buraya - Savunma Sanayii Müsteşarlığı

2
İhracat Stratejisi
Dokümanı
İçindekiler
Müsteşar’ın Önsözü ........................................................................5
Tanımlar ..........................................................................................6
Amaç ...............................................................................................8
Kapsam ...........................................................................................9
Genel Esaslar................................................................................10
İhracat Sürecine Bakış ve Tespit Edilen Sorunlar.......................10
Varsayımlar ...................................................................................11
I. Stratejik Konu 1:
İhracatı Teşvik ve Geliştirme Mekanizması Oluşturulması ........12
Stratejik Değerlendirme...............................................................12
Stratejik Amaçlar..........................................................................13
Stratejik Amaç 1:
Başta Öncelikli Ülkelere Öncelikli Ürünlerin
İhracatı Olmak Üzere, Savunma Ürün ve Hizmetlerinin
İhracatını Artırmaya Yönelik Kredi Mekanizmasının
“Savunma Sanayine Yönelik Teşvik ve Destek Kredi
Uygulamalarına Dair Yönerge” Kapsamında Oluşturulması ......13
Stratejik Amaç 2:
Öncelikli Ürünlerin Başta Öncelikli Ülkelere Olmak Üzere
Dış Pazarlara Etkin Bir Şekilde Tanıtım ve
Pazarlanmasını Sağlamak ...........................................................14
II. Stratejik Konu 2:
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın Savunma Ürünleri ve
Hizmet İhracatı Sürecindeki Konumu Etkinleştirilerek,
Türk Savunma Sanayiinin İhracat Odaklı Olarak
Yeniden Yapılandırılması ..............................................................16
Stratejik Değerlendirme...............................................................16
Stratejik Amaçlar..........................................................................17
Stratejik Amaç 3:
Savunma Sanayiinin İhracat Odaklı Olarak Yapılandırılması......17
Stratejik Amaç 4:
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın İhracat Sürecindeki
Yeri Etkinleştirilecek, Uygulamaları Yaygınlaştırılacaktır...........18
Stratejik Amaç 5:
Karşılıklı Ticaret Türlerinin Savunma Ürün ve
Hizmet İhracatına Uygulanması...................................................19
İhracat Stratejisi
Dokümanı
III. Stratejik Konu 3:
Uluslararası İhtiyaçların Güncel Teknolojiler İhtiva Eden
Ürün ve Hizmetler İle Karşılanmasına Yönelik Teknolojik
Destek Mekanizmalarının Geliştirilmesi .....................................20
Stratejik Değerlendirme...............................................................20
Stratejik Amaçlar..........................................................................20
Stratejik Amaç 6:
İhracat Hacmini Artıracak Teknolojik Çözümler Geliştirilmesi..20
IV. Stratejik Konu 4:
Uluslararası Piyasada Rekabet Avantajı Oluşturmak
Amacıyla Dost ve Müttefik Ülkeler İle Stratejik İşbirliklerinin
Teşvik Edilmesi .............................................................................22
Stratejik Değerlendirme...............................................................22
Stratejik Amaçlar..........................................................................23
Stratejik Amaç 7:
İhracat Hacmini Artıracak Stratejik İşbirlikleri
Geliştirilecektir .............................................................................23
3
4
İhracat Stratejisi
Dokümanı
MSB
Savunma Sanayii Müsteşarlığı
Uluslararası İşbirliği Dairesi
adına
Yayıncı: Hakkı ARIS
Araştırma: İbrahim SÜNNETCİ
Teknik Eşgüdüm: Mehmet DEMİRKOL
Uygulama: Osman ŞAHİNYAVUZ
Konsept Grafikler & Kapak: Etkileşim Tasarım
Mönch Yayıncılık (TR) Ltd.
Halit Ziya Sok, #26/9
TR-06540
o(312) 441 93 54
www.monch.com.tr
Baskı: Ankara Ofset
Ankara
2o1o
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Sunuş
Ülkemizin savunma sistem tedariki ve savunma sanayisini yönlendirme konusunda uzman bir
kuruluşu olarak son 25 yılda yürüttüğümüz çalışmalar neticesinde, savunma ürün ve hizmetlerimiz, stratejik olarak değerlendirilen endüstriyel altyapının desteklenmesi,
stratejik işbirliği bulunan yabancı müttefik ve dost ülkeleri ile ilişkilerimizin seviyesinin bir adım ilerlemesine katkıda bulunmuş, farklı coğrafyalardaki birçok ürünlerimiz ilgili ülkelerin silahlı kuvvetlerine teslim
edilmiştir.
Yaygınlaştırılan bu yeteneğin geleceğe taşınmasına yönelik gayretlerin, somut amaç ve hedeflere dayalı, performans odaklı bir yaklaşım içinde ele alınması amacıyla, ileriye dönük planlamaların temelini
teşkil etmek üzere kuruluşumuzun 25. yıldönümünü kutladığımız 2010
yılında, uluslararası işbirliği stratejimiz tamamlanmıştır.
İhracat Stratejimiz ile, savunma sanayimizin beklentilerine uygun
olarak teşvik mekanizmasının oluşturulması, ihracat bürokrasisindeki
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın konumunun etkinleştirilmesi, güncel
teknolojiler ile uluslararası ihtiyaçların karşılanmasına yönelik teknolojik destek mekanizmalarının geliştirilmesi ve dost ve müttefik ülkeler
İle stratejik işbirliklerinin teşvik edilmesi hedeflenmektedir.
Bu amaçların gerçekleştirilmesi sürecinde, savunma sanayisinin
ihracat odaklı olarak yapılandırılması ve uluslararası işbirliği kültürünün yerleştirilmesi önem taşımaktadır.
Müsteşarlığımız tarafından ortaya konulan bu strateji, bir bütün
olarak savunma sanayii sektörümüze de yön gösterici bir nitelik taşımaktadır. Bu çerçevede, tespit edilen amaç ve hedeflere ulaşmak için
belirlenen yol haritasının uygulanmasında tüm paydaşlarımızın katkı
sağlayacağına olan inancımız tamdır.
Bu stratejinin hazırlanmasında uzun süredir bir süredir yürütülen
yoğun çalışmalarda emeği geçen her seviyedeki tüm Müsteşarlık personeline, çalışmaların yürütülmesinde ve Türk savunma sanayiinin
yurtdışında tanıtımında önemli bir sorumluluk üstlenen Uluslararası
İşbirliği Daire Başkanlığı’na ve değerli katkılarını esirgemeyen paydaşlarımıza göstermiş oldukları çaba için teşekkür ederim.
Murad BAYAR
Savunma Sanayii Müsteşarı
5
6
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Tanımlar
MilGem TCG Heybeliada (F-511), 28 Eylül 2008 tarihinde denize indirildi (S&H©).
Anket:
ASD:
Barter
(Takas):
BOA:
Düşük
Gelirli
Ülkeler:
İkili
Kullanım:
Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından 2008 yılında yapılan anket
Aerospace and Defense Association of
Europe
Satın alınan mal ve hizmetin bedelinin
üretilen mal ve hizmet ile ödendiği bir
sistemi ifade etmektedir. Bu yöntem ile
Türkiye’nin özellikle yüksek harcamalar gerektiren kamusal ihtiyaçların karşılanmasının karşılığında savunma
ürün ve hizmet ihracatı gerçekleştirilebilir.
NATO tedarik ajansları ile iş yapmak isteyen firmaların imzalaması gereken
Temel Sipariş Anlaşması
KOBİ:
NAMSA:
NATO
Tedarik
Ajansları:
ülkeler
250 kişiden az yıllık çalışan istihdam
eden ve yıllık net satış hasılatı ya da
mali bilançosu 25.000.000 (Yirmibeşmilyon) TL'yi aşmayan ve mikro işletme,
küçük işletme ve orta büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılan ekonomik
birim.
NATO Lojistik ve Tedarik Ajansı
NATO tarafından, üye ülkeler veya kendi
Kişi başına geliri 745 dolar ve altında
olan ülkeler
Hem askeri hem sivil alanda kullanılmakta olan ürünler
İşbirliğinde
Öncelikli
Ülke:
Uluslararası pazarlara açılırken, bölgesel pazarlara yönelik işbirliği yapılacak
Milli Savaş Yönetim Sistemi GENESİS (Havelsan©).
İhracat Stratejisi
Dokümanı
X-Band Araç Terminali (Aselsan©).
NC3A:
NIAG:
Öncelikli
Ülke:
S-70A-28D Kısmi Görev Simülatörü (Havelsan©).
kuvvetleri için tedarik yapan ajanslar
NATO Komuta Kontrol ve Danışmanlık
Ajansı
NATO Industrial Advasory Group
Askeri Harcamalar, Askeri Harcamalar
(GDP %), Türk Firmalarının Geçmiş Yıllardaki İhracat Tutarı, gibi hususlar göz
önünde bulundurularak seçilen savunma ürün ve hizmetlerinin ihracatının öncelikli olarak yapılacağı, ihracatı
destekleyecek faaliyetlerin önceliklendirileceği ülkelerdir. Öncelikli Ülkeler
geçmişte savunma sanayimiz tarafından ihracat yapılan ve ihracat yapılma-
yan ülkeler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Öncelikli Ülkeler, Offset, Teşvik/Kredi mekanizmaları kapsamında
desteklenmelerinde öncelikli olacaklardır.
Öncelikli
Ürün:
SASAD:
SK/O:
Kriterleri Savunma Sanayii Müsteşarlığı
tarafından belirlenecek olan ve Offset,
Teşvik/Kredi mekanizmaları kapsamında desteklenmelerinde öncelikli
olacak ürünler
Savunma Sanayi İmalatçıları Derneği
Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından uygulanmakta olan Sanayi Katılımı
Ofset uygulamaları
7
8
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Amaç
TCSG Dost Arama Kurtarma Gemisi (RMK Marine©).
Savunma Sanayii Müsteşarlığı 2007-2011 Stratejik Planında, savunma sanayi sektörünü uluslararası pazara entegre etmek ve rekabetçi bir yapıya
kavuşturmak temel amaçlar arasında yer almıştır.
Bu genel amaç doğrultusunda savunma sanayi ürün
ve hizmet ihracatını artırmak, sanayinin daha çok sayıda uluslararası projede görev almasını sağlamak
ve bu projelerdeki iş payını artırmak temel adımlar
olarak belirlenmiştir.
Özgün ürünlerin yurtiçinde geliştirilmesi ve
buna paralel olarak teknolojinin geliştirilmesi ve
hakim olunması sonucunda sektörümüzün iş kapasitesi ve verimlilik düzeyi artmış, özellikle özgün
ürünlerin geliştirilmelerinde maliyet etkin çözümler
sağlanmaya başlanmıştır. Özgün ürünlerin uluslararası pazara sunulması ile birlikte, dost ve müttefik
ülkeler ile işbirliği düzeyinin yönetilmesi, ihracat yapılması ve iç pazarda maliyetlerin düşürülmesi, döviz
kaybının en aza indirilmesi her sektörde olduğu gibi
savunma sanayinde de TSK envanterine girme sürecine paralel olarak temel hedefler haline gelmiştir.
İhracat Stratejisi, mevcut savunma sanayii ihracatını artırmak ve aynı zamanda ihracat artışını nitelikli ve sürdürülebilir kılmak için öncülük etmek, bu
sektörde faaliyet gösteren bütün firmalara yol göstermek amacıyla hazırlanmıştır.
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Kapsam
T129 ATAK Taarruz/Taktik Keşif Helikopteri (TAI©).
İhracat Stratejisi dokümanının kapsamı, 4 Stratejik Konu, 7 Stratejik Amaç ve 30 Hedef olarak belirlenmiştir. Kapsamın belirlenme sürecinde sektör
firmaları, SSM yönetimi, SASAD İhracat Kurulu, yabancı ülke satınalma ajansları gibi paydaşların görüşleri alınmıştır. Sektörde ihracatın artırılmasına
yönelik engellerin detaylı tespiti için firmaların katılımıyla kapsamlı bir Anket çalışması 2008 yılında yapılmış olup (bundan sonra Anket olarak anılacaktır),
ihracat sürecinde yaşanan yapısal sorunlar “İhracat
Sürecine Bakış” başlığı altında ortaya konulmaktadır.
Bu çalışmadan yola çıkılarak temel stratejik konular belirlenmiştir. İhracatın teşvik ve geliştirilmesine yönelik Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından
sağlanan desteklerin yanı sıra, doğrudan savunma
sanayii sektörüne yönelik teşvik ve kredi mekanizmalarının oluşturulması ön plana çıkmaktadır. Öte
yandan Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Müsteşarlığımız’ın dâhil olduğu ihracat sürecinde mevcut bürokratik düzenlemelerin
iyileştirilmesi ve savunma sanayi ile hedef pazarların buluşmasını sağlayacak etkili düzenlemelerin yapılması öngörülmektedir. Ayrıca, savunma sanayini
ihracat odaklı hale getirebilmek amacıyla sanayi katılımı/offset, teşvik, kredi ve tanıtım gibi Müsteşarlığın elindeki tüm araçlar hedefler doğrultusunda
kullanılacaktır. Sektörde faaliyet gösteren firmaların, dünyadaki güncel teknolojik ilerlemeler ve standartlara uygun üretim yapabilmeleri yönünde gerekli
önlemler alınacaktır. Sektörün rekabet avantajı elde
edebilmesine yönelik stratejik işbirlikleri ile uluslararası pazarlarda yeni tedarik zincirlerinin kurulması
ve mevcut olanlara katılımın sağlanması ve artırılması çalışmaları gerçekleştirilecektir.
Sektörün dünyadaki ihracat eğilimlerine paralel
olarak yönlendirilmesi amacıyla hazırlanan İhracat
Stratejisi Dokümanı, ihracata dayalı kalkınmanın
öneminin vurgulandığı bu dönemde savunma sanayii için mevcut yapıyı güçlendiren ve sürdürülebilir ihracatı temin etmeye yönelik başlıca adımları
kapsamaktadır.
9
10
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Genel Esaslar
S-70A-28D ve DSAR Tam Uçuş Simülatörleri (S&H©).
İhracat Sürecine Bakış ve Tespit
Edilen Sorunlar
İhracat süreci, savunma sanayinde bir ürünün
fikri olarak ortaya çıkması, fikrin olgunlaşması, geliştirilmesi ve üretiminin gerçekleştirilmesi sonrasında bu ürünün hem iç hem dış pazarlarda
tanıtılması, finansal olarak desteklenmesi ve ihraç
edilmesi aşamasına kadar geçen süreç olarak tanımlanabilir.
Sektörde faaliyet gösteren firmaların bu süreçte
düzenlenmesini/iyileştirilmesini öngördükleri sorun
alanlarının tespiti amacıyla Anket yapılmıştır. Bu çalışmada, alıcı veya aracı kuruluşların ödemelerini zamanında yapmamaları ve navlun giderlerinin yüksek
olması sebebiyle firmaların ihracat finansmanını
karşılamakta zorlandıkları tespit edilmiştir. Öte yandan ilgili kuruluşların yanı sıra firmaların kendi kurumsal yapılarındaki aksaklıklar ortaya çıkmıştır.
Firmaların ihracat birimlerinin olmayışı veya hatalı
örgütlenme yapıları, ihracat sürecine dâhil olmalarını zorlaştırmaktadır. İhracat potansiyelimiz olan
pazarlara ilişkin araştırmaların yetersiz olduğu,
uluslararası ihale bilgilerine ulaşım zorluğu, firmanın kendini tanıtma imkânının kısıtlı olması, dış pazarlardaki firmalar ile iletişim kurma zorlukları
Anket kapsamında tespit edilmiştir. Ayrıca diğer ülkelerin uyguladıkları ithalatı zorlaştırıcı veya engelleyici politikalar çerçevesinde imzalanan uluslararası
anlaşmaların, ihracatı engellediği veya sınırlandırdığı görülmektedir. İhracata konu ürünler açısından
değerlendirildiğinde ise, ürünün kalite standartlarını
karşılayamaması, dış pazarlar için güncelliğini yitirmiş olması, üretim maliyetlerinin yüksek olmasından kaynaklı rekabet açısından olumsuz etki
yaratacak düzeyde yüksek fiyata sahip olması ve bir
diğer ülkenin lisansı altında üretiliyor olmasının ihracata mani olması firmaların ihracat sürecinde yaşadıkları temel sorun alanları arasında yer
almaktadır.
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Varsayımlar
Taktik Saha Muharebe Sistemi (TASMUS) Üretim/Entegrasyon Hattı (Aselsan©).
İhracat Stratejsi dokümanı hazırlanırken, 20072011 Stratejik Planı ve güncellemeleri esas alınmıştır.
ARMA 6x6 Taktik Tekerlekli Zırhlı Araç (Otokar©).
11
12
İhracat Stratejisi
Dokümanı
I. Stratejik Konu
PARS 4x4, 6x6 ve 8x8 Taktik tekerlekli Zırhlı Araç Ailesi (FNSS©).
İhracatı Teşvik ve Geliştirme Mekanizması
Oluşturulması
Stratejik Değerlendirme
Firmaların talepleri incelendiğinde teşvik ve geliştirme mekanizmasının ayrı ayrı ele alınması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
İhracat teşviklerinin sağlanması sürecinde devlet tarafından özel fonlamalar vasıtasıyla, ihracatçılara doğrudan kredi/garanti sağlar veya ticari
bankaların/ihracatçıların borçlarını garanti altına
alır. Devlet tarafından teşviklerin sağlanması durumunda, herhangi bir finansman maliyeti veya risk
primi yansıtılmaması, piyasadan bulunan ticari kredilerden daha düşük geri ödemeyle ihracatçılara
kredi sağlanmasına yardımcı olur.
İhracat teşviki sürecinde garantinin devlet tarafından sağlanmış olması sebebiyle, aracı kurum/kuruluşlar yüksek riski üstlenirler ve bu sebeple ticari
piyasadan sağlanamayan ihracat kredilerini sağlayabilirler.
Düşük Gelirli Ülkelere (Çin, Hindistan, Endonezya, Nijerya ve Pakistan gibi) G-7 ülkeleri olan
(Kanada, Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere)’den
teşvik ajansları veya devlet garantisi ile sağlanan ticari ihracat kredileri kullanılarak askeri satışların
yapıldığı göz önünde bulundurulmalıdır.
Ülkemizde ise, Dış Ticaret Müsteşarlığı ihracatın geliştirilmesi kapsamında istihdam yardımı, yurt-
dışı fuarlara katılım, yurtdışında ofis-mağaza açma
ve marka tanıtım, pazarlama, eğitim, danışmanlık ve
tasarım desteği sağlamaktadır.
Türk Eximbank, ihracata yönelik üretim yapan
imalatçıları ve yurt dışında faaliyet gösteren girişimcileri kısa, orta ve uzun vadeli nakdi ve gayrinakdi
kredi, sigorta ve garanti programları ile desteklemektedir. Türk Eximbank kredi, garanti ve sigorta işlemlerini aynı çatı altında toplamakta, ihracatçı
firmalara verilen hizmetlerde bir bütünlük oluşturulmasına imkan tanımaktadır. Bu kapsamda ülke
güvenliği alanında faaliyet gösteren ve ürünü olan firmaların, ihracata ilişkin faaliyetlerini yürütürken
Türk Eximbank kaynaklarından faydalandıkları bilinmektedir.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından da,
milli katılım sağlanan uluslar arası fuarlarda firma-
5.56mm Mehmetçik 1 Modern Piyade Tüfeği (MKEK©).
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Bayraktar Mini İHA (Baykar Makina©).
ların çeşitli masraflarının sübvanse edildiği, Türk savunma sanayiinin SK/O gibi araçlar kullanılarak ihracatlarının teşvik edildiği bilinmektedir.
masraflarının düşük faizli krediler ile
karşılanmasını, geri ödemede kolaylık
sağlanmasını düzenleyen mekanizma
ve Öncelikli Ürün ve Öncelikli Ülke listesi 2010 yılı itibarıyla oluşturulacak,
Öncelikli Ürün, Öncelikli Ülke ve transfer edilebilecek teknoloji listesi 2 yılda
bir veya ihtiyaç duyulduğu durumlarda
güncellenecek, stratejik işbirliği alanlarının tespit edilmesi ve işbirlikleri geliştirilme
sürecinin
yönetilmesi,
Öncelikli Ürünlerin Öncelikli Ülkeye ihracatının gerçekleşmesi durumunda
ilave bir katsayı verilmesi için mevcut
SK/O Uygulamaları Yönergesinde yer
alan katsayı uygulamasında gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
Stratejik Amaçlar
Stratejik Amaç 1: Başta Öncelikli Ülkelere Öncelikli Ürünlerin ihracatı olmak üzere, savunma
ürün ve hizmetlerinin ihracatını artırmaya yönelik
kredi mekanizmasının “Savunma Sanayine Yönelik
Teşvik ve Destek Kredi Uygulamalarına Dair Yönerge” kapsamında oluşturulması
Hedef 1.1
Platform, sistem ve hizmet alanında
Öncelikli Ülkelere, Öncelikli Ürün ihracatının arttırılmasına, uluslararası geliştirme projeleri ve uluslararası
konsorsiyumlara katılım sağlanmasına
yönelik teşvik ve kredi mekanizmaları
ile, ihracata ilişkin belli başlı firma
MilGem Korveti TCG Heybeliada (Turgay KÖKEN©).
RT-9661 V/UHF Araç Telsizi (Aselsan©).
13
14
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Gözcü-2 Türk İnsansız Hava Aracı (TİHA) (SSM©).
Stratejik Amaç 2: Öncelikli Ürünlerin başta Öncelikli Ülkelere olmak üzere dış pazarlara etkin bir
şekilde tanıtım ve pazarlanmasını sağlamak
Hedef 2.1
Hedef 2.2
Hedef 2.3
SSM koordinasyonundaki fuarlar ile
Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından bireysel katılımların desteklenebileceği
fuarların listesi 2011 yılında, Öncelikli
Ülkeler ve Öncelikli Ürünler göz önünde
bulundurularak yenilenecektir.
Sabiha Gökçen Havaalanında fuar alanı
inşasına ilişkin çalışmalar yürütülecektir.
Türk Savunma Sanayii’nin yurtdışında
bir kimlik altında tanınmasını sağlayacak “Marka/Slogan Tespiti ve Tanıtımı
Çalışması” kapsamında oluşturulacak
ALTAY AMT Konsept Tasarımı (SSM©).
marka/slogan ile, 2010 yılından itibaren
uluslararası savunma fuarlarında Türk
Savunma Sanayii’nin tanıtımı yapılacak,
marka/slogan ihtiyaca binaen güncellenecektir.
Radar Elektronik Taarruz Sistemi (S&H©).
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Hedef 2.4
Hedef 2.5
SSM başkanlığında yabancı ülkelere yapılacak olan ihracat ziyaretleri, 2011 yılından itibaren Öncelikli Ülkelere ,
Öncelikli Ülkelerin tedarik makamları
ve son kullanıcılarından oluşan heyetlerin Türkiye’ye yapacağı ziyaretler ise
karşılıklı iletişimi sağlayacak ve her ay
en az 1 ülke davet edilecek şekilde
planlanacaktır.
Yabancı askeri heyetlere, tanıtım
amaçlı “atölye çalışmaları” gerçekleşti-
Seyyar Yüzücü Hücum Köprüsü (FNSS©).
Hedef 2.6
rilecek, savunma sanayii firmalarının
atölye çalışmalarına ve ürünlerine yönelik doküman, sunum vs 2010 yılı sonuna kadar hazırlanması sağlanacak ve
tüm Türk ve yabancı paydaşlara dağıtılacaktır.
Öncelikli Ülkelerle SSİ anlaşmalarının
imzalanması için MSB.lığı ve DİB nezdinde koordinasyon sağlanacaktır.
15
16
İhracat Stratejisi
Dokümanı
II. Stratejik Konu
TCSG Dost Arama Kurtarma Gemisi Denize İndiriliyor (RMK Marine©).
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın Savunma
Ürünleri Ve Hizmet İhracatı Sürecindeki
Konumu Etkinleştirilerek, Türk Savunma
Sanayiinin İhracat Odaklı Olarak Yeniden
Yapılandırılması
Stratejik Değerlendirme
Savunma sanayi alanında uluslararası işbirliğinin, küreselleşen pazarda sadece Türk Savunma Sanayi firmalarının çabasıyla değil, ihracat sürecinde
yer alan Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Dışişleri Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Milli Savunma Bakanlığı ilgili Daireleri, Ticari Ataşelikler, Askeri
Ataşelikler ve uluslar arası örgütlerdeki temsilciliklerin, ihracat odaklı olarak yönlendirilmesiyle artırılabileceği değerlendirilmektedir.
Savunma ürünleri ihracatı, “Harp Araç ve Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Kanun
- 5201 (03.07.2004 t. 25511 s. R.G.)” ile yürütülmektedir. Savunma firmaları, ihraç etmek istedikleri
ürünlere ilişkin ön izinlerini (satış hakları, veri paketi
üzerindeki haklar, lisanslara ilişkin hususlar) imzaladıkları sözleşmeler gereği Savunma Sanayii Müsteşarlığı veya Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilgili
Makamları’ndan almakta, ön izinler tamamlandıktan
sonra Millli Savunma Bakanlığına başvurmaktadır.
Milli Savunma Bakanlığı tarafından ihracat izni sü-
recinde, Dışişleri Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığının olumlu görüşleri alınmakta, bu sürecin tamamlanmasını müteakip firmaya ihracat için izin
verilmektedir.
Bu süreçte yaşanan aksaklıklar izin sürecinin
uzamasına sebep olmaktadır. Öte yandan özellikle
KOBİ’lerin izin sürecinde eksik belgelerinin olduğunun ortaya çıkması ile ihracatın gerçekleşemediği
durumlar olmaktadır. Muhatap olunan Öncelikli Ülkeler nezdinde izinlerin geç alınması veya alınamaması gerek ülke, gerekse ihracat alanında
gelişmekte olan sektörümüz açısından sıkıntılı sonuçlar doğurmaktadır. Bu kapsamda üretim izni,
tesis güvenlik ve kişi güvenlik belgelerinin alım sürecinin hızlandırılması amacıyla Milli Savunma Bakanlığı nezdinde gerekli girişimlerin Müsteşarlığımız
C-130E ERCİYES Projesi (S&H©).
İhracat Stratejisi
Dokümanı
manın Öncelikli Ürünleri ve Öncelikli Ülkeleri destekler hale getirilmesi gerekmektedir. SK/O uygulamalarına ek olarak diğer bir karşılıklı ticaret yöntemi
olan “Barter (Takas)” yöntemi de bir araç olarak kullanılabilir. Bu yöntemin uygulanması ile Türkiye’nin
özellikle yüksek harcamalar gerektiren kamusal ihtiyaçlarının karşılanması karşılığında savunma ürün
ve hizmet ihracatının teşvik edilmesi gerçekleştirilebilir.
Stratejik Amaçlar
Stratejik Amaç 3: Savunma Sanayiinin İhracat
Odaklı Olarak Yapılandırılması
Hedef 3.1
“Savunma
sanayii
İhracatçılar
Birliği”nin kurulmasına ilişkin koordinasyon sağlanacaktır.
Hedef 3.2
NATO Tedarik Ajansları tanıtım faaliyetleri ve sanayi günleri yıllık olarak
planlanacak ve ajans temsilcileri ile
Türk sanayisi bir araya getirilecek,
NAMSA ve NC3A gibi Ajanslardan gelen
ihale çağrılarına Türk savunma sanayi
firmaların cevap vermesi sağlanacak,
NATO ile BOA imzalayan firma sayısı
artırılacaktır.
Sürekli aynı firmaların değil tüm sektöre yayılan bir ihracat potansiyelinin
oluşturulması yönünde firmalar arası
işbirliği sağlanacaktır.
SASAD’ın SSM.lığı’nı ihracata ilişkin
veri sağlamada desteklemesi sağlanacaktır.
Türk savunma sanayinin ASD ve NIAG
faaliyetlerine katılımı etkinleştirilecektir.
UMTAS ve CİRİT Akıllı Pod Üzerinde (S&H©).
tarafından yapılması kaçınılmazdır. Diğer taraftan,
sektörde faaliyet gösteren firmaları dış pazarlara
ilişkin güncel bilgilere ulaşmak için askeri ataşelikler, ticari ataşelikler veya kendi temsilciliklerine başvurmaktadırlar. Ancak bu bilgi edinme süreci uzun
sürdüğünden ihalelere geç cevap verilmekte ve ihracat imkanları değerlendirilememektedir. Bu nedenle, dağınık bilgi kaynağı yerine bilgiler
toplulaştırılarak tek bir merkezden dağıtılmalıdır. Bu
amaçla SSM tarafından 2008 yılında oluşturulan
Türkçe ve İngilizce İhracat Portali’nin daha kapsamlı
kullanımı iletişim hızlandıracak bir unsur olarak değerlendirilmektedir.
Ülkemizde askeri alımlarda kullanılmakta olan
mevcut SK/O uygulamaları savunma ürün ve hizmet
ihracatını teşvik etmektedir. Ancak mevcut uygula-
KALKAN 3B Hava Savunma Radarı (S&H©).
Hedef 3.3
Hedef 3.4
Hedef 3.5
ACV-S AKINCI ZMA (FNSS©).
17
18
İhracat Stratejisi
Dokümanı
HÜRKUŞ Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı (TAI©).
Stratejik Amaç 4: Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın İhracat Sürecindeki Yeri Etkinleştirilecek, uygulamaları yaygınlaştırılacaktır.
Hedef 4.1
Sektör içi ve paydaşlar arasında ihracata ilişkin bilgi paylaşımı 2010 yılı itibarıyla etkinleştirilecektir.
Hedef 4.2
Hedef 4.3
Hedef 4.4
Hedef 4.5
Hedef 4.6
Cobra 4x4 Taktik Tekerlekli Zırhlı Araç (Otokar©).
Hedef 4.7
Pazarlama ve ihracat izin mekanizması
2011 yılından itibaren uluslararası kriterlere uygun ve rekabetçiliği artıracak
düzeyde yapılandırılacaktır/hızlandırılacaktır.
Öncelikli Ülkelerdeki faaliyetlerin takip
edilmesini sağlayacak 5 bölge ile ABD
ve Brüksel (Belçika)’de 2010 yılından itibaren savunma sanayii temsilciliği açılması süreci başlatılacaktır.
Tedarik politikalarının değerlendirilebilmesi açışından, benzer tedarik
ajansları ile personel değişim programının 2011 yılından itibaren gerçekleştirilmesine
yönelik
yönerge
çıkartılacaktır.
İhraç edilebilir teknolojileri belirleyecek
ve ihracata ilişkin izinlerin koordinasyonunu sağlayacak İhracat Onay Kurulu’nun oluşturulması amacıyla gerekli
girişimlerde bulunulacaktır.
NATO Silahlanma süreçlerine katılım
etkinleştirilecek,MCG/1,
MCG/6,
MCG/8, JCGUAV,LandGroup2, Joint ISR
Capability Group, SC/1-C3 CC SC WG/2,
SC/1-C3 CC SC WG/3, SC/1-C3 CC SC
AHWG/1,SC/5IS SC WG/1 Data Link,
SC7-IDENT SC AHWG/4 NATO Mode
and Mode S Identification çalışma gruplarına katılım sağlanacaktır. ,
NATO Ajansları ile işbirliği güçlendirilecektir.
İhracat Stratejisi
Dokümanı
KASIRGA 302mm ÇNRA (Roketsan©).
Hedef 4.8
İhracat çalışmalarının desteklenmesi
amacıyla Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, DTM, İhracatı Geliştirme Merkezi, TOBB DEİK, DEİK Ülke Konseyleri,
Uluslararası Rekabeti Araştırmaları
Kurumu (URAK), SERA, uluslararası
çerçevede tanıtım yapılabilecek Arap
Birliği, Amerikan Türk Konseyi, gibi kuruluşlar ile yerli ve yabancı basın yayın
kuruluşlarıyla işbirliği geliştirilecektir.
CİRİT, AH-1S’den Ateşleniyor (Roketsan©).
Stratejik Amaç 5: Karşılıklı ticaret türlerinin
savunma ürün ve hizmet ihracatına uygulanması
Hedef 5.1
2011 yılına kadar kamu alımlarının karşılığında savunma ürün ve hizmet ihracatının yapılması şeklinde olmak üzere
Barter (Takas) yöntemine ilişkin bir sistematik yaklaşım geliştirilecektir.
TCG Giresun firkateyni, Gemi Entegre Savaş Yönetim Sistemi (GENESİS) modernizasyonundan geçirilmiştir (S&H©).
19
20
İhracat Stratejisi
Dokümanı
III. Stratejik Konu
Kara Konuşlu Radar Elektronik Destek Sistemi (S&H©).
Uluslararası İhtiyaçların Güncel Teknolojiler
İhtiva Eden Ürün Ve Hizmetler İle
Karşılanmasına Yönelik Teknolojik Destek
Mekanizmalarının Geliştirilmesi
Stratejik Değerlendirme
Savunma sanayi alanında uluslararası işbirliğinin, yurtiçi yetenekler ve ulusal ihtiyaçlar ile geliştirilen ürünlerin yanı sıra uluslar arası ihtiyaçları
karşılayacak ürünlerin kullanımıyla arttığı, ürün yelpazesinde ihracatı da destekleyecek ürünlerin bulunmasıyla rekabetçiliğin yükseldiği görülmektedir.
Türkiye’nin dış ticaretinde verimlilik ve birim işgücü maliyetler, dış ticaretin yönü konusunda önemli
göstergelerdir. Verimliliğin artırılması, birim işgücü
maliyetlerinin düşürülmesi teknolojik gelişmeler ile
mümkün olabilmektedir. Teknolojik gelişmeler mevcut ürünlerin daha düşük maliyetlerle üretilmesini
veya yeni ürünlerin geliştirilmesini sağlayacaktır. Belirlenen Öncelikli Ürünlere yönelik teknolojik kabiliyetlerin Türk Savunma Sanayine kazandırılması
gerekmektedir. Böylece Türk Savunma Sanayi uluslar arası pazarda rekabet edebilen, dış ticaretin yönü
konusunda söz sahibi bir yapıya sahip olacaktır.
Stratejik Amaçlar
Stratejik Amaç 6 : İhracat Hacmini Artıracak
Teknolojik Çözümler Geliştirilmesi
KAYA 4x4 Mayın Korumalı Zırhlı Araç (Otokar©).
Hedef 6.1
Uluslararası pazarda ilgi yaratabilecek
“ürün hattı ve sistem paketlemesi” yaklaşımı için uluslararası ve ulusal çalışmalar yürütülecektir.
Hedef 6.2
İkili Kullanım ürünlerinin uluslararası
işbirliği fırsatları değerlendirilerek kullanımı teşvik edilecek, Eximbank kaynaklarının kullanımı etkinleştirilecektir.
İhracat Stratejisi
Dokümanı
Yeni Tip Karakol Botu (Dearsan Tersanesi©).
Hedef 6.3
Hedef 6.4
Ulusal projelerin ihtiyaç ve proje tanımlama sürecinde orta uzun vadede ihraç
edilebilir ürünlerin SSM tarafında yürütülen projeler kapsamında tanımlanmasına yönelik SSM.lığı ilgili Daire
Başkanlıkları ile koordinasyon ve değerlendirme toplantısı yapılacaktır.
İhracatta Öncelikli Ürünlerin geliştirilmesine veya yerli üretimine katkıda bulunabilecek teknoloji transferleri
ve/veya yatırımlara ilave katsayı verilmesi için mevcut SK/O Uygulamaları
Yönergesinde yer alan katsayı uygulamasında gerekli düzenlemeler 2011 yılı
içinde yapılacaktır.
UH-1H HeliMod II Kokpit Yerleşimi (S&H©).
Hedef 6.5
Mevcut SK/O Uygulamaları Yönergesinde yer alan teklif değerlendirme formülünün bir parçası olan teknoloji
transferi/yatırım (Kategori C) türü SK/O
faaliyetlerinin Öncelikli Ürünlerin üretimi ve/veya ihracatı kapsamında bir
teknoloji transferi/yatırımı içermesi durumunda daha yüksek bir katsayı ile
ağırlıklandırılarak değerlendirilmesi ve
Öncelikli Teknolojilerin yurtiçine transferi (Kategori C) türü SK/O faaliyetleri
için gerekli düzenlemeler 2011 yılı
içinde yapılacaktır.
Gürcistan Sahil Güvenlik Teşkilatı’na ait MRTP-33 Botu (Yonca-Onuk Tersanesi©).
21
22
İhracat Stratejisi
Dokümanı
IV. Stratejik Konu
Leopard 1T AMT (S&H©).
Uluslararası Piyasada Rekabet Avantajı
Oluşturmak Amacıyla Dost Ve Müttefik
Ülkeler İle Stratejik İşbirliklerinin Teşvik
Edilmesi
oldukları kısıtlamalardan muafiyet sağlamaya çalışmak stratejik işbirlikleri geliştirmenin temel amaçları arasında yer almaktadır.
Stratejik Değerlendirme
Türk savunma sanayi altyapısı; Kara, Hava ve
Deniz platformlarının geliştirilmesi ve bu platformlar
için ihtiyaç duyulan elektronik sistemler ile silah sistemlerinin geliştirilmesi ve üretilmesini bakım ve
idamesini
destekleyecek
şekilde
oluşturulmuştur.Dünya savunma ürünleri pazarında
sürmekte olan güçlü rekabetten Türk savunma sanayi firmalarınınetkilenmesini en aza indirmek, yabancı firmaların kendi ülkelerinde Türk firmaları ile
işbirliği yapmalarını sağlayarak ülkelerin uygulmakta
Karayel Taktik İHA Sistemi (Vestel Savunma©).
DSH Roketi ve Lançeri (S&H©).
İhracat Stratejisi
Dokümanı
TCG Heybeliada Korvetinde Kullanılan Entegre Köprüüstü Konsolu (YALTES©).
Stratejik Amaçlar
Stratejik Amaç 7: İhracat Hacmini Artıracak
Stratejik İşbirlikleri Geliştirilecektir
Hedef 7.1
Hedef 7.2
Uluslararası pazarı hedefleyen ve sanayi ağları içerisinde hareket eden firmaların tedarik zincirlerine dahil
olunmasına yönelik mekanizma 2011
yılına kadar geliştirilecek,SSM ve Kobi
Danışma Merkezi’nin yerli ve yabancı
firmaları koordine etmesi sağlanacaktır.
Dünya pazarına hitap edecek ürün
odaklı ortak girişim şirketlerinin kurulmasının teşvikine yönelik mekanizma
Hedef 7.3
Hedef 7.4
2011 yılı içerisinde geliştirilecektir.
Rekabete hazırlama ve rekabet politikalarının oluşturulmasına yönelik işbirliği çalışmalarına 2010 yılı itibarıyla
başlanacak, Teknoloji İşbirliğinde Öncelikli Ülkeler listesi oluşturulacaktır.
Büyük boyutlu ulusal projelere erken
safhada ve değişik seviyelerde katılımcı
ülke kabul edilmesinin sağlanması ve
bu yolla işbirliği sürecinin ve orta-uzun
vadede ürünlerimizin ihracat imkanının
garanti altına alınmasına imkan verecek bir yaklaşım ilgili kurumlarla değerlendirilecek,
uygun
bulunan
projelere yabancı ülkelerin “Ortak” statüsünde davet edilmeleri sağlanacaktır.
Uzaktan Kumandalı Stabilize Top Sistemi (Aselsan©).
KİRPİ 4x4 Mayına Karşı Korumalı Araç (BMC©).
EJDER 6x6 TTZA (S&H©).
23