çorum adli tıp 04 - Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Yayınları

Cumhuriyet Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’ne 2006-2007 Yıllarında Başvuran
Cinsel İstismar Mağduru Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi
The Evaluatıon of The Chıldren Confronted With Sexual Abuse at Çorum Chaırmanshıp of The
Councıl of Forensıc Medıcıne in The Period of 2006-2007
Erdal Özer* , Celal BÜTÜN**, Fatma YÜCEL BEYAZTAŞ**, Aynur ENGİN***
ÖZET
Çocuk istismarı; tıbbi, hukuki, sosyal yönleri
olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Yetişkinin doyumu
için çocuğun cinsel obje olarak kullanılması ve temas
içermeyen cinsel dokunmadan tecavüze kadar geniş bir
yelpazeyi tanımlayan eylem, cinsel istismar olarak
tanımlanmaktadır. Son yıllarda dünyada çocuk istismarı
konusu; gerek tıbbi, gerekse toplumsal açıdan giderek
önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmada; çocuk
istismarı tipleri içerisinde saptanması en zor olan ve
çoğunlukla gizli kalan, kısa ve uzun dönemli etkileri
açısından önemini koruyan cinsel yönden çocuk istismarı
konusuna dikkat çekmesi ve cinsel suç mağduru
çocuklarda suçla ilişkili adli ve psikiyatrik özelliklerin
ortaya konması amaçlandı.
Adli Tıp Kurumu Çorum Adli Tıp Şube
Müdürlüğüne 01.02.2006 tarihinden 30.06.2007 tarihine
kadar başvuran 18 yaşın altındaki 11 cinsel istismar
olgusu değerlendirildi. Olguların ikisi (% 18,18) erkek,
diğerleri (% 81,82) kızdır. Cezaevinde fiili livata sanığı
olarak tutuklu bir erkek dışında diğerleri öğrencidir. Olay
mekanına göre incelendiğinde üçü (% 27,27) açık
arazide, üçü (% 27,27) işyerinde, ikisi (% 18,18) sanığın
evinde, biri (% 9,05) cezaevinde gerçekleşmiştir. Bir
mağdur da zeka geriliği tespit edilmiştir.
Çocuk istismarının tanınması ve önlenmesi için
uygun düzenlemeler yapılması ve disiplinler arası işbirliği
çok önemlidir. Sağlık personelinin sorumluluklarını
yeniden gözden geçirmelerinin çocuk istismarını önleme
konusunda katkısı olacağı kesindir.
Anahtar kelimeler: Çocuk, cinsel saldırı,
cinsel istismar, adli tıp.
SUMMARY
The child abuse is an important public health
problem with many medical, legal and social aspects.
Wide spectrum of activities contact and non-contact
relationship between a child and an adult ranging from
rape to physically non-touching is defined as sexual child
abuse if it is used for the adult's or other individuals'
sexual stimulus and excitation. Child abuse has an
increasing significance by medical and social point of
view in the world in the recent years. In this study, it was
aimed to determine of legal and psychiatry features
connected with crime of sexual abuse victim children and
to take attention to “sexually child abuse” being difficult
pppdiagnosed among child abuse forms, generally
becoming secret, being important as short and long
effects.
Between the years 2006 and 2007, in 17
months period, 11 sexually abused under 18 victims
were evaluated at the Forensic Medicine Council Çorum
Chairmanship. Two (% 18,18) of the cases were male,
the others (% 81,82) were female. All victims were
student except one in prison, he was perpetrator of any
other sexual assault. In three (% 27,27) of the cases, the
crime scenes were outdoor; in three (% 27,27) of the
cases, the crime scenes were office; in two (% 18,18) of
the cases, the crime scenes were perpetrator’s home;
one (% 9,05 ) of the cases, the crime scene was prison.
One of the victims was mentally retardate.
For diagnose and preventing of the child
abuse, the suitable arrangements and inter disciplinary
cooperation are very important. The medical health
professionals must look over responsibilities to help
preventing of child abuse.
Keywords: Child, sexual assault, sexual abuse, forensic
medicine.
C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 29 (2): 51-55, 2007
* Uz .Dr., Adli Tıp Kurumu Başkanlığı Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü, Çorum.
** Yrd.Doç.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp AD 58140, Sivas.
*** Yrd.Doç.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 58140, Sivas
51
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’ne 2006-2007 Yıllarında Başvuran Cinsel İstismar Mağduru Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi
Boşanma, şiddet, alkol ve madde kullanımı, cinsel
GİRİŞ
sorunlar, sosyal izolasyon, baskın ve koşulsuz söz
Çocuk
Hakları
Sözleşmesinin
1.
tutma isteyen ana baba modeli, rol çatışması gibi
maddesine göre, ulusal yasalarca daha genç yaşta
özellikler görülmektedir (11). Cinsel istismara
reşit sayılma hariç, on sekiz yaşın altındaki her
uğramış çocuğun muayenesinde, rahat bir ortam
insan çocuk sayılmaktadır (1).
sağlanmalı, uygun bir dil ve teknik geliştirilmeli,
yeterli
Çocuk istismarı, 0-18 yaş grubundaki
kurulmalıdır.
çocuğun kendisine bakmakla yükümlü kişi veya
ayrılmalı
Öyküde
ve
çocuk
ile
kendiliğinden
ilişki
yanıtlara
olanak sağlamak için can alıcı sorular doğrudan
kişiler tarafından zarar verici olan, kaza dışı ve
olarak
önlenebilir bir davranışa maruz kalmasıdır. Çocuk
sorulmamalı,
yönlendirici
sorulardan
kaçınılmalıdır. Cinsel istismara uğradığı iddia
istismarı; fiziksel istismar, cinsel istismar, duygusal
edilen
istismar ve ihmal olarak dört temel grupta
çocuğun
hekime
başvurduktan
sonra
alınacak bilgi son derece önemlidir. Yapılacak
incelenmektedir (2,3).
görüşme ön yargıdan uzak olmalı ve yönlendirici
Fiziksel istismar
olmamalıdır. Yetersiz bilgi yasal karar verilmesini
Çocuğun kaza dışı fiziksel açıdan zarar
bir
görmesi ve bedensel bütünlüğünün bozulmasıdır
küçük çocuk ya da gencin anne, baba ya da
kişi
çocuğun
korunmasını
Duygusal istismar
tarafından
Duygusal istismar, çocuk ve gençlerin
sağlığına zarar verecek biçimde fiziksel hasara
kendilerini etkileyen tutum ve davranışlara maruz
uğraması ya da yaralanma riski taşımasıdır (4,5,6).
kalarak veya gereksinimleri olan ilgi, sevgi ve
Cinsel istismar
bakımdan
Psikososyal
başka
deyişle
kişinin zarar görmesine yol açacaktır (12).
kolay olan istismar tipidir (2). On sekiz yaşından
sorumlu
başka
engellerken yönlendirici bir görüşme ise suçsuz bir
(2,3). En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en
bakımından
zaman
gelişimini
mahrum
bırakılarak,
toplumsal
ve
tamamlamamış
bilimsel standartlara göre ruhsal yönden hasara
çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel uyarılma için
uğratılmaları durumudur. Tanımlanması en zor
kullanılmasıdır. Tecavüz, ensest, çocuk pornografi,
ancak en sık rastlanılan istismar türüdür. Tek
teşhircilik,
cinselliği
başına veya diğer istismar türleri ile birlikte
pornografik
film
kışkırtan
seyrettirme,
konuşmalar,
cinsel
organları
bulunabilir (12).
İhmal
okşama, oral sekse kadar değişen eylemler cinsel
istismar spektrumu içindedir (2,3,7,8).
Çocuğa bakmakla yükümlü kişinin bu
Cinsel istismar, çocuk istismarı tipleri
yükümlülüğünü yerine getirmemesi, beslenme,
içerisinde saptanması en zor olanıdır. Cinsel
giyim, tıbbi, sosyal ve duygusal gereksinimler ya
istismarın yaygınlığı konusunda bildirilen oranlar
da yaşam koşulları için gerekli ilgiyi göstermeme
büyük
gibi, çocuğu fiziksel ya da duygusal yönden ihmal
farklılıklar
istismarın
her
göstermektedir
(9).
sosyoekonomik
Cinsel
etmesi şeklinde tanımlanmaktadır (2,12).
düzeyde
görülebileceği bildirilmiştir (10).
Bu çalışmada; cinsel suç mağduru olan
çocukların mağduriyetlerini azaltmak ve gidermek,
Cinsel istismarın sık görüldüğü ailelerde
genel
olarak
şu
patolojiler
suça neden olan faktörleri irdelemek, suçluların
bulunmaktadır.
tespiti, mağduriyetin ortaya konması ve gerekli
52
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Özer ve ark.
9,09) cezaevinde cereyan ettiği, birinde (
rehabilitasyon için davranış modelleri ve gerekli
% 9,09) olay mekanının belirtilmediği tespit
önerilerin sunulması amaçlandı.
edilmiştir (Şekil 2).
Sekiz (% 72,72) olgu yaz aylarında, ikisi
GEREÇ ve YÖNTEM
(%
Adli Tıp Kurumu Çorum Adli Tıp Şube
18,18)
hiçbirine
cinsel istismar mağduru olan 18 yaşın altındaki 11
yeri,
olay
çalışmada;
tarihi,ile
kış
Beşinin
tetkiki
(%
yaptırılamadığı
45,45)
Çorum
il
geldiği görüldü.
Dört olgunun (% 36,36) daha önce
muayene
düzenlenmiş adli raporu mevcut olup, bunlardan
arasındaki süre, adli rapor, psikiyatrik muayene
birinde cinsel istismarın fiziki bulgusu olduğu; diğer
bulguları ve cinsel saldırı muayene bulguları,
yedi (% 63,63) olgunun da daha önce düzenlenmiş
sanıkların cinsiyetleri ve mağdura olan yakınlıkları
adli raporu olmadığı saptandı.
araştırıldı.
Mağdurların birinde (% 9,09) zeka geriliği
Elde edilen sonuçlar Excel 2003 programı
kullanılarak
de
merkezinden, altısının (% 54,54) da ilçelerinden
mağdurların yaş, cinsiyet, meslek, eğitim, olay
olay
laboratuvar
belirlendi.
olgunun adli raporları ve savcılık müzekkere evrakı
mekanı,
9,09)
muayene için Şube Müdürlüğü’ne gönderildiği ve
düzenlenen 1.290 adli rapor incelendi. Bunlardan
Bu
(%
Bütün olguların olaydan 72 saat sonra
tarihine kadarki 17 aylık bir zaman diliminde
alındı.
biri
mevsiminde gerçekleşmiştir.
Müdürlüğü’nde 01.02.2006 tarihinden 30.06.2007
değerlendirmeye
ilkbahar,
frekans
dağılımı
olup; himen muayenesi yapılan dokuz (% 81,81)
yönünden
kızdan sadece birinde (% 9,09) “eski yırtık” olarak
değerlendirildi.
tanımlanan fiziki bulguya rastlanmıştır. Bütün
olgulara anal muayene yapılmış olup; fissür
BULGULAR
mevcut olan dört (% 36,36) olgunun birisinin erkek
Adli Tıp Kurumu Çorum Adli Tıp Şube
Müdürlüğü’nde
olduğu tespit edilmiştir.
01.02.2006–30.06.2007
Mağdurla yakınlığı bilinmeyen bir sanık
tarihlerinde düzenlenen 1.290 adli rapordan 11’inin
dışında; ikisinin (% 18,18) akraba, sekizinin (%
(% 0,85) nedeni cinsel çocuk istismarıdır.
72,72)
Bu çalışmada değerlendirmeye alınan 18
yaşın
altındaki
cinsel
istismar
tanıdık
olduğu
belirlendi.
Ayrıca
sanıkların cinsiyeti tüm olgularda erkek olarak
mağdurlarının
tespit edildi.
yaşlara göre incelenmesinde; beşinin (% 45.45) 15
TARTIŞMA
yaşında, ikisinin (% 18,18) 16 yaşında olup birer
Bu çalışmada Adli Tıp Kurumu Çorum
olgunun 7, 8 ,11 ve 14 yaşlarında olduğu saptandı
Adli Tıp Şube Müdürlüğü’nde düzenlenen 1.290
(Şekil 1).
adli raporun % 0,85’i cinsel çocuk istismarıdır.
Olguların ikisi (% 18,18) erkek, diğerleri
Finkelhor’un yaptığı bir çalışmada çocukluk cinsel
(n= 9) kız olup; cezaevinde tutuklu olan biri dışında
istismarının görülme sıklığı % 0,6–3,2’dir (13). Bu
diğerleri ilköğretim okulunda okuyan öğrencilerdir.
Olay
de
mekanına
göre
çalışmada da bu orana uygun sonuç ortaya
incelendiğinde
çıkmıştır.
olguların üçünün (% 27,27) açık arazide, üçünün
Olguların % 63,63’ünün 15 ve 16 yaşlarda
(% 27,37) işyerinde, ikisinin (% 18,18) sanığın
olduğu belirlendi. Bu durum çalışmada
evinde, birinin (% 9,09) araç içinde, birinin (%
53
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’ne 2006-2007 Yıllarında Başvuran Cinsel İstismar Mağduru Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi
değerlendirilen olgu sayısı az olmakla birlikte,
Bu çalışmada mağdurla yakınlığı bilinmeyen bir
yaşın ilerledikçe cinsel istismar olgularının da
sanık
arttığını göstermektedir.
olması
dışında
tüm
sanıkların
benzer
tanıdık–akraba
çalışmalarla
uygunluk
Cezaevinde cinsel istismara uğrayan 15
göstermektedir (17,18). Bu da toplumsal değer
yaşındaki bir olgunun, cinsel istismar sanığı olarak
yargılarımız ile bu konuda rol alan ekonomik,
tutuklu olması da olayın sosyal ve kriminolojik
eğitim ve sosyal etmenlerin yeniden ele alınması
açıdan ne kadar düşündürücü ve eğitime muhtaç
ve konuyla ilgili çalışmalara önem verilmesi
bir yanı olduğunu sergilemektedir. Cinsel istismar
gerektiğini ortaya koymaktadır.
öyküsü olan çocukların daha fazla cinsel saldırıda
bulunduğu
çalışmalarda
bildirilmekle
Özellikle çocuk cinsel istismar mağdurları
birlikte
bedensel
ve
ruhsal
açıdan
çok
fazla
(14,15,16); çalışmamızda da olduğu gibi cinsel
etkilendiklerinden cinsel saldırı tanı ve tedavi
saldırı mağduru da olabilmektedirler.
merkezleri gibi multidisipliner bir ekip tarafından
Bu çalışmada cinsel istismar olgularının
muayene edilmesi ve izlenmesi çok önemlidir
olay mekanları açık arazi, işyeri, sanığın evi, araç
(19,20,21). Mağdurların travmatik hasarı gebelik,
içi, cezaevi olarak görüldü. Olay mekanındaki
cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi durumların
çeşitlilik
giderilmesi,
cinsel
saldırı
olaylarının
her
yerde
olabileceğini akla getirmektedir.
suçun
kanıtlanması
ve suçlunun
tespitine yönelik çalışmalar yapan organizasyonlar
Olguların büyük çoğunluğunun (% 90,91)
adaletin sağlanması için yararlı olacaktır. Bedensel
yaz ve ilkbahar aylarında gerçekleşmiş olması bu
ve ruhsal yönden saldırıya uğramış olmasına
mevsimlerde genel suç olaylarının sayısındaki
rağmen çocuk mağdurlar toplumsal değer yargıları
artışa bağlı olabileceği düşünüldü.
ve toplum tarafından kendine biçilen rol nedeniyle
Olguların
tümü
cinsel
saldırı
kendisi
veya
başkaları
mağdurlarında yapılacak laboratuar tetkikleri için
suçlanmaktadır (22).
önem arz eden bir süreç olan 72 saatten sonra
Bu
olgularda
tarafından
oluşan
haksızca
zararın
vakit
muayeneye getirildiği için hiçbirinde laboratuar
kaybetmeden saptanması, suçun ve suçlunun
inceleme
suç
belirlenmesine yönelik delillerin toplanması için
mağdurları için hak kaybına yol açacaktır. Ayrıca
organize kuruluşlar ülkemizde henüz tam olarak
cinsel
oluşturulamadığından
yapılamamış
saldırı
olgularının
olması,
cinsel
muayene
için
geç
çocuk,
karakol
karakol,
başvurmasının, akut fiziki bulgularının bir kısmının
hastane hastane dolaştırılmakta ve psikolojik
tespit edilemeden kaybolmasına yol açacağı da
yapıları daha da bozulmaktadır. Bu duruma
göz önüne alınırsa mağduriyet daha da fazla
saldırganın suçlu bulunamayabileceği endişesi de
olacaktır.
eklenince, olguların çoğu gün ışığına çıkamamakta
Bir (% 9,09) mağdurda zeka geriliği tespit
veya mahkemeye geç ulaşmaktadır. Konuşulması,
edildi. Suç sayılan cinsel davranışlara maruz kalan
duyulması ayıp sayılan tabu niteliğinde olan
olgularda zeka geriliği, akıl hastalığı veya bedensel
cinselliğin
hastalık olması saldırgan açısından cinsel saldırıyı
eğitiminin verilmesi ve multidisipliner organize
tartışılabilmesi,
okullarda
cinsellik
kolaylaştırıcı bir rol oynamakta ve mağdurun
kuruluşların kurulması ile cinsel saldırı olgularının
kendini ifade etmede, sorunlu davranışı tanımada
sayısında ve mağduriyetlerin görülmesinde azalma
zorluk yaşanmasına ve cinsel istismara açık hale
olacaktır.
gelebilmesine etken olabilmektedir (17).
54
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Özer ve ark.
psychosocial sexual profiles. Child Abuse Negl
Sonuç olarak bu çalışmada; 17 aylık bir süreçte
2003;27:509-24.
cinsel istismara uğrayan 11 olgu değerlendirilmiş;
11.
mağdurların çoğunlukla kız ve öğrenci olduğu, olay
mekanı yönünden
değişkenlik
olduğu,
ed. Child abuse and adolescent psychiatry. A
cinsel
comprehensive texbook. 2 nd ed. Baltimore,
istismarın en çok yaz aylarında gerçekleştiği,
cinsel
istismarla
ilgili
adli
ve
Green A. Child abuse and incest. In: Lewis M,
MA: William & W ilkins, 1996; 1041-8.
laboratuvar
12.
Runyan D, Corrine W, Ikeda R, et al. Child
incelemelerinde yetersizlik bulunduğu, sanıkların
abuse and neglect by parents and other
sıklıkla erkek cinsiyetinde ve mağdurla akraba
caregivers. In: World report on violence and
veya tanıdık olduğu belirlenmiştir.
health. Krug EG, Dahlberg LL, Mercy JA.(eds).
World Health Organization, Geneva, 2002;5786.
KAYNAKLAR
1.
13.
B.M. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme-Unicef
Finkelhor D. The international epidemiology of
child
Türkiye Temsilciliği Yayını-Ankara 1995.
sexual
abuse.
Child
Abuse
Negl
1994;17:67-70.
2.
Polat O. Klinik Adli Tıp. Seçkin Yayıncılık 1.
14.
Tıraşçı Y, Gören S. Çocuk İstismarı ve İhmali.
15.
Polat O. Çocuk İstismarı. Adli Tıp Der yayınevi
16.
Topbaş M. İnsanlığın Büyük Bir Ayıbı:Çocuk
baskı Ankara 2004; 85-131.
3.
Dicle Tıp Dergisi. 2007;34(1):70-74
Hancı İH. Adli Tıp ve Adli Bilimler. Seçkin
yayıncılık 1. baskı Ankara 2002; 263-84
4.
yayın no: 290, İstanbul, 2000; 207-231.
Taner Y, Gökler B. Çocuk istismarı ve ihmali:
psikiyatrik
yönleri.
Hacettepe
Tıp
Dergisi
İstismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni.
2004;35:82-6.
5.
2004;3(4).
Kaplan S. Pyhysical abuse and neglect. In:
17.
Lewis M, ed. Child and adolescent psyciatry. A
ŞG, Öç Yıldız Ö, Memik Çakın N, Biçer Ü.
comprehensive textbook. 2nd ed. Baltimore,
Cinsel
MA: Williams&Wilkings, 1996;1033-41.
6.
Kaplan S, Pelcovitz D, Labruna V. Child and
Psychopathology,
I.
sexual
Cilt.
In:
19.
abuse,
Aust
NZ.
Topbaş M. İnsanlıgın büyük bir ayıbı: Çocuk
DP, Camerci GD(eds), Textbook of Adolescent
Medicine. PA: WB Saunders Co, Philadelphia,
Gorey KM, Leslie DR. The prevalence of child
1992; 104: 1003-9.
sexual abuse: integrative reiew adjustment for
21.
potential response and measurement biases.
22.
Walrath C, ybarra M, Holden EW, et al.
Children with reported histories of sexuel
multiple
perspectives
Mezey GC. Rape-victimological and psychiatric
aspects. Br J Hospital Med 1985;28: 152-8.
Child Abuse Neglect 1997; 21: 391-8.
abuse:utilizing
Pynos RS, Nader K. Posttraumatic stress
disorder. In: Mc Anarney ER, Kreipe RE, Orr
3: 76-80.
10.
Polat O, İnanıcı MA, Aksoy ME. Adli Tıp Ders
1997:340-60.
20.
istismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2004;
9.
İzmirli M, Sur H, Polat N. Çocuğa karşı dayak
Kitabı (1. Baskı). Alemdar Ofset, İstanbul
Psychiatry. 2000(1);34:85-91.
8.
Bildirilen
Ocak-Şubat-Mart 2000;3(1):37-49.
Child Adolescent Psychiatry 1999;38:1214- 22.
Child
Kaldığı
olgusu ve çocuk istismarı. Çocuk Forumu,
and emotional abuse and neglect. J Am Acad
B.
Maruz
Adli Tıp Bülteni. 2006;11(2):53-58.
18.
review of the past 10 years. Part 1: Physical
Nurcombe
İstismara
Olguların Ruhsal Değerlendirme Sonuçları.
adolescent abuse and neglect research: a
7.
Karakaya I, Coşkun A, Ağaoğlu B, Şişmanlar
Mann EM. Self reported stresses of adolescent
rape victims. J Adolesc Health Care 1981;2:29-
Yazışma Adresi:
to
Yrd.Doç.Dr. Fatma YÜCEL BEYAZTAŞ
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp AD 58140, Sivas
0346-2580041/2580042
[email protected]
understand clinical and
55
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com