Türkdən başlayan yeni Bəşər İnamı

Türkün İlk Ruhaniyyat Ocağı
Asif Atanın – İnam Atanın
Mütləqə İnam Ocağı
Türkdən başlayan
yeni Bəşər İnamı
Atakənd-36
1
Tərtibçisi və redaktoru:
Soylu Atalı
Asif Atanın – İnam Atanın
Mütləqə İnam Ocağı
Türkdən Başlayan Yeni Bəşər İnamı
(Ocaq haqqında yığcam Ruhani bilgi)
2
Mütləqə İnam Dünyabaxışının
iki təməl anlayışı
Mütləq
Mütləq – bugündə nişanələriylə, əbədi Sabahda bütöv
mövcudluğuyla aşkara çıxan, nisbi hadisələrin daxilində
yaşayan, ancaq onlara sığmayan, onları özlərindən
kənara çıxarıb özünə yaxınlaşdıran, Dünyaya, Həyata,
İnsana Ali Daxili Qüvvə, İstiqamət və Meyar olan bir
Qüdrətdir.
İnsan
İnsan – daxilində Mütləq daşıyan, şəraitdən,
mühitdən, gerçəklikdən yüksək olan, Mütləqiliyə meyil
eləyən və Mütləqləşməyə qadir olan Ruhani varlıqdır.
3
Asif Ata kimliyi
Asif Ata (Əfəndiyev Asif Qasım oğlu) milliyyətcə türkdür,
Oğuzun Qaraqoyunlu boyundandır. O, 25 sentyabr 1935-ci ildə
keçmiş Qazax mahalının Çaykənd kəndində doğulmuşdur. Hər iki
valideyni müəllim, babası və ulu babası isə dindar olub. İlk təhsilini
Çaykənddə alıb, orta təhsilini Gəncədə davam etdirib, yuxarı sinifləri
isə Ağstafada başa çatdırmışdır. Bir il sonra M.Qorki adına Moskva
Ədəbiyyat İnstitutuna daxil olur və 1957-ci ildə oranı fərqlənmə
diplomu ilə bitirir. Moskvada təhsil alarkən onun elmi kitabxanalarından ciddi istifadə edərək özünütəhsillə məşğul olmuşdur.
Dünyanı qədim dövrdən yaşadığımız dövrə qədər əsaslı şəkildə
öyrənmişdir. Fəlsəfəni, ədəbiyyatı, tarixi, musiqini, dini və dinin
tarixini, mifologiyanı öyrənib təhlil etmiş və özü üçün mühüm
nəticələr çıxarmışdır. Asif Əfəndiyev belə qənaətə gəlmişdir ki,
bəşəriyyətin tarixi boyu insana olan münasibət onu dərk etmək üçün
yetərli olmamışdır. Eləcə də Azərbaycanın (böyük dəyərlər yaratdığı
halda) tarixdə yerinin görünməməsi. Bu dəyərlər də bilərəkdən onunbunun adına çıxılmışdır. Məsələn, bəşəriyyətin ilk peyğəmbəri
Zərdüştün farslara aid edilməsi. Babəkin müsəlmanlaşdırılaraq, kürd
kökənli olduğunun ortaya atılması və s. Habelə dünya tarixində Doğu
(Şərq) dəyərlərinin inkarı, türk millətinə qarşı qısqanc, yad münasibətlərin sərgilənməsi kimi məsələlər Asif Əfəndiyevin diqqətini
özünə cəlb etmişdir.
İnsan probleminə maraq göstərdikcə Asif Əfəndiyev öz üzərində
ciddi iş aparmış və yetkin şəxsiyyətini formalaşdırmışdır. O, Moskvada təhsilini başa vurduqdan (1957) sonra bu qərara gəlmişdir ki,
nəsə yeni bir şey lazımdır. Mövcud ideyalar, dünyabaxışlar, doktrinalar insanı xilas eləmək iqtidarında deyil. Ancaq bu Yeni olan da
birdən-birə başlamır. İstək hələ ideya deyil, Yol deyil. Böyük Amal
Yolu başlamaq asan bir şey deyil. Gərək ideya yaransın və doğulsun.
Bunun üçün gərək şəxsiyyət yaransın və yenidən doğulsun. Çətin
günlər, təhlükəli illər gözləyir qarşıda gənc Asif Əfəndiyevi. Ancaq
4
alovlu ürəyi, qətiyyətli inadı onun düşüncələrini istəklərinə doğru
çəkib aparırdı.
Bakıya qayıtdığında ilk fəaliyyətə ədəbi tənqidlə başlamış, qısa
müddətdən sonra diqqətləri özünə cəlb etmişdir. Sovet ədəbi tənqidinin ictimai həyata yaramadığını, insana çatmadığını elan etmişdir.
Türkiyənin Ankara radiosunda Asif Əfəndiyevin etirazlar dolu
fikirləri ilə bağlı şərhlər efirə buraxılmışdır. Beləliklə, o, kommunizm ideolojisi üçün arzuolunmaz şəxs kimi qəbul edilmişdir. Dövlət
Təhlükəsizlik Komitəsinin nəzarətinə düşmüş, hər addımı izlənilməyə başlamışdır.
Asif Əfəndiyevin ayrı-ayrı iş yerləri olub. Uzun illər Batı (Qərb)
ədəbiyyatından, estetikadan dərs deyib. Onun mühazirələri qeyri-adi
bir səviyyədə keçirdi. Onu dinləmək üçün hər yerdən adamlar
gəlirdilər. Bu cür maraq artandan sonra işlədiyi Azərbaycan Dövlət
Universitetinin nəzdində “Etik və Estetik Tərbiyə Klubu” yaradır.
Burada fikirlərini deməyə başlayır. Universitetin o dövrkü rəhbərliyi
duyuq düşür. Başa düşürlər ki, Asif Əfəndiyev öz əvvəlki
fikirlərindən əl çəkməyib. Çağırıb xəbərdarlıq edirlər: “axı bizim də
balalarımız var, niyə imkan vermirsən başımızı saxlayaq? Klubu
bağla. Yoxsa işdən atılacaqsan, tutulacaqsan”.
Klub bağlandıqdan sonra 1979-cu il martın 1-də Asif Əfəndiyev
Klubu “Ocaq” elan etməli olur. Onun az sayda qalan tərəfdarları isə
Klubun sədrini Ocaq Atası kimi qəbul edirlər. Belə qərara gəlirlər ki,
Ocaq ruhani hadisədir, ruhaniyyatın isə sədri olmaz, Atası olar.
Beləliklə, Asif Əfəndiyev Asif Ata çağırılır.
5
Asif Atanın soydaşlarına ilk çağırışı
Doğmalarıma
Siz Sirli, Sehrli, Qədim və Müqəddəs Dünyanın zərrələrisiniz.
Sizin Təbiət Dünyanızda Dərin və Uca Səmalar, Vüqarlı və
Müdrik Dağlar, Günəş Şəfqəti, Meşə Hekayəti, Qar Nağılı, Gecə
Möcüzəsi, Səhər Təbəssümü, sonu görünməyən, ürəyimizi özü ilə
aparan, Ruhumuzu çağıran Yollar, Qürub Çağının Kədərli Məlahəti,
Şimşək Nərəsi, Sel Əzəməti var…
Sizin Analıq, Məhəbbət və Dostluq Dünyanızda beşik başında
oxunan Layla Qüdsiyyəti, Ürəklərdən-ürəklərə axan İşıq, YerinGöyün Mehr, Heyrət, Vəcd şəfəqinə bürünməsi, Duyğu Bulağının
qaynaması, Özünü başqasında tapmaq Səadəti var.
Sizin Tarix Dünyanızda Qəhrəmanlıq Müdrikliyi, Özündənkeçmə
Ülviyyəti, Qorxu hissinin ölümü, İnsanın İlahi Qüvvələrlə Yarışı,
Babəkin tikə-tikə doğranılan bədəni və Xəlifəliyi sarsıdan Ruhu,
Əzabdan alınan Fərəh, Fədakarlığın əvəzsiz Nəşəsi var.
Sizin Ruh Dünyanızda Zərdüştün Hürmüzdü, Füzulinin Məcnunu, Mənsur Həllacın Mütləqə qovuşmaq arzusu, Buddanın İmtinası,
Muğamın Ülvi Ehtizazı var…
Sizin Xalq, Vətən Dünyanızda əsrlərin sınağından çıxmış Ağsaqqallıq, Varislik, Valideynlik, Həya, İsmət, Qeyrət Ənənəsi, Qədimliyə pərəstiş, Babaların Müqəddəs Ruhuna İnam var.
Siz həmişə özünüzü böyük Dünyada hiss edin. Onda kimliyinizi
anlarsınız.
Dünyasızların Ürəkləri kordur. Onlar Ülviyyəti görmürlər.
Dünyasızlarla döyüşün – Dünyanızı təsdiq etmək üçün!
Öz Daxilinizdəki naqisliyi öldürün – Dünyanıza layiq olmaq
üçün.
Ürəyinizə baxın – orada Sabahı görəcəksiniz!
6
Ocaq Məramı
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda Əsilliyə, Mənəvi Kamilliyə,
Ruhani Zənginliyə sonsuz Ehtiras yaşayır.
Ocaq həmin Ehtirasdan yaranmışdır!
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda Süniliyə, Bəsitliyə, Yalana
sonsuz Nifrət yaşayır.
Ocaq həmin Nifrətdən yaranmışdır!
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda ölməz Ənənələrə, Ali Mənəvi
sərvətlərə sönməz Məhəbbət yaşayır.
Ocaq həmin Məhəbbətdən yaranmışdır!
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda Müqəddəsliyə alovlu bir pərəstiş
yaşayır.
Ocaq həmin Pərəstişdən yaranmışdır!
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda Bütöv, Parlaq, Gözəl İnsan
Şəxsiyyətinə Çağırış yaşayır.
Ocaq həmin Çağırışdan yaranmışdır!
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda Hərarətli və Dərin, Əzəmətli və
Zərif, Ehtizazlı və Müqəddəs Şərq Ruhuna atəşli Meyil yaşayır.
Ocaq həmin Meyildən yaranmışdır!
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda Qeyrət ilə Alçaqlıq, Ləyaqət ilə
Qəbahət, Cəngavərlik ilə Mənəvi Zəlillik, Vətənpərvərlik ilə
Vətənsizlik döyüşür.
Ocaq bu Döyüşün ön sırasındadır!
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda Yanar Zəkanın Övladı olan,
Dünya Fikrinin Mahiyyətini özündə təcəssüm etdirən, Bədiiyyatla
nəfəs alan, Mənəviyyatı Həqiqət Odunda təmizləyən Qanadlı,
Hissiyyatlı, Cəsarətli İdraka zəruri Ehtiyac yaşayır.
Ocaq həmin Ehtiyacdan yaranmışdır!
XX əsrin bayquşları İnsana İnam Bayrağını tapdalamağa çalışırlar. Biz həmin Bayrağı başımızın üzərinə qaldırırıq.
İnsan hər bir mühitdə İnsan olaraq qala bilər. O, hər bir şəraitdə
öz zəifliyi üzərində qələbə çala bilər.
7
İnsan özünü daim təkmilləşdirməlidir. Bu, onun özü qarşısında ən
böyük borcudur. Bütün çirkinlikləri daxildən silib atmaq olar.
Pisliyin bəraət imkanı yoxdur…
Ocaq İnsana İnam ideyasına əsaslanır, Kamil İnsan yaratmağı öz
məqsədi sayır.
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda – yenilik pərdəsi altında əxlaqsızlıq, yırtıcılıq, bədbinlik, eybəcərlik təbliğ edən “sənət”ə qarşı ikrah
hissi yaşayır.
Ocaq pozğun, çirkin, bayağı qeyri-sənətlə döyüşündə ardıcıl,
amansız olacaqdır.
Dünyada, Həyatda, Xalqımızda müasir əxlaq, müasir gözəllik,
müasir həyat tərzi libasına bürünmüş, öz Əsilliyindən, Qədimliyindən, Xəlqi Mahiyyətindən ayrılmış təcavüzkar, fəal, azğın
qüvvələr yaşayır.
Onların puç və zərərli əqidəsini Ocaqda yandırıb külə döndərmək
lazımdır.
Biz gələcəyə keçmişimizin meyidi üzərindən adlayıb keçmirik.
Biz gələcəyə Müqəddəs keçmişimizin geniş Yollarıyla gedirik.
Biz Qərb solçuları kimi gələcəklə keçmiş arasında uçurum
görmürük, “ya gələcək, ya keçmiş” demirik.
Biz belə hesab edirik ki, müasir İnsanın Qəlbində Məcnun Alovu
yaşamalıdır, Nəsimi Ənəlhəqqi səslənməlidir, Zərdüşt İşığı parlamalıdır, Muğam Hikməti, Saz Əzəməti səslənməlidir.
Biz mədəni bədbinlərin “İnsan məhv olur” – hay-küyünə
inanmırıq.
İnsan öz böyüklüyünə qayıda bilər, qayıtmalıdır və Ocaq bu
ümumbəşəri tarixi vəzifəyə xidmət edir.
Biz geriyə yox, irəliyə gedirik.
Fəqət biz irəliyə keçmişimizlə bərabər gedirik.
Biz Bəşərin Ülvi Ruhunu Ürəyimizdə gəzdiririk. Həmin Ruh bizi
Müqəddəsləşdirir və biz bu Müqəddəsliyi Dünyaya, Həyata, Xalqa
qaytarırıq.
8
Dünya gözəlləşir, İnsan paklaşır, Əzəmət, Ülviyyət gəlir Həyata,
Mehr, Məhəbbət bəzəyir Dünyanı, Qeyrət, Namus cilalayır Mənəviyyatı, Fikrə Ənginlik, Duyğuya Təravət bəxş olunur.
İnsan öz üzərində çaldığı qələbəni bayram edir.
Biz azərbaycanlıyıq, Şərq dünyasının bir hissəsiyik.
Muğamlarımızla, Şeirimizlə, Adət-Ənənələrimizlə Şərqə bağlıyıq,
Füzulilərimiz, Nəsimilərimiz Cəlaləddin Rumilərə, Hafizlərə qohumdur.
Şərq mədəniyyətinə qovuşmuşuq, onun Ruhuna Ruhumuzu
calamışıq. İtirməmişik – Böyümüşük, Yüksəlmişik, həm də Yüksəltmişik.
Şərqin ikinci Füzulisi yoxdur, Muğamları da ən kamil şəkildə biz
qoruyub saxlamışıq və ifa etmişik.
Biz həm də Qərbdən bəhrələnmişik. Ancaq heç vaxt qərbçi
olmamışıq. Sənətimizdə, Fəlsəfi Fikrimizdə, Musiqimizdə təsdiq
olunan Ruh – Hərarətli, Müdrik Şərq Ruhudur.
Biz həm də türkdilli xalqların bir hissəsiyik. Ancaq bu xüsusiyyətimizi bütün Şərqə qarşı qoymuruq.
Biz türkdilli xalq olsaq da, ən çox Şərqi xalqıq. Bizim Mənəviyyatımızda ümumi Şərq Mahiyyəti çox güclüdür. Adət-Ənənələrimiz, Cəngavərliyimiz hamıya bəllidir.
Belə bir xalq özünəməxsus Mənəviyyat Fəlsəfəsi yaratmalıdır.
Tarix onun qarşısında bu vəzifəni qoyub.
Ocaq həmin Zəruriyyətdən yaranıb!
Füzulilərin, Nəsimilərin, Muğamatın, Sazın, Şərq Ruhunun,
ümumən Dünya İdrakının davamı olan Mənəviyyat Fəlsəfəsini Ocaq
mütləq yaradacaq!
Biz Dünyanı və İnsanı daha Gözəl və Kamil görmək istəyirik.
Dünyanın Aqibəti İnsanın əlindədir. Gözəl İnsanlar Gözəl Dünya
yaratmağa qadirdirlər.
Azərbaycanın sinəsində yanan bu Ocaq Xalis, Qeyrətli, Pak
İnsanlar yetişdirəcək, Gözəl İnsan yaratmaqla Gözəl Dünyaya xidmət
edəcək.
Qoy bir an da Qəlbimizdə Ülviyyət Odu azalmasın!
Qoy bir an da Gözlərimizdə Heyrət İşığı azalmasın!
Əzmimiz, Gücümüz, Cəsarətimiz, Fədakarlığımız – Məqsədimizə
bərabər olsun!
Ocağın Müqəddəs Ruhu sönməzdir!
9
Asif Ata Amalı
Ruhani İntibah (Dirçəliş)
Asif Atanın məqsədi insanı dəyişməkdir, dünyanı dəyişməkdir.
Təzə İnsan yaranmalıdır, Təzə Xalq yaranmalıdır, Təzə Bəşər halı
yaranmalıdır. Bu İstək siyasətlə həyata keçməz, inqilabla baş tutmaz.
Bu İstəyin baş tutması üçün İntibah gərəkdir, daxili Təkamül Yolu
keçilməlidir.
Ruhani İntibah altı ideyadan ibarətdir.
Bunlardan sonuncusu – “Ləyaqətli Bəşər” əslində nəticədir.
Yerdə qalan beş ideya isə Yoldur.
I. Mütləqə İnam. Bu ideya Asif Ata Dünyabaxışının həm də
ümumi adıdır: “Mütləqə İnam Ocağı”, “Mütləqə İnam Dünyabaxışı”,
“Mütləqə İnam Təlimi”, “Mütləqə İnam Erası”, “Mütləqə İnam
Fəlsəfəsi” kimi anlayışlarımız, adlandırmalarımız var.
Mütləqə İnam Allaha, yəni transsendentala, fövqəltəbii qüvvəyə,
göylər səltənətinin hökmdarına; adam kimi danışan, düşünən, görən,
qəzəblənən, qisas alan, dünyanı yox yerdən bir işarəsiylə yaradan
uydurulmuş qüvvəyə inamı rədd edir. Mütləqə İnam Dünyabaxışına
görə Dünya oyun-oyuncaq kimi yaradılmayıb, bəzədilməyib, uçurulmağa hazırlanmayıb. Dünya – Özünün Əzəli, Əbədi, Kamil, Sonsuz
Dünyalıq mahiyyətindən, Mənasından yaranıb. Dünyalıq Dünyadan
kənarda deyil, onun özündədir, öz ahəngində, nizamındadır. Dünyanın bənnası yoxdur, ağası yoxdur, idarəçisi yoxdur. Dünya mənaca
əzəlidir, yəni Dünyanın olmayan vaxtı olmayıb. Dünya mənaca
əbədidir, yəni Dünyanın olmayan vaxtı olmayacaq. Axirət, Qiyamət
cəfəngiyyatdır. Dünya dəyişir, təzələnir. Dünyalıq dəyişmir, ancaq
öz təzahürləri ilə Təzələnir. Yəni dünyadakılar ölür, uçur, dağılır.
Ancaq yenisi yaranır – dağ uçur, yenisi yaranır, çay quruyur, yenisi
yaranır, bulaq soğulur, yenisi yaranır; təbiət bir yerdə ölür, başqa bir
yerdə dirilir. Bütün bunlar Dünyanın özündən baş verir, Xarici
İradənin gözağartması ilə oluşmur.
10
Həyat Özündən – Əzəli, Əbədi, Sonsuz, Kamil Həyatlıq Mənasından yaranıb. Həyat ölür, dəyişir, ancaq Həyatlıq ölmür, dəyişmir.
Yalnız öz təzahürləri ilə Təzələnir.
İnsan Özündən – Əzəli, Əbədi, Kamil, Sonsuz İnsanlıq Mənasından yaranıb. İnsanın palçıqdan əmələ gəlməsi, sonra qabırğasından
düzələnlə cütləşib artıb-çoxalması cəfəngiyyatdır. Habelə elmi
nəzəriyyələrin insan haqqındakı yanlışları qəbuledilməzdir. Meymunun təkamül yolu ilə insanı əmələ gətirməsi cəfəngiyyatdır. “İnsan
daxilində Mütləq daşıyan, şəraitdən, mühitdən, gerçəklikdən
yüksək olan, Mütləqiliyə meyil eləyən və Mütləqləşməyə qadir olan
Ruhani varlıqdır” (Asif Ata).
Asif Atanın İnsanlaşma Təlimi, İnamı İnsan haqqındakı bu tərifə
əsaslanır. Asif Atanın “Kamil İnsan” ideyası insanın canlı növlər
arasında ən mükəmməli və şüurlusu olduğuna görə ortaya qoyulmayıb. Asif Atada İnsan başqa növlərlə deyil, Mütləqlə müqayisə edilir.
İnsan Gerçəklik və Məna birliyidir. Gerçək insan biolojidir, təbiət
xislətlidir. Ancaq dərinə getdikcə onda ali keyfiyyətlər görünür.
Müqəddəslik, ülviyyət insanın mahiyyətindədir. İnsan öz gerçək
xislətini ötdükcə ruhaniləşir – mənasına – İnsanlığa bərabər olur.
İnsanın Özümlüyü – gerçəkliyi deyil, Mütləqiliyidir, İnsanlığıdır.
İnsan dünyaya görünüb yox olmağa gəlmir, öz Mənasına çatmağa –
İnsanlaşmağa gəlir. İnsan gerçəkliyə bərabər yaşayanda ölümlü olur,
ötəri, keçici xassələri ilə bitib qurtarır. Yalnız nəsil artımında iştirak
edir. Lakin özümləşən İnsan ölməzliyə qovuşur. Özünün ali, mənəvi
keyfiyyətləri ilə Xəlqi məna daşıyır – Nəsimi kimi, Budda kimi,
Tolstoy kimi...
Asif Atada İnsanın İnsanlaşması üç mərhələdən keçir: özünü
tanıma, özünə yadlaşma, özünə doğmalaşma – özünü təsdiq. Özünü
yaratmağın bu yolu “özüylədöyüş” ideyasıdır. Hər bir fərd etiraf yolu
ilə özündəki bütün naqis cəhətləri aşkara çıxarmalı, tanımalıdır.
Özünü aldatmamalıdır, özünü, əslində balaca “mən”ini qoruyan instinktlərin təsirini aradan qaldırmalıdır. Etirafdan qorxmamalı, özündəki pislikləri görüb göstərməkdən utanmamalıdır. Bu hal olduqca
11
çətindir. Adamda özünüqoruma instinkti güclü olur. Fərd ömrünü
xalisliklə doldura bilmədiyi üçün, bioloji həyatın təsirlərindən imtina
eləyə bilmədiyi üçün naqisliklərini etiraf eləməyi bacarmır. Toplumdan gizlənməyə çalışır. Ancaq ilk növbədə o, özünü aldadır, özünü
öz mahiyyətindən ayırır. Elə buna görədir ki, bəşər tarixində kamil
insanlar barmaq sayda olubdur. Buna baxmayaraq, hər bir fərdin
kamillik haqqı və imkanı var. Kamillik seçilmişlər üçün deyil. Etirafı
bacaran, ömründəki naqislikləri tanıyan fərd naqis duyğuları
ömründən silməyə başlayır. O, özünü tanıdıqca, yəni özünü aldatmadıqca daxili gücü artır və getdikcə böyük imtinalar mərhələsinə
başlayır: şöhrətpərəstlikdən imtina, şəhvətpərəstlikdən imtina,
hakimiyyətsevərlikdən imtina, nəşəsevərlikdən imtina; xudbinlikdən,
xudpəsəndlikdən, xəbislikdən, adilikdən, bəsitlikdən ayrılma. Daxili
şəri yenən ictimai şərlə döyüşür. İnsansevərliyi təsdiq olunur,
Vətənsevərliyi, Həqiqətsevərliyi, Ədalətsevərliyi, Azadlıqsevərliyi,
Bəşərsevərliyi təsdiq olunur. Fərd özündən, yəni balaca “mən”indən
ayrıldıqca özümlüyünə, yəni ali “Mən”inə qovuşur. Özüylə döyüşməyən həqiqətin qədrini bilməz, azadlığın qədrini bilməz, xalqlaşa,
vətənləşə bilməz. Özüylə döyüşməyib başqasıyla döyüşən, yəni
özündəki naqislikləri gizləyib başqasında naqisliklər axtaran şərə
xidmət edir. Heç kim heç kimin əvəzinə onun naqis duyğuları ilə
döyüşə bilməz. Daxili döyüşü yumruq döyüşü ilə əvəz eləyən
cəmiyyət özündən ayrılmış, özünə yadlaşmış cəmiyyətdir. Özü
xalisləşməyən cəmiyyətdəki naqisliklərə qarşı söz deyə bilməz, onu
aradan qaldıra bilməz. Yalnız Kamil Fərdlərin yaratdığı cəmiyyət
Kamil, Ruhani Cəmiyyət olur. Asif Atanın “Ruhani Cəmiyyət”,
yaxud “Xəlqi Birlik” ideyası özünü Kamil Fərdlərlə doğruldur. Asif
Ataya qədər, demək olar ki, bütün nəzəriyyələr ictimai dəyişikliyi
insandan kənarda başlayıblar. Ona görə də dəyişiklik üzdə gedib,
inkişaf üzdən əmələ gəlib. Ağalıq-nökərlik aradan qalxmayıb, ictimai
təbəqələşmə aradan qalxmayıb, insanın insan üzərindəki zorakılığı,
qanlılığı aradan qalxmayıb, ədalətsizlik, bərabərsizlik, vicdansızlıq
hökm sürüb. “Dünya belə gəlib, belə də gedəcək” deyə antiinsani
12
gedişata bəraət verilib. Əlbəttə, özünü yaratmayan insan ictimai
tərəqqinin baş tutacağına inana bilməz. Ancaq bununla belə, dünyada
antiinsani gedişata qarşı dirəniş həmişə olub. Nəhayət, bu Dirəniş
daha kamil səviyyədə Asif Atada özünü göstərib. Asif Ata insandan,
yəni, daxili, mənəvi tələblərdən kənarda formalaşan Quruluşları rədd
edir. “Nə Kapitalizm, nə Sosializm, Ruhani Cəmiyyət yaranmalıdır”
deyir. “Kapitalizm fərd ağalığıdır, Sosializm dövlət ağalığı”. Hər
ikisi insan üzərində zor yaradır. Zor altında olan insan xalq yarada
bilməz. “Xalq – Azad, Müstəqil fərdlərdən yaranır” (Asif Ata). Asif
Atanın “Ruhani Dövlət” ideyası var. Onun fikrincə, Dövlət
Ruhaniyyata əsaslanmalıdır və çox az funksiyaları olmalıdır:
1) Fərdi özünüidarə; 2) Mülkiyyət bərabərliyi yaratmaq; 3) Cəmi
fərdin zorundan, fərdi cəmin təzyiqindən qorumaq; 4) İmtiyazsız
başçı, ağalıq əvəzinə Atalığın bərqərar olması.
Dövlət ruhaniyyata əsaslanmadıqda xalqı sürüləşdirir və idarə
edir. Dövlət – onun başında duranların imtiyaz üstünlüyünü qoruyan
zor hadisəsinə çevrilir. Xəlqi Birlik yarandıqda isə dövlət bu Birliyə
xidmət edir.
Asif Atada Ruhani Dövlət Dini Dövlət anlamına gəlmir. İran
İslam Dövləti ən pis zorakılıq hadisəsidir. Orada ruhaniyyat yoxdur,
yəni Dövlət Ruhani prinsiplərə əsaslanmır.
Yeri gəlmişkən, Mütləqə İnam Dünyabaxışının “Ruh”, “Ruhaniyyat” anlayışlarına da burada qısaca izah verək. Bu vaxta qədər ruh
məsələsinə müxtəlif dünyabaxışlar fərqli mənalar veriblər. Məsələn,
Qitaupanişadda ruh – kosmik enerjidir. Saçın ucunun neçə milyardda
bir hissəsi olan mikrocandır. Semitlərdə ruh mövcudluğun təminatı
olan candır. İnsan öləndə ağzından hava ilə birlikdə çıxır və uçub
gedir... Asif Ata Təlimində Ruh – İnam, İdrak, Mənəviyyat, İradə
Birliyidir. İnsanı İnsan eləyən bu İnsani keyfiyyətlərin Mütləq halıdır. Ruhun ölməzliyini də fantastik əlamətlərlə deyil, bu keyfiyyətlərin nəsildə, xalqda, bəşərdə yaşaması ilə müqayisə eləmək
doğrudur.
13
İnsan öz ruhunu – İnamını, İdrakını, Mənəviyyatını, İradəsini
yaratdıqda o, ölməzliyə çatır. İnsan böyük mənada ruhunu yaratmırsa, necə var, elə qalırsa, onda o, ruhun adi əlamətləri ilə xatirat
səviyyəsindən uzağa getmir və ruhani imkanlarının çoxunu özüylə
qəbrə aparır. Ancaq insan fiziki olaraq da tam itmir. Ayrı-ayrı
əlamətləri övladlarında, nəsildə, xalqda davam edir. Ölüm yalnız
cismani bütövlüyü parçalayır. İnsan genlə, qanla, təbiətlə yaşama
qayıdır – əlamətləriylə. “Ölümlə görüş” izharında Asif Ata yazır ki,
“əllərim birinə qismət olacaq, gözlərim digərinə, saçlarım bir
başqasına...”
Mütləq İnam – Dünyanın əzəli, əbədi, kamil, sonsuz Mənasına
İnamdır. Dünya heç vaxt ölməyəcək. Bu, yaşamağa və insanlaşmağa
nikbinlik yönündə təməl yanaşmadır.
Mütləq İdrak – İnsanın Ruhani varlıq olduğunu dərk etmək,
İnsanı qorumaq və təsdiq etməkdir.
Mütləq Mənəviyyat – Təmənnasızlıq, Fədakarlıq və Vicdançılıq
əsasında yaşamaq – İnsani ləyaqətin təsdiqi.
Mütləq İradə – Zamandan üstün yaşamaq, şəraitə, mühitə
əyilməmək, Mütləq Həqiqətə tapınmaq, Mütləq Azadlığa qovuşmaq
– bu cür aqibəti ən ali nemət saymaq.
Ruhani İntibahın 4-cü ideyası “Müstəqil Vətən” ideyasıdır. Bəşər
tarixində heç bir peyğəmbərin Vətən ideyası olmayıb. Asif Ata Vətən
müstəqilliyini ideya səviyyəsində qoyur və bunun üzərində ardıcıl
vurğu edir. Ruhani İntibah Vətəndən kənarda yarana bilməz. “Dünya
Vətəndən başlayır” deyir peyğəmbərimiz Asif Ata. Vətənləşə
bilməyən Dünyalaşa bilməz. Vətən sadəcə toplumun yaşadığı coğrafi
məkan deyil, toplumu xalq səviyyəsinə yüksəldən insani, bəşəri
dəyərlərin yarandığı, qorunduğu müqəddəs ünvandır. Vətənçiliyin
əsas meyarı müstəqillikdir. Vətən müstəqil deyilsə, xalq da müstəqil
deyil. Asif Ata deyir: “Dünyadan asılı olmadığın dərəcədə müstəqilsən”. Yəni siyasi birliklərin boyunduruğunda azad və müstəqil xalq
olmaq mümkün deyil. Vətənin müstəqil olması üçün dövlətin
Müstəqil İqtisadiyyatı, Müstəqil Mədəniyyəti, Müstəqil Diplomatiyası olmalıdır. Bu isə Milli İdeologiya əsasında formalaşa bilər.
14
İdeologiya isə Mütləqə İnamdan qaynaqlanarsa, milliləşə bilər. Asif
Atanın İnamı mücərrəd bəşəri deyil, Millilikdən başlayıb Bəşəriliyə
doğru inkişaf edən Dünyabaxışdır. Milliliyimizin yaranması və
qorunması Yurdumuzun Bütövlüyünü və Müstəqilliyini tələb edir.
Yurdumuz bu gün bölünmüş, parçalanmış durumdadır. Onun bir parçasında yaranan Müstəqillik nisbi müstəqillikdir, əslində formal
xarakter daşıyır. Ona görə də Asif Ata “Uluyurd Hərəkatı” ideyasını
irəli sürür. “Uluyurd Hərəkatı” özündə 5 prinsip daşıyır: 1) Tayfaçılıqla mübarizə; 2) Dinçiliklə mübarizə; 3) Etnik bölücülüklə mübarizə; 4) Özgəçiliklə (Batıçılıqla, Rusçuluqla...) mübarizə; 5) Azərbaycanın siyasi bərpası – Bütöv Azərbaycan.
Ruhani İntibahın 5-ci ideyası “Özümlü Şərq” ideyasıdır. Asif Ata
dünyanın Şərqə-Qərbə bölünməsinin əleyhinədir. Bu bölgünü Qərb
yaradıb və Şərqə ikinci növ bölgə kimi baxır. Asif Ata Özümlü Şərq
deyəndə ona coğrafi mənada yanaşmır, Şərqi dəyərləri əsas götürür.
Və hesab edir ki, Şərqi Dəyərlərə arxa çevirməklə dünyanı bütöv
dərk eləmək mümkün deyil. Bu mənada Kürəsəlləşmə əslində
Dünyalaşma deyil, Qərbləşmədir. Qərbdə isə demək olar ki, mənəvi
dəyərlər aşılanıb. Yalnız elmi-texniki inkişafı əsas götürürlər və bu
imkandan istifadə edib dünya üzərində ağalıqlarını həyata keçirirlər.
“Bir vaxtlar Şərq müəllim idi, indi uşaqcasına Qərbin dalınca
sürünür” (Asif Ata). Dünyanın gedişatı elmi-texniki tərəqqi ilə
nizamlanmır, daha da pozulur. Bu səbəbdən də Şərqin fitrətində və
halında olan mənəviyyatçılıq, insançılıq bərpa olunmalı və dünyanın
halına qayıtmalıdır. Asif Ata özünün yaratdığı Mütləqə İnam
hadisəsi ilə bu müqəddəs vəzifəni öz üzərinə götürmüşdür.
Ruhani İntibahın sonuncu ideyası “Ləyaqətli Bəşər” ideyasıdır.
Yuxarıda vurğuladığımız kimi, bu ideya həm də nəticədir. Bəşər
xalqların müxtəlifliyi – Müxtəliflərin Birliyi deməkdir. Hər bir xalq
özünəməxsusluğu ilə Bəşərdir. Xalqların özünəməxsusluqlarına qarşı
çıxmaq Bəşərə qarşı çıxmaqdır. Xalqları əsarətə salmaq, özünə
yadlaşdırmaq yolverilməzdir. Xalqlararası münasibətlər humanizmə
əsaslanmırsa, bəşəriyyətin sabahından danışmaq çətindir. Xalqlar birbirinə inanmayanda sevgi və sayğı yarana bilməz. Xalqların birbirinə nifrət eləməsi bəşəriyyətin ölümüdür. Bu nifrəti xalqlar
arasında yaradan Siyasi Güclərin ağalıq əməlidir. Elə ona görə də
“Siyasət Həqiqətlə əvəz olunmalıdır”.
15
Mütləqə İnam Ocağının
iç quralları (qaydaları) və yaşam tərzi
Hər bir Dünyabaxışın olduğu kimi Mütləqə İnam Ocağının da öz
qaydaları, yaşam tərzi və anlayışları (terminləri) var. Təbiidir ki,
köklü dəyişikliklər eləyən Yeni İnam əski qaydaların saxlanması ilə
özünü təsdiq edə bilməz, baxmayaraq ki, cəmiyyət hansısa qaydalara, ənənələrə uyğunlaşıb. İnam xalqının formalaşması üçün əvvəlki
vərdişlərdən, üsullardan imtina etməsi qaçılmazdır...
İnamçılar bir-biri ilə görüşəndə “salam” əvəzinə “Ürəyində Ata
Günəşi olsun”, “xudahafiz” əvəzinə “Atamız Var olsun” deyirlər.
“Ata Günəşi” – İnsana inamı, insanlığın meyar kimi qəbul olunmasını, ruhani varolmanı uğurlayan bir sözdür. “Atamız Var olsun” –
yəni İnamımız var olsun, Ocağımız var olsun, Ruhaniyyatımız var
olsun anlamı daşıyır.
Ocaq quruculuğu ən çox Tədbirlərdə öz əksini tapır. Tədbirlər
7 mərasimdən, 2 Mərasim-Törəndən və 4 Bayramdan ibarətdir.
Mərasimlərdə ancaq Ocaq Evladları iştirak edir. Mərasim-Törənlərdə
və Bayramlarda isə Ocaqsevərlər və maraqlananlar da iştirak edirlər.
Ocaq Ruhani Ailələrdən təşkil olunur. Hər Ailənin ayda bir dəfə
aylıq toplantısı – mərasimi keçirilir. Ocaq vaxtdan asılı olaraq ayda
bir dəfə, yaxud iki ayda bir dəfə “Amallaşma-Doğmalaşma günü”
keçirir. Amalı öyrənmək və öyrətmək, ruhani fikir bölüşmələri
əsasında doğmalaşma. Üsulumuz: xalqın içinə səfərlər eləmək,
görüşlər keçirmək – Amalı öyrətmək, Ocağa dəvət eləmək; eləcə də
mətbuat vasitəsiylə ideyaları yaymaq, ədəbiyyatlar hazırlayıb
yaymaq; fərdi ünsiyyətlər qurmaq – ardıcıl İnama çağırmaq.
Atamızın dediyi kimi, İnsanlaşmaq və İnsanlaşdırmaq. Məbədlər
(İnam Evləri) tikmək, xalqa öz Ruhaniyyatını tanıtmaq və öz
Ruhaniyyatıyla yaşamaq öyrətmək.
Ocaq öz ilsırası (tarixi) və Günsırası (təqvimi) əsasında yaşayır.
Və bunu ümummilli ənənə halına gətirməyi məqsədi sayır. Habelə
16
milli yazı sistemi (Orxon-Yenisey əlifbası əsasında) ortaya qoyur və
müqəddəsatını (arxivini) bu əlifba ilə hazırlayır.
Ocaq öz Ruhaniyyatı əsasında “Ölügötürmə” və Evlənmə
(“Beşikbaşı mərasimi”) qaydalarını yaradıb və imkan düşdükcə
bunları ictimai həyata tətbiq edir.
Ocaq Asif Atanın İrsini – Müqəddəs Kitablarını (“Qutsal
Bitiq”lərini) 13 cilddə hazırlayıb, arxivləşdirib və imkan düşdükcə
üzünü artırıb yayır.
Ocaqçı gündə 3 dəfə Ataya Rica deyir və Mütləqlə Təmas sözü
söyləyir. Bu Rica və Təmaslarda özüylə – öz mənasıyla üz-üzə
durmaqla, özünü kökləməklə və günə hazırlamaqla insanda sabit hal
yaradır. İnsanın özünə inamı yetkinləşir, qüsurlara enməmək üçün
qətiyyəti artır. Yolda olduğunu anlayır, Yük altında olduğunun
məsuliyyətini dərk edir.
Ocaq Atalıq və Evladlıq hadisəsinə əsaslanır. Ata İnamın
Atasıdır, Evlad İnamın Evladıdır, Atanın Davamçısıdır, əski dövrlərdəki Apostoldur, İmamdır, Müriddir. Atanın tələbi budur ki, Ata
Əməli Evlad Əməlində, Ata fəlsəfəsi Evlad fəlsəfəsində davam
eləməlidir. Evlad icraçı deyil, Qurucudur, Yaradıcıdır. Ata deyir –
Evlad özündə üç keyfiyyəti yaratmalıdır: Yazarlıq, Natiqlik, Təşkilatçılıq. Bu, Evladın Ocaq Quruculuğundakı əsas silahıdır.
Ocağa Evlad qəbulu mərasimləşən bir hadisədir. Xalqın içindən
ayrı-ayrı insanlar Ocağa üz tutur. Məramını, məqsədini Asif Atanın
adına rica şəklində yazır. Atadan “Ruhani Ad” alır və Ocaqlaşmağa
başlayır. Mərasimdə Ocaqçılara təqdim olunur və Ocaqçılığını təsdiq
edən Ruhani Sənəd – “Evladlıq Nişanəsi” alır. Atanın sağlığında bu
əməllər Ata tərəfindən həyata keçirilirdi, onun ölümündən sonra isə
Ocaq Yükümlüsü (Soylu Atalı) tərəfindən yerinə yetirilir.
Ata öləndən sonra Ocağın Ruhani Nizamını yaradan və qoruyan,
Ocağı ruhani idarə edən Ocaq Yükümlüsü hadisəsi yaranmışdır. Asif
Atanın ölümündən bu günə qədər bu məsuliyyəti yazı müəllifi (Soylu
Atalı) öz üzərində daşıyır. Yuxarıda vurğuladığımız kimi, Ocaqda
Atalıq və Evladlıq hadisəsi var. Ocaq Yükümlüsü Atanın yerinə
17
keçmir, o, elə Evladdır. Sadəcə Ocağın bir Qurum olaraq yaşayıb
idarə olunmasını təmin edir. Təbii ki, gənc Ocaqçıların ağlının,
qəlbinin böyüməsində rol oynayır. Bununla belə, Ocaqda vəzifə,
titul, rütbə yoxdur və olmayacaq. Ocağın Atası, Ruhani Başçısı əbədi
olaraq Asif Atadır. Asif Ata Peyğəmbərdir. Peyğəmbər əvəz
olunmur, Yolu davam olunur, Ocağı nizamlanır, ruhani idarə olunur.
Ocaqçı
Dünyada Yeni Bəşər nizamı oluşmalıdır deyərək Asif Ata Qutsal,
Ruhsal bir işə başlamışdır. Bu işin gerçəkləşməsi üçün fəaliyyət yönü
müəyyən eləmiş və Qurum yaratmışdır. Bu Qurumun içində olan və
ömrünü belə bir qutsal niyyətin baş tutmasına bağlayan bəşər övladı
Oçaqçı adlanır. Ocaqçı daim özüylə döyüşüb kamilləşən, içində
əyilmək, sapmaq, satılmaq, dönmək imkanı saxlamayan qüdrətli
şəxsiyyətdən olur. Onun duyğuları, idrakı, mənəviyyatı, vətən
sevgisi, millət sevgisi daim Mütləqə İnamdan ölçü tapır. Başqa
ölçülər Ocaqçı üçün yönsüzlük sayılır. Ocaqçı ixtiyarını Ocağa verir,
Ocağın Yükümlüsünün buyruğu ilə Ocaq Quruculuğu işlərini həyata
keçirir.
Hər bir Ocaqçı Ocağın bir Ruhani Ailəsində olmalı, Ocaq
mərasimlərində ardıcıl iştirak etməli, söz deməlidir. Ataya – Ocağa
Ruhani hesabat verərək Ocaqçılığını nizamda saxlamalıdır. O, Ocağın bütün qurallarına əməl etməli, İnam Evinin (İnam Məbədinin)
yaranmasında iştirak etməli və İnam Evinin İnsanlığın qutsal ünvanı
kimi təsdiq olunmasına çalışmalıdır. Atanın “Qutsal Onluğu”nu
öyrənməli, Ocaq-türk abesində yazmağı bacarmalı və ümum Ocaq
Yükümlüsü təsisatını qəbul etməlidir.
18
Mütləqə İnamçı
Heç bir dini qəbul etməyən, Asif Atanın yaratdığı dünyabaxışın
əsasında yaşayan, Asif Atanın peyğəmbərliyini qəbul eləyən, Onun
yazdığı kitabı İnsanlığın Qutsal kitabı sayan istənilən yurddaşımız
İnamçı sayılır.
İnamçının ixtiyarı Ocaqda olmur, özündə olur. Ocaq isə onun
yaşamasına, davranışına görə heç bir məsuliyyət daşımır. Yalnız
İnamçıların könüllü olaraq Ocağa müraciət eləməsindən sonra Ocaq
onların istəkləri ilə, adət-ənənələrə yönəlik atmaq istədikləri
addımlarla bağlı münasibət bildirə bilər. Deyək ki, İnam yönündən
hansısa bir Birlik yaradarlar, yaxud toy - vay quralları icra edərlər.
Ancaq İnamçılar Atanın Dünyabaxışının yayılması və qəbul
olunması üçün daim Ocağa dəstək olmalı və əllərindən gələn köməyi
etməlidirlər.
İnamçılar “Atalı” soyuna mənsub deyillər.
Ocaqdostu və ya Ocaqsevər
Ocaqdostu – Ocaqsevər formal olaraq başqa dünyabaxış daşıyıcısı
ola bilər. Ancaq Asif Atanın Yurdçuluq, İnsançılıq, Millətçilik
yönündə bütün addımlarını izləməli, bilməlidir. Hər bir mühitdə Asif
Atanın Dnyabaxışına qarşı olan fikirləri doğru saymamalı və yeri
gələndə etirazını bildirməlidir. Asif Ata ilə xalq arasında müəyyən
səviyyədə körpü rolu oynamağı bacarmalıdır.
Bu gedişlə İnam Xalqının yaranmasında hər kəsin az və ya çox
mənada qatqısı olmalıdır.
19
İnamın Dindən üstünlüyü
Təməl prinsiplərdə yalan olmamalıdır
I. Yazının yazılma səbəbi – giriş sözü
Biz dünyaya yeni İnam Dünyabaxışı təqdim edirik. Deyirik İnam
din deyil, dindən fərqlidir və üstündür. Fərqli və üstün sözlərini isə
dini qəbul etməməyimizə və İnamı özümüzünkü saydığımıza görə
demirik. Burada fərqliliyin və üstünlüyün xüsusiyyətləri var. Təməl
prinsiplərə müraciət etməkdə məqsədimiz də həmin xüsusiyyətləri
imkanımız daxilində izah və şərh eləməkdir. Bu yazıda biz doğruluğumuza və səmimiyyətimizə güvənirik. Oxucu elə düşünməməlidir
ki, biz özümüzə sərf eləyən istiqamət götürmüşük. Onsuz da həqiqəti
tarixdən, tarixi gələcəkdən gizləmək olmur. Doğrunu görmək,
doğrunu bilmək, doğrunu demək yeganə meyardır.
Biz Asif Atanın irəli sürdüyü İnsanlaşma ideyasının daşıyıcılarıyıq. Bu ideyanı özümləşdirmək və yaşatmaq üçün dayağımız,
tapınağımız, güvəndiyimiz mühit insandır. İnsanın özünə bərabər,
yəni mənasına layiq yaşaması yolunda çox ciddi maneələr var.
Maneəni insan özü yaradır, böyüdür, qoruyur. İstər din, istər ictimai
quruluşlar insanın özünü tanımasına həmişə əngəl olub. Təəssüf ki,
insan yalansız keçinməyi qarşısına məqsəd qoymayıb. Sözdə yalana
pis deyib, damğalayıb, ancaq münasibətlərində yalandan istifadə
eləyib. Yalana bəraət verib, yalansız keçinmək mümkün deyil
deyib. İctimai nizam yalan üzərində qurulub. Yalan – nizamsızlıq
deməkdir.
Bütövlük alınmır, ziddiyyət artır. Bu ona görə baş verir ki, insan
ikili xassəyə malikdir – həm ruhani, həm də cismani. Bu fakt var,
bunu danmaq mümkün deyil. Ona görə də bütün dinlər, ictimai
quruluşlar balanslaşdırma xətti tutdular. Ruhanilik və cismanilik
paralelləşdi. Əbədilik və Mövcudluq üz-üzə qoyuldu və Mövcudluq
20
üstünlük əldə elədi. Çünki düşünüldü ki, mövcudluq qaçaraqdır,
gözləmir. İnsan özünə təlqin elədi ki, ruhanilik gözləyər, cismanilik
gözləməz. İctimai quruluşlar cismaniliyə üstünlük verdi. Din də
sözdə ruhanilik dedi, ancaq yaşamda cismaniliyin təsirindən çıxa
bilmədi. Dinin başında duranlar Quldarlaşdı, Feodallaşdı, Kapitalistləşdi, heç vaxt ruhaniləşmədi. Cismanilik hər kəsi özünə – öz
mövcudluğuna bağlayır. Ona görə də yaşamaq uğrunda mübarizə
gedir. Bu mübarizə insanda bütün heyvani duyğuları aşkarlayır və
səfərbər edir. İnstinktlər ömrə hakim kəsilir. Maddi nemətləri qamarlamaq, üstünlüyə can atmaq həyat normasına çevrilir. Bu gedişatda
zor həlledici amil olur. Buna görə də hər kəs zora can atır – zorlu
olmaq, başqasının zorundan qorunmaq və üstünlüyə nail olmaq
məqsədə çevrilir. Elm, təhsil, fərdi qabiliyyət, bacarıq, istedad zoru
təmin edir, zora yarayır. Elə ona görə də insan millət olmaqdan,
bəşər olmaqdan məhrum olur.
Millət insanların cəmindən deyil, insani keyfiyyətlərdən
qurulan hadisədir. Bəşər də xalqların cəmindən deyil, onların
insani keyfiyyətlərindən oluşur. Bütün bunlar hamısı insanın
özümləşməsindən başlayır. Təbii ki, sual ortaya çıxır – əgər insan
ikili xassəyə malikdirsə, bəs onun özümləşməsi nə deməkdir?! Yuxarıda vurğuladıq ki, bioloji mövcud olmanın qanunları ruhani
qanunlara ziddir. Eyni halda, təbiətdə bioloji qanunların qarşısını
almaq mümkün deyil. Ancaq insan əşya deyil, heyvan deyil. Onun
mahiyyəti, yəni insaniliyi xassələrindən, xislətindən, təbiətindən
üstündür. Deməli, insanın özümləşməsi – xislətinə deyil, mahiyyətinə bərabər yaşaması deməkdir. Deməli, ictimai həyatda ruhani
qanunları bərqərar eləmək mümkündür. Təbəqələşmə – ağalıq-nökərlik, özünəyadlaşma, xalqa, bəşərə yadlaşma ruhani qanunların yoxluğuna görədir. İnsanın özüylə yetərlənməmək, özündəki mənaya
çatmaq tələbi var. Bu tələb həm də imkandır. Əgər ictimai həyatda
Mütləq Xeyir, Mütləq Ədalət, Mütləq Həqiqət qələbə çalmayıbsa,
“bundan sonra da heç vaxt qələbə çalmayacaq” anlamına gəlmir. Bu
istək insanın içində daim baş qaldırıb, qaldırır. Ona görə Asif Ata
21
deyir ki, Adam İnsan olmalıdır. Mütləq Xeyir, Mütləq Ədalət,
Mütləq Həqiqət – Adamdakı İnsanilik imkanıdır. Adam İnsan olanda
bu imkan aşkarlanır. Əslində bəşər də bu imkandan başlayır. Ən
böyük mübarizə Adamın İnsan olmasıdır. Çünki bütün fəlakətlər
Adamlıqdan törəyir. Adamlıq səviyyəsində mübarizə inqilablar
həyata keçirir. İnqilab yolu ilə Adam İnsan ola bilməz. İnqilab adlı
zorakılığı “tarixin mamaçası” sayanlar bəşəriyyətə mütləq ədalət
baxımından bircə addım xeyir vermədilər. Hər şey bəşəriyyətin
əleyhinə yönəldi. Asif Ata deyir: “Bəşər Kapitalizm-Sosializm dairəsindən, Din-Ateizm dairəsindən, Totalitarizm-Demokratiya dairəsindən çıxmalıdır”. Kapitalizm kəskinləşdikcə Sosializmə, Din qaranlığı
kükrədikcə Ateizmə, Demokratiya hərcayiliyi, özbaşınalığı dərinləşdikcə Totalitarizmə ehtiyac yaradır. Bunların heç birində mənfəətçilik, təmənnaçılıq, xudbinlik, köləlik, zor, oyunçuluq, yalan vədlər,
öz mənafeyini, ailəsini, tayfasını xalqa qarşı qoymaq aradan qalxmır,
yeni biçimdə təkrar olunur.
Yuxarıda vurğuladıq ki, ictimai nizam pozulanda bütün dövrlərdə
balanslaşdırma prinsipinə əsaslanıblar. Ancaq heç vaxt balanslaşdırma özünü doğrultmayıb. Məsələn, Sosializm insanı bütünlüklə
əməyə bağlayaraq firavanlıq vəd edirdi. Hər kəsin maddi sərvətlərdən əməyinə görə mənimsəməsi ilə ictimai bərabərliyin yaranması
ictimai nizamı axıra çatdıra bilmədi. Bioloji tarazlığın işə salınması
milli-mənəvi ahəngin pozulmasını pərdələyə bilmədi. İmperiya
quruculuğunu sosial problemlərin həlli ilə balanslaşdırmağa çalışanlar mənəvi problemlərin yaranmasına göz yumdular. Daha böyük
nizamsızlığın biçimlənməsini təmin etdilər.
Bəs demokratik quruluş necə balanslaşdırır?! Bəri başdan pulçuluq uğrunda mübarizəni körükləyir və hər kəsin bu mübarizəyə
qoşulmaq azadlığını elan edir. Bu gedişatda fərdi təmin etməyən
addımlara görə onun azad şəkildə etiraz etməyə, söz deməyə haqqının olduğu sunulur. Hər kəs bunun üçün təşkilat yarada və öz haqqı
uğrunda mübarizə apara bilər. Deməli, hər kəsi rəqabətə bağlamaqla
ictimai ədalətin təmin olunması yönündə görüntü yaradılır. Axı
22
rəqabət dünyasında insan insanı sevə bilməz, insan insana inana
bilməz. İnamdan və sevgidən məhrum olmuş insan başqalarına qarşı
ədalətli olmaq haqqında necə düşünə bilər?!
Nəhayət dinlərin balanslaşdırma cəhdləri də ictimai nizamın
yaranmasında ciddi rol oynaya bilmədi. Dinlər öz baxışlarını quruluşların tərbiyə elədiyi insanlar üzərində qurdu. İnsanı mücərrəd,
əlçatmaz, xəyali müqəddəsliyə bağlamağa çalışdı. Heç nə alınmadı.
Əslində isə din insanı xilas eləyə bilərdi. Çünki onun yaranma
tələbində ruhun üstünlüyünü təsdiq eləmək imkanı var. Ancaq bu
imkan aşkarlanmadı. Niyə din xilaskarlıq hadisəsinə çevrilmədi,
yanlış hardadır, nədədir?! Bu suala cavab aramaq üçün dinin təməl
prinsiplərini izah etməyə çalışacağıq. Bunun üçün öncə inancın
ibtidai biçimlərindən bu günə qədər gəlib çıxan cəhətlərə diqqət
yetirmək gərəkdir. Eyni zamanda fikri əsaslandırmaq üçün faktlar
üzərində müqayisələr aparmaq da zəruridir. Bizim yurdumuzda
hegemon təsirə malik olan din İslam dini olduğuna görə fikirlərimizi
əsasən onun təməl prinsipləri üzərində şərh etməyə üstünlük veririk.
Ümumiyyətlə, götürəndə səmavi sayılan dinlərin təməl prinsiplərində
əsaslı bir fərq yoxdur.
Bir var müsəlmanlığın, yaxud xristianlığın şərtləri, bir də var
dinin təməl prinsipləri. Bu yazıda şərtlər fərqini açmağa gərək
yoxdur. Biz dinin 5 təməl prinsiplərini müəyyənləşdiririk: 1) Yerigöyü yaradan Allah ideyası; 2) Axirət dünyasının (o dünyanın)
varlığı və Allahın müqəddəs məkanı kimi təqdim olunması;
3) Qəzavü-qədər (Qismətçilik) – şərin və xeyirin Allahdan gəldiyini
qəbul etdirmək; 4) Ümmətçilik – bütün bəşər övladının Məhəmmədin ümməti olduğunu vurğulamaq; 5) Allahın dərk olunmazlığı (elmi
dildə aqnotsizm) və buradan ortaya çıxan ruhani məhdudiyyət –
Qurandan sonra ruhani kitabın yazılmayacağı, Məhəmməddən sonra
peyğəmbərin olmayacağı ideyası. Ayrı-ayrı yazılarda bu məsələyə
münasibət bildirmişik, bu yazıda isə ümumiləşdirmək məqsədi
güdülür.
23
II. İnsanı qorxutmaq yox, İnandırmaq gərəkdir
Ümumiyyətlə, “Yaradan” ideyası çox qədimdən gəlir – təbiətin
sirlərinin açılmadığı bir dövrdən. Ancaq sonralar dini axtarışlarda
yeniliklər ortaya çıxsa da, bir çox məsələlərdə peyğəmbərlər ibtidai
baxışlardan qopa bilmədilər. Hətta elmin inkişafı ilə maarifçiliyin
geniş yayıldığı zamanlarda belə, ibtidai baxışlara qarşı əsaslı söz
deyən olmadı. Doğrudur, belə məsələlərə münasibətdə elmin mövqeyi yardımçıdır, bunu yalnız fəlsəfi-ruhani biliklə aydınlaşdırmaq
mümkündür. Bunun üçün isə peyğəmbərlər həm də filosof olmalı
idilər. Peyğəmbərlər filosof olmadıqları üçün məntiqi uydurmaq
zorunda qalıblar. Dini təlimlərdə alleqoriyalar üstünlük təşkil edir,
həqiqətçilikdən daha çox mifoloji yönlər qabarır. Mifologiya həqiqətin dərk olunmasında yardımçı ola bilər, ancaq gerçək olmayan,
gerçəkliyə uyğun olmayan atributlarla, fantaziyalarla canlı yaşamı
nizamlamaq mümkün deyil. Mifologiya o vaxt önəmlidir ki, insanın
duyğularını həqiqət axtarışlarına yönəldir, onu fantaziyalara bağlamır. Duyğular fantaziyalarda ilişib qalanda xurafat başlayır. Dinin yanlışlarından biri də odur ki, xurafat obrazlaşdırılır.
Xurafatın obrazlaşdırılmış ən böyük istiqaməti Allah ideyası ilə
bağlıdır. Din Allahı xurafatlaşdırır. Kainatı bir baxışla oluşdurmaq
yalandır. İdeya, fikir, düşüncə yalançı özülə dayananda hər şey təhrif
olunur. Dində yalan təmələ qoyulur. Ona görə də kainat oyunoyuncaq, fani elan edilir. Allahın əl, ağız, göz qabiliyyətinin olması
onun əzəli və əbədi adlanmasına ziddir. (Yəni Allah görür, danışır,
eləyir). Oyun-oyuncağın mahiyyəti olmur. Allahın “yaradıcılığı”
mahiyyətsiz yaradıcılıqdır. Yəni Allah oyuncaq “yaradıb”. Əgər
bütün kainat oyuncaqdırsa, onda mütləqi necə dərk eləmək olar?! Elə
ona görə də dində Allahın dərk olunmasına yasaq qoyulur. Çünki
oyuncaq yaradıcısını dərk eləmək onun Mütləq olmadığını üzə
çıxarır. Dində Allaha inam əslində nisbiyə inamdır. Allah nisbi
hadisələrin Mənası kimi deyil, Bənnası kimi çıxış edir. Əvvəl heç
nə olmayıb, mütləq yoxluq olub, Allah da yoxluqdan varlıq yaradıb,
24
özü də yoxluqda mövcud olub, yoxluqda dayanıb. Bu ideya idrakın
heç bir məntiqinə, mərhələsinə uyğun gəlmir. Əslində dinin bütün
xurafatı bu Yalandan başlayır. Ayrı-ayrı məqamlara baxaq. Peyğəmbərlər Allahın şərafətli qulları sayılırlar. Bu fikir əslində Quldarlıq
dövrünün tələblərindən doğur. Məntiqlə əgər peyğəmbər quldursa,
deməli, Allah quldardır.
Yeri gəlmişkən, islamı demokratik din adlandırırlar. İslamın
yarandığı dövr Quldarlıq dövrü idi, Feodalizm formalaşmamışdı.
Onun demokratiyası da Quldarlıq demokratiyası idi. Kapitalizm
demokratiyasında İslamın demokratikliyi nədir, necədir, bizə bəlli
deyil... Başqa bir məqam “Allahın öz peyğəmbərini sınaması”
ideyasıdır. Bir tərəfdən “Allah hər şeyi biləndir, görəndir, başqa bir
tərəfdən sınamaq. Sınamaq – tanımazlıqdan, bilməzlikdən irəli gələn
münasibətdir. Hər iki halda Allah adamabənzər mövcudluğa enir,
bununla da Mütləqilikdən məhrum edilir. Merac məsələsini də bu
faktlara əlavə eləmək olar. Məhəmməd Allahdan vəhy dinləmək
məqsədiylə Göylər aləminə uçub. Maraqlıdır ki, bu məsələyə məcaz
kimi deyil, həqiqət kimi yanaşırlar. Quranda iddia olunur ki,
Allahdan bütün vəhyləri Məhəmmədə Cəbrayıl adlı mələk daşıyır.
Belə çıxır ki, Allah hansısa vəhyləri Cəbrayıla etibar eləmir, birbaşa
Məhəmmədin özünə demək üçün merac təşkil edilir. Halbuki
Quranda Allahın diliylə deyilir: “Allah sizə şah damarınızdan
yaxındır”. Allahın bu dərəcədə insana yaxın olduğu təqdirdə Göylər
Aləminə uçuş, yaxud Cəbrayılın yer üzünə çoxsaylı enişləri nə üçün
imiş?! Hesab edirik ki, bütün bu məsələlərdə bir aktyorluq var. Söz
oynatmalarla insanları çaşdırmaq və süni cazibə yaratmaq bizə görə
səmimiyyətdən çox uzaqdır.
Mələk ideyasının bu dərəcədə qabardılması da səmimiyyətsizlikdən doğur. Bəllidir ki, Quranda Allahın mələklərinə inam müsəlmanlığın şərtlərindən biri kimi irəli sürülür. Mələklər saf, təmiz
ruhlar deməkdir ki, bu da animizm dövrünün qalıqlarıdır. Min illərdir
ən ibtidai baxışların bu günə daşınması əslində bəşər övladının
ruhunu kor qoymaqdır. Demli, təmiz, saf ruhlar yalnız Allahın dərga25
hında ola bilər, yer üzündə insan həyatında ruhani saflıq ola bilməz.
Bununla da din dünyaya işıq deyil, qaranlıq gətirmiş olur. Qəribə
cəhət odur ki, Allah öz mələklərinə ərəb adları qoyub – Cəbrayıl,
Mikayıl, Əzrayıl, İsrafil, Rizvan, Malik və s. Bu da yunanların politeizminin məntiqinə uyğun gəlir – Allahın nəzarətçi köməkçilərinin
olması və bir millətin fərdi xüsusiyyətləri ilə məhdudlaşdırılması.
Əgər dünya fani elan olunursa, təbii ki, fani olmayan dünyanı
uydurmaq qaçılmaz idi. Axirət dünyasının kuralları, yaşam sistemi
planetimizin həyat sisteminin fantastik biçimidir. Təqdim olunan bu
dünyanın tələblərini zadlığın və əsarətin məntiqi ifadəsi kimi
nəzərdən keçirmək mümkün deyil. Başqa sözlə, cənnət və cəhənnəm
məcazi mənada deyil, həqiqi mənada sunulan anlayışlardır. Bu
anlayışlarda insani məzmun və məna çalarları yoxdur. Əvvəldən
axıra qəfər effekt var. Effekt cazibəli görünsə də heç bir gerçək əsasa
malik deyil. Cənnət və cəhənnəm məsələsi dinin insana münasibətini
çox qabarıq şəkildə əks etdirir. Bir tərəfdə insanlara kef, eyş-işrət vəd
olunur, o biri tərəfdə vəhşi işgəncələrin pəncəsi ilə hədələnir. Bəs bu
vədlər, hədələr nəyin qarşılığındadır?! Heç də insani keyfiyyətlərin
aşkara çıxarılması və böyüdülməsi nəzərdə tutulmur. Kef, eyş-işrət
xatirinə ədalətli, vicdanlı olmaq özündə hansı məntiqi daşıyır,
anlamaq olmur. İnsan öz mahiyyətinə uyğun yaşamalıdır, ona niyə
mükafat vəd olunmalıdır?! Mükafata şirnikən adam o deməkdir ki,
öz mahiyyətini dərk eləmir. Dərk eləməyəndə isə onu icra eləmək
mümkün deyil. Aktyora pul və mükafat verib rol tapşırmaq
olar. İnsanlığı yaşamaq isə insana rol kimi tapşırıla bilməz.
İnsani yaşamaq tərtib olunmur, təşkil olunmur. İnsanilik daxili
nizamdır, haldır, onu aşkarlamaq, ona yetmək olur.
Yaxud cəhənnəm vasitəsiylə insanı İnsanlığa yönəltmək özünü
doğrulda bilməz. İnsani əməllər daxili azadlıq üzərində həyata
keçirilir. Qorxan, qorxudulan insan daxilən özünü tanımayan, azad
olmayan insandır. Qorxa-qorxa ləyaqətli olmaq olmur. Ləyaqət –
qorxudan açılanda başlayır.
26
Bu deyilənlərə dayanıb əlavə eləmək olar ki, Axirət Dünyası
insani keyfiyyətləri aşkarlamır, əksinə, insanlığa qarşıdır. Müsəlmanlığın əsas şərtlərindən biri Axirət Dünyasının həqiqi dünya olmasına
inanmaqdır. Ancaq dünyanı fani elan eləməklə Axirət Dünyasının
əbədiliyi dinin özü tərəfindən şübhə altına alınır. Belə ki, “bir gün
Qiyamət qopacaq, dünya və dünyadakılar məhv olacaq”. Əgər dünya
da öləcəksə, heç nə əbədi deyilsə, deməli, cənnət, cəhənnəm də əbədi
deyildir. Cənnət və cəhənnəm möminləşən və mömünləşməyən
adamlar üçün düşünülmüş mükafat və cəza ünvanıdır. Dünya və
dünyadakılar olmayandan sonra bu ünvanların qalması təbii olaraq
anlamını itirir. Bu və bunun kimi məsələlərdən aydın görünür ki, din
öz məntiqsizliyinin girovuna çevrilib. Dünya fanidirsə, deməli,
müsəlmanlıq da boş və fanidir, müsəlmanlığın şərtlərindən biri olan
cənnət və cəhənnəmə olan inam da.
Axirət Dünyası Allaha inamı xilas eləmək üçün düşünülüb. Məhz
dində təqdim olunan Allaha inamı başqa cür doğrultmaq olmur.
Gözəllikləri dərk edib Allahlıq məzmununa yetmək əvəzinə, şirnikdirmə və qorxu üsulu ilə Allaha münasibət formalaşdırmaq İnsani hal
yarada bilməz. Diqqət yetirin, həm Qiyamət qopacaq, həm də Mehdi
zühur edəcək. Əgər Allah qiyamət qoparacaqsa, onda Mehdinin
zühuru nəyi həll edir, Allahın əmrini ləğv eləməyəcək ki. Bu kimi
təzadlı fikirlər sağlam yaşanmayan təzadlı əhvallardan doğur. Burada
biz cəmiyyəti əvvəl çaşdırmaq, sonra da onun ağlı ilə əylənmək
səviyyəsini müşahidə edirik.
İnsana münasibətin kəskin dəyişməsini və antiinsani biçim
almasını Qəzavü-qədər (Qismətçilik) ideyasında da izləmək mümkündür. İnsan taleyinin qabaqcadan müəyyən olunması – alın yazısı
(elmi dildə buna fatalizm deyirlər) əslində hər cür eybəcərliklərin,
hər cür fəlakətlərin bəraətidir. Həm insanın taleyi kodlaşdırılıb,
proqramlaşdırılıb, həm də ondan mömünlük tələb eləmək bir araya
sığmır. Əvvəl insanı düşünməkdən, dəyişilməkdən məhrum edir,
sonra onu kamilləşdirməkdən bəhs edir. Kamilliyin də mənası Allaha
qul olmaqdır. Başqa sözlə, dində kamillik bərabərdir köləliyə.
27
Kölənin ibadətindən müqəddəslik işığı yandırmaq olmaz. Dinçi
düşünmür, sual vermir, axtarmır. İçində gizlənir. Naşı yaşayır, avam
qalır. İçində gizlənir, yəni qüsurlardan azad olmur, mömünlük görüntüsü yaradır. Yaşayanda naqis yaşayır, danışanda xalis danışan
görünür. Əslində onun “xalis” danışığında həqiqət olmur, xurafat
olur. Xurafatını həqiqət kimi sırıyanın xudbinliyi aşkarlanır, öz
yalançı üstünlüyünü nümayiş etdirir. Dində insan özünü dərk eləmir.
Öz sirrinə vaqif olmayan insan özünü kainatın kölgəsi, fövqəlqüvvənin köləsi kimi görür. Fövqəlqüvvədən qorxu insanın necə var, elə
qalmasına səbəb olur. Cəzadan qorxan fəlakəti dərk eləməz, ömrünü
dəyişməz – “alın yazısı”na qarşı çıxmaz. Məhz buna görə də
Məhəmməd dinini inqilabi yolla həyata keçirdi. İntibah yolu ilə
olsaydı, yüzillər çəkərdi. Təbii ki, yalan və xurafat üzərində intibah
baş verməz. İntibah daxildən dəyişməkdir, inqilab üzdən. Baxmayaraq ki, Məhəmməd dəyişiklik yaratdı, hələ istənilən ictimai
dəyişiklik İntibah deyil. Hətta onun baş verməsi qalmaqalsız şəraitdə
baş tutsa belə. Dinin yayılıb genişlənməsi döyüşlərlə, qalmaqallarla
həyata keçirdi. Bu isə yeniliyin çətinliklə qəbul olunmasından deyil,
yeniliyin zorakı üsullarla qəbul etdirilməsindən doğan qalmaqallar
idi. Fikir verin, Quranda deyilir ki, “sizinlə döyüşənlərlə siz də döyüşün”. Halbuki, dini qəbul etməyənlər müsəlmanlarla deyil, müsəlmanlar onlarla döyüşürdülər. Təbi ki, humanizmin təmsilçisi kimi
çıxış edən din başçısı “bizi qəbul etməyənləri qırın” əmri ilə döyüşə
başlamazdı. Deyər ki, “sizinlə döyüşənlərlə siz də döyüşün”. Belədə
işğalçılıq pərdələnmiş olur. Yuxarıda dediyim kimi, dinin (yeniliyin)
qəbul olunması onillər, hətta yüzillər tələb edir. İnsanları inandırmaq
və onların həyat tərzini dəyişmək sıradan bir olay deyil. Ona görə
dini qəbul etdirərkən atılan zorakı addımların günahını qarşı tərəfin
boynuna yazmaq qaçılmaz idi. Həm döymək, həm də günahlandırmaq antiinsani taktikadır, bu əməli müqəddəslik əməli adlandırmaq kökündən səhvdir. Tarixdə bu cür faktlar xeyli dərəcədədir.
Onlardan biri Bədr savaşıdır. Əbu-Sufyanı talançılıqda suçlayıb,
onun karvanını talamaq məhz din başçısının öz iştirakı ilə həyata
28
keçirilmişdir. Onun ölümündən sonra da müsəlmanlığı qəbul etməyənlərə divan tutmaq və talançılıq əməlləri davam etmişdir. Babəkə
qarşı başlayan, onu qanına qəltan eləyib Azərbaycanı talayan yürüş;
habelə Mərkəzi Asiyada Küteybənin başçılığı altında dini qəbul
etdirmək üçün türklərə qarşı qətliyamın həyata keçirilməsi və b.k. Bu
olaylar Mədinədə başlayan inqilabi proseslərin başqa xalqlara,
toplumlara qarşı məntiqi davamı olan antibəşəri əməllər idi. İntibah
başqa səviyyədir – insani münasibətlərin ictimai nizama çevrilməsidir. İnsana qarşı zorakı davranmaq, heyvani münasibət bəsləmək
insanlaşdırma səviyyəsi yetirə bilməz, necə ki, yetirə bilmədi. İnsanı
döyəsən, aşağılayasan, sonra da onda özünə qarşı sevgi yaradacağını
düşünəsən, buna heç bir ad qoymaq mümkün deyil.
Allah deyir məni sevməsəniz sizi qır qazanlarında qaynadacam.
Müsəlman da deyir, yaxşı, səni sevirəm, təki mənə mərhəmət göstər,
qır qazanında qaynatma. Bunlardan aydın olur ki, toplumu özünə
tabe eləmək, etirazları aradan qaldıraraq dinin yaşamasını təmin
etmək üçün “Alın yazısı” ideyası qəti bir inadla qorunub. Burada
məqsəd insan deyil, dindir. Dinin məqsədə çevrildiyi mühitdə insanlığın qələbəsi təmin olunmaz. Çünki dinin hədəfi insanlaşdırmaq
deyil, bəndələşdirməkdir.
İslamda ümmətçilik ideyası millətin, millətçiliyin təməl prinsiplərinə zərbə vurdu. Bizə görə bəşər tarixində milləti ləğv etməyə
çalışan üç ideologiya olub – Ümmətçilik, Kommunizm və Qlobalizm. Ancaq qəribədir ki, bu ideologiyaları yaradanların milləti ləğv
olunmur, sadəcə başqa millətlərin etnik kimliyinin, özünəməxsusluğunun üstündən xətt çəkməklə hakim millət olmaq məqsədi
güdülür. Məsələn, kommunizm quruluşunun arxasında duran rusların
dili, mədəniyyəti, siyasəti inkişaf edir, başqa xalqlar isə təqlidçi
duruma salınırlar. Yaxud qlobalçılığın arxasında duran ingilislərin
hegemonluğu güclənir, başqa xalqlar isə ingilisləşmə taleyinə
alışdırılır. İslamın ümmətçiliyində də beləcə, ərəbləşdirmə prosesi
gedir. Əslində ruhaniyyat millətlərin özəlliklərini qoruyaraq
özümlü bəşər halı yaratmalıdır. Burada isə xalqların təqlidçilik –
29
yamsılama xətti tutmasıyla bəşəri ahəng pozulur. Xalqların etnik
müxtəlifliyini aradan qaldırıb eyniyyət yaratmaq antiruhaniyyatdır. Millətçilik – millətsizləşdirmə xurafatıyla döyüş deməkdir.
Bu mənada Millətçilik həm də ruhaniyyatdır – millətin ruhuna, milli
keyfiyyətlərini qorumaqdır. Din millətçiliyi küfr sayır, ərəbləşdirməni açıq şəkildə ortaya qoyur. “(Ey Məkkə əhli) Biz onu ərəbcə
bir Quran olaraq nazil etdik ki, bəlkə (mənasını) anlayasınız”
(26-cı əş-şüara surəsi, 195-ci ayə). Bəs bizim, türk olaraq
günahımız nədir, onu anlamaya-anlamaya zorla qəbul etdirdilər.
Məscidlərdə, yas ünvanlarında ərəb dilini bilməyən toplumu
psixoloji təlqinlə yığırlar vaizlərin çənəsinin altına.
İslam elə bir Allah qorxusu yaradıb ki, ona qarşı tənqidi mövqe
ortaya gəlmir. Yaxud ortaya çıxan adam qaragüruhun nadanlığından
çəkinir. İslam İdrakın üzünə bağlı dindir. Təbliğat da bu qorxunu
möhkəmlətmək yönündə qurulur. Ruhani bilik, İdrakçılıq yaranmır.
Ona görə də İnsan həyatda ayıqlığını itirir. Din dərin məsələləri
düşünməyə yasaq qoydu. Bununla da bəşəriyyətin icma dövründən
gələn ruhani kortəbiiliyi qoruyub saxladı. İnsan suallara cavab verə
bilməyəndə qorxmağa başlayır. Ruhlar aləmi insanda ölüdən,
qəbirdən qorxu yaratdı. Hər şeydə ruh axtarmaq (daşda, kəsəkdə…)
– hər şeydən qorxmaq demək oldu. Allahın mələklər ordusu ruhlar
aləminin yeni biçimdə təkrar olunmasıdır (animizmin qalığıdır).
Animizmdə ruhlar idarə etdiyi halda, dində mələklər idarə edir. Kəbə
– Allah evi, Qaradaş, şeytana daşatma və s. bütpərəstliyin qalıqlarıdır. İslamda Buddizmə qarşı kəskin mövqe sərgilənir, Budda
peyğəmbər sayılmır. Buddizmi bütpərəstlikdə suçlayaraq gözdən
salırlar, özləri də şeytana daşatma ayini icra edirlər.
Məhəmməd Qüreyşilərin qəbilə Allahı olan əl-illahı bütün müsəlmanların (əvvəl bütün qəbilələrin) Allahı elan etdiyi üçün həmin
Allaha xas cəhətlərdən yaxa qurtara bilmədi. Ruh anlayışına münasibət, axirət, oruc, qurban kəsmək və b.k. adətlər ibtidai etiqadların
qalıqlarıdır.
30
İslam dini rəhbərliyi baxımından da Tayfa dini təsirindən
uzaqlaşa bilməmiş və varislik əsasında xilafətin ötürülməsini təmin
etmişdir. Məhəmməd ərəb icmasının (dövlətinin) inzibati (dünyəvi)
başçısı idi.
Dedik ki, dində dərin idrakçılıq işləmir. Əslində Qurandan sonra
ruhani kitabın, Məhəmməddən sonra peyğəmbərin olmayacağını
iddia eləmək də idraksızlığın əlamətidir. Bu iddia bəşəriyyətin ruhani
axtarışlarına yasaq qoymaqla yanaşı, həm də təhlükəli tendensiyanın
əsasını qoyur. Min ildən artıqdır islamın olmasına baxmayaraq
həyatda heç bir insani tərəqqi baş vermir. Əksinə, insani gerilik
gündən-günə qabarır. Bu isə dinə tapınan toplumda bir fikir formalaşdırır – “yəqin Qiyamət günü yaxınlaşır, dünya məhv olacaq”. Bu
fikir ara-sıra mətbuatda da səsləndirilir. Bununla da insanın həyata
ümidi qırılır. Din pozucu davranışlara bir növ təkan vermiş olur.
“Onsuz da dünya dağılacaq, hamı – yaxşı da, pis də qırılacaq. Nə
vətən, nə gələcək, nə insanlıq…”
III. Daxilində xurafat bəsləyib həqiqətə inanmaq olmaz
Din belə əhvalları mühitə çevirir. Allahın dərk olunmazlığı ideyası bu mühitin xurafatçılığını böyüdür və normaya salır. Qurandan
sonra ruhani kitabın, Məhəmməddən sonra peyğəmbərin olmayacağını irəli sürmək də xurafatçılıq mühitinə bağlıdır. Məhəmməd
Allahı dərk eləməyə icazə vermir və dediklərini, elədiklərini Allahın
adından həyata keçirir. Təbiidir ki, Məhəmmədin təqdimatı ilə Allahı
dərk eləmək mümkün deyil. Çünki Allahla bağlı təqdim olunan
keyfiyyətlər adamı qeyri-müəyyənliklər dolaşığına salır. Allah həm
fövqəltəbii qüvvə kimi sunulur, həm də danışan, görən, düşünən,
qəzəblənən adam keyfiyyətlərinin daşıyıcısı kimi. Onun sifətləri həm
metafizik, həm də antropomorfik xüsusiyyətlərə aid edilir. Allah
nisbiləşir, ötəri, keçici xassələrə malik olur. Məhəmməd onu
Bütpərəstliyin yaratdığı psixoloji təsəvvürlərə uyğunlaşdırır. Allahı
fövqəltəbii (təbiətüstü, dünyaüstü) qüvvə kimi təsəvvür eləmək
31
mümkün deyil. Əlbəttə, təsəvvür olunmayan qüvvə, hadisə idrak
üçün məntiqini, mahiyyətini itirir. İdrakın məntiq tapıb daxil ola
bilmədiyi nə varsa fantastikadır. Adamabənzər xassələrlə də Allahı
dərk eləmək müşküldür, çünki həmin xasələrlə canlı insanın
anatomiyasına gəlib çıxmaq olar. Bu xasələrlə fövqəltəbii xassələri
birləşdirəndə isə mənasız bir Allah obrazı alınır. (Bunun Hürufilərin
“İnsan Allahdır” ideyasına dəxli yoxdur). Bir sözlə, əgər anlayış,
hadisə dərk olunmursa, deməli, mənası yoxdur. Əgər mənası varsa, o
mütləq dərk olunandır. Yalan dərk olunmur, həqiqət dərk olunur.
İnsan din vasitəsiylə Yalanı özünə sırıyır və imkanlarını məhdudlaşdırır. Bu mənada Qurandan sonra ruhani kitabın yazılamaycağı da
bir növ təlqindir. Bu təlqinetmələr ən primitiv üsullar və dəlillərlə
həyata keçirilir. Diqqət yetirin, deyilir ki, “İslamdan sonra ona qarşı
yeni din yaranmadı. Çünki bu din güclüdür, Allah yenisinə ehtiyac
görmür”. Məgər Buddizmə qarşı, xristianlığa qarşı yeni din yarandı?!
Əvvəlkinə qarşı yaranır o deməkdir ki, yeni yaranan əvəz kimi gəlir,
əvvəlki ləğv olunur. İslam yarandı, xristianlıq ləğv olmadı ki. Nəinki
ləğv oldu, bu gün xristianlığa tapınanların sayı islama tapınanlardan
çoxdur. Hələ üstəlik xristianlıq yoxsulların sevgisi ilə yayıldı, islam
isə amansız qılınc döyüşləri ilə. Həm də bu döyüşlər işğalçılıqla
nəticələnirdi. Bununla bağlı tarixi faktlar bəs qədərdir. Hətta
Quranda məlum “Qənimət” surəsi də qarət olunmuş sərvətlərin
bölgüsü ilə bağlıdır. İnam və hərb, müharibə, işğal, zorakılıq –
əcayib təzaddır. İnam böyük mənada nizamı dəyişir, siyasət isə
gedişatı. Ancaq inam, yəni din nizamı deyil, gedişatı dəyişdi. Əslində
siyasətin gördüyü işi gördü. Məhəmməd siyasi gedişatın hakimi oldu.
“Qənimət” surəsində onun sosial-hüquqi məsələlərdə özünə yararlı
variantları əsas götürməsi aşkar görünür. Özünə imtiyazlar əldə
edərək ədalət prinsipləri müəyyənləşdirmək özünü axıra qədər
doğrulda bilməz. Peyğəmbər tərəfindən nisbi ədalətin təsbit olunması
onun saflığını şübhə altına alır.
Qurandan sonra kitabın olmayacağı fikrini möhkəmlətmək üçün
onun (Quranın) Allah kəlamı olduğu surələrdə tez-tez vurğulanır.
32
Təbii ki, Quranı Allahın kəlamı saydırmaqla ona adi kitablardan
fərqli münasibət aşıladı Məhəmməd. Öz kitabı kimi təqdim eləsəydi,
ona dərin münasibət olmayacaqdı. Kitabını bütə çevirdi. Kitaba
münasibətin müqəddəslik səviyyəsinə qalxmasının əleyhinə deyilik.
Bunun üçün kitab məzmunu etibarilə əvvəldən axıra qədər müqəddəslik çağırmalıdır. Kitabın Allah kəlamı olduğunu deməklə insanları
qorxutmaq, hədələmək müqəddəsliyə zidd əməllərdir. Kitabın o cür
təqdimatı təəssüf ki, zaman-zaman onu dua, cadu qaynağına çevirdi.
Quran Allahın kəlamıdır deməklə Allahlıq məzmununa ciddi
zərərlər yetirilir. Birincisi, Allahın kəlamının olması nə deməkdir?!
Tutalım ki, bu belədir. Bəs Allah bu qədərmi yaddaşsızdır ki, bir
yerdə dediyi kəlamı başqa bir yerdə təkzib edir, niyə bu qədər
ziddiyyətli “vəhy”lər göndərir?! Əgər bu dəyişiklikləri şəraitə uyğun
edirsə, deməli, “Allahın kəlamı” nisbidir.
Əslində isə Məhəmməd dövrünün ictimai-siyasi durumunu
vaxtından əvvəl dəyərləndirə bilmədiyi üçün bir-birini təkzib edən
ayələr söyləmişdir. Allahın adından danışmaq taktika idi.
Qurandan göründüyü kimi ilkin dövrdə Məhəmməd ərəbləri
aldadıcı ideyalarla (Tövhid, alın yazısı, Axirət dünyası, Qiyamət
günü) tabeçiliyə çağırır. İkinci dövrdə ayələr əsasən müharibələrdən
bəhs edir. Daha doğrusu, ayələrdə Məhəmmədin müharibə ilə bağlı
buyruqları əks olunur.
Bütçülük cəhalətindən səmavi cəhalətə çağrılan ərəblər köhnə
vərdişlərindən çıxmaq istəmədikləri üçün Məhəmməd onlara qarşı
müharibə cəbhəsi açmışdır. Eyni halda Allahın adından öz buyruqlarını ayələşdirmişdir.
Müsəlmanlığın əsas şərtlərindən biri “Allah tərəfindən göndərilən
səmavi kitablara (Tövrat, İncil, Quran)” inanmaqdır. İnanmaq əslində
qəbul etməkdir. Bəllidir ki, Tövratın əsas ideyalarından biri
Qisasçılıqdır – “Bir gözünü çıxartdı, ikisini çıxart, bir dişini sındırdı,
ikisini sındır”. Qılınc götürən, müharibə aparan Peyğəmbərin bu
ideyanı qəbul etməsi adi hal idi. Hətta Məhəmmədin əmisi Əbu-
33
Ləhəb dini qəbul etmədiyi üşün söyüşə və lənətə məhkum edilmişdi.
Məncə bunlar yəhudi-semit baxışında oturuşmuş psixoloji tələbdir.
Hesab edirik ki, islamı ərəbin milli ideologiyası saymaq doğrudur
– ən çox yalanlarla yüklənmiş milli ideoloji. İslam – bəşərləşdirmə
yolu deyil, ərəbləşdirmə yoludur. Kitabı ilahi vəhy (göydən gələn)
adlandırmaqla onun yazıldığı tarixi şəraiti dərk eləmək olmaz,
ərəbləşdirməni ört-basdır eləmək olar. Quran ərəb iqlimi, qaydaları,
səhraları fonunda yazılıb. Ona görə də başqa etnosların onu olduğu
kimi qəbul etməsi bir çox özəlliklərin ləğvinə səbəb olmuşdur və
mənəvi aşılanmaya gətirib çıxarmışdır.
IV. Xurafatdan xurafata yox, xurafatdan Həqiqətə
İslam dinində cəhalət görən, xurafat görən, yadlıq görən bir sıra
insanlarımız ya ateist olurlar, ya Tanrıçı, ya da Totemçi. Ancaq
bununla onlar heç nəyə nail olmurlar, məncə, heç nəyə nail
olmayacaqlar da. Ateizm ümumiyyətlə antibəşəri baxışdır. Ateizmdə
“Mütləq” anlayışı, ruhaniyyat, müqəddəslik rədd edilir. Ateist, yaxud
materialist filosoflar dinin yaranmasını iqtisadi çətinliklərlə bağlayırlar. Guya iqtisadi problemlər aradan qalxanda din də aradan
gedəcək. Bu yanaşma doğru deyil. İqtisadi gəlişmə insani ehtiyacları
ödəyə, əvəz edə bilmir. Ateizm boşluqdur – insanı boşluğa salır.
Tanrıçılıq – türk baxışıdır, uca baxışdır. Ancaq Panteizm elementləri
ilə yüklü olsa da, türk onu müəyyən bir sistem kimi qoruyub bu günə
gətirməyib. Sistem kimi mövcud olmayan bir baxış toplumun həyat
tərzini, onun mədəni əsaslarını təmin edə bilmir. Təəssüf ki,
Tanrıçılıqla ərəbin Allahçılığını eyniləşdirib birincini ikinciyə qurban
vermişik. Bu gün də Tanrıçılıqla Allahçılığın eyni olması yönündə
təbliğat gedir. Məqsəd türkün özünəməxsusluğunu dərk eləməsinin
qarşısını almaqdır. Bu başqa bir mövzudur və biz bu məsələyə ayrıayrı yazılarda toxunmuşuq. Sadəcə ayrı-ayrı insanlarımızın seçimləri
ilə bağlı mövqeni aydınlaşdırmağa çalışırıq. Vurğuladıq ki, insanlarımızın müəyyən bir millətçi kəsimi Totemçiliyə – Bozqurdçuluğa
34
meyil edirlər. Ancaq bu da öz-özlüyündə tərəqqiyə heç nə vermir.
Milli dirçəliş üçün Qədimliyimizin atributlarını yaddaşlarda bərpa
eləmək olar, həyatımızda isə bərpa eləməyin heç bir anlamı yoxdur.
Bozqurdçuluqdan yalnız bir şeyi öyrənmək olar – yalqızlığın, tənhalığın doğurduğu güclülüyü və cəsarəti. Başqa səviyyədə isə ruhani
inkişafın qabağını kəsmək olar. Totemçiliklə milli yön (qiblə),
ruhaniyyat öz ifadəsini tapmır. Səmavi dinlərdən sonra Yeni Bəşər
halı gərəkdir. Bu isə Milli-mənəvi Dirçəliş əsasında yarana bilər.
Milli keyfiyyətləri hər bir inkişaf mərhələlərində qabağa vermək
gərəkdir. Ancaq köhnə, ibtidai ənənələrə milli keyfiyyət adı qoymağa
ehtiyac yoxdur. Başqa sözlə milli keyfiyyətləri köhnəltməyə
qoymamaq, köhnə ənənələri yeniləməyə gərək yox. (Qədimlik isə
köhnəlik deyil. Köhnəlik – həyatımızı sabaha bağlaya bilməyən
ibtidai ənənələrdir).
Dini qəbul etməməyin səbəbi çox vaxt “məndən deyil” prinsipinə
söykənir. Bu isə dinin xeyrinədir. Çünki din özünə bəşəri dəyər
deyir. Bəşəri dəyər isə hər kəsdəndir. Əslində bəşəri sayılan dində
millilik var olmursa, aydınlaşdırıb dışlamaq gərəkdir. Kortəbii
dışlamaq mümkün deyil. Din hansı təməl prinsiplər üzərində yaşayır,
bu təməl prinsiplərə tapınıb onu qorumaq insana nə verir, onu
inkişafa doğru aparırmı? Yoxsa cəhalətdəmi saxlayır?!
Bizim yuxarıdakı izahlarımızdan görünür ki, din əsasən vərdiş
əsasında oturuşub, öyrənmək və dərk eləmək əsasında yox. Dinə ayıq
baxmağa çalışanlar həmişə təqib olunub, hətta edam olunub. Din
sözdə müqəddəslikdən danışıb, əməldə müqəddəsliyi öldürənlər
ordusu yaradıb. Min illərdir dinin keşiyində dayananlar əli dəyənəkli
ayıqların, – toplumu ayıltmaq istəyənlərin üstünə cumur. Onlar
dəyənəyi yerə qoymurlar, çünki idrak qarşısında dərhal çaşırlar.
Bugünkü İran dövləti əli dəyənəkli qaragüruh hazırlamaqla
məşğuldur. İnsanları küt və avam saxlayaraq onlardan qatillər,
terrorçular yetişdirirlər.
Bu gün biz, Azərbaycan olaraq yad etiqadlılıqdan və çoxetiqadlılıqdan dağınıq duruma düşmüşük. Bəşəriyyət elmi-texnoloji inkişaf
35
mərhələləri keçir, biz də bu mərhələləri keçirik. Ancaq dağınıq
durumdan çıxa bilmirik. Çünki ruhun nizamsızlığını elm aradan
qaldıra bilmir.
Türk üçün Məhəmmədin “Allah təkdir, Məhəmməd onun Rəsuludur” düsturu isə dediyimiz kimi, xilas açarı ola bilmədi. Əminliklə
bildiririk ki, Azərbaycan bu dağınıq durumdan, bütövlükdə türkü,
heç kimə gurultulu görünməsin, bəşəriyyəti ruhani nizamsızlıqdan
Asif Atanın “Mütləqə İnam”ı çıxara bilər. Mütləqə İnam əsasında
yeni ictimai-iqtisadi formasiya yarana bilər – İnsanilik sivilizasiyası!
Asif Atanın ideyaları bizim bu qənaətlərimizi möhkəmləndirir.
Bütöv milli, eyni halda bütöv bəşəri ideya yarandı. Bu ideyalarda
idrak yeni bir mərhələyə keçir və əvvəldən axıra qədər həqiqət
axtarışında olur. Biz hesab edirik ki, Asif Ataya qədər hər dövrün
idrak səviyyəsi olub. Dinlər uzun illər yaşasa da, dini idrak qısa
zamanda tükəndi. Çünki məhdud idi. Elm inkişaf elədikcə dini
ideyaların əsasları sarsıldı və ruhani tərəqqi dayandı. Dini ideyalarda
elmə zidd cəhətləri elm alt-üst elədi. Asif Atanın ideyaları elmə zidd
olmadığına görə, elmin istənilən dövrdə sağlam inkişafı bu ideyalara
ziyan verə bilməz. Əksinə, bu ideyalar elmin özü üçün də təməl baza
rolunu oynaya bilər. Çünki insanlaşmadan yüksək tərəqqi yoxdur.
36
V. Mütləqə İnam yalansızdır
Asif Atanın Dünyabaxışına bağlı təməl prinsipləri yığcam şərh
etsək, elmlə fəlsəfənin vəhdətini və bu vəhdətin ruhaniyyata
yaradığını göstərmək mümkündür. Bu prinsipləri aşağıdakı kimi
ifadə edə bilərik:
1) Dünya yaradılmayıb və idarə olunmur. Dünyanın nizamı,
ahəngi özündədir, gedişatı özündəndir.
2) İnsanlaşmadan kənarda heç bir tərəqqi bəşəriyyəti özümlüyünə qovuşdurmur.
3) Millətçilik Bəşəriliyə aparan yoldur və o, ruhani hadisədir.
4) Şərqiliyin İnama bağlı gələcəyi bəşəriyyətin xilas yoludur.
5) “Yalnız Mütləq olan həqiqidir, nisbi həqiqət yalandır”.
Bu prinsiplərlə Asif Atanın 5 (+1) təməl ideyalarına müraciət
olunsa yaxşı olar. Xatırlatma üçün Ruhani İntibahın ideyalarının
adlarını burada çəkmək istəyirik – Mütləqə İnam, Kamil İnsan,
Ruhani Cəmiyyət, Müstəqil Vətən, Özümlü Şərq, Ləyaqətli Bəşər.
Biz vurğuladıq ki, dünya yaradılmayıb və idarə olunmur. Nizamı,
ahəngi özündədir, gedişatı özündəndir. Bu Baxış Allaha, yəni
transendentala, fövqəltəbii qüvvəyə, göylər səltənətinin hökmdarına
– dünyanı yox yerdən yaradan fantastik qüvvəyə inamı rədd edir.
Əzəlilik, əbədilik dünyaya, insana bağlanır. Daha doğrusu, Məna
dünyanın, insanın özündə aşkarlanır.
İndiyə qədər heç bir fəlsəfədə məsələ bu səviyyədə qoyulmayıb.
Belə inam da olmayıb. Fövqəldünya ideyası nəzəri olaraq qalır,
gerçəkləşmir, heç nəyi dəyişdirmir və mənəvi-ruhani inkişaf üşün
zəmin ola bilmir.
Həqiqətin dünyanın özündə dərk olunması gələcəyə ayıq
baxmağa imkan verir və nikbinlik yaradır. Asif Atada Həqiqətin,
Mənanın dərkolunmazlığı kimi bəsit, arxaik bir düşüncə tərzinə son
qoyulur. Asif Ataya görə bəşər idrakının imkanları sonsuzdur, ona
yasaq və məhdudiyyət qoymaq olmaz.
37
Bəli, Asif Ata sübut edir ki, İnsanlaşmadan kənarda heç bir tərəqqi bəşəriyyəti özümlüyünə qovuşdurmur. Bir var inkişaf, bir də var
xilas. İnsanı xilas etmədən inkişafdan danışmaq ciddi anlam daşımır.
İnsanın xilası millətin xilası deməkdir. İnsanın xilası onun özünü
xilaskara çevirir. Sağlam düşüncəyə, məntiqə, təfəkkürə malik olan
insan milli şüurun inkişafı zəminində ideya yaradıcısına, daşıyıcısına
çevrilir. İdeyasız xilaskarlıq yaranmaz. İnsanı bioloji hadisə səviyyəsində saxlayan gedişat ideya vasitəsiylə dəyişdirilə bilir. Təbii ki,
insanı mahiyyətinə çatdıran tələbi özündə daşıyan ideyadan söhbət
gedir. İnsanın əqidəsi də bu ideyadan yaranır. Bizə görə əqidəli insan
çox azdır. Siyasi əqidə, dini əqidə, ideoloji əqidə anlayışlarını doğru
saymırıq. Əgər doğru saymaq gərəkirsə, belə çıxar ki, bütün
bəşəriyyət əqidəlidir. Bizə görə əqidə – insanın özünə bənzəməsi
üçün seçilən aqibətdir, yaxud bəşəriyyəti özünə oxşatmaq
tələbindən doğan aqibətdir. Bu mənada siyasəti əqidə saymaq yox,
əqidəsizlik saymaq doğru olar. Siyasətdə insan heç vaxt özünə
bənzəmir, özündən ayrılır – tülküləşir, canavarlaşır, məkrə, xəyanətə
enir, aldatmaqla, yalanlar “sistemi” yaratmaqla məşğul olur. Din də
insanı aldadır, alçaldır, mənən heçə çevirir. Bu baxımdan insanı heçə
çevirən hər hansı bir baxışa tapınmaq əqidə deyil. Əqidədə insan
özünü aldatmaz.
İnsanı həqiqətsizliklə xilas eləmək baş tutmaz. Xilas Mütləqə
tapınmaqdır. Mütləqə tapınmaq insanlaşmaq deməkdir. Öz mahiyyətinə uyğun yaşamayan insan azad insan olmur. Azadlığı tanımadan
millətləşmək mümkün deyil. Millətləşmək də Bəşərilik yoludur. Bəşərilik – Millətlərin insani yaradıcılıq baxımından vəhdətinin ahəngidir. Bu mənada millətçiliyi damğalayan ideologiyalar,
siyasi doktrinalar rədd olunmalıdır. Milli inkişafı əngəlləmək
dünyaya ağalıq eləmək iddiasının təsdiq olunması üçündür. Ona görə
milli mədəniyyətləri məişət səviyyəsinə sıxışdırırlar. Dünyanın
nizamında, sivilizasiyanın gəlişməsində isə “vahid mədəniyyət”
qəbul etdirilir. Hər bir millətin adət-ənənəsi, məişəti, geyimi onun
özəl xüsusiyyətlərini ifadə edir. Bu xüsusiyyətlər dəyişikliyə uğradı38
landa onun mədəni atributları muzeyləşir. Yəni gerçək yaşamını
itirir. Belə olan halda millətin mədəni varlığı dərk olunmur. Bu
səbəbdən də biz deyirik ki, Millətçilik – milləti yox olmaqdan xilas
eləyən ideyadır. Bəşər mahiyyətli ideya özündə zərərli təsirlər daşıya
bilməz. Daşıyarsa, deməli, ideya təhrif olunur.
Mütləqə İnam Dünyabaxışından bəlli olduğu kimi, Asif Ata
İntibahının ideyalarından biri “Özümlü Şərq” adlanır. O hesab edir
ki, Şərqdə yaşamın nizamı və bu yöndə axtarışlar əsasən mənəviliyə,
Ruhaniliyə bağlı olub. Maddiyyatçılıq – Qərb təfəkkürünün dünyanın
üzərinə yürüşüdür. Qərb dünyanı maddiyyatçılıq tələsinə salıb.
Maddiyyatçılığın genişlənməsi (total inkişafı) Şərqi dəyərləri dünya
üçün gərəksizləşdirdi. Təbiidir ki, maddiyyatçılıq Adamın xislətində
var. Bu cəhətdən maddiyyatçılıq Şərqdə hökmdarların əməlində ,
həyatında olduğu halda, Qərb onu sistemləşdirdi, həyatın normasına
çevirdi. Bir vaxtlar maddiyyatçılığı həyat tərzinə çevirənlərin
əməlləri ədalətsizliklə müqayisə edilirdi. İndi ona təbii baxılır. Ona
görə də dünyanın insanilik nizamı tamam pozulub. Asif Ata Özümlü
Şərq deyəndə mənəviliyə qayıtmağı, ruhani qanunların bərpa
olunmasını nəzərdə tutur. Ancaq burada dini tələbləri deyil, İnamın
qəbul olunması fikrini yürüdür.
Adamda özünü başqalarıyla müqayisə eləmək tendensiyası
mövcuddur. Bu xüsusiyyətin inkişafı fərdin fərdlə döyüşünə gətirib
çıxartdı. Maddiyyatçılıq bu döyüşü daha da qızışdırır. Başqalarından
üstün olmaq (xudbinlik) həyat uğrunda mübarizəyə təkan verir.
Təəssüf ki, bu xarakterik cəhəti böyük məsələlərdə aradan qaldırmaq
üçün din heç nə eləmədi. Adamı insanlaşdırmaqla maddiyyatçılqıdan
açmaq olar. Bu, İnamın işidir. İnam deyir, adam özünü başqalarıyla
deyil, Mütləqlə müqayisə eləməlidir. Həqiqətçiliyə yetmək üçün
Mütləqçilik yolu getmək gərəkdir. Mütləq olmayan həqiqətdə yalan
var. Adamın heyvandan ayrılmasının, İnsana qovuşmasının ölçüsü
Mütləqilikdir.
İstəkli oxucu, biz bu mövzumuzu iki hissədən ibarət təqdim
eləsək də, ən çox dinin təməl prinsiplərini şərh eləməyə yer ayırdıq.
39
Çünki bu günün özündə belə dini baxışın manevrləri yalanı
həyatımızda oturuşdurur. Ona görə də imkanımız yetdiyi qədər yalan
əsarətinə qarşı etiraz edir və mövqe sərgiləyirik. Sözümüz,
düşüncəmiz, yaradıcılığımız İnamın gəlişməsinə xidmət edir. Hər
addımda Asif Atanın təməl ideyalarını təqdim edirik. Bu ideyaların
daha geniş izahını tərəfimizdən “Asif Ata Amalı, yaxud İnsanlığın
İnamı” əsərində təqdim etmişik. Ancaq bu, ilk və son deyil. Bu
yazıda əsas məqsəd məhz dinin təməl prinsiplərinə yönəlik mövqe
sərgiləməkdir. Oxucuda yarana biləcək “bəs nə etməli?” sualına
cavab üçün qısa şəkildə İnamdan (Mütləqə İnam Dünyabaxışından)
tezislər şəklində fikirləri bu yazıya əlavə elədik.
40
İnamda Türkçülük Bəşəriliyin təsdiqidir
(Asif Ata Türkçülüyü)
Asif Ata İnamı türk ruhundan yaranmış, türk xarakterinə uyğun
olan hadisədir. Asif Ata idealarının məqsədi bu İnamla Türk
Dünyasını bəhrələndirməklə onun əzəli varlığını təsdiq etməkdir.
Asif Ata zamanın tələbiylə yaranmayıb, O, Mütləqilik, İnsanlaşma prinsiplərini ortaya qoymaqla yeni İnsanilik Erasını başlamışdır.
Elə buna görə də onun bütün ideyaları kimi, millətçilik ideyasının da
zamanla, dövrlə əlaqəsi yoxdur. Asif Ata millətçiliyi “icazəli millətçilik” deyil, zamanın, dövrün türk çağırmadığı, türkçülüyün, millətçiliyin cinayət sayıldığı illərin millətçiliyidir. Təsadüfi deyil ki, Asif
Ata DTK tərəfindən 1982-ci ildə antimarksist, antisovet, pantürkist,
millətçi damğaları ilə ittiham edilirdi.
Tamamilə yeni – Müstəqillik, İnsanilik yönündən çıxış edən Asif
Ata türkçülüyü ona qədər mövcud olan türkçülüyün bütün yaxşı
cəhətlərini özündə saxlamaqla yanaşı, bənzərsiz xüsusiyyətləri
özündə birləşdirir.
Millətçilik Asif Ata görümündə aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır:
1. Millət – etnos birliyi, tarixi aqibət birliyi və mədəniyyət
(xüsusilə dil) birliyi deməkdir.
Millət və xalq bir hadisədir. Xalq – Millət deməkdir. Çoxmillətli
xalq uydurmadır. Çoxmillətli əhali olur, ölkə olur, çoxmillətli xalq
olmur.
2. Millətin mahiyyəti hər bir millətin əvəzsizliyi, bənzərsizliyi ilə
müəyyən edilir. Heç bir xalq heç bir xalqı əvəz edə bilməz. Hər bir
millətin bəşər mədəniyyətində başqası tərəfindən əvəz edilməsi
mümkün olmayan yeri var. Nə qədər bəşər mövcuddur, bir o qədər
də millət mövcud olacaq. Bəşər heç zaman yekrəng olmayacaq.
Millətin ölümü bəşərin ölümüdür.
3. Millətçilik şovinizmdən tamamilə uzaq olan hadisədir.
Şovinizm – öz millətindən başqa millətlərə nifrət ruhuyla yanaşaraq
bir millətin xoşbəxtliyini başqa millətlərin bədbəxtliyi üzərində qur41
maq yönünü millətçilik pərdəsi altında gerçəkləşdirən ağalıqdır. Əsil,
yetkin millətçilikdə şovinizmdən əsər-əlamət yoxdur. Eyni zamanda
millətçilik öz milli ruhu – milli mədəniyyəti, milli tarixi ilə fəxr
etmək və onu təsdiq etmək, qorumaqdır.
4. Millətçilik fəallığı – millət uğrunda döyüşmək, millətin yaşaması üçün yaşamaq, onu xilas etmək, onun ölümünü öz şəxsi ölümü
saymaq, milləti ən yüksək mənəvi sərvət hesab eləmək və bundan
ötrü mübarizə aparmaqdır.
5. Milli ideologiya zəruri bir hadisədir, lakin o, rəsmiyyətdən
uzaq olmalıdır. Çünki heç bir rəsmi ideologiya əbədi ola bilməz. Heç
bir dövlət, heç bir hakimiyyət özündə həqiqəti gəzdirmir. Xüsusi
rəsmi ideologiya həşirində həqiqət tapdalanır və itir. İdeologiya
müəyyən bir siyasi yön deməkdir, o siyasi yön isə əbədi ola bilməz.
Siyasi yönlər dəyişir, dəyişən nə varsa, o nisbidir. Millət kimi böyük
bir hadisəni hakimiyyətə və dövlətə bağlamaq böyük taixi səhvdir.
Asif Ataya görə, türk təkcə ayrı-ayrı xalqların birliyi deyil. Türk
xüsusi bir irqdir. Türklər həm dil, həm inam, həm antropoloji, həm
də mədəniliyi baxımından mövcud irqlərin heç birinə bənzəmir.
Türklərin monqoloidlərə aid edilməsi tarixi səhvdir. Türk adlanan irq
mövcuddur və türkçülyün irqi əsası vardır.
Asif Ataya görə türkçülük özündə türk ruhunu ifadə edən
xasiyyətləri birləşdirir:
Türk ruhunun mahiyyəti, mənası inanclıq deməkdir. Türk İnamında dinçiliyə – itaətə, qismətçiliyə, cənnət-cəhənnəmçiliyə, xurafata
və cəfəngiyyata yer yoxdur. O, Tanrıçı – göyçüdur. Buna görə də
vüqarlı, məğrur, sığmazdır, itaəti sevməzdir. Bu mənada Tanrıçılıq
Allahçılığın tam ziddidir, çünki bütun dinlərdə insan-allah
münasibətləri kölə-ağa münasibətlərinin eynidir. Eyni zamanda bu
münasibətlər daim qorxuyla müşayiət olunur. Qorxu hissi, köləlik isə
türk xislətinə yaddır. Ziya Göyalp doğru olaraq, türklərdə sufiliyin
(Allahdan qorxmaq əvəzinə Allaha sevgi) yaranmasını məhz bu
amillə izah edirdi.
42
Tanrıçılıq təbiəti – göyü, günəşi, dağı, suyu müqəddəs saymaq,
insanın yaradıcısı kimi görməkdir. Ona görə də Tanrıçılıqdan insan
tanrı ilə (ayrı- ayrı təbiət ünsürləri ilə) münasibətdə əksilmir, əyilmir,
qorxmur.
Tanrıçılıqdakı vüqar, məğrurluq, əyilməzlik, sığmazlıq hunlar,
Səlcuqlar dövründə, Babək yenilməzliyində, Osmanlı sərkərdəliyində yaşayır.
Türk ruhu birsifətlilik və mərdlikdir. Bu sifətlər çağdaş dünya
siyasətçiliyinə, ticarətçilik və makiavelizminə qarşıdır.
Türk döyüşkəndir, ölümdən qorxmazdır, ancaq öldürməkdən
həzz almır. Qorxmazlıqdan həzz alır. Qələbəni sevir, ancaq düşməni
alçaltmağı sevmir. Bu baxımdan o, Roma qansızlığına yaddır.
Türk Namusçudur, Ailəçidir, qadına hörmət edəndir. Atalıq,
Analıq, Övladlıq Din səviyyəsində olub qədim türklərdə. Türkün
qadına münasibəti, onu ilahiləşdirməsi meyar səviyyəsindədir.
Asif Ata türkçülüyü yalnız türkün özünə yox, həmçinin hərcayiləşən, pulçuluğa, dəllalçılığa, seksomaniyaya səcdə qılan çağdaş dünyaya da gərəkli hadisə hesab edir. Dünyanın türkdən bəhrələnməsi,
artması, böyüməsi üçün ilk növbədə türk öz türklüyünü saxlamalıdır.
Asif Ata indiyə qədər mövcud olan türkçülüyün üç əsas formasını
göstərir: Ruhani Türkçülük, Tarixi Türkçülük, İdeoloji Türkçülük.
Ruhani Türkçülüyün mahiyyəti ən çox Azərbaycançılıqda, Tarixi
Türkçülüyün mahiyyəti ən çox Səlcuq, Osmanlı möhtəşəmliyində
(Türkiyəçilik), İdeoloji Türkçülüyün mahiyyəti isə Ziya Göyalp,
Əlibəy Hüseynzadə və Məmməd Əmin Rəsulzadə ideyalarında
aşkarlanır. Bu bölgünü əsas götürərək Asif Ata yazır:
“Azərbaycan türkün beyni və ürəyi,
Türkiyə türkün qolu və kürəyi “.
Azərbaycan Türkçülüyü Türkçülük İnsanlığının zirvəsidir.
Ruhani Türkçülüyün birinci, ali, yüksək hadisəsi – Zərdüştçülükdür. Zərdüştçülüyün türkçülük mahiyyətinin 3 əsas ideyası var:
Döyüşkən allah ideyası. Zərdüştçülükdəki Xeyir allahı Hürmüzd
türkvari, döyüşkən allahdır. Hürmüzd Əhrimənlə döyüşür, o,
43
döyüşdə əzab çəkir, qana qəltan olur, bəzən yıxılır, bəzən sürünür,
amma türkcəsinə əl çəkmir döyüşdən. Əhrimənlə neçə min ildir
döyüşür və bu döyüş mütləq Hürmüzdün qələbəsi ilə nəticələnəcək.
Burada türk mifologiyası ilə Zərdüşt arasında çox böyük bir vəhdət
var. Türkün Allahı, Tanrısı Göydür və Göy də insana xidmət edir.
Əgər başqa dinlərdə İnsan allaha xidmət edirsə, Zərdüştdə allah
insana xidmət edir.
Zərdüştün ikinci ideyası – Od İşığı ideyasıdır. Bu ideya tipik
türk şüurunun məhsuludur, türk mifologiyasının, əsatirlərinin əsas
ideyasıdır. Bu od insanları həm də isitsə belə, istilik üçün deyil, işıq
üçündür. Zərdüşt Odu Ruhani oddur.
Zərdüştün üçüncü ideyası əsil türk ideyası olan – İnsançılıqdır.
Zərdüşt Xeyirin qələbəsi üçün insandan üç şey tələb edir: təmiz fikir,
təmiz söz, təmiz əməl.
Ruhani Türkçülüyün ikinci ifadəsi özünü Babəklikdə tapır.
Xürrəmdinlik – fərəhçilik deməkdir. İnsanın azadlığının fərəhi ona
inam verir. Bu inam da ona özünəməxsusluq, özünəsahiblik, yenilməzlik verir. Bu inamı daxilində Şirvin gəzdirən, yəni Allah gəzdirən
Babək yaradır.
Ruhani Türkçülüyün başqa bir cəhəti türk mənəvi birliyinin
təcəssümü olan Dədə Qorqudla bağlıdır. Dədə Qorqud ağsaqqallıq
qayəsinin, mənasının, əməlinin izharıdır. Dədə Qorqudda türkçülük
Azərbaycançılığın ruhani ucalığından görünür.
Ruhani türkçülüyün ən bariz hadisəsi Hürufilikdir, insanı Allah
saymaqdır. Hürufilikdə Azərbaycan əzəmətli türkçülük dağı kimi
görünür.
Füzulilik – aşiqlik Ruhani Türkçülüyün daha bir ifadəsidir.
Türkçülüyün aşiqlik xisləti özünün dahiyanə ifadəsini Füzulilikdə
tapıb. Füzulidə eşq – din, Allah səviyyəsindədir.
Ruhani Türkçülüyün təməl hadisələrindən biri Muğamatdır. Türk
həmişə öz Tanrısını Göydə axtarırdı. Muğamat Göy yoludur. Bu Göy
Yolu – İnsançılıq Yoludur. Muğamatda insan pillə-pillə, şöbə-şöbə
göyə – öz Tanrısına – Kamilliyə ucalır.
44
Və sonuncu olaraq, Ruhani Türkçülük həm də Sazçılıqdır. Saz
türkün əsas fərqləndirici xüsusiyyətini – möhtəşəmlik və zərifliyini
özündə birləşdirir.
Ruhani Türkçülük Azərbaycanla nə dərəcədə bağlıdırsa, Tarixi
Türkçülük bir o qədər Türkiyə ilə bağlıdır.
Tarixi Türkçülük Hun imperiyasindan başlayır. Hunçuluq türkün
dünyaya meydan oxuması qüdrətinin nümayişi idi.
Sonralar hunların fəlakətli parçalanması baş versə də, Səlcuq
türkçülüyü adlanan möhtəşəm bir hadisə meydana gəldi. 11-ci yüzildə Osmanlı imperiyasının əsasını qoyan Səlcuqlar bütün dünyada
türk zəhmi yaratdılar. İslam dinindən siyasi vasitə kimi istifadə edən
Osmanlı türkləri özləri də bilmədən İslama güclü şəkildə yaradılar.
Əvəzində isə islam türkə yad olan halları – itaətçiliyi, bəndəçiliyi,
özgəçiliyi, təqlidçiliyi ona bəxş etdi. Sultan Əbdülhəmidin dövründə
xilafət türkə xüsusilə çox ziyan verdi: tarixən feminist olan türk
hərəmxana murdarlığına uydu, ərəbçilik, farsçılıq tüğyanı başladı –
qan qarışdı. Türklüyün az qala danılması, türklükdən utanma halı
yarandı. Bütün bunlardan “Gənc türklər” inqilabı yarandı və hadisənin davamı kimi fransızlar İstanbula gəlib çıxdılar. Yüzillərlə Avropa
ölkələrinin yığdıqları kin 20-ci yüzilin əvvəllərində tam açıqlığı ilə
müxtəlif təcavüzlərdə aşkara çıxdı. Həmin dəhşətli döyüşlərdə
Kamal Atatürk xilasçılığı tarixi türkçülüyün qüdrətli keçmişini bərpa
etdi.
İdeoloji türkçülüyün Ziya Göyalp, Əlibəy Hüseynzadə, Məmməd
Əmin Rəsulzadə kimi təmsilçiləri var. İdeoloji türkçülük türkün
xilasını Türk Dünyasının bərqərar olmasında görürdü və türkləri bu
birliyə çağırırdı. İdeoloji türkçülüyün fəlakəti pantürkizmin dinçilik
və Batıçılıqla birləşməsində idi. Türkçülük öz mahiyyəti baxımından
həm islamçılığa, həm də Batıçılığa ziddir. İslam xalq tanınır, millət
tanımır – icma tanıyır, ümmət tanıyır. Ümmətçi millətçi ola bilməz,
bu səbəbdən də, islam milliyyətçilyə qarşıdır. Batının da tanrısı
varidat və siyasətdir. Bunların hər ikisi türk mahiyyətinə qarşıdır.
Buna görə də Türkçülük-Batıçılıq birliyi məntiqsiz ideyadır.
45
Böyük əraziyə, çoxsaylı əhaliyə, dünyadan müqayisedilməz
səviyyədə artıq ruhaniyyata, möhtəşəm hərbi gücə malik Türk
Dünyası öz birliyini yarada bilmədi. Dünyadan asılı vəziyyətə düşdü,
paralandı, parçalandı, türklüyündən – əzəli mahiyyətindən çox uzaqlaşdı. Asif Ata bunun tarixi, psixoloji səbəblərini türkün öz
xətalarında görür:
Türkün birinci xətası onda oldu ki, türk öz peyğəmbərini vermədi,
verəndə də onun arxasınca getmədi, başqa peyğəmbərlərə yapışıb
onlara yaradı. Din adı altında başqa millətlərin şovinist siyasətinin
qurbanı oldu.
Türkün ikinci xətası onda oldu ki, türk türkü sevmədi, türk türklə
döyüşdü, sonucda öz-özünə qənim kəsildi. İldırım Bəyazid və Əmir
Teymur, Şah İsmayıl Xətai və Sultan Səlim və b.
Türkün üçüncü xətası bu oldu ki, türk idrakının gücündən çox
qılncının gücünə güvəndi. Bu qılıncdan da ən çox özgələr bəhrələndi.
İranın ən böyük şahları, fars siyasətinə xidmət edənlər türklər olub:
Sultan Mahmud Qəznəvi, Şah Abbas, Nadir şah Əfşar, Ağa Məhəmməd şah Qacar və b.
Qüdrətli türk cahangirləri ölkələr fəth etdilər, lakin onlardan heç
nə qalmadı. Hər döyüşü bir əsər olan Teymur mahiyyətcə heç nə qazanmadı. Teymur da türk idi, Nəimi də, lakin Teymur Nəimi yolu
getmədi. Tarixə düşmək asandı, tarix yaratmaq çətin. Teymur dahiliyi qılınca sərf olundu, o, tarixə düşdü, Nəimi dühası ruhani tarix
yaratdı.
Türkün bu xətaları türkə müxtəlif məzmunlu fəlakətlər gətirdi.
Bu gün də türkün çağdaş düşmənləri vardır. Asif Ata türkün başına
gələ biləcək yeni fəlakətlərin qarşısını almaq üçün bu düşmənləri
dərindən öyrənmək və rədd etmək zərurətini qarşıya qoyur.
Tarixən olduğu kimi, türkçülüyün indi də əsas düşməni dindir.
Çağdaş türk islamçıları belə bir təhlukəli fikir orataya atırlar ki, guya
Osmanlı imperiyasını o qüdrətə çatdıran İslam olub. Bu fikrin sahibləri əslində türkün daha möhtəşəm, daha qəhrəman keçmişinin üstündən xətt çəkməklə onun əksilməsi bahasına süni şəkildə İslamı
46
yüksəldirlər. Türkçülük – İslamçılıq təzadı göz qabağındadır; islam
qorxuçuluğu, xofçuluğu – türk qorxmazlığı, cəsurluğu; islam itaətçiliyi – türk yenilməzliyi; islam axirətçiliyi, dünyasızlığı – türk
Tanrıçılığı, təbiətçiliyi, dünyaçılığı; islam şəhvətçiliyi, hərəmxanaçılığı – türk qadınçılığı, ailəçiliyi. Bu baxımdan Asif Ata deyir:
“İslamlaşma Türkün belini əyməsəydi, Batıçılıq türkün belini
qırmazdı”.
Çağdaş dövrdə dinə inanmağın ən təhlükəli cəhəti odur ki, çağdaş
dinçilik daha çox mənəviyyat amili kimi çıxış edərək özünü Batı
əxlaqsızlığına, açıq-saçıqlığına qarşı qoyaraq çaşqınlıq yaradır. Ona
görə də “Ruhaniyyatçılıq” dedikdə ən birinci göz önünə dinçilik
gəlir. Hansı ki, din özü ruhaniyyat adından nə qədər danışsa da,
Batıçılıq qədər antiinam, antiidrak, antimənəviyyat, antiiradədir.
Türkçülüyün ikinci düşməni yenə də əvvəllər olduğu kimi
Avropasentrizmdir. Avropasentrizmin məğzi Avropa irqini yeganə,
əsil, üstün irq saymaqdır. Belə olan halda Batı özünü xüsusi mərkəz,
sivilizasiya təmsilçisi kimi təqdim və təlqin edir. Batı sivilizasiyası
maddiyyatçılıq, texniki tərəqqi və demokratiya birliyidir. Maddiyatçılıq, pulçuluq insani münasibətlərin üzərində mənafe, fayda münasibətlərini qurur, praqmatizm yönü dünyaya, həyata, insana baxışın
canı olur.
Texniki tərəqqi insanın insan kimi yaşamasına, onun zəruri tələblərinin ödənilməsinə qulluq etməli olduğu halda məqsədə çevrildi.
Texniki tərəqqi maddiyyatçılığı qızışdırdı, artırdı və qorudu.
Demokratiya xalq hakimiyyəti yalanının təbliğidir. Demokratiya
yarandığı gündən bu günə kimi bir saat da xalqın hakimyyəti
olmayıb. Əvvəldən seçilmişləri seçmək hələ hakimiyyətə gəlmək
deyil, həmin seçilmişlərin xalqüstü hakimiyyətidir, azad ağalıq, azad
köləlik, azad pulçuluq, azad antiinsanlıq həşiridir.
Demokratiya türkçülüyə qarşıdır, bir zaman sosializm rusçuluq
olan kimi, indi də demokratiya deyən kimi Batı anılır. Köklü keçmişi
olan Batı – türk təzadını heç vaxt unutmaq olmaz.
47
Avrosentrizm əvvəlcə özünə inamsızlığı alışdırır: türk vəhşiliyi,
türk azğınlığı adlı böhtan məktəbi yaradır. Zahirən irqçiliyə qarşı
çıxış edən Batı hər addımda “avropoid üstünlüyü”nü təbliğ edir.
Asif Ata türkçülüyün sonrakı düşməni olaraq çağdaş kosmopolitizmi göstərir. Vaxtilə sosializm beynəlmiləlçiliyi nə qədər türkçülüyə qarşı çıxış edirdisə, indi kosmopolitizm bir o qədər millətçiliyi
inkar edir. Bir zamanlar İslamçılıq – ərəbləşmə, beynəlmiləlçilik –
SSRİ-ləşmə olduğu kimi, indi kosmopolitizm – Batılaşma anlamını
verir.
Türkçülüyün ən qatı düşmənlərindən olan marksizm yenə də
düşmən statusunu saxlayır. Çünki Yer üzündə əməkçi problemi həll
olunmayınca, kommunizm təhlükəsi yaşayacaq.
Türkçülüyün bir düşməni də keçmiş SSRİ ərazisində yaşayan türk
xalqlarına aid olan Avroasiya ideyasıdır. Zahirən çox cəlbedici
görünən bu ideyanı yayanlardan biri də Qazax yazıçısı Oljas
Süleymanovdur. Bu ideyanın məğzi ondan ibarətdir ki, guya slavyan
– türk birliyi mövcuddur, slavyanlarla türklər haradasa birdirlər,
Avroasiya məkanının bu iki böyük xalqı birləşsələr səadətə
çatacaqlar, həm türklərin, həm də slavyanların əzəli məsələləri həll
olunacaq. Mahiyyətcə yeni rusçuluq olan Avroasiya ideyası türkçülüyə qarşıdır, çünki ümumrus etnosunun hakimiyyətinin türk üzərində qurulacağı şəksizdir.
Türkçülüyün çağdaş dövrdə başqa bir düşməni xüsusilə
Azərbaycanla bağlı olan tayfaçılıqdır. Millətçilik – xalqı bütöv, vahid
varlıq kimi dərk etməkdir. Tayfaçılıq onu bölür, ayırır, parçalayır.
Buna görə də, tayfaçılıq millətçiliyin ölümüdür.
Asif Ata indiyə qədər mövcud olan türkçülüyü inkar eləmir, lakin
eyni zamanda onu türkçülüyün qələbəsi üçün yetərli və kamil hesab
etmir. Asif Atanın Azərbaycanda qaladığı Ruhaniyyat Ocağının bir
məqsədi də türkçülüyün yeni səviyyəsinə çatmaqdır. Bu yeni səviyyə
türkçülüyün yeni İnam səviyyəsidir – türkün ruhani (inamlı, idraklı,
mənəviyyatlı, iradəli) birliyinin yaranması üçün ən zəruri səviyyədir.
Asif Ata Ocağının ideyaları türk ruhunun əsasında yaranmış və
insanın, türkün, Doğunun (Şərqin) yeni səviyyəsini yetirən ideyalardır (bu ideyaları yuxarıda “Asif Ata Amalı” yazısında vurğuladıq).
48
Asif Ata
Mütləqlə Görüş
– Sən əbədisən, möhtəşəmsən, sonsuzsan, əvəzsizsən, sənə səcdə
qılıram.
– Mən Sənəm, Özünü yaxşı tanı. Mən Səndə Varam.
– Mən Sən ola bilmərəm. Ağlım naqisdir, hissiyyatım bulanıqdır,
iradəm zəifdir, qədim olsam da, naşıyam, özümə ləyaqətli həyat qura
bilməmişəm, yanlışlıqlar içərisində itmişəm, çox axtarıb az tapıram,
yaratdıqlarıma sahib olmamışam, ehtiraslarımı cilovlamağı bacarmamışam, daxilimdəki şəri öldürməmişəm. Mən Sən deyiləm. Sən ola
bilmərəm. Özünü mənə oxşatma. Sənin yanında mən bir heçəm.
– Ona görə ki, özündə deyilsən, özün ola bilməmisən. Ruhun
alidir, Mütləqdir – onu eşitməmisən! Məhəbbətin ilahidir – onu qəlbindən qovmusan! Müqəddəslik duyğun ülvidir – ondan əl çəkmisən!
Peyğəmbərlik siqlətin əzəmətlidir – onu anlamamısan! Özündən
aliyə qovuşmaq həvəsin zəruridir – ondan əl çəkmisən! Mahiyyətin,
mənan genişdir, lakin mühitə sığmısan! İndiyə qədər sən özün
olmamısan!
– Zəif olduğum üçün olmamışam! Zəifliyimi dərk etmişəm və
zəif qalmışam. Sən hədsiz dərəcədə güclüsən və bu səbəbdən də
gücünü dərk etmisən. Mən Sən olsaydım, güclü olardım.
– Sən öz Allahlığını özündən ayırıb nadir övladlarında təcəssüm
etdirmisən. Peyğəmbərlərin səni öz ürəklərində görüblər, dahi
sənətkarların əsərlərində vəsf ediblər, musiqidə ilahi səsi eşitmisən,
qəhrəmanlarında, fədakarlarında ölümsüz qüdrətini hiss etmisən.
Özün isə özündən ayrı düşmüsən, çünki naşılıgın, şərin, naqisliyin
sözünü eşitmisən və öz təbiətinin əksinə yaşamısan!
– Hərcayi sözlərə qulaq asanı Mütləq saymaq olarmı? Mütləq
olsaydım, Şəri eşitməzdim.
– Sənin ruhani mənan ilahidir, cismani mənan bəsitdir.
Daxilində həm Mütləq, həm də Nisbilik yaşayır. Ancaq mahiyyətin –
Mütləqdir, buna görə də sən şəri daxilindən silməyə qadirsən. Ancaq
sən bunu eləmirsən, Mütləqin gücünə arxalanmırsan, Mütləqi
unudursan, onu qəlbində görmürsən və nisbi, natam, bayağı
ehtiraslar, düşüncələr həyatına hakim olur. Sən elə bilirsən ki, busan,
özünə inamın sarsılır və şər qüvvələr səni öz alətinə çevirir.
49
– Deməli, mən yenə də Sən deyiləm. Sən bütövsən, mən
yarımçığam, sən vahidsən – mən müxtəlifəm, sən paksan – mən
bulanığam.
– Mən Mütləqəm, sən özündə Mütləqi gəzdirən. Fərqimiz
bundadır. Mən İşığam, qəlbinə axmışam. Sən İşığı unutmusan,
qaranlığa qovuşmusan. Sənin bütövlüyün mahiyyətindədir,
Mahiyyətin isə – Mənəm. Sən – Mənsən!
Mahiyyətinin ifadəsində – Mütləqlə yanaşı, nisbi, yanlış, şər də
aşkara çıxırsa – bu səni çaşdırmasın. İfadə mahiyyətdən aşağıdır.
Sənin bəlan ondadır ki, zahirdəkinə uyursan, daxildəkini unudursan,
Allahlığından ayrılırsan. O zaman ki, sən öz Peyğəmbərlərinə,
Qəhrəmanlarına mənən, idraklı, hissi yaxınlaşacaqsan, onda özün
olacaqsan, Mütləqə qovuşacaqsan.
– Demək istəyirsən ki, mənim gücüm sonsuz, duyğularım,
düşüncələrim mütləq mənada ülvi olacaq, idealım tam həyata
keçəcək, mən Sənin kimi ölümsüz olacağam?! Bu mümkündürmü?!
– Özünü dərindən anla! Bunların hamısı səndə var. Özündən əl
çəkdiyin üçün onları özündə görmürsən. Ruhani qüdrətin hüdudsuzdur: o səni ülvi şəxsiyyətə çevirə bilər, daxili aləmini mütləq mənada
saflaşdıra bilər, sənə ölümsüzlük bəxş edə bilər, bir şərtlə ki, özündəki Mütləqi görəsən, özünə tam qayıdasan! Əgər özündə Mütləqi
görmürsənsə, deməli, insan kimi yaşamırsan. Sən – Mütləqsən, ancaq
bunu bilmirsən. Faciən bundadır. Mütləqliyini bilsəydin, ruhsuz,
mənəviyyatsız, idraksız həyatı həyat saymazdın, mühitdə itməzdin,
maddi nemətlərin əsiri olmazdın, heyvanat dünyasıyla öz dünyan
arasında fərqi görərdin, məhəbbətin ilahi mənasını qoruyardın,
daxilini çirkin duyğulardan təmizləyərdin, mütilikdən, köləlikdən,
qorxu kabusundan xilas olardın, həqiqəti, ədaləti özün qədər sevərdin. Bunlardan ona görə uzaqsan ki, özündəki Mütləqi görməmisən!
– Mütləqdən ayrılmışam, deməli, Mütləq olmağa layiq deyilmişəm! Özünü mənə bənzətmə! Mütləqsən, ona görə də özündən
ayrılmamısan!
– Sənin Mütləqə qayıtmaqdan başqa əlacın yoxdur. Nisbi idrakla,
mənəviyyatla, hissiyyatla sən yaşaya bilməyəcəksən. Ya Allah
olmalısan, ya da ölməlisən! Başqa yol yoxdur!
Mütləqin səsi zəhmli, hökmlü və sərt idi!
50
İçərisi
Mütləqə İnam Dünyabaxışının iki təməl anlayışı ......................3
Asif Ata kimliyi...........................................................................5
Asif Atanın soydaşlarına ilk çağırışı
Doğmalarıma ................................................................7
Ocaq Məramı ................................................................8
Asif Ata Amalı
Ruhani İntibah (Dirçəliş) ............................................................11
Mütləqə İnam Ocağının iç quralları (qaydaları) və yaşam tərzi..17
Ocaqçı ...........................................................................19
Mütləqə İnamçı .............................................................20
Ocaqdostu və ya Ocaqsevər .........................................20
İnamın Dindən üstünlüyü
Təməl prinsiplərdə yalan olmamalıdır
I. Yazının yazılma səbəbi-giriş sözü .............................21
II. İnsanı qorxutmaq yox, İnandırmaq gərəkdir ............25
III. Daxilində xurafat bəsləyib həqiqətə inanmaq olmaz32
IV. Xurafatdan xurafata yox, xurafatdan Həqiqətə ......35
V. Mütləqə İnam yalansızdır .......................................38
İnamda Türkçülük Bəşəriliyin təsdiqidir .............................42
Mütləqlə Görüş ....................................................................49
51
Asif Ata – İnam Ata
52
Asif Atanın Qutsal Bitiqləri
Günev Atalının evinə “Qutsal Bitiqlərin Qəbul Törəni”
53
Ocağın “Ruhani İdrak Günü” Mərasimi
Qutsal “Şərqilik” Bayramı
54
Qutsal “İnsanilik” Bayramı
Qutsal “Xəlqilik” Bayramı
55
Qutsal “İnsanilik” Bayramı
“Qutsal Öyrənim Günü” tədbiri
56
“Atagün” Ailəsinin “Ailə Günü” mərasimi
“Atagün” Ailəsinin “Ailə Günü” mərasimi
57
“Ulufərəh” Ailəsinin “Ailə Günü” mərasimi
“Uluyol-Hünər” Ailəsinin “Ailə günü” mərasimi
58
Soylu Atalının Ağstafa şəhərində Orta məktəbdə öyrənci və
öyrətmənlərlə görüşü
59
Soylu Atalının Bakı şəhərində orta məktəbdə öyrəncilərlə görüşü
Atagün Elində Amal Bağında söhbət
60
İlqar bəy və Nurtəkin xanımın “Beşikbaşı Mərasimi”
Nuşirəvan bəy və Aysel xanımın “Beşikbaşı Mərasimi”
61
“Ata Sonevini Ziyarət Günü” Mərasimi
İlqar bəyin xalasının Yas törəni
62
Ocaq-türk abe’si və Ata-Ocaq Günsırası
63
Mutlaka İnam bakışının
iki temel kavramı
MUTLAK
Mutlak - bugünkü belirtileriyle, ebedi Yarında bütün mevcutluğuyla ortaya çıkan, soyut olayların içinde yaşayan,
ancak onlarla bağdaşmayan, onları içlerinden taşıyarak
kendisine yaklaştıran, Dünya`ya, Hayat`a, İnsan`a Yüce
Kuvvet, Yön ve Ölçüt olan bir Küdretdir.
İNSAN
İnsan - Özünde Mutlaklık taşıyan, bu nedenle Ortam`dan,
Çevre`den, Toplum`dan Üstün olan, Mutlaklığ`a ulaşmak
için çabalar gösteren ve Mutlaklaşmağa Kadir olan Ruhsal
Varlıktır.
64
Asif Ata`nın kimliği
Asif Ata (Efendiyev Asif Kasım oğlu) milliyyetce Türk'tür,
Oğuz'un Karakoyunlu boyundandır. O, 25 Eylül 1935 yılında eski
Kazak ilinin Çaykent köyünde doğdu. Her iki ebeveyni öğretmen,
dedesi ve büyükdedesiyse din adamıydı. İlk eğitimini Çaykent`te
alan Asif Ata, ortaöğretimini Gence'de sürdürdü, liseyiyse Ağstafa'da
bitirdi. Bir yıl sonra M.Gorki Moskova Edebiyat Enstitüsü'nü kazanır
ve 1957 yılında oradan yüksek igtihar belgesiyle mezun olur.
Moskova'da eğitim alırken onun bilimsel kütüphanelerde okuyarak
kendisini geliştirdiği bilinen gerçeklerdendir. Dünyayı eski dönemden ta yaşadığımız günlere kadar ciddi bir biçimde öğrenir. Felsefeyi, edebiyatı, tarihi, müziği, dini ve dinin tarihini, mitolojini öğrenmekle yetinmez, aynı zamanda kendisi için önemli sonuçlar çıkarır.
Asif Efendiyev okudukça insanlığın tarihi boyunca insani ilişkilerin
onu anlamak için yeterli olmadığı kanısını kendisi için pekiştirir.
Ayrıca Azerbaycan'ın (büyük değerler yarattığı halde) tarihte yerinin
görünmemesi onu üzmektedir. Bu değerler de bilerekten başkalarının
adına çıkılmıştır. Örneğin, insanlığın ilk peygamberi Zerdüşt'ün
İranlılara ait edilmesi, Babek`in müslümanlaştırılarak, Kürt kökenli
olmasıyla alakalı iddiaların ortaya atılması gibi olgular üzerinde çok
düşünür. Dahası dünya tarihinde Doğu değerlerinin inkârı, Türk
milletine karşı kıskançlıkların had safhada olması Asif Efendiyev`in
ilgisini çeker.
İnsan sorununa ilgi duydukça Asif Efendiyev kendi üzerinde
oldukça ciddi bir biçimde çalışır ve kamil kimliğini oluşturmak için
uğraşır. O, Moskova'da eğitimini tamamladıktan (1957) sonra evren
için yeni bir düşüncenin gerekli olduğunu, mevcut fikirlerin, düşüncelerin, ideoloji ve doktrinlerin insanı kurtarmak adına yeterli olmadığını anlar. Ancak bu yeni olan da ansızın ortaya çıkmaz ve belirmez. İstek henüz bir fikir ve Yol değildir. Büyük Amal(AMAÇ)
Yolu başlamak kolay birşey değildir. Fikrin oluşması ve pekişmesi
en önemli şarttır. Bunun için gerek belli bir kimlik oluşturulsun,
felsefi dille desek yeniden doğsun. Muhakkak ki, genç Asif Efendiyev`i karşıda zor günler, tehlikeli yıllar bekliyordu. Ama ateşli kalbi,
ısrarı ve kararlığı düşüncelerini isteklerine doğru alıp götürmekteydi.
Bakü'ye döndüğünde ilk olarak edebi eleştiri üzerine makaleler
yazmağa başlar, kısa bir süre sonra yazdığı makalelerle dikkatleri
65
üzerine çeker. Sovyetlerin gözde eleştiri ekölü olarak bilinen
toplumsal gerçekçi eleştirinin toplum hayatı için yetersiz kaldığını,
insana ulaşmadığını söyler. O sırada Türkiye'nin Ankara radyosunda
Asif Efendiyev`in itiraz dolu bu fikirleriyle ilgili açıklamalar
yayınlanır. Böylece, o, komünizm ideolojisi için istenmeyen kişi
olarak görülmeğe başlar. Devlet Güvenlik Komitesi(KGB) onun her
adımını izlemeğe koyulur.
Asif Efendiyev başka işyerlerinde çalıştı. Uzun yıllar Batı
edebiyatından, estetikten dersler verdi. Onun verdiği dersler öğrenciler tarafından olağanüstü bir ilgiyle dinleniliyordu. Onu dinlemek
için her yerden öğrenciler geliyorlardı. Böylesi bir ilgi onun çalıştığı
Azerbaycan Devlet Üniversitesi`nin bünyesinde "Etik ve Estetik
Öğrenim Kulübü"nü oluşturmasına neden olur. Burada kendi
görüşlerini anlatmağa başlar. Üniversitenin o dönemki rektörlüğü
bunu hemen anlıyor. Asif Efendiyev`in kendi görüşlerinden vaz
geçmediğini anlıyorlar. Çağırıp biraç kez uyarıyorlar: "Bizim de
çocuklarımız var, ne diye yaşamamıza izin vermiyorsun? Kulübü
kapat. Yoksa işten atılırsın, tutuklanırsın.”
Kulüp kapandıktan sonra 1 mart 1979 tarihinde Asif Efendiyev
Kulüb`ü "Ocak" olarak etrafına duyuruyor. Onun etrafında bulunan
taraftarlarıysa Kulüb`ün başkanını Ocak Atası olarak kabul ediyorlar.
Ocağın Ruhsal olay olduğuna, Ruhsal bir olayınsa başında bir
Başkan`ın bulunmayacağına karar veriyorlar. Olursa bile, o, mutlaka
Ocağ`ın Ata`sı olacaktır. Böylece, Asif Efendiyev Asif Ata diye
tanınmağa başlıyor.
66
Asif Ata`nın soydaşlarına ilk çağrısı
Yakınlarıma
Siz Gizemli, Sihirli, Eski ve Kutsal Dünyanın zerrelerisiniz.
Aradığınız Doğa dünyanızda Derin ve Yüce semalar, vakur ve
bilge dağlar, Güneş`in şefkati, ormanın hikayeti, karın masalı, gece
muhteşemliği, sabahın tebessümü, sonu görünmeyen, kalbimizi beraberinde götüren, ruhumuzu enginliğine çağıran Yollar, güneşin
batışının hüzünlü hali, şimşeğin narası, selin azameti var...
Sizin Annelik, Aşk ve Dostluk dünyanızda beşik başında söylenen ninni kutsallığı, yüreklerden yüreklere akan Işık, Yer`in Göğ`ün
mihri, hayreti, Vecd haline dönüşmesi, Duygu çeşmesinin kaynaması, kendisini başkasında bulmak Saadeti var.
Aradığınız Tarih dünyanızda Kahramanlık Bilgeliği, Kendinden
geçmek Ulviyeti, Korku hissinin ölümü, İnsanın İlahi Kuvvetle
Yarışı, Babek`in kıtır kıtır doğranılan vücudu ve Halifeliği sarsan
Ruh`u, Azabın sonunda kavuşulan Ferahlık, Fedakârlığın bedelsiz
neşesi var .
Sizin Ruh dünyanızda Zerdüşt'ün Hürmüz`ü, Fuzuli'nin Mecnun`u, Mansur Hallac'ın Mutlak`a kavuşmak arzusu, Buda`nın
reddetme, Muğam`ın Ulvi Cezbesi var...
Aradığınız Halk, Vatan dünyanızda yüzyılların cilvesinden çıkmış Aksakkallık, Kalıtım, Ebeveynlik, Haya, İsmet, Gayret geleneğiyle, eskilere tapma, Atalar`ın Kutsal Ruhuna İmanla yaratılmıştır.
Her zaman kendinizi büyük Dünyada hissediniz. O zaman gerçek
kimliğinizi anlarsınız.
Dünyasızların Kalpleri kördür. Onlar Kutsallığı, ulviyeti
göremezler.
Dünyasızlarla savaşın - Dünyanızı onaylamak için!
Kendi içinizde bulunan kötülüğü, noksanları öldürünüz Dünyanıza layık olmak için.
Kalbinize bakın - orada Yarını göreceksiniz!
67
Ocak`ın amacı
Dünyada, Hayatta, halkımızda Asilliğe, Manevi Kamilliğe,
Ruhsal zenginliğe karşı sonsuz bir Tutku yaşamaktadır.
Ocak bu tutkudan oluşmuştur!
Dünyada, Hayatta, halkımızda yapaylığa, basitliğe, yalana karşı
sonsuz Nefret yaşamaktadır.
Ocak bu nefretten oluşmuştur!
Dünyada, Hayatta, halkımızda ölmez Geleneklere, Yüce Manevi
kaynaklara karşı sönmez Aşk yaşamaktadır.
Ocak bu Aşktan oluşmuştur!
Dünyada, Hayatta, halkımızda kutsallığa karşı ateşli bir hayranlık
yaşamaktadır.
Ocak bu hayranlıktan oluşmuştur!
Dünyada, Hayatta, halkımızda Düzenli, Disiplinli, Parlak, Güzel
İnsan kimliğine Çağrı yaşamaktadır.
Ocak bu çağrıdan oluşmuştur!
Dünyada, Hayatta, halkımızda Hararetli ve Derin, Muhteşem ve
Zarif, Büyük ve Kutsal Doğu Ruhu`na karşı ateşli bir istek
yaşamaktadır.
Ocak bu istekten oluşmuştur!
Dünyada, Hayatta, halkımızda Gayretle Tembellik, Liyakatle
Kabahat, Şövalyelikle Manevi zillet, Vatanseverlikle Vatansızlık
savaşmaktadır.
Ocak bu Savaşın ön saflarındadır!
Dünyada, Hayatta, halkımızda Yanar Zeka`nın Evladı olan,
Dünya Fikrinin Anlamını kendisinde belli eden, güzel, veciz sözlerle
soluklanan, Maneviyatı Gerçeklerle temizleyen Kanatlı, Duygulu,
Cesaretli fikre karşı zorunlu gereksinimler, ihtiyaçlar yaşamaktadır.
Ocak bu İhtiyaçtan oluşmuştur!
XX yüzyılın baykuşları İnsanlığın İnam Bayrağını çiğnetmek için
uğraşıyorlar. Bizlerse bu Bayrağı başımızın üzerine kaldırıyoruz.
İnsan her ortamda İnsan olarak kalabilir. O, her koşulda kendi
zayıflığı üzerinde zafer kazanabilir.
İnsan kendisini sürekli geliştirmek zorundadır. Bu, onun kendi
vicdanı karşısında en büyük görevidir. Tüm çirkinlikleri içinden silip
atabilir. Kötülüğün affedilme imkanı yoktur...
68
Ocak İnsana İnam fikrini vermeği, ondan Kamil İnsan yaratmaği
en önemli amacı saymaktadır.
Dünyada, Hayatta, halkımızda modernlik, çağdaşlık diye ahlaksızlığı, yırtıcılığı, karamsarlığı, barbarlığı insanlara ulaştırmağı amaç
edinmiş "sanat"a karşı tiksinti hissi yaşamaktadır.
Ocak sapık, çirkin, bayağı sanatla savaşını sürdürecek, ona karşı
acımasızlığını sergileyecektir.
Dünyada, Hayatta, halkımıza modern ahlak, modern güzellik,
modern yaşam tarzı kılıfları içinde kendi Asilliğinden,
Tarihselliğinden, Ulusal Mahiyetinden ayrılmış saldırgan, aktif,
sapkın güçler yaşıyor.
Onların geçici ve zararlı kaidelerini Ocakta yakıp küle dönüştürmek gerekir.
Biz geleceğe geçmişimizin cesedi üzerinden geçip gitmiyoruz.
Biz geleceğe Kutlu geçmişimizin geniş yollarıyla gidiyoruz.
Biz Batı solcuları gibi gelecekle geçmiş arasında uçurum görmüyoruz, "ya gelecek, ya geçmiş" demiyoruz.
Biz böyle düşünüyoruz ki, modern insanın Kalbinde Mecnun
Ateşi yaşamalıdır, Nesimi Enelhakı, Zerdüşt İşığı parlamalıdır,
Mugam Hikmeti, Saz azameti bulunmalıdır .
Biz kültürel bedbinlerin "İnsan yok olur" - çığlığına inanmıyoruz.
İnsan kendi büyüklüğüne dönmeli ve Ocak bu evrensel tarihi
göreve hizmet etmektedir.
Biz geriye değil, ileriye gidiyoruz.
Fakat biz ileriye geçmişimizle beraber gidiyoruz.
Biz Evren`in Ulvi Ruhunu Kalbimizde dolaştırıyoruz. Bu Ruh
bizi Kutsallaştırıyor ve biz bu kutsallığı Dünyaya, Hayata, Halka
iade ediyoruz.
Dünya güzelleşiyor, İnsan temizleniyor, Azamet, ulviyet geliyor
Hayata, Sıcaklık, Aşk süslüyor Dünyayı, Gayret, Namus biliyor
Maneviyatı, Fikre enginlik, duyguya derinlik ihsan ediliyor.
İnsan kendisi üzerinde kazandığı zaferi kutluyor.
Biz Azerbaycanlıyız, Doğu dünyasının bir parçası.
Mukamlarımızla, Şiirimizle, Gelenek ve göreneklerimizle
Doğu'ya bağlıyız, Fuzulilerimiz, Nesimilerimiz Celaleddin Rumilerle, Hafızlarla akrabadır.
Doğu kültürüne kavuştuk, onun Ruhu`na Ruh`umuzu kattık.
Kaybetmetik, tam tersi büyüdük, yükseldik, hem de yükselttik.
69
Doğu'nun ikinci Fuzulisi yoktur, mukamları da en kâmil biçimde
biz koruyup bugünlere getirdik ve söyledik.
Biz hem de Batı'dan yararlandik. Ancak hiçbir zaman batıcı
olmadık. Sanatımızda, Felsefi aklımızda, Müziğimizde bulunan Ruh
- sıcakkanlı, Bilge Doğu Ruhudur.
Biz hem de Türkçe konuşan halkların bir parçasıyız. Ancak bu
özelliğimizi Doğuya karşı kullanamayız.
Biz konuşan halk olsak da, en çok Doğu halkız. Bizim
Maneviyyatımızda bildirilen Doğu Mahiyeti çok güçlüdür. Adet
Geleneklerimiz, Cengaverliyimiz herkese bellidir.
Böyle bir halk kendine özgü Maneviyat Felsefesi yaratmalıdır.
Tarih ondan bu görevi üstlenmesini istedi.
Ocak bu Gereksinimden yarandı!
Fuzulilerin, Nesimilerin, Mukam`ın, Saz`ın, Doğu Ruhu`nun,
genelde Dünya düşüncesinin devamı niteliğinde olan Maneviyat
Felsefesi'ni Ocak mutlaka yaratacaktır!
Biz Dünyayı ve İnsanı daha Güzel ve Kamil görmek istiyoruz.
Dünyanın Akıbeti İnsanın elindedir. Güzel İnsanlar Güzel Dünyayı yaratma iktidarında olurlar.
Azerbaycan'ın göğsünde yanan bu Ocak Halis, Gayretli ve Temiz
İnsanlar ortaya çıkaracak, Güzel İnsan yaratmakla Güzel Dünyaya
hizmet edecek.
Artık bir an bile olsun kalbimizde Kutsallık Ateşi azalmasın!
Artık bir an bile olsun gözlerimizde Hayret İşığı azalmasın!
İrademiz, Gücümüz, Cesaretimiz, Fedakarlığımız – maksadımıza
beraber olsun!
Ocağın Kutsal Ruhu sönmez olsun!
70
Asif Ata`nın Amacı
Ruhsal Uyanış
Asif Ata`nın amacı insanı ve dünyayı değiştirmektir. Yeni İnsan,
Yeni Halk yaranmalıdır. Yeni evren yaranmalıdır. Bu İstek siyasetle
gerçekleşmez, devrimleyse hiç olmaz. Bu İsteğin gerçekleşmesi için
Rönesans gerekir. Toplum bir iç Evrim Yolu geçmelidir.
Ruhsal Rönesans altı düşünceden oluşmaktadır:
Mutlaka İnam
Kamil İnsan
Ruhsal Toplum
Bağımsız Vatan
Özümlü Doğu
Liyakatli Evren
Bunlardan sonuncusu - "Liyakatli Evren" aslına bakılırsa bir
sonuçtur. Yerde kalan beş fikirse Yoldur.
I. Mutlaka İnam. Bu düşünce Asif Ata dünyagörüşünün aynı
zamanda genel ismidir: "Mutlaka İnam Ocağı", "Mutlaka İnam
dünyagörüşü", "Mutlaka İnam Öğretisi", "Mutlaka İnam Dönemi”,
"Mutlaka İnam Felsefesi" gibi isimlendirmelerimiz mevcuttur.
Mutlaka İnam Allah'a, yani transsendentala, doğaüstü yürürlüğe,
gökler saltanatının hükümdarına; adam gibi konuşan, düşünen,
gören, öfkelenen, öç alan, dünyayı yok yerden bir işaretiyle yaratan
uydurma bir varlığa güveni kabul etmemektedir. Mutlaka İnam
dünyagörüşüne göre Dünya eğlence olarak yaratılmamıştır, süslenmemiş, yokedilmek için geliştirilmemiştir. Dünya - Kendisinin Sonsuz, Ebedi, Kamil Dünyalık niteliğinden, anlamından uzaklaştı.
Dünyalık Dünyanın dışında değil, onun özünde, kendi ahenginde,
disiplinindedir. Dünyanın inşa edeni, efendisi, yöneticisi yoktur.
Dünya anlamca sonsuzdur, yani Dünyanın olmayan vaktinin
bulunması asla mümkün değildir. Dünya anlamca ebedidir, yani
Dünyanın olmayan vaktinin olması mümkün değildir. Ahiret,
kıyametin kopması hepten saçmadır. Dünya değişiyor, yenileniyor.
Dünya değişmez olarak kalmakta, sadece kendi belirtileriyle
yenilenir. Yani dünyadakiler ölür, yokolur, dağılır. Ancak yenisi
doğar – dağ yokolur, yenisi yaranır, bir nehrin suyu kurur, yenisi
71
gürül gürül akmağa başlar, çeşme soğulur, yenisi ortaya çıkar; doğa
bir yerde ölür, başka bir yerde varolur. Tüm bunlar Dünyanın
kendisinden oluşur, Yabancı bir varlığın emriyle oluşmaz.
Hayat Kendi yasalarından Ezeli, Ebedi, Sonsuz, Kamil Hayat
olmaktan uzaklaştı. Hayat ölür, değişir, ancak Hayatilik ölmez ve
değişmez. Sadece yeni belirtileriyle yenilenir.
İnsan Kendi yasalarından Ezeli, Ebedi, Kamil, Sonsuz İnsanlığından uzaklaştı. İnsanın çamurdan oluşması, sonra kaburgasından
yaratılmışla çiftleşerek artması saçmadır. Dahası bilimsel teorilerin
insan hakkındaki yanılgıları kabul edilemez. Maymunun evrim
yoluyla insana dönüşmesi çok saçma. "İnsan içinde Mutlak taşıyan,
ortamdan, gerçeklerden yüksek olan, Mutlaklığa yönelen ve
Mutlaklaşmaya kadir olan Ruhsal bir varlıktır" (Asif Ata).
Asif Ata`nın İnsanlaşma Öğretisi İnsan hakkındaki bu tarife göre
var olmuştur. Asif Ata`nın "Kamil İnsan" düşüncesi insanın canlı
türler arasında en mükemmeli ve akıllısı olduğunu yüceltmiyor. Asif
Ata İnsan`ı başka türlerle değil, Mutlak`la karşılaştırmaktadır. İnsan
Gerçeklik ve Anlam topluluğudur. Gerçek insan biyolojik, doğal
özelliklere sahip bir varlıktır. Ancak derinlere indikçe onun içinde
yüksek nitelikler gözükmektedir. Kutsallık, ulviyet insanın bünyesindedir. İnsan kendi gerçek manada anladıkça Ruhsal anlam kazanıyor
ve İnsanlığıyla eşit duruma geliyor. İnsanın Özümlülüğü değil,
Mutlaklığı, insanlığı daha önemlidir. İnsan dünyada görünüp yok
olmak için doğmuyor, kendi Anlamına ulaşmak, insanlaşmak için
doğuyor. İnsan gerçekliğe denk yaşayınca ölümlü oluyor, dolayısıyla, geçici özellikleri ile bitip gidiyor. Sadece nesil üremesine
katkıda bulunuyor. Fakat Özümlülüğü bulan İnsan ölümsüzlüğüne
kavuşmuş oluyor. Kendisinin yüksek, manevi nitelikleriyle Ulusal
anlama yükseliyor Nesimi misali, Buda misali, Tolstoy misali...
Asif Ata`ya göre İnsan`ın insanlaşması üç aşamadan geçerek
kamilliğe ulaşır: kendini tanıma, kendinden uzaklaşma, kendisine
yakınlaşma, yani, kendisini bulma. Kendini tanımanın ve yaratmanın
bir yolu da "kendinle savaş" (Azerbaycan türkcesinde “Özüyledöyüş”) yöntemidir. Her birey itiraf yoluyla kendi içinde
bulunduğu tüm kusurlu yönlerini açığa çıkarmalı, tanımalıdır.
Kendisini kandırmamalı, küçük "ben"ini besleyen içgüdülerinin
etkisini ortadan kaldırmalıdır. İtiraftan korkmamalıdır, özündeki
kötülükleri görüp etrafa göstermekten utanmamalıdır. Bu durum
72
oldukça zordur. Kişide savunma içgüdüsü hep güçlü olur. Birey
ömrünü içtenlikle dolduramadığından, biyolojik hayatın etkilerinden
vazgeçemediğinden içinde bulunan kötülüklerini itiraf etmesini
bilmiyor. Toplumdan saklamağa çalışıyor. Ancak öncelikle o,
kendisini kandırıyor, kendisini içinden, özünden ayrı tutuyor. Bu
yüzden, beşer tarihinde kamil insanlar çok azdır. Buna rağmen, her
bireyin olgunlaşma hakkı ve yeteneği vardır. Kamillik seçilmişler
için değildir. İtiraf etmesini bilen, hayatındaki kötülükleri tanıyan
birey kusurlu duyguları ömründen silmeğe başlıyor. O, kendisini
tanıdıkça, yani kendisini kandırmadıkça içindeki güç artıyor ve
gittikçe daha büyük iddialardan vazgeçmeğe başlıyor: şöhretten
vazgeçmek, şehvetten vazgeçmek, eğemenlikten, vurdumduymazlıktan vazgeçmek; Bencillikten, pisliklerden, adilikten, basitlikten
ayrılmak. İçindeki Şer'i yenen sosyal şerle savaşıyor. İnsanı sevmesi
onaylanıyor, Vatanseverliği, Hakikatseverliği, Adilliği, Özgürlükçülüğü, Evrenselliği onaylanıyor. Birey kendisinden, yani küçük
"ben"inden ayrıldıkça Özümlüğüne, yani yüksek "Ben"ine kavuşuyor. Kendisiyle savaşmasını bilmeyen gerçeğin değerini asla
bilemez, özgürlüğün değeriniyse hiç bilemez, halkını, Vatanını asla
sevemez. Kendisiyle savaşmayıp başkasıyla savaşan, yani kendi
içindeki kusurları gizleyip başkasında kusurlar arayan Şer`e hizmet
etmiş oluyor. Hiçkimse başkasının yerine onun kusurlu duyguları,
yönleriyle savaşamaz. İç savaşı kaba kuvvet savaşı olarak algılayan
toplum kendi soyundan ayrılmış, kendi değerlerinden uzaklaşmış
toplumdur. Kendisi iyileşmeyen, kötülüklerden arınmayan toplumdaki kötülüklere karşı gelemez, onu ortadan kaldıramaz. Sadece
Kamil Bireylerin yarattığı toplum Kamil, Ruhsal Toplum olabilir.
Asif Ata`nın "Ruhsal Toplum" veya "Ulusal Birlik" fikri kendisini
Kamil bireylerle göstermektedir. Asif Ata`ya kadar neredeyse tüm
teoriler sosyal değişikliği insandan kenarda başladılar. Bu nedenle
değişiklik hep yüzeysel oldu. Efendilik-Kölelik ortadan kalkmadı,
sosyal kutuplaşma ortadan kalkmadı, insanın insan üzerindeki
şiddeti, tecavüzü ortadan kalkmadı, adaletsizlik, eşitsizlik, vicdansızlık hüküm sürdü. "Dünya böyle gelmiş, böyle gidecek" diye insanlık
dışı gidişata kimse “dur” demedi. Tam tersi onayladı bu gidişatı.
Tabii, kendisini yenileyemeyen insan sosyal, politik gelişimin gerçekleşeceğine asla inanmaz. Ancak bununla beraber, dünyada
insanlık dışı gidişata karşı direniş hep olmuştur. Nihayet, bu direniş
73
daha mükemmel bir düzeyde Asif Ata`da kendisini gösterdi. Asif Ata
insandan, yani, onun iç gereksinimlerinin dışında şekillenen Kuruluşları reddetmektedir. "Ne Kapitalizm, ne Sosyalizm, Ruhsal Toplum
yaranmalıdır" diyor. Kapitalizm bireyin efendiliği, Sosyalizmse
devletin ağalığıdır Asif Ata`ya göre. Her ikisi insanın hakkına
tecavüz ediyor. Hakkına tecavüz edilmiş insansa halk yaratamaz.
"Halk karşılık beklemeyen, Bağımsız bireylerden oluşmalıdır"
(Asif Ata). Asif Ata`nın "Ruhsal Devlet" düşüncesi mevcuttur. Bu
düşünceye göre, Devlet maneviyata dayanmalı ve çok az işlevlere
sahip olmalıdır:
1) Bireysel yönetim; 2) Mülkiyet eşitliği yaratmak; 3) Bireyi
toplumun baskısından korumak; 4) Ayrıcalığın başkanlık, efendilik
halinden Atalık`a geçmesini sağlamak.
Devlet Ruhsalyata(maneviyata) dayanmadıkta halk sürüleşiyor ve
onun yönetimi de oldukça kolaydır. Devlet onun başında duranların
ayrıcalık üstünlüğünü koruyan kaba kuvvete dönüşür. Ulusal Birlik
halindeyse devlet yalnız bu Birliğe hizmet edecektir.
Asif Ata`nın Ruhsal Devlet modeli Dini Devlet anlamına
gelmiyor. İran İslam Devleti en fena şiddet olayıdır. Orada Ruhsallik
yoktur, yani Devlet Ruhsal ilkelere dayanmıyor.
Tam da sırasıyken, Mutlaka İnam dünyabakışının "Ruh",
"Ruhsallik" kavramlarına da burada kısaca da olsa açıklık getirelim.
Şimdiye kadar ruh meselesiyle alakalı çeşitli farklı görüşler
belirtilmiş, bu bakışa farklı anlamlar verilmiştir. Örneğin, Kitaupanişat`ta ruh - kozmik enerjidir. Saçın ucunun birkaç milyartlık bir
parçası olabilecek bir mikrocandır. Semitlerde ruh varolmanın
teminatı olan candır. İnsan öldüğünde ağzından havayla birlikte
çıkıyor ve uçup gidiyor... Asif Ata öğretisinde Ruh - İnam, İdrak,
Maneviyat, İrade Birliği'dir. İnsanı İnsan olarak vareden bu İnsansı
özelliklerin Mutlak halidir. Ruh`un ölmezliğini de çeşitli illüzyonist
belirtilerle değil, bu özelliklerin soyda, halkta, Evrende yaşamasıyla
kıyaslamak daha doğrudur.
İnsan kendi ruhunu İnam`ını, İdrak`ını, Maneviyat`ını, İrade`sini
yarattığında artık o, ölümsüzlüğüne ulaşır. İnsan büyük anlamda
ruhunu yaratamıyorsa, nasıl varsa, öylece kalıyorsa, o zaman, ruhun
olağan belirtileriyle anılar halinden uzağa gidemiyor ve ruhsal
olanaklarının büyük çoğunluğunu kendisiyle beraber mezara götürüyor. Ancak insan fiziksel olarak da tam kaybolmuyor. Ayrı ayrı
74
belirtileri evlatlarında, soyunda, halkında sürüp gidiyor. Ölüm sadece
bedensel bütünlüğünü parçalıyor. İnsan genetikle, kanla, doğayla
yaşama geri döner. "Ölümle görüş" bildirisinde Asif Ata yazıyordu:
"Ellerim birine kısmet olacak, gözlerim diğerine, saçlarım bir
başkasına ..."
Mutlaka İnam – Dünyanın başlanğıçtan ta günümüze kadar gelen,
ebedi, kamil, sonsuz Anlamında gerçek bir İnamdır. Dünya hiçbir
zaman ölmeyecek. Bu, yaşamaya ve insanlaşmağa iyimserlik
yönünde temel yaklaşımdır.
Mutlak İdrak - İnsanın Ruhsal varlık olduğunu idrak etmek,
İnsanı korumak ve tasdik etmektir.
Mutlak Maneviyat - hasbîlik, Fedakarlık ve Vicdançılıq temelinde
yaşamak - İnsani Onurun onayı.
Mutlak İrade - Zamandan üstün yaşamak, şartlara, ortama
eğilmemek, Mutlak Gerçeğe tapınmak, Mutlak Özgürlüğe kavuşmak
- bu tür sonu en yüksek nimet saymak.
Ruhsal Rönesans'ın 4. fikri "Bağımsız Vatan" fikri. İnsanlık
tarihinde hiçbir peygamberin Vatan fikri olmayıp. Asif Ata Vatan
bağımsızlığını fikir seviyesinde koyuyor ve bunun üzerinde seri
vurgu yapıyor. Ruhsal Rönesans Vatan dışında kurulamaz. "Dünya
Vatandan başlıyor" diyor peygamberimiz Asif Ata. Vatanıyla bütünleşemeyen evrensel değerleri de kabullenemez. Vatan sadece
toplumun yaşadığı coğrafi mekan değil, toplumu halk seviyesine
yükselten insancıl, evrensel değerlerin oluştuğu, korunduğu kutsal
bir adrestir. Vatanseverliğin temel kriterisi bağımsızlıktır. Vatan
bağımsız değilse, halk da bağımsız değildir. Asif Ata diyordu:
"Dünyadan bağımlı olmadığın sürece bağımsızsın." Yani siyasi
birliklerin tasmalarında özgür ve bağımsız halk olmak mümkün
değildir. Vatanın bağımsız olması için devletin Bağımsız Ekonomisi,
Bağımsız Kültürü, Bağımsız diplomasisi olmak zorundadır. Bu
meseleyse Milli İdeoloji temelinde yaranabilir. İdeolojiyse Mutlaka
İnamdan kaynaklanacaksa, ulusallaşması mümkündür. Asif Atanın
İnamı soyut evrensel bir bakış değil, tam tersi Ulusallıktan başlayıp
Evrenselliğe doğru gelişen dünyabakışıdır. Ulusallığımızın oluşması
ve korunması Yurdumuzun Bütünlüğünü ve Bağımsızlığını gerektirmektedir. Yurdumuz bugün bölünmüş, parçalanmış durumdadır.
Onun bir parçasında oluşan Bağımsızlık göreceli bağımsızlıktır,
aslında resmi niteliktedir. Bu nedenle Asif Ata "Uluyurd Hareketi"
75
fikrini ileri sürmektedir. "Uluyurd Hareketi" kendisinde 5 prensipi
barındırmaktadır: 1) Kabilecilikle mücadele; 2) Dincilikle mücadele;
3) Etnik bölücülükle mücadele; 4) Yabancılaşmayla (Batılaşmayla,
Ruslaşmayla) mücadele; 5) Azerbaycan'ın siyasi restorasyonu Bütün Azerbaycan.
Ruhsal Rönesans'ın 5'inci fikri "Özümlü Doğu" düşüncesidir.
Asif Ata dünyanın Doğu'ya-Batı'ya bölünmesine karşıdır. Bu
bölgüyü Batı yarattı ve Doğu'ya ikinci tür bölge olarak bakıyor. Asif
Ata Özümlü Doğu düşüncesi dediğinde onu coğrafi anlamda
anlamamalıyız, bu sırf Doğu değerlerini temel alan bir yaklaşımdır.
Ve düşünün ki, Doğu`nun öz Değerlerine sırt çevirmekle dünyayı
bütünlükte anlaması, kavraması mümkün değildir. Bu anlamda
küreselleşme aslında Dünyalaşma değildir, Batılılaşmadır. Batı'daysa
hemen hemen manevi değerler yokolmuştur. Sadece bilimsel ve
teknik gelişmeyi esas olarak alırlar ve bu imkandan yararlanıp dünya
üzerinde Efendiliklerini gerçekleştirirler. "Bir zamanlar bir bilge
Doğu vardı, şimdi çocukça Batı'nın peşinden sürünmektedir (A.Ata).
Dünyanın gidişatı bilimsel ve teknik ilerlemeyle düzene sokulmuyor,
daha da bozulmaktadır. Bu nedenle Doğu'nun fıtratında ve halinde
olan maneviyatcılık, insancılık geri kazanılmalı ve tekrar dünyanın
haline dönmelidir. Asif Ata kendisinin yarattığı Mutlaka İnam
olayıyla bu kutsal görevi üstlenmiştir.
Ruhsal Rönesans'ın son düşüncesi "Liyakatli Evren" düşüncesidir. Yukarıda da vurğu yaptığımız gibi, bu düşünce hem de sonuçtur. Evrendeki halkların çeşitliliği – Çeşitliliklerin Beraberliği
demektir. Her bir halk özellikleriyle evrenseldir. Halkların özgünlüklerine karşı çıkmak Evrene karşı çıkmaktır. Halkları esarete düşürmek, kendine yabancılaştırmak kabul edilemez. Halklararası ilişkiler
insani ilişkilere dayanmıyorsa, evrenin yarınını konuşmak zordur.
Uluslar birbirine inanmadıkça sevgi ve saygı kurulamaz. Halkların
birbirinden nefret etmesi insanlığın ölümüdür. Bu nefreti halklar
arasında yaratan politik güçlerin ağalık emelidir. Bu yüzden de
"Politik gerçekle (hakikatla) değiştirilmelidir."
76
Mutlaka İnam Ocağı`nın
iç kuralları ve yaşam tarzı
Her bir dünyabakışında olduğu gibi Mutlaka İnam Ocağı`nın da
kendi kuralları, yaşam tarzı ve kavramları (terimleri) vardır. Tabii ki,
köklü değişiklikler yapan Yeni İnam eski kuralların kendisini teyit
etmesine rağmen toplumun hangi kurallara, geleneklere uyğun
davranmalı olduğunu sorgulamalıdır. İnam halkının oluşumu için
önceki alışkanlıklardan, yöntemlerden vazgeçilmesi kaçınılmazdır...
İnamcılar birbirileriyle buluşurken "selam" yerine "Kalbinde Ata
Güneşi olsun", ayrılırken "Atamız var olsun!" diyorlar. "Ata Güneşi"
İnsana güveni, insanlıkta kriteri olarak kabul edilmelerini, Ruhsal
varolmasını sağlayan bir kelimedir. "Atamız Var olsun" - yani
İnamımız var olsun, Ocağımız var olsun, Ruhsalyatımız var olsun
anlamını taşımaktadır.
Ocak yapılanması en çok törenlerde kendisine yer edinmiştir.
Etkinlikler 7 törenden, 2 şölenden ve 4 bayramdan oluşmaktadır.
Törenlerde ancak Ocak Evlatları yer alıyor. Yapılan şölenlerde ve
bayramlardaysa Ocakseverler ve ilgilenenler de bulunabilirler. Ocak
Ruhsal Ailelerden oluşmaktadır. Her Aile`nin ayda birkez aylık
toplantısı töreni yapılmaktadır. Ocak zamana bağlı olarak ayda bir
kez, ya da iki ayda bir kez "Amaçlaşma-Yakınlaşma günü" düzenlemektedir. Amacı öğrenmek ve öğretmek, ruhsal düşünce boyutları
temelinde Yaklaşmadır. Usülümüzse halkın içine seferler yapmak,
görüşmelerde bulunmak, Amacımızı öğretmek, Ocağ`a davet etmek;
hem de basın vasıtasıyla fikirlerimizi yaymak, edebi dergiler hazırlayıp yaymak; kişisel iletişimlerimizi kurmak ve herkesi seri İnam`a
çağırmak. Ata`mızın dediği üzere, İnsanlaşmak ve İnsanlaştırmak.
Tapınaklar (İnam Evleri) dikmek, halka kendi Ruhsal kimliğini
anlatmak ve kendi Ruhsallığınıa yaşamağı öğretmek.
Ocak kendi yılsırası (tarihi) ve günsırasına (takvimina) uygun
olarak yaşamaktadır. Ve bunu ülke çapında gelenek haline getirmeği
amaçlıyor. Dahası milli yazı sistemi (Orhun Yenisey alfabesini temel
alarak) ortaya koyuyor ve tüm kutsal arşivini bu alfabeyle hazırlıyor.
Ocak kendi Ruhsal öğretisinde "Ölügömme" ve Evlenme
("Beşikbaşı töreni") kurallarını yaratarak imkan düştükçe bunları
sosyal hayata uygulamak için çalışıyor.
77
Ocak Asif Ata`nın Mirası - Kutsal Kitapları`nı ("Kutsal Bitig"lerini) 13 ciltde hazırlayarak arşivleştirerek imkan düştükçe
yaymaktadır.
Ocakçı günde 3 kez Ata`dan Rica diyor ve Mutlakla Temas sözü
söylüyor. Bu Rica ve temaslar kendisiyle - kendi anlamıyla yüz yüze
durmakla, kendine çekidüzen vermekle ve güne hazırlamakla insanda
sabit hal yaratıyor. İnsanın özgüvenini olgunlaştırıyor, arızalara
enmemek için kararlılığı artar. Yolda olduğunu anlar, Yük altında
olduğunun sorumluluğunu idrak eder.
Ocak`ta Atalık ve Evladlık olayına gelinceyse Ata İnamın
Atasıdır, Evlatsa İnam`ın evladı, Ata'nın takipçisi, eski dönemlerdeki
Havarisi, İmam`ı ve mürididir. Ata`nın talebi şudur ki, Ata`ya
evlatlık eden evlat amelinde dürüst olmalı, Ata felsefesi Evlad
felsefesinde devam etmelidir. Evlat icraat memuru değil, bilakis
kurucu, Yaratıcıdır. Ata diyor: “Evlat kendisinde üç özelliği
yaratmak zorundadır: yazarlık, hatiplik ve yönetim”. Bu, evladın
Ocak Kuruculuğundakı temel silahıdır.
Ocağa Evlad kabulü törenle gerçekleşen bir olaydır. Halkın
içinden ayrı ayrı insanların Ocağa kabul edilmesidir. Kabul edilecek
olan insan amacını, gayesini Asif Ata`nın adına rica biçiminde
yazıyor. Ata`dan "Ruhsal Ad" alarak Ocaklaşmağa başlıyor. Törende
Ocakçılar`a taker taker tanıtılıyor ve Ocakçılığını doğrulayan Ruhsal
Belge - "Evlatlık belgesi" alıyor. Ata`nın sağlığında bu işler Ata
tarafından yapılırdı, onun ölümünden sonra ise Ocak yükümlüsü
(Soylu Atalı) tarafından gerçekleştirilmektedir.
Ata öldükten sonra Ocağ`ın Ruhsal Düzeni'ni yaratan ve koruyan,
Ocağ`ın Ruhsal yöneten Ocak yükümlüsü olayı oluşmuştur. Asif
Atanın ölümünden bugüne kadar bu sorumluluğu bu yazının yazarı
(Soylu Atalı) kendi üzerinde taşıyor. Yukarıda belirttiğimiz üzere,
Ocakda Atalık ve Evlatlık olayı var. Ocak yükümlüsü Ata`nın yerine
geçmez, o, öylece evlad olarak kalır. Sadece Ocağ`ın bir Kurum
olarak yaşayıp yönetilmesini sağlar. Tabii ki, genç Ocakçılar`ın
aklının, kalbinin gelişmesinde görev üstlenir. Bununla beraber,
Ocakda görev, ayrımcılık, rütbe yoktur ve olmayacaktır. Ocağın
Ata`sı, Ruhsal Başkanı ebediyen Asif Ata`dır. Asif Ata
Peygamberdir. Onun devamçıları Peygamber`e eş değildir. Onun
Yolu`ndan devam edilir, Ocağ`ı ayarlanır, Ruhsallık yönetilir.
78
Ocakçı
“Dünyada Yeni bir dünya düzeni oluşmalıdır” diyen Asif Ata
Kutsal, Ruhsal bir çalışmaya başlamıştır. Bu işin gerçekleşmesi için
kendisi için bir yön belirlemiş ve Kurum yaratmıştır. Bu Kurum`un
içinde olan ve ömrünü böyle bir kutsal niyetin gerçekleşmesine
bağlayan insana Ocakçı denir. Ocakçı herzaman kendisiyle savaşıp
kamilleşen, içinde eğilmek, sapmak, satılmak, dönmek imkanı
barındırmayan güçlü kişiliğe sahip oluyor. Onun duyguları, idrakı,
maneviyatı, vatan sevgisi, millet sevgisi herzaman Mutlaka İnam`dan
kaynaklanıyor. Başka boyutlar Ocakçı için yönsüzlük sayılır. Ocakçı
hakkını Ocağa veriyor, Ocağın Yükümlüsünün verdiği göreve uygun
Ocak Kuruculuğu çalışmalarını gerçekleştiriyor.
Her Ocakçı Ocağ`ın bir Ruhsal Ailesinde olmalı, Ocak törenlerine
düzenli olarak katılmalı, söz söylemelidir. Ata`ya – Ocağ`a Ruhsal
rapor vererek Ocakçılığını hep en üst düzeye taşımalıdır. O Ocağın
tüm kurallarına uymalı, İnam Evi`nin (İnam Tapınağı'nın) oluşmasında yer almalı ve İnam Evi`nin İnsanlığ`ın kutsal adresi olarak teyit
edilmesine çalışmalıdır. Ata`nın "Kutsal listesi"ni öğrenmeli, OcakTürk abc`sinde yazmasını bilmeli ve genel olarak Ocak
Yükümlüsü`nü kabul etmelidir.
Mutlaka İnamcı
Hiçbir dini öğretiyi kabullenemeyen, Asif Ata`nın yarattığı
dünyabakışının bazında yaşayan, Asif Ata`nın peygamberliğini kabul
eden, O'nun yazdığı kitabı İnsanlığın Kutsal kitabı sayan herhangi
yurttaşımız İnamcı sayılmaktadır.
İnamcı`nın kararlarını Ocak vermiyor, kendisi veriyor. Ocaksa
onun yaşamasına, davranışlarına hiçbir sorumluluk kabul etmez.
Sadece İnamcı`ların gönüllü olarak Ocağ`a danışmasından sonra
Ocak onların istekleriyle, örf ve geleneklere yönelik atmak istedikleri
adımlarla ilgili tutum sergileyebilir. Diyelim ki, İnam yönünden
herhangi bir Birlik oluşturmasında, ya düğün ve yas törenleriyle
alakalı kuralları belirler.
79
Ancak İnamcılar Ata`nın dünyabakışının yayılması ve kabul
edilmesi için herzaman Ocağa destek olmalı ve hertürlü yardımı
etmelidirler.
İnamcılar "Atalı" soyuna mensup değiller.
Ocakdostu ya da Ocaksever
Ocakdostu - Ocaksever resmi olarak başka bir dünyabakış
taşıyıcısı olabilir. Ancak Asif Ata`nın Yurtçuluk, İnsancılık,
Milliyetçilik yönünde tüm adımlarını izlemeli, bilmelidir. Her
ortamda Asif Ata`nın Dünyabakışına karşı olan görüşleri doğru
saymamalı ve yeri geldiğinde itiraz etmelidir. Asif Atayla halk
arasında belli düzeyde köprü rolünü üstlenmesini bilmelidir.
Bu gidişle İnam Halkı`nın oluşmasında herkesin az veya çok
anlamda katkısı olmalıdır.
80
İnam`ın Din`den üstünlükleri
Temel ilkelerde yalan olmamalı
I. Yazının yazılma nedeni - açılış konuşması
Biz dünyaya yeni İnam dünyabakışı sunuyoruz. Diyoruz ki, İnam
din değildir, dinden farklıdır ve üstündür. “Farklı” ve “üstün”
sözleriniyse dini kabullenmediğimiz ve İnamı kendi dünyabakışımız
saydığımız için söylemiyoruz. Burada farklılığın ve üstünlüğün bir
takım özellikleri var. Temel ilkelere başvurmakta amacımız da bu
özellikleri imkanımız yettiğince anlatmak ve açıklamaktır. Bu yazıda
biz doğruluğumuza ve içtenliğimize güveniyoruz. Okur öyle
düşünmemelidir ki, biz onu kendimiz için yararlı olan yöne
yönlendiriyoruz. Zaten gerçeği tarihten, tarihi gelecekten gizlemek
mümkün değildir. Doğruyu görmek, doğruyu bilmek, doğruyu
söylemek tek kriterimizdir.
Biz Asif Ata`nın ileri sürdüğü İnsanlaşma fikrinin taşıyıcılarıyız.
Bu düşünceyi kendi özümüzde geliştirmek ve yaşatmak için
dayanağımız, tapınağımız, güvendiğimiz tek değer İnsandır. İnsanın
kendine eş, yani anlamına layık olarak yaşaması yolunda çok ciddi
engeller bulunmaktadır. Engeli insan kendisi yaratır, büyütür ve
korur. İster din, ister sosyal kuruluşlar insanın özünü, içini
tanımasına hep engel oldu. Maalesef, insan yalansız yaşamağı amaç
edinemedi. Sözde yalana kötüdür diyerek, yalanı lanetledi, oysa
ilişkilerinde yalansız yapamadı. Yalana beraat verip, yalansız
yaşamak mümkün değildir dedi. Sosyal düzen yalan üzerine
kuruldu. Yalan - düzensizlik demekti oysa.
Bütünlük olmuyor, çelişkiyse hep artıyor. Bunun oluşma
sebepleriyse bellidir, çünkü insan çifte standartlara sahiptir - hem
ruhsal, hem de bedensel olarak. Bu bir gerçektir, bunun yalan
olduğunu iddia etmek mümkün değil. Bu nedenle tüm dinler, sosyal
kuruluşlar çifte standartlarla yaşadılar. Ruhsallık ve bedensellik
paralel yürütülmeğe çalışıldı. Sonsuzluk ve yaşama süresi karşı
karşıya konuldu ve yaşama süresi avantaj elde etmiş oldu. Zira
düşünüldü ki, zaman akıp gidiyor, beklemiyor. İnsan kendisine telkin
etti ki, maneviyat bekler, oysa bedenselliğin beklemesi mümkün
81
değil. Sosyal kuruluşlar bedenselliği hep öne çıkardı. Din de sözde
maneviyat dedi, ancak yaşamda bedenselliğin etkisinden kurtulamadı. Dinin başında duranlar Efendileşti, Maddeselleşti, Kapitalistleşti, ama asla Ruhsallaşamadı. Bedenselleşme herkesi kendisine kendi varlığına esir etti. Bu nedenle yaşam mücadelesi süregeldi. Bu
mücadele insanda tüm hayvansal duyguları ortaya çıkararak
tetikliyor. İçgüdüler hayatın sahibine dönüştü. Maddeselliği kazanmak, avantajı öne çıkarmak hayat prensibi haline geldi. Bu gidişatta
kaba kuvvet belirleyici faktör oluyor. Bu yüzden de herkes güçlü
olmak, kaba kuvvete başvurmak istiyor, güçlü olmak, başkasının
gücünü kullanmak ve ayrıcalığa ulaşmak aşkıyla yanıp tutuşuyor.
Bilim, eğitim, bireysel yetenek, beceri, yetenek kaba kuvvetin işini
kolaylaştırıyor. Bu yüzden de insan millet olmaktan, evrenin bir
parçası olmaktan uzaklaşıyor.
Millet insanların toplamından değil, insani özelliklerinden oluşmaktadır. İnsanoğlu (beşeriyyet) da halkların toplamından değil,
onların güzel değerleriyle varolmuştur. Tüm bunlar insanın kendini
tanımasıyla direk ilişkilidir. Hiç kuşkusuz, bir soru daha ortaya
çıkmaktadır - eğer insan çifte özelliklere sahipse, peki onun kendisini
tanıması hangi anlama gelmektedir? Yukarıda vurguladık ki,
biyolojik varolmasının mevcut yasaları Ruhsal yasalara aykırıdır.
Aynı zamanda, doğada biyolojik yasaların önlenmesi de mümkün
değildir. Ancak insan eşya değil, hele hayvan hiç değil. Onun anlamı,
yani evrensel değerleri onun içinde bulunduğu doğasından, hal ve
hareketlerinden daha üstündür. O zaman, insanın kendisini tanıması
yapısına değil, anlamına uygun yaşaması anlamındadır. Sosyal
hayatta Ruhsal kanunları tesis etmek mümkündür. Bölünmüşlük,
efendilik kölelik bölgüsü, kendi değerlerine yabancılaşma, halka,
insana yabancılaşma ruhsal yasaların yokluğu yüzünden gerçekleşmektedir. İnsanın kendisiyle yetinmemek, özündeki manaya ulaşmak
talebi hep vardır. Bu talep hem de bir fırsattır. Eğer sosyal hayatta
kesin bir Hayır, kesin bir Adâlet, kesin bir Gerçek zafer
kazanmamışsa, "bundan sonra da hiçbir zaman zafer kazanmayacak"
anlamına gelmemelidir. Bu istek insanın içinde hep varoldu, şuan da
vardır. O yüzden Asif Ata diyor ki, Adam İnsan olmalıdır. Kesin
Hayır, Kesin Adâlet, Kesin Hakikat - Adamdakı İnsanlığın
olanaklarıdır. Adam İnsan olunca bu olanaklar kendisini belli ediyor.
82
Aslına bakılırsa, Adam`ın İnsanoğlu`na dönüşmesi de bu imkandan
yaranıyor. En büyük mücadele Kişinin İnsana dönüşmesidir.
Zira tüm felaketler kişilikten türemektedir. Adamlık seviyesinde
mücadele devrimler gerçekleştirir. Devrim yoluyla Adam İnsan
olamaz. Devrim adlı şiddeti "tarihin ebesi" diye tabir edenler
insanlığa mutlak adalet açısından tek bir hayır bile vermediler. Her
şey insanlığın aleyhine yöneldi. Asif Ata diyor: "İnsanlık Kapitalizm-Sosyalizm, Din-Ateizm, İstismar-Demokrasi kıskacından çıkmak zorundadır." Kapitalizm körüklendikçe sosyalizme, Din
karanlığı körükledikçe Ateizme, Demokrasi`nin hercayiliği, kendine
başına buyrukluğu derinleştikçe İstismara zemin hazırlamaktadır.
Bunların hiçbirisinde çıkarcılık, bencillik, kölelik, kaba kuvvet,
oyunculuk, yalan sözler, kendi çıkarlarını, ailesini, toplumunu halka
karşı koymak ortadan kalkmıyor, tam tersi yeni biçimde tekrar ortaya
çıkıyor.
Yukarıda sosyal düzen bozulduğunda insanoğlunun tüm dönemlerde eşitlik prensibine dayanmak zorunda kaldığını vurguladık.
Ancak sosyal düzende eşitlik asla kendini kanıtlayamadı. Örneğin,
Sosyalizm insanı bütünüyle emeğe alıştırarak refah vaat ediyordu.
Herkesin maddi kaynaklardan emeğine göre benimsemesiyle sosyal
eşitliğin oluşması sosyal düzeni tamama erdiremedi. Biyolojik denge
sağlanırken milli manevi ahengin bozulmasının karşısı alınamadı.
Emperyalist güclerin oluşumu gözardı edildi. Sosyal sorunlar
çözüldü, ama manevi sorunlar boy gösterdi. Sonuçta daha büyük
düzensizliğin biçimlenmesine neden oldular.
Ya demokratik yapılar nasıl durumu dengeledi? Şimdiden maddesellik uğruna giden mücadele körüklenir ve herkesin bu mücadeleye
katılmak özgürlüğü ilan edilir. Bu gidişatta kişisel gelişim
sağlayamayan şahıslara özgürce itiraz etmek, söz söylemek hakkı
sunulur. Herkes bunun için örgüt oluştura ve kendi hakkı için
mücadele edebilir. Demek ki, herkesi rekabete bağlamakla sosyal
adaletin sağlanması yönünde görüntü oluşturulmaktadır. Zira,
rekabet dünyasında insan insanı sevemez, insan insana inanamaz.
Güvenden ve sevgiden mahrum bırakılmış insan başkalarına karşı
adil olabilir mi?
Nihayet dinlerin insanların eşitleme girişimleri de sosyal düzenin
oluşmasında ciddi rol oynayamadı. Dinler kendi görüşlerini kuruluşların eğittiği insanlar üzerinde kurdu. İnsanı soyut, ulaşılamaz, hayali
83
kutsallıkla ilişkilendirmeğe çalıştı. Hiçbir şey yapamadı. Oysa din
insanı kurtarabilirdi. Zira onun varoluş talebinde ruhun üstünlüğünü
teyit etmek imkanı vardı. Ancak bu imkanı sağlayamadı. Neden din
Kurtuluş olayına dönüşemedi, acaba yanlış nerede ve nedeydi? Bu
soruya yanıt bulmak için dinin temel ilkelerini anlatmaya çalışacağız.
Bunun için geri inancın ilkel biçimlerinin bugüne kadar süregelen
hususlarına dikkat etmek gerekmektedir. Aynı zamanda fikri kanıtlamak için olgular üzerinde karşılaştırmalar yapmak da zorunludur.
Bizim yurdumuzda egemen etkiye sahip olan din İslam dini olduğu
için düşüncelerimizi onun temel ilkeleri üzerinde açıklayacağız.
Genellikle, semavi dinlerin temel prensiplerinde esaslı bir fark
bulunmamaktadır.
Müslümanlığın, veya Hıristiyanlığın şartları ve genel olarak dinin
temel prensipleri. Bu yazıda şartlar farkını açmağa gerek yoktur. Biz
dinin 5 temel prensiplerini belirliyoruz: 1) Yeri göğü yaratan Allah
fikri; 2) Ahiret dünyasının (dünyanın) varlığı ve Allah'ın kutsal
mekanı gibi takdim edilmesi; 3) Kaza ve kade (Kısmetcilik) - şerrin
ve hayrın Allah'tan geldiğini kabul etmek; 4) Ümmetcilik - tüm
insanoğlunun Muhammed'in ümmeti olduğunu vurgulamak;
5) Allah'ın akıl almazlığı (bilimsel dilde agnotsizm) ve buradan
ortaya çıkan Ruhsal sınırlama - Kur'an'dan sonra Ruhsal kitabın
yazılmayacağı, Muhammed'den sonra peygamber olmayacağı düşüncesi. Ayrı yazılarda bu konuya ilişkin düşüncelerimizi belirttik, bu
yazıdaysa özet geçmeğe çalışacağız.
II. İnsanı korkutmak yok, inandırmak gerekir
Genellikle, "Yaratıcı" fikri çok eskiden geliyor – Doğa`nın sırlarının açılmadığı bir dönemden. Ancak sonraları dinsel arayışlarda yeni
bulgular ortaya çıksa da, bir çok konuda peygamberler kendi ilkel
bakışlarından kopamadılar. Hatta bilimin gelişmesiyle eğitimin ve
öğretimin yaygın olduğu zamanlarda bile, ilkel bakışlara karşı esaslı
söz söyleyecek kimse bulunmadı. Doğrusu, böylesi durumlarda
bilimin konumu durumun aydınlanmasına destek olmaktır, bunu
sadece felsefi dini bilgiyle açıklamak mümkündür. Bunun içinse
peygamberler hem de filozof olmak zorundalar. Peygamberler filozof
olmadıkları için lojistik bilgiler uydurmak zorunda kalmışlardır. Dini
84
öğretilerde masallar anlatılmakta, gerçekçilikten daha fazla mitolojik
yanlar kabartılmaktadır. Mitoloji gerçeğin anlaşılmasında yardımcı
olabilir, ancak gerçek olmayan, gerçeğe uygun olmayan simgelerle,
fantezilerle canlı yaşamı ayarlamak mümkün değildir. Mitoloji o
zaman önemlidir ki, insanın duygularını gerçek arayışlarına
yöneltiyor, onu fantezilere takılıp kalmasına izin vermiyor. Duygular
fantezilerde takılıp kaldıklarında hurafe başlar. Dinin yanlışlarından birisi de hurafenin gerçekmiş gibi anlatılmasıdır. Hurafenin
simgeleştirilmesinin en büyük örneği Allah fikriyle ilgilidir. Din
Allah'ı hurafe haline getiriyor. Evreni bir bakışta yaratmak yalandır.
Fikir ve düşüncedeyse yalanın kendisiyle beraber bulunduğu herşey
insanlar tarafından uydurulabilir. Dinde yalan temele indirgenmiştir.
Bu nedenle evrende eğlence fani ilan edilmektedir. Allah'ın el, ağız
ve göz yeteneğinin olması onun ezeli ve ebedi diye nitelendirilmesine aykırıdır. (Yani Allah görüyor, konuşuyor, duyuyor). Allah'ın
"yaratıcılığı" niteliksiz yaratıcılıktır. Yani Allah oyuncak "yarattı".
Eğer tüm evren oyuncaksa, o zaman Mutlakı nasıl kavrayacağız? Bu
yüzden de dinde Allah'ın kavranılmasına yasak konmaktadır. Zira,
oyuncak yaratıcısını kavramak onun Mutlak olmadığını açığa çıkarır.
Dinde Allah'a güven aslında soyut bir nesneye olan inanctır. Allah
soyut olayların Anlamı olarak değil, onu planlayan, düzenleyen
olarak davranmaktadır. Önce hiçbir şey mevcut olmamış, mutlak
yokluk bulunmuş, Allah ta yokluktan varlık yaratmış, kendisi de
yoklukta mevcut olmuş, yoklukta var olmuştur. Bu fikir düşüncenin
hiçbir mantığına, aşamasına uymuyor. Aslında dinin tüm hurafesi
işte bu Yalandan başlar. Birkaç mantığa dikkat edelim. Peygamberler
Allah'ın şerafetli kulları sayılırlar. Bu fikir aslında Kölelik döneminin
taleplerinden doğmaktadır. Mantıkla eğer peygamber köle olmuş
olsa, o zaman, Allah ta efendidir.
Kimi zaman İslam'ı demokratik din diye tabir etmeğe kalkıyorlar.
İslam dönemin Kölelik kavramı yaygındı, feodal düzen oluşmamıştı.
Onun demokrasisi de Kölelik demokrasisiydi. Kapitalizm demokrasisi'nde İslam'ın demokrasisi nedir, nasıldır, bize belli değil... Diğer
bir noktaysa "Allah'ın peygamberini sınava tabi tutması” fikridir.
Hem Allah her şeyi bilir, görür, hem de deniyor. Denemek – tanımazlık, bilmezlikten kaynaklanan bir durumdur. Her iki halde Allah
insanoğluna eş tutuluyor, böylece Mutlak olmaktan menediliyor.
85
Mirac meselesini de bu olgulara eklemek gerekmektedir. Muhammed Allah'tan vahiy dinlemek amacıyla Gökler alemine uçtu.
İlginçtir ki, bu meseleyi mecaz olarak değil, gerçek olarak anlatırlar.
Kuran'da Allah'tan tüm vahiylerini Muhammed'e Cebrail adlı
meleğin taşıdığı iddia edilmektedir. Böyle anlaşılıyor ki, Allah kimi
vahiyleri Cebrail'e itibar etmiyor, doğrudan Muhammed'in kendisine
demek için miraç olgusunu düzenleniyor. Oysa Kuran'da Allah'ın
diliyle denmektedir: "Allah size şah damarınızdan yakındır". Allah'ın
bu derecede insana yakın olduğu takdirde gökler ötesi âlemlere
uçuşuna veya Cebrail'in yeryüzüne inişlerine ne gerek vardı?
Düşünüyoruz ki, tüm bu konularda bir oyunculuk var. Söz
oynatmalarla insanları şaşırtmak ve yapay yerçekimi yaratmak bize
göre samimiyetten çok uzaktır.
Melek fikrinin bu kadar abartılması da yapaylıktan doğmaktadır.
Belli ki, Kuran'da Allah'ın meleklerine güven Müslümanlığın
şartlarından biri olarak ileri sürülüyor. Melekler saf, temiz ruhlar
demektir ki, bu da animism döneminden kalma inançlardır. Bin
yıllardır en ilkel bakışların bugüne taşınması aslında insanoğlunun
ruhunu kör etmektedir. Tertemiz, saf ruhlar sadece Allah'ın katında
olabilir, yeryüzünde insan hayatında Ruhsal saflık olamaz. Bununla
da din dünyaya ışık değil, karanlık getirmiş olur. İşin garip hususu
Allahın kendi meleklerini Arapça isimlerle isimlendirmesidir:
Cebrail, Mikail, Azrail, İsrafil, Rıdvan, Malik vb. Bu da Yunanlıların
politeisminin mantığına uygun gelmektedir - Allah'ın denetiçi yardımcılarının olması ve bir milletin kişisel özellikleriyle sınırlandırılması.
Eğer dünya faniyse, tabii ki, fani olmayan dünyayı uydurmak
şarttır. Ahiret dünyasının kuralları, belli bir yaşam düzeni
gezegenimizin yaşamının fantastik biçimidir. Sunulan bu dünyanın
taleplerini özgürlüğünü ve köleliğin mantıksal öğesi olarak
değerlendirmek mümkün değildir. Dolayısıyla, cennet ve cehennem
mecaz anlamında değil, gerçek anlamda sunulan kavramlardır. Bu
kavramlarda insani içerik ve anlam tonları yoktur. Başından sonuna
bir kafes etkisi yaratmaktadır. Efekt bir hayli cazibeliymiş gibi
gözükse de hiçbir gerçeğe dayanmıyor. Cennet ve cehennem
meselesi dinin insana yaklaşımını çok kabarık bir biçimde
yansıtmaktadır. Bir yandan insanlara keyif, sefahat vaat edilmekte,
öbür yandansa vahşi işkencelerin pençesiyle korkutulmaktadır. Peki
86
bu vaatler, tehditler neyin qarşılığında veriliyor? Hiç de evrensel
değerlerin açığa çıkarılması ve büyütülmesiyle alakası yoktur. Zevk,
sefahat aşkına adil, dürüst olmak kendisinde hangi mantığı taşıyor,
anlamak mümkün değil. İnsan kendi anlamına uygun bir tarzda
yaşamalıdır, ona neden ödül sözü verilsin ki? Ödül peşinden koşan
kişi kendi niteliğini anlamıyor demektir. Anlamadığındaysa o işi
gerçekleştirmek asla mümkün değildir. Aktöre para ve ödül verip
rolü bıraktırmak mümkündür, ama insan olarak yaşamaksa insana rol
olarak sunulmamaktadır. Evrensel değerlere sahip olmak, öyle
yaşamak tertip, düzen meselesi değildir, organize edilemez.
İnsanlık bir içdüzendir, durumdur, onu açığa çıkarmak yalnız ona
ulaşmakla mümkündür.
Yoksa cehennem aracılığıyla insanı İnsanlığa yöneltmek akıl karı
bir iş değildir. Evrensel değerlere dayanan işlerin yapılması içözgürlükten kaynaklanıyor. Korkan, korkutulan insan içten içe kendisini
tanımayan, özgür olmayan insandır. İçten duygularla liyakatli olmak
olmuyor. Liyakat korkudan kurtulanda başlıyor.
Bu söylenenlere eklemeliyiz ki, ahiret dünyası evrensel değerleri
açığa çıkarmıyor, tam tersi, evrensel değerlere karşı geliyor.
Müslümanlığın temel şartlarından birisi olan ahiret dünyasının temel
amacı insanı gerçek dünyaya inandırmaktır. Ancak dünyayı fani ilan
etmekle ahiret dünyasının ebedilîği dinin kendisi tarafından sorgulanıyor. Öyle ki, "bir gün kıyamet kopacak, dünya ve dünyadakiler
yok olacak" – deniyor. Eğer dünya da yokolacaksa, hiçbir şey sonsuz
değilse, demek ki, cennetin de, cehennemin de sonsuz olması
düşünülemez. Cennet ve cehennem inançlı ve inançsız kişiler için
düşünülmüş özel ödül ve ceza mekanıdır. Dünya ve dünyadakiler
olmadıktan sonra bu mekanların olması da doğal olarak anlamını
kaybetmektedir. Böylesi konulardan açıkça gözükmektedir ki, din
kendi mantıksızlığının batağına saplanmıştır. Dünya fanidirse, demek
ki, müslümanlık ta boş ve fanidir, Müslümanlığın şartlarından biri
olan cennet ve cehenneme iman da.
Ahiret dünyası Allah'a duyulan güvensizlikten kurtulmak için
düşünülmüştür. İşte dinde sunulan Allah'a güveni başka türlü haklı
bulmak olmuyor. Güzellikleri anlayıp kavrayarak ulûhiyet içeriğine
ulaşmak yerine, söz verme ve korku yöntemiyle Allah'la olan ilişkini
biçimlendirmek İnsanoğlunu kamilliğe doğru taşıyamaz.
87
Dikkat ediniz, hem kıyamet kopacak, hem de Mehdi zuhur
edecektir. Allah kıyamet koparacaksa, o zaman acaba Mehdi'nin
zuhuru neyi çözecektir? Böylesi çelişkili fikirler sağlam olmayan
çelişkili durumlardan kaynaklanıyor. Burada biz toplumu önce
şaşırtmak, sonra da onun aklıyla eğlenmek seviyesini gözlemliyoruz.
İnsanla alakalı düşüncelerin keskin değişmesini ve insanlıkdışı
tarza yönelmesini Kader (Kısmet) fikrinde de izlemek mümkündür.
İnsan kaderinin önceden saptanması - kader (bilimsel dilde buna
fatalism de diyorlar) aslına bakılırsa her türlü kötülüklerin, her türlü
felaketlerin affıdır. Hem insanın kaderi kodlaşdırılıyor, belli bir
düzene sokuluyor, hem de ondan köle olması isteniyor ki, bu isteklerse insanı hep çelişkiye düşürüyor. Önce insana düşünmeği,
değişmeği yasaklayacaksın, daha sonraysa ona kamilleşmenin
yollarını anlatacaksın. Kemâlin de anlamı Allah'a kul olmaktır.
Dolayısıyla, dinde olgunluk köleliğe denktir. Kölenin ibadetinden
kutsallık ışığı yakmak mümkün değildir. Dinci düşünmüyor,
sorgulamıyor, araştıramıyor. İçinde saklıyor, içine atıyor herşeyi.
Acemice yaşıyor, düşünmeden yaşam sürüyor. İçinde saklanıyor,
yani kusurlardan muaf olmuyor, müminlik görüntüsü yaratıyor.
Yaşayınca kusurlu yaşıyor, konuşurken net konuşamıyor. Aslında
onun en "saf" halinde bile gerçek olmuyor, hurafe oluyor. Hurafeyi
gerçekmiş gibi yutturanların hali herkese belli oluyor. O, yalnız
kendi yalancı üstünlüğünü göstermek için uğraşıyor. Dinde insan
kendi olanaklarını değerlendiremiyor. Kendi sırrına vakıf olamayan
insan kendini evrenin gölgesi, doğaüstü güçlerin kölesi olarak
görüyor. Doğaüstü güçlerden korku insanın nasıl var, öyle kalmasına
neden oluyor. Cezadan korkan felaketi idrak etmez, ömrünü
değişmez - "alın yazısı"na karşı çıkmaz. Bu yüzden Muhammed
dinini devrimci yollarla gerçekleştirdi. Rönesans yoluyla olmuş
olsaydı, yüzyıllar çekerdi. Tabii ki, yalan ve hurafe üzerinde Rönesans`ın gerçekleşmesiyse mümkün değil. Rönesans içsel değişikliktir, devrimse genelde yüzeysel değişimdir. Gerçi, Muhammed
değişiklik yarattı, ama bu istenen sosyal değişiklik değildi. Hatta
başını vermesi gerektiği yerde bazı olgulara kafa tutsa bile. Dinin
yayılıp genişlemesi savaşlarla, çalkantılarla gerçekleşmekteydi.
Böylesi durumda yeniliğin güçlükle kabul edilmesinden değil,
yeniliğin zoraki yöntemlerle kabul ettirilmesinden doğan huzursuzluklar vardı. Düşünsenize, Kuran'da "sizinle savaşanlarla siz de
88
savaşın." deniyor. Oysa, dini kabul etmeyenler Müslümanlarla değil,
Müslümanlar onlarla savaşıyorlardı. Tabii, insancıl düşüncenin
temsilcisi olarak görev yapan din başkanı "bizi kabul etmeyenleri
öldürün" emriyle savaşamazdı. O yüzden "sizinle savaşanlarla siz de
savaşın" emri verildi. Böylece işgal perdelenecekti. Yukarıda söylediğim gibi, dinin (yeniliğin) kabullenmesi onyıllar, kimi zaman yüzyıllarca zaman gerektirmektedir. İnsanları inandırmak ve onların
yaşam biçimini değiştirmek sıradan bir olay değildir. O yüzden dini
kabul ettirirken atılan şiddet adımlarının suçunu karşı tarafın üzerine
yıkmak zorundalardı. Hem zafer kazanmak, hem de suçlamak
insanlıkdışı bir taktiktir, bu taktiği kutsallıkla alakalandırmak kökünden yanlıştır. Tarihte böylesi olgular çoktur. Bunlardan bir tanesi de
Bedir savaşıdır. Ebu Süfyan`ı soygunculukla suçlayarak onun
kafilesine savaş açmak bir din başkanının kendi katılımıyla
gerçekleştirilmiştir. Onun ölümünden sonra da Müslümanlığı kabul
etmeyenlere karşı zor kullanmak ve soygun eylemleri süregelmiştir.
Babek`e karşı başlayan, onun öldürülmesi, Azerbaycan'ı yerlebir
eden Arap seferleri; ayrıca Orta Asya'da Küteybe`nin komutanlığında dini kabul ettirmek amacıyla Türklere karşı katliam uygulanması ve diğer olgular Medine'de başlayan devrimci sürecin başka
halklara, toplumlara karşı yürüttüğü insanlıkdışı bir eylem vardı.
Rönesans başka türlü gerçekleşmedir, evrensel ilişkilerin sosyal
düzene dönüşmesi halidir. İnsana karşı şiddet uygulamak, hayvansal
içgüdülerle davranmak insanlaştırma seviyesine yükseltemez insanı.
Aslına bakılırsa yükseltemedi de. İnsanı aşağılayacaksın, tekme tokat
döveceksin, sonra da onda sana karşı sevgi yaratacağına inanacaksın, buna mantık bile dayanamaz.
Allah diyor ki, beni sevmezseniz sizi ateşte yakacağım. Müslüman da diyor, iyi, seni seviyorum, yeter ki, bana merhamet et, beni
ateşlerde yakma. Bunlardan anlaşılıyor ki, toplumu kendisine tabi
etmek, itirazları ortadan kaldırarak dinin yaşamasını sağlamak için
"Alın yazısı" fikri kesin bir inatta saklıdır. Burada amaç insan değil,
dindir. Dinin amaca dönüştüğü ortamda insanlığın zaferi temin
edilmeyecektir. Çünkü dinin hedefi insanlaştırmak, kamilleştirmek
değil, köleleştirmektir.
İslam'da ümmetcilik fikri milletin, milliyetçiliğin temel ilkelerine
darbe vurdu. Bize göre insanlık tarihinde milleti yoketmeğe çalışan
üç ideoloji mevcuttur: Ümmetcilik, Komünizm ve Küreselleşme.
89
Ancak gariptir ki, bu ideolojileri yaratan şahıslar kendi milletlerini
görmezden gelmezler, sadece başka milletlerin etnik kimliğinin,
kendineözgü değerlerini hiçe saymakla eğemen millet olmağı
hedeflerler. Örneğin, komünizm yapısının arkasında duran Rusların
amacı kendi dili, kültürünü, siyasetini geliştirmekti, başka halklarsa
taklitçi durumundaydı. Yahut küreselleşme düşüncesinin fikir babası
İngilizlerin egemenliğini güçlendiriyor, başka halklarsa ingilizleşme
kaderine alışdırılıyorlar. İslam'ın ümmetciliğinde de öyle araplaştırma süreci yaşanmaktadır. Aslına bakılırsa, Ruhsallık milletlerin
özelliklerini koruyarak Özümlü evrensel dünya yaratmağı
amaçlıyor. Bu zamansa halkların taklitçilik, yaranma çizgisini
benimsemesiyle evrensel denge bozulur. Halkların etnik çeşitliliğini
giderip aynı uluslar yaratmak Ruhsallığa zıttır. Milliyetçilik –
milletsizleştirme hurafesiyle savaşmaktır. Bu anlamda Milliyetçilik
hem de Ruhsallığı milletin ruhunu, milli değerlerini korumaktır. Din
milliyetçiliği küfür sayıyor, araplaşma politikasını açıkça ortaya
koyuyor. "(Ey mekke ahli) Biz onu Arapça bir Kur'an olarak
indirdik ki, belki (anlamına vakıf olasınız) anlayasınız" (26. eşŞuarâ Suresi, 195 ayet). Ama bizim, Türk olarak suçumuz nedir,
onu anlamadığımız halde zorla bize kabul ettirdiler. Camilerde, yas
(törenlerinde) adreslerinde Arapça bilmeyen toplumu psikolojik
telkinle topluyorlar vaizlerin çenesinin altına.
İslam öyle bir Allah korkusu yarattı ki, ona karşı eleştirel bir
tutum sergileyemiyor. Ortaya çıkan kişiyse irticanın nadanlığından
korkuyor. İslam düşünceyi kabul etmiyor. Propaganda da bu korkuyu
pekiştirmek yönünde kuruluyor. Ruhsal bilgiyse düşüncesiz
oluşamaz. Bu nedenle İnsan hayata açıkgözle bakma yetisini
kaybediyor. Din derin meseleleri düşünmemeği yeğliyor. Böylece
insanlığın ta ilk döneminden süregelen Ruhsal ilkelliği korumasını
bildi. İnsan sorulara cevap veremediği zaman korku sarar hertarafını.
Ruhlar alemi insanda ölüden, kabirden korku yarattı. Herşeyde ruh
aramak (taşta, duvarda...) - herşeyden korkmak anlamına geldi.
Allah'ın melekler ordusu ruhlar aleminin yeni biçimde tekrarıdır
(animismin kalıntısı). Animismde ruhlar yönetiyorsa, dinde herşeyi
melekler yönetir. Kabe - Allah evi, Siyah taş, şeytan taşlama vb. Puta
tapınmanın kalıntılarıdır. İslam'da Budizm'e karşı keskin tutum
sergileniyor, Buda peygamber sayılmıyor. Budizm'ı puta tapınma
90
olarak tanıtarak aşağıladıkları halde, kendileri de şeytan taşlama
töreni düzenliyorlar.
Muhammed Kureyşilerin kabile Tanrısı el-illahı tüm Müslümanların (önce tüm kabilelerin) Allah'ı ilan ettiği için bu Allah'a özgü
yönlerden yaka kurtaramadı. Ruh anlayışıyla, ahiret, oruç, kurban
kesmek ve diğer adetlerin hepsi Arapların ilkel inançlarının
kalıntılarıdır.
İslam dini yönetimi açısından da kabile dini etkisinden uzaklaşamamış ve kalıtım temelinde hilafetin aktarımını sağlamıştır.
Muhammed Arap toplumunun (devletinin) idari (yönetim) başkanı
olmuştur.
Dedik ki, dinde derin düşüncenin yeri bulunmuyor. Aslında
bundan sonra Ruhsal kitabın, Muhammed'den sonra peygamber
gelmeyeceğini iddia etmek de düşüncesizliğin belirtisidir. Bu iddia
insanlığın Ruhsal arayışlarını yasaklamakla beraber, hem de tehlikeli
eğilimin ilkin özelliklerini belirlemektedir. Bin yılı aşkın sürede
İslam'ın olmasına rağmen hayatta hiçbir insani ilerleme bulunmamaktadır. Tam tersi, evrensel gerilik günden güne daha fazla
günyüzüne çıkıyor. Böylesi durumsa dine tapan toplumda bir fikir
oluşturmaktadır "galiba Kıyamet günü yaklaşıyor, dünya yok olacak". Bu fikir zaman zaman basında da seslendirilmektedir. Böylece
insanın yaşama umudu yerlebir oluyor. Dinin bozucu davranışlara bir
tür ivme kazandırıyor. "Zaten dünya dağılacak, herkes - iyi de, kötü
de ölecek. Ne vatan, ne gelecek, ne insanlık ... "
III. İçinde hurafe besleyip gerçeğe inanmak mümkün değil
Din böylesi halleri açığa çıkarıyor. Allah'ın anlaşılmazlığı düşüncesi bu ortamın hurafeciliğini büyütüyor ve herşeyi kurallara
dayatıyor. Kur'an'dan sonra Ruhsal kitab`ın, Muhammed'den sonra
peygamber olamayacağını ileri sürmek de hurafeyle direk alakalıdır.
Muhammed Allah'ı anlamağa izin vermiyor ve dediklerini, yaptıklarını Allah'ın adıyla gerçekleştiriyor. Hiç kuşkusuz, Muhammed'in
tanıtımıyla Allah'ı anlamak mümkün değildir. Çünkü Allah'la ilgili
sunulan nitelikler kişinin beynindeki düşünceleri arapsaçına
dönüştürüyor. Allah hem doğaüstü güç olarak sunuluyor, hem de
konuşan, gören, düşünen, öfkelenen kişi niteliklerinin taşıyıcısı
91
olarak. Onun sıfatları hem metafizik, hem de antropomorfik özelliklere atfedilmektedir. Allah soyulaşmakta, dolayıyla, geçici özelliklere sahip olmaktadır. Muhammed onu Puta tapınmanın yarattığı
psikolojik görüntülere uygun olarak göstermektedir. Allah'ı doğaüstü
(doğaüstü, Dünyaüstü) kuvvet olarak anlatmak mümkün değildir.
Elbette, hayal edilemeyen kuvvet, olay düşünce için mantığını,
özünü kaybetmektedir. Düşüncenin mantığını bulup giremediği ne
varsa kurgulanmaktadır. İnsansı özelliklerle de Allah'ı anlamak,
kavramak zordur, zira bu özelliklere canlı insanın anatomisine sahip
olmak mümkündür. Bu özelliklerle doğaüstü özellikleri birleştirdiğimizdeyse anlamsız bir Allah imajı oluşmaktadır. (Bunun
Hürufiler`in "İnsan Allah'tır" fikriyle alakası yoktur). Kısacası, eğer
kavram, olay fark edilemiyorsa, demek, anlamı yoktur. Eğer anlamı
varsa, o mutlaka kavranmalıdır. Yalan fark edilmez, anlaşılacağı
zaman kavranılır.
İnsan din aracılığıyla Yalanı kendisine yutturuyor ve imkanlarını
sınırlıyor. Bu anlamda bundan sonra Ruhsal kitabın yazılamaycağı
da bir tür telkindir. Bu telkinlerse en ilkel yöntemler ve delillerle
gerçekleştirilmektedir. Dikkat edin, deniyor ki, "İslam'dan sonra ona
karşı yeni din olmadı. Çünkü bu din güçlüdür, Allah yenisine gerek
görmüyor". Hâlâ Budizm'e karşı, Hıristiyanlığa karşı yeni din oluştu?
Öncekine karşı çıkar dediği zaman yeni oluşan yedek olarak gelir,
öncekiyse iptal edilir anlamındadır. İslam oluştu, Hıristiyanlık iptal
olmadı ki. Asla iptal olması, tam tersi bugün Hıristiyanlığa tapanların
sayısı islama tapanlardan daha fazladır. Hem Hıristiyanlık
yoksulların sevgisi ile yayıldı, İslamsa acımasız kılıç savaşlarıyla. Bu
savaşlar işgalle sonlanıyordu. Bununla ilgili tarihi gerçekler yeterincedir. Hatta Kur'an'da bilinen "Ganimet" suresi de yağma edilmiş
kaynakların dağılımıyla ilgilidir. İnam ve harp, savaş, işgal, şiddet acayip çelişkidir. İnanç büyük anlamda düzeni değişiyor, siyasetse
genel olarak gidişatı. Ancak İnanç, yani din düzeni değil, gidişatı
değişti. Aslında siyasetin işini yaptı. Muhammed siyasi gidişatı
yönetmesini bildi. "Ganimet" suresinde onun sosyal-hukuksal konularda kendisine uygun seçenekleri esas alması açıkça gözükmektedir.
Kendisi için ayrıcalıklar kazanarak adalet ilkeleri belirlemek sona
kadar gidemezdi hiç kuşkusuz. Peygamber tarafından göreceli
adaletin tespit edilmesi onun saflığıyla alakalı kuşkular uyandırıyor.
92
Kur'an'dan sonra kitabın indirilmeyeceği görüşünü takviye için
onun (Kur'an'ın) Allah kelamı olduğu surelerde sıkça vurgulanıyor.
Tabii ki, Kur'an'ı Allah'ın kelamı olarak nitelendirmekle ona sıradan
kitaplardan farklı tutum aşıladı Muhammed. Eğer o, bu kitabı kendi
kitabı olarak sunacak olsaydı, ona derin ilgi duyulmayacaktı.
Kitabını puta dönüştürdü. Kitaba ilginin kutsallık düzeyine kaldırılmasının aleyhine değiliz. Bunun için kitap içeriği itibariyle baştan
sona kadar kutsallık çağrıştırmalıdır. Kitabın Allah kelamı olduğunu
demekle insanları korkutmak, tehdit etmek kutsallığa aykırı
amellerdir. Kitabın böylesi tanıtımı maalesef, zaman zaman onu dua,
büyü kaynağına dönüştürmüştür.
Kur'an Allah'ın kelamıdır demekle ulûhiyet içeriğine ciddi
zararlar getirilmektedir. Birincisi, Allah'ın kelamının olması ne
demektir? Diyelim, bunun gerçek olduğunu kabullendik. Peki, Allah
neden bu kadar çelişkili "vahiy"ler gönderiyor? Eğer bu değişiklikleri şartlara uygun ediyorsa, demek ki, "Allah'ın kelamı" görecelidir.
Oysa Muhammed döneminin sosyo-politik durumunu vaktinden
önce değerlendiremediği için birbirini yalanlayan ayetler söylemiştir.
Allah'ın adından konuşmaksa sadece bir taktikti. Kur'an'dan
görüldüğü üzere ilk dönemde Muhammed Arapları kandırıcı fikirlerle (Tevhid, kader, ahiret dünyası, Kıyamet günü) itaat etmeğe
çağırıyor. İkinci dönemdeyse savaşlardan sözediyor. Ayetlerde
Muhammed'in savaşla ilgili emirleri yansıtılıyor.
Putçuluk cehaletinden semavi cehalete yönlendirilen Araplar eski
alışkanlıklarından çıkmak istemedikleri için Muhammed onlara karşı
cephe almıştır. Aynı anda Allah'ın adından kendi buyruklarını ayetler
haline getirmiştir.
Müslümanlığın temel şartlarından birisi "Allah tarafından gönderilen semavi kitaplara (Tevrat, İncil, Kur'an)" duyulan inançtır.
İnanmak aslında kabul etmektir. Belli ki, Kuran'ın temel düşüncelerinden birisi de intikamdır "Birisi gözünü çıkardı mı, ikisini çıkar,
bir dişini mi kırdı, ikisini kır". Kılıç alan, savaşan bir Peygamberin
bu düşünceyi kabullenmesi olağan bir durumdu. Hatta Muhammed'in
amcası Ebu Leheb dini kabul etmediği için lanetlenmişti. Bence
bunlar Yahudi-Semitik düşüncesinde yerleşik psikolojik bir taleptir.
Düşünüyoruz ki, İslam'ı arabın milli ideolojisi saymak daha
doğrudur. Ama daha fazla yalanlarla yüklenmiş milli ideoloji. İslam
evrenselleştirme yolunu değil, araplaştırma yolunu seçti. Kitabı ilahi
93
vahiy (gökten) diye nitelendirmekle onun yazıldığı tarihsel dönemi
kavramak olmaz, araplaşmayı örtbas etmek olur. Kur'an Arap iklimi,
kuralları, çölleri fonunda yazılmıştır. Bu nedenle başka etnosların
onu olduğu gibi kabul etmesi birçok özelliklerin ortadan kalkmasına
ve manevi düşüşe neden olmuştur.
V. Hurafeden hurafeye değil, hurafeden Gerçeğe
İslam dininde cehaleti gören, hurafeyi gören, yabancılığı gören
bir takım insanlarımız ya ateist oluyorlar, ya Tanrıçı, ya da Totemçi.
Ancak bununla onlar hiçbir şey kazanmıyorlar, bence hiçbir şey
kazanamayacaklar da. Ateizm genellikle evrensel olmayan bir
yanaşmadır. Ateizmde "Mutlak" kavramı, Ruhsallık, kutsallık
reddedilmektedir. Ateist, veya materyalist filozoflar dinin oluşumunu
ekonomik zorluklarla bağlıyorlar. Güya ekonomik sorunlar ortadan
kalkınca din de ortadan kalkacak. Bu yaklaşım doğru değil.
Ekonomik gelişme insani ihtiyaçları ödememekte, karşılamamaktadır. Ateizm boşluktur, insanı boşluğun girdabına düşürür.
Tanrıcılık – Türk düşüncesidir, yüce bakıştır. Ancak Panteizm`in
kalıplarıyla yüklü olduğundan, Türk onu belli bir düzen olarak
koruyup bugüne getirmemiştir. İnanç düzeni olarak mevcut olmayan
bir düşünce toplumun yaşam tarzını, kültürel esaslarını kendi içinde
barındıramıyor. Maalesef, Tanrıcılıkla arabın Allahçılığını aynı
kefeye koyduk ve birinciyi ikinciye kurban verdik. Bugün de
Tanrıcılıkla Allahçılığın aynı olması yönünde propaganda
yapılmaktadır. Amaç Türk'ün kendineözgü ne varsa hepsini önlemektir. Bu başka bir konudur ve biz bu meseleye ayrı ayrı yazılarda
değindik. Sadece ayrı insanlarımızın tercihleri ile ilgili pozisyonu
netleştirilmesini çalışıyoruz. Vurguladık ki, insanlarımızın belli bir
milliyetçi kesimi Totemçiliğe, Bozkurtculuğa ilgi duyuyorlar. Ancak
bu da kendi başına ilerlemek için hiçbir şey vaatemiyor. Milli
kimliğin uyanması için geçmişimizin simgelerini hafızalarda restore
etmek mümkündür, bunu hayatımıza geri getirmemizinse hiçbir
anlamı olmayacaktır. Bozkurtculuktan sadece bir şeyi öğrenmek olur
- yalnızlığın, tekliğin yarattığı güçlülüğü ve cesareti. Başka
düzeydeyse ruhsal gelişimin önüne geçecektir. Totemcilikle milli
yön (kıble), Ruhsal düşünce kendi ifadesini bulamıyor. Semavi
94
dinlerden sonra Yeni Evrensel hal gerekir. Bu konuysa Milli-manevi
Uyanış temelinde oluşabilir. Milli nitelikleri her bir gelişme
aşamalarında öne vermek gerekir. Ancak eski, ilkel geleneklere milli
değer diye nitelendirmeğe hiç gerek yok. Dolayısıyla milli
niteliklerin eskilmesine izin vermemek, eski geleneklerinse üzerinde
yenilemelere gereksinim duyulmaktadır (Eskilik yıllarla alakalı
değildir. Yıpratıyor hayatımızı yarına kapatamayan ilkel gelenekler).
Dini kabul etmemenin nedeni çoğu zaman "benden değildir"
prensibine dayanıyor. Bu durumsa dinin yararınadır. Zira, din
kendisini evrensel değer olarak tanımlıyor. Evrensel değerdeyse
herkesten birşeyler var. Eğer evrensel sayılan dinde ulusallık yoksa,
onu dışlamaq gerekir. Kendiliğinden dışlamak mümkün değildir.
Sorgulamak gerekiyor: din hangi temel ilkeler üzerinde yaşıyor, bu
temel ilkeler onu koruyan insana ne veriyor, onu geliştiriyor mu?
Yoksa cehalette mi tutuyor?
Bizim yukarıdaki söylediklerimizden görünüyor ki, din genel
olarak alışkanlık üzerinde kurulmuştur, öğrenmek ve kavramak onun
bünyesinde yoktur. Dine açıkgözle bakmağa çalışanlar hep takip
edildi, hatta kimi zaman idam edildi. Din sözde kutsallıktan konuşup,
amelde kutsallığı öldürenler ordusu yarattı. Bin yıllardır dinin
savunmasını yapanlar eli sopalı aydınların, toplumu uyandırmak
isteyenlerin üzerine saldırıyor. Onlar değneği yere bırakmıyorlar,
zira idrak karşısında hemen ne yapacaklarını şaşırıyorlar. Bugünkü
İran devleti eli sopalı irtica hazırlamakla meşguldür. İnsanları sığ ve
gaflet halinde bulundurarak onlardan katiller, teröristler yetiştiriyorlar.
Bugün biz, Azerbaycan olarak yabancı inançlardan ve değişik
inançlardan dolayı dağınık durumdayız. İnsanlık bilimsel teknolojik
gelişme aşamaları geçiyor, bizse daha bu aşamalardayız. Ancak
dağınık durumdan çıkamıyoruz. Çünkü ruhun disiplinsizliğini bilim
gideremiyor.
Türk için Muhammed'in "Allah tektir, Muhammed onun
Resulüdür" formülüyse söylediğimiz üzere, kurtuluş anahtarı olamadı. Biz biliyoruz ki, Azerbaycan`ı, tüm Türkler`i, belki de insanlığı
bu dağınık durumdan, Ruhsal düzensizlikten Asif Ata`nın "Mutlaka
İnam" ı çıkarabilir. Mutlaka İnam esaslı yeni sosyal ekonomik
forması oluşabilir: İnsanlık uygarlığı!
95
Asif Ata`nın düşünceleri bizim bu düşüncelerimizi pekiştirmektedir. Komple ulusal, aynı zamanda tümüyle evrensel bir fikir oluştu.
Bu fikirler durmadan gelişiyor, yepyeni bir aşamaya geçiyor ve
başından sonuna gerçeklerin peşinden koşuyor. Bizler Asif Ata`ya
kadar her dönemin kavramlarına saygılıyız. Dinler uzun yıllar yaşasa
da, dini kavramlar kısa zamanda tükendi. Zira sınırlıydı. Bilimin
gelişmesi dini düşüncelerin temellerini sarstı ve Ruhsal ilerleme
durdu. Dinsel düşünceler bilimselliğe aykırı olduğu için bilim onu
altüst etti. Asif Ata`nın fikirleri bilime aykırı olmadığından, bilimin
herhangi dönemde sağlıklı gelişimi bu düşüncelere hasar veremez.
Tam tersi, bu fikirler bilimin kendisi için de temel rolünü
oynayabilir. Zira İnsanlaşmadan yüksek hiçbir gelişme yoktur.
V. Mutlaka İnam yalansızdır
Asif Ata`nın dünyabakışıyla ilgili temel prensipleri bir bütün
halinde açıklayacak olursak, bilimle felsefenin birliğini ve bu
vahdetin Ruhsallıktan yarandığını göstermek mümkündür. Bu
ilkeleri şöyle özetleyebiliriz:
1) Dünya yaratılmamıştır ve kontrol edilmez. Dünyanın düzeni,
ahengi, gidişatı kendiliğindendir.
2) İnsanlaşma dışında hiçbir ilerleme insanlığı Özümlüğüne
kavuşturamaz.
3) Milliyetçilik Evrenselliğe götüren yoldur ve o, Ruhsal bir
olaydır.
4) Doğululuğumuz İnama bağlı gelecek için insanlığın kurtuluş
yoludur.
5) "Sadece Mutlak olan gerçekçidir, göreceli gerçek yalandır".
Bu prensiplerle Asif Ata`nın 5 (+1) temel ilkelerine müracaat
olunursa iyi olur. Hatırlatma için Ruhsal Rönesans'ın düşüncelerinin
isimlerini burada çekmek istiyoruz - Mutlaka İnam, Kamil İnsan,
Ruhsal Toplum, Bağımsız Vatan, Özümlü Doğu, Liyakatli Evren.
Biz vurguladık ki, dünya yaratılmamıştır ve kontrol edilmez.
Düzeni, ahengi kendisinde, gidişatı kendindendir. Bu Yüce Allah'a,
yani Transandantal, doğaüstü yürürlüğe, gökler saltanatının hükümdarına, dünyayı yok yerden yaratan fantastik yürürlüğe güveni
96
reddediyor. Ezelilik, ebedilik dünyaya, insana bağlanıyor. Daha
doğrusu, Anlam dünyanın, insanın kendisinde açığa çıkıyor.
Şimdiye kadar hiçbir felsefede bu mesele böyle mükemmel bir
biçimde insanlara ulaştırılmadı. Böyle inanç da olmadı. Dünyaüstü
güçler fikri teorik olarak kalıyor, gerçekleşmiyor, hiçbir şeyi değiştirmez ve manevi-ruhsal gelişme için uygun zemin hazırlayamıyor.
Hakikatin dünyanın kendisinde anlaşılması geleceğe açıkgözle
bakmamızı sağlar ve iyimserlik yaratır. Asif Ata Hakikat`in,
Anlam`ın kavranmaması gibi basit, sıradışı bir düşünce tarzına son
veriyor. Asif Ata`ya göre evren kavramının olanakları sonsuzdur,
ona yasaklar ve sınırlamalar koymak olmaz.
Evet, Asif Ata kanıtlıyor ki, İnsanlaşma dışında hiçbir ilerleme
insanlığı Özümlüğüne kavuşturamaz. Gelişme ve kurtuluş farklı
olgulardır. İnsanı kurtarmadan geliştirmek pek te ciddi anlam taşımıyor. İnsanlığın kurtuluşu milletin kurtuluşu demektir. İnsanın
kurtuluşu onun kendisini kurtarıcıya dönüştürür. Sağlıklı düşünceye,
mantığa, tefekküre sahip olan insan milli bilincin gelişmesi zemininde fikir yaratıcısına, taşıyıcısına dönüşüyor. Ülküden kurtuluş
mümkün değil. İnsanı biyolojik olay seviyesinde barındıran işlem
fikir vasıtasıyla değiştirilebiliyor. Tabii ki, insanı niteliğine ulaştıran
düşünce önemli etkendir. İnsanın inancı da bu düşünceden doğar.
Bize göre ikna olan insan çok azdır. Siyasal, dini inanç, ideolojik
inanç kavramlarını doğru saymıyoruz. Eğer doğru saymak gerekirse,
tüm insanlığın ikna olduğu düşünülemez. Bize göre inanç insanın
kendisine benzemesi için seçilen son, yahut insanlığı kendisine
benzetmek talebinden doğan sondur. Bu anlamda siyaseti inanç
olarak değil, düzensizlik olarak nitelendirmek doğru olur. Siyasette
insan asla kendine benzemez, kendisinden uzaklaşır, tilkileşir, canavarlaşır, ihanet batağına sapanıyor, kandırmacayla, yalanlar "düzeni"
yaratmakla uğraşmaktadır. Din de insanı aldatır, aşağılar, manen hiçe
dönüştürür. Bu açıdan insanı bir hiçe dönüştüren herhangi bir bakışa
tapınmak inanç değildir. İnanç açısından insan kendisini kandıramaz.
İnsanı hakikatsızlıkla baskılardan kurtarmak baş tutamaz.
Kurtuluş Mutlaka tapmaktadır. Mutlaka tapmak insanlaşmak demektir. Kendi niteliğine uygun yaşayamayan insan özgür insan olamaz.
Özgürlüğü tanımadan ulusallaşmak mümkün değildir. Ulusallaşmak
evrensellik yoludur. Evrensellik Milletlerin evrensel yaratıcılık
açısından beraberliğin bütünüdür. Bu anlamda milliyetçiliği
97
aşağılayan ideolojiler, siyasi doktrinler yokedilmelidir. Ulusal
gelişimi engellemek dünyaya ağalık yapmak davasının onaylanması
içindir. O yüzden milli kültürleri ev seviyesine sıkıştırıyorlar.
Dünyanın düzeninde, uygarlığın gelişmesindeyse "tek kültürlülük"
kabul edilmektedir. Her bir ulusun örf ve geleneği, yaşamı, giyimi,
kuşamı onun kendineözgü özelliklerini açığa çıkarır. Bu özellikler
değişikliğe uğratılan kültürel nitelikleri birarada topluyor. Yani
gerçek yaşamını kaybediyor. Bu durumda milletin kültürel varlığı
farkedilmiyor. Bu nedenle biz diyoruz ki, Milliyetçilik - milleti yok
olmaktan kurtaran bir Ülküdür. Evrensel anlamda bu düşünce kendi
bünyesinde zararlı etkileri taşıyamaz. Taşırsa, demek ki, düşünceler
değiştirilmiştir.
Mutlaka İnam dünyabakışında Asif Ata Rönesansı`nın düşüncelerinden birisi de "Özümlü Doğu" düşüncesidir. O düşünüyor ki,
Doğu'da yaşamın düzeni ve bu yönde arayışlar herzaman maneviyatla, Ruhsal değerlerle alakalı olmuştur. Maddesellik Batı tefekkürünün dünyanın üzerine selib seferidir. Batı dünyayı maddesellik
tuzağına düşürmüştur. Maddeselliğin boy göstermesiyle (total gelişimi) Doğu değerleri dünya için gereksizleşti. Tabii ki, maddesellik
Kişinin ruhunda var. Bu açıdan maddesellik Doğu'da hükümdarların
amellerinde, hayatında olduğu halde, Batı onu belli bir düzene soktu,
yaşam biçimine dönüştürdü. Bir zamanlar maddeselliği yaşam
biçimine dönüştürenlerin eylemleri adaletsizlikle kıyaslanıyordu.
Şimdiyse böylesi durumlar doğal karşılanıyor. Bu nedenle dünyanın
insanlık düzeni iyice bozulmuş durumda. Asif Ata Özümlü Doğu
dediğinde manevi değerlere geri dönmeği, Ruhsal kanunların
giderlerinin karşılanmasını öngörüyor. Ancak burada dinsel talepleri
değil, İnamın önplanda olması öngörülüyor.
Kişide kendini başkalarıyla kıyaslama eğilimi vardır. Bu özelliğin
gelişimi bireyin bireyle savaşına yol açtı. Maddesellik bu savaşı iyice
körüklüyor. Başkalarından üstün olmak (bencillik) duygusu hayat
uğruna mücadeleyi başlatıyor. Maalesef, bu karakteristik yönü büyük
meselelerde gidermek için din hiçbir şey yapmadı. Adamı insanlaştırmakla maddesellikten uzaklaştırmak mümkündür. Bu, İnamın
işidir. İnam diyor ki, kişi kendisini başkalarıyla değil, Mutlakla
kıyaslamalıdır. Gerçeğe ulaşmak için Mutlakçılık yolundan gitmek
gerekir. Mutlak olmayan gerçekte yalan var. Kişinin hayvandan
ayrılmasının, İnsan`a kavuşmasının boyutu Mutlaktır.
98
Değerli okurumuz, biz bu konumuzun iki bölümden oluşmasını
planlasak bile, en çok dinin temel prensiplerini açıklamak zorunda
kaldık. Zira, bugünün kendisinde bile dinsel bakışın manevraları
yalanı hayatımıza sokmak istemektedir. Bu nedenle imkanımız yettiği ölçüde yalanın esaretine karşı itirazımızı ve pozisyonumuzu sergiliyoruz. Sözümüz, düşüncemiz, yaratıcılığımız İnam`ın gelişmesine
hizmet ediyor. Her adımda Asif Ata`nın temel fikirlerini sizlere,
insanlığa sunuyoruz. Bu düşünceler daha geniş bir biçimde tarafımızdan "Asif Ata Değerleri, yahut İnsanlığın İnancı" eserinde
sunuldu. Ancak bu, ilk ve son değil. Bu yazıda da temel amaç işte
dinin temel ilkelerine yönelik tutum sergilemektir. Okurlarımızda
doğabilecek "peki ne yapmalı?" sorusuna cevap için kısa bir biçimde
İnam`dan (Mutlaka İnam dünyabakışına) tezler şeklinde görüşleri de
bu yazıya ekledik.
99
İnançta Türkçülük Evrenselliğin onaylanmasıdır
Asif Ata İnancı Türk ruhundan oluşmuş, Türk karakterine uygun
olan olgudır. Asif Ata ülküsünün amacı bu İnamla Türk Dünyası`nı
feyizlendirmekle onun o tarihi ihtişamını onaylamaktır.
Asif Ata zamanın gidişatından yaranmadı, O, Mutlaklık, İnsanlaşma prensiplerini ortaya çıkarmakla yeni İnsanlık Dönemini başlatmış
oldu. İşte bu yüzden onun tüm fikirleri gibi, milliyetçilik düşüncesinin de zamanla hiçbir alakası bulunmamaktadır. Asif Ata milliyetçiliği "izinli milliyetçilik" değil, zamanın, dönemin TÜRK sözünün
yasak olduğu, Türkçülüğün, milliyetçiliğin suç sayıldığı yılların
milliyetçiliğidir. Boşuna değil ki, Asif Ata KGB tarafından 1982
yılında antimarksist, antisovyet, pantürkist, milliyetçi sıfatlarıyla
sorgulanıyordu.
Tüm yönleriyle yeni: Bağımsızlık, İnsanlık yönünden konuşan
Asif Ata türkçülüğün, ona kadar mevcut olan türkçülüğün tüm iyi
yanlarını kendi bünyesinde barındırmakla beraber, eşsiz özelliklerini
bir araya getirmektedir.
Milliyetçilik Asif Ata`ya göre aşağıdaki ilkelere dayanmaktadır:
1. Millet - Etnik birliği, tarihi sonuç birliği ve kültür (özellikle
dil) birliği demektir.
Millet ve halk bir olaydır. Halk - Millet demektir. Çokuluslu halk
uydurmadır. Çokuluslu nüfus olur, ülke olur, çokuluslu halk olamaz.
2. Milletin özü her milletin benzersizliği, eşsizliğiyle belirlenir.
Hiçbir halk hiçbir halkı değiştiremez. Her ulusun dünya kültüründe
başkası tarafından değiştirilmesi mümkün olmayan yeri var. Dünya
mevcut olduğu sürece milletler de mevcut olacaktır. Dünya hiçbir
zaman tek taraflı olamaz. Milletin ölümü dünyanın ölümüdür.
3. Milliyetçilik ırkçılıktan tamamen uzak bir olgudur. Şovenizm kendi milletinden başka diğer milletlere nefret ruhuyla yanaşarak bir
milletin mutluluğunu başka milletlerin mutsuzluğu üzerine inşa
yönünü milliyetçilik perdesi altında gerçekleştirmeği amaç edinmiş
Efendiliktir. Asıl, yetişkin milliyetçilikte şovenizmden, ırkçılıktan iz
bulunmamaktadır. Aynı zamanda milliyetçilik kendi milli ruhunu,
milli kültürünü, milli tarihini gururla ve azimle korumaktır.
4. Milliyetçilik etkeni millet uğruna savaşmak, milletin yaşaması
için yaşamak, onu kurtarmak, onun ölümünü kendi kişisel ölümü
100
saymak, milletin en yüksek manevi zenginliklerini kabul etmek ve
bundan dolayı mücadele yürütmektir.
5. Ulusal ideoloji zorunlu bir olaydır, fakat o devlet ideolojisinden
uzak olmalıdır. Zira, hiçbir resmi ideoloji ebedi olamaz. Hiçbir
devlet, hiçbir güç kendi bünyesinde gerçeği barındırmıyor. Özel
resmi ideoloji kapsamında gerçekler çiğneniyor ve kayboluyor.
İdeoloji belli bir siyasi yön demektir, o siyasi yönse ebedi olamaz.
Siyasi taraflar değişebilir, değişen ne varsa, o görecelidir.
Asif Ata`ya göre, Türk sadece ayrı halkların birliği değildir. Türk
özel bir ırktır. Türkler hem dil, hem inanç, hem antropoloji, hem de
medeni değerleri açısından mevcut ırkların hiçbirine benzememektedir. Türklerin moğol ırkından sayılması en büyük tarihi yanlıştır.
Türk denilen ırk mevcuttur ve türkçülüğün ırk olarak tarihsel
dayanağı mevcuttur.
Asif Ata`ya göre Türkçülük özünde Türk ruhunu ifade eden
huyları birleştirir: Türk ruhunun özü, anlamı onun inançlı olmasıdır.
Türk İnamında – rehavete, itaate, kaderciliğe, cennet-cehennemciliğe, hurafeye ve diğer abuk sabuk inançlara yer yoktur. O, Tanrıçı Gökçüdur. Bu yüzden de vakarlı, mağrur, yenilmezdir ve itaati de
buyüzden sevmez. Bu anlamda Tanrıcılık Allahçılığın tam karşıtıdır,
zira bütun dinlerde İnsan-Allah ilişkileri köle-efendi ilişkisinin
aynısıdır. Aynı zamanda bu ilişkiler herzaman korkuyla eşanlamlıdır.
Korku hissi ve kölelikse Türk meşrebine yabancıdır. Ziya Gökalp
doğru olarak, Türklerde sufiliğin (Allah`tan korkmak yerine Allah`a
sevgi) oluşumunu işte bu faktöre bağlıyordu.
Tanrıcılık doğası - göğü, güneşi, dağı, suyu kutsal saymak,
insanın yaratıcısı olarak görmektir. Bu nedenle Tanrıcılık`ta insan
Tanrı (diğer doğa unsurlarına) karşısında eğilmiyor, aşağılanmıyor,
korkmuyor.
Tanrıçılıktaki vakar, övünme, eğilmezlik, sığmazlık Hunlar,
Selçuklular döneminde, Babek yenilmezliğinde, Osmanlı komutanlığında yaşıyor.
Türk ruhu tekyüzlülük ve mertlikle eşanlamlıdır. Bu sıfatlar
çağdaş dünya siyasilerinin, ticaretinin ve makiavelisminin karşıtıdır.
Türk savaşçı, ölümden korkmaz, ancak öldürmekten de zevk
almaz. Korkmazlığına güvenir. Zaferi sever, ancak düşmanı alçaltmağıysa asla sevmez. Bu açıdan ona Roma kansızlığı yabancıdır.
101
Türk Namusludur, Ailesini sever, kadınına saygılıdır. Eski Türklerde Annelik, Babalık, Evlatlık Din seviyesinde olmuştur. Türk'ün
kadına yaklaşımı, onu ilahileştirmesi kriter halindeydi.
Asif Ata türkçülüğün sadece Türk'ün kendisine değil, ayrıca
hercaileşen, maddeselleşen, teşhircileşen çağdaş dünyaya da gerekli
olduğunu düşünüyor. Dünyanın aydın yarınları, artması, büyümesi,
gelişmesi için ilk önce Türk kendi Türklüğünün farkında olmalıdır.
Asif Ata şimdiye kadar mevcut olan türkçülüğün üç temel
biçimini göstermektedir: Ruhsal Türkçülük, tarihsel Türkçülük,
İdeolojik Türkçülük. Ruhsal Türkçülüğün anlamı en çok Azerbaycançılıkta, Tarihi Türkçülüğün anlamı en fazla Selçuk, Osmanlı
ihtişamında (Türkiyecilik), İdeolojik Türkçülüğün anlamıysa Ziya
Gökalp, Ali bey Hüseyinzade ve Mehmed Emin Resulzade ülkülerinde kendisini göstermektedir. Bu bölgüye dayanarak Asif Ata
yazıyor:
"Azerbaycan Türk'ün beyni ve kalbi,
Türkiye Türk'ün kolu ve sırtı."
Azerbaycan Türkçülüğü Türk insanının doruğudur.
Ruhsal Türkçülüğün birinci, yüksek, yüce olayı – Zerdüştcülüktür. Zerdüştcülüğün Türkçülük anlamının 3 ana düşüncesi vardır:
Savaşçı Allah düşüncesi. Zerdüştcülükteki Hayır allahı Hürmüzd
Türk`ün düşüncesine uygun savaşcı Allah'tır. Hürmüzd Ehrimenle
savaşıyor, o, savaşta acı çekiyor. Kimi zaman ölümcül yaralar alıyor,
kimi zaman yıkılıyor, kimi zaman sürünüyor, ama savaştan Türk`e
yakışırmışcasına geri durmuyor. Ehrimenle birkaç bin yıldır savaşıyor ve bu savaşta mutlaka Hürmüzd`ün zafer kazanacağı kesindir.
Burada Türk mitolojisiyle Zerdüşt arasında çok büyük bir bütünlük
var. Türk'ün Allah'ı, Tanrısı göktür ve Gök te insana hizmet ediyor.
Eğer başka dinlerde İnsan Allah`a hizmet ediyorsa, Zerdüşt`ün
dininde Allah insana hizmet ediyor.
Zerdüşt'ün ikinci düşüncesi Ateş İşığı düşüncesidir. Bu düşünce
tipik Türk bilincinin ürünüdür, Türk mitolojisinin temelinde yatan
düşünceye göre bu ateş insanları sadece ısıtmakla yetinmiyor, hem
de etrafını aydınlatıyor. Zerdüşt`ün ateşi Ruhsal ateştir.
Zerdüşt'ün üçüncü düşüncesi de Türk`ün töresine uygun bir
düşüncedir: İnsan`ı sevmek. Zerdüşt Hayrın zaferi için İnsandan üç
şey istiyor: temiz fikir, temiz söz, temiz amel.
102
Ruhsal Türkçülüğün ikinci ifadesi kendisini Babeklikte açığa
çıkarıyor. Hurremilik ferahcılık anlamına gelmektedir. İnsan`ın
özgürlüğünün ferahı ona güven verir. Bu inanç da ona özgünlük,
kendindeneminlik ve yenilmezlik vermektedir. Bu güveni kapsamında Şirvin taşıyan, yani Allah taşıyan Babek yaratıyor.
Ruhsal Türkçülüğün başka bir yönü Türk manevi birliğinin
düzenlemesinin ana karakteri konumunda olan Dede Korkutla
alakalıdır. Dede Korkut aksakallık gayesinin, anlamının, niteliğinin
gerçekleşmesidir. Dede Korkut Türkçülük ve Azerbaycançılığın
Ruhsal yüceliğinden görünmektedir.
Ruhsal türkçülüğün en belirgin olayı Hürufiliktir, insanı Allah
saymaktır. Hürufilikte Azerbaycan büyük Türkçülük dağı olarak
ortaya çıkmaktadır.
Füzulilik-aşıklık Ruhsal Türkçülüğün daha bir belirtisidir. Türkçülüğün aşıklık hasleti kendisinin dehalıkla belirtisini Füzulilikte
bulmuştur. Füzulide aşk - din, Allah katındadır.
Ruhsal Türkçülüğün temel olaylarından birisi de Mugamattır
(Bozlak). Türk hep kendi tanrısını Gökte arıyordu. Muğamat Göklere
ulaşmak için yoldur. Bu Gök Yolu - İnsancılık Yoludur. Mugamat
insanı basamaklarla, şubelerle göğe - kendi Tanrısına, Kamilliğe
yüceltmektedir.
Ve son olarak Ruhsal Türkçülük hem de Sazçılıktır. Saz Türk'ün
temel ayırt edici özelliklerini: ihtişamını ve zarifliğini birarada
tutmaktadır.
Ruhsal Türkçülük Azerbaycan'la ne derecede alakalıysa, tarihsel
Türkçülük te bir o kadar Türkiyeyle alakalıdır. Tarihsel Türkçülük
Hun İmparatorluğu'ndan başlıyor. Hunçuluk Türk'ün dünyaya
meydan okuması kudretinin gösterisiydi. Sonraları Hunlar`ın
katastrofik parçalanması gerçekleşse de, Selçuk türkçülüğü denilen
muhteşem bir olay vuku buldu. 11. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun temelini atan Selçuklular tüm dünyada Türk`ün korkusunu
yarattılar. İslam dininden siyasi araç olarak kullanan Osmanlı
Türkleri kendileri de bilmeden İslam'ın güçlenmesine yardımcı
oldular. Karşılığındaysa islam Türk'e yabancı olan halleri - itaati,
köleliği, yabancılaşmanı, takliti ona ihsan etti. Sultan Abdülhamid'in
döneminde hilafet türke özellikle çok hasar verdi: tarihsel feminist
olan Türk harem murdarlığına uydu, arapçılık, farsçılık kol
geziyordu, kan karışmıştı. Türklüğün neredeyse danılması, türklük103
ten utanma hali vardı sarayda. Tüm bunların sonunda "Genç Türkler"
devrimi gerçekleşti ve olayın devamı olarak Fransızlar İstanbul'a
kadar gelip çıktılar. Yüzyıllarca Avrupa ülkelerinin topladıkları kin
20. yüzyılın başlarında tam açıklığı ile çeşitli tecavüzlerde ortaya
çıktı. Bu vahim savaşlarda Kemal Atatürk kurtarıcılığı tarihsel türkçülüğün güçlü geçmişini restore etti.
İdeolojik türkçülüğün Ziya Gökalp, Ali bey Hüseyinzade,
Memmed Emin Resulzade gibi temsilcileri vardır. İdeolojik türkçülük türkün kurtarışını Türk dünyasının tesis olunmasında görüyordu
ve Türkleri bu birliğe çağırıyordu. İdeolojik türkçülüğün felaketi
pantürkizmin Dinçilik ve Batıçılıkla birleşmesindeydi. Türkçülük
kendi anlamı açısından hem İslamcılığa, hem de Batıçılığa aykırıdır.
İslam halk, millet tanımıyor, topluluk tanıyor, ümmet tanıyor. Ümmetçi milliyetçi olamaz, bu nedenle, islam milliyetciliye karşıdır.
Batı'nın da tanrısı mal, mülk ve politikadır. Bunların her ikisi
Türk`ün yaratılışına aykırıdır. Bu yüzden de Türkçülük-Batıçılık
birliği mantıksızdır.
Büyük araziye, çok sayıda nüfusa, dünyadan kıyaslanamaz
düzeyde Ruhsallığa, muhteşem askeri güce sahip Türk dünyası
kendi birliğini kuramadı. Dünyadan bağımlı hale geldi, parçalandı,
türklüğünden - ezeli mahiyetinden çok uzaklaştı. Asif Ata bunun
tarihsel, psikolojik nedenlerini Türk'ün kendi hatalarında görüyor:
Türk'ün birinci hatası o zaman oldu ki, Türk kendi peygamberini
ortaya çıkaramadı, ortaya çıkardığındaysa onun peşinden gitmedi,
başka peygamberlerin peşinden gidip onlara yaradı. Din adı altında
başka milletlerin şovenist politikalarının kurbanı oldu.
Türk'ün ikinci hatası kendisini sevmedi, Türk Türkle savaştı,
sonucda kendi kendine düşman oldu. Yıldırım Bayezid ve Timur,
Şah İsmail Hatai ve Sultan Selim ve b.
Türk'ün üçüncü hatasıysa, Türk idrakinin gücünden çok kılıcının
gücüne güvenmesi oldu. Bu kılıçtan da en çok yabancılar faydalandı.
İran'ın en büyük şahları, Fars siyasetine hizmet edenler Türkler oldu:
Sultan Mahmut Gaznevi, Şah Abbas, Nadir Şah Afşar, Ağa
Muhammed Şah Kacar ve b.
Kudretli Türk cihangirleri ülkeler fethettiler, fakat onlardan hiçbir
şey kalmadı. Her savaşı bir eser olan Timur aslında hiçbir şey
kazanmadı. Timur da Türktü, Naimi de, fakat Timur Naimi yolundan
gidemedi. Tarihe düşmek kolaydır, tarih yaratmaksa çok zordur.
104
Timur dehası Kılıca harcandı, o, tarihe karıştı, Naimi dehası Ruhsal
tarih yarattı.
Türk'ün bu hataları Türk`e çeşitli içerikli felaketler getirdi. Bugün
de Türk'ün çağdaş düşmanları vardır. Asif Ata Türk'ün başına
gelebilecek yeni felaketlerin önlenmesi için bu düşmanları derinden
öğrenmek ve reddetmek gerektiğini öne sürüyor.
Tarihte olduğu gibi, türkçülüğün şimdi de temel düşmanı dindir.
Çağdaş Türk İslamcıları böyle bir tehlikeli fikir ortaya atıyorlar:
guya Osmanlı İmparatorluğu'nu o kudrete ulaştıran İslam olmuştur.
Bu fikrin sahipleri aslında Türk'ün daha muhteşem, daha kahraman
geçmişini karalamakla onun ezilmesi pahasına yapay şekilde İslam'ı
yüceltiyorlar. Türkçülük - İslamcılık tezatı ortadadır; islam korkuyu,
Türkse korkmazlığı, cesareti; islam itaati, Türk yenilmezliği; islam
ahireti, dünyasızlığı, Türkse tanrıçılığı, doğacılığı, Dünyacılığı; islam
şehveti, haremi, Türk kadına saygıyı, aileye sevgiyi insanlara telkin
etmektedir. Bu açıdan Asif Ata diyor: "İslamlaşma Türk'ün sırtını
yere getirmeseydi, Batı Türk`e hiçbir şey yapamazdı.”
Günümüzde dine inanmanın en tehlikeli yönü odur ki, çağdaş
Dincilik daha çok maneviyat unsuru olarak hareket ederek kendisini
Batı ahlaksızlığına, açık-saçıklığına karşı koyarak şaşkınlık yaratıyor. Bu nedenle "Ruhsallık" dendiğinde ilk akla Dincilik geliyor.
Oysa, din kendisi Ruhsallık adına ne kadar konuşsa bile, en az
Batıcılık kadar inançsız, kadere, iradeye, kavramaya karşıdır.
Türkçülüğün ikinci düşmanı yine de eskiden olduğu gibi Avrupa
merkezciliğidir. Avrupa merkezciliğinin anlamı Avrupa ırkını tek,
gerçek, üstün ırk saymaktır. Bu durumda Batı kendisini özel merkez,
uygarlık temsilcisi olarak sunuyor ve herkesin bunu kabul etmesini
sağlıyor. Batı uygarlığı maddeselleşmenin, teknik ilerlemenin ve
demokrasinin birliğidir. Maddeselleşme insan ilişkilerinin üzerinde
çıkar, fayda ilişkilerini kuruyor, pragmatik yönüyle dünyaya, hayata,
insana bakışın merkezine dönüşüyor.
Teknik ilerleme insanın insan olarak yaşamasını, onun zorunlu
taleplerinin karşılanmasını sağlamalı olduğu halde, tam tersi bir
amaca dönüştü. Teknik ilerleme maddeselliği körükledi, artırdı ve
korudu.
Demokrasi halk eğemenliği yalanının telkinidir. Demokrasi
kurulduğu günden bugüne bir saat bile olsun halkın eğemenliği
olmamıştır. Önceden seçilmişleri seçmek henüz iktidara gelmek
105
değil, aynı seçilmişlerin halkın üzerinde eğemenliğidir, özgür ağalık,
özgür köle, özgür maddesellik, özgür insanlıkdışı yaptırımlar.
Demokrasi türkçülüğe karşıdır, bir zamanlar sosyalizm dendiğinde rusçuluk anlaşıldığı gibi, şimdi de demokrasi dendiğinde Batı
akla gelmektedir. Köklü geçmişi olan Batı – Türk çelişkisi asla
unutulmamalıdır.
Avrupa merkezcilik öncelikle kendi ulusuna güvensizliği telkin
eder: Türk vahşeti, türk azgınlığı adlı iftira okulu bırakır. Görünüşte
ırkçılığa karşı çıksa bile Batı her adımda "Avrupa`nın üstünlüğü" nü
temsil eder.
Asif Ata türkçülüğün sonraki düşmanı olarak çağdaş Kozmopolitanizm`i göstermektedir. Zamanında sosyalizm enternasyonalizm`i
ne kadar Türk`ü inkar ediyordusa, şimdi Kozmopolitizm de aynı
biçimde milliyetçiliği inkar ediyor. Bir zamanlar İslamcılık – araplaşma, Enternasyonalizm ruslaşma olarak algılandığı gibi, şimdi
Kozmopolitizm da Batılılaşma anlamına gelmektedir.
Türkçülüğün en katı düşmanlarından olan marksizm yine de düşman statüsünü korumaktadır. Zira yeryüzünde emekçi sorunu
çözülmedikçe komünizm tehlikesi yaşanacak.
Türkçülüğün bir düşmanı da eski SSCB topraklarında yaşayan
Türk halklarına ait olan Avrasyacılık düşüncesidir. Görünüşte çok
cazip görünen bu düşünceyi yaygınlaştıranlardan birisi de Kazak
yazarı Olcas Süleymenovtur. Bu fikirin ana özelliği güya Slav - Türk
birliğinin mevcut olması, slavyanlarla Türkler`in hemen hemen aynı
soydan gelmeleridir. Sözde Avrasya mekanının bu iki büyük halkı
birleşirlerse saadete ulaşacaklar, hem Türkler`in hem de Slavyanlar`ın ezeli meseleleri çözülecek. Yeni rusçuluk olan Avrasyacılık
fikri türkçülüğe aykırıdır, zira böylesi bir durumda rus ulusunun
eğemenliği muhakkaktır.
Türkçülüğün çağdaş dönemde başka bir düşmanı özellikle
Azerbaycan'la ilgili olan kabileciliktir. Ulusculuk halkı vahit varlık
olarak anlamak, kavramak ve varsaymaktır. Kabilecilik onu bölüyor,
paramparça ediyor. Bu yüzden de kabilecilik milliyetciliğin
ölümüdür.
Asif Ata şimdiye kadar mevcut olan türkçülüğü inkar etmiyor,
fakat aynı zamanda onu türkçülüğün zaferi için yeterli ve mükemmel
bir model olarak kabul etmiyor. Asif Ata`nın Azerbaycan'da
tutuşturulmuş Ruhsallık Ocağı`nın bir amacı da türkçülüğün yeni
106
seviyesine ulaşmaktır. Bu yeni seviye türkçülüğün yeni İnanç
seviyesidir: Türk`ün Ruhsal (emin, idraklı, maneviyatlı, iradeli)
birliğinin oluşması için en gerekli seviyedir. Asif Ata Ocağı`nın
düşünceleri Türk ruhunun temelinde oluşmuş ve insanın, Türk'ün,
Doğu'nun yeni seviyesini yaratan ülkülerdir (bu düşünceleri yukarıda
"Asif Ata`nın Amacı" yazısında vurgulamıştık).
Asif Ata
Mutlakla hasbihal
- Sen ebedisin, muhteşemsin, sonsuzsun, büyüksün, eşin benzerin
yoktur, sana secde ediyorum.
- Ben Senim, Kendini iyi tanı. Ben Sen`de Varım.
- Ben Sen olamam. Aklım kusurlu, duygularım bulanık, irademse
zayıftır, yaşlı olsam da, acemiyim, kendimce yaşayamadım, yanlışlıklar içinde kayboldum, çok arayıp az buldum, yarattıklarıma sahip
çıkamadım, ihtiraslarımı bastıramadım, içimdeki kötülüğü öldüremedim. Ben Sen değilim. Sen olamam. Kendini bana benzetme. Senin
yanında ben bir hiçim.
- Zira, kendinde değilsin, kendin olamamışsın. Ruhun âlidir,
Mutlakdır – onu duymamışsın! Aşkın ilahidir - onu kalbinden uzak
tutmuşsun! Kutsallık duygun temizdir - onu kapından kovmuşsun!
Peygamberlik halin büyüktür - onu anlamamışsın! Kendinden daha
büyüğüne kavuşmak tutkundur - vurduymazlık etmişsin! Anlamın,
mühtevan geniştir, fakat ortama ayak uydurmuşsun! Şimdiye kadar
sen olmamışsın!
- Kötü olduğum için olmadım! Zaafımı anladım ve zayıf kaldım.
Sen oldukça güçlüsün ve bu nedenle gücünü anlamasını bilmişsin.
Ben Sen olmuş olsaydım, güçlü olurdum.
- Sen kendi Allahlığını kendi halinden ayırıp ender Evlatlarında
tecella etmişsin. Peygamberlerin seni içlerinde görmüş, büyük
107
sanatçılar eserlerinde seni tavsif etmişlerdir. Müzikte İlahi sesi
duymuşsun, kahramanların fedakarlıklarında ölümsüz kudreti
farketmişsin. Sen de kendinden ayrı düşmüşsün, zira acemiliğin,
pisliğin, fenalığın sözünü dinlemiş ve kendi doğana aykırı bir
biçimde yaşamışsın!
- Hercai sözleri dinleyen birisini Mutlak saymak mümkün mü?
Mutlak olmuş olsaydım, kesin Şer'i dinlemezdim.
- Senin ruhsal anlamın İlahidir, bedensel anlamınsa basittir.
İçinde hem Mutlak, hem de Görecelik yaşıyor. Ancak niteliğin
Mutlaktır, bu yüzden sen Şer'i içinden silmek gücündesin. Ancak sen
bunu yapmıyorsun, Mutlak`ın gücüne güvenemiyorsun, Mutlak`ı
unutuyorsun, onu kalbinde görmüyor ve göreceli, bayağı tutkular,
düşüncelerin hayatına hükmetmesine izin veriyorsun. Öyle
zannediyorsun ki, sen işte busun, kendine güvenin azalıyor ve
kötülüklerin aletine dönüşüyorsun.
- O zaman, ben yine de sen değilim. Sen bütünsün, bense
yarımım, sen teksin, ben çeşitliyim, sen temizsin, bense kirliyim.
- Ben Mutlakım, sen kendinde Mutlakı taşıyansın. Farkımız işte
bu. Ben ışığım, kalbine akmışım. Sen Işığı unuttun, karanlığa
kavuşmuşsun. Senin bütünlüğün niteliğindedir, niteliğinse Benim.
Sen Bensin! Niteliğinin anlatımında Mutlakla beraber, göreceli,
yanlış, şer de ortaya çıkıyorsa bu seni asla şaşırtmasın. Anlatım
nitelikten aşağıdır. Senin Belan dış dünyaya uyuyorsun, içindekini
unutuyorsun, Allahlığından ayrılıyor, uzaklaşıyorsun. Hani, sen ne
zaman kendi Peygamberlerine, kahramanlarına manen, düşünceyle
ve duygusal yaklaşacaksın, o zaman kendin olacaksın, Mutlaka
kavuşacaksın.
- Demek istiyorsun ki, ne zaman benim gücüm sonsuz, duygularım, düşüncelerim mutlak kutsal olacak, ülküm tam gerçekleşecek,
o zaman ben senin gibi ölümsüz mü olacağım? Bu mümkün müdür?
- Kendini derinden anla! Bunların hepsi sende var. Kendinden
elini çektiğin için onları özünde görmüyorsun. Ruhsal kudretin
sınırsızdır: o seni kutsal kimliğe götürebilir, iç âlemini gerçek
108
anlamda temizleyebilir, sana ölümsüzlük ihsan edebilir, yeter ki, sen
içindeki Mutlak`ı göresin ve kendine dönmesinibilesin! Eğer kendinde Mutlakı görmüyorsan, demek ki, insan gibi yaşamıyorsun. Sen
Mutlaksın, ancak bunu bilmiyorsun. Tüm derdin de bunda işte.
Mutlaklığını bilmiş olsaydın, ruhsuz, maneviyatsız, düşüncesiz
olduğunu düşünmez, ortamda kaybolmaz, maddesel nimetlerin esiri
olmazdın, hayvansal dünyayla kendi dünyan arasında farkı görürdün,
muhabbetin İlahi anlamını korurdun, içini çirkin duygulardan
temizlerdin, kulluktan, kölelikten, korku kabusundan kurtulurdun,
gerçeği, adaleti kendin kadar severdin. Bunlardan o yüzden uzaksın
ki, özündeki Mutlak`ı görememişsin!
- Mutlaktan ayrılmışım, demek ki, Mutlaka olmağa layık
değilmişim! Kendini bana benzetme! Mutlaksın, bu yüzden kendinden ayrılmamışsın!
- Senin Mutlaka dönmekten başka yolun, çaren yoktur. Göreceli
idrakle, maneviyatla, hissiyatla sen yaşayamayacaksın. Ya Allah
olmalısın, ya da ölmelisin! Başka yol yoktur! Mutlakın Sesi harika,
hükümlü ve serttir!
109
İçindekiler
Mutlaka İnam bakışının iki temel kavramı ......................................66
Asif Ata`nın kimliği .........................................................................67
Asif Ata`nın soydaşlarına ilk çağrısı
Yakınlarıma .................................................................................69
Ocak`ın amacı .............................................................................69
Asif Ata`nın Amacı
Ruhsal Uyanış ..................................................................................73
Mutlaka İnam Ocağı`nın iç kuralları ve yaşam tarzı .......................79
Ocakçı .........................................................................................81
Mutlaka İnamcı ...........................................................................81
Ocakdostu ya da Ocaksever ........................................................82
İnam`ın Din`den üstünlükleri
Temel ilkelerde yalan olmamalı
I. Yazının yazılma nedeni - açılış konuşması ........................83
II. İnsanı korkutmak yok, inandırmak gerekir ........................86
III. İçinde hurafe besleyip gerçeğe inanmak mümkün değil.....93
IV. Hurafeden hurafeye değil, hurafeden Gerçeğe ..................96
V. Mutlaka İnam yalansızdır ...................................................98
İnançta Türkçülük Evrenselliğin onaylanmasıdır ..........................102
Mutlakla hasbihal............................................................................107
110
Türkün İlk Ruhaniyyat Ocağı
Asif Atanın – İnam Atanın
Mütləqə İnam Ocağı
Türkdən Başlayan Yeni Bəşər İnamı
(Asif Ata Ocağı haqqında yığcam bilgi)
(Türk dilində)
Bağlantı üçün ünvanımız: (051) 585-56-97;
(050) 527-70-50;
(051) 548-22-68;
(050) 245-22-88;
E-mail:www.asifataocagi.com;
[email protected]
Kitab İlqar Türkoğlunun yatırımı ilə basılmışdır.
111
112