Ohm kanunu

Sunum Planı
• TEMEL OLARAK ELEKTRİKSEL GÜVENLİK
• YOĞUN BAKIM VE AMELİYATHANE İÇİN TEMEL
KAVRAMLAR
• MAKROŞOK VE MİKROŞOK
• ELEKTRİKSEL TEHLİKELERDE FİZYOLOJİK ETKİLER
AKIM ,VOLTAJ VE DİRENÇ KAVRAMLARI
Elektrik Akımı(I):
• Elektrik akımı iletken bir cismin kesitinden
geçen serbest elektron miktarıdır. Başka bir
deyişle elektrik akımı serbest elektronların
iletken madde içinden akmasıdır.
• Elektrik akım şiddet birimine Amper denir. Bir
devreden elektrik akımının akabilmesi için o
devrenin Kapalı Devre olması gerekir.
Direnç (R):
• İletken cisimlerin üzerlerinden geçen akıma karşı
gösterdiği mukavemete direnç veya rezistans
denir.
Voltaj(V):
• Serbest elektronları hareket ettirerek devreden
elektrik akımının akmasına sebep olan kuvvete
Voltaj denir. Voltaj birimi Volt’tur. Kısaca (V) veya
(E) harfi ile gösterilir.
Ohm kanunu :
V=I X R
VOLTAJ=AKIM x DİRENÇ
Dirençler
• Kuru cilt 100.000 Ohm- 600.000 Ohm
• Ahşap 100.000.000 Ohm
• Kauçuk veya Lastik 10 14 Ohm
• Yaş cilt 1000 Ohm
• Yaş Ahşap 1000 Ohm
Elektriğin hayatımızdaki yeri veönemi:
• Elektrik, hayatımızın en önemli parçalarından
biridir.
• Onsuz hiçbir şey yapılamaz.
• Yemek yerken, televizyon seyrederken, yolda
giderken, temizlik yaparken, çalışırken tüm
hayatımız elektrikle iç içedir.
ELEKTRİĞİN TEHLİKELERİ
 Elektrik görülemediğinden ve etkisi kısa sürede
ortaya çıktığından gizli bir potansiyel tehlike
olarak işyerlerinde ağır iş kazalarına neden
olmaktadır.
ELEKTRİĞİN TEHLİKELERİ
Elektrik akımı geçen
canlı vücutlar
üzerinde yanık
yaraları ve adale
krampları
oluşturduğundan,
kazaya uğrayan kişi
elektriğe
tutulduğu
Elektrik
kazalarının
etkisi, gerilim taşıyan
parçalara
dokunma anında vücuttan geçen
yeri bırakamaz.
akımın şiddetine bağlıdır.
Yüksek gerilimlerde vücuda
uygulanan elektriksel alan şiddetinin
daha fazla olması nedeniyle dolaşım
sistemi dışındaki bir çok organ da
iletken hale gelir.
Özellikle iletim yolunda bulunan deri
dokusunun direnç etkisi nedeniyle
oluşan aşırı ısı doku yanmasına
neden olur.
Elektrik Kazalarının oluş nedenleri !
• Bilgisizlik,
• Yalıtımla ilgili problemler,
• Çalışanların kendilerine aşırı güvenmeleri, risk
alması,
• Acelecilik, dikkatsizlik veözen göstermeme,
• İş disiplinine/kurallara uymama,
• Kişisel Koruyucuların kullanılmaması,
• Periyodik kontrollerin yapılmaması,
• Cihazların metal gövdelerinin iyi topraklanmaması,
• Mecburi olmadığı halde yüksek gerilimle çalışmak,
• Talimat olmadan arızaya müdahale etmek.
Taşınabilir elektrikli aletler ile çalışanlar, bol elbiseler
giymemeli, işe uygun izole eldiven kullanmalıdır.
Elektrikli el aletleri kullanılmadan önce yetkili kimselere
kontrol ettirilmeli, topraklaması arızalı, motoru fazla
kıvılcımlı, priz, fiş, anahtar ve bağlantı kablosu bozuk
olanlar kullanılmamalıdır.
Elektrikli el aletleri kullanılmadığı zamanlarda,
kablosunun prizden çekilip toplayarak uygun yerlerde
muhafaza edilmelidir.
Besleme ve kaynak kabloları, üzerinden
tekerlekli yapılar geçmesi halinde
zedelenmeyecek ve bozulmayacak şekilde
korunmalıdır.
Elektrik kaynak makinelerinin temizlenmesi,
tamir ve bakımı veya yerinin değiştirilmesi
sırasında makineleri şebekeden ayırıp elektriği
kesilmelidir.
! Kaynak makinelerinin bakım ve onarımı yetkili
elektrikçiler tarafından yapılmalıdır.
Elektrik kazalarında ilk iş olarak;
• Enerji kesilmeli,
Bu mümkün değilse;
•-Kazaya uğrayan kişinin elektrikle olan
teması ortadan kaldırılmalı.
Bunun için o an çevrede bulunabilen
kuru tahta parçası, giyim eşyası gibi
yalıtkan maddelerle temas yerine
müdahale edilerek kişinin elektrikle
teması kesilmelidir.
-Kaza anında kazaya müdahale ederken
kazazedeye temas edilmemelidir !
YOĞUN BAKIM VE AMELİYATHANE
İÇİN ELEKTRİKSEL GÜVENLİK
TEMEL KAVRAMLAR
 Tıbbi cihazlarda elektriksel güvenlik konusu, tehlikeli
elektriksel şok, patlama veya yangın gibi hastayı,
cihazları, genel donanımı ve binaları etkileyebilecek
risklerin en aza indirilmesi, bunlara karşı gerekli
bütün tedbirlerin alınması konularını kapsar.
TEMEL KAVRAMLAR
 Elektriksel şok tanımı için genellikle makroşok ve
mikroşok kavramları açıklanmaktadır.
 Elektriksel şok, insan üzerinde iki temas noktası
arasındaki potansiyel fark ile oluşur.
 Hastaları,hastanede bulunabilecek personeli ve
ziyaretçileri etkileyebilir. Elektriksel şok, herhangi bir
cihaz veya şebekedeki bir arıza veya hatadan
kaynaklanabilir.
KALBİN DOĞRUDAN UYARIMI
Makroşok ve Mikroşok
 Vücut dışında herhangi iki noktadan bir gerilim
uygulandığında, bunun yaratacağı elektrik akımının
küçük bir kısmı kalp üzerinden geçer.
 Giriş noktalarının kalbe olan yakınlığı, vücuttan akan
toplam akıma göre duyarlılığı etkiler.
Makroşok ve Mikroşok
• İnsan vücudunda, dışarıdan uygulanacak gerilimlerden
oluşan fibrilasyon akımının değeri, vücut içinde kalbe
yakın kateterlerden kaynaklanacak fibrilasyon
akımlarına göre çok daha büyüktür.
• Vücut içerisinde kalbe yakın bir noktada bir kateter
bulunuyorsa, aradaki cilt direncinin ve doku direncinin
büyük kısmı atlandığından akacak akımın tümü kalp
üzerinden akabilir.
• Bu şekilde ventriküle bir kateter ile doğrudan verilecek
çok küçük akımlar fibrilasyona yol açabilir.
 İnsanda 80 μA -600 μA arasında bir akım doğrudan
kalbe uygulandığında fibrilasyon oluşur.Bu şekilde
kalbe doğrudan uygulanan kateterlerden giren
akımlara ‘mikroşok’ denir.
 Standartlara göre, bu akımın izin verilebilen en büyük
değeri 10 μA ile sınırlandırılmıştır.
• Vücut dışından, ekstremitelerden yani
vücudun en uzak noktalarından uygulanacak
akımlara ise ‘makroşok’ denir.
• Makroşoka karşı hasta bağlantı elektrotlarının
çeşitli elektriksel çevrelere ve etkileşimlere
karşı yalıtılması gerekmektedir.
Mikroşoka yol açabilecek doğrudan
kalbe yapılan bağlantılar
• Dışarıdan takılan takma
pillerin elektrotlar
• Kalp içi EKG ölçüm
cihazlarının elektrotları
• Kalbe yerleştirilmiş içi
iletken sıvı dolu kateterler
(kan basıncını ölçmek, kan
örneği almak, boya veya
ilaç vermek için
kullanılabilirler)
Topraklama ve Makroşok
• Eğer sistem, herhangi bir
sebepten dolayı aktif ise
veya aktif uç şaseye(metal
kılıf, kutu gibi) temas
ediyorsa ve şase
topraklanmışsa,aşırı akım;
bir devre kesici gibi
davranacak olan 1 ohm‘luk
toprak direnci boyunca
akacaktır.
Topraklama ve Makroşok
• Eğer sistem, herhangi bir
sebepten dolayı aktif ve
şase topraklanmamış ise,
aşırı akım hasta üzerinden
akacaktır. Bu akım,
solunumda zorluklara ve
hatta ventriküler
fibrilasyona neden olabilir.
Sızıntı Akımları
• Parazitik kapasite ve düşük
kaliteli iletkenlerden dolayı
Faz (F), Nötr(N) ve Toprak (G)
sızıntı akımları (100 μA’ler
mertebesinde) Zderi’den
ziyade 1 ohm’ luk toprak
direnci boyunca akacaktır.
• Ancak, kalbe doğrudan elektriksel bağlantılar
(kateter gibi) söz konusu ise, yine de bazı
akımlar hasta üzerinden akacaktır.
Tıbbi cihazların karmaşıklığı ve artan kullanımlarından
dolayı, ABD’de her yıl 10,000 tıbbi cihazlarla ilgili
yaralanma rapor edilmektedir.
Elektrik akımının insan vücudu üzerinde
herhangi bir etkiye sahip olabilmesi için;
• Bir elektriksel potansiyel farkının bulunması
• Hastanın elektriksel devrenin bir elemanı
olması ve vücut üzerinden elektrik akımının
akması gerekmektedir.
Bütün bu koşullar sağlandıktan sonra insan
vücudundan geçen elektrik akımının gerçek
etkisi,akımın geçtiği yer ile geçen akım
miktarına bağlıdır.
İnsan vücudunda koldan kola uygulanan alternatif akımın
çeşitli seviyelerde 1 saniyelik uygulamalar altındaki
fizyolojik etkileri şöyle özetlenebilir:
• Vücut içerisinde elektrik akımının bir etki
oluşturabilmesi
1 mA’lik düşük Fizyolojik
bir akım seviyesi
Elektriksel için
Tehlikelerde
yeterli olmaktadır.
• 100 mA’lik bir akım seviyesi kalpte Etkiler
karıncık
fibrilasyonu, solunum felci, yorgunluk, ağrı,
• 3-10 A’lik akım seviyeleri ise yukarıda belirtilen etkilerin
yanında yanık, kömürleşme ve yaralanmalara neden
olacaktır.
Elektriksel tehlike aşağıdaki parametrelere göre
değişkenlik gösterir.
• Akımın frekansı (0-50 Hz, 500 kHz)
• Akım değeri (10 mikroamper-10 A)
• Vücuttan
geçtiği
yer (kalp, beyin
üzerinden)
Elektriksel
tehlikeler,
değişkenlerin
• Geçme
alanı (Dar
veyaetkileri
geniş alan)
değerlerine
göre
değişebilir.
• Vücut direnci (Islak, terli veya kuru, iletkenlik)
• Maruz kalanın yaşı (bebek, çocuk, yetişkin)
• Bu direncin değeri çeşitli şartlar altında ve
vücudun değişik bölgeleri için farklı farklı
olmaktadır.
• Direnç, temas yüzeyinin büyüklüğü ile ters
orantılıdır.
• Yani temas yüzeyi büyük olursa direnç daha
küçük olacaktır. Bu nedenle vücut üzerinden
daha büyük bir akım akacaktır.
Elektriksel tehlikeler vücuttan akım
Tıbbi cihazlarda
elektriksel tehlike
arz eden
noktalar
akmasıyla
ortaya
çıkar:
şunlardır:
• Şebeke beslemesi
• Şarjlı kondansatörler
• Güç kaynakları
• Yüksek gerilim trafoları
• Ateşleme devreleri
• RF vericiler
• Kasaları
• Kabloları
• Propları
• SABRINIZ
İÇİN
TEŞEKKÜRLER