psi101 – psikolojiye giriş ı

DERS: SİBU 316 – ORTADOĞU’DA TOPLUM
BÖLÜM: SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER
VE SİYASET I
Eğitim Öğretim Yöntemleri
Krediler
Seminerler/
Yarıyıl
Teori/Ders
Proje/Alan
Uygulama Lab.
Çalışma
Diğer* Toplam Kredi
AKTS Kredisi
Anlatımı
Çalışması
Grupları
VI. YARIYIL
42
6
3
42
93
3
4
(BAHAR)
Ders
Sorumluları
Ders
Türkçe
Dili
Zorunlu/
Zorunlu
Seçmeli
Ön
Dersin bir önkoşulu bulunmamaktadır.
Koşul
Dersin
Tanımı
Ortadoğu’nun şekillenişi, Ortadoğu’nun sorunları, Ortadoğu ülkelerinin birbirleriyle ve Türkiye ile ilişkileri. Arap
İsrail savaşları, Filistin sorunu. Türkiye’nin Ortadoğu ülkeleriyle su projeleri. Türkiye’nin komşu ülkeleriyle su
sorunları. Ortadoğu’da güç dengesi.
Dersin Amacı
Ders, Ortadoğu coğrafyasına bir tür kuşbakışı giriş mahiyetindedir. Ortadoğu’nun temel meseleleri ülkeler
özelinde ele alınacak ve öğrencilerin bu konuda donanım sahibi olmaları sağlanacaktır. Özetle, dersin içeriği,
Ortadoğu coğrafyasında klasikleşen temalar ve siyasal sorunlara ilişkin tartışmaları kapsamaktadır.
Hedeflenen
Ortadoğu’ya yönelik akademik bilgiyi sorgulayabilecek yöntembilimsel becerilerin kazandırılması.
Kazanımlar
Dersin Gidişatı Hafta
KONULAR
01
02
03
04
05
06
DERSE GİRİŞ: Konuların ve kaynaklarının tanıtılması
Başlıklar: Ortadoğu coğrafyası neresidir? Ortadoğu olarak tarif edilen coğrafya hangi ülkelerden
oluşmaktadır? Bu ülkelerin ‘genel’ özellikleri nelerdir? (Başkentler, yönetim biçimleri, vs.)
Temel Kavramlar: Suudilik, Selefilik, Vahabilik, Şia, İslam, Yahudilik, Hıristiyanlık.
TÜRKİYE’DEN ORTADOĞU’YA BAKIŞLAR
- Şimdiye dek Ortadoğu çalışmalarında ne tür yaklaşımlar benimsenmiş?
- Türkiye Cumhuriyeti, Ortadoğu’yu nasıl tarif etmektedir ve kendini Ortadoğu coğrafyasında nerede
konumlandırmaktadır?
- Oryantalizm nedir?
SAVAŞ SONRASI ÇİZİLEN ‘YAPAY’ SINIRLAR:
ORTADOĞU’DA ULUS DEVLETLERİN ORTAYA ÇIKIŞ SÜRECİ ve ARAP MİLLİYETÇİLİĞİ
- I. Dünya Savaşı Sonrası Gelişmeler: (1916) Skyes-Picot Antlaşması; (1918) Sevr Antlaşması; (1920)
San Remo Konferansı.
- Arap Milliyetçiliğinde I. Dönem: Pan-Arabizm
- Mişel Eflak, Satı Husri, Ekrem Havrani.
- Arap Milliyetçiliğinde II. Dönem: Nasırcılık ve Baas Partisi
- Mısır ve Suriye
BAASCILIK VE NASIRCILIK: SURİYE, IRAK VE MISIR
- Mısır: (1) Kısa Bilgilendirme; (2) Nasır Dönemi Mısır’ının Genel Politik Eğilimleri Nelerdir?(3) Mısır
Tarihinin İktisadi Açıdan Tasnifi;
- Mısır’da Muhalefet: MÜSLÜMAN KARDEŞLER (İHVAN-I MÜSLİMİN)
- Mısır-Suriye Birleşmesi: BİRLEŞİK ARAP CUMHURİYETİ (1958-1961)
- Suriye: Bilad-ı Şam (1946) Bağımsızlık İlânı; 1963 Baas Darbesi; 23 Şubat 1966 Darbesi (Esad
Hanedanlığı).
- İsrail’in Kuruluşu (1948): I. Arap-İsrail Savaşı; (1956) Süveyş Krizi; 1967-Altı Gün Savaşları; 1973
Yom Kippur Savaşı.
- Soğuk savaş dönemi ABD dış politikası
‘İSRAİL SORUNU’ VE FİLİSTİN - I
- Anti-semitizm
- İsrail-Filistin Çatışmasının Kronolojisi;
- Mısır ve Suriye’nin Filistin Mücadelesindeki Konumu;
- İsrail Devleti’nin İnşası
- Filistin Mücadelesinde Aktörler: FKÖ, Hamas
‘İSRAİL SORUNU’ VE FİLİSTİN - II
- İsrail-Filistin Çatışmasının Kronolojisi;
- Mısır ve Suriye’nin Filistin Mücadelesindeki Konumu;
- İsrail Devleti’nin İnşası
- Filistin Mücadelesinde Aktörler: FKÖ, Hamas
- Gazze İşgali ve Bugün.
12
2003 IRAK İŞGALİ VE BÖLGEDE DEĞİŞEN DENKLEM - I
- Kısa Hatırlatma: Irak Tarihi
- Saddam Hüseyin Dönemi Irak (1979)
- İran-Irak Savaşı (1980-1988) ve ardında yatan nedenler
- Çöl Fırtınası Harekatı (1991)
2003 IRAK İŞGALİ VE BÖLGEDE DEĞİŞEN DENKLEM - II
- Yıldırım Harekatı (20 Mart 2003)
- Irak işgalinin ardında yatan nedenler;
- ABD’nin bölgedeki yeni konumu;
İRAN İSLAM DEVRİMİ
-Kısa Hatırlatma: İran Tarihçesi
-İran İslam Devrimini Hazırlayan Koşullar
-İran-Irak Savaşı (1980-1988)
-Bugünün İran’ı ve Bölgedeki Denklem
FİLM GÖSTERİMİ- PERSEPOLİS - TARTIŞMA
LÜBNAN KRİZİ VE HİZBULLAH
- Kısa Hatırlatma: Lübnan Tarihçesi
- Lübnan İç Savaşı
- 2006 Lübnan İşgali ve Sonuçları.
FİLM GÖSTERİMİ: ARNA’NIN ÇOCUKLARI - TARTIŞMA
13
ABD’NİN ORTADOĞU POLİTİKASI: SOĞUK SAVAŞ’TAN BUGÜNE
07
08
09
10
11
14
Değerlendirme
Ölçütleri
TÜRKİYE’NİN ORTADOĞU POLİTİKASI’NDA GENEL YÖNELİMLER
Varsa (X) olarak
işaretleyiniz
Ara Sınavlar
X
Yüzde
(%)
40
Kısa Sınavlar
-
-
Ödevler
-
-
Uygulamalar
-
-
Laboratuar
-
-
Projeler/ Alan Çalışması
-
-
Seminerler/ Çalışma Grupları
-
-
Dönem Sonu Sınavı
X
60
Diğer (Katılım, kütüphane çalışması, vb.)
- Haluk Gerger, “Türkiye Cumhuriyeti ve Ortadoğu,” doğudan, Sayı:1, 2007, ss.16-26.
- Tanıl Bora, “Emperyal Heveslerin Kör Kibri… Ve Türkiye için Ortadoğu var mı?” Birikim, ss.13-17
- Yüksel Taşkın, “Türkiye Sağının Doğusu: Romantik Kurgusallıktan Renksiz Kokusuz Stratejizme,” Doğudan,
Sayı:1, 2007, ss.58-72.
- Adid Davişa, Arap Milliyetçiliği, Literatür Yayıncılık, 2004.
- Haluk Gerger, ABD, Ortadoğu ve Türkiye, Ceylan Yay., 2006, İstanbul
- Roni Marguilies, “Yahudi Düşmanlığı ve İslam/Arap Düşmanlığı, Birikim, No: 186, 2004.
- Moshe Zuckermann, “Anti-Semitizm İdeolojisi,” Birikim, No: 186, 2004.
- Ömer Laçiner, “Siyonizmin İkizi veya Karşıtı,” Birikim, No:186, 2004.
- Murat Paker, “Bir Irkçılık Madalyonunun İki Yüzü: Siyonizm ve Anti-Semitizm,” Birikim, No:186, 2004.
- Ayşe Karabat, “Çok Ulus-Tek Devlet,” Doğudan, Sayı:8, Kasım-Aralık, 2008.
- Roni Marguilies, “İsrail ve Amerika: Kim Köpek, Kim Kuyruk?” Doğudan, Sayı:8, Kasım-Aralık, 2008.
- Israel Shamir, “Haman Sendromu ya da Yahudiler Neden Soruya Soruyla Cevap Verirler?” Doğudan, Sayı:8,
Kasım-Aralık, 2008.
- Stephen Kinzer, Darbe, İletişim, 2007, İstanbul. *(Bölüm:13-“Yıldırım Harekâtı”)
- Muhammed el-Arabî, “Irak Direnişi’nin Doğuşu ve Kimliği,” Doğudan, Kasım-Aralık, 2007.
- Nuray Mert, “Şii Yükselişi, İran ve Irak,” Doğudan, Ocak-Şubat, 2008.
- Mete Çubukçu, “Irak: İnisiyatif İslâmcılara mı Geçti?” Birikim, Sayı:187.
Sefer
Turan,
Radikal
Gazetesi,
“Irak’ta
Silahlı
Gruplar”
Başlıklı
Yazı
Dizisi
(http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=130078) (gönüllü okuma)
- Serpil Üşür (Sancar), Din, Siyaset ve Kadın: İran Devrimi, Alan Yay., İstanbul, 1991.
- Tayfun Atay, “İran İslâm Devrimi’nin Arka Planı: Şah Dönemi (1941-1979),” Birikim, Sayı:96, 1997, 33-42.
- Ali Aşgar Cevadi ile Söyleşi, (“İran Rejimi ve Değişme Eğilimleri Üzerine”), Birikim, Sayı:96, 1997.
Dersin Kitabı - Mete Çubukçu, “İran-ABD: Madalyonun İki Yüzü,” Birikim, Sayı:205-206, Mayıs-Haziran, 2006.
ve/veya
- SETA – LÜBNAN RAPORU
Kaynaklar
- Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik ve Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yayınları, 2009.
*Ödevler, alan gezileri, kütüphane araştırması, internet uygulamaları, ders dışı okuma vb.