Hematometrokolpos : US ve BT bulguları

Cumhuriyet Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Hematometrokolpos : US ve BT bulguları
Haematometracolpos : US and CT findings
Mehmet ATALAR *, Seher TOPAKTAŞ**, Bülent PETİK***, M. Uğur YILMAZ**, M. Vedat GÖK**
ÖZET
SUMMARY
İmperfore
menstruasyon
himene
başlangıcına
bağlı
kadar
hematometrokolpos,
saptanamayan
nadir
The haematometracolpos due to imperforate hymen is
a rare gynaecologic abnormality that may not be detected until
jinekolojik bir anomalidir. Primer amenore, tekrarlayan alt batın
the onset of menses.
ağrısı, bel ağrısı ve idrar retansiyonu mevcut olan 15 yaşındaki
accumulation in the vagina and uterus in 15-year-girl who
hastada yapılan US ve BT incelemelerde vajen ve uterusta sıvı
present with primary amenorrhoea, recurrent lower abdominal
birikimi
bağlı
pain, back pain and urinary retention. In this report, we
hematometrokolposlu bir olguyu literatür bilgileri ve radyolojik
present a case of the haematometracolpos due to imperforate
özellikleri (US ve BT bulguları) eşliğinde ortaya koyuyoruz.
hymen with a review of the literature and discuss the
saptandı.
Bu
sunuda,
imperfore
himene
Anahtar Kelimeler : hematometrokolpos, imperfore
radiologic characteristics (US and CT findings) of the condition.
himen, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi
Key
hymen,
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 26 (1): 37 – 39, 2004
CT and US were detected fluid
words :
haematometracolpos,
ultrasonography,
computed
imperforated
tomography
GİRİŞ
Konjenital uterovajinal obstrüksiyonlar nedeni ile
sekresyonların ve menstüral kanın dışarıya atılamayıp,
vajina ve uterusta birikmesi olan hematometrokolpos
nadir görülen bir patolojidir (1). Bu sunuda,
hematometrokolpos tanısı konulan bir olgudaki tipik
ultrasonografi (US)
ve bilgisayarlı tomografi (BT)
bulguları ortaya konulmuştur.
OLGU
Belli aralıklarla tekrarlayan alt karın ağrısı, sık sık
idrara çıkma ve amenore yakınmaları ile başvuran 15
yaşındaki hastanın yapılan fizik muayenesinde pelvik
yerleşimli yaklaşık 8x10 cm boyutlarında yumuşak
kıvamlı kitle palpe edildi. Yapılan transabdominal US‘ de,
minör pelviste mesane posteriorunda vajen ve uterus
lokalizasyonunda diffüz internal ekolar içeren kistik kitle
saptandı (Resim:1). Her iki over ve böbrek
*
**
***
Yrd.Doç. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Sivas
Arş.Gör.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Sivas
Uzm.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Sivas
37
Hematometrokolpos : US ve BT bulguları
normaldi. Sekonder seks karakterleri mevcuttu. Rutin
laboratuvar bulgularında patoloji saptanmadı. Pelvik
kitle öntanısı ile yapılan aksiyal planda batın BT
incelemede, pelviste mesane ve rektum arasında
yerleşim gösteren mesaneyi öne doğru komprese eden
vajen ve uterusun homojen yoğun yapıda sıvı ile dolu
olduğu saptandı (Resim:2a,b). Ayrıca lezyonun kitle
etkisine bağlı olarak komşu ince barsak anslarının
komprese olduğu izlendi. Jinekolojik muayenede,
mavimsi renkte ve dışarıya doğru kabaran görünümde
imperfore himen saptandı. Hasta imperfore himen ’e
bağlı hematometrokolpos tanısı ile operasyona alındı.
Resim 1: Aksiyel planda US görünümü
: Pelvis minör
içerisinde diffüz internal ekolar içeren yoğun sıvı koleksiyonu.
Resim 2: a- Aksiyel BT görünümü pelvis minörde anteriyorda mesaneyi komprese eden yoğun sıvı dansitesinde kitle,
b- Sagital planda MPR BT görünümü pelvis minörde kistik kitle lezyonu (oklar).
TARTIŞMA
Kadınlarda genital traktaki obstrüksiyon sonucu
premenstrüel dönemde vajinada, uterusta veya her
ikisinde sekresyonlar birikir. Uterusun olaya katılması
obstrüksiyon düzeyine bağlıdır. Sadece vajinada
sekresyon birikmesi, hidrokolpos ; uterus ve vajinada
birikmesi hidrometrokolpos olarak adlandırılır. Menarşın
başlaması ile
bu organlar içerisinde mevcut
sekresyonlara ek olarak menstrüel kanda birikir.
Vajinada kan birikmiş ise hematokolpos, uterus ve
vajinada
kan
birikmiş
ise
hematometrokolpos
denilmektedir. Hematometrokolpos ’a neden olan
obstrüksiyonlar sıklıkla konjenitaldir. Obstrüksiyon
38
çoğunlukla imperfore himen nedeni ile meydana gelir ve
imperfore himen, alçak seviyeli vaginal obstrüksiyonun
önemli bir nedenidir. Diğer konjenital nedenler arasında
vajinal septum ve vajinal atrezi yer alır (1-6).
Olgumuzda obstrüksiyon nedeni imperfore himen idi.
Himen embriyonik gelişmenin geç evrelerinde normalde
perfore
olması
gereken
mezodermal
dokunun
embriyolojik bir kalıntısıdır. Perforasyondaki yetmezlik
menarş başlayıncaya kadar fark edilmeyebilir. İmperfore
himen nadir jinekolojik bir anomalidir ve gerçek sıklığı
bilinmemektedir.
Bu
durum
puberteye
kadar
saptanamayabilir (6). İmperfore himene genitoüriner
(özellikle renal agenezi) ve anorektal anomaliler nadiren
Atalar ve ark.
eşlik edebilir (5,6). Olgumuzda US ve BT incelemelerde
eşlik
eden
başka
bir
anomali
saptanmadı.
Hematometrokolpos kitle etkisi nedeni ile komşu
yapılarda basıya bağlı konstipasyon, polaküri, siyatalji,
hidroüreteronefroz gibi bulgular oluşturabilir (7).
Olgumuzda mesane basısına bağlı olarak sık idrara
çıkma yakınması mevcut idi.
Hematometrokolpos tanısında, US ilk tercih
edilecek tanı yöntemi olmalıdır. Transabdominal US
incelemenin yetersiz kaldığı durumlarda, transrektal US
inceleme
tercih
edilebilir
(4).
US
‘de
hematometrokolposda biriken kan elemanları nedeni ile
sıvı içerisinde diffüz ekojenik materyal içeren kistik kitle
olarak izlenir . Kistik olmasına karşın çok az posterior
akustik şiddetlenme mevcuttur. Kistik yapı içerisindeki
mukoid debrislerden ve kandan oluşan yansımalar
nedeniyle internal ekolar izlenebilir. Olgumuzda,
transabdominal US incelemede uterus ve vajina
lokalizasyonunda diffüz görünümde internal ekolar
içeren kistik kitle saptandı. Uterusun net olarak
saptanması ve eşlik edebilecek olası anomaliler
açısından yapılan BT incelemede uterus ve vajinada
yoğun sıvı dansitesinde kistik kitle izlendi. Ayrıca BT ve
aksiyel BT kesitlerinden elde olunan multiplanar
rekonstrüksiyon görüntülerinde (MPR) lezyonun çevre
komşu organlarla ilişkisi ve yaygınlığı daha net olarak
ortaya konuldu. Son yıllarda bu tip olgularda lezyonun
yaygınlığı, serviks ve uterusun lokalizasyonu ve eşlik
edebilecek diğer uterin anomaliler açısından multiplanar
özelliği nedeniyle manyetik rezonans görüntüleme
(MRG) kullanım alanı bulmaya başlamıştır (7-9).
Hematometrokolpos
ayırıcı
tanısında
hidrometrokolpos, piyokolpos, gartner kanal kistleri,
üreterosel, glob vezikale,
anteriyor meningosel,
presakral teratom ve rektal duplikasyon kistleri gibi
anomaliler dikkate alınmalıdır. Jinekolojik muayenede,
imperfore himen saptanması gartner kisti ve üreteroseli
ekarte ettirir. İVP’de üreteroselin kontrastla dolması
ayırıcı tanıda önemlidir. Presakral teratom tanısında
direkt grafi faydalı olabilir(7,8).
ve
dönemindeki her hastada imperfore himen’e bağlı
hematometrokolpos ayırıcı tanıda dikkate alınmalıdır.
Sonuç olarak, uterusun, barsak segmentleri arasına
itildiği olgularda, US ’nin tanıda sınırlı kaldığı durumlarda
ve ayırıcı tanı açısından BT inceleme mutlaka
yapılmalıdır.
KAYNAKLAR
1.
Wilson DA, Stacy TM, Smith EL. Ultrasound diagnosis of
hydrocolpos and hydrometrocolpos. Radiology
1978 ;
128 : 451-4
2.
2-Murphy MI, Brant WE. Hematocolpos caused by genital
bullous lesions in a patient with Stevens-Johnson
syndrome. J Clin Ultrasound 1998 ; 26 (1) : 52-4
3.
Sheih CP, Lİ YW, Liao YJ, Huang TS, et al. Diagnosing
the combination of renal dysgenesis, Gartner’s duct cyst
and ipsilateral mullarian duct obstruction. J Urol 1998 ;
159 (1) : 217-21
4.
Kushnir O, Gadre K, Blankstein J. Rectal sonography for
diagnosing hematocolpometra. A case report. J Reprod
Med 1997 ; 42 (8) : 519-20
5.
Sheih CP, Chiang CD, Liao YJ, Li YW. Ultrasonic detection
of a single vaginal ectopic ureter inserted into an
imperforate hemivagina. J Clin Ultrasonund 1997 ; 25
(3) : 133-5
6.
Nisanian AC. Hematocolpometra presenting as urinary
retention : A case report. J Reprod Med1993 ; 38 : 5760
7.
Mayer WR, McCoy MC Fritz MA. Combined abdominalperineal sonography to assist in diagnosis of transverse
vaginal septum. Obstet Gynecol1995 ; 85 : 882-4
8.
Paksoy Y, Açıkgözoğlu S, Yeşeri M, Dağdöndüren L,
Emlik D, Ödev K. Obstrüktif uterovajinal anomaliler: US
ve BT bulguları. Genel Tıp Derg 1997 ; 7 : 99-101
9.
Ballesio L, Andreoli C, De Cicco ML, Angeli ML,
Manganaro L. Hematocolpos in double vagina associated
with uterus didelphus : US and MR findings. Eur J Radiol
2003 ; 45 : 150-3
Tekrarlayan alt karın ağırısı, amenore, pelvik kitle
sık idrara çıkma yakınması olan adölesan
Yazışma Adresi
:
Mehmet H. ATALAR
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı
58140 -SİVAS
Tel:0 346-2191300 / 2376-2258
Faks:0 346-2191284
e-posta: [email protected] / [email protected]
39