Genel Cerrahi Nedir? Prof.Dr. Korhan Taviloğlu • www.taviloglu.com Tanım: Cerrahi kelimesi Latince’de ‘chirurgiae’ teriminden köken almakta ve ‘el işi’ anlamına gelmektedir. Cerrahi, tıbbın en eski dallarından biri olup ilaçla ya da diğer tedavi yöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların, vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla onarılması ya da hastalıklı organın kesip çıkarılarak doğal ve uygun şekline dönüştürülmesi esasına dayanır. Tarihçe: Bugünkü cerrahi uygulamalara benzer ilk cerrahi uygulama eski Mısır’da MÖ 3,500 yılına aittir, daha sonra eski Yunan’da Hipokrat ile bugünlere dek gelmiştir. Ülkemizde ise cerrahi 20. yüzyılın başında Cemil Topuzlu ile birlikte başlamıştır. Alanı: Ameliyat türleri çoğunlukla organ veya bağlı bulunduğu sistemin adı ile anılmaktadır. Guatr (tiroid bezi), meme, yemek borusu (özofagus), mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum, anüs (makat), fıtıklar, karaciğer, safra kesesi, safra yolları, endoskopik ve laparoskopik cerrahi girişimleri Genel Cerrahi alanına girmektedir. Sistemlere göre ayrıldığında ise: guatr ameliyatları, meme ameliyatları (tümörler), yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum ve anüs bölgesi ameliyatları: hemoroid – basur, anal fissür, makatta çatlak, perianal fistül, makatta apse, rektum kanseri, anüs kanseri, karaciğer, fıtık: kasık, göbek, uyluk, mide fıtığı (reflü) ameliyatları Genel Cerrahi’nin kapsamına girer. Genel Cerrahi bazı olgularda sadece ameliyat ile değil koruyucu hekimlik ile ameliyattan korunmayı da hedefler. Cerrahi tipleri: Randevu verilerek yapılan ameliyatlar: Safra kesesi, fıtık, hemoroid, bağırsak kanseri vb. Acil koşullarda yapılan ameliyatlar: Safra kesesi iltihabı ve gangreni, boğulmuş fıtık, pıhtılaşmış (tromboze) hemoroid, tıkanmış veya delinmiş 2 www.turkiyedegolf.com NİSAN 2009 bağırsak kanseri, apandisit vb. Minimal invaziv cerrahi: Küçük deliklerden vücut boşluklarına girerek organların tedavi edilmesi esasına dayanır. Laparoskopik safra kesesi, apandisit, fıtık, reflü, bağırsak cerrahisi vb. ameliyatlar bu şekilde rutin olarak yapılmaktadır. Cerrahi girişimin tanımı: Ameliyat, ameliyathane adı verilen mikroptan arındırılmış (steril) ortamlarda ve mikroptan arındırılmış (steril) aletler kullanılarak, anestezi altında gerçekleştirilir. Tüm cerrahi ekip ameliyattan önce el ve kollarını mikropları ortadan kaldıran bazı maddelerle yıkanır ve steril eldiven giyerler. Gerçekleştirilecek olan ameliyat türüne göre cerrah ameliyat öncesi hazırlıklar hakkında hasta ve hasta yakınını bilgilendirir ve onayını alır. Ameliyat öncesinde hasta Anestezi Uzmanı ve / veya İç Hastalıkları Uzmanı tarafından detaylı bir muayeneden geçirilir ve riskleri araştırılır. Anestezi: Anestezi hastanın ağrı hissetmemesi için yapılan girişimlere verilen addır, başlıca: genel anestezi (narkoz), lokal anestezi (sadece ameliyat bölgesini iğne ile uyuşturma) veya spinal anestezi (belden iğne yapılarak belden aşağısının uyuşturulması) şeklinde yapılabilir. Genel anestezi el veya kol üzerinden bir damar yolu sağlanarak buradan anestezi (hastayı uyutan) ilaçlar verilir. Ameliyat öncesi hazırlık: • Aç kalma: Sıklıkla ameliyat öncesinde 6 ile 8 saatlik bir açlık (katı ve sıvı gıdalar alınmayacak) dönemi arzulanır. • Kıl traşı: Ameliyat bölgesinin kıl traşının günümüzde ameliyathanede deneyimli personel tarafından yapılması tercih edilmektedir. • Bağırsak temizliği: Bağırsak ameliyatlarında bir gün öncesinde bazı müshil ilaçlarının alınması ile bağırsak temizliği yapılması gerekir, bunu cerrahınız size açıklayacaktır. • Kan nakli: Kan ve kan ürünleri verilmesi gerekirse bu durum cerrahınız tarafından size bildirilecektir. Ameliyat sonrası dönem: • Ameliyatlı kişi hasta odası veya yakın takip yada mekanik alet ile solunum desteği amacı ile yoğun bakım ünitesine alınır. • Ameliyat sonrası beslenme ve diyet: Her ameliyat türüne göre farklıdır ve cerrah tarafından belirtilecektir. • Dikişlerin alınması: Genellikle dikişler ameliyattan sonraki 7-10 günlük sürede alınırlar ve günümüzde bazı ameliyatlarda alınması gerekmeyen ve kendiliğinden emilen dikişler kullanılmaktadır. Bu süre cerrah tarafından hastaya belirtilecektir. • Ameliyat sonrası ek tedavi: Bazı kanser olgularında ameliyat sonrasında kemoterapi, radyoterapi, atom tedavisi, hormonoterapi gibi ek tedaviler gerekebilmektedir. Bu durum cerrah tarafından hastaya açıklanacaktır. • Ameliyat sonrası yıkanma: Her ameliyat türüne göre farklıdır ve cerrah tarafından hastaya açıklanacaktır.