en plus mağazaları satış destek eğitimi ( klima )

EN PLUS MAĞAZALARI
SATIŞ DESTEK EĞİTİMİ
( KLİMA )
SOĞUTMA TEKNİĞİ
İKLİMLENDİRME
Kapalı bir ortamdaki havanın, belirli sınırlar içerisinde, istenilen
şartlarda tutulması işlemine iklimlendirme (klima) denir.
İklimlendirme endüstriyel veya konfor amaçlı olabilir.
KONFOR İKLİMLENDİRMESİ
Konfor iklimlendirmesi insanların ısıl konfor, ayrıca temiz ve taze hava
gereksinimini karşılamak amacını taşır. Konfor iklimlendirmesi doğru
yapılan ortamlarda insanlar;
Ortam şartlarını kolay ve nispeten hızlı kontrol edebilirler.
Daha az yorulur, daha az hastalanırlar.
Yüksek iş verimi ile çalışır daha az hata yaparlar.
ISIL KONFOR
İnsan ile ortam arasındaki ısı alışverişini etkileyen büyüklükler ortamın
ısıl şartlarını oluştururlar. Bunlar ortam havasının kuru termometre
sıcaklığı, bağıl nemi ve hızı ile ortamın ısı ışınım sıcaklığıdır. Ev ve iş
yerlerinde hafif yoğunlukta bir işle uğraşan insanlar için 23-25 °C
sıcaklık ve % 50 bağıl nem ile <0,25 m/s. hava hızı, birçok otorite
tarafından uygun konfor şartları olarak kabul görmektedir.
Soğutma Nedir ?
Bir maddenin veye ortamın sıcaklığını onu çevreleyen
hacim sıcaklıgının altına indirme işlemine soğutma denir.
Soğutma iki fiziksel değere, yani sıcaklık ve ısı
değerlerine bağlıdır.
Gerçekte bu iki değer birbirine yakinen bağlıdır.
Beraberce artıp azalırlar.
Isı
Maddelerin molekülleri devamlı hareket halindedir. Bu hareket
serbestisinin en çok gaz halindeki maddelerde, daha az şekilde sıvı
haldekilerde ve en az katı haldeki maddelerde olur. Bu moleküler
hareket ısının artmasıyla artar. Diğer bir değişle ısı, moleküler bir
harekettir.
Isı
Katı bir maddeye ısı ilave edildiği sürece sıcaklığı artmaya devam
eder ta’ki sıvı hale dönmeye başlayıncaya kadar. Madde tamamen
sıvı hale dönüşünceye kadar sıcaklık artmaz. Sıvı hale dönüşünce,
ısı verilmeye devam edilirse sıcaklık gene artmaya devam eder ve
buharlaşma devam eder ve buharlaşma başlayıncaya kadar sıcaklık
artışı sürer. Buharlaşmanın başlamasından maddenin tamamen
buhar haline dönüşmesine kadar sıcaklık artması yine durur.
Madde gaz halde iken verilen ısı ile sıcaklığın yükselmeye devam
etmesi termo dinamik şartlara bağlıdır.
Isı
Isı enerjinin bir türüdür,
Isının ölçü birimi kilo kalori “Kcal” dir.
+14.5 °C de ki 1 kg suyun sıcaklığını 1 °C artırmak için ilave edilmesi
gereken ısı miktarı veya ,
British Thermal Unit “BTU” (1 libre ağırlığındaki suyun sıcaklığını 1
°F yükseltmek için ilave edilmesi gereken ısı) kullanılır.
1 kcal : 3,97 BTU
SICAKLIK
Sıcaklık bağıl bir değerdir ve maddenin ısı sıklığını ifade eder.
Genellikle bir referans noktasına göre, daha sıcak veya daha soğuk,
şeklinde tarif edilir. Örneğin suyun atmosfer basıncı altındaki donma
sıcaklığı 0 °C ve atmosfer basıncı altında kaynamaya başladığı
sıcaklık 100 °C olarak alınır. Maddenin sıcaklığı yalnız başına ısı
miktarı belirtemez.
Örneğin 1000 °C sıcaklıktaki 1 kg Demir parçasındaki ısı, 100 °C deki
20 kg demir parçasından daha azdır, fakat birincisi daha sıcaktır,
yani ısı sıklığı daha fazladır.
BASINÇ
Basınç , birim yüzeye gelen ağırlık (kuvvet)dir, diye tarif edilebilir. Ağırlık
veya kuvvet birimi Kilogram olarak ve birim yüzey metrekare alınırsa
Basınç,
Kg/m2
santimetrekare’ye
olacaktır.
gelen
Soğutma
Kg
miktarı
tekniğinde
ise
daha
çok
kullanılır
ve
Kg/cm2
bir
olarak
tamamlanır.
Atmosfer basıncının altındaki basınçlar mutlak basınç şeklinde ifade
edilebileceği gibi negatif manometre basıncı şeklinde de ifade edilmektedir
ki bu ikincisi “Vakum” adı ile belirtilir.
SOĞUTMA SİSTEMİ
TEMEL ELEMANLARI
Bir soğutma sistemi 4 temel elemandan oluşur,
Bunlar sırasıyla ;
1.
KOMPRESÖR (SIKIŞTIRICI)
2.
KONDENSER (YOĞUŞTURUCU)
3.
GENLEŞME ELEMANI (BASINÇ VE SICAKLIK DÜŞÜRÜCÜ)
4.
EVAPORATÖR(BUHARLAŞTIRICI-SOĞUTUCU)
KOMPRESÖR (Sıkıştırıcı)
Soğutma kompresörünün sistemdeki görevi
Düşük
basınç
ve
sıcaklıkta
gaz
halindeki
soğutucu
akışkanı
evaporatörden emerek, bünyesinde sıkıştıran ve yüksek basınçlı kızgın
gaz halinde kondensere basan sistemin kalbi olarak nitelendirilen
elemandır.
Split Klimalarda genellikle üç tip kompresör kullanılır.
1. Pistonlu Kompresörler
Soğutma sistemlerinde en çok kullanılan kompresör tipidir. Pistonlu
kompresörler bir silindirli ve pistonlu olandan 16 silindirli ve pistonlu
büyük boylara kadar değişik ebatlardadır.
2. Rotary Kompresörler
Bu tip kompresörlerde piston yerine, dönel hareketle
çalıştıklarından bu şekilde adlandırılır. Genellikle
küçük güçlerle çalışan cihazlarda kullanılırlar.
Pistonlu kompresörlere göre daha sessiz ve daha az
yer kaplarlar. Daha az enerji harcarlar, ancak arıza
riski fazla ve onarımı imkansızdır.
3. Scroll Kompresörler
Scroll
kompresörler
geleneksel
pistonlu
çalışma
prensibi,
ve
alternatif
kompresörlerin çalışma prensiplerinden çok
farklıdır. Arşimed spirali denilen, iki spiralden
oluşmaktadır. Bu iki spiral iç içe biri diğerinin
içinde olarak pozisyonlaşmıştır ve bu şekilde
orak şeklinde bir takım cepler oluştururlar.
Sıkıştırma esnasında, spirallerden biri ( üstteki
) sabit kalır; alttaki spiral ise rotor üzerindeki
eksantrik kısma monte edildiğinden, rotatif
değil, yörüngesel olarak hareket ederler
Scroll Kompresörler
Bu tip kompresörlerin bulunduğu devrelerde mutlaka ;
faz koruma rölesi, termik koruma ve uygun akım
kontrollü sigorta kullanılması şarttır. Yanlış çapta
bakır boru hattı veya kanal dizaynlarında aşırı yük
nedeniyle
kompresör
hasar
görebilir.
Bu
tip
kompresörlerin tamir ve onarımları mümkün değildir.
Pahalı olmalarına rağmen düşük güçlerle yüksek verim
elde etme kabiliyetleri mevcuttur. Sessiz çalışırlar ve az
yer kaplarlar.
Kondanser (Yoğunlaştırıcı)
Sistemde soğutucu akışkanın evaporatörden aldığı ısı ile kompresördeki sıkıştırma
işlemi sırasında ilave olunan ısının sistemden alınması kondenserde yapılır. Böylece
soğutucu akışkanın sıvı hale gelerek basınçlandırılır ve tekrar genleştirilerek
evaporatörden ısı alacak duruma getirilir.
Kondenserdeki ısı alış verişinin 3 safhada oluştuğu düşünülebilir, bunlar(1)Kızgınlığın
alınması (2) Soğutucu akışkanın yoğuşması (3)Aşırı soğutma.
Kondenser dizaynına bağlı olarak aşırı soğutma kondenser alanının %0-10’unu
kullanacaktır. Kızgınlığın alınması için ise kondenser alanının %5’ini bu işleme tahsis
etmek gerekir.
Genleşme Elemanı (Basınç ve Sıcaklık Düşürücü)
Kondanserde yoğunlaşarak sıvı hale
gelen soğutucu akışkanın basınç ve
sıcaklığını düşüren parçadır.
Genleşme elemanı kılcal boru veya
termostatik genleşme vanası olabilir.
Evaporatör (Buharlaştırıcı)
Bir sogutma sisteminde evaporatör sıvı soğutucu akışkanın buharlaştığı ve
bu sırada bulunduğu ortamdan ısıyı aldığı parçadır. Diğer bir ifadeyle
evaporatör bir soğutucudur.
Evaporatörün yapısı; soğutucu akışkanın iyi ve çabuk buharlaşmasını
sağlayacak, soğutulan mahalin ısısını iyi bir ısı geçişi sağlayarak, yüksek
bir verimle alacak ve soğutucu akışkanın giriş ve çıkıştaki basınç farkını
(kayıpları) asgari seviyede tutacak tarzda dizayn edilmelidir.
DÖRT YOLLU VANA
Soğutma Çevriminde Akış Şeması
Isı
pompalı
klima
cihazlarında
soğutma
çevriminin yönünü değiştirir.
Bir solenoid bobin vasıtası ile
kontrol
edilir.
Arızalanması
durumunda
değişim
işlemi dikkatli
yapılmalıdır.
Kaynak
yapılırken vananın üstü ıslak
bir bezle kapatılmalıdır. Aksi
halde içerisinde bulunan teflon
malzeme zarar görebilir.
Selenoid enerjisiz 0 V
SOĞUTUCU AKIŞKANLAR
Bir Soğutma çevriminde ısının bir ortamdan alınıp başka bir ortama
nakledilmesinde ara madde olarak yararlanılan soğutucu akışkanlar ısı alışverişini genellikle sıvı halden buhar haline ( Soğutucu-evaporatör
devresinde ) ve buhar halden sıvı haline ( Yoğuşturucu-Kondenser devresi )
dönüşerek sağlarlar. Soğutucu akışkanların bu görevleri yerine getirmeleri
için bazı Fiziksel ve Kimyasal özelliklere sahip olmaları gerekir.
Soğutucu akışkanlarda aranması gereken özellikler şunlardır.
SOĞUTUCU AKIŞKANLAR
1. Evaporatörde ısıyı kolayca absorbe edebilmeli, kondenserde olduğu zaman bu ısıyı
kolayca dışarı verebilmelidir.
2. Soğutucu akışkanın buharlaşma ısısı yüksek, yoğuşma basıncı düşük olmalıdır.
3. Kompresör yağı ile soğutma devresinde dolaşımı esnasında sistem elemanları ve
sistemde bulunmaması gereken su buharı ile kimyasal reaksiyonlara girmemelidir.
4. Sistemden kaçması halinde canlılara zarar vermemeli, yanıcı ve patlayıcı
olmamalıdır.
R-22 ( Freon –22 ) ( CHCIF2 )
Zehirsiz, yanmayan, parlamayan bir
akışkandır. Sağlığa ve göze zararlıdır.
Derin soğutma uygulamalarına cevap
vermek üzere geliştirilmiş bir soğutucu
akışkandır.
Normal atmosfer basıncında kaynama
sıcaklığı –40,8 0C dir.
R-407 C
407C, üç hidroflorokarbonun (HFC) karışımından oluşan ve ozonu
tahrip etmeyen bir soğutucu akışkandır. Performans karakteristiği
R-22’ ye benzemektedir. Aşağıda R407C gazının karışım oranları
verilmiştir.
HFC-32
R-407C (% ağırlık)
23
HFC-125 HFC-134a
25
52
R-407C, [-7 ila 10 °C] buharlaşma sıcaklığı aralığında R-22 ile
benzer özellikler göstermektedir. Yeni cihazlarda ve R-22 ile
çalışan mevcut klima cihazlarında dönüşüm amacıyla geliştirilen
bir soğutucu akışkandır.
Normal atmosfer basıncında kaynama sıcaklığı –40 0C dir.
407-C ve R-22 Soğutucu Akışkanların Performanslarının Karşılaştırılması
HCFC-22 soğutucu akışkana göre tasarlanmış, ısıtma-soğutma amaçlı çalışan ünitelerde,
R-407C akışkanının kullanılması halinde sistemin performans özellikleri Tablo da
verilmektedir. Adı geçen özelliklerin belirlenmesinde, Amerikan Enerji Bakanlığı’nin (DOE)
standart test şartları kullanılmış olup, üniteler üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmamış ve
R-407C için optimize (cihaz üzerinde yeni düzenlemeler yapılmamıştır) edilmemiştir.
İklimlendirme cihazında R-22’ ye bağlı olarak R-407C’nin performansı
Performans Aralığı:
Bağıl Kapasite, %
Bağıl Enerji Verimlilik Oranı (EER), %
Basma Sıcaklığındaki Değişme, °C
Basma Basıncındaki Değişme
bar
kPa
psi
Soğutmada
-2 /+3
-7/-3
-8.3/-4.4
Performans Aralığı:
Bağıl Kapasite, %
Bağıl Enerji Verimlilik Oranı (EER), %
Basma Sıcaklığındaki Değişme, °C
Basma Basıncındaki Değişme
+1.03/+2.76 bar
+103/+276 kPa
+15/+40
psi
Isıtmada
-7/+6
-6/-3
-10/0
+0.62/+2.34
+62/+234
+9/+34
SOĞUTMA ÇEVRİMİ
Soğutma Çevrimi
1. Adım (Kompresyon)
Soğutucu akışkan, evaporatörden emilen ısı ile basma sırasında kompresör
tarafından yaratılan ısıyı üzerine alıp, yüksek sıcaklıkta ve yüksek basınçta
soğutma gazını kondensere basar.
2. Adım (Kondanzasyon)
Kızgın buhar halindeki bu soğutma gazı kondanser de sıvı hale dönüşür.
Soğutma Çevrimi
3. Adım (Ani basınç ve sıcaklık düşümü)
Genleşme valfi sıvı haldeki soğutma gazını, düşük sıcaklıkta düşük basınçlı
sıvı-gaz karışımına dönüştürür.
4. Adım (Evaporasyon)
Bu sıcaklığı düşük soğutucu akışkan evaporatöre geçer. Evaporatörde sıvının
buharlaşmasıyla, evaporatör peteklerinden geçmekte olan sıcak hava akışından
gelen ısı, soğutma gazına aktarılır.
Evaporatör içinde sıvı haldeki soğutucu akışkanın tümü, gaz haline dönüşecektir
ve sadece ısı yüklü soğutma gazı kompresöre girecektir. Daha sonra işlem
tekrarlanacaktır.
Soğutma Çevrimi