen bulgular ve yorumlar, araştırmanın alt
problemlerine göre sıralanıp düzenlenerek verilmektedir.
Araştırma kapsamında öncelikle deney ve kontrol grubunda bulunan
öğrencilerin öntest ve sontest sonuçlarına ilişkin betimsel istatistikler hesaplanmıştır.
Buna göre Fen ve Teknoloji dersinde geleneksel öğretim yaklaşımının kullanıldığı
kontrol grubu ile rap ile öğretim yaklaşımının kullanıldığı deney grubunun vitaminler
konusundaki öntest ve sontest başarı düzeylerine ilişkin betimsel istatistikler Tablo 2’de
verilmiştir.
Tablo 2
Deney ve Kontrol Grubu Betimsel İstatistikler
Grup
Deney
Kontrol
Ölçüm
N Min.
Maks.
Ort.
Std. Sapma
Çarpıklık Basıklık
Öntest
45
1
5
2,60
0,94
0,386
-0,231
Sontest
45
6
10
9,36
1,09
-1,648
1,674
Öntest
49
0
6
2,88
1,15
0,335
0,523
Sontest
49
1
10
7,45
2,43
-0,587
-0,578
Tablo 2 incelendiğinde 5. sınıf öğrencilerinin Vitaminler konusundaki başarıları
bakımından
Deney
(Ort.=2,60
Std.Sapma=0,94)
ve
Kontrol
(Ort.=2,88
Std.Sapma=1,15) grubunun öntest puanlarının benzer olduğu görülmektedir. Ancak
sontest puanları incelendiğinden deney grubunun (Ort.=9,36 Std.Sapma=1,09) başarı
düzeyinin kontrol grubunun (Ort.=7,45 Std.Sapma=2,43) başarı düzeyinden daha
yüksek olduğu görülmektedir. Buna göre her iki öğretim yaklaşımı sonucunda
öğrencilerin başarı düzeylerinde artış olmakla birlikte deney gurubunda bu artışın daha
yüksek olduğu görülmektedir. Ayrıca çarpıklık değerleri incelendiğinde öntest puanları
açısından grupların sağa çarpık olduğu, sontest puanları açısından ise sola çarpık bir
dağılım gösterdikleri görülmektedir. Bu durum öğretim sürecinden önce öğrencilerin
başarı düzeyi açısından normal bir dağılım göstermesine karşılık öğretim süreci
19
sonunda ise grubun başarı düzeyinin arttığı ve öğrencilerin yüksek puanlarda yığıldığı
görülmektedir. Bununla birlikte deney grubunun (Ort.=9,36 Çarpıklık=-1,648)
ortalaması ve çarpıklık katsayısının kontrol grubundan (Ort.=7,45 Çarpıklık=-0,587)
yüksek olduğu görülmektedir. Yani deney grubundaki öğrenciler vitaminler konusunda
kontrol grubundaki öğrencilere göre daha başarılı bir dağılım göstermiştir.
Öğrencilerin Vitaminler konusundaki başarı düzeylerindeki değişime ait bar
grafiği Şekil 1’de verilmiştir.
Şekil 1: Öğrencilerin Başarı Düzeylerindeki Değişim (Bar Grafiği)
Araştırma kapsamında 5. sınıf öğrencilerin öntest ve sontest puanları arasındaki
farkın manidarlığının incelenmesi için t-testi yapılmıştır. Parametrik bir test olan ttestinin uygulanabilmesi için normallik varsayımının karşılanması gerekmektedir bu
amaçla deney ve kontrol grubundaki verilerin normallik varsayımını karşılayıp
karşılamadığı incelenmiş ve her iki grup için verilerin normal dağılımdan farklı
olmadığı görülmüştür (p>.05).
Gerekli varsayımların karşılanmasından dolayı sırasıyla;
1. Deney-Kontrol gruplarının öntest puanları arasındaki farkın manidarlığı
2. Deney-Kontrol gruplarının sontest puanları arasındaki farkın manidarlığı
t-testi ile incelenmiştir.
20
1. Deney-Kontrol gruplarının öntest puanları arasındaki farkın manidarlığı
Araştırma kapsamında deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin başlangıç
düzeyleri arasında manidar bir farkın olup olmadığı incelenmiştir. Deney-Kontrol
gruplarının öntest puanları arasındaki farkın manidarlığının test edilmesi için yapılan ttesti sonuçları Tablo 3’te verilmiştir.
Tablo 3
Öntest Puanları t-testi Sonuçları
Öntest
Grup
N
Ort.
Std.Sapma
Ort.Fark
t
sd
p
Deney
45
2,60
0,94
-0,28
-1,276
92
0,205
Kontrol
49
2,88
1,15
Tablo 3 incelendiğinde deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin öntest puanları
arasındaki fark manidar değildir (p>.05). Bu durum başlangıç düzeyi açısından deney ve
kontrol grubunun birbirinden farklı olmadığını göstermektedir.
2. Deney-Kontrol
gruplarının
sontest
puanları
arasındaki
farkın
manidarlığı
Araştırma kapsamında deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin öğretim süreci
sonundaki başarı düzeyleri arasında manidar bir farkın olup olmadığı incelenmiştir.
Deney-Kontrol gruplarının sontest puanları arasındaki farkın manidarlığının test
edilmesi için yapılan t-testi sonuçları Tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4
Sontest Puanları t-testi Sonuçları
Sontest
Grup
N
Ort.
Std.Sapma
Ort.Fark
t
sd
p
Deney
45
9,36
1,09
1,91
4,829
92
,000
Kontrol
49
7,45
2,43
Tablo 4 incelendiğinde deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin sontest
puanları arasındaki fark manidar bulunmuştur (p<.05). Bu durum uygulanan her iki
öğretim yönteminin de öğrencilerin başarı düzeyini artırmada etkili olduğunu
göstermektedir. Ancak 5. sınıf öğrencilerinin başlangıç düzeyleri aynı olmasına karşılık
21
rap ile öğretim yaklaşımının uygulandığı deney grubundaki öğrencilerin puanlarının
(Ort.=9,36 Std.Sapma=1,09) manidar bir şekilde geleneksel öğretim yaklaşımının
uygulandığı kontrol grubundaki öğrencilerin puanından (Ort.=7,45 Std.Sapma=2,43)
daha yüksek olduğu görülmektedir.
Ayrıca araştırmacı, kişi sayısını eşitlemek istemiş, ancak kaynaştırma
öğrencisini diğer öğrencilerden ayırt etmemek için onu da bu çalışmaya dahil etmiştir.
Deney grubunda bireysel farklılığı (hafif düzeyde zihinsel yetersizlik) bulunan bu
öğrencinin öntest ve sontest puanları arasındaki farklılık araştırmacının dikkatini
çekmiştir. Bu öğrenci öntestte sadece bir soruya doğru yanıt verirken, konuyu rap ile
öğretim yöntemiyle öğrendikten sonra sontestte soruların tamamına doğru yanıt
vermiştir.
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde, araştırmada elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuçlara
ve bu sonuçlara dayalı olarak geliştirilen önerilere yer verilmektedir.
5.1. Sonuç
Bu araştırma, ortaokul 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi “vitaminler” konusunun
rap ile öğretimine ilişkin deneysel bir çalışma olmuş ve Ankara ili Keçiören İlçe Milli
Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Hun Ortaokulu 5.sınıf öğrencilerine uygulanmıştır.
Araştırmanın örneklemini, deney grubunda 45 öğrenci, kontrol grubunda ise 49 öğrenci
oluşturmuştur.
Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel bir desen kullanılmıştır.
“Vitaminler” konusu deney grubundaki öğrencilere rap ile öğretim yoluyla, kontrol
grubundaki öğrencilere ise geleneksel öğretim yoluyla uygulanmıştır.
Ortaokul öğrencilerinin adeta ilgi odağı haline gelen rap müzik, “vitaminler”
konusunun öğretiminde bir yöntem olarak kullanılmıştır. Rap şarkının tekerleme gibi
hızlı söylenmesi, öğrencilerin şarkı sözlerini öğrenmelerinde kolaylık sağlamış ve bu
sayede,
 Öğretim daha ilgi çekici olmuştur.
 Öğrencilerde merak duygusu uyandırmıştır.
 Öğrenme kısa sürede gerçekleşmiştir.
 Öğrenmede kalıcılık sağlanmıştır.
 Öğrenciler konuyu öğrenirken birden çok duyu organlarını kullanarak bilgiyi
kısa sürede almış ve çok yönlü bir şekilde kodlamışlardır.
 Müziksel-ritmik zekâ aracılığıyla öğrenme gerçekleşmiştir.
23
Araştırmada deney ve kontrol grubundan alınan öntest ve sontest ölçümleri için
betimsel
istatistikler
ve
deney-kontrol
grubunun
puanları
arasındaki
farkın
anlamlılığının test edilmesi için t-testi kullanılmıştır. Vitaminler konusundaki başarıları
bakımından deney grubu ile kontrol grubunun öntest puanları incelendiğinde benzer
sonuçlara ulaşılmıştır. Sontest puanlarına bakıldığında ise deney grubunun başarı düzeyi
kontrol grubunun başarı düzeyinden daha yüksek olduğu görülmüştür.
5.2. Öneriler
 Bu araştırma öntest - sontest kontrol gruplu deneysel bir araştırmadır.
Yapılacak olan araştırmalara gözlem formu ve tutum ölçeği de eklenebilir.
 Araştırmanın örneklem grubunu ortaokul öğrencileri oluşturmuştur. Aynı
çalışma ya da farklı konularda yapılacak olan çalışmalar ilkokul ve lise
öğrencileri üzerinde de uygulanabilir.
 Bireysel farklılığı olan öğrenciler için de bu konuyla ilgili çalışmalar
yapılabilir.
 Eğitim alanında ritmik şarkılar az olduğundan daha fazla rap tarzında şarkılar
üretilmelidir.
 Müzik dersleriyle diğer dersler olabildiğince ilişkilendirilmelidir.
 Müziğin diğer derslerle ilişkilendirilmesi sürecinde öğrenci görüş ve
beklentileri de dikkate alınmalıdır.
 Öğrencilerin rap ile öğretim yoluyla pekiştirilerek kazandıkları davranışların
kalıcılığının arttırılması için şarkıların müzik öğretmeni destekli öğretilmesi
sağlanmalıdır.
 Ortaokul fen ve teknoloji dersi dışında diğer derslerde de konular müziklerle
ilişkilendirilip müzik öğretmeni destekli işlenebilir.
 MEB tarafından çeşitli derslerin konularını içeren öğrencilere yönelik rap
şarkı yarışmaları düzenlenebilir.
 “TRT Çocuk” gibi televizyon kanallarında yayınlanan çizgi filmlerde rap
müzik kullanılıp yaygınlaşması sağlanabilir.
 TRT ya da diğer yayın ve eğitim kurumları, rap tarzında eğitim müziğiyle
ilgili ödüllü şarkı yarışması düzenleyebilir.
24
KAYNAKÇA
Baş, G. (2011). Çoklu Zekâ Kuramının Öğrenme Öğretme Süreçlerine Yansıması. Bilim
ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Sayı: 138-139: 14-28.
Başaran, B. I. (2004). Etkili Öğrenme ve Çoklu Zekâ Kuramı: Bir İnceleme. Ege Eğitim
Dergisi, Sayı: 5: 7-15.
Bedir, G. ve Akkurt, A. (2012). Şarkılarla Coğrafya Öğretimi. Doğu Coğrafya Dergisi,
Cilt:17, Sayı:28.
Çilenti, K. (1985). Fen Eğitimi Teknolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Demirel, Ö. ve diğerleri (1998). İlköğretimde Çoklu Zekâ Kuramı’nın Uygulanması.
VII. Ulusal Eğitim Bilimleri.
Demirel, Ö. (2002). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara:Pegem
Yayıncılık.
Demirel, Ö., Başbay, A. ve Erdem, E. (2006). Eğitimde Çoklu Zekâ Kuram ve
Uygulama. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Ergin, H. K. , Köse, S. (2008). Zekâ Türüne Göre Çocuk Eğitimi. İstanbul: Hepsi Çocuk
Yayınevi.
From character to personality. (2012). Rap Müzik, Web: http://tr.wikipedia.org/wiki/Rap
adresinden 14 Nisan 2012’ de alınmıştır.
From
character
to
personality.
(2013).
Öğrenme
Piramidi,
Web:
http://karakalemlerimiz.blogcu.com/ogrenme-piramidi/4512846 adresinden 15
Aralık 2013’te alınmıştır.
From character to personality. (2013). Rap Yapmıyor, Ders İşliyor, Web:
http://www.haberler.com/rap-yapmiyor-ders-isliyor-haberi/ adresinden 12 Ocak
2014’te alınmıştır.
Gardner, H. (2004). Zihin Çerçeveleri/Çoklu Zeka Kuramı. (Çev: Atmaca) İstanbul:
Alfa Yayınları.
25
Kaptan, F. , Korkmaz, H. (1999). İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme Öğretmen El
Kitabı, Modül 7, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kaya, Z. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Pegem A
Yayıncılık.
Koç, M. , Dikici, H. (2003). Eğitimde Drama’nın Bir Yöntem Olarak Kullanılması.
MEB. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4 ve 5. Sınıflar ) Öğretim Programı.
Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
Saban, A. (2004). Çoklu Zekâ Teorisi ve Eğitim. Ankara: Nobel Yayınları.
Say, A. (2005). Müzik Sözlüğü, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
Selçuk, Z. , Kayılı, H. , Okut, L. (2002). Çoklu Zekâ Uygulamaları. Ankara: Nobel
Yayın Dağıtım.
Senemoğlu, N. (2000). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Ankara: Gazi Kitabevi.
Şaktanlı, C. (2007). İlköğretim 4. Sınıf İngilizce Dersindeki Şarkıların Müzik Öğretmeni
Destekli Öğretiminin Öğrencilerin İngilizce Dersine İlişkin Tutumları Ve
Başarıları Üzerine Etkisi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
Uçan, A. (1994). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar- İlkeler- Yaklaşımlar. Ankara: Müzik
Ansiklopedisi Yayınları.
Uçan, A. , Yıldız, G. ve Bayraktar, E. (1999). İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme
Öğretmen El Kitabı Modül 9. Burdur: MEB Yayınları.
Ural, A.ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara:
Detay Anatolia Akademik Yayıncılık.
26
EKLER
1.
“Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesinin kazanımları
2.
“Vitaminler” konusunun Fen ve Teknoloji kitabında anlatımı
3.
Dersin işlenişi
4.
Deney grupları ve resimleri
5.
Kontrol grupları ve resimleri
6.
Vitaminler şarkısı
7.
Öntest-Sontest
8.
İzin belgeleri
9.
Deneysel grupla verilen konserden bir görüntü kaydı
10. Rap ile öğretim yöntemiyle ilgili gazete haberi ve görüntü kaydı
27
EK - 1
“Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” Ünitesinin
Kazanımları
28
29
EK - 2
“Vitaminler” Konusunun Fen ve Teknoloji
Kitabındaki Anlatımı
30
31
32
33
EK - 3
Dersin İşlenişi
34
35
EK - 4
Deney Grupları ve Resimleri
36
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU
2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-A SINIFI İSİM LİSTESİ
1. MUHAMMET ENES BERKTAŞ
2. ASIM KUZAYTEPE
3. BÜŞRA YAZICI
4. HATİCE İLAYDA ALTUNTAŞ
5. SEMANUR SARI
6. YAĞMUR BAHAR
7. ABDULLAH YURTSEVER
8. ALİ AYDOĞDU
9. BERKAY ODABAŞ
10. BEYZA NUR ŞALCI
11. BİLGE SULTAN BOZKURT
12. BORAN KÖYLÜ
13. DAMLA İREM KORUMAZ
14. HİLAL SANSI
15. KUTAY TOPRAK
16. KÜBRA BOYACIOĞLU
17. NAZMİYE BUSE ŞAHİN
18. ÖZGE ÖNEŞ
19. SAMET KIRIK
20. SEDANUR GÜÇLÜ
21. UMUT ÖZENÇ
22. YAREN KAYA
23. ALİ BİÇER
24. BÜŞRA GÜL
37
5-A SINIFI
38
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU
2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-C SINIFI İSİM LİSTESİ
1. TAYFUN ŞİMŞEK
2. ÖZGENUR KARAAĞAÇ
3. HARUN İLHAN
4. ALPER SÖĞÜT
5. BATUHAN ÖZDEMİR
6. SEFA ÇAKIR
7. SİNEM TUNÇER
8. MUSTAFA BAŞKAYA
9. UMUT ARDA ALER
10. ŞEVVAL TAŞKAN
11. SENA ÜNAL
12. ELİF BUSE KORKMAZ
13. MEVLÜDE MERVE ARSLAN
14. AYŞENUR ÇOPUR
15. ÖZLEM GAMLİ
16. BATUHAN KARATAŞ
17. GİZEM DÖVÜŞKAYA
18. HÜSEYİN AKMAN
19. AYSU ŞENGÜL
20. ÖZLEM EKEN
21. AYBÜKE LEYLA KÜÇÜKİKİZ
39
5-C SINIFI
40
EK – 5
Kontrol Grupları ve Resimleri
41
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU
2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-B SINIFI İSİM LİSTESİ
1.
SEMİH ENES CANBULAT
2.
CAN DEMİRBAŞ
3.
MEHMET ALPEREN YILDIZ
4.
NESLİHAN SENA KARADENİZ
5.
MERT AYHAN
6.
GİZEM KÖYLÜ
7.
MERT ÇALIŞIR
8.
SUDE BAĞDADLI
9.
TAYYİP DOĞAN GÖKDEMİR
10. ALEYNA NUR GÜVEN
11. BEKİR TOKAÇ
12. DİLAN SEZER
13. DİLARA BOZKURT
14. GÖKTUĞ BAYIN
15. MEDİNE GÜLBEN GÜL
16. MELİSA BEREN ARDA
17. MERYEM MERVE SARI
18. MURAT ÇOLAK
19. ORHANCAN YILDIRIM
20. UMUT EDİP ÇELİK
21. KÜBRA DEMİR
22. ECENUR ÖKTEM
23. KÜBRA KOÇAK
24. BÜŞRA BERNA OLDUZ
25. EMİNE BUSE ERDEN
42
5-B SINIFI
43
KEÇİÖREN İLÇESİ HUN ORTAOKULU
2012-2013 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI
5-D SINIFI İSİM LİSTESİ
1.
ENES ÖZBOLAT
2.
AYŞE GEDİKASLAN
3.
KÜBRA CUBUKCU
4.
OĞUZHAN ÇEVİK
5.
BUSENUR KÖSE
6.
DENİZ EYLÜL AHİ
7.
ESMA AKKUŞ
8.
EZGİ RAHİMOĞLU
9.
İREM KILIÇ
10. İSMAİL CAN KÖKSAL
11. ÖMER FARUK KARAAĞAÇ
12. VELİ YÜCELER
13. SEREN GÜRBÜZ
14. BUSE IŞIK
15. GAMET ASLAN
16. GÖZDE ÜZGÜN
17. ILGIN TOPÇU
18. MURAT CAN ÖZTÜRK
19. ÖZGE YILDIZ
20. YUSUF AÇIKSÖZ
21. FATMA BÜŞRA POLAT
22. FEYZANUR SOLAK
23. UBEYDULLAH DOĞAN
24. BERKAY AYHAN
44
5-D SINIFI
45
EK - 6
Vitaminler Şarkısı
46
47
48
49
50
EK - 7
Öntest-Sontest
51
Ortaokul 5. Sınıf Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji Dersine İlişkin Öntesti
Ad- Soyad:
Şube :
1. K vitamini aşağıdakilerden hangisinde etkilidir?
a. Sindirim
b. Pıhtılaşma
c. Direnç artırmada
2. Öğrendiğimiz vitaminlerin içinde hangisi yer almaz?
a. C
b. K
c. Z
3. D vitamini kemikleri, ________ güçlendirir.
4. Buğday, pirinç, mısır, darı, çavdar, marul, yer fıstığı hangi vitamini kapsamaktadır?
a. E
b. A
c. K
5. Aşağıdakilerden hangisi A vitamininde bulunmaz?
a. Havuç
b. Balık
c. Limon
6. C vitamini aşağıdakilerden hangisinde etkilidir?
a. Hafızaya iyi gelir.
b. Nezle, grip önler.
c. Pıhtılaşmayı önler.
7. Tahıllı yiyecek
Süt süt ürünleri
Yemyeşil sebzeler
Sindirimde görevli.
Yukarıdaki sözler hangi vitamine aittir?
a. A
b. B
c. C
8, 9 ve 10. Soruları hangi vitamine ait olduğunu bulup eşleştiriniz.
8. Yumurtanın sarısı
*C
9. Taze meyve, sebze
*D
10. Balık yağı
*A
Araştırmacı:
Tez Danışmanı:
Ayşenur ÜSTÜN
Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN
52
EK - 8
İzin Belgeleri
53
54
55
56
EK – 9
Deney Grubuyla Verilen Konserden Bir Görüntü
Kaydı
(Görüntü Kaydı CD İçerisinde Yer Almaktadır)
57
EK – 10
Rap İle Öğretim Yöntemiyle İlgili Gazete Haberi
Ve Görüntü Kaydı
(Görüntü Kaydı CD İçerisinde Yer Almaktadır)
58
Rap Yapmıyor, Ders İşliyor
26 Nisan 2008 11:00
Mersin'de Özel Bir Dershanenin Müdürlüğünü Yapan 52 Yaşındaki Mustafa Koca, 'Ritimli
Görsel Eğitim Projesi' Geliştirip, Öğrencilere, Konuları Rap Müziğin Sözleriyle Anlatıyor.
MERSİN’de özel bir dershanenin müdürlüğünü yapan 52 yaşındaki Mustafa Koca, ‘Ritimli Görsel Eğitim
Projesi’ geliştirip, öğrencilere, konuları rap müziğin sözleriyle anlatıyor. ÖĞRENCİLERE GÖRE EN KRAL
HOCA O Şu an sadece Fen Bilgisi dersinde uyguladığı ‘Rap eğitimi’, Türkçe, Matematik, İngilizce ve Sosyal
Bilgiler dersi için de uyarlayacağını bildiren 28 yıllık öğretmen ODTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü mezunu
Mustafa Koca, bu projenin patentini almak için Türk Patent Enstitüsü ile TÜBİTAK’a başvuracağını söyledi.
Bu sistemi 8- 16 yaş grubundaki öğrencilerde uyguladığını bildiren Mersin Özel Seçkinler Dershanesi Kurucu
Müdürü Koca, “İşleyeceğimiz dersin konusunu bilgisayarda slaytlandırıyorum. Ders anlatımını da rap
şarkıların sözleri gibi seslendiriyor, öğrencilerle birlikte rap yaparak dersi anlatıyorum. 5-6 yıldır bu sistem
üzerinde çalışıyorum. Öğrencinin heyecan duymasını, adrenalin salgılamasını, beynin erken uyarılmasını, derse
adaptasyonlarını sağlıyorum. Öğrencilerimin raplı uygulama sırasında topladıkları 6-7 dakikalık dikkat süresi
içinde biz eğitim işini bitiriyoruz” dedi. Şiirsel anlatımın düz anlatıma göre daha verimli olduğunu düşünerek
‘Rap eğitimi’ hayata geçirdiğini vurgulayan Koca, şunları söyledi: “Bir ders anlatırken çocuklara duygu
yoğunluğunun aktarılması gerekir. Daha önce bazı konuları şiirleştirmiştim. Daha sonra çocukların rap
şarkılara ilgisini, duygularının yoğunluğunu fark ettim. Bu kez rapla ders işlemeyi kararlaştırdım ve bu projeyi
hayata geçirdim, başarı elde ettim. Temel bilgiler uzun süreli olarak hafızaya daha iyi aktarılıyor. Düz
anlatımda sağlanacak kalıcılık yüzde 10 iken, bu sistemde kalıcılığın yüzde 90'lara çıktığını gözlemledim. Bir
diğer yararı da 40 dakikada anlatılan dersin birkaç dakikada anlatılıyor olması, çocukların dikkatlerinin en
yoğun olduğu zamana denk gelmesi ayrı bir şans.” Rap eşliğinde ders işlemenin kendilerine büyük keyif
verdiğini bildiren öğrenciler de, “Rap yaparak işlediğimiz konuları daha iyi hatırlıyor, soruları ve problemleri
daha çabuk çözüyoruz” dedi.