netice itibariyle Umumi Heyet kararı

0. Senatosu
B : 26
saman bu fikirler dermeyan edilir, iddia edi­
lir; netice itibariyle Umumi Heyet kararım,
verir. Bu kararın verilmesinde bâzı grupla
rm veyahut bâzı partilerin o görüşü müda'aa etmemesi veya o görüşün karşısında olma­
sı tabiîdir. Şimdi, Anayasa Mehkemesinden bo­
zulan bir karar, iptal edilen bir karar, asıl
bünyesi ve mahiyeti üzerinde durulmaz da ken­
di fikrimizi müdafaa ettiğimiz zaman, kendi­
mizi tatmin ettiği zaman onun daima müdafii
ohîrsak,o müesseseyi organların ahenkle çalış­
ması yolundan çıkartmamız daima mümkündür.
Arkadaşlar, biz hak mefhumu üzerinde durma­
ya mecburuz. İleri hukuk mefhumunun üzerin­
de durmaya mecburuz. Bugün Anayasa Mahke­
mesinden bir karar verilmiştir. Şu karar bün­
yesi itibariyle benim görüşümün aleyhindedir.
Fakat tetkik ettiğim zaman onu ileri hukuk
kurallarına uygun, Anayasamıza uygun, onun
prensiplerine uygun gördüğüm zaman, onu mü­
dafaa etmekliğim; fakat benim menfaatime de
olsa o sahada olmadığı zaman, onun karşısın­
da bulunmaklığım lâzım. Ancak bu sahada
ş1.1. basireti gösteren heyetler haklarına sahiboiurlar, yoksa kendi söylediğimiz fikri teyidetti diye, inanmadığımız şekilde bir karar gör­
düğümüz zaman yine onun alkışlamasına de­
vem edersek, bir gün Anayasanın kabul ettiği
milletin egemenliği, kendisine tevdi eylediği
hc-ystin elinden salâhiyetlerinin geçmiş oldu­
ğunu parlömanter nisamın üstüne bir başka or­
ganın hükümdar olduğunu görürüz. Benim söz
almaktaki, konuşmaktaki maksadım bu idi. Bu­
nu, çıkan ve bir başka tetkik mercii olımyan
yüksek mahkemenin kararları geldiği zaman,
bunu Anayasanın net hukuku bakımından, net
Anayasa prensipleri bakımından incelemekliğimiz, kendi görüşümüze uyduğu veya uymadı­
ğı bakımından değil, Anayasa prensiplerinin
hakikaten o kararda hükümdar olmadığını tet­
kik etmemiz ve ona göre bu kararı, kıymetlen­
dirmemiz lâzımgeldiği kanaatindeyim. Böyle
değil de, bunun aksine bir tutum olursa, dedi­
ğim gibi, parlâmentonun üzerinde kendi eli­
mizle bir başka müesseseyi ikâme etmiş oluruz.
Sayın Yıldız'm da söylediği gibi, bizim Anaya­
samız egemenliği millete kabul etmiştir. Mil­
let ki, bu egemenlik Anayasanın gösterdiği or­
ganlara verilmiştir. Organlardan birisi diğeri
üzerinde değildir, yanyanadır. Kendisi aynen
29 . 1 . 1989
O :3
bir makinanm çarkları gibi ahenkli bir şekil­
de işler, birbirini rencide etmez, birisi diğerinin
üzerinde olduğunu iddia eyliyemez. Binaen­
aleyh, Anayasa Mahkemesi bütçesi konuşulur­
un bu hakikati ifade etmek istiyorum, ve kaa;larmı Anayasa hukukunun prensiplerine uyjunluğu bakımından eleştirmeye mecbur oldu­
ğumuzu iddia etmek istiyorum.
Muhterem arkadaşlar, bâzı arkadaşlardan
duyuyoruz, Anayasa Mahkemesi kararlarını kim
kontrol eder, bunun üzerinde bir organ yok mulur? Biraz evvel de ifade ettiğim gibi, Anaya­
sa Mahkemesi kararlarını murakabe edecek
:zel bir organ yoktur. Anayasa Mahkemesinin
kararlarını tarih murakabe eder. Hukuk ilmi
murakabe eder, millet murakabe eder. Bir mü­
essesenin de itibarı bu süzgeçlerden geçtiği za­
man, bu nizamlara uygun kararlar verdiğinin
tahassül etmesi ve mağşeri vicdanda bu kanaa­
tin yerleşmesi nisbetinde o müessese payidar
olur; yaşar ve millet nazarmdaki mutena mev­
kiini alır. Bu mevzuları ifade etmek için söz
almıştım, teşekkürler ederim. (Alkışlar)
BAŞKAN — Sayın Tuna, teşekkür ederim.
Anayasa Mahkemesi bütçesi tümü üzerindeki
görüşmeler sonuçlanmıştır. Şimdi Sayın Bakan
cevap için söz istemiştir. Kendilerine söz veriyo­
rum.
ADALET BAKANI HASAN DÎNÇEE (Kon­
ya Milletvekili) — Sayın Başkan, muhterem se­
natörler; bir Anayasa müessesesi olan Anayasa
Mahkemesinin bütçesi konuşulurken çeşitli siya­
si partilere mensup arkadaşlarımız partileri
adına ve bir kısım arkadaşlarımız da kendi şa­
hısları adına bu bütçe münasebetiyle düşünce­
lerini ve mütalâalarını ifade ettiler. Anayasa
Mahkemesinin bütçesinin hudut ve şümulü dı­
şına taşan mütalâalar olmuştur, maalesef, Yani
başka bir deyimle her vesileyi fırsat bilmek su­
retiyle Hükümete ve iktidara çatmanın Anayasa
bütçesi de maalesef vesile ittihaz edilmiştir.
Bu
mütalâaları
dinlerken
beni
en
çok müteessir eden taraf Anayasa Mahkemesi
bütçesinin böyle bir istismara konu teşkil edil­
miş, bir konu olarak kullanılmış olmasıdır. Mü­
esseseye hürmet, müessesenin politik istismar­
dan kurtarılması ile mümkündür. Yoksa bu ve­
sile ile de Hükümete vuralım şeklinde bütçe ele
alınarak Hükümete ve iktidara vurmanın, çat-