İslamiyet Öncesi Dünyanın Genel Durumu Video Ders Anlatımı Pazar, 10 Temmuz 2011 21:49 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:28 1.KONU:İSLAMİYETİN DOĞUŞU VE İLK İSLAM DEVLETLERİ TEMEL KAVRAMLAR MABET MECUSİLİK HANİFLİK SKOLASTİK İSLAMİYET PANAYIR PUTPERESTLİK "Bütün dünyanın Müslümanları Allah'ın son peygamberi Hazreti Muhammed'in gösterdiği yolu takip etmeli ve verdiği talimatlara tam olarak uymalı. Tüm Müslümanlar Hazreti Muhammed'i örnek almalı ve kendisi gibi hareket etmeli. İslamiyetin hükümlerini olduğu gibi yerine getirmeli. Zira bu şekilde insanlar kurtulabilir ve kalkınabilir." 1/7 İslamiyet Öncesi Dünyanın Genel Durumu Video Ders Anlatımı Pazar, 10 Temmuz 2011 21:49 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:28 M. Kemal ATATÜRK Ahmet Gürtaş, Atatürk ve Din Eğitimi, s.71 1- İSLAMİYET ÖNCESİ DÜNYANIN GENEL DURUMU İslamiyetin meydana getirdiği değişimi anlayabilmek için, İslamiyetten önceki dünyanın genel durumunu bilmek gerekir Bunun için Asya, Avrupa, Afrika kıtalarındaki ve İslam dininin ortaya çıktığı Arabistan bölgesindeki yaşam biçimleri, devlet yapıları ve dinîdüşünceler incelenmelidir a. Avrupa Avrupa, Kavimler Göçü'nün etkisiyle büyük karışıklıklar içindeydi. Fransa'da, Vizigotlarla Franklar arasındaki savaşlarda binlerce insan ölmüştü. İspanya ve Güney Fransa'da taht kavgaları hüküm sürmekteydi. İngiltere'yi Anglo Saksonlar istila etmişti. Bu istilalarda binlerce insan öldürülmüştü. Gotların, Vandalların ve Germenlerin sürekli akınları yüzünden, Avrupa âdeta bir harabe halindeydi. Aynı dönemde Macaristan'da devlet kuran Avarlar, Doğu Roma'yla ve barbar kavimlerle mücadele içerisindeydi. Avrupalıların büyük çoğunluğu Hristiyandı.Gözlem ve deneyi reddeden skolastik düşüncenin etkisi ile bilim ve düşünce sınırlandırılmıştı. Kilise farklı anlayışları ortadan kaldırmaya çalışmıştı. Azınlık durumundaki Yahudilere ve farklı inanç sahiplerine ağır baskılar yapılmıştı Halk, toplumsal sınıflara bölünmüştü. Geniş halk kitleleri kilise ve toprak sahiplerinin baskısı altında bulunmaktaydı. b. Afrika İslamiyetin doğuşu sırasında Afrika'nın siyasi bakımdan önemli olan bölgeleri, Kuzey Afrika ile Habeşistan'dı.Afrika'nın kuzey kısımları Doğu Roma'nın egemenliğindeydi. Doğu Roma-Sasani rekabeti yüzünden Mısır halkı sürekli baskı altında tutulmuştu. Habeşistan'da ise Habeş Krallığı 2/7 İslamiyet Öncesi Dünyanın Genel Durumu Video Ders Anlatımı Pazar, 10 Temmuz 2011 21:49 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:28 vardı Hristiyanlık, bu ülkede IV.yüzyıldan itibaren yayılmaya başlamış ve İmparator Ezana da 320 yılında Hristiyanlığı kabul etmişti. Hristiyanlık, İmparatorluğun resmî dini olmasına rağmen yerli halkın bir kısmı eski dinleri olan putperestliği sürdürmüştür c. Asya Doğu Roma: Kavimler Göçü'nden sonra Roma İmparatorluğu, Doğu ve Batı Roma olmak üzere ikiye ayrılmıştı (395). Doğu Roma İmparatorluğumun başkenti İstanbul'du. VI. yüzyılda Jüstinianos (Jüstinyen) Döneminde en parlak devrini yaşayan Doğu Roma'nın sınırları, doğuda Kafkaslardan batıda Batı Akdeniz havzasına, kuzeyde Balkanlar'dan güneyde Mısır ve Kuzey Afrika kıyılarına kadar uzanıyordu. İslamiyetin doğuşu sırasında, Doğu Roma'da Herakleios (Herakliyus) sülalesi iktidardaydı. Doğu Roma İmparatorluğu batıda Avar ve Slavlarla, doğuda ise Sasanilerle mücadele halindeydi. Doğu Roma'da halk, sosyal sınıflara ayrılmıştı. Halkın çoğunluğu Kilise ile toprak sahiplerinin etkisi altında yaşıyorlardı Doğu Roma, İslamiyetin doğuşu esnasında en güçlü Hristiyan devleti idi. Sasaniler: Ön Asya'da, Doğu Roma'dan sonra en güçlü devletti. İslamiyetin doğuşu sırasında Sasaniler, Doğu Roma'yla yaptıkları mücadeleler ve kendi içindeki taht kavgaları sonucu iyice zayıflamıştı Halk, savaş ve iç karışıklıklar sonucu sıkıntı içerisindeydi. İran'da esası ateşe tapıcılıkolan Zerdüştlük dini egemendi. 3/7 İslamiyet Öncesi Dünyanın Genel Durumu Video Ders Anlatımı Pazar, 10 Temmuz 2011 21:49 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:28 Kök Türkler: Orta Asya'nın en güçlü devletini kuran Kök Türkler, 582 yılında ikiye bölünmüştü. İslamiyetin doğuşu sırasında Doğu ve Batı Kök Türk devletleri olarak, siyasi varlıklarını sürdürmekteydiler Türklerle Araplar arasındaki ilişkiler Cahiliye Dönemi adı verilen İslam öncesi döneme kadar uzanıyordu. Türkler ve Araplar, Sasani ordusunda görev almış ve ipek yolu üzerinde yaptıkları ticari faaliyetlerle birbirleriyle karşılaşmışlardı. Türk-Arap ilişkilerine ait ilk bilgiler, cahiliye şiiri olarak bilinen edebi ürünlerde ve Hz. Muhammed'in bazı sözlerinde görülmüştür Halk arasında çağdaşı olan diğer toplumlardan farklı olarak kölelik anlayışı ve sosyal sınıf farklılığı yoktu. Kök Türkler, Gök Tanrı dinine inanıyorlardı. Kök Türk hanedanları arasında Budizmi benimseyenler de vardı Hindistan: Hindistan, Asya'nın güneyinde yer alan büyük biryarımadadır Bölgede çeşitli ırk, din ve kültürler var olduğundan siyasi birlik sağlanamamış ve güçlü bir devlet kurulamamıştı Hindistan'da siyasi bir birlik kurulamamasının nedenlerinden biri halkı kesin sınırlarla sosyal sınıflara ayırmış olan Kast sistemidir İslamiyetin doğuşu sırasında Hindistan, siyasi olarak Asya kıtası üzerinde etkin bir devlet konumunda değildi. Hindistan'ın en eski inancı, Veda inanışıdır Bu inanış, tabiata ve tabiat kuvvetlerine tapınma esasına dayanırdı Çin: Çin, Güneydoğu Asya'da yer alan büyük bir ülkedir Eski ve köklü bir medeniyet merkezidir İslamiyetin doğuşu sırasında Çin'de Sui hanedanı egemen durumdaydı. Çinliler Köktürklerle sürekli mücadele içindeydiler Ülke içinde de taht kavgaları vardı Halk, sosyal sınıflara ayrılmıştı.Çin'de görülen iki büyük inanış, Taoizm ve Konfüçyüsçülük inanışlarıdır Bu inançların yanında Çin'de Budizm de yayılmıştı 4/7 İslamiyet Öncesi Dünyanın Genel Durumu Video Ders Anlatımı Pazar, 10 Temmuz 2011 21:49 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:28 Japonya: Asya'nın doğusunda Büyük Okyanus'ta birçok ada üzerinde kurulmuş olan ülkedir İslamiyetin doğuşu sırasında siyasi bir etkinliği yoktu. Japonlar, Şintoizm inanışına sahiplerdi. Bu din, tabiat kuvvetlerine tapınma esasına dayanmaktadır. Ayrıca Japonya'da Budizm, Taoizm ve Konfüçyüsçülük inanışları da yayılmıştı. d .Arap Yarımadası Asya'nın güneybatısında yer alan Arap Yarımadası'nın en önemli bölgeleri Hicaz, Necid ve Yemen'dir Yemen tarıma elverişli topraklara sahip bir bölgedir Necid bölgesi ise hayvancılığa elverişlidir Mekke, Medine ve Taif şehirlerinin bulunduğu Hicaz, özellikle ticaret yollarının geçtiği önemli bir bölgedir Arabistan'da İslamiyet öncesinde yıldızlara tapınma, putperestlik,Hz. İbrahim'in dini olan Haniflik inanışı ile Hristiyanlık ve Musevilik gibi inançlarda bulunmaktaydı. İslamiyetten önce Araplar, kabileler hâlinde yaşarlardı. Kabilelerin başında şeyh denilen reisler vardı. Kabileler aynı kökten gelen ailelerden oluşurdu. Ailede erkek söz sahibiydi. Erkeklerde çok eşlilik görülürdü. Kız çocuklarına değer verilmez, kadın miras hakkından yararlanamazdı. İslamiyet öncesi Arap toplumunda, kabileler arası kan davaları yaygındı. Araplarda halk genel olarak köleler ve hürler olmak üzere iki gruba ayrılırdı. Köleler sahipleri tarafından alınır, satılır ve ticaret malı olarak kabul edilirdi. Arapların şehirde yaşayanlarına medeni, çölde yaşayanına bedevi denilirdi. Bedeviler daha çok göçebe biçiminde yaşar ve hayvancılıkla uğraşırlardı. Çöl şartlarına dayanıklı olan deve ile koyun, keçi ve at beslenirdi. Medeniler ise tarım ve ticaretle geçinirlerdi. Tarım, vahalarda yapılırdı. En önemli tarım ürünü hurma idi. İslamiyetten önce konuşma ve yazı dili olarak Arapça kullanılırdı. Arap alfabesi Nebatlıların kullandığı yazıdan yararlanılarak oluşturulmuştu. Arabistan'da ticari ve toplumsal hayatın en önemli unsuru, belli zamanlarda Mekke ve çevresinde kurulan panayırlardı Bu panayırlardan en 5/7 İslamiyet Öncesi Dünyanın Genel Durumu Video Ders Anlatımı Pazar, 10 Temmuz 2011 21:49 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:28 önemlisi ve en büyüğü Mekke civarında kurulan Ukaz Panayın'dır UKAZ PANAYIRI: Arabistan'da ticari ve toplumsal hayatın en önemli unsuru, belli zamanlarda Mekke ve çevresinde kurulan panayırlardı. Bu panayırlar Arapların birbirleriyle savaşmadıkları dört aydan oluşan Haram Aylan'nda düzenlenirdi. Arap halkının sosyal ve kültürel hayatında önemli ge­lişmeler sağlayan panayırlarda ticaret, eğlence ve yarışmalar ön plana çıkmıştır. Panayırların düzenlendiği dönemlerde Araplar Kabe ve putlarını ziyaret ederlerdi. Panayırlarda düzenlenen yarışmalar kısa süreli de olsa toplumsal barışı ve hoşgörüyü sağlardı. Şiir okuma yarışmaları Arap edebiyatının gelişmesinde etkili olmuştur. Yarışmada beğenilen şiirler, Kabe'nin duvarına asılır, yarışmaları kazananlara çeşitli ödüller verilirdi. Nuri Ünlü, Anahatlarıyla İslam Tarihi, s.35'ten özetlenmiştir. Mekkeliler kervan ticareti ile de uğraşırlardı Afrika ve Hindistan'dan gelen mallar, kervanlar aracılığı ile Suriye ve Mısır'a taşındı. Mekke, Medine ve Taif şehirleri, ticaret sayesinde oldukça zenginleştiler. Ticaretle uğraşanlar, toplumda itibarlı kişiler olarak kabul edilirdi. BİR GECE On dört asır evvel, yine böyle bir geceydi Kumdan, ayın ondördü, bir öksüz çıkıverdi! Lakin o ne hüsrandı ki; hissetmedi gözler; Kaç bin senedir, halbuki bekleşmedelerdi! Nerden görecekler? Göremezlerdi tabi: Bir kerre, zuhur ettiği çöl en sapa yerdi; Bir kerre de, ma'mure-i dünya, o zamanlar, Buhranlar içindeydi, bugünden de beterdi. Sırtlanları geçmişti beşer yırtıcılıkta; Dişsiz mi bir insan, onu kardeşleri yerdi! 6/7 İslamiyet Öncesi Dünyanın Genel Durumu Video Ders Anlatımı Pazar, 10 Temmuz 2011 21:49 - Son Güncelleme Cuma, 27 Kasım 2015 18:28 M. ÂkifERSOY, Safahat, s.179'dan alınmıştır. 7/7