Sessizli¤in rengi - e

22_23CPSIEM
10/22/07
2:45 PM
Page 2
22
ÇEVREC‹ TEKNOLOJ‹LER
Gürültü kirlili¤i
Bir enerji santralinde sesin yay›lmas›. Ayn›
akustik bas›nçtaki yerler ayn› renkle
gösterilmifl. Akustik uzmanlar›, etkili gürültü
önleyici ölçü sistemleri gelifltirmek için bunun
gibi simülasyonlar kullan›yorlar.
Sessizli¤in rengi
Afl›r› gürültü dünyan›n her yerinde sorun. fiehrin gürültüsü ise sadece strese
yol açmakla kalm›yor, insanlar› hasta ediyor. ‹flte bu nedenle Siemens arabalar,
trenler, hatta bütün enerji santralleri için gelifltirdi¤i ürünlerde ses seviyelerini
mümkün oldu¤unca düflük tutmaya çal›fl›yor.
eride b›rakt›¤›m›z yüzy›lda Nobel t›p
G ödülünü kazanan Robert Koch, bir gün
insanlar›n kolera ya da vebayla savaflt›klar›
gibi gürültüyle de savaflmak zorunda kalacaklar›n› öngörmüfltü. Hakl› oldu¤u, Holges
Ennes gibi gürültü azaltma uzmanlar›n›n
varl›¤›yla ispatlanm›fl oldu. Ennes, Almanya
Erlangen’de bulunan Siemens Power Generation’›n 6 kiflilik tak›m›n bir üyesi. Genifl bir
monitörün karfl›s›na oturmufl, birkaç yüz megavatl›k kombine çevrim elektrik santralinin
gürültüsünü azaltan teknikleri simüle etmek
için özel bir yaz›l›m kullan›yor.
Rahats›z edici seslerin bir k›sm› so¤utma
kulesindeki türbinden ç›kan buhar› yo¤unlaflt›rarak tekrar suya çeviren dev fanlardan,
di¤erleri de bir jet motoru gibi ses ç›karan
gaz türbininden kaynaklan›yor. Ama bütün
bu faaliyetlerin aksine akustik uzmanlar› bu
tarz tesislerden gelen yüksek sesleri f›s›lt›ya
çevirmeyi baflard›lar. Enes, “Böyle bir fabri-
kay› flehirde infla ediyoruz ve çevredeki insanlar bunun bir enerji santrali oldu¤unu anlam›yorlar bile” diyor.
Ennes ve meslektafllar› sadece çevrede
yaflayanlar› de¤il, santralde çal›flanlar› da düflünüyor. “Blok yapma” yaklafl›m›n› kullanarak bilgisayar ekran›na yeni elektrik santralini parça parça koyuyor, so¤utma kulelerini,
kazanlar›, gaz türbinlerini, trofalar›, pompalar› ve fanlar› üç boyutlu olarak modelliyorlar. Her bileflenin kesin olarak ölçülmüfl ve
hesaplanm›fl gürültü ç›k›fl seviyesi oluyor.
Enes, “Simülasyon için, fabrikan›n en yak›n
meskene olan uzakl›¤› gibi baflka verilere de
ihtiyac›m›z var” diyor.
Gürültünün ad› k›rm›z›. Almanya’daki yönetmelikler yeni bir elektrik santralindeki ses seviyesinin –en yak›n meskenden ölçüldü¤ünde- fabrika infla edilmeden
önce ortamda ölçülen ses seviyesinden 10
desibel daha az olmas›n› flart kofluyor. Bu da
e¤er gece birinin yatak odas›n›n d›fl›nda sokak gürültüsünü 43 desibel ölçtü¤ünüzde
(hafif bir müzik sesi kadar), çevrede infla edilen elektrik santralinin ses seviyesi ayn› yerde
33 desibeli geçemez anlam›na geliyor. 10 desibellik bir düflüfl, ses seviyesinde kabaca yüzde 50’lik bir azalma olarak hissediliyor.
Akustik uzmanlar› bunu farkl› yollardan
baflarabiliyorlar. Örne¤in, simülasyonlar bina
cephesinin ses titreflimlerini nas›l azaltt›¤›n›,
gaz türbinlerinin titreflim azalt›c›lar›n›n ne
kadar güçlü olmas› gerekti¤ini, pompalar›n
ses azalt›c› kapaklara ihtiyaç duyup duymad›¤›n›, alçak sesli trofa ve makinelerin kullan›lmas›n›n ve ›s› geri kazan›ml› buhar üreticilerinin izole edilmelerinin gerekip gerekmedi¤ini gösteriyor. Bu tarz ölçümler 100 milyon Euro’larla ölçülen enerji santralinin sözleflme miktar›n›n sadece yüzde 5’ine mal olabiliyor.