KORDON KANI TESTİ,COOMBS TESTİ,KOMPLEMAN C3 ve C4

KORDON KANI TESTİ
Cord blood testing;
Bebeğin kordon kanından yapılan testlerdir. Bebeğin sağlık
durumunu görmek için yapılır. Doğumdan hemen sonra kordon kanı
testi yapılacak ise göbek bağı bağlandıktan sonra 25 25 cm
üstten bir bağlama daha yapılıp bu kordon kısmı alınır.
İçindeki kordon kanı alınarak incelenir.
Kordon kanından hangi testler çalışılır?
Alınan kordon kanından
Tam kan sayımı,
Bilirübin,
Kan kültürü (bir enfeksiyon şüphesi varsa),
Kan gazları, oksijen karbondiyoksit ve pH,
Kan şekeri,kan gurubu,
Trombosit sayısı bakılır.
Kordon kanı testinde anormal seviyeler ne anlama
gelir?
Düşük pH : 7,04 – 7,10 arası asidoz anlamına gelir, bebeğin
doğum sırasında yeterli oksijen alamadığının gösterir.
Kültürde üreme olması anne karnında enfeksiyon kaptığını
gösterir. Kordon kanında glikozun yüksek olması annede diyabet
olduğunu gösterir, doğumdan sonra bebekte hipoglisemi
gelişebilir. Bilirübinin yüksek olması enfeksiyon yada kan
uyuşmazlığından olabilir.
Kordon kanında bilirübin yüksekliği sebepleri:
Enfeksiyonlar
Kongenital CMV,
Kongenital hepatit,
Kongenital rubella,
Kongenital toksoplazmoz,
Dubin Johnson sendromu,
Annede sarılık olması,
Annenin sülfa içeren ilaçlar kullanması,
Rh uyuşmazlığı, eritroblastozis fetalis.
Referanslar:
American Academy of Pediatrics Section on Hematology/Oncology,
American Academy of Pediatrics Section on Allergy/Immunology,
Lubin BH, Shearer WT. Cord blood banking for potential future
transplantation.Pediatrics 2007;119(1):165-170.
Carlo WA. The fetus. In: Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB,
Stanton BF, eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 19th ed.
Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 90
COOMBS TESTİ
Coombs’ test; Direk coombs; indirek coombs; Direk
antiglobülin testi, İndirek antiglobülin testi;
Coombs testi eritrositlere bağlanarak ömrünü kısaltan,
kansızlığa yol açan antikorların varlığını gösteren testtir.
Coombs testi ne için yapılır?
İki tip coombs testi vardır
1- Direk coombs testi:
Kanda eritrositlere ( kırmızı kan hücresi) yapışmış ve onların
ömrünü kısaltan antikor var mı diye bakılır. Birçok hastalıkta
ve bazı ilaçların kullanımı sırasında kanda eritrositlere
bağlanan antikorlar ortaya çıkar. Bu antikorlar eritrositlere
bağlanarak ömürlerini kısaltır ve kansızlığa sebep olurlar.
Eritrositlerin parçalanması çok hızlı olursa sarılık da
görülür.
2- İndirek coombs testi:
Kanda kendisi değil de başka eritrositler için antikorlar var
mı diye bakılır. Bu antikorlar eritrositlere bağlı değildir
ancak farklı eritrositlere bağlanıp onların parçalanmasına
sebep olurlar. Bu antikorlar özellikle kan gurubu
uyuşmazlıklarında ya da anne karnındaki bebekte kan
uyuşmazlığı sırasında görülür. Annede bebeğin kanına karşı
antikor vardır bu antikorlar bebeğe geçerek kansızlık hatta
ölüme yol açabilir.
Coombs testi normal değeri nedir?
Coombs testi normalde negatif olmalıdır.
Pozitif coombs testi ne anlama gelir?
Pozitif indirek coombs testi anne kanında bebeğin
eritrositlerine karşı antikor var yani kan uyuşmazlığı var
anlamına gelir. Bu duruma Eritroblastozis fetalis yada yeni
doğanın hemolitik hastalığı da denir. Ayrıca:
Otoimmün hemolitik anemiler,
İlaçlara bağlı hemolitik anemiler,
Transfüzyon reaksiyonlarında da indirek coombs pozitif
bulunur.
Pozitif direk coombs testi ne anlama gelir?
Kanınızda ertrositlerin üstüne yapışmış ve onların ömrünü
kısaltan antikorlar var demektir.
Pozitif direk coombs testi neden olur?
Aşağıdaki hastalıklarda eritrositler üstüne antikorlar yapışıp
kansızlığa yol açabilir bu hastalıkların teşhisinde coombs
testi yol gösterir.
Otoimmün hemolitik anemi,
Kronik lenfositik lösemi ve diğer lösemiler,
İlaca bağlı hemolitik anemiler:
Kinidin,
Metil dopa,
Prokainamid, vb,
İnfeksiyöz mononükleozis,
Mycoplazma enfeksiyonları,
Sifiliz,
Sistemik Lupus Eritematozus,
Transfüzyon reaksiyonu sırasında coombs testi pozitif
bulunur.
Coombs testi yaşlı kişilerde herhangi bir hastalık olmadan da
pozitif bulunabilir.
Referanslar:
Powers A, Silberstein LE. Autoimmune hemolytic anemia. In:
Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SS, et al., eds. Hematology:
Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa:
Churchill Livingston Elsevier; 2008: chap 47.
Schrier SL, Price EA. Extrinsic nonimmune hemolytic anemias.
In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SS, et al., eds.
Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed.
Philadelphia, Pa: Churchill Livingston Elsevier; 2008: chap
48.
Schwartz RS. Autoimmune and intravascular hemolytic anemias
In: Goldman L, Schafer AI, eds.Cecil Medicine. 24th ed.
Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 163.
KOMPLEMAN C3 ve C4
Complement components;
C3; C4;
Kompleman 9 proteinden oluşan immün sistemin önemli bir
parçasıdır. C3 kompleman sisteminin 3. proteinidir. C3 ve C4
en sık bakılan kompleman proteinleridir. Kompleman proteinleri
immün
sistemin
takibinde,
otoimmün
hastalıkların
aktivitelerini izlemekte ve tedaviye verdikleri cevapları
görmekte kullanılır. Örneğin Lupus Eritematozus hastalığının
aktivasyonunda C3-C4 düşer, tedaviyle yükselir.
Normal değer:
C3 için normal değer :
75-135 mg/dl .
C4 için normal değer:
Erkek: 12 to 72 mg/dL
Kadın: 13 to 75 mg/dL
Normal değerler laboratuarlar arası değişiklik gösterebilir.
Kompleman
nelerdir?
seviyesini
arttıran
hastalıklar
Bazı kanserler,
Bazı enfeksiyon hastalıkları,
Ülseratif kolit sırasında kompleman seviyesi artar.
Kompleman
nelerdir?
C3
seviyesini
düşüren
Ağır enfeksiyonlar,
Sepsis,
Sistemik mantar hastalıkları,
Sıtma gibi Paraziter hastalıklar,
hastalıklar
Otoimmün hastalıkların alevlenme dönemleri,
Sistemik Lupus Eritematozus
Paroksismal noktürnal hemoglobinüri,
Şok,
Lupus nefriti,
Hepatit ler,
Glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları,
Siroz,
Herediter anjioödem,
Böbrek transplant rejeksiyonu,
Kötü beslenme sırasında C3 ve C4 düşer.
Kompleman proteinleri iltihabi olaylar sırasında sırayla
aktive olarak birbirlerine yapışır ve zararlı maddelerin
ortadan kaldırılması için immün sistemi harekete geçirirler.
Örneğin: Aktive olmuş kompleman
sistemi bakterinin zarını
delerek ölmesini sağlar.
KOMPLEMAN
Complement;
Kompleman immün sistemin yardımcı proteinleridir, 9 adet
proteinden oluşur C1 den C9 a dek adlandırılır. İltihabi
reaksiyonlarda yer alır test kanda ve diğer vücut sıvılarında
bakılır.
Total kompleman aktivitesi ( CH50, CH100) kompleman sisteminin
tamamını test etmekte kullanılan laboratuar testleridir. C3 ve
C4 en sık test edilen kompleman proteinleridir.
Kompleman testi neden istenir?
Kompleman
testi
immün
sistemin
hastalıklarının
takip
edilmesinde özellikle otoimmün hastalıkların alevlenmelerini
tespit ve tedaviye verdikleri cevabı ölçmek için istenir.
Örneğin bir Sistemik Lupus Eritematozus hastasında aktif
dönemde C3- C4 düşük bulunur, tedavi ile seviye yükselir.
Kompleman sistemi vücudun her yerinde aynı değildir örneğin
romatizma da kanda kompleman seviyesi normal hatta yüksek
bulunurken iltihaplı eklem sıvısında çok düşük bulunur. Ağır
enfeksiyonlar sırasında C3 kompleman düşer. C3 alternatif
kompleman sisteminin göstergesidir ve sıtma gibi Paraziter
hastalıklar ve ağır mantar hastalıklarında da düşer.
Kompleman seviyesinin normal değeri nedir?
Total kan kompleman seviyesi : 41 ila 90 hemolitik unit
C1: 16 to 33
C3:
Erkek:
Kadın:
C4:
Erkek:
Kadın:
mg/dL
88 ila 252 mg/dL
88 ila 206 mg/dL
12 ila 72 mg/dL
13 ila 75 mg/dL
Not: normal değerler
gösterebilir.
Kompleman
nelerdir?
laboratuarlar
seviyesini
arasında
arttıran
değişiklik
hastalıklar
Bazı kanserler,
Bazı enfeksiyon hastalıkları,
Ülseratif kolit sırasında kompleman seviyesi artar.
Kompleman seviyesini düşüren hastalıklar:
Siroz,
Glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları,
Herediter anjioödem,
Hepatit,
Böbrek transplant rejeksiyonu,
Lupus nefriti,
Kötü beslenme,
Sistemik Lupus Eritematozus alevlenmeleri sırasında
kompleman düşer.
Kompleman proteinleri iltihabi olaylar sırasında sırayla
aktive olarak birbirlerine yapışır ve zararlı maddelerin
ortadan kaldırılması için immün sistemi harekete geçirirler.
Örneğin: Aktive olmuş kompleman sistemi bakterinin zarını
delerek ölmesini sağlar.
KARACİĞER BİYOPSİSİ
Karaciğer biyopsisi karaciğerden küçük bir parçanın alınıp
mikroskopta incelenmesi ile hastalıkların karaciğere verdiği
zararın tespit edilmesidir. Karaciğer biyopsisi genellikle
ince bir iğne yardımıyla deriden girilerek yapılır ancak çok
nadir hallerde laparoskopi ile yada açık olarak da yapılması
gerekebilir.
Karaciğer nedir?
Karaciğer vücudun en büyük organıdır. Vücudun
fonksiyonu karaciğer tarafından idare edilir.
birçok
Kandan zehirli maddelerin, temizlenmesi,
Mikroplara karşı savaşmak,
Yenilen gıdaların sindirilmesi,
Besin ve vitaminlerin saklanması,
Enerji depolamak,
Protein üretmek gibi temel görevler hep karaciğerin
işidir.
Karaciğer Biyopsisi Ne zaman Yapılır?
Karaciğer biyopsisi kan testleri, ultrason, film ve diğer
teşhis araçları ile karaciğerdeki hastalık teşhis edilemeyince
yapılır. Genellikle kronik hepatit gibi karaciğere zarar veren
hastalıkların ne derece zarar verdiklerini tespit etmek ve
buna göre tedaviyi programlamak için yapılmaktadır.
Karaciğer Biyopsisi İçin Hazırlık Gerekir mi?
Evet karaciğer biyopsisinden en az 1 hafta önce doktorunuzun
ilaçlarınızı kontrol etmesi ve birtakım ayarlamalar yapması
gerekir. Bazı ilaçların karaciğer biyopsisi öncesi ve biyopsi
sonrası bir süre kesilmesi gerekir. Özellikle kan
pıhtılaşmasını bozan ilaçlar, sedatif ilaçlar kesilir.
Karaciğer biyopsisi öncesi kısıtlanan veya kesilen ilaçlar
şunlardır:
Aspirin, ibufen gibi ağrı kesiciler ve kan sulandırıcı
ilaçlar,
Steroid ilaçlar,
Heparin ve benzeri kan sulandırıcılar,
Tansiyon ilaçları,
Diyabet ilaçları,
Anti depresan ilaçlar,
Antibiyotikler,
Astım ilaçları,
Diyet takviyesi amacıyla kullanılan ilaçlar.
Karaciğer biyopsisi öncesi bu ilaçların doktor tarafından
dikkatle gözden geçirilip kesilmesi veya doz ayarlaması
yapılması gereklidir.
Prosedür sırasında hastanın nefesini tutması istenecektir bu
nedenle hastanın gelmeden önce nefes egzersizleri yapması ve
nefesini 30 – 40 saniye tutmaya çalışması istenir.
Biyopsi öncesinde sabah kan alınıp kanama ve pıhtılaşma
değerleri gözden geçirilir. Ağır karaciğer hastalığı olanlarda
kanama problemi biyopsi sonrası kanama riskini arttırır. Bu
durumda pıhtılaşma sağlayıcı ilaçlar yapılır.
Hastaların biyopsi öncesi ve sonrasında aç olmaları
gereklidir. Biyopsi öncesi 8 saat açlık gerekir. Hastalara
ağrı kesici ve anksiyete giderici sedatif ilaçlar verileceği
için 12 saat boyunca araba kullanmaları sakıncalıdır,
hastaların yalnız gelmemeleri ve dönüşlerini ayarlamaları
gerekir. Prosedür süresince damar yolu açık tutulur ve
gerekirse ilaçlar bu yoldan verilir.
Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır?
Karaciğer biyopsisi hastanede yada klinikte yapılabilir. İnce
bir iğne ile karaciğere girilerek küçük bir parça alınır. En
çok tercih edilen yöntem deriden girilerek iğne ile parçanın
alınmasıdır. Bu işlen 20 – 40 saniye kadar sürer. Bu işlen
sırasında hastanın nefesini tutması istenir. Girişim öncesinde
Ultrason veya Tomografi istenebilir.
Hastaya sakinleştirici verilir,
Hastaya pozisyon verilerek sol yanına yatırılır,
Giriş yeri işaretlenir,
Bölge iğne ile uyuşturulur,
Biyopsi iğnesi ile karaciğere girilir ( bu sırada
Ultrason kullanılabilir),
Parça alınarak çıkılır,
Bölgeye 5-10 dakika kompres yapılarak basılır,
Hastaya pozisyon verilerek istirahat yatağına alınır,
Hasta en az 4 – 6 saat kum torbası ile bası altında
yatakta tutulur,
Kontrol ultrasonu yapılarak kanama vb. komplikasyon
varlığı araştırılır,
Her şey normal ise hasta ayağa kaldırılır ve taburcu
edilir.
Anestezinin etkisi 12 saat kadar sürer, bu süre içinde hasta
bayılabilir, araba kullanmak, mutfak işleri gibi tehlikeli
işler ile uğraşmak, tek başına yürümeye kalkışmak
tehlikelidir. Biyopsi sonrası 2 gün istirahat etmek, spor
yapmamak, ağır kaldırmamak gerekir. Biyopsi yerinde bir
haftayı bulan hafif ağrı olabilir. Ağrı olursa parasetamol
içeren, kanama değerlerini bozmayan hafif ağrı kesiciler
kullanılabilir.
Biyopsi Sonucumu Ne Zaman Alırım?
Biyopsi materyali kısa sürede patoloji merkezine gönderilir,
burada yapılan boyama ve özel teknikler ile karaciğerdeki
harabiyet ve hastalığın durumu derecelendirilir. Biyopsi
sonucu genellikle bir hafta içinde alınır.
Karaciğer Biyopsisinin Tehlikesi Nedir?
Karaciğer biyopsisinden sonra en sık görülen komplikasyon
ağrıdır. Hastaların %20 sinde biyopsi sonrası ağrı şikayeti
olur ancak bunların neredeyse tamamı parasetamol ile geçer.
Biyopsi yerinde kanama nadir görülen bir komplikasyon dur
hastaların 500 de birinde görülür. iç organların zedelenmesi,
enfeksiyon, karın iç zarının iltihabı çok nadir görülen yan
etkileridir. Sol omuza vuran ağrı, karın ağrısı, yüksek ateş
yada aşırı halsizlik durumunda doktorunuzu arayınız.
Karaciğer Biyopsisini SGK karşılar mı?
Evet karaciğer biyopsi girişimi SUT tarafından ödenmektedir.
Kısaca Karaciğer Biyopsisi
Karaciğer hastalığının teşhisi veya derecelendirilmesi
için iğne ile karaciğerden küçük parça alınmasıdır,
Parça patolojide değerlendirilir, rapor bir haftada
çıkar,
En sık iğne ile ve hafif uyuşturularak yapılır,
20- 40 saniye süren bir işlemdir,
SUT tarafından parası ödenir,
Bir hafta önceden hazırlık gerekir bazı ilaçların
kesilmesi gerekir, doktorunuza tüm ilaçlarınızı
söyleyin,
Biyopsiden önce nefes tutma egzersizi yapın,
Hastaya ağrı kesici verilecek hasta tek başına dönemez,
12 saat araba kullanamaz, tehlikeli iş yapamaz,
düşebilir, bayılabilir,
Biyopsiden önce 8 saat aç olması gerekir,
Biyopsiden sonra 4- 6 saat hastanede kalması gerekir,
Bir iki gün ev istirahatı gereklidir,
Biyopsi sonrası bir hafta ağır egzersiz, ağır kaldırma
yapmayacak,
Biyopsi yerinde bir hafta hafif ağrı olabilir
parasetamol ile geçer,
Şiddetli karın ağrısı, sol omuz ağrısı, ateş yada
halsizlik olursa doktora başvurulacak.
VİTAMİN B-12
Makrositer Anemi;
Vitamin B 12 eksikliği diyetle alınan vitamin yetmediği
durumlarda yada vücudun alınan vitamini kullanamadığı
durumlarda ortaya çıkar. Vitamin B12 eksikliği kansızlığa yol
açar (makrositer anemi ).
Vitamin B12 eksikliği neden olur?
Birçok sebep Vitamin B12 eksikliğine yol açabilir. En önemli
sebep gıda ile yeterli vitamin alamamaktır ayrıca:
İnce bağırsağın bir kısmının alınması,
İleri yaş,
Asit azaltan mide ilaçlarının uzun süre kullanılması,
Atrofik gastrit ( mide de gastrit ):
Helikobakter pilori enfeksiyonuna,
Demir eksikliği anemisine,
Kronik alkolizme,
Otoimmünite ye bağlı olabilir.
Vitamin emilimini bozan durumlar;
Kron hastalığı,
Kistik fibrozis,
Celiak hastalığı,
Whipple hastalığı,
Tüberküloz,
Pankreatit,
Pernisiyöz anemi ( mideden salgılanan intrensek
faktör eksikliğne bağlı anemi),
AİDS,
Yetersiz Vitamin B12 alımı;
Uzun süreli vejetaryen yaşam,
Vejetaryen annenin anne sütü alan çocukları,
Hamilelikte kötü beslenme,
Kötü beslenme,
Kronik alkolizm.
Barsak içeriğinin hareketsiz kalması sonucu Vitami nB12
eksikliği;
Barsak darlıkları,
Barsak poşları,
Barsaklar arası bağlantı ve geçiş,
Kör loop sendromu.
Barsak tıkanması;
Diyabet,
Skleroderma,
Amiloidoz.
Radyasyon tedavisine bağlı barsak iltihapları,
Vitamin B12 kullanım bozukluğu;
Enzim eksikliği,
Kanser,
Kötü beslenme,
Vitamin B12 ihtiyacının artması,
Hipertiroidi,
Barsak kurtları,
Büyüme çağı,
Diğer anemilerin varlığı.
Nitröz Oksit kullanımı;
Sık aralıklarla nitröz oksit kullanımı,
Tek seferde 6 saatten fazla nitröz
kullanımı.
Metabolik hastalıklar;
Metilmalonikasidüri,
Homosistinüri.
oksit
Vitamin B12 eksikliği kimlerde ortaya çıkar?
Alkolikler,
50 yaş üstü insanlar,
Kötü beslenenler,
Vejetaryenler,
Vejetaryenlerin anne sütü alan bebekleri,
Şeker hastalığı için biguanid ilaç kullananlar,
Tüberküloz tedavisinde PAS kullananlar,
Ağızdan kalsiyum şelat kullananlar,
Kolsişin kullananlar,
Neomisin kullananlar,
Cimetidin kullananlar,
Kolestiramin kullananlar da B12 vitamin eksikliği
görülebilir.
Vitamin B12 ne şikayete sebep olur?
Vitamin B12 eksikliği sonucu birçok şikayet ortaya çıkar bu
şikayetlerin bir kısmı kansızlık sonucu gelişir:
El ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma,
Kabızlık ve ishal atakları,
Dilde iğne batması hissi,
Dilde kızarıklık, şişme ve papillalarda silinme,
Kilo kaybı,
Yeşil – mavi renk körlüğü,
Halsizlik, çabuk yorulma,
Solukluk,
Sürekli tokluk hissi,
Tat algısında bozukluk,
Sersemlik hali,
Depresyon,
Karanlıkta denge bozukluğu, düşme atakları,
Kulak çınlaması,
Dudaklarda çatlama,
Ciltte sarılık, solukluk,
Ateş,
Ayak ve bacaklarda vibrasyon hissinin kaybı,
Ayağa kalkınca baş dönmesi,
Taşikardi.
Vitamin B12 eksikliği nasıl teşhis edilir.
Hastalık basit kan testleri ile kolayca teşhis edilir. Vitamin
B12 eksikliği şüphesinde kanda:
Tam kan sayımı,
Vitamin B12,
Folik asit,
Demir,
Demir bağlama kapasitesi,
Ferritin,
Periferik yayma testleri yapılmalıdır.
Vitamin B12 eksikliği tespit edilmiş ise aşağıdaki testler
eksikliğin nedenini araştırmak amacıyla yapılır:
Tam kan sayımı,
Vitamin B12 seviyesi,
Metilmalonik asit( MMA): Vitamin B12 eksikliği olup
olmadığını gösterir,
Homosistein seviyesi: vitamin B12, folat ve Vitamin B6
eksikliğinde artar.
Shilling testi: nadiren yapılır.
Eritrosit folat seviyesi,
Gastrin seviyesi,
İntrensek faktör seviyesi, normalde midede yapılır
pernisiyöz anemide azalır.
Kemik iliği incelemesi.
Bu testler vitamin B12 eksikliğinin kökenini araştırmakta
kullanılan testlerdir.
Vitamin B12 eksikliği nasıl tedavi edilir?
Ağızdan Vitamin verilmesi; emilim bozukluğu yoksa
tercih edilen yöntemdir.
Vitamin enjeksiyonu: ağızdan emilimin bozuk olduğu
durumlarda tercih edilir. Haftada 2-4 kez enjeksiyon
yeterlidir. Düzelme sağlandıktan sonra ayda bir
enjeksiyona geçilir.
Antibiyotik tedavisi: barsakta aşırı bakteri çoğalması
vitamin emilimini bozar. Bakteriler vitamin B12 yi
kullanır. Bu durumda antibiyotik verilerek bakteri
çoğalması durdurulur ve vitamin emilimi düzelir
Referanslar:
1. American Academy of Family Physicians
http://www.aafp.org/
2. National Institutes of Health Office of Dietary Supplements
http://ods.od.nih.gov/
3. College of Family Physicians Canada
http://www.cfpc.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index_e.html/
5. Beers MH, Porter RS, Jones TV, eds. The Merck Manual of
Diagnosis and Therapy . 18th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck
Research Laboratories; 2006.
6. Beers MH, Berkow R, eds. The Merck Manual of Diagnosis and
Therapy . 17th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research
Laboratories; 1999.
7. DynaMed Editorial Team. Pernicious anemia. EBSCO DynaMed
website.
Available
at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated April 27,
2010.
8. Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, eds. Harrison’s
Principles of Internal Medicine . 16th ed. New York, NY:
McGraw-Hill Companies, Inc; 2005.
9. Morrison G, Hark L, eds. Medical Nutrition and Disease .
2nd ed. Malden, MA: Blackwell Science, Inc; 1999.
10. Stipanuk MH. Biochemical and physiological aspects of
human nutrition . Philadelphia, PA: WB Saunders Company; 2000.
11. Whitney EN, Rolfes SR. Understanding Nutrition . 9th ed.
Belmont, CA: West/Wadsworth; 2002
ÜRE
BUN; Blood Urea Nitrojen;
Üre insan vücudunda nitrojen metabolizmasının son ürünüdür.
Yağ, protein ve karbonhidrat tüketimi sonucu karaciğerde üre
oluşur. Üre böbreklerden atılır. Bkz: BUN
Üre için normal Değerler:
Erkek: 10-50 mg/dl
Kadın: 10-50 mg/dl
Üreyi arttıran sebepler:
Böbrek hastalıkları,
Dolaşım bozuklukları, böbreğin yeterince kanlanamaması,
İdrar yollarının tıkanması,
Protein metabolizmasının artması,
Aşırı protein alımı,
Üreyi Azaltan Sebepler:
Karaciğer yetmezliği, siroz,
Bazı böbrek hastalıkları,
Beslenme bozukluğu,
Hormonal hastalıklar,
Gebeliğin son dönemi
Böbrek üstü bezi hastalıklarında üre miktarı azalır.
T3, T4 (Tri İodo Trionin ve
Tetra İodo Trionin)
İki tane troid hormonu vardır (Tri İodo Trionin ve Tetra İodo
Trionin) T 3 ve T4; Tiroid hormonları boyun ön kısmında yer
alan tiroid bezinden salgılanır ve tüm vücudun metabolizmasını
düzenler. Tiroid hormonları vücudumuzun gaz pedalı gibidir.
Tiroid hormonu olmadan hücreler şekeri tam olarak kullanamaz.
Metabolizma yavaşlar , hücreler çalışamaz, büyüme gelişme ve
zeka geriliği olur. Tiroid hormonu fazlalığında ise aşırı bir
şeker kullanımı vardır. Tiroid hormonu vücudumuzun normal
çalışması büyüme, gelişme ve zeka için son derece gereklidir.
Bu hormonlar kanda kısmen proteinlere bağlı kısmen de serbest
halde dolaşırlar serbest olanlara Free T3 ve Free T4 ( kısaca
FT3, FT4 ) denir
T3 ve T4 için normal Değer:
T3 (Triiyodotrinin): 0.9 – 2.5nmol/L
FT3: 4 – 8.3 pmol/L
T4 (Total Tiroksin): 60-120 nmol/L
T3 ve T4 ü arttıran sebepler:
Tiroid bezinide adenom,
Diffüz guatr,
Beyinde TSH salgılayan adenom,
Tiroid bezinin iltihapları,
TSH salgılayan diğer tümörler,
Dışarıdan T3 verilmesi
T3 ve T4 ü azaltan sebepler:
Tiroid bezinin çalışamaması,
Radyasyon,
Tiroid bezinin iltihapları,
Hormonal yetmezlik sendromları
TSH ( Tiroid Sitimulan Hormon
)
Tiroid Stimülan Hormon: Tiroid bezinin çalışmasını sağlayan ve
beyinden salgılanan hormondur. TSH olmadan tiroid bezi normal
çalışamaz.
TSH için normal Değer:
TSH miktarı normalde 0,25-5 mlu/ml. arasında olmalıdır.
TSH Arttıran Sebepler
• Tiroid bezinin çalışmaması ( Hipotiroidi )
• Guatr
TSH Azaltan Sebepler
• Beynin TSH salgılayan bölümündeki hastalıklar
• Tiroid bezinin kontrolsuz olarak aşırı çalışması,
• Dışarıdan tiroid ilacı verilmesi.
TRİGLİSERİD
Trigliseridler bir gliserid molekülüne bağlı 3 yağ asidinden
oluşmuş yağlardır. Gıdayla dışarıdan da alınır vücuttada
sentezlenir. Enerji maddesi olarak yağ dokusunda depolanır.
Trigliserid için normal Değerler:
Erkek: 40-160 mg/dl
Kadın: 35-135 mg/dl
Trigliserid Değerini Arttıran Sebepler
•
•
•
•
•
•
Gıdayla fazla yağ alımı,
Genetik meyil,
Böbrek hastalıkları,
Pankreas iltihapları,
Doğum kontrol hapı kullanımı,
Şeker hastalığı.
Trigliserid Değerini Düşüren Sebepler
• Kalıtsal metabolizma hastalıkları