Slayt 1 - video.eba.gov.tr

ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ
ÖNLEME YOLLARI
Her türlü madde ya da enerjinin doğal birikimin
çok üstündeki miktarlarda çevreye katılmasına
çevre kirliliği denir.
İnsan milyonlarca yıl evvel dünya üzerinde
yaşamış ve bulunduğu çevreyi de kendi arzusuna
göre değiştirmeye başlamıştır. Bilhassa
20.yüzyıldan sonra artan nüfus, ulaşım, sanayinin
gelişmesi ve insanın bir anlık para kazanma hırsı
ile birey çevresini unutmuş ve kirliliğe terk
etmiştir.
• Kirlenme, kirleticilerin etkilediği ortamın
niteliğine göre; hava, su ve toprak kirlenmesi
olarak sınıflandırılır.çoğu kirletici, aynı anda
birden çok kaynağı etkileyebilir.çevre kirliliği
canlılar içinde en çok insanları
etkilemektedir.böylece insanoğlu dolaylı
yoldan kendine zarar vermiş olur. Çünkü; insan
doğaya değil doğa insana sahiptir. İnsan
doğaya zarar verince içinde bulunduğu halkaya
zarar vermiş olur.
ası
ÇEVRE KİRLİLİĞİN SINIFLANDIRILMASI
• Çevrenin temel unsurlarından olan doğa,
kendine has fiziksel, kimyasal ve biyolojik
özelliklere sahiptir. Bu özelliler dikkate
alındığında çevre kirliliği şu bölümlere ayrılır:
Çevre Unsurlarına Göre Çevre
Kirliliği
Fiziksel Kirlenme
• Çevreyi meydana getiren toprak, su
ve havanın fiziksel özelliklerinin
tamamının veya bir kısmının insan,
hayvan ve bitki sağlığını tehdit
edecek, olumsuz yönde etkileyecek
biçimde bozulması ve değişmesi
olayıdır. Örneğin; çeşitli fabrika
atıklarının akarsu ve göllere
boşaltılması, doğal erozyon ile
toprakların göl ve denizlere taşınması
açık kahverenginden, kırmızı siyaha
kadar değişen renk almasına neden
olmaktadır. Bu olay suların fiziksel
kirlenmesidir.
Kimyasal Kirlenme
• Doğal çevreyi oluşturan toprak, su ve havanın
kimyasal özelliklerinin canlıların hayati
faaliyetlerini ve aktivitelerini olumsuz yönde
etkileyecek biçimde bozulmasıdır. Örneğin; çeşitli
fabrika katı ve sıvı atıklarının verimli tarım
arazilerine veya akarsu ve nehirlere boşaltılması
söz konusu tarım topraklarının, akarsu ve
göllerinin zararlı ağır metallerle kirlenerek
kimyasal kirlenmeye maruz kaldığım gösteri
Biyolojik Kirlenme
• Doğal ortamı oluşturan toprak, hava ve suyun çeşitli
mikroorganizmalarla kirlenmesi ve dolayısıyla
mikrobiyolojik yapının bozulması mikrobiyal kirlenmeyi,
aynı ortamların mikroorganizmalarla kirlenmesi ise
biyolojik kirlenmeyi tanımlar. Örneğin, tarım alanlarının
kanalizasyon suyu ile sulanması veya kanalizasyon
sularının akarsu, göl ve denizlere boşaltılması ile
kanalizasyon sularında bulunan hastalık yapıcı
mikroorganizmalar toprağa, suya ve atmosfere geçerek
bu ortamların mikrobiyolojik kirlenmesine yol açar.
Çevre Unsurlarına Göre
Çevre Kirliliği
1)Toprak kirliliği
• Toprak kirliliği, bilindiği gibi temizlenmesi
en zor,bazense hiç mümkün olmayan
tehlikeli bir ortam yaratır. Hayvan dışkısı
mezbahalardan ve her türlü ekin biçme
etkinliğinden gelen atıklar, toprak
kirlenmesinin en önemli kaynağıdır.
Bilinçsizce yapılan ilaçlama ve gübreleme,
kaliteli ve birinci sınıf toprakların yerleşim
ve endüstri için kullanıma açılması, toprak
kirliliğini hızlandırmıştır. Pek çok kimyasal
madde içeren tarım ilaçlarının (örneğin
böcek öldürücüler, ot öldürücüleri, mantar
ilaçları) su ve toprak kirlenmesinde önemli
payı vardır.
Toprağın yapısı bilinmeden yapılan gübreleme ve
zararlılara karşı yapılan mücadelede kullanılan
tarım ilaçlarının fazlası, bitki ve canlılara zarar
verdiği gibi, yağmur suları ile içme ve kullanmayla
yer altı su yastıklarına karışmakta hatta denizlere
kadar sürüklenerek su kirliliğine neden
olmaktadır. Erozyonla çok miktarda tarıma
elverişli toprak kaybı söz konusudur. Verimli
toprağın yok olmasından dolayı tarımsal
üretimdeki düşüş, kalite bozulması, vitamin
zincirindeki eksikliklerin yanı sıra erozyonla
taşınan topraklar denizlerde ve akarsularda
bulanıklık oluşturarak su içi ekolojik dengeyi de
etkilemektedir.
Endüstri devriminin hızlanması ile bölgeler
üzerinde şu değişimler hızla meydana
gelmiştir.
• Bitki örtüsünün kalkması
• Arazilerin yanlış kullanıma açılması
• Ararsal yayılmalarının hızlanması
• Erozyonun hızlanması
• Flora ve faunada hızlı değişimler
2)Hava kirliliği
• Hava kirliliği, havayı oluşturan gaz maddelerinin oranlarının değişmesi ve
zehirli gazların aşırı birikmesi olayıdır. Hava kirliliğine yol açan beş temel
madde; karbon monoksit, parçacık halindeki maddeler, kükürt asitleri,
hidrokarbonlar ve azot oksitlerdir. Başlıca kirlilik kaynakları; motorlu
taşıtların, enerji santrallerinin, sanayi tesislerinin, konut ısıtma
sistemlerinin yakıt artıklarıdır. Ayrıca çöplerin, kömür atıklarının, tarıma
elverişli toprak kazanmak amacıyla doğal çevrenin yakılması da benzer
sorunlara yol açar. Dünyada nüfusun hızlı bir şekilde artması taşıt ihtiyacını
da artırmıştır. .
3)Su kirliliği
• Doğal olarak kirlenmemiş bir su ortamında bulunan canlılar o su
ortamıyla belirli bir denge içindedirler. Dıştan gelen herhangi bir
olumsuz etken (bu etken suya karıştırılan bir kirletici olabilir) o
ortamdaki doğal dengeyi bozabilir. Toplumun yapısı değişip
kentleşme ve endüstrileşme süreci geliştikçe, su kaynaklarının çok
yönlü kullanımı artmakta ve karmakarışık bir hal almaktadır.
Su kirliliği ayrıca, göllerin yaşlanmasına ve kurumasına yol açan
ötrafikasyonu hızlandırır. Böylece suyun çeşitli amaçlarla insanlar
tarafından kullanılması da kısıtlanmış olur. sanayi atıklarının, böcek
ilaçlarının ve öteki zehirli madde atıklarının, sudaki çözünmüş
oksijeni tüketmesi, balıkların kitle halinde ölümüne neden olur.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Su kirliliğine yol açan etkenleri, kısaca şöyle
sıralayabiliriz
Tarımsal faaliyetlerin sonucu
Toprak erozyonundan, (doğal kayma ve yapay olgular sonucu)
Bitkilerin çürümesinden kaynaklanan kirlenmeler
Hayvansal atıklar
Tarımsal mücadele ilaçlarından kaynaklanan kirlenme
Endüstriden kaynaklanan kirlenme
Kimyasal kirlilikler
Fizyolojik kirlilikler
Biyolojik kirlilikler
Atmosferik kirlilikler
Zehirli varil veya tehlikeli atıkların gizli gizli gömülmesi veya
atılmasından kaynaklanan kirlenmeler.
Yerleşim alanlarından gelen kirlenmeler
Rüzgarın etkisiyle taşınanlar
Endüstri ve evsel atıklar
Çevre Kirliliğini Önlemek İçin
Alınması Gereken Tedbirler
• Sanayi kuruluşları, gürültü sınırlarını normal seviyede tutmalı.
• Termik bacanın ses çıkarması engellenmeli.
• Kara ve demiryollarının yakınında oturan insanlar gürültü kirliliği
konusunda bilinçlendirilmeli
• Görüntü estetiğini bozan binalar düzenlenmeli.
• Modern toplu konutlar yapılmalı.
• Dış görünüşü bakımsız olan fabrikalar kendilerine çekidüzen vermeli.
• Termik santral kaldırılmalı.
• Yeşil alanlar artırılmalı.
• Bir an önce doğalgaz kullanımına geçmeli.
• Fabrikalar bacalarına filtre takmalı.
• Çukur bölgelerde temiz hava akımını sağlayacak sistemler kurulmalı.
• Çevre kirliliği haritası çıkarılmalı.
• Hava kirliliği ölçümleri yapılmalı.
• Yeşil alanlar artırılmalı
hazırlayanlar
10-A
Eda TURGUT
>> 68
Sinem MENTEŞ
>> 80