TONGA KRALLIĞI ÜLKE PROFİLİ Hazırlayan: Songül BEKTAŞOĞLU Uzman T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü 2016 İÇİNDEKİLER 1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER ................................................. 3 2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER ......................................... 3 3. DIŞ TİCARETİ..................................................................................... 4 3. 1. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ ................................................ 4 3. 2. ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ .................................. 4 3. 2. 1. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler ........................................................................ 4 3. 2. 2. İthal Ettiği Başlıca Ürünler.......................................................................... 5 3. 3. BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ ............... 5 3. 3. 1. İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler .................................................................. ..6 3. 3. 2. İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler ..................................................................... 6 3. 4. TÜRKİYE İLE TİCARET ............................................................. 6 3. 4. 1. Türkiye – Tonga Dış Ticaret Değerleri ........................................................ 7 3. 4. 2. Türkiye’nin Tonga’ya İhracatında Başlıca Ürünler .................................. ..7 3. 4. 3. Türkiye’nin Tonga’dan İthalatında Başlıca Ürünler ................................... 7 T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016 2 1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER Devletin Adı Tonga Krallığı Başkenti Nuku’alofa (23.658) Yönetim Biçimi Anayasal Monarşi Resmi Dili İngilizce ve Tongan Nüfus 110.000 Yüzölçümü 748 km2 Dini Hıristiyanlık Para Birimi Pa’anga veya Tonga doları (T$), T$1.85:US$1 (2014) Kaynak: EIU Country Report 2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER 2010a 2011a 2012a 2013a 2014a 2015b GSYİH (milyon $) 370 441,2 457,2 432,9 434,4 384,6 Reel GSYİH Büyüme (%)c 4,2 2,0 0,5 -2,7 2,1 3,5 Nüfus (milyon) 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 3,6 6,3 1,2 0,7 2,5 -1,0a Mal İhracatı (milyon $) fob 11 16,6 15,5 16,9 31,0b 30,6 Mal İthalatı (milyon $) fob -182 -210,5 -190,7 -186,2 -240,1b -263,0 Cari İşlemler Dengesi (milyon $) -79 -85,0 -38,8 -32,5 -35,6b 26,4 Döviz kuru (ortalama, T$:ABD$) 1,91 1,73 1,72 1,77 1,85 2,11a a: Gerçekleşen, b: Tahmin Kaynak: EIU Country Report T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016 3 3. DIŞ TİCARETİ 3. 1. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ (1.000 ABD Doları) İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE 2008 9.292 165.923 175.215 -156.631 2009 7.798 144.621 152.419 -136.823 2010 8.257 158.777 167.034 -150.520 2011 14.392 192.929 207.321 -178.537 2012 15.583 199.169 214.752 -183.586 2013 17.084 198.027 215.111 -180.943 2014 18.879 218.186 237.065 -199.307 2015 Kaynak: ITC-Trademap 11.924 129.383 141.307 -117.459 YILLAR 3. 2. ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ 3. 2. 1. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları) GTİP ÜRÜNLER GENEL TOPLAM 0302 Balık (taze/soğutulmuş) 0709 Diğer sebzeler (taze/soğutulmuş) 0714 Manyok, ararot , salep, yer elması , tatlı patates, sagu vb. 0801 Hindistan cevizi, Brezilya ve kaju cevizi (taze/kurutulmuş) Bitki ve bitki kısımları (parfümeride, eczacılıkta vs. 1211 Kullanılan) 9999 Başka yerde belirtilmemiş ürünler 8517 Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar Pil, batarya, akümülatör. Döküntü/hurda vb. Yerde 8548 belirtilmeyen makine vb. Aks./p 0905 Vanilya Alfa, gama, beta, x ışını, kozmik vb. Işınları ölçen alet ve 9030 cihazları Kaynak: ITC-Trademap 2013 2014 2015 17.084 18.879 11.922 2.027 2.940 3.664 1.642 1.072 3.210 2.454 2.744 667 789 705 649 507 10 348 578 8 503 239 219 13 276 15 31 193 180 21 2 173 T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016 4 3. 2. 2. İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları) GTİP ÜRÜNLER GENEL TOPLAM 0207 Kümes hayvanlarının etleri 8703 Binek otomobilleri 0204 Koyun veya keçi eti-dondurulmuş Tedavülde bulunan posta pulları, damgalı kağıt, kıymetli 4907 evrak 4407 Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalın >=6 mm 0202 Sığır eti-dondurulmuş 1602 İşlenmiş veya konserve et 8517 Telefon hattı için elektrikli cihazlar 0303 Balıklar (dondurulmuş) 2710 Ham olmayan petrol yağları Kaynak: ITC-Trademap 2013 2014 2015 198.027 218.186 129.382 11.752 5.270 3.386 12.472 6.304 2.804 8.741 5.220 3.310 14 1.430 2.303 771 2.505 2.979 2.902 2.619 2.528 4.060 9.519 281 41.637 3.646 6.213 186 44.241 2.513 2.264 2123 2.051 3. 3. BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ 3. 3. 1. İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler (1.000 ABD Doları) SIRA ÜLKELER 2015 GENEL TOPLAM 11.924 1 ABD 3.435 2 Japonya 2.530 3 Yeni Zelanda 1.979 4 Güney Kore 1.739 5 Avusturya 1.075 6 Hong Kong 243 7 Samoa 221 8 İrlanda 194 9 Fransa 147 10 Hollanda 69 52 Türkiye 0 Kaynak: ITC-Trade Map T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016 5 3. 3. 2. İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler SIRA ÜLKELER GENEL TOPLAM 1 Yeni Zelanda 2 Çin 3 ABD 4 Avustralya 5 Japonya 6 Endonezya 7 Tayvan 8 Singapur 9 Malezya 10 Tayland 21 Türkiye (1.000 ABD Doları) 2015 129.383 45.663 30.464 13.802 9.585 5.176 3.705 2.875 2.323 2.322 2.154 353 Kaynak: ITC-Trade Map 3. 4. TÜRKİYE İLE TİCARET 3. 4. 1. Türkiye – Tonga Dış Ticaret Değerleri (1.000 ABD Doları) İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE 2002 36 0 36 36 2003 10 168 178 -158 2004 8 340 348 -332 2005 4 0 4 4 2006 2 0 2 2 2007 3 0 3 3 2008 90 0 90 90 2009 25 2 27 23 2010 113 0 113 113 2011 409 350 759 59 2012 171 0 172 171 2013 408 0 408 408 2014 521 0 521 521 2015 353 0 353 353 YILLAR Kaynak: ITC-Trademap T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016 6 3. 4. 2. Türkiye’nin Tonga’ya İhracatında Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları) GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015 GENEL TOPLAM 408 521 353 2710 1101 7321 1601 Ham olmayan petrol yağları Buğday veya mahlut Demir çelik soba Et için soslar 33 246 21 0 143 294 11 20 153 95 33 31 8516 Elektrikli su ısıtıcıları 25 12 24 Kaynak: ITC-Trademap 3. 4. 3. Türkiye’nin Tonga’dan İthalatında Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları) GTİP ......... ÜRÜNLER 2013 2014 2015 GENEL TOPLAM 0 0 0 ...................................................................... 0 0 0 Kaynak: ITC-Trademap T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016 7