SUNUŞ Türk tarihinin önemli dönüm noktalarından biri olan
advertisement
SUNUŞ Türk tarihinin önemli dönüm noktalarından biri olan Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti; Kafkas, Irak, Filistin-Suriye, Çanakkale, Avrupa (Galiçya, Makedonya, Romanya), Yemen ve Hicaz, İran ve Libya gibi birbirinden çok farklı coğrafyalarda savaşmak zorunda kalmıştır. Türk tarihi için ayrı bir öneme sahip olan Çanakkale Cephesi; İtilaf devletlerinin Batı Cephesi’nde yaşadıkları çıkmazdan kurtarılması, Rusya’nın birlikleri üzerindeki baskının azaltılması amacıyla Türklerin başka bir bölgede savaşa sokulması, Çanakkale Boğazı ve Gelibolu Yarımadası ele geçirilerek oradan İstanbul’a ulaşıp Osmanlı Devleti’nin başkentinin işgal edilmesi, Boğaz’ın ele geçirilmesiyle Rusya’ya destek gönderilmesi gibi amaçlar doğrultusunda açılmıştır. İtilaf devletleri ilk olarak kara kuvvetleri olmadan yalnız donanmayla Boğaz’ı zorlamış; ancak 18 Mart 1915’te Türk ordusunun İtilaf kuvvetleri karşısında elde ettiği büyük zafer sonucu Boğaz’ı geçmek için amfibi bir harekâtın gerekli olduğuna karar vermişlerdir. Müttefikler, Seddülbahir ve Arıburnu’nu esas çıkarma bölgesi olarak tespit etmişlerdir. Her iki bölgeye çıkan kuvvetler kendilerine verilen hedefleri elde ettikten sonra yapacakları koordine bir taarruzla Kilitbahir Platosu’nu ele geçirecek ve böylece yarımadanın güney kısmını tamamen işgal etmiş olacaktır. Bu amaç doğrultusunda 25 Nisan 1915’te çıkarma harekâtı başlamıştır. Bölgede yapılan muharebelerin başından sonuna kadar rütbesinin (yarbay ve 1 Haziran 1915’ten itibaren albay) çok üstünde farklı görevlerde bulunan Mustafa Kemal, Harp Tarihi Şubesinin kendisinden hatıralarını yazmasını istemesi üzerine “Arıburnu Muharebeleri Raporu”nu yazmıştır. Mustafa Kemal raporda; 19’uncu Tümen Komutanlığına atanmasından başlayarak Arıburnu’na yapılan ilk çıkarma günü olan 25 Nisan 1915 tarihinden Anafartalar Grup Komutanlığına atanma tarihi olan 8/9 Ağustos 1915 tarihine kadar olan süreçte bölgede yapılan muharebeler ve bu muharebeler çerçevesinde gelişen olaylara yer vermiştir. Mustafa Kemal’in “Arıburnu Muharebeleri Raporu”nu yazma süreci, Şükrü Tezer’in “ATATÜRK’ün Hatıra Defteri” adlı eserinden takip edilebilmektedir. Eserde, Mustafa Kemal’in raporu 3 Aralık 1916’da yazmaya başladığı ve 10-12 Aralık 1916’da yaverine okuttuğu belirtilmektedir. Mustafa Kemal’in “Pek güzeldir. Kuvvetli vesaik vardır.” şeklinde tanımladığı “Arıburnu Muharebeleri Raporu” Genelkurmay ATASE Başkanlığı Arşivinde bulunan orijinal belgeler esas alınarak güncellenmiş ve Türk gençliğine tarih bilincinin doğru bir şekilde kazandırılması amacıyla yayımlanmıştır. “Arıburnu Muharebeleri Raporu” adlı eserde emeği geçen Arşiv Şube Müdürü Dr.Öğ.Alb.Suat AKGÜL ve Arş.Uzm.Nuri BAYRAK’a; eseri günümüz Türkçesine aktararak yayına hazırlayan Dr.Tar.Uzm.Hülya TOKER ve Arş.Uzm.Sema DEMİRTAŞ’a teşekkür ederim. Abdullah ATAY Korgeneral ATASE Başkanı
