VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASASI VİOP Ürünleriyle Portföy Yönetimi Aralık 2015 BİR BAKIŞTA VİOP Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) bölgesinin lider ve en likit türev piyasası olarak yatırımcılarına pay ve pay endekslerine, döviz kurlarına, kıymetli madenlere, emtia ve enerjiye, faiz oranlarına ve Borsa Yatırım Fonlarına dayanan türev sözleşmeler sunuyor Takasbank tüm VİOP ürünlerinde merkezi karşı taraf (MKT) hizmeti sunuyor 2016 yılında VİOP’ta uygulanmaya başlayacak NASDAQ teknolojisi Londra Borsası (LSEG) ile stratejik ortaklık 106.000 hesap ve %63 bireysel yatırımcı payı Ocak-Kasım 2015 döneminde işlem hacminde %33 artış Yaklaşık 2,3 milyar TL ortalama günlük işlem hacmi 70 aktif üye FIX Protokolü PoP London Equinix LD5 - Exchange Hosting Service VİOP’TA İŞLEM GÖREN VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ VİOP Vadeli İşlem Sözleşmeleri Dayanak Varlıkları Pay AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN,YKBNK Endeks BIST 30 Döviz DolarTL, EuroTL, EUR/USD Kıymetli Madenler Altın TL, Dolar/Ons Emtia Ege Pamuk, Anadolu Buğday, Makarnalık Buğday Enerji Elektrik Yabancı Endeks SASX 10 Endeksi Metal Hurda Çelik Borsa Yatırım Fonu FBIST BYF Faiz Aylık Gecelik Repo Oranı Üç Aylık Gecelik Repo Oranı VİOP’TA İŞLEM GÖREN OPSİYON SÖZLEŞMELERİ Pay VİOP Opsiyon Sözleşmeleri Dayanak Varlıkları Endeks Döviz AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN, YKBNK BIST 30 Mini BIST 30 DolarTL 2015 YILINDA KIRILAN REKORLAR VİOP 2015 yılında da rekorlar kırmaya devam ediyor Tüm zamanların aylık/günlük işlem hacmi, işlem miktarı ve emir miktarı rekorları kırıldı 25 Şubat 2015 18 Eylül 2015 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri Günlük Emir Sayısı Günlük İşlem Hacmi 781.4000 4,6 milyar TL 15 Ekim 2015 Döviz Opsiyon Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi 276,5 milyon TL 30 Ekim 2015 30 Ekim 2015 DolarTL Vadeli İşlem Sözleşmeleri Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi Günlük İşlem Hacmi 1,2 milyar TL 1,33 milyar TL 30 Ekim 2015 30 Ekim 2015 Ekim 2015 Günlük İşlem Miktarı Günlük İşlem Hacmi Aylık İşlem Hacmi 1.097.483 5,07 Milyar TL 55,8 milyar TL 30 Ekim 2015 Pay Opsiyon Sözleşmeleri Günlük İşlem Hacmi 30,7 milyon TL İŞLEM HACMİ Ocak – Kasım 2015 döneminde işlem hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre %33 oranında arttı Milyar TL İşlem Hacmi (Milyar TL) 600 500 580,6 %33 520,8 416,6 403,9 435,7 400 300 200 100 2012 2013 2014 2015* 2015E İŞLEM MİKTARI Ocak – Kasım 2015 döneminde işlem miktarı bir önceki yılın aynı dönemine göre %52 oranında arttı İşlem Miktarı (milyon) 90,3 Milyon %52 100 81,4 90 80 59,5 53,5 70 60 50 40 30 20 10 0 2013 2014 2015* 2015E BİREYSEL YATIRIMCILARIN PAYI Ocak – Kasım 2015 döneminde VİOP işlem hacminde bireysel yatırımcıların payı %63 oldu 2015* 37% 63% Bireysel Kurumsal *2015 yılı Ocak-Kasım dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır 2015* YILI İŞLEM HACMİ Sözleşme Tipi İşlem Hacmi (TL) 2014* İşlem Hacmi (TL) 2015* Değişim (2014*-2015*) Endeks Vadeli 359.610.040.445 417.119.940.128 16% Endeks Opsiyon 874.517.540 2.448.483.905 180% Pay Vadeli 40.593.529 1.496.323.592 3.586% Pay Opsiyon 57.426.375 704% Döviz Vadeli 28.568.511.517 461.892.075 94.305.295.426 9.675.200 3.462.407.625 35.686% 1.679.012.584 1.369.118.378 -18% 448.116 152.101.326 33.842% Döviz Opsiyon Kıymetli Maden Vadeli Enerji Vadeli Toplam 390.840.225.306 520.830.933.560 *2014 ve 2015 yılları Ocak-Kasım dönemlerine ilişkin veriler yansıtılmaktadır 230% %33 2015* YILI İŞLEM MİKTARI Sözleşme Tipi İşlem Hacmi (TL) 2014* İşlem Hacmi (TL) 2015* Değişim (2014*-2015*) Endeks Vadeli 39.440.811 41.692.014 6% Endeks Opsiyon 96.688 248.525 157% Pay Vadeli 62.805 2.280.660 3.531% Pay Opsiyon 78.972 852% Döviz Vadeli 12.618.574 751.506 33.823.558 4.438 1.209.922 27.163% 1.299.882 1.408.890 8% 35 13.498 38.466% 53.602.205 81.434.353 52% Döviz Opsiyon Kıymetli Maden Vadeli Enerji Vadeli Toplam *2014 ve 2015 yılları Ocak-Kasım dönemlerine ilişkin veriler yansıtılmaktadır 168% VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ ve OPSİYON SÖZLEŞMELERİ Sözleşme Tipi İşlem Hacmi (TL) 2014* İşlem Hacmi (TL) 2015* Değişim (2014*-2015*) Vadeli İşlem Sözleşmeleri 389.898.606.191 514.445.154.983 32% 941.619.115 6.372.783.605 577% 390.840.225.306 520.817.938.588 33% İşlem Miktarı 2014* İşlem Miktarı 2015* Değişim (2014*-2015*) 53.422.107 79.224.400 48% 180.098 2.209.953 1.127% 53.602.205 81.434.353 52% Opsiyon Sözleşmeleri Toplam Sözleşme Tipi Vadeli İşlem Sözleşmeleri Opsiyon Sözleşmeleri Toplam *2014 ve 2015 yılları Ocak-Kasım dönemlerine ilişkin veriler yansıtılmaktadır DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ Ocak – Kasım 2015 döneminde işlem hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre %230 oranında arttı ve 94 milyar TL’yi aştı. 2014 yılında ise işlem hacmi bir önceki yıla göre % 41 oranında artmıştı Milyar TL İşlem Hacmi (milyar TL) 105,587 120 94,305 100 %230 80 60 %41 40 22,727 31,986 20 0 2013 2014 *2015 yılı Ocak-Kasım dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır 2015* 2015E İŞLEM HACMİNİN SÖZLEŞME KIRILIMI 2014 İşlem Hacmi Dağılımı 2015* İşlem Hacmi Dağılımı %0,29 %18,11 %7,34 %0,47 %0,03 %0,26 %0,23 %0,66 %0,01 %0,09 %80,09 %0,43 %0,01 %91,94 Endeks Vadeli - %80,09 Döviz Vadeli - %18,11 Endeks Vadeli - %91,94 Döviz Vadeli - %7,34 Pay Vadeli - %0,29 Endeks Opsiyon - %0,47 Kıymetli Madenler - %0,43 Endeks Opsiyon - %0,23 Kıymetli Madenler Vadeli - %0,26 Döviz Opsiyon - %0,66 Pay Opsiyon - %0,01 Pay Vadeli - %0,03 Pay Opsiyon - %0,09 *2015 yılı Ocak-Kasım dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır Döviz Opsiyon - %0,01 AÇIK POZİSYON SAYISI Ocak – Kasım 2015 döneminde ortalama açık pozisyon sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre %79 oranında arttı ve 826.000 sözleşmeyi aştı. 2014 yılında ise ortalama açık pozisyon sayısı bir önceki yıla göre %23 oranında artmıştı 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 2013 2014 200.000 2015 0 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos *2015 yılı Ocak-Kasım dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır Eylül Ekim Kasım Aralık İŞLEM HACMİNİN YERLİ YABANCI KIRILIMI 2015 yılında yabancıların işlem hacmindeki payı %28’e ulaştı %85 %84 90% %76 %75 %72 80% 70% 60% 50% 40% %28 %25 30% %24 %16 %15 Yerli 20% Yabancı 10% 0% 2011 2012 2013 *2015 yılı Ocak-Kasım dönemine ilişkin verileri yansıtmaktadır 2014 2015* İŞLEM HACMİNİN ÜLKELERE GÖRE KIRILIMI İngiltere %50 Avusturya %1 Hollanda Poland %29 31 Malta %12 Avustralya %2 G. Afrika %1 Diğer ülkeler (<< >> ile işaretlenmiş) :KKTC, Almanya, Fransa, İrlanda, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Cayman Adaları, Saint Vincent ve Grenadinler, Belize, Bulgaristan, İsveç, Lüksemburg, Japonya, Rusya Federasyonu, Polonya, Yunanistan, Kuveyt, İran (İslam Cumhuriyeti), İzlanda, Moldova Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Tunus, Özbekistan, Pakistan, Hırvatistan, Singapur * 1 Ocak-31 Ekim 2015 döneminde yabancılarının işlem hacminin ülkelere göre dağılımını göstermektedir EN ÇOK İŞLEM YAPAN VİOP ÜYELERİ Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Üye Ocak – Kasım 2015 İşlem Hacmi (TL) Pay (%) TEB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 149.446.797.291,67 14,52 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 89.725.832.936,15 8,72 GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 88.824.667.430,50 8,63 SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş. 69.202.908.268,29 6,72 YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 54.142.036.563,82 5,26 GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 44.632.402.132,13 4,34 YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş. 39.375.447.447,03 3,83 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 35.812.760.583,37 3,48 CREDIT SUISSE İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş. 35.265.909.360,20 3,43 DENİZ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 31.301.776.841,12 3,04 BİST 30 ENDEKS VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ Dayanak Varlık BIST 30 Endeks’in 1.000’de biri Fiyat Kotasyonu TL Sözleşme Büyüklüğü Endeks’in 10’da biri Vade Ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim aylarından içinde bulunulan aya en yakın üçü Minimum Fiyat Adımı 0,025 (2,5 TL) Son İşlem Günü Her bir vade ayının son iş günü Uzlaşma Şekli Nakdi uzlaşma Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı BİST 30 Endeks kapanış fiyatının %20’si ve Endeksin son 30 dakika değerinin zaman ağırlıklı ortalamasının %80’I İşlem Saatleri 09:10 - 17:45 Merkezi Karşı Taraf Takasbank Takas Süresi T+1 DolarTL VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ Dayanak Varlık Dolar/TL Kuru Fiyat Kotasyonu TL Sözleşme Büyüklüğü 1.000 Dolar Vade Ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim Aynı anda içinde bulunulan ay, takip eden ay, sonraki ilk döngü ayı ve aynı yılın Aralık ayı olmak üzere dört sözleşme işlem görür Minimum Fiyat Adımı 0,0001 (0,1 TL) Son İşlem Günü Her bir vade ayının son iş günü Uzlaşma Şekli Nakdi uzlaşma Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı TCMB tarafından açılanan gösterge niteliğindeki ABD Doları satış kuru İşlem Saatleri 09:10 - 17:45 Merkezi Karşı Taraf Takasbank Takas Süresi T+1 GELİR PAYLAŞIMLI PİYASA YAPICILIK PROGRAMI Piyasa yapıcılar için sıfır borsa payı Toplam borsa payının %50’sinin piyasa yapıcılarla paylaşımı Ücretsiz bağlantı Piyasa yapıcılık yapmak için üye olma zorunluluğunun bulunmaması Programa dahil sözleşmeler: Pay vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri BİST 30 Endeks ve mini BİST 30 Endeks opsiyon sözleşmeleri USD/TRY opsiyon sözleşmeleri Elektrik vadeli işlem sözleşmeleri Çelik hurda vadeli işlem sözleşmeleri BYF vadeli işlem sözleşmeleri Buğday vadeli işlem sözleşmeleri LONDRA BORSASI İLE İŞBİRLİĞİ Borsa İstanbul Londra Borsası (LSE) ile işbirliği anlaşması imzaladı BİST 30 Endeks vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri artık LSE türev ürünler piyasasında işlem görüyor Takas işlemleri LCH.Clearnet tarafından yürütülüyor Başlangıç teminatı Dolar/Sterlin/Euro cinsinden kabul ediliyor Değişim teminatı ve işlemler TL ile sürdürülüyor Veri Yayın Kuruluşu Sözleşme Kod Reuters Vadeli işlem 0#BIST30II: Reuters Opsiyon 0#BIST30*.LL Bloomberg Vadeli işlem BFLA Index CT <GO> Bloomberg Opsiyon XU030XF Index OMON <GO> VİOP VERİLERİNE BLOOMBERG İLE ULAŞMAK Borsa Istanbul - CEM IST Endeks Vadeli - XU030 Index CT Pay Vadeli - SFUT TI Döviz Vadeli - A1A Curncy CT (A2A, B2A) Altın Vadeli - XLA Comdty (XLTA) Endeks Opsiyon - XU030X Index OMON Pay Opsiyon - GARAN TI Equity OMON,… DolarTL Opsiyon - TYX Curncy OMON Çelik Hurda Vadeli - SVOA Comdty11 VİOP VERİLERİNE REUTERS İLE ULAŞMAK Tüm vadeli işlem sözleşmeleri - 0#ISTFUT: Tüm opsiyon sözleşmeleri - 0#ISTOPT: YAZILIM GELİŞTİRİCİ VE VERİ YAYINCI KURULUŞLAR TEŞEKKÜRLER Muammer ÇAKIR VİOP Grup Müdürü Tel: +90 212 298 25 80 Mob: +90 530 067 56 60 [email protected] Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası Tel: +90 212 298 24 27-3 [email protected]