kanser rapor 2009 - Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji

TÜRKİYE KANSER İSTATİSTİKLERİ
ANKARA, 2016
TÜRKİYE KANSER İSTATİSTİKLERİ
ANKARA, 2016
I
EDİTÖRLER
Prof. Dr. İrfan ŞENCAN
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı
Prof. Dr. Gülsüm Nurhan İNCE
THSK Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Başkan Yardımcısı
YAZARLAR
Doç. Dr. Murat GÜLTEKİN
THSK Kanser Daire Başkanı
Uz. Dr. Güledal Boztaş
THSK Kanser Daire Başkanlığı
Uz. Dr. Ezgi Şimşek UTKU
THSK Kanser Daire Başkanlığı
T. Tek. Aysun KAVAK ERGÜN
THSK Kanser Daire Başkanlığı
Ebe Arzu SEVİNÇ
THSK Kanser Daire Başkanlığı
T. Tek. Semra TÜTÜNCÜ
THSK Kanser Daire Başkanlığı
Uz. Yrd. Selin DÜNDAR
THSK Kanser Daire Başkanlığı
T.Sek. Elif SEYMEN
THSK Kanser Daire Başkanlığı
YAYIN KOORDİNATÖRLERİ
Prof. Dr. İrfan ŞENCAN
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı
Prof. Dr. Gülsüm Nurhan İNCE
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Başkan Yardımcısı
Doç. Dr. Murat GÜLTEKİN
THSK Kanser Daire Başkanı
Prof. Dr. Nazmi BİLİR
HÜ Halk Sağlığı Enstitüsü
Prof. Dr. Gökhan DEMİR
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı
Prof. Dr. Gül ERGÖR
DEÜ Halk Sağlığı AD
Prof. Dr. Mutlu HAYRAN
HÜ Onkoloji Enstitüsü
Prof. Dr. Selim KILIÇ
GATA Halk Sağlığı AD
Prof. Dr. Saadettin KILIÇKAP
HÜ Onkoloji Enstitüsü
Prof. Dr. Tezer KUTLUK
UICC Başkanı
Prof. Dr. Serdar ÖZKÖK
Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği Başkanı
Prof. Dr. Bülent YALÇIN
Ulusal Kanser Danışma Kurulu Başkanı
Prof. Dr. Şuayip YALÇIN
Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği Başkanı
Prof. Dr. H. Nur OLGUN
Türk Pediatrik Onkoloji Grubu Derneği Başkanı
Doç. Dr. Sultan ESER
HÜ Halk Sağlığı Enstitüsü
II
KATKIDA BULUNANLAR
İzmir Hub Sorumlusu
Sultan ESER
İzmir Kanser Kayıt Merkezi
Saniye ÖZALAN
Cankut YAKUT
Ankara Kanser Kayıt Merkezi
İskender KÖG
Antalya Kanser Kayıt Merkezi
Oya DİRİCAN
Tülay SAVLI
Bursa Kanser Kayıt Merkezi
İsmail Serkan URSAVAŞ
Mehmet AYDOĞMUŞ
Edirne Kanser Kayıt Merkezi
Deniz ÖZDEN
Tülin GÜRBÜZ
Eskişehir Kanser Kayıt Merkezi
Belgin KURNALI
Sibel ERDİNÇ
Aslı Melek ZEYTİN
Erzurum Kanser Kayıt Merkezi
Engin KURT
Hatice BAYAR
Samsun Kanser Kayıt Merkezi
H. Nilden ARSLAN
Merve ALTINIŞIK
Trabzon Kanser Kayıt Merkezi
Nurşen ÜÇÜNCÜ
Gaziantep Kanser Kayıt Merkezi
Ege HAMAVİOĞLU
Malatya Kanser Kayıt Merkezi
Mehmet BARTAN
Selma AYDIN FELEK
İstanbul Kanser Kayıt Merkezi
Soner SABIRLI
Mersin Kanser Kayıt Merkezi
Berrin İLHAN
Emel TOKATLI
III
TEŞEKKÜR
ANKARA KANSER KAYIT MER.
Mustafa SAVAŞ
EDİRNE KANSER KAYIT MER.
Ümit AKIN
İZMİR KANSER KAYIT MER.
Ümit ALTINTIĞ
İlkay ÖZTOKLU
Ayşe BELLER
Huriye KARAZ
Balahanım YILDIRIM
Tijen Öztürk TAŞKIN
Tülay YÜKSEL
Bahar TÖRE
Filiz GÜLER
Hülya ELİBOL
Buket ÖZBEY
Remziye AKIN
Şenay METE
Cemile ATAK KÖKSALDI
Zülfiye YAZICI
Emel DALMIZRAK
Nesibe CANAN YILMAZ
Gülbiye ÖZGÜR
Gülcan GÜL
Leyla AKTAŞ
Yelda KARABAŞ
Tülay COŞKUN
Esra AYDOĞDU
Gonca ŞAHİN
Erol GEGEOĞLU
Suriye ÖZGÜR
Ayfer TANDOĞAN
Bahar KAYALI
Gülten NALBANTOĞLU
Gülfem ÖZTEKİN
Rukiye GÖRMEZ
Sinem SEZEN
Gülşen KURT
Osman ÇELİK
Hamide TÜFEKÇİ YETKİN
ESKİŞEHİR KANSER KAYIT MER.
Yakup HALAT
Nüket ÖZDEMİR
Hürriyet UYSAL
SAMSUN KANSER KAYIT MER.
Yaşar ÇAVUŞOĞLU
Derya AKGÜL KANALICI
Gülcan MENKİS
Oktay TURAN
Özlem TOP
Nilüfer KARAGÖZ
Sevgi YAZICIOĞLU
Gülcan UÇAR YENİGELEN
Emel DURAN
Meryem BAŞARAN
Huriye TOŞUR
Sibel BAŞGÜL
Seyhan GÜVEN
Songül Çatalbaş
Ayşe ÇETİN
Nurten MEYDAN YILDIRIM
ANTALYA KANSER KAYIT MER.
Evrim AYDOĞMUŞ
Gülşen Çelik
Nurten KUTLU
BURSA KANSER KAYIT MER.
Ecem NALLAR
ERZURUM KANSER KAYIT MER.
Duygu TURHAN
Azize ŞANLI BAYRAM
Gülnaz KAPLAN BAŞ
Turan ÖZBEK
TRABZON KANSER KAYIT MER.
Tayyar ÇELİK
Ayşe TÜRKKÖYLÜ
Gülden KARACA
Zuhra Aypar GÖÇMEN
Melek ERDEN
Sevgi AYIK
Kamile CEVADİ
Nazan KALAY
Yasemin DURGUT
Murat AKÇAY
Nejla KURT
Melin KIRBIYIK
Sibel YILMAZ
Hanim BEKTAŞ
Selahattin ALAN
Uğur MERİH
Ahmet KARAGÜZEL
Emine AKAN
Erdal AYDIN
Semra YILMAZ
GAZİANTEP KANSER KAYIT MER.
Sondilek DEMİR
Ayşe AĞIRMAN
Derya BAĞCI
Rifat GENÇ
Nurseven AŞÇI
Nesrin ÖZER
Özgül ÖZBAYRAK
Türkan ŞEN
Selda Güneş
Ayşe MUHCU
Funda BATMAN KAYA
Ebru Bilgiç
Fatma YANIK
Çiğdem DENİZ POLAT
Zeynep İLASLAN
Orhan SUNGURLU
Elif ÇARIKÇI
Suna GÜRSEL
MALATYA KANSER KAYIT MER.
Funda KILIÇ
Hatice Gül İncili
Cafer Topçu ÖZ
Nadire DURAN ZEYBEK
İSTANBUL KANSER KAYIT MER.
Çiğdem SAVAŞ
Ahmet AZDEMİR
Metin ÜSTÜN
Nazan YURT
Fulya AK YILDIZ
Perihan Karaman
Tülay KÖSE
Kübra ALTUN
Hasan Sığırcı
Hayri YAPICI
Kader Pişkin
Zübeyde ÇATIKKAYA
Burcu PEHLİVAN
SEVİNÇ İÇA
IV
MERSİN KANSER KAYIT MER.
Çilem SUVARİ ARSLAN
Emel ATÇI
Bernay CAZDAN
Kıymet Özdemir
Medine Gökçel
Gülten Türkyılmaz
V
İÇİNDEKİLER
1.GİRİŞ................................................................................................................................................... 2
2.VERİ KAYNAĞI VE METODOLOJİ ............................................................................................. 2
2.1.Türkiye Nüfus Yapısı ve Ölüm İstatistikleri ................................................................................. 2
2.2.Türkiye Kanser Kayıtçılığının Tarihsel Gelişimi ve Veri Toplama Metodolojisi ......................... 6
3.VERİ KALİTESİ.............................................................................................................................. 12
3.1.Tamlık Kontrolü .......................................................................................................................... 12
3.2.Geçerlilik ..................................................................................................................................... 17
3.3.Zamanındalık ............................................................................................................................... 18
4.2013 YILI VERİLERİ...................................................................................................................... 19
4.1.2013 Yılı İlk 10 Kanser ............................................................................................................... 24
4.2.Tüm Yaş Grupları........................................................................................................................ 25
4.3.Çocukluk Çağı Kanserleri ........................................................................................................... 26
4.4.15-24 Yaş Grupları ...................................................................................................................... 28
4.5.25-49 Yaş Grupları ...................................................................................................................... 29
4.6.50-69 Yaş Grupları ...................................................................................................................... 30
4.7.70 Yaş ve Üzeri Yaş Grupları ..................................................................................................... 31
4.8.Ulusal Tarama Programında Yer Alan Kanserlerin Yaşa Özel Hızları ....................................... 32
4.9.Bazı Kanserlere Dair Histolojik Tip Dağılımları ........................................................................ 33
4.10.Bazı Kanser Türleri Evre Dağılımları ....................................................................................... 35
4.11.2009-2013 Serisi........................................................................................................................ 38
4.12.2009-2013 Yılları Yaşa Standardize Kanser Hızları ................................................................. 40
4.13.2009-2013 Yılları Tarama Kanserlerinin Yaşa Standart Hızları ............................................... 41
4.14.Tütünle İlişkili Kanserler........................................................................................................... 42
4.15.Beyin Kanserleri ........................................................................................................................ 43
4.16.Obezite İle İlişkili Kanserler ..................................................................................................... 43
4.17.HPV İle İlişkili Kanserler .......................................................................................................... 44
4.18.Çocukluk Çağı Kanserleri ......................................................................................................... 44
5.DÜNYA KANSER İSTATİSTİKLERİNDE TÜRKİYE’NİN DURUMU .................................. 46
6.SONUÇ .............................................................................................................................................. 48
7.ÖZET ................................................................................................................................................. 50
8.KAYNAKLAR .................................................................................................................................. 51
1
1.GİRİŞ
Kanser farklı organlarda hücrelerin kontrolsüz çoğalmasından oluşan, klinik görünümü, tedavisi
ve yaklaşımı birbirinden farklı olan bir hastalıklar grubudur. Kanserin kontrol altına alınması
konusunda önceliklerin belirlenebilmesi için kanser yükünün insidans (ortaya çıkan yeni vakalar) ve
ölüm sayısı cinsinden tahmin edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, kanser kayıtçılığı kanser
kontrolünün başlangıç noktasıdır.
2.VERİ KAYNAĞI VE METODOLOJİ
2.1.Türkiye Nüfus Yapısı ve Ölüm İstatistikleri
Türkiye Nüfus Kayıtları ve Nüfusu
Türkiye’de 2007 yılından önce genel nüfus sayımları yoluyla nüfus bilgisi toplanmıştır. Genel
Nüfus Sayımları her 10 yılda bir sokağa çıkma yasağı ile tek tek hanelerin ziyareti sonucu toplanan
verilerin derlenmesi ile oluşturulmuştur. Türkiye nüfus bilgileri 2007 yılından itibaren ise Adrese
Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) ile toplanmaya başlanmıştır. ADNKS temeli her vatandaşa
“Kimlik Numarası” verilmesidir. Her Türkiye Cumhuriyeti (TC) vatandaşına 28 Ekim 2000 tarihinde
tek bir TC Kimlik Numarası verilmiş bulunmaktadır. TC Kimlik numarası bilgi içermeyen 11 haneli
bir sayıdan oluşmaktadır. ADNKS ise kişilerin yerleşim yerlerine göre nüfus bilgilerinin güncel olarak
tutulduğu, TC Kimlik Numarasına göre kişiler ile ikamet adreslerinin eşleştirildiği bir kayıt sistemidir.
Bu sistem ile daha önce 10 yılda bir gerçekleşen nüfus sayımlarından farklı olarak her an güncel ve net
bilgi sağlanmaktadır (1). ADNKS’ye göre yerleşim yerlerinin nüfus büyüklüğü, yaş ve cinsiyet yapısı
ile ilgili ilk sonuçlar, 31 Aralık 2007 itibariyle 21 Ocak 2008 tarihinde kamuoyuna açıklanmıştır. Daha
sonraki yıllarda ise ADNKS sonuçları, yılsonu (31 Aralık) itibarıyla Ocak ayında açıklanmaktadır.
Nüfus istatistikleri her yıl bu sisteme dayalı olarak üretilmektedir.
Türkiye nüfusu kanser kayıtçılığının başladığı yıllara göre artmış ve nüfus yaşlanmıştır. Kanser
kayıtçılığının başladığı 1992 yılından iki yıl önce yapılmış olan genel nüfus sayımında ülkemiz nüfusu
56.473.035 olup, bu sayımda 65 yaş ve üstü yaş grubu toplam nüfusun %4,3’ünü oluşturmaktadır (2).
Türkiye nüfusu 2013 yılı içinde toplam 76.667.864’e, 65 yaş ve üstü yaş grubun toplam nüfus içindeki
payı ise %7,5’e yükselmiştir. Türkiye nüfusunun 2009-2013 yılları arasındaki dağılımı Tablo 1’de
verilmiştir.
Tablo 1. Türkiye Nüfusunun 2009-2013 Yılları Arasındaki Cinsiyet Dağılımı (ADNKS) (1,2)
Yıl
Toplam
Erkek
Kadın
2009
72.561.312
36.462.470
36.098.842
2010
73.722.988
37.043.182
36.679.806
2011
74.724.269
37.532.954
37.191.315
2012
75.627.384
37.956.168
37.671.216
2013
76.667.864
38.473.360
38.194.504
2
Kadın ve erkek nüfus dağılımının benzer olduğu ülkemizde, toplam nüfusun dörtte birini 0-14
yaş grubu, %7,5’ini ise 65 yaş ve üstü yaş grubunda bulunan kişilerin oluşturduğu görülmektedir.
Türkiye nüfusuna dair yaş ve cinsiyet dağılımı Tablo 2’de verilmiştir (2).
Tablo 2. Türkiye Nüfusunun 2012 Yılına Ait Yaş Gruplarına Göre Cinsiyet Dağılımı (2)
Yaş Grupları
0-4
5-9
10 - 14
15 - 19
20 - 24
25 - 29
30 - 34
35 - 39
40 - 44
45 - 49
50 - 54
55 - 59
60 - 64
65 - 69
70 - 74
75-79
80-84
85-90
90+
Toplam
Erkek
3187259
3218411
3269578
3327238
3166104
3189167
3305734
2946289
2673800
2389852
2123029
1769399
1346426
950337
674943
461225
335943
112700
25926
Kadın
3019156
3052823
3102587
3150484
3047920
3097165
3237935
2879860
2634460
2331911
2109763
1785786
1414034
1095061
832785
616070
484663
228962
73079
Toplam
6206415
6271234
6372165
6477722
6214024
6286332
6543669
5826149
5308260
4721763
4232792
3555185
2760460
2045398
1507728
1077295
820606
341662
99005
38.473.360
38.194.504
76.667.864
Ülkemiz toplam doğurganlık hızının doğal akışına bırakılması, ölüm hızının aynı şeklide devam
etmesi durumunda yapılan projeksiyonlarda, 2023 yılında 65 yaş ve üzeri nüfusun %10,2’ye, 2050
yılında ise %20,8’e yükseleceği öngörülmektedir (Şekil 1) (3).
3
2013 Yılı Nüfus Piramiti
2023 Yılı Nüfus Piramiti
2050 Yılı Nüfus Piramiti
Şekil 1. Türkiye Nüfus Piramidi (2010) ve Nüfus Projeksiyonları (3)
4
Ölüm İstatistikleri
Düzenli ve güvenilir “ölüm ve ölüm nedeni istatistikleri” sağlık planlaması ve önceliklerin
belirlenmesi için önemlidir. Ölüm nedenlerini bilmek; hastalıklara yönelik halk sağlığı programlarının
değerlendirmesini yapmak için de esastır. Kanser kayıtçılığında ise ölüm nedenleri ve ölüm hızı, veri
kalitesinin ve tamlığının değerlendirilmesinin yanı sıra yaşam süresi (survival) analizlerinin
yapılabilmesini sağlaması bakımından ayrı bir öneme sahiptir.
Türkiye’de ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerinin toplanması 01.01.2013 tarihinde
değiştirilmiştir. Bu tarihten önce, ölüm belgesinin elle doldurulmasının ardından TÜİK’e gönderilerek,
ilgili kurumda sağlık personeli ve/veya sağlık dışı personel tarafından elektronik ortama aktarılmıştır.
Ölüm belgesinin doldurulması ise kentsel ve kırsal yerlerde farklı olmuştur, kentsel yerlerde
belediyeler kırsal yerlerde ise muhtarlar ölüm belgesi ve defin ruhsatı vermekle zorunlu tutulmuştur.
Muhtarlar ve belediye yetkilileri ölüm olayının meydana gelmesinden sonraki 10 gün içinde Nüfus
Müdürlüğü’ne belgenin bir nüshasını da iletmekle yükümlü tutulmuştur (3). Ancak bu sistemde,

Ölüm belgelerinin bir kısmının hekim dışı kişiler tarafından düzenlenmesi, sebebiyle
ölüm nedenlerinin doldurulmaması,

Hekimler tarafından ölüm nedenleri doldurulmuş olan belgelerde ise, kontrol
mekanizması olmadığı için doğru nedenlerin toplanamaması,
yüzünden “ölüm nedenleri” analizleri ülkemizde ancak özel çalışmalar yapılması durumunda
yapılabilmiştir. Bu nedenlerle, 01.01.2013 tarihi itibariyle tüm Türkiye’de ölüm nedenlerinin
elektronik olarak girileceği, kişiye dair bilgilerin kimlik paylaşım sistemi üzerinden TC Kimlik
Numarası ile alındığı bir sistemle toplanmaya başlanmıştır (Şekil 2) (4).
Ölüm belgesi; hekim tarafından görülen tüm ölüm vakaları için hastaneler, aile sağlığı
merkezleri, belediye tabiplikleri, adli tıp kurumları ile diğer sağlık kuruluşları tarafından Ölüm
Bildirim Sistemi (ÖBS) aracılığıyla doldurulmaktadır. Ölüm belgesindeki ölüme sebebiyet veren ve
ölümle ilgili tüm hastalıklar Uluslararası Hastalık Sınıflamasına (UHS-10) göre TÜİK Bölge
Müdürlükleri'nde kodlanmakta ve ölümün altta yatan nedeni tespit edilmektedir (4).
Şekil 2. Ölüm Bildirim Sistemi İş Akış Şeması (4)
5
2.2.Türkiye Kanser Kayıtçılığının Tarihsel Gelişimi ve Veri Toplama Metodolojisi
Tarihsel Gelişim
Kanserle Savaş Daire Başkanlığı 1983 yılında kurulmuştur. Bu yıllarda kanser hastalığı
bildirimi zorunlu hastalıklar arasına alınmıştır. Bu dönemde, kanser sıklığı çalışmaları yapılmıştır. Bu
çalışmalarda, organa özgü kanser sayıları ile ülkemizde ilk kez kanserin profili görülmüştür (5,6).
Pasif sistemle başlayan kanser kayıtçılığında yeterli sayıda ve kalitede verinin toplanamaması
nedeniyle 1992 yılında aktif sistemle kanser kayıtlarının toplanmasına başlanmıştır. İlk kez “Kanser
Kayıt ve İnsidans Projesi” kapsamında İzmir’de aktif kanser kayıt merkezi kurulmuştur. Bu
merkezden 6 yıl sonra Antalya Kanser Kayıt Merkezi’de açılarak kanser kayıtları toplamaya
başlamıştır. Zamanla değişik illerimizde açılan kanser kayıt merkezleri ve merkezlere ilişkin referans
tarihleri Tablo 3’de verilmiştir. Ülkemizde 2007 yılına kadar örneklemde olan nüfus kapsamı %23’tür.
Gaziantep ve Malatya illerinin 2010 yılında eklenmesi ile örneklemde olan nüfus kapsamı %27’ye
ulaşmıştır. İstanbul ve Mersin’de 2012 yılında aktif kanser kayıt merkezleri oluşturulmuş, örneklemde
olan nüfus kapsamı %47’yi bulmuştur.
Tablo 3. Türkiye’de Kanser Kayıt Merkezleri ve Referans Tarihleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
İller
İzmir
Antalya
Bursa
Eskişehir
Samsun
Trabzon
Edirne
Erzurum
Ankara
Kocaeli
Gaziantep
Malatya
Mersin
İstanbul
Referans Yılı
1992
1998
2000
2000
2001
2003
2004
2005
2006
2007
2010
2010
2012
2012
Ülkemizde kanser kayıtçılığının 1992 yılında başlamış olmasına rağmen, aktif merkezlerin
verilerinden oluşturulmuş olan insidans raporu ilk kez 2002 serisi ile yayınlanmıştır. Veri yayınlamak
için aktif kanser kayıt verilerinin kalite ve tamlıklarının analizi önemlidir. Bu nedenle 2002 serisinden
itibaren yayınlanmış olan raporlarda veri kalitesine bağlı olarak insidansa dahil olan örneklemdeki
illerde değişiklikler olmuştur (Tablo 4).
6
Tablo 4. Aktif Kanser Kayıt Merkezlerinin Raporlarda Bulundukları Yılların Dağılımı
2009
2010
2011
2012
2013
İzmir
√
√
√
√
√
Antalya
√
√
√
√
√
Bursa
√
√
√
√
√
Eskişehir
√
√
√
√
√
Samsun
√
√
√
√
√
Trabzon
√
√
√
√
√
Edirne
√
√
√
√
√
Erzurum
√
√
√
√
√
Ankara
√
√
√
√
√
Gaziantep
√
√
Malatya
√
√
İstanbul
√
√
Mersin
√
√
9
9
9
13
13
Örneklemdeki nüfus
16.929.784
17.244.896
17.522.225
35.828.494
36.463.691
Toplam nüfus
72.561.312
73.722.988
74.724.269
75.627.384
76.667.864
Toplam nüfus
içindeki %
23,3
23,4
23,4
47,4
47,5
TOPLAM
Uluslararası Kanser Ajansı (IARC) tarafından yayınlanmakta olan “Beş Kıtada Kanser” serisi
isimli kitapta kanser kayıt merkezlerinin verileri ancak kalite değerlendirmelerini geçmeleri halinde
yer almaktadır. İzmir ve Antalya Kanser Kayıt Merkezlerinin 1998-2002 serisi verileri “Beş Kıtada
Kanser” kitabının 9. baskısında yer almıştır (7). Aynı kitabın 10. baskısında ise İzmir ve Antalya
Kanser Kayıt Merkezlerine ek olarak Trabzon ve Edirne Kanser Kayıt Merkezlerinin 2003-2007 serisi
verileri yer almıştır (8).
İzmir Kanser Kayıt Merkezi 20 yıllık deneyimi ve sürekliliği nedeniyle 2013 yılında
Uluslararası Kanser Ajansı (IARC) tarafından Kuzey Afrika ve Doğu Akdeniz bölgesinde yer alan
Kanser Kayıt Merkezleri için eğitim merkezi olmuştur.
7
Veri Toplama Metodolojisi
Aktif kanser kayıt merkezlerinin olduğu illerde toplum tabanlı kanser kayıtçılığı yapılmaktadır.
Toplum tabanlı kanser kayıt için, il sınırları içinde yer alan tüm kamu, özel ve eğitim hastanelerinden,
ölüm belgelerinden ve hastaların olabileceği huzurevi, palyatif bakım merkezi gibi merkezlerden veri
toplanmaktadır. Veriler, birimlerden merkeze aktarılmaktadır. Merkezde form değerlendirilmekte ve
dublikasyon kontrolünden geçirilmektedir. İl kanser kayıt merkezi veri tabanı daha sonra Kanser Daire
Başkanlığı veri tabanına aktarılmaktadır. Türkiye veri tabanında dublikasyon ve hata kontrolü
yapılmaktadır. İllerin veri tabanındaki hatalar için il kanser kayıt merkezlerine kontrol raporları
yollanmakta, verilere dönülerek yapılan düzeltmeleri takiben yeni “Türkiye Kanser Veri Havuzu”
oluşturulmaktadır. (Şekil 3).
Şekil 3. Kanser Kayıtçılığının İş Akışı Şeması
Türkiye, “Kanser Kayıtçılığında Standartlar El Kitabı”nda yer alan ve Ortadoğu Kanser
Konsorsiyumun (MECC) bir üyesi olarak bu konsorsiyumda kabul edilmiş kurallar çerçevesinde
kanser verisi toplamaktadır. Kanser kayıt verisinin toplanmasına ilişkin süreçler Şekil 4’de
belirtilmiştir (9).
8
Şekil 4. Kanser Kayıt Verisinin Toplanmasına İlişkin Süreçler*
(*HBYS: Hastane Bilgi Yönetim Sistemi, KKF: Kanser Kayıt Formu)
Ülkemizde:

Malign kanserlerin tamamı (primer kanserler)

İn situ neoplazmlar

Santral sinir sistemi ve medulla spinalis’te yer alan benign/borderline neoplazmlar
toplanmaktadır (8). Bu kanserlerden hangi veri başlıklarının toplanacağı “Kanser Kayıtçılığında
Standartlar El Kitabı” na göre kararlaştırılmıştır. Veri başlıklarına karar verilmesinde en önemli
belirleyici kayıtların bulunabilme olasılığıdır. “Kanser Kayıtçılığında Standartlar El Kitabı” yer alan
veri başlıkları, toplanmasına dair derecelendirme ile Türkiye’de toplanma durumuna ilişkin bilgiler
Tablo 5’de özetlenmiştir. Veri başlıklarından “GEREKLİ” MECC için olan başlıkları, “ZORUNLU”
kanser hastalarının tanımlanması ve surveyansı için olan başlıkları, “İSTEĞE BAĞLI” tanımı ise
kanser kayıt merkezinin kendi talebiyle karar vereceği başlıkları tanımlamaktadır (9).
9
Tablo 5. “Kanser Kayıtçılığında Standartlar El Kitabı” Veri Başlıkları*(9)
GEREKLİ
İSTEĞE BAĞLI
ZORUNLU
MECC kayıt merkezi kimlik
numarası
√ Hastanın adı
√
Medeni durum
Kayıt merkezi hasta numarası
√ Ulusal kimlik
numarası
√
Hastanın telefon numarası
√
Tümör sıra numarası
√ Tanı sırasında yaş
√
Doğum yeri
√
İkamet durumu
√ Doğum tarihi
√
Etnik köken
Tanı tarihi
√ Cinsiyet
√
Din
Tanı yöntemi
√ Hastanın adresi
√
Sigara içme öyküsü
Primer yerleşim yeri kodu
(Topografi)
√ Primer yerleşim yeri
metni
√
Meslek
Morfoloji kodu (Histolojik tip)
√ Morfoloji metni
√
Lateralite
√
Davranış
√ İlk tanı yeri
√
İlk tedavi kürü
√
Diferansiyasyon
√ Protokol numarası
√
İlk tedavi kürünün başladığı
tarih
√
Tanı sırasında özet evre
√ Gönderen hastane
√
Kansere yönelik cerrahi
√
√ İzleyen doktor
√
Kemoterapi
√
Radyoterapi
√
Hormonal tedavi
√
İmmunoterapi
√
Diğer tedaviler
√
Son izlem/ölüm tarihi
√
Hayati durum
√
* √ işareti: Veri başlığı toplanmaktadır
Histoloji ve topografi verileri için Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanmakta olan
Uluslararası Hastalık Sınıflandırması Onkoloji (ICD-O) kitabının üçüncü baskısında yer alan kodlar
kullanılmaktadır.
Çoğul primer, bir kişide birden fazla organında birbirinden bağımsız (metastaz ve yayılım
olmayan) kanserlerin görülmesi ve/veya bir kişide aynı organda birbirinden farklı ve bağımsız
(rekürrens, nüks vb olmayan) histolojik kanser tipinin görülmesine denilmektedir. Kanser
10
kayıtçılığında en önemli karar süreçlerinden birisi olan bu durumlarda ülkemiz kanser kayıt merkezleri
IARC/WENCR/MECC kurallarını uygulamaktadır. Bu kurallar “Kanser Kayıtçılığında Standartlar El
Kitabı” nda açıklanmaktadır.
Toplanmış olan veriler Can-Reg 4 programına girilmektedir. Can-Reg 4 Uluslararası Kanser
Ajansı tarafından kanser kayıt merkezleri için özel olarak geliştirilmiş bir bilgisayar programıdır. Kaba
ve yaşa standart insidans hızları bu program üzerinden hesaplanmaktadır.
Toplanmakta olan veriler birleştirilerek her bir kanser türü için Türkiye insidans hızları
hesaplanmaktadır. İnsidans, sağlıklı olan kişilerin belli bir zaman birimi içinde (kanser olguları için
genellikle bir yıl) belirli bir hastalığa yakalanma olasılığıdır. Yani, risk altındaki toplumda bir yıl
içinde gelişen yeni kanser vakaları sayısıdır (Tablo 4) (10).
İnsidans hızı=Belirli bir süre içindeki yeni kanser olgu sayısı/ Belirli bir süre içinde
izlenen risk altındaki nüfus* k (100000)
Belirli bir süre içindeki yeni kanser olgu sayısı: Belirli bir yıla ait, belirli bir coğrafik alanda
ikamet etmekte olan yeni kanser tanısı almış vakaların toplam sayısıdır.
Belirli bir süre içinde izlenen risk altındaki nüfus: Belirli bir yıla ait, belirli bir coğrafik
alanda yer alan, kanser geliştirme olasılığı olan toplam nüfustur.
Kanser sıklığı toplumda yüksek sıklıkta olmadığı için elde edilen rakamların daha rahat ifadesi
için 100.000 katsayısı ile çarpılarak konuşulmaktadır. Bu durum çocukluk çağı kanserlerinde farklılık
göstermektedir. Çocukluk çağı kanserleri yetişkin kanserlerinden de daha az görüldüğü için katsayısı
1.000.000 olarak kullanılmaktadır (10).
11
3.VERİ KALİTESİ
Kanser kayıtlarının kalite analizleri için toplamda 3 ana başlıkta değerlendirme yapılmaktadır.
Bu başlıklar:
1) Tamlık: Hedef nüfusta ortaya çıkan bütün yeni olguların kayıt merkezinin veri tabanında
bulunmasıdır.
2) Geçerlilik: Toplanan verilerin gerçekte olduğu durumu yansıtmasıdır.
3) Zamanındalık: Toplanan verilerin zamanında toplanıp, değerlendirilmesidir.
Bu çalışmada sadece veri tabanı üzerinden yapılabilecek olan kalite kontrollerine yer verilmiştir.
3.1.Tamlık Kontrolü
Veri tabanı üzerinden tamlık kontrolü iki şekilde olabilmektedir. Bunlar:
1) Histolojik doğrulaması olan tanı sıklığının belirlenmesi: Histolojik doğrulaması olan tanı
sıklığının veri tabanında %100 olması, muhtemelen klinik, laboratuvar ve görüntüleme yöntemleriyle
tanı konulmakta olan ve cerrahi müdahale edilmemesi gereken vakaların atlandığını göstermektedir.
Bu nedenle istenilen bir durum değildir.
2) İnsidans hızlarının zaman içindeki değişimlerinin değerlendirilmesi: Kanser insidans
hızlarında olağanüstü bir müdahale (tarama programına başlanması, kayıt altına alma durumunda
değişiklik vb) olmadığı sürece ani artış ve azalmalar beklenmemektedir. Ancak özellikle kanser
kayıtçılığına yeni başlayan merkezlerde insidans hızlarının toplum dinamiklerini yakalaması zaman
almaktadır. Bu nedenle kanser kayıt merkezlerinde sağlıklı kanser kayıtçılık için süreklilik önem arz
etmektedir (Şekil 6).
Kanser veri tabanında tamlık kontrolü için histolojik doğrulaması olan ve yalnızca ölüm
bildirimi olan vakaların yüzde dağılımlarına dair grafik Şekil 5’de verilmiştir. Zaman içinde yalnızca
ölümle yapılan bildirimlerin azaldığını, histolojik doğrulaması olan bildirimlerin benzer bir dağılım
gösterdiği görülmektedir. Histolojik doğrulama ve yalnız ölüm bildirimi incelendiğinde histolojik
doğrulama sıklığının %90’ların üzerinde ve yalnız ölüm bildiriminin %0,5-1,0 arasında olduğu
görülmektedir (Tablo 6). Her bir topografi için 2009-2013 serisinde tanı yöntemi dağılımı Tablo 7’de
verilmiştir. Histolojik doğrulamanın bu seri içinde en sık tiroid kanserleri ile lenfoid ve hematopoetik
dokuların hastalıklarda yapıldığı, klinik tanı ya da görüntüleme yöntemiyle en sık karaciğer, pankreas
ve diğer endokrin bez kanserlerine tanı koyulduğu görülmektedir.
12
Şekil 5. Histolojik Doğrulaması (HD) ve Yalnız Ölüm Bildirimi (YÖB) Olan Vakaların Tüm Kanser
Vakaları İçindeki Yüzde Dağılımı
13
Şekil 6. Kanser Kayıt Merkezlerinin Cinsiyete Göre İnsidans Hızlarının Yıllara Göre Değişimi
14
Tablo 6. Yıllar İçinde ICD-10 Kodlarına Göre Histolojik Doğrulaması (HD) ve Yalnız Ölüm Bildirimi (YÖB) Olan Vakaların Yüzde Dağılımı
2013*
Topografi
2012*
YÖB
S
HD
HD
86349
89.2
0.9
85861
90
0.6
44539
94.2
1646
88.5
0.3
1497
89.2
0.2
802
Sindirim Organları
16516
86.6
1.7
16183
87.6
1.1
Solunum Organları
14247
84.4
1.6
14092
85.3
Kemik
400
82.5
1.0
403
Deri Melanomu
681
93.5
0.0
8394
96.6
Mezotelyoma
318
Kaposi Sarkomu
Konnektif,yumuşak dokular
2010*
YÖB
S
HD
0.9
40525
93.8
98.8
0.1
761
8395
90.9
1.7
1.4
7567
89.5
85.1
0.5
163
620
92.6
0.0
0.0
8458
97.9
99.3
0.0
301
167
94.6
0.0
715
84.4
Meme
9733
Kadın Genital Organları
2009*
YÖB
YÖB
S
HD
1.3
40001
91.2
0.8
97.8
0.0
830
94.5
0.1
7673
91
2.2
7523
88
1.4
2.0
7141
88.9
2.8
7328
88
1.2
94.5
0.6
160
91.3
3.8
170
86.5
1.8
330
99.1
0.0
305
98.7
0.3
353
96.9
0.0
0.0
4550
99.5
0.0
4306
99.5
0.1
3666
98.6
0.1
99.3
0.0
177
97.2
0.0
145
98.6
0.7
172
94.2
0.6
182
93.4
0.0
103
98.1
0.0
86
98.8
0.0
78
96.1
0.0
0.1
755
85.3
0.1
333
98.8
0.0
329
99.1
0.3
345
94
0.0
89.4
0.1
9640
91.4
0.1
4695
97.9
0.3
3984
97
0.5
4053
92.5
0.2
4670
93.3
0.4
4666
92.5
0.2
2453
96.7
0.6
2152
96.9
0.7
2103
94
0.6
Erkek Genital Organları
6950
88.3
0.7
7238
89.3
0.6
3720
96.1
0.9
3256
95.8
1.1
3270
94
0.7
Üriner Organlar
6417
91.0
0.2
6529
90.8
0.3
3327
95.7
0.4
3029
96.1
0.6
3032
93.1
0.4
84
80.9
0.0
125
84.8
0.0
81
96.3
0.0
77
88.3
0.0
63
66.7
0.0
Beyin,Sinir Sistemi
2058
75.2
1.6
1979
79.4
0.9
940
84.7
0.6
928
83.7
1.8
939
79.8
1.0
Tiroid
5618
97.7
0.0
5221
98.1
0.1
2618
99.4
0.0
2281
99.2
0.0
2241
97.5
0.0
243
63.7
0.4
214
73.4
0.0
87
88.5
0.0
78
87.2
0.0
71
80.2
0.0
5929
97.3
0.2
6196
96.8
0.0
3129
98.7
0.2
2972
98.2
0.6
2853
95.8
0.1
1563
67.1
4.5
1562
64.4
2.6
1069
72.5
2.4
862
69.7
3.0
911
62.1
3.2
Ağız, Farinks
Diğer Deri
Göz
Diğer Endokrin Bezleri
Lenfoid ve Hematopoetik
Dokular
Diğer&Tanımlanmamış
HD
YÖB
S
Tüm Topografiler
S
2011*
S: Olgu Sayısı HD: Histolojik doğrulama YÖB: Yalnız ölüm bildirimi * Kalan yüzde klinik olarak tanı almış veya bilinmeyen olan olgular içindir.
15
Tablo 7. Topografilere Göre Tanı Yöntemlerinin Dağılımı* (2009-2013)
ICD-10
C00-96
C00-14
C00
C01-02
C03-06
C07-08
C09
C10
C11
C12-13
C14
C15-26
C15
C16
C17
C18
C19-20
C21
C22
C23-24
C25
C26
C30-34,C37-C38
30-31
C32
C33-34
C37-38
C40-41
C43
C44
C45
C46
C47;49
C50
C51-58
C51
C52
C53
C54
C55
C56
C57
C58
C60-63
C60
C61
C62
C63
C64-68
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70-72
C73
C74-75
C74
C75
C81-85,88,90-96
C81
C82-85,96
C88
C90
C91
C92-94
C95
C39,C48,C76,C77,C80
Topografi
Tüm Topografiler
Ağız, Farinks
Dudak
Dil
Ağız
Tükrük Bezleri
Tonsil
Diğer Orofarinks
Nasofarinks
Hipofarinks
Farinks, tanımlanmamış
Sindirim Organları
Özofagus
Mide
İnce Barsak
Kolon
Rektum
Anüs
Karaciğer
Safrakesesi
Pankreas
Diğer Sindirim Organları
Solunum Organları
Burun, sinüsler
Larinks
Trakea,Bronş,Akciğer
Diğer Torasik organlar
Kemik
Deri Melanomu
Diğer Deri
Mezotelyoma
Kaposi Sarkomu
Konnektif,yumuşak dokular
Meme
Kadın Genital Organları
Vulva
Vajina
Uterus Serviksi
Uterus Korpusu
Uterus, tanımlanmamış
Over
Diğer Kadın Genital Org.
Plasenta
Erkek Genital Organları
Penis
Prostat
Testis
Diğer erkek genital org.
Üriner Organlar
Böbrek
Renal Pelvis
Üreter
Mesane
Diğer Üriner organlar
Göz
Beyin,Sinir Sistemi
Tiroid
Diğer Endokrin Bezleri
Adrenal bez
Diğer Endokrin
Lenfoid ve Hem.Doku
Hodgkin hastalığı
Non-Hodgkin lenfoma
İmmunoproliferatif has.
Multiple Myelom
Lenfoid Lösemi
Myeloid Lösemi
Lösemi, tanımlanmamış
Diğer&Tanımlanmamış
S
297275
5536
1069
894
781
737
214
77
1382
321
61
56290
2389
15759
683
15341
9497
316
3820
2158
6045
282
50375
449
5137
43932
857
1296
2289
29374
1113
616
2477
32105
16044
345
125
3198
6795
368
4950
242
21
24434
22
21797
2578
37
22334
6534
258
145
15265
132
430
6844
17979
693
447
246
21079
2277
8285
42
3189
3505
3338
443
5967
HD
91.1
92.3
97.3
93.4
91.9
91.3
93.9
85.7
89.1
92.2
85.2
88.3
91.2
92.6
93.9
90.8
95.0
96.2
67.1
85.9
73.1
73.0
86.5
91.3
94.0
85.5
90.7
86.4
95.2
98.0
98.1
95.6
89.9
92.5
94.1
95.3
96.8
94.5
97.2
83.6
90.5
90.0
95.2
91.5
86.3
91.2
93.9
91.8
92.6
91.2
89.9
91.0
93.3
81.8
84.1
79.5
98.2
74.1
82.3
59.3
97.2
99.2
98.0
92.8
91.7
99.0
99.2
85.3
67.0
Klinik/Görüntüleme Tanı
3.8
2.6
1.0
2.5
1.7
3.1
2.3
5.1
3.8
3.4
3.2
5.2
4.1
2.3
2.4
2.3
1.6
0.9
20.9
8.2
15.9
6.3
7.0
4.4
1.9
7.6
5.3
4.3
1.4
0.8
1.2
0.9
2.8
1.4
1.8
1.1
0.0
1.4
0.6
3.8
3.6
3.7
0.0
1.7
0.0
1.7
1.6
0.0
3.0
4.5
2.3
3.4
2.4
2.2
7.9
12.6
0.4
14.4
9.1
23.9
0.7
0.3
0.8
0.0
1.6
0.2
0.1
0.9
21.8
YÖB
0.8
0.1
0.0
0.1
0.2
0.1
0.0
0.0
0.2
0.3
1.6
1.5
0.7
1.4
0.4
1.1
0.2
0.3
4.4
1.5
3.8
2.4
1.7
0.2
0.7
1.9
0.2
1.2
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.2
0.4
0.0
0.0
0.2
0.1
3.8
0.7
1.2
0.0
0.7
0.0
0.8
0.1
0.0
0.3
0.5
0.3
0.0
0.3
0.0
0.0
1.2
0.0
0.1
0.2
0.0
0.2
0.0
0.2
0.0
0.1
0.0
0.1
4.5
3.2
S: Olgu Sayısı HD: Histolojik doğrulama YÖB: Yalnız ölüm bildirimi *Kalan yüzde tanı yöntemi bilinmeyen olgular içindir.
16
3.2.Geçerlilik
Toplanan verilerin gerçekte olduğu durumu yansıtmasıdır. Veri tabanı üzerinden geçerlilik
kontrolü ancak iki şekilde yapılabilmektedir:
1) Eksik bilgi sıklığının belirlenmesi
2) Tanı yöntemlerinin değerlendirilmesi
Bu yöntemlerden “tanı yöntemlerinin değerlendirilmesi” histolojik doğrulaması olan tanı
sıklığı ile geçerlilik arasında doğrusal bir ilişki mevcuttur. Tanı yöntemlerinin incelenmesi Şekil 5,
Tablo 6 ve 7’de detaylı olarak yapılmıştır.
Eksik bilgi sıklığının belirlenmesinde “Kanser Kayıtçılığında Standartlar El Kitabı” içinde yer
alan bazı başlıklar için ele alınmıştır (Tablo 8).
Tablo 8. “Türkiye Birleşik 2013 Veri Tabanı”nın Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi
VERİ BAŞLIKLARI
Tanı yöntemi
Topografi (76.- ve 80.-)
Histoloji (8000.-)**
Lateralite
Differansiyasyon**
Özet evre
*Toplam veri tabanı içindeki yüzdesidir. ** Sadece tanı yöntemi 01.02
BİLİNMEYEN
4829
1480
1051
6130
39373
37909
%*
5.6
1.7
1.2
7.0
45.5
43.9
Tablo 8 incelendiğinde özellikle kanserlerin differansiyasyon ve özet evrelerinin
belirlenmesinde kanser kayıt elemanlarının problem yaşadıkları görülmektedir.
17
3.3.Zamanındalık
Toplanan verilerin zamanında toplanıp, değerlendirilmesidir. Bunun için önerilmekte olan ilk
12 ayda ilgili yıla ait olguların %90’ının, ilk 24 ayda ise %95’inin kayıt altına alınmasıdır (9).
“Türkiye Birleşik 2013 Veri Tabanı” zamanındalık açısından incelendiğinde veri tabanında yer alan
olguların %63,2’sinin ilk 12 ayda, %92,6’sının ise ilk 24 ayda kayıt altına alınmış olduğu saptanmıştır.
(Tablo 9).
Tablo 9. Zamanındalık Açısından “Türkiye Birleşik 2013 Veri Tabanı” İncelenmesi*
İlk 12 Ay
İlk 24 Ay
Toplam
Sayı
%
Sayı
%
83484
52802
63.2
77286
92.6
1600
1028
64.3
1498
93.6
Sindirim Organları
15943
10657
66.8
14830
93.0
C30-34,C37-C38
Solunum Organları
13644
7576
55.5
12404
90.9
C40-41
Kemik
378
236
62.4
344
91.0
C43
Deri Melanomu
659
391
59.3
596
90.4
C44
Diğer Deri
8304
5543
66.8
7688
92.6
C45
Mezotelyoma
309
165
53.4
294
95.1
C46
Kaposi Sarkomu
159
106
66.7
152
95.6
C47;49
Konnektif,yumuşak dokular
691
443
64.1
640
92.6
C50
Meme
9345
6116
65.4
8838
94.6
C51-58
Kadın Genital Organları
4515
2767
61.3
4227
93.6
C60-63
Erkek Genital Organları
6726
4329
64.4
6279
93.4
C64-68
Üriner Organlar
6221
4148
66.7
5776
92.8
C69
Göz
82
46
56.1
71
86.6
C70-72
Beyin,Sinir Sistemi
1961
1249
63.7
1771
90.3
C73
Tiroid
5525
3537
64.0
5144
93.1
C74-75
Diğer Endokrin Bezleri
235
137
58.3
205
87.2
C81-85, 88, 90-96
Lenfoid ve Hem.Dokular
5683
3391
59.7
5179
91.1
C39,C48,C76,C77,C80
Diğer&Tanımlanmamış
1504
* Kayıt tarihi veya tanı tarihi eksik olgular analizin dışında tutulmuştur.
937
62.3
1350
89.8
ICD-10
Topografi
C00-96
Tüm Topografiler
C00-14
Ağız, Farinks
C15-26
18
4.2013 YILI VERİLERİ
Tablo 10. Cinsiyete Göre Yaşa Standardize Edilmiş Hız Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı,
2013) (Dünya Standart Nüfusu, 100.000 Kişide)
ICD-10
C00-96
C00-14
C00
C01-C02
C03-C06
C07-C08
C09
C10
C11
C12-C13
C14
C15-26
C15
C16
C17
C18
C19-C20
C21
C22
C23-C24
C25
C26
C30-34,C37-C38
C30-C31
C32
C33-C34
C37-C38
C40-C41
C43
C44
C45
C46
C47;C49
C50
C60-63
C60
C61
C62
C63
ERKEK
Topografi
Tüm Topografiler
Ağız, Farinks
Dudak
Dil
Ağız
Tükrük Bezleri
Tonsil
Diğer Orofarinks
Nasofarinks
Hipofarinks
Farinks, tanımlanmamış
Sindirim Organları
Özofagus
Mide
İnce Barsak
Kolon
Rektum
Anüs
Karaciğer
Safrakesesi vb.
Pankreas
Diğer Sindirim Organları
Solunum Organları
Burun, sinüsler vb.
Larinks
Trakea,Bronş,Akciğer
Diğer Torasik organlar
Kemik
Deri Melanomu
Diğer Deri
Mezoteliyoma
Kaposi sarkomu
Konnektif,Yumuşak doku
Meme
Erkek Genital Organları
Penis
Prostat
Testis
Diğer erkek genital
YSH
267.9
6.1
1.2
1.0
0.7
0.7
0.3
0.1
1.6
0.4
0.1
55.6
2.1
15.9
0.6
15.3
9.1
0.3
4.3
1.5
6.3
0.2
67.6
0.4
7.0
59.3
0.9
1.2
2.0
25.8
1.1
0.6
2.1
1.0
40.2
0.0
36.4
3.7
0.1
C64-68
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70-C72
C73
C74-75
C74
C75
C81-85,88,90-96
C81
C82-C85;C96
C88
C90
C91
C92-C94
C95
C39,C48,C76,C77,C80
Üriner Organlar
Böbrek
Renal Pelvis
Üreter
Mesane
Diğer Üriner organlar
Göz
Beyin, sinir sistemi
Tiroid
Diğer Endokrin Bezleri
Adrenal bez
Diğer Endokrin
Lenfoid ve Hematopoetik
Hodgkin
Dokular hastalığı
Non-Hodgkin lenfoma
İmmunoproliferatif has.
Multiple Myelom
Lenfoid Lösemi
Myeloid Lösemi
Lösemi, tanımlanmamış
Diğer&Tanımlanmamış
28.8
7.0
0.3
0.2
21.1
0.2
0.3
6.1
5.6
0.6
0.4
0.2
18.4
2.1
6.9
0.1
2.6
3.4
2.8
0.5
4.8
ICD-10
C00-96
C00-14
C00
C01-C02
C03-C06
C07-C08
C09
C10
C11
C12-C13
C14
C15-26
C15
C16
C17
C18
C19-C20
C21
C22
C23-C24
C25
C26
C30-34,C37-C38
C30-C31
C32
C33-C34
C37-C38
C40-C41
C43
C44
C45
C46
C47;C49
C50
C51-58
C51
C52
C53
C54
C55
C56
C57
C58
C64-68
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70-C72
C73
C74-75
C74
C75
C81-85,88,90-96
C81
C82-C85;C96
C88
C90
C91
C92-C94
C95
C39,C48,C76,C77,C80
KADIN
Topografi
Tüm Topografiler
Ağız, Farinks
Dudak
Dil
Ağız
Tükrük Bezleri
Tonsil
Diğer Orofarinks
Nasofarinks
Hipofarinks
Farinks, tanımlanmamış
Sindirim Organları
Özofagus
Mide
İnce Barsak
Kolon
Rektum
Anüs
Karaciğer
Safrakesesi vb,
Pankreas
Diğer Sindirim Organları
Solunum Organları
Burun, sinüsler vb,
Larinks
Trakea,Bronş,Akciğer
Diğer Torasik organlar
Kemik
Deri Melanomu
Diğer Deri
Mezoteliyoma
Kaposi sarkomu
Konnektif,Yumuşak doku
Meme
Kadın Genital Organları
Vulva
Vajina
Uterus Serviksi
Uterus Korpusu
Uterus unspec,
Over
Diğer Kadın Genital
Plasenta
Üriner Organlar
Böbrek
Renal Pelvis
Üreter
Mesane
Diğer Üriner organlar
Göz
Beyin, sinir sistemi
Tiroid
Diğer Endokrin Bezleri
Adrenal bez
Diğer Endokrin
Lenfoid ve Hematopoetik
Hodgkin
Dokular hastalığı
Non-Hodgkin lenfoma
İmmunoproliferatif has,
Multiple Myelom
Lenfoid Lösemi
Myeloid Lösemi
Lösemi, tanımlanmamış
Diğer&Tanımlanmamış
YSH
186.5
2.6
0.3
0.6
0.4
0.5
0.1
0.0
0.6
0.1
0.0
31.4
1.3
7.1
0.4
9.8
5.5
0.2
1.8
1.5
3.6
0.2
11.3
0.3
0.5
10.0
0.5
0.9
1.4
17.3
0.6
0.3
1.7
45.9
23.0
0.4
0.1
4.6
9.9
0.6
7.0
0.4
0.0
6.5
3.4
0.1
0.0
2.9
0.1
0.2
4.7
21.3
0.8
0.5
0.3
13.3
1.2
5.3
0.0
1.9
2.2
2.3
0.4
3.3
19
Tablo 11. Erkeklerde Yaşa Özel Hızların Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013) (100.000 Kişide)
ICD-10
Topografi
0-4
C00-96
Tüm Topografiler
18.0
13.0
13.0
19.0
29.0
37.0
54.0
C00-14
Ağız, Farinks
0.3
0.2
0.6
0.7
0.9
1.2
2.4
3.3
4.4
8.7
13.5
16.5
22.2
28.9
29.6
42.3
31.5
C00
Dudak
0.1
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
0.1
0.9
1.3
2.5
2.6
3.8
6.0
6.4
19.6
C01-02
Dil
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.3
0.2
0.6
0.4
1.1
2.4
3.0
4.0
5.3
6.4
C03-06
Ağız
0.2
0.0
0.1
0.0
0.1
0.2
0.2
0.3
0.4
1.1
1.8
1.9
2.8
3.7
3.0
C07-08
Tükrük Bezleri
0.0
0.0
0.1
0.1
0.3
0.1
0.5
0.4
0.7
0.3
0.9
1.4
2.4
3.9
C09
Tonsil
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
0.2
0.9
1.2
1.1
C10
Diğer Orofarinks
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.2
0.3
0.5
C11
Nasofarinks
0.0
0.2
0.4
0.5
0.3
0.4
1.0
1.6
1.9
3.7
3.9
C12-13
Hipofarinks
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.1
0.1
0.7
0.6
C14
Farinks, tanımlanmamış
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
0.0
0.1
C15-26
Sindirim Organları
0.6
0.3
0.3
1.0
1.7
4.6
7.0
13.2
25.4
C15
Özofagus
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
0.7
C16
Mide
0.1
0.1
0.0
0.1
0.5
1.3
2.0
C17
İnce Barsak
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
C18
Kolon
0.0
0.0
0.1
0.6
0.7
1.4
C19-20
Rektum
0.0
0.0
0.1
0.1
0.3
C21
Anüs
0.0
0.0
0.0
0.0
C22
Karaciğer
0.4
0.2
0.1
0.1
C23-24
Safrakesesi vb,
0.0
0.0
0.0
C25
Pankreas
0.1
0.0
C26
Diğer Sindirim Organları
0.0
C30-34,C37-C38 Solunum Organları
5-9
10-14
15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54
71.0 116.0 228.0
411.0
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85+
735.0 1158.0 1584.0 2025.0 2309.0 2085.0 1955.0
Kaba Hız
YSH
260.9
267.9
37.1
6.2
6.1
11.0
10.1
1.2
1.2
5.2
5.1
10.1
1.0
1.0
5.2
3.7
3.4
0.7
0.7
4.7
3.6
5.1
8.4
0.7
0.7
1.8
2.0
2.1
0.0
0.0
0.3
0.3
0.0
0.7
0.7
0.5
1.5
0.0
0.1
0.1
4.0
5.7
5.7
4.4
4.6
2.9
3.4
1.7
1.6
1.7
1.9
1.1
2.0
1.5
2.2
1.7
0.4
0.4
0.2
0.2
0.5
0.7
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
49.8
90.5
164.1
243.7
330.5
434.3
506.4
477.2
430.8
54.3
55.6
0.8
1.5
3.5
7.1
8.2
13.3
17.5
17.0
18.4
18.4
2.0
2.1
3.9
6.8
15.7
26.8
47.4
68.0
94.0
119.1
139.2
176.9
110.6
15.7
15.9
0.3
1.0
1.2
1.1
2.0
2.1
2.5
5.1
5.2
5.9
1.7
0.7
0.6
2.2
3.1
7.3
11.4
25.3
41.8
65.2
89.4
130.6
146.9
123.3
134.1
14.9
15.3
1.1
1.4
2.7
4.9
9.0
14.3
26.1
38.6
55.4
70.2
88.2
62.4
63.7
8.9
9.1
0.0
0.0
0.1
0.0
0.2
0.1
0.3
1.2
1.3
0.7
2.4
3.6
2.2
3.4
0.3
0.3
0.1
0.2
0.1
0.9
1.7
3.2
6.4
15.0
21.0
26.2
28.7
36.1
30.1
31.8
4.1
4.3
0.1
0.0
0.1
0.2
0.4
0.5
1.6
2.7
5.1
7.1
6.7
11.1
15.5
15.4
13.4
1.5
1.5
0.0
0.0
0.0
0.2
0.6
1.2
2.0
5.9
9.7
17.7
30.9
41.4
48.3
54.7
41.1
52.0
6.0
6.3
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
0.2
0.2
0.4
0.7
1.3
0.9
1.3
0.0
1.5
1.7
0.2
0.2
0.3
0.2
0.3
0.5
1.0
0.7
3.4
6.8
18.5
61.3
132.6
239.4
366.7
453.0
488.3
470.7
361.3
234.7
65.4
67.6
C30-31
Burun, sinüsler vb,
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.0
0.3
0.3
0.1
0.7
1.1
1.2
1.3
1.6
2.7
2.6
3.7
0.0
0.4
0.4
C32
Larinks
0.1
0.1
0.0
0.1
0.1
0.3
0.3
1.0
2.2
7.3
15.9
29.6
38.9
42.5
41.2
42.8
27.2
26.8
6.9
7.0
C33-34
Trakea,Bronş,Akciğer
0.1
0.0
0.1
0.3
0.8
0.3
2.4
5.2
15.5
52.4
113.8
206.3
323.7
403.6
437.3
420.7
326.0
206.2
57.2
59.3
C37-38
Diğer Torasik organlar
0.1
0.1
0.1
0.1
0.1
0.1
0.4
0.3
0.7
0.9
1.8
2.3
2.8
5.3
7.1
4.6
4.4
1.7
0.9
0.9
C40-41
Kemik
0.1
0.8
1.7
1.8
1.5
1.2
1.1
0.9
1.5
1.1
0.7
2.4
1.6
2.3
2.0
3.6
1.5
0.0
1.3
1.2
C43
Deri Melanomu
0.0
0.1
0.1
0.4
0.3
0.5
0.7
1.2
1.5
2.7
3.7
6.1
6.5
11.0
11.5
15.5
11.0
11.7
2.0
2.0
C44
Diğer Deri
0.1
0.1
0.3
0.4
1.0
1.6
4.4
6.4
10.7
19.6
31.6
58.6
89.1
138.1
224.7
298.0
345.1
432.5
25.1
25.8
20
Tablo 11 (Devamı). Erkeklerde Yaşa Özel Hızların Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013) (100.000 Kişide)
Topografi
0-4
C00-96
C45
Tüm Topografiler
Mezotelyoma
18.0
0.0
13.0
0.0
13.0
0.0
19.0
0.0
29.0
0.0
37.0
0.0
54.0
0.1
71.0
0.2
116.0
0.7
228.0
1.8
411.0
1.9
C46
Kaposi Sarkomu
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.3
0.2
0.2
0.4
0.2
1.3
1.0
1.7
2.5
4.7
6.2
8.8
C47;49
Kon,yum dokular
1.3
0.6
0.6
0.8
1.0
1.9
1.5
1.1
1.7
1.5
3.2
4.0
5.2
8.7
7.4
9.8
9.5
C50
Meme
0.0
0.0
0.1
0.0
0.2
0.1
0.5
0.7
0.9
1.2
1.3
2.1
4.1
5.3
5.4
10.3
C60-63
Erkek Genital Organları
1.0
0.1
0.2
2.4
7.4
10.2
11.0
7.9
7.2
9.2
27.1
73.9
172.7
280.5
386.3
480.0
C60
Penis
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
0.2
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
C61
Prostat
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
2.0
6.3
24.8
72.0
170.9
278.4
386.0
478.0
407.5
410.7
33.7
36.4
C62
Testis
1.0
0.1
0.2
2.4
7.3
10.1
10.8
7.6
5.1
2.8
2.2
1.7
1.6
1.4
0.3
1.5
2.9
3.4
4.3
3.7
C63
Diğer erkek genital
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.1
0.1
0.1
0.0
0.1
0.2
0.5
0.0
0.5
0.0
0.0
0.1
0.1
C64-68
Üriner Organlar
1.1
0.2
0.3
0.3
1.0
1.7
2.6
5.9
11.3
26.3
43.3
81.9
129.7
171.0
242.9
276.3
231.9
201.1
28.0
28.8
C64
Böbrek
1.1
0.2
0.1
0.1
0.2
0.4
1.2
3.0
5.3
9.7
15.9
24.1
32.1
34.2
45.2
47.9
26.4
11.7
7.0
7.0
C65
Renal Pelvis
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.6
0.9
0.8
0.8
2.1
1.7
1.5
2.2
0.0
0.3
0.3
C66
Üreter
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.2
0.4
0.3
0.6
1.8
1.3
2.1
0.7
0.0
0.2
0.2
C67
Mesane
0.0
0.0
0.2
0.2
0.8
1.3
1.3
2.9
5.9
15.6
26.0
56.2
95.4
131.5
192.7
224.3
202.6
187.7
20.3
21.1
C68
Diğer Üriner organlar
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.1
0.5
0.8
1.4
2.0
0.5
0.0
1.7
0.2
0.2
C69
Göz
0.4
0.4
0.1
0.1
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.3
0.5
0.3
0.5
0.5
1.3
2.1
1.5
0.0
0.3
0.3
C70-72
Beyin,Sinir Sistemi
1.8
1.7
1.5
1.8
2.7
3.0
4.6
4.1
4.8
7.3
10.1
15.3
21.5
25.7
27.0
24.7
15.4
11.7
6.1
6.1
C73
Tiroid
0.0
0.1
0.5
1.0
1.8
3.3
6.1
7.7
10.7
10.6
13.5
16.0
15.5
18.8
15.5
11.9
7.3
3.4
6.2
5.6
C74-75
Diğer Endokrin Bezleri
1.7
0.1
0.3
0.2
0.3
0.6
0.2
0.3
0.5
0.4
0.6
0.9
1.3
1.1
1.7
1.5
0.7
0.0
0.6
0.6
C74
Adrenal bez
1.7
0.1
0.1
0.2
0.1
0.3
0.1
0.2
0.3
0.2
0.3
0.7
1.1
0.2
0.7
1
0.7
0.0
0.4
0.4
C75
Diğer Endokrin
0.0
0.0
0.2
0.0
0.2
0.3
0.1
0.1
0.2
0.2
0.3
0.2
0.2
0.9
1.0
0.5
0.0
0.0
0.2
0.2
C81-85,88,90-96
Lenf ve Hem Dokular
9.6
8.3
5.8
6.7
7.5
6.1
7.8
9.7
13.5
20.9
26.6
37.5
55.0
69.4
97.8
102.0
103.6
95.7
18.2
18.4
C81
Hodgkin hastalığı
0.6
0.9
1.6
1.9
2.4
2.0
2.2
2.5
2.2
2.6
2.7
3.6
2.8
4.6
4.7
2.1
2.2
3.4
2.2
2.1
C82-85,96
Non-Hodgkin lenfoma
0.8
2.6
1.5
1.8
1.7
1.8
3.0
4.3
5.5
9.5
11.8
14.1
24.4
25.3
46.6
41.2
38.2
45.3
6.9
6.9
C88
İmmunoproliferatif has.
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.0
0.3
0.0
1.0
1.0
0.7
1.7
0.1
0.1
C90
Multiple Myelom
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
0.0
0.4
0.3
1.2
3.2
5.2
8.5
12.3
13.8
22.6
20.1
19.1
11.7
2.6
2.6
C91
Lenfoid Lösemi
5.8
3.8
2.0
1.7
1.1
0.6
0.8
0.5
1.4
2.5
3.2
4.9
7.8
11.0
12.1
18.0
18.4
13.4
3.1
3.4
C92-94
Myeloid Lösemi
1.4
0.9
0.5
0.9
1.7
1.4
1.3
2.0
2.8
2.9
3.6
5.7
6.3
12.9
8.8
16.5
22.8
16.8
2.8
2.8
C95
Lösemi, tanımlanmamış
1.0
0.1
0.1
0.3
0.6
0.3
0.1
0.1
0.3
0.2
0.1
0.7
1.1
1.8
2.0
3.1
2.2
3.4
0.5
0.5
0.2
0.0
0.1
0.4
0.6
0.7
0.5
1.3
2.6
4.9
9.3
11.1
17.8
26.9
35.8
41.8
53.6
38.5
4.7
4.8
C39,C48,C76,C77,C80 Diğer&Tanımlanmamış
5-9
10-14
15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85+
Kaba Hız
ICD-10
735.0 1158.0 1584.0 2025.0 2309.0 2085.0 1955.0
3.5
3.5
9.2
8.8
6.2
8.1
3.4
YSH
260.9
1.1
267.9
1.1
11.7
0.6
0.6
18.4
2.1
2.1
6.6
10.1
1.0
1.0
410.4
414.1
38.1
40.2
21
Tablo 12. Kadınlarda Yaşa Özel Hızların Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013) (100.000 Kişide)
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85+
Kaba Hız
YSH
16.0 10.0
11.0
17.0
31.0
49.0
88.0
147.0
231.0
329.0
408.0
539.0
655.0
738.0
891.0
976.0
984.0
875.0
213.0
186.5
0.0
0.6
0.4
0.8
0.9
1.5
2.0
2.7
3.8
5.0
7.7
7.0
10.6
16.5
14.9
13.3
17.5
3.0
2.6
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.3
0.5
0.9
1.6
4.6
4.8
3.8
4.4
0.4
0.3
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
0.5
0.6
1.1
0.9
2.7
1.7
2.2
3.8
3.0
2.8
2.2
0.7
0.6
Ağız
0.1
0.0
0.1
0.1
0.1
0.2
0.2
0.1
0.3
0.6
0.4
1.0
1.2
2.0
1.9
3.3
4.3
5.8
0.5
0.4
C07-08
Tükrük Bezleri
0.1
0.0
0.0
0.1
0.3
0.3
0.5
0.2
0.5
0.5
1.5
0.9
1.2
1.8
2.7
1.9
1.4
3.6
0.5
0.5
C09
Tonsil
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.2
0.2
0.2
0.1
0.2
0.2
0.8
0.0
0.5
0.0
0.1
0.1
C10
Diğer Orofarinks
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.2
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
C11
Nasofarinks
0.0
0.0
0.5
0.2
0.3
0.3
0.5
1.1
0.6
0.8
1.2
2.0
1.2
2.2
2.4
1.9
0.5
1.5
0.7
0.6
C12-13
Hipofarinks
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.3
0.4
0.5
0.3
0.6
0.4
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
C14
Farinks, tanımlanmamış
0.1
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.1
0.0
0.2
0.0
0.0
0.3
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
C15-26
Sindirim Organları
0.6
0.2
0.3
0.8
2.3
4.4
8.4
15.3
23.7
35.0
56.7
87.3
127.8
163.3
215.8
247.9
272.9
239.0
36.4
31.4
C15
Özofagus
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.3
0.5
0.9
1.0
1.8
2.8
4.2
4.5
5.0
8.9
6.3
10.4
11.6
1.5
1.3
C16
Mide
0.0
0.0
0.0
0.1
0.3
0.9
2.8
4.0
6.5
9.1
12.6
19.3
27.9
34.4
47.9
54.1
68.9
56.7
8.4
7.1
C17
İnce Barsak
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
0.1
0.4
0.3
0.3
1.3
1.2
1.4
4.9
3.3
3.3
1.5
0.4
0.4
C18
Kolon
0.0
0.1
0.1
0.4
1.0
1.7
2.1
5.0
7.4
9.1
18.7
26.6
41.5
52.1
66.5
80.4
89.3
69.7
11.4
9.8
C19-20
Rektum
0.0
0.0
0.0
0.1
0.4
1.0
1.9
3.1
3.6
8.0
11.3
15.8
21.9
29.2
34.6
35.2
39.4
36.3
6.3
5.5
C21
Anüs
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.4
0.3
0.4
0.8
0.6
1.2
0.3
3.0
0.9
5.1
0.3
0.2
C22
Karaciğer
0.6
0.1
0.1
0.1
0.1
0.2
0.2
0.9
0.8
0.9
2.5
5.6
7.1
7.0
13.8
18.5
12.8
18.2
2.0
1.8
C23-24
Safrakesesi vb,
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.1
0.4
1.0
1.6
2.5
4.6
5.6
9.1
9.5
15.2
15.7
14.5
1.8
1.5
C25
Pankreas
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
0.1
0.4
0.7
2.2
3.7
5.4
8.8
16.9
22.9
27.0
30.4
31.3
24.7
4.1
3.6
C26
Diğer Sindirim Organları
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.1
0.4
0.2
0.2
0.3
0.6
1.0
2.4
1.5
0.9
0.7
0.2
0.2
C30-34,C37-C38
Solunum Organları
0.1
0.1
0.2
0.2
0.7
1.1
1.9
4.3
7.1
15.4
26.7
39.8
50.5
57.3
66.1
73.3
73.1
51.6
12.7
11.3
C30-31
Burun, sinüsler vb,
0.1
0.0
0.1
0.0
0.1
0.0
0.3
0.2
0.1
0.6
0.4
0.8
1.2
0.8
0.5
0.7
2.4
0.7
0.3
0.3
C32
Larinks
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.1
0.4
0.4
0.8
1.4
1.9
1.5
1.4
3.2
2.6
1.9
1.5
0.5
0.5
C33-34
Trakea,Bronş,Akciğer
0.0
0.0
0.1
0.1
0.5
1.0
1.4
3.2
6.1
13.3
24.1
35.4
45.2
53.3
59.2
67.4
67.9
47.2
11.4
10.0
C37-38
Diğer Torasik organlar
0.0
0.1
0.0
0.0
0.1
0.1
0.1
0.5
0.5
0.7
0.8
1.7
2.6
1.8
3.2
2.6
0.9
2.2
0.5
0.5
C40-41
Kemik
0.0
0.7
1.6
1.5
0.8
0.6
0.5
0.7
0.6
1.3
0.7
1.2
1.8
1.4
2.2
1.1
1.9
1.5
0.9
0.9
C43
Deri Melanomu
0.0
0.0
0.1
0.1
0.3
0.7
1.3
0.9
1.6
2.0
2.8
2.1
4.4
5.8
9.2
11.5
12.3
10.9
1.7
1.4
C44
Diğer Deri
0.3
0.0
0.3
0.6
1.3
1.7
3.2
5.7
12.4
17.6
23.1
40.7
58.1
87.1
131.9
184.1
231.7
257.2
21.0
17.3
ICD-10
Topografi
C00-96
Tüm Topografiler
0-4
C00-14
Ağız, Farinks
0.3
C00
Dudak
C01-02
Dil
C03-06
22
Tablo 12 (Devamı). Kadınlarda Yaşa Özel Hızların Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013) (100.000 Kişide)
ICD-10
C00-96
C45
C46
C47;49
C50
C51-58
C51
C52
C53
C54
C55
C56
C57
C58
C64-68
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70-72
C73
C74-75
C74
C75
C81-85,88,90-96
C81
C82-85,96
C88
C90
C91
C92-94
C95
C39,C48,C76,C77,C80
Topografi
Tüm Topografiler
Mezotelyoma
Kaposi Sarkomu
Konne,yum doku
Meme
Kadın Genital Org
Vulva
Vajina
Uterus Serviksi
Uterus Korpusu
Uterus unspec,
Over
Diğer Kadın Genital
Plasenta
Üriner Organlar
Böbrek
Renal Pelvis
Üreter
Mesane
Diğer Üriner organlar
Göz
Beyin,Sinir Sistemi
Tiroid
Diğer Endokrin Bezleri
Adrenal bez
Diğer Endokrin
Lenf ve Hem Dokular
Hodgkin hastalığı
Non-Hodgkin lenfoma
İmmunoproliferatif has,
Multiple Myelom
Lenfoid Lösemi
Myeloid Lösemi
Lösemi, tanımlanmamış
Diğer&Tanımlanmamış
0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44
16.0 10.0
11.0
17.0
31.0
49.0
88.0 147.0 231.0
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.2
0.3
0.4
0.1 0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
1.0 0.4
1.1
0.9
0.5
1.3
1.0
1.9
2.2
0.0 0.0
0.0
0.1
2.2
7.5
24.8
51.2
85.8
0.3 0.2
0.8
1.1
2.3
3.1
7.8
14.9
27.0
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.1
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0 0.0
0.0
0.0
0.3
0.8
2.8
6.0
8.8
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.5
1.5
3.0
7.4
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
0.4
0.3 0.1
0.8
1.1
1.8
1.5
3.1
4.7
9.8
0.0 0.1
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.3
0.3
0.0 0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
0.3
0.1
0.9 0.6
0.2
0.1
0.7
0.8
1.8
2.4
4.1
0.9 0.4
0.1
0.1
0.3
0.4
1.2
1.6
3.2
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.0
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0 0.1
0.1
0.0
0.3
0.3
0.6
0.7
0.8
0.0 0.1
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.1
0.1
0.4 0.2
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
1.9 1.9
1.1
1.7
2.0
2.7
2.9
4.4
4.9
0.0 0.5
0.7
4.0
9.3
18.6
25.8
33.9
45.9
1.5 0.3
0.2
0.3
0.5
0.2
0.5
0.7
0.9
1.4 0.3
0.1
0.1
0.1
0.1
0.0
0.3
0.2
0.1 0.0
0.1
0.2
0.4
0.1
0.5
0.4
0.7
8.2 4.7
3.3
4.8
6.4
4.9
6.5
6.8
9.4
0.1 0.1
0.8
1.7
2.3
2.0
1.6
0.7
0.8
0.6 1.2
0.7
1.1
2.0
1.3
2.8
3.4
4.4
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0 0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.3
0.8
5.2 2.5
1.3
0.8
0.6
0.3
0.3
0.6
0.9
1.4 0.6
0.4
1.2
1.5
1.0
1.6
1.5
2.4
0.9 0.3
0.1
0.0
0.0
0.2
0.1
0.3
0.1
0.4 0.1
0.0
0.2
0.3
0.6
0.6
1.2
2.4
45-49
329.0
1.0
0.1
2.5
119.2
43.6
0.3
0.3
10.6
16.2
1.1
14.4
0.7
0.0
6.7
4.6
0.0
0.1
1.9
0.1
0.3
7.1
54.9
1.4
0.6
0.8
14.0
1.0
6.9
0.1
1.8
0.9
3.2
0.1
3.6
50-54
408.0
1.2
0.3
1.9
121.4
60.3
0.8
0.2
12.4
27.5
1.2
17.1
1.1
0.0
12.9
7.7
0.1
0.1
4.8
0.2
0.7
7.9
57.4
1.5
0.8
0.7
21.6
1.3
9.8
0.0
4.4
1.3
4.4
0.4
5.6
55-59
539.0
2.0
0.1
3.8
147.8
81.7
0.5
1.2
14.1
42.7
2.3
19.3
1.6
0.0
17.2
10.0
0.5
0.0
6.5
0.2
0.2
12.5
55.0
1.2
0.6
0.6
30.8
2.0
13.3
0.1
7.9
2.7
4.5
0.3
7.7
60-64
655.0
2.7
1.1
3.9
154.3
100.5
2.0
0.2
16.3
50.0
3.0
26.7
2.3
0.0
27.4
14.2
0.5
0.0
12.4
0.3
0.6
12.7
46.8
1.9
1.4
0.5
40.8
2.1
18.7
0.2
10.4
3.8
5.0
0.6
12.7
65-69
738.0
3.0
2.4
5.0
147.6
98.8
1.0
0.2
14.1
51.7
3.4
26.8
1.6
0.0
32.6
15.3
0.4
0.2
16.3
0.4
0.6
16.7
40.4
1.2
1.0
0.2
47.2
2.8
20.1
0.0
11.1
6.0
6.2
1.0
16.7
70-74
891.0
4.1
2.2
5.4
154.1
100.7
2.7
1.4
13.8
46.8
3.8
31.4
0.8
0.0
41.7
18.4
0.5
0.3
22.2
0.3
0.5
17.6
28.1
0.8
0.3
0.5
67.4
2.7
30.6
0.0
9.5
9.7
13.5
1.4
26.5
75-79
976.0
3.0
3.0
4.4
151.5
84.7
4.8
1.1
13.3
37.0
1.5
24.8
2.2
0.0
53.8
20.4
1.5
0.4
31.1
0.4
0.7
14.4
20.4
0.4
0.4
0.0
78.9
2.6
35.9
0.7
16.7
8.9
12.2
1.9
27.4
80-84
984.0
2.8
3.3
5.7
110.6
74.5
11.4
1.9
11.4
20.9
1.4
26.1
1.4
0.0
45.2
11.9
0.0
0.5
32.3
0.5
1.9
15.7
11.4
0.9
0.0
0.9
71.2
2.8
36.1
0.0
16.6
6.2
7.6
1.9
35.2
85+
875.0
0.7
5.1
6.5
97.4
50.1
4.4
0.7
8.7
16.0
2.9
14.5
2.9
0.0
44.3
10.2
0.0
0.0
34.1
0.0
0.7
11.6
3.6
0.7
0.7
0.0
48.7
0.0
24.7
0.0
5.1
11.6
5.1
2.2
28.4
Kaba Hız
213.0
0.6
0.3
1.8
52.5
25.7
0.5
0.2
5.2
10.7
0.7
7.8
0.5
0.1
7.3
3.7
0.1
0.0
3.4
0.1
0.2
5.2
24.6
0.8
0.4
0.4
14.3
1.3
6.0
0.0
2.2
2.0
2.5
0.3
3.9
23
YSH
186.5
0.6
0.3
1.7
45.9
23.0
0.4
0.1
4.6
9.9
0.6
7.0
0.4
0.0
6.5
3.4
0.1
0.0
2.9
0.1
0.2
4.7
21.3
0.8
0.5
0.3
13.3
1.2
5.3
0.0
1.9
2.2
2.3
0.4
3.3
4.1.2013 Yılı İlk 10 Kanser
Şekil 7. Erkeklerde En Sık Görülen 10 Kanserin Yaşa Göre Standardize Edilmiş Hızları (Türkiye
Birleşik Veri Tabanı, 2013) (Dünya Standart Nüfusu, 100.000 Kişide)
Şekil 8. Kadınlarda En Sık Görülen 10 Kanserin Yaşa Göre Standardize Edilmiş Hızları (Türkiye
Birleşik Veri Tabanı, 2013) (Dünya Standart Nüfusu, 100.000 Kişide)
24
4.2.Tüm Yaş Grupları
Şekil 9. Tüm Yaş Gruplarındaki Erkeklerde En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki Yüzde
Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 10. Tüm Yaş Gruplarındaki Kadınlarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
25
4.3.Çocukluk Çağı Kanserleri
Şekil 11. 0-14 Yaş Gruplarındaki Erkek Çocuklarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup
İçindeki Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 12. 0-14 Yaş Gruplarındaki Kız Çocuklarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
26
Şekil 13. 0-14 Yaş Gruplarındaki Çocuklarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
27
4.4.15-24 Yaş Grupları
Şekil 14. 15-24 Yaş Gruplarındaki Erkeklerde En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 15. 15-24 Yaş Gruplarındaki Kadınlarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
28
4.5.25-49 Yaş Grupları
Şekil 16. 25-49 Yaş Gruplarındaki Erkeklerde En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 17. 25-49 Yaş Gruplarındaki Kadınlarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
29
4.6.50-69 Yaş Grupları
Şekil 18. 50-69 Yaş Gruplarındaki Erkeklerde En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 19. 50-69 Yaş Gruplarındaki Kadınlarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki
Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
30
4.7.70 Yaş ve Üzeri Yaş Grupları
Şekil 20. 70 ve Üzeri Yaş Gruplarındaki Erkeklerde En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup
İçindeki Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 21. 70 ve Üzeri Yaş Gruplarındaki Kadınlarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup
İçindeki Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
31
4.8.Ulusal Tarama Programında Yer Alan Kanserlerin Yaşa Özel Hızları
Şekil 22. Kolorektal Kanserin Erkeklerde ve Kadınlarda Yaşa Özel Hızları (Türkiye Birleşik Veri
Tabanı, 2013)
Şekil 23. Meme Kanserinin Kadınlarda Yaşa Özel Hızları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
32
Şekil 24. Serviks Kanserinin Yaşa Özel Hızları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
4.9.Bazı Kanserlere Dair Histolojik Tip Dağılımları
Histolojik tip dağılım tabloları ilk 5 kanser içinde yer alan bazı kanser türleri için
düzenlenmiştir. Malign neoplazm olarak yer alan türler yüzdeler içine dahil edilmemiştir.
Tablo 13. Kadın Meme Kanserlerinin Histolojik Tiplerinin Yüzde Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri
Tabanı, 2013)
Histolojik Tip (n=7876)
Duktal ve Lobüler
Infiltratif Duktal Karsinom
Lobuler Karsinom
Intraduktal Karsinom ve In Situ Lobuler Karsinom
Infiltratif Duktal Mikst/Karışık Diğer Tür Karsinom
Infiltratif Duktuler Karsinom
Medüller Karsinom
Infiltratif Lobuler Mikst/ Karışık Diğer Tür Karsinom
Diğer*
Müsinöz
Adenokarsinom
Kompleks epitelyal
Yassı Hücreli
Fibroepitelyal
Deri ekleri
Diğer**
Toplam
%
94.4
81.2
7.0
3.5
2.9
0.4
0.8
0.6
3.6
1.7
1.5
1.1
0.7
0.2
0.2
0.2
100.0
*Intraduktal Papillom, Komedokarsinom, Inflamatuvar Karsinom, Paget Hastalığı, Intrakistik Karsinom Atipik Medüller
Karsinom, Intraduktal Mikropapiller Karsinom, Memenin Sekretuvar Karsinom** Kan damarı, Fibromatöz,
Bazoloid,Asiner hücreli karsinom
33
Tablo 14. Akciğer Kanserinin Histolojik Tiplerinin Yüzde Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı,
2013)
Histolojik Tip (n=10449)
AKCİĞER (C34-C35)
%
97.0
Küçük Hücreli Dışı
80.3
Yassı Hücreli
Adenokarsinom
Büyük Hücreli
NOS
39.0
40.2
2.0
18.8
Küçük Hücreli
Diğer*
MEZOTELYOMA (C45)
Toplam
16.2
3.5
3.0
100.0
100.0
100.0
*Mukoepidermoid; Kistik, Müsinöz, Seröz Neoplasmlar;Asiner Hücreli; Kompleks Epitelyal; Yumuşak Doku;Fibromatöz
Neoplasmlar; Lipomatöz Neoplasmlar; Myomatöz Neoplasmlar; Karışık ve Stromal Neoplasmlar; Germ Hücreli; Kan
Damarı Tümörleri; Nöroepitelyomatöz Neoplasmlar; Timik Epitelyal Neoplazmlar
Tablo 15. Kadın Tiroid Kanserlerinin Histolojik Tiplerinin Yüzde Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri
Tabanı, 2013)
Histolojik Tip (n=4480)*
Papiller Adenokarsinom
Folliküler Adenokarsinom
%
93.9
3.8
Medüller Karsinom
1.6
Diğer*
0.7
Toplam
100.0
*Nonenkapsüler Sklerozan Karsinom; Adenokarsinom vb.
Tablo 16. Kolorektal Kanserlerin Histolojik Tiplerinin Yüzde Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı,
2013)
Histolojik Tip (n=7554)
Adenokarsinom
Karsinoid tümör
Epitelyal karsinom
Taşlı Yüzük Hücreli
Diğer*
Toplam
%
96.1
1.8
0.1
1.2
0.9
100.0
* Mukoepidermoid, malign melanom, sarkom vb.
34
4.10.Bazı Kanser Türleri Evre Dağılımları
Şekil 25. Akciğer Kanseri Evrelerinin Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 26. Meme Kanseri Evrelerinin Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
SEER 00, 01
SEER 02, 03, 04, 05
SEER 07
Lokalize
Bölgesel
Uzak organ tutulumu
35
Şekil 27. Kolorektal Kanser Evrelerinin Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 28. Mide Kanser Evrelerinin Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
SEER 00, 01
SEER 02, 03, 04, 05
SEER 07
Lokalize
Bölgesel
Uzak organ tutulumu
36
Şekil 29. Servikal Kanser Evrelerinin Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
Şekil 30. Uterus Korpusu Kanser Evrelerinin Yüzde Dağılımları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013)
SEER 00, 01
SEER 02, 03, 04, 05
SEER 07
Lokalize
Bölgesel
Uzak organ tutulumu
37
4.11.2009-2013 Serisi
Tablo 17. 2009-2013 Yılları İçin Erkeklerde Yaşa Göre Standardize Edilmiş Hızlar (Türkiye Birleşik
Veri Tabanı,2009- 2013) (Dünya Standart Nüfusu, 100.000 Kişide)
ICD-10
C00-96
C00-14
C00
C01-C02
C03-C06
C07-C08
C09
C10
C11
C12-C13
C14
C15-26
C15
C16
C17
C18
C19-C20
C21
C22
C23-C24
C25
C26
C30-34,C37-C38
C30-C31
C32
C33-C34
C37-C38
C40-C41
C43
C44
C45
C46
C47;C49
C50
C60-63
C60
C61
C62
C63
C64-68
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70-C72
C73
C74-75
C74
C75
C81-85,88,90-96
C81
C82-C85;C96
C88
C90
C91
C92-C94
C95
C39,C48,C76,C77,C80
Topografi
Tüm Topografiler
Ağız, Farinks
Dudak
Dil
Ağız
Tükrük Bezleri
Tonsil
Diğer Orofarinks
Nasofarinks
Hipofarinks
Farinks, tanımlanmamış
Sindirim Organları
Özofagus
Mide
İnce Barsak
Kolon
Rektum
Anüs
Karaciğer
Safrakesesi vb.
Pankreas
Diğer Sindirim Organları
Solunum Organları
Burun, sinüsler vb.
Larinks
Trakea,Bronş,Akciğer
Diğer Torasik organlar
Kemik
Deri Melanomu
Diğer Deri
Mezotelyoma
Kaposi sarkomu
Konnektif,Yumuşak doku
Meme
Erkek Genital Organları
Penis
Prostat
Testis
Diğer erkek genital
Üriner Organlar
Böbrek
Renal Pelvis
Üreter
Mesane
Diğer Üriner organlar
Göz
Beyin, sinir sistemi
Tiroid
Diğer Endokrin Bezleri
Adrenal bez
Diğer Endokrin
Lenfoid ve Hematopoetik Dokular
Hodgkin hastalığı
Non-Hodgkin lenfoma
İmmunoproliferatif has.
Multiple Myelom
Lenfoid Lösemi
Myeloid Lösemi
Lösemi, tanımlanmamış
Diğer&Tanımlanmamış
2009
269.7
6.4
1.7
0.8
0.8
0.5
0.3
0.1
1.7
0.4
0.1
52.1
2.6
16.2
0.6
12.6
8.4
0.2
4.0
1.8
5.4
0.3
75.3
0.5
8.1
66.0
0.7
1.2
2.1
24.0
1.2
0.6
2.4
0.8
39.2
0.0
36.1
3.1
0.0
28.3
6.3
0.3
0.2
21.4
0.1
0.4
5.4
4.5
0.5
0.4
0.1
19.0
2.0
7.2
0.0
2.7
3.6
3.1
0.4
6.3
2010
261.4
5.6
1.7
0.6
0.6
0.7
0.3
0.1
1.3
0.3
0.0
51.8
2.3
16.1
0.6
12.0
8.7
0.2
4.4
1.6
5.7
0.2
69.8
0.4
7.7
61.0
0.7
1.0
1.8
27.0
0.9
0.6
2.0
0.6
37.2
0.0
33.8
3.4
0.0
26.6
5.5
0.2
0.1
20.7
0.1
0.5
5.7
4.7
0.5
0.4
0.1
19.3
2.2
7.0
0.0
2.9
3.9
2.9
0.4
5.5
2011
275.0
5.9
1.5
0.9
0.7
0.6
0.3
0.1
1.4
0.4
0.0
54.7
2.5
17.1
0.7
13.4
9.0
0.3
4.2
1.7
5.6
0.2
71.8
0.5
8.1
62.3
0.9
1.1
1.7
27.8
1.0
0.8
1.9
0.8
40.9
0.0
37.1
3.7
0.1
28.6
6.9
0.4
0.2
20.9
0.2
0.6
5.7
5.1
0.7
0.6
0.1
19.4
2.2
7.2
0.0
2.7
4.1
2.8
0.4
6.8
2012
277.7
5.3
1.1
0.7
0.7
0.6
0.2
0.1
1.5
0.3
0.1
56.0
2.2
16.4
0.6
15.0
9.7
0.3
4.3
1.7
5.8
0.2
69.5
0.5
7.8
60.4
0.8
1.3
1.8
27.4
1.1
0.7
2.3
0.9
43.2
0.1
39.2
3.8
0.1
29.9
7.0
0.3
0.2
22.3
0.1
0.4
6.1
5.4
0.7
0.5
0.2
20.4
2.2
7.7
0.1
3.1
4.0
2.9
0.4
5.2
2013
267.9
6.1
1.2
1.0
0.7
0.7
0.3
0.1
1.6
0.4
0.1
55.6
2.1
15.9
0.6
15.3
9.1
0.3
4.3
1.5
6.3
0.2
67.6
0.4
7.0
59.3
0.9
1.2
2.0
25.8
1.1
0.6
2.1
1.0
40.2
0.0
36.4
3.7
0.1
28.8
7.0
0.3
0.2
21.1
0.2
0.3
6.1
5.6
0.6
0.4
0.2
18.4
2.1
6.9
0.1
2.6
3.4
2.8
0.5
4.8
38
Tablo 18. 2009-2013 Yılları İçin Kadınlarda Yaşa Göre Standardize Edilmiş Hızlar (Türkiye Birleşik
Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart Nüfusu, 100.000 Kişide)
C00-96
C00-14
C00
C01-C02
C03-C06
C07-C08
C09
C10
C11
C12-C13
C14
C15-26
C15
C16
C17
C18
C19-C20
C21
C22
C23-C24
C25
C26
C30-34,C37-C38
C30-C31
C32
C33-C34
C37-C38
C40-C41
C43
C44
C45
C46
C47;C49
C50
C51-58
C51
C52
C53
C54
C55
C56
C57
C58
C64-68
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70-C72
C73
C74-75
C74
C75
C81-85,88,90-96
C81
C82-C85;C96
C88
C90
C91
C92-C94
C95
C39,C48,C76,C77,C80
Topografi
Tüm Topografiler
Ağız, Farinks
Dudak
Dil
Ağız
Tükrük Bezleri
Tonsil
Diğer Orofarinks
Nasofarinks
Hipofarinks
Farinks, tanımlanmamış
Sindirim Organları
Özofagus
Mide
İnce Barsak
Kolon
Rektum
Anüs
Karaciğer
Safrakesesi vb.
Pankreas
Diğer Sindirim Organları
Solunum Organları
Burun, sinüsler vb.
Larinks
Trakea,Bronş,Akciğer
Diğer Torasik organlar
Kemik
Deri Melanomu
Diğer Deri
Mezotelyoma
Kaposi sarkomu
Konnektif,Yumuşak doku
Meme
Kadın Genital Organları
Vulva
Vajina
Uterus Serviksi
Uterus Korpusu
Uterus unspec.
Over
Diğer Kadın Genital
Plasenta
Üriner Organlar
Böbrek
Renal Pelvis
Üreter
Mesane
Diğer Üriner organlar
Göz
Beyin, sinir sistemi
Tiroid
Diğer Endokrin Bezleri
Adrenal bez
Diğer Endokrin
Lenfoid ve Hematopoetik Dokular
Hodgkin hastalığı
Non-Hodgkin lenfoma
İmmunoproliferatif has.
Multiple Myelom
Lenfoid Lösemi
Myeloid Lösemi
Lösemi, tanımlanmamış
Diğer&Tanımlanmamış
2009
173.3
2.8
0.3
0.5
0.5
0.4
0.1
0.0
0.8
0.2
0.0
30.1
1.3
8.1
0.5
8.1
5.3
0.2
1.7
1.7
3.0
0.2
9.0
0.2
0.4
8.1
0.3
0.8
1.6
15.8
0.7
0.3
1.5
40.6
21.9
0.5
0.1
4.5
9.3
0.3
6.9
0.3
0.0
6.5
3.5
0.0
0.1
2.9
0.0
0.4
5.0
18.6
0.4
0.3
0.1
13.5
1.1
5.3
0.0
1.9
2.7
2.2
0.3
3.6
2010
168.7
2.4
0.4
0.5
0.3
0.5
0.1
0.0
0.5
0.1
0.0
28.6
1.3
7.2
0.3
8.2
4.9
0.2
1.8
1.4
3.1
0.2
8.9
0.2
0.4
8.0
0.3
0.8
1.3
17.7
0.6
0.3
1.6
38.6
21.6
0.4
0.2
4.0
9.6
0.5
6.6
0.3
0.0
6.2
3.0
0.1
0.0
3.0
0.1
0.5
4.4
18.1
0.5
0.3
0.2
13.1
1.2
5.3
0.0
1.8
2.3
2.2
0.3
3.4
2011
182.2
2.0
0.2
0.3
0.5
0.4
0.0
0.0
0.4
0.2
0.0
30.1
1.5
7.9
0.4
8.4
4.9
0.1
1.5
1.6
3.5
0.3
9.1
0.2
0.5
7.8
0.6
0.7
1.6
17.6
0.8
0.3
1.5
44.2
23.7
0.5
0.2
4.5
10.5
0.4
7.3
0.3
0.0
6.5
3.5
0.1
0.1
2.8
0.0
0.4
4.5
20.4
0.5
0.4
0.1
14.0
1.6
5.0
0.0
2.3
2.6
2.3
0.2
4.4
2012
188.2
2.7
0.3
0.6
0.5
0.5
0.1
0.0
0.5
0.2
0.0
31.9
1.4
7.8
0.4
9.7
5.5
0.2
1.7
1.5
3.5
0.2
10.6
0.2
0.5
9.3
0.6
1.0
1.5
17.6
0.6
0.3
1.8
46.8
23.6
0.5
0.2
4.5
10.1
0.6
7.3
0.4
0.0
7.0
3.6
0.1
0.1
3.1
0.1
0.4
4.7
20.3
0.7
0.4
0.3
13.5
1.5
5.2
0.0
2.2
2.3
2.1
0.2
3.2
2013
186.5
2.6
0.3
0.6
0.4
0.5
0.1
0.0
0.6
0.1
0.0
31.4
1.3
7.1
0.4
9.8
5.5
0.2
1.8
1.5
3.6
0.2
11.3
0.3
0.5
10.0
0.5
0.9
1.4
17.3
0.6
0.3
1.7
45.9
23.0
0.4
0.1
4.6
9.9
0.6
7.0
0.4
0.0
6.5
3.4
0.1
0.0
2.9
0.1
0.2
4.7
21.3
0.8
0.5
0.3
13.3
1.2
5.3
0.0
1.9
2.2
2.3
0.4
3.3
39
4.12.2009-2013 Yılları Yaşa Standardize Kanser Hızları
Şekil 31. Tüm Kanserler Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının Cinsiyete Göre 2009-2013 Yılları
Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart Nüfusu,100.000
Kişide)
Şekil 32. Tüm Kanserler Her İki Cinsiyet Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının 2009-2013 Yılları
Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart Nüfusu,100.000
Kişide)
40
4.13.2009-2013 Yılları Tarama Kanserlerinin Yaşa Standart Hızları
Şekil 33. Kolorektal Kanserin Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının Cinsiyete Göre 2009-2013 Yılları
Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart Nüfusu,100.000
Kişide)
Şekil 34. Kadınlarda Görülen Meme Kanserin Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının 2009-2013 Yılları
Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart Nüfusu,100.000
Kişide)
41
Şekil 35. Kadınlarda Görülen Serviks Kanserin Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının 2009-2013
Yılları Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart
Nüfusu,100.000 Kişide)
4.14.Tütünle İlişkili Kanserler & Akciğer Kanseri
Erkekler için, Ağız,farinks, özofagus,mide, kolorektal, karaciğer, pankreas, larinks, akciğer, böbrek;Kadınlar için
Ağız,farinks, özofagus,mide, kolorektal, karaciğer, pankreas, larinks, akciğer, serviks, over, böbrek, mesane,
lösemi
Şekil 36. Tütünle İlişkili Kanserlerin Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının Cinsiyete Göre 2009-2013
Yılları Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart
Nüfusu,100.000 Kişide) (11)
42
4.15.Beyin Kanserleri
Şekil 37. Beyin Kanserlerinin Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının Cinsiyete Göre 2009-2013 Yılları
Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart Nüfusu,100.000
Kişide)
4.16.Obezite İle İlişkili Kanserler
Kadınlar için özofagus, kolorektal, safrakesesi, pankreas, meme, uterus kopusu, over, böbrek;
Erkekler için özofagus, kolorektal, pankreas, böbrek
Şekil 38. Obezite ile İlişkili Kanserlerin Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının Cinsiyete Göre 20092013 Yılları Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart
Nüfusu,100.000 Kişide) (12)
43
4.17.HPV İle İlişkili Kanserler
Kadınlar için uterus serviksi, ağız farinks, anüs, vulva ve vajina; Erkekler için ağız farinks,anüs,penis
Şekil 39. HPV ile İlişkili Kanserlerin Yaşa Standardize İnsidans Hızlarının Cinsiyete Göre 2009-2013
Yılları Arasındaki Dağılımı (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (Dünya Standart
Nüfusu,100.000 Kişide) (13)
4.18.Çocukluk Çağı Kanserleri
Şekil 40. 0-14 Yaş Erkek Çocuklarında Bazı Çocukluk Çağı Kanserlerinin 2009-2013 Yılları
Arasındaki Yaşa Standardize Hızları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (1.000.000 Kişide)
44
Şekil 41. 0-14 Yaş Kız Çocuklarında Bazı Çocukluk Çağı Kanserlerinin 2009-2013 Yılları Arasındaki
Yaşa Standardize Hızları (Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2009-2013) (1.000.000 Kişide)
45
5.DÜNYA KANSER İSTATİSTİKLERİNDE TÜRKİYE’NİN DURUMU
Tablo 19. Uluslararası Kanser Ajansı (IARC) Tarafından Yayınlanan Globocan 2012 Verilerine Göre
Türkiye’nin Durumu (Deri Dışında Kalan Kanserlerin Yaşa Göre Standardize Edilmiş Hızları) (15)
Erkek*
Kadın*
Dünya
205.4
165.3
IARC’a üye 24 ülke
236.4
192.5
AB (28 ülke)
314.9
243.2
ABD
347.0
297.4
Türkiye**
241.7
169.3
*Yaşa göre standardize edilmiş hız 100.000 kişide ** Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013
Şekil 42. Dünya’da Erkeklerde Yaşa Standardize Kanser Hızının Dağılımı (15)
46
Şekil 43. Dünya’da Kadınlarda Yaşa Standardize Kanser Hızının Dağılımı (15)
Tablo 20. Uluslararası Kanser Ajansı (IARC) Tarafından Yayınlanan Globocan 2012 Verilerine Göre
Erkeklerde En Sık Görülen İlk Beş Kanser Türünün Dağılımı (15)
Türkiye*
Dünya
IARC’a üye 24
AB (28 ülke)
ABD
1
2
Akciğer
Prostat
Akciğer
Prostat
Prostat
ülke
Akciğer
Prostat
Akciğer
Prostat
Akciğer
3
Kolorektal
Kolorektal
Kolorektal
Kolorektal
Kolorektal
4
Mesane
Mide
Mide
Mesane
Mesane
5
Mide
Karaciğer
Mesane
Böbrek
Böbrek
* Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013
Tablo 21. Uluslararası Kanser Ajansı (IARC) Tarafından Yayınlanan Globocan 2012 Verilerine Göre
Kadınlarda En Sık Görülen İlk Beş Kanserlerin Dağılımı (15)
Türkiye*
Dünya
IARC’a üye 24
AB (28 ülke)
ABD
1
2
Meme
Meme
Meme
Meme
Tiroid
Kolorektal
Meme
ülke
Kolorektal
Kolorektal
Akciğer
3
Kolorektal
Uterus serviksi
Akciğer
Akciğer
Kolorektal
4
Akciğer
Akciğer
Uterus serviksi
Uterus korpusu
Tiroid
5
Uterus korpusu
Uterus korpusu
Uterus korpusu
Uterus serviksi
Uterus
* Türkiye Birleşik Veri Tabanı, 2013
korpusu
47
6.SONUÇ
Türkiye’de 2013 yılında yaşa standardize kanser hızı erkeklerde yüzbinde 267,9 kadınlarda ise
yüzbinde 186,5’dir. Toplamda kanser insidansı ise yüzbinde 227,2’dir. Türkiye’de toplam 174 bin
kişiye yeni kanser teşhisi konulmuştur.
Türkiye kanser insidansı, dünya insidansının üzerinde seyrederken, Avrupa Birliği ülkeleri ve
Amerika gibi gelişmişlik düzeyi yüksek olan ülkelere göre kanser açısından hem kadınlarda hem de
erkeklerde daha düşük bir hızda olduğu görülmektedir. Ülkemizde görülen ilk 5 kanser türünün
dünyadaki ve diğer gelişmiş ülkelerdeki örüntü ile benzerlikler gösterdiği görülmektedir. Erkeklerde
trakea, bronş ve akciğer kanseri (59,3/100000 kişide YSH), kadınlarda ise meme kanseri (45,9/100000
kişide YSH) en sık görülen kanser türleridir.
Akciğer kanserinin evreleri incelendiğinde %52,0’sinin uzak metastaz yaptığı görülmektedir.
Akciğer kanserinin teşhisi genellikle geç olmaktadır. Ülkemizde özellikle erkeklerde hem akciğer
kanserinde hem de tütüne bağlı kanserlerde görülen azalma eğilimi devam etmektedir. Kadınlarda ise
akciğer kanserinin beşinci sıradan bir üst sıraya yerleşmesi dikkat çekmektedir. Bu anlamda Ulusal
Kanser Kontrol Programı’nın da önemli bir parçası olan “Tütün Kontrolü Programı” ile yürütülen
politikaların önemi tekrar ortaya çıkmıştır.
Çocukluk çağı kanserlerinde ise çocukluk çağı lösemileri en sık görülen kanser türüdür.
Çocukluk çağında her iki cinsiyette de lenfomalar ve merkezi sinir sistemi tümörleri lösemileri takip
etmektedir. Gençlerde ise (15-24 yaş grubu) erkeklerde testis kanseri ve beyin sinir sistemi
kanserlerinin, kadınlarda ise tiroid ve Hodgkin Hastalığının ön planda olduğu görülmektedir. Kanserin
genellikle ileri yaş hastalığı olmasından dolayı, yaş ilerledikçe ilk sıralarda görülmekte olan kanserlere
ilişkin örüntü genel Türkiye örüntüsüne yaklaşmaktadır.
Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. 2013 yılı içerisinde tanı konulan her 4
kadın kanserinden 1’i meme kanseridir. Ülkemizde meme kanseri tanısı alan kadınların %45’inin 5069 yaş arasında olduğu, %40 ının ise 25-49 yaş aralığında yer aldığı görümektedir. Meme kanseri
evreleri incelendiğinde veri tabanında yer alan invaziv vakaların sadece %10,0’u uzak evrededir.
Kolorektal kanserler hem kadınlarda hem de erkeklerde üçüncü sırada yer almaktadır.
Erkeklerde yüzbinde 24,4 ve kadınlarda ise yüzbinde 15,3 sıklıkta görülmektedir.
Uterus serviksi ise kadın kanserlerinde onuncu sıradadır. Başlıca etkeni HPV olan bu kanserler
ülkemizde düşük sıklıkta görülmesine rağmen, uluslararası kanser ajansı tarafından yapılmış olan
analizlerde HPV’ye bağlı kanserler erkek kanserlerinin %1, kadın kanserlerinin ise %5-10’undan
sorumludur. Ülkemiz verileri incelendiğinde, HPV ile ilişkili kanserlerin kadınları daha çok etkilediği,
kadınlarda erkeklerin yaklaşık 5 katı HPV ilişkili kanser olduğu tahmin edilmektedir.
Meme, uterus korpusu ve over gibi kadın kanserlerinde en önemli risk faktörlerinden birisi de
obezitedir. Obezitenin etken olduğu kanserler daha çok kadınları etkilemektedir. Bu nedenle obezite
ile ilişkili kanserlerin örüntüsü incelendiğinde kadınlarda hızın erkeklere göre yüksek olması beklenen
bir durumdur.
Tiroid kanseri kadınlarda en sık görülen ikinci kanserdir. Yıllar ile benzer bir dağılım
sergilemektedir. Erkeklerde ise ilk onbir kanser türünün içindedir. Tiroid kanser sıklığı oldukça dikkat
48
çekicidir. Ancak bu durum sadece Türkiye’de olmamıştır. ABD’de kadınlarda görülen tiroid kanseri
sıklığı artışı dikkat çekmektedir (16). Bu durumun nedeni Türkiye için incelendiğinde, kişilerin teşhis
ve tedaviye ulaşımlarının geçen yıllara göre artmış olması ve teşhis konulan her tiroid vakasının kayıt
altına alınması ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu konuda Kanser Daire Başkanlığı tarafından
hazırlanmış detaylı bir analiz raporu mevcuttur (17).
49
7.ÖZET

Türkiye kanser insidansı, Dünya insidansının üzerinde seyrederken, Avrupa Birliği ülkeleri ve
Amerika gibi gelişmişlik düzeyi yüksek olan ülkelere oranla kanser açısından hem kadınlarda hem de
erkeklerde daha düşük bir hızda olduğu görülmektedir.

Türkiye’de 2013 yılında yaşa standardize edilmiş kanser hızı erkeklerde 267,9, kadınlarda ise
186,5’dir (100000 kişide).

2013 yılı kanser istatistiklerine göre ülkemizde 103.070 erkek ve 71.233 kadın kansere
yakalandığı tahmin edilmektedir.

Erkeklerde en sık görülen kanserler akciğer ve prostat iken, tütüne bağlı kanserler erkeklerde
önemini korumaya devam etmektedir.

Erkeklerde en sık görülen kanser akciğer kanseridir. Erkeklerde tütün ve tütün ürünlerine bağlı
kanserler arasında tütün ve tütün ürünlerine atfedilen vaka sayısı 30.779 olarak tahmin edilmektedir.

Kadınlarda en sık görülen meme kanseri, her 4 kadın kanserinden birisi olmaya devam
etmektedir. Bir yıl içinde toplam 17.531 kadına meme kanseri teşhisi konulmuştur.

Obeziteye atfedilen vaka sayısı toplamda 6.180 civarında tahmin edilmektedir. Obezitenin etken
olduğu kanserler daha çok kadınları etkilemektedir.

Hem erkeklerde hem de kadınlarda kolorektal kanserler üçüncü sırada gelmektedir.

Çocukluk çağı kanserlerinde ise lösemi en sık görülen kanser türüdür.

Gençlerde ise (15-24 yaş grubu) erkeklerde testis kanseri, kadınlarda ise tiroid kanseri ilk sıraları
yer almaktadır.

Akciğer kanserinde hastaların yarısından fazlası ileri evrede teşhis edilmektedir.

Meme kanserinin sadece %10’u uzak evre kanser vakalarından oluşmaktadır.

Kadın kanserleri olan uterus korpusu ve serviks kanserlerinin çoğunluğunu erken evrelerde
yakalanmaktadır.
50
8.KAYNAKLAR
1)
TÜİK.
“Adrese
Dayalı
Nüfus
Kayıt
Sistemi
Nedir?”.
Erişim
Adresi:
http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/adnks/dosya/aciklama/yeniSistem.doc. Erişim Tarihi: 31.12.2013
2) TÜİK. “Yıllara, Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Tablosu” . Erişim Adresi:
http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist Erişim Tarihi:31.12.2013
3) Koç İ, Eryurt MA, Adalı T, Seçkiner P. Türkiye’nin Demografik Dönüşümü Raporu. HÜ Nüfus
Etütleri Enstitüsü, ISBN: 978-975-491-285-2, Ankara,2010.
4)
Kılıç
E.
Ölüm
Bildirim
Sistemi.
Erişim
http://www.saglikbilisimzirvesi.org/sunumlar/k/EnverKilicSunum30Mart2013.pdf
Tarihi:10.01.2014
Adresi:
Erişim
5) Bilir, N., Cancer Frequency in Turkey, Kanser, Scientific Organ of the Turkish Assoc. for Cancer
Research and Control, (1981) 11: 93‑97.
6) Bilir, N., Cancer Occurence in Developing Countries, Ed. D.M. Parkin, içinde "TURKEY" s.
303‑307, IARC Scientific Publications, No. 75, IARC, Lyon, 1986.
7) Curado. M. P., Edwards, B., Shin. H.R., Storm. H., Ferlay. J., Heanue. M. and Boyle. P., eds (2007)
Cancer Incidence in Five Continents, Vol. IX.IARC Scientific Publications No. 160, Lyon, IARC.
8) Forman D, Bray F, Steliarova-Foucher E, Ferlay. J, eds (2012). Cancer Incidence in Five
Continents, Vol. X. Erişim Adresi: http://ci5.iarc.fr/CI5-X/ci5-X.htm Erişim Tarihi:10.01.2013.
9) Young JL Jr, Ward KC (eds). Kanser Kayıtçılığında Standartlar İçin El Kitabı. Çeviri Ed: Eser S,
Ozalan S. Ankara, 2013.
10) Tezcan S. Epidemiyoloji Tıbbi Araştırmaların Yöntem Bilimi. Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı,
11) http://www.cancerresearchuk.org/cancer-info/cancerstats/causes/preventable/#Smoking
12) Arnold M, Pandeya N, Byrnes G, Renehan AG, Stevens GA, Ezzati M et al. Global burden of
cancer attributable to high body-mass index in 2012: a population-based study. Lancet Oncol 2015;
16: 36–46
13) Parkin, D.M. and F. Bray, Chapter 2: The burden of HPV-related cancers. Vaccine, 2006. 24
Suppl 3: p. S3/11-25.
14) Edited by. Jensen O.M., Parkin D.M., MacLennan R., Muir C.S. and Skeet R.G. Cancer
Registration: Principles and Methods. IARC Scientific Publications No. 95
15) Ferlay J, Soerjomataram I, Ervik M, Dikshit R, Eser S, Mathers C, Rebelo M, Parkin DM, Forman
D, Bray, F. GLOBOCAN 2012 v1.0, Cancer Incidence and Mortality Worldwide: IARC Cancer Base
No. 11 [Internet]. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer; 2013. Erişim Adresi:
http://globocan.iarc.fr Erişim tarihi: 28.01.2014.
16)
NCI
Cancer
SEER
Erişim
Adresi:
http://seer.cancer.gov/csr/1975_2011/browse_csr.php?sectionSEL=26&pageSEL=sect_26_table.05.ht
ml Erişim Tarihi: 20.04.2015.
17) Kanser Daire Başkanlığı. Tiroid Kanserleri, Dünyada ve Türkiye’de Tiroid Kanserleri. Rapor
No:5, Ankara, 2012.
51
52