avrupa ġnsan hakları mahkemesġ
advertisement
AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ ĠKĠNCĠ BÖLÜM KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR (BaĢvuru no. 63017/11) Namık Kemal BATAR ve Diğerleri / TÜRKİYE © T.C. Adalet Bakanlığı, 2014. Bu gayriresmî çeviri, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürlüğü Ġnsan Hakları Daire BaĢkanlığı tarafından yapılmıĢ olup, Mahkeme açısından bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Bu çeviri, davanın adının tam olarak belirtilmiĢ olması ve yukarıdaki telif hakkı bilgisiyle beraber olması koĢulu ile Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürlüğü Ġnsan Hakları Daire BaĢkanlığına atıfta bulunmak suretiyle ticari olmayan amaçlarla alıntılanabilir BATAR / TÜRKĠYE KARARI 2 Başkan, Helen Keller Yargıçlar, Egidijus Kūris Jon Fridrik Kjølbro ve Daire Yazı İşleri Müdür Yardımcısı Abel Campos’un katılımıyla 16 Eylül 2014 tarihinde Komite olarak toplanan Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi (Ġkinci Bölüm): 5 Ağustos 2011 tarihinde yapılmıĢ olan yukarıdaki baĢvuruyu göz önünde bulundurarak, Yapılan müzakereler sonucunda aĢağıdaki kararı vermiĢtir: OLAYLAR BaĢvuranların listesi ekte yer almaktadır. A. Davanın Koşulları 1. BaĢvuranlar tarafından ibraz edilen ve gönderilen belgelerdeki Ģekliyle, davaya konu olaylar aĢağıdaki gibi özetlenebilir. 2. BaĢvuranların akrabası Abdülmuttalip Batar 24 ġubat 2009 tarihinde saat 3.30 sularında, Gaziantep’te bir restorana girerek restoran sahibinden para istemiĢtir. Olaylar sırasında baĢvuranların akrabası alkollüdür. Ġsteğinin reddedilmesi üzerine, A. Batar restoran sahibini tehdit etmiĢtir. A. Batar diğer müĢterileri tedirgin ettiğinden, restoran çalıĢanları A. Batar’ı dıĢarıya çıkarmıĢlardır. Kendisini restoranın önündeki parka götürmüĢlerdir ve A. Batar ile çalıĢanlar arasında kavga çıkmıĢtır. BATAR / TÜRKĠYE KARARI 3 3. Ġki polis memuru devriye gezerken kavgayı görmüĢler ve ne olduğunu sormak için yanlarına gitmiĢlerdir. Restoran çalıĢanları iki polis memuruna A. Batar’ın restoran müĢterilerini rahatsız ettiğini ve sahibini tehdit ettiğini söylemiĢlerdir. Polis memurları A Batar’ı yakalamaya ve kendisini polis arabasına koymaya çalıĢmıĢlardır. A. Batar polis memurlarını itmiĢtir ve bir diğer kavga çıkmıĢtır. Kavga sırasında, A. Batar’ı polis arabasına bindirmeden önce, polis memurlarından biri ve A. Batar yere düĢmüĢtür. 4. Polis memurları sağlık raporu almak için A. Batar’ı hastaneye götürmüĢlerdir. 24 ġubat 2009 tarihinde hastane tarafından hazırlanan sağlık raporuna göre, A. Batar hastaneye 4.03’ te varmıĢtır. Kendisi hastanenin bekleme odasındayken birdenbire düĢmüĢtür ve hemen reanimasyon (ayılma) odasına götürülmüĢtür. Sağlık çalıĢanlarının kendisini yeniden hayata döndürmeye yönelik müdahalelerine rağmen, A. Batar saat 4.45’ de vefat etmiĢtir. 5. Aynı gün otopsi yapılmıĢtır. A. Batar’ın vücudunda, sağ kaĢının ve sol dizinin üzerinde bazı yüzeysel yaraların yanı sıra eski ufak yaralar ve önceden yapılan cerrahi iĢlemlere iliĢkin iki yara izi saptanmıĢtır. Laboratuar analizi, maktulün kanında 295 mg/dl etanol bulunduğunu göstermiĢtir. Ölüm sebebi kalp krizi olarak tespit edilmiĢtir. 6. Gaziantep Cumhuriyet Savcısı 25 ġubat 2009 tarihinde, A. Batar’ı hastaneye götüren iki polis memurunu sorguya çekmiĢtir. Polis memurları maktulü dövmediklerini ancak aralarında bir kavga yaĢandığını ve kendisi alkollü olduğundan ona yardım etmek istediklerini, bu nedenle de yatıĢtıktan sonra kendisini doğrudan hastaneye götürdüklerini belirtmiĢtirler. Polis memurları maktulün hastanede düĢtüğünü ve kalp krizi geçirdiğini ifade etmiĢlerdir. BATAR / TÜRKĠYE KARARI 4 7. Restoranın önündeki parkta bulunan kiĢiyi kontrol etmeye yardımcı olma amacıyla gelen diğer polis memurları da ayrıca tanık olarak dinlenmiĢlerdir. Bu polis memurları maktulün Ģiddet içeren tutumla hareket ettiğini ve sonradan kendisini kontrol altına alan polis memurlarına saldırdığını belirtmiĢlerdir. 8. Diğer görgü tanıkları, Cumhuriyet savcısı önünde yazılı ifade vermiĢlerdir ve maktulün birçok kez polis memurlarına vurmaya çalıĢtığını ve bu memurların daha sonra kendisini yere ittiklerini belirtmiĢtirler. Bu sırada, polis memurlarından biri de ayrıca yere düĢmüĢtür. Polis memurları sonradan A. Batar’ı polis arabasına koymaya çalıĢmıĢlardır. 9. BaĢvuranların akrabaları 27 ġubat 2009 tarihinde, Gaziantep Cumhuriyet BaĢsavcılığı önünde suç duyurusunda bulunmuĢlardır ve A. Batar’ın ölüm sebebini ve eğer varsa sanıkların tespit edilebilmesini saptamak için bir soruĢturma yürütülmesini talep etmiĢlerdir. Kendileri, ayrıca maktulün bazı polis memurları tarafından dövüldüğünü duyduklarını belirtmiĢlerdir. 10. Ġstanbul Adli Tıp Kurumu 25 Kasım 2009 tarihinde, baĢvuranların akrabalarının ölüm sebebini belirten bir rapor hazırlamıĢtır. Otopsi bulgularına dayanan rapora göre; - A. Batar’ın vücudundaki yaralar ölüm sebebi değildir. - A. Batar’ın vücudunda bulunan etanol miktarı hayatı tehdit eden bir seviyede değildir. - Maktulün kalp boyutu 12 x 14 x 2 cm, aort çapı 2,5 cm, kalp kasının kalınlığı ise 2 cm’dir. Söz konusu ölçümlerle beraber histopatolojik inceleme neticeleri, A. Batar’ın önceden var olan bir kalp rahatsızlığı nedeniyle öldüğünü göstermiĢtir. BATAR / TÜRKĠYE KARARI 5 11. Gaziantep Cumhuriyet Savcısı 15 ġubat 2010 tarihinde, polis memurlarının ifadelerini, tanıkların ifadelerini, otopsi raporunu ve Ġstanbul Adli Tıp Kurumu’nun raporunu göz önünde tutarak takipsizlik kararı vermiĢtir. Gaziantep Cumhuriyet Savcısı, A. Batar’ın kalp hastalığı neticesinde vefat ettiği ve A. Batar’ın ölümüne Devlet görevlilerinin dâhil olduklarını destekleyecek hiçbir kanıt olmadığı sonucuna varmıĢtır. 12. BaĢvuranlar bu karara itiraz etmiĢlerdir. 13. Kilis Ağır Ceza Mahkemesi 2 Haziran 2010 tarihinde, baĢvuranların itirazını reddetmiĢtir ve Gaziantep Cumhuriyet Savcısı tarafından verilen kararı onamıĢtır. 14. Söz konusu karar, baĢvuranların avukatına 2 Ağustos 2011 tarihinde tebliğ edilmiĢtir. ġĠKÂYET 15. BaĢvuranlar akrabalarının, SözleĢme’nin 2. maddesine aykırı olarak, polis memurlarıyla kavga neticesinde ölmüĢ olabileceğini iddia etmektedirler. SözleĢme’nin 2. ve 6. maddelerine dayanarak, baĢvuranlar ölüme iliĢkin olarak etkin bir soruĢturma yürütülmediğinden Ģikâyet etmektedirler. HUKUKĠ DEĞERLENDĠRME 16. Mahkeme baĢvuranların Ģikâyetlerinin özünün, akrabalarının yaĢam hakkından mahrum bırakılmasını ve ölümüne iliĢkin soruĢturmanın etkinliğini ilgilendirdiği kanaatindedir. Bu nedenle, Mahkeme yukarıdaki Ģikâyetlerin tümünü sadece SözleĢme’nin incelenmesinin uygun olduğuna karar verir. 2. maddesi açısından BATAR / TÜRKĠYE KARARI 6 17. Dava dosyasında beyan edilen sağlık raporlarından anlaĢılacağı üzere, A. Batar kalp rahatsızlığı neticesinde vefat etmiĢtir. Rapor, Ġstanbul Adli Tıp Kurumu tarafından hazırlanmıĢtır ve otopsi raporu bulguları A. Batar’ın vücudundaki yaralanmaların ölüm nedeni olmadığını göstermiĢtir. BaĢvuranlar polis memurlarının maktule uyguladıkları fiziksel saldırı neticesinde ölümün gerçekleĢmiĢ olma ihtimalinin “her türlü makul Ģüpheden uzak” (bk. Nuray ġen / Türkiye (no. 2), no. 25354/94, §172, 30 Mart 2004) olduğunu belirten herhangi bir sav ya da rapor ortaya koyamamıĢlardır. Diğer yandan, tüm tanıklar polis memurlarının A.Batar’ı dövmediğini ve A.Batar üzerinde aĢırı güç kullanmadıklarını ifade etmiĢlerdir. 18. Ġbraz edilen belgelerden, A.Batar’ın yakalanmasının ardından hemen hastaneye götürüldüğü anlaĢılmaktadır. Polis memurları kendisini emniyete ya da alkollü olduğu göz önünde bulundurularak, bir “ayılma” merkezine değil hastaneye götürmüĢlerdir. BaĢvuranlar, polis memurları ya da diğer kamu çalıĢanları tarafından maktulün sağlık durumunu ağırlaĢtırabilecek bir hata ya da ihmal olduğunu ispatlayamamıĢlardır (bk., aksine, Saoud / Fransa, no. 9375/02, §§ 98-102, 9 Ekim 2007). 19. Yukarıda belirtilenler dikkate alındığında, Mahkeme, dava dosyasındaki materyallerin, baĢvuranların akrabasının ölümünün bir Devlet görevlisinin hareketleri neticesinde gerçekleĢtiğine her türlü makul Ģüphenin ötesinde karar vermesini sağlayacak nitelikte olmadığı görüĢündedir. Mahkeme ayrıca, söz konusu Ģikâyetin açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle reddedilmesi gerektiğine karar vermiĢtir. BATAR / TÜRKĠYE KARARI 7 20. SoruĢturmanın etkinliğine iliĢkin iddialara iliĢkin olarak, dava dosyasındaki delil, Batar’ın ölümünden sonra vazifedeki Cumhuriyet savcısının kısa bir süre içerisinde mağdurun gözaltına alındığı olay yerindeki tanıkları ve ayrıca olaya dâhil olan polis memurlarının yanı sıra hastanede bulunanları sorguya çektiğini göstermektedir. BaĢvuranların akrabalarının ölüm nedenini, Ġstanbul Adli Tıp Kurumu’nun sağlık raporu ve otopsi raporu ayrıntılarıyla incelemiĢtir. A. Batar’ın ölümünün, önceden var olan bir kalp rahatsızlığı nedeniyle olduğu ve polis memurlarının fiiliyatlarının kalp krizine neden olmadığı tespit edilmiĢtir. 21. Mahkeme, soruĢturma dosyasındaki delillerin ve sağlanan bilgilerin, soruĢturmanın etkin olmadığı ve ilgili makamların A.Batar’ın ölümüne iliĢkin olarak harekete geçmediğini göstermediğine karar vermektedir. Mahkeme, bu Ģikâyetin de açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle reddedilmesi gerektiğine karar vermiĢtir. Bu gerekçelerle, Mahkeme oybirliğiyle BaĢvurunun kabul edilemez olduğuna karar vermiştir. AbelCampos Yazı ĠĢleri Müdür Yardımcısı HelenKeller BaĢkan 8 BATAR / TÜRKĠYE KARARI EK 1. Namık Kemal BATAR, 1 Ocak 1960 tarihinde doğmuĢ, bir Türk vatandaĢıdır ve Gaziantep’te ikamet etmektedir. Kendisi U. GÜNEġ tarafından temsil edilmiĢtir. 2. Ebamüslüm Tabardar BATAR, 25 Mayıs 1970 tarihinde doğmuĢ, bir Türk vatandaĢıdır ve Gaziantep’te ikamet etmektedir. Kendisi U. GÜNEġ tarafından temsil edilmiĢtir. 3. Mehmet Emin BATAR, 9 Eylül 1972 tarihinde doğmuĢ, bir Türk vatandaĢıdır ve Gaziantep’te ikamet etmektedir. Kendisi U. GÜNEġ tarafından temsil edilmiĢtir. 4. Naile BATAR, 1 Temmuz 1938 tarihinde doğmuĢ, bir Türk vatandaĢıdır ve Gaziantep’te ikamet etmektedir. Kendisi U. GÜNEġ tarafından temsil edilmiĢtir.
