web teknolojileri - BOZOK ÜNİVERSİTESİ Personel Bilgi Sistemi

Bozok Üniversitesi Mühendislik Fakültesi - Bilgisayar Mühendisliği
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Sertol KÖKSAL
1
2
 Internet ve Web’in Tarihsel Gelişimi
 World Wide Web ve W3C
 Web Standartları
 1957 yılında Sovyetler Birliği’nin Sputnik 1 uydusunu fırlatması çok önemli gelişmelere yol
açtı.
 Bunun ardından geride kaldığını düşünen ABD, Savunma Bakanlığı bünyesinde, araştırma
geliştirme faaliyetlerine ağırlık vermek amacıyla ARPA’yı kurdu.
 1967’de ARPA bünyesinde ARPANET adı verilen bir çalışma grubu kuruldu.
 Bu grup, 1969 yılında 4 bilgisayarın birbirine bağlandığı ilk bilgisayar ağını gerçekleştirdi.
ARPA
Advanced
Research
Projects
Agency
İleri
Araştırma
Projeleri
Ajansı
3
 Bilgisayarların birbirleriyle kurduğu bağlantı, bilgisayar kaynaklarını sürekli meşgul ettiğinden
bir süre sonra paket anahtarlama kavramı ortaya atıldı.
 Bu kavram bugünkü İnternet’in temelini oluşturdu.
 Bu konsept birçok ağın oluşmasına yol açtı. Örneğin İngiltere’de üniversiteleri birbirine
bağlayan JANET adında X.25 paket anahtarlama protokolü kullanan bir ağ oluşturuldu.
 Bu ve benzeri birçok özel ağ zamanla oluşurken yeni problemler ortaya çıktı.
 Birçok ağ özeldi ve farklı protokoller kullanıyorlardı. Dolayısıyla birbirleri ile
konuşamıyorlardı.
 Bu problemleri aşmak amacıyla yine ARPA bünyesinde standart bir protokol oluşturma
çalışmaları başladı.
 1974 yılında Internet Transmission Control Protocol (TCP/IP) adında bir protokolün önerisi
yapıldı ve 1977 yılında bu protokol başarılı bir şekilde uygulandı. 1981 yılında spesifikasyon
yayınlandı.
 1982 yılında ise adapte edilerek birçok ağ TCP/IP protokolü kullanmaya başladı.
4
ARPANET’in Gelişimi
5
 1990’ların başında Gopher adında
bir bilgi alma sistemi
kullanılıyordu.
 Bu sistem dosyaların linklerine
ulaşılabilecek menüleri sunuyor ve
İnternet üzerinden doküman
paylaşımının sağlanmasına
yardımcı oluyordu.
 Özellikle üniversiteler ve büyük
şirketler tarafından kullanılıyordu.
 1993 yılında Gopher üreticisi olan
Minnesota Üniversitesi bu sistem
için lisans ücreti almaya
başlayacağını açıkladı.
 Bunun üzerine birçok organizasyon
alternatif sistem arayışlarına
başladı.
6
 O zamanlarda, CERN çalışanı olan Tim Bernes-Lee,
birbirilerine linkler aracılığı ile bağlı olan metin
dosyalarından oluşan (hypertext) bir bilgi sisteminin
paylaşımı üzerinde çalışıyordu.
 1991 yılında bu dosya sisteminin sunumunu
gerçekleştirmek için bir sunucu oluşturdu.
 Ve daha sonra bu dosyaları sunucudan alarak
okuyan bir uygulama geliştirdi.
 Bu uygulamaya WorldWideWeb adını verdi. Böylelikle, WorldWideWeb ilk web tarayıcı
uygulaması oldu.
 1993 yılında CERN, WorldWideWeb’in kaynak kodunu açtı ve halka yaydı.
 Aynı yılda NCSA, web tarayıcı ve Gopher’ı birleştiren Mosaic adında bir uygulama yayınladı.
Mosaic sayesinde World Wide Web ve İnternet oldukça yaygınlaştı.
 Sonraki yıllarda web tarayıcıları ve web tarayıcılar üzerine araştırmalar oldukça yaygınlaştı.
 Örneğin Telenor 1994 yılında Opera adını verdiği ilk web tarayıcıyı yayınladı.
7
 Web’in gelişmesi, bu teknoloji üzerinden ticaret yapmak isteyenlere fırsat oldu.
 Mark Andersen, NCSA’dan ayrıldı ve Jim Clark ile Mozaic Communications şirketini kurdu. Bu
şirkete daha sonra Netscape Communications Corporation adı verildi ve 1994 yılında ilk
tarayıcı sürümü olan Netscape Navigator 1.0 sürümünü yayınladı.
 Öte yandan, Spyglass Inc. adında bir şirket (NCSA’nın ticari kolu) Mosaic teknolojisini
Microsoft’a lisansladı ve 1995 yılında Internet Explorer doğdu.
 Bundan sonra, Netscape ve Internet Explorer arasında, tarayıcı savaşları adı verilen bir
rekabet başladı. Opera web tarayıcısı da bu arada varlığına devam etti.
 Günümüzde, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Chrome, Opera, Apple Safari gibi çeşitli
tarayıcılar kullanılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan bu tarayıcılara ek olarak, özellikle mobil
cihaz üreticileri tarafından, kendi cihazları için tasarlanmış bir çok başka araç da
bulunmaktadır.
 Tüm bu tarayıcıların, ziyaret edilen siteyi doğru şekilde anlaması ve göstermesi, belli bir
standardın oluşturulmasına bağlıydı.
8
 1994 yılında Tim Berners-Lee, World Wide Web Consortium (W3C) isminde bir organizasyon
kurdu.
 Vizyonu, web’i oluşturan protokol ve teknolojilerin standardizasyonuydu.
 Devam eden yıllarda, HTML 4.01, PNG resimleri ve Basamaklı Stil Sayfaları (CSS) için birçok
spesifikasyon yayınladı.
 Ancak bu spesifkasyonlar birer öneriydi ve uygulamak mecburi değildi.
 W3C çok da tanınmadığından ötürü, tarayıcı üreticileri tarafından pek dikkate alınmadı ve
uygulanmadı.
9
 1998 yılında, Internet Explorer 4 ve Netscape Navigator 4 piyasayı domine ediyordu.
 Internet Explorer 5 sürümü ile birlikte Microsoft ticari ve kapalı bir dinamik HTML sürümü
çıkarttı.
 Bu gelişme ile birlikte web geliştiricileri 5 farklı Javascript bilmek zorunda kaldılar.
 Sonuç olarak bir grup profesyonel web geliştiricisi bir araya gelerek kendilerine Web
Standarts Project (WaSP) adını verdiler.
 Amaçları W3C önerilerini, standart olarak adlandırarak tarayıcı üreticilerini bu standartları
kullanmaya teşvik etmekti.
 Bu amaçla reklam kampanyaları ve bilgilendirme çalışmaları başlattılar.
 Tarayıcı üreticilerine ve W3C organizasyonuna standartları yaygınlaştırmak adına ciddi
katkılarda bulunmaya çalıştılar.
 Bu katkıya o zamanlar yalnızca Opera cevap verdi.
10
 2000 yılında Microsoft, Internet Explorer 5’in Macintosh sürümünü yayınladı. Bu çok önemliydi
çünkü Macintosh sisteminin ilk tarayıcısı olan bu tarayıcıda, Microsoft, W3C’nin bir takım
önerilerini destekledi.
 Opera da zaten bu önerileri destekliyordu. Böylelikle web geliştiricileri epeyce rahatladı.
 WaSP, Netscpae Navigator’ın 5 sürümünü yayınlamasını, W3C önerilerini uygulamak için
geciktirmesini önerdi. Bu çalışma Firefox’un temelini oluşturdu.
 Aynı zamanda Macromedia ile Dreamweaver için de görüştüler.
 O zamandan sonra, 2003 yılına kadar, W3C’nin önerileri standart olarak tanınmaya ve yaygın
bir şekilde uygulanmaya başlandı.
11
 W3C standartları, web sitesi inşasında izlenmesi gereken bir kılavuzdur. Bu standartlar,
temelde şu konularda iyileştirmeler sağlar:
 Site içeriğinin doğru okunması
 Site içeriğinin hızlı aktarılması
 Arama motorlarının yaygınlaşması ve çalışma yöntemlerinin karmaşıklaşması, W3C
standartlarının önemini daha da artırmıştır. Google gibi büyük arama motorları,
indeksledikleri sitelerin W3C standartlarına uyumunu önemserler. Standartlara uygunluk,
arama sonuçlarında listelenen sitelerin sıralamasını etkiler. Arama motorlarının mantığı
oldukça basittir:
 Aranan bilgiyi içeren iyi web siteleri, profesyoneller tarafından hazırlanır. Profesyoneller tarafından
hazırlanmış bir web sitesi, W3C standartlarına uygun olacaktır.
 W3C standartlarına uyum, web sitesinin güncelleştirilmesi ve bakımı sırasında önemli zaman
tasarrufları sağlayacak, oluşabilecek kodlama hatalarının sayısını en aza indirecektir.
 Kişi veya kurumlar, web sitelerinin bu standartlara ne kadar uygun olduğunu
http://validator.w3.org/'daki adres formuna sitelerinin adresini yazarak öğrenebilirler.
12
 2003 yılından sonra web standartları gelişmeye devam etti. Bu dönemlerde HTML 4.01 ve
XML’in daha katı kurallarıyla oluşturulmuş olan XHMTL 1.0 mevcuttu.
 W3C, HTML standardını geliştirmek yerine daha katı söz dizimi kuralları olan XHTML
sürümünden devam etmeyi uygun gördü ve XHTML 2.0 standardını çıkarttı. Ancak bu standart
geriye doğru uyumlu olmadığı için pek rağbet görmedi.
 2004 yılında farklı şirketlerde geliştiriciler daha iyi ve zamanın şartlarına göre, geriye doğru
uyumlu yeni bir HTML standardı oluşturmak için çalışmaya başladılar. Sonuç, Web
Uygulamaları 1.0 spesifikasyonuydu.
 2007 yılında pek çok çalışmadan sonra bu spesifikasyona HTML5 adı ile devam edilmesine
karar verildi.
 HTML5, geliştiriciler ve tasarımcılar için oldukça iyi bir spesifikasyon oldu. Bunun başlıca
sebepleri şunlardı:
 Geriye doğru büyük ölçüde uyumludur.
 HTML’ye güçlü yenilikler katar. Belli eklentilere gerek duyulmaz. Video vb.
 Dinamik uygulamalar geliştirmek daha kolaydır.
 Açık bir şekilde belirlenmiş ayrıştırma algoritması sunar ve dolayısıyla uyumluluk artar.
13
 CSS’in gelişimi HTML’ye nazaran biraz daha rahat olmuştur.
 2000 yılında CSS2 standardı hemen hemen tamamlanmıştı ve onun eksiklerini gidermek için
CSS3 standardının tasarımına başlandı. 2006 yılında CSS3 kullanılmaya başlandı.
 Bugün HTML5 ve CSS3 artık web standardı haline gelmiştir.
Spesifikasyon
Yayınlanma Tarihi
HTML 2.0
Kasım 1995
HTML 3.2
Ocak 1997
HTML 4.0
Nisan 1998
HTML 4.01
Aralık 1999
HTML 5
2007  Ekim 2014
HTML 5.1
Kasım 2016
HTML’nin Tarihsel Gelişimi
14
Internet’in doğuşundan günümüze WEB’in tarihsel gelişimi
1969
ARPANET
1982
TCP/IP
1991
WWW
1994
W3C
1995
HTML 2.0
2000
CSS 2
2006
CSS 3
2014
HTML 5
15
16
 İletişim
 Internet ve www (Web)
 Web Üzerinde Haberleşme
 İstek / Cevap Çevrimi
 URL Yapısı ve Web Sunucular
 Hyper Text Nedir?
 Web Teknolojileri
 Problem : A ve B noktası arasında iletişim kurmak…
A
B
A
B
A
B
 Çözüm :
 Adım 1 : A ve B arasında bir bağlantı hattı oluştur.
 Adım 2 : A ve B noktalarına iletişim kuracak aygıtlar
yerleştir ve bu aygıtları bağlantı hattını kullanarak
birbirine bağla.
17
 En basit ifadeyle Internet, noktalar arasındaki bağlantıdır.
A
INTERNET
B
 Günümüz dünyasında kullanıldığı anlamıyla;
Internet, International Network (Uluslararası ağ), tüm
dünyayı saran bir iletişim ağıdır.
 Internet tüm dünyayı saran bir bulut gibidir ve bu yüzden
bulut simgesiyle gösterilir.
INTERNET
18
 En basit ifadeyle Web, bağlantı hatlarıyla birbirine
bağlanan aygıtlardan oluşan bir ağdır.
A
B
WEB
 Günümüz dünyasında kullanıldığı anlamıyla;
Internet'e bağlanan tüm bilgisayarların oluşturduğu bir ağ
sistemidir.
 WWW, World Wide Web (Dünya çapında ağ)
 Çoğu zaman Web = www şeklinde kabul edilmektedir.
19
 Problem : A ve B noktasındaki aygıtlar nasıl haberleşecek…
 Çözüm :
TCP/IP
 Adım 1 : Ortak bir haberleşme dili olmalı.
HTTP
FTP
Telnet
SMTP
POP
…
 Adım 2 : Haberleşmenin kuralları belirlenmeli.
 Ortak dil, haberleşmenin türüne ve amacına göre
değişkenlik gösterebilir.
 Belirlenen kurallara protokol denir.
 Internette kuralları belirleyen TCP/IP protokolüdür.
A
B
 TCP/IP protokolü altında, farklı amaçlar için tanımlanan
farklı alt protokoller vardır. HTTP, FTP, …
20
 A ve B’deki bilgisayarlar ortak protokolü
kullanarak birbiri ile haberleşebilirler.
 Protokol gereği, bilgisayarlardan biri istekte
A
B
bulunur; diğer bilgisayar bu isteğe cevap verir.
 Cevap olumlu ya da olumsuz olabilir.
 İstek ve cevap, her ikisi de hat boyunca iletilen
İstek
elektronik bilgiden ibarettir.
Cevap
 İstekte bulunan bilgisayara istemci,
 İsteği cevaplayan bilgisayara da sunucu adı verilir.
İstek
Cevap
 Şekilden de görüldüğü gibi, istemci ve sunucu rol
değiştirebilirler. Ancak bazı bilgisayarlar özellikle
istemleri karşılamak üzere (sunucu olarak)
tasarlanırlar.
21
 World Wide Web sisteminde yer alan hemen hemen bütün sayfalar aynı dil ile yazılır. (HTML)
 Bu sayfalar ortak bir protokol kullanılarak taşınır. (HTTP)
 Bilgisayarın web sitelerinde gezinti yapabilmesi için kullanılan programlara web browser
denir.
 Web iletişiminin temel kurallarını HTTP belirler.
 HTTP sayesinde bir istemci makine (kişisel bilgisayar vb.), bir web sayfasını edinebilmek için
ilk olarak kendisinin istekte bulunması gerektiğini bilir.
 Bunun için sunucuya bir istek gönderir.
 Sunucu web sayfalarının tutulduğu bir cihazdır. Web sayfasına bir adres yazdığınızda, sunucu
isteğinizi alır, istediğiniz web sayfasını bulur ve bilgisayarınıza gönderir.
 Bilgisayarınızdaki web tarayıcı programı ise bu web sayfasını görüntüler. Bu iletişimin
tamamına istek/cevap çevrimi adı verilir.
22
1. Her bir istek/cevap çevrimi web tarayıcı uygulamasının adres çubuğuna bir URL yazılması ile
başlar.
 URL (Universal Resource Locator – Evrensel Kaynak Yolu Belirleyici), örn. http://www.google.com
 Internet üzerinde, IP Numarası adı verilen adresler kullanılarak bilgisayarlar birbiri ile haberleşirler.
 Ancak IP No’sunu (örn. 17.149.160.10) hatırda tutmak zordur ve bu yüzden URL kullanılır.
 Her URL aslında bir IP No’suna karşılık gelir.
 IP No ve URL arasındaki eşleştirmeyi yapan sistem DNS (Domain Name System)’dir.
 DNS, internete bağlı tüm bilgisayarların adreslerinin tutulduğu bir dizin hizmetidir.
2. Yazılan URL adresi, bir DNS sunucusuna gönderilir. İlgili URL adresine ait mevcut bir IP adresi
varsa, DNS sunucu ilgili isteği bu adrese yönlendirir.
3. Daha sonra web tarayıcı ilgili IP adresindeki cihaza bir çağrı gönderir ve cevap bekler.
4. Herşey yolunda giderse sunucu, istemciye her şeyin yolunda olduğuna dair bir mesaj ve
beraberinde talep ettiği web sayfasını gönderir.
23
Web Browser
1
DNS
Sunucu
URL
IP
Web
Sunucu
INTERNET
İstemci
Web sayfası isteği
2
İstek
HTTP
HTML
Cevap
24
25
 Bir sitenin adresi (URL) çoğu zaman yalın olarak karşımıza çıkmaz.
 http://www.meb.gov.tr/html/maarifvakfikanunu/maarifvakfikanunu_0.html
Protokol
Ana Dizin
Alt dizinler
Dosya
C
 Web sunucular, internette yayınlayacakları her site için yeni bir dizin
oluştururlar.
 Her bir site için, alt dizinler ve her dizin için dosyalar bu alanda depolanır.
Users
My Documents
Websites
Company
index.htm
products.htm
26
Yandaki şekilde verilen klasör yapısına göre,
C
«index.htm» dosyasının diskteki kesin (mutlak) yolu:
Users
C:\\Users\My%20Documents\Websites\Company\index.htm
My Documents
Ancak bir istemci, index.htm dosyasını görüntülemek istediğinde, dosyanın
mutlak yolunu yazmaz.
Çünkü sunucu, ilgili site için Company klasörünü ana klasör (root) olarak
belirler.
Websites
Company
http://www.domain.com/index.htm
index.htm
root
products.htm
27
My Documents
Websites
root
Yandaki klasör yapısına göre, logo.jpg dosyasına link verilmek
istendiğinde;
Company
index.htm
<a href=“images/logo.jpg”>
şeklinde ulaşım sağlanır.
products.htm
images
logo.jpg
28
My Documents
Websites
root
Yandaki klasör yapısına göre, shoes.htm sayfası içindeyken, bir üst
klasörde bulunan index.htm sayfasına dönmek istendiğinde;
<a href=“../index.htm”>
şeklinde ulaşım sağlanır.
Company
index.htm
products.htm
catagories
Yani sunucu içindeki bir üst klasöre erişmek için « ../ » karakteri
kullanılır.
shoes.htm
shirts.htm
29
 HTML, Hyper Text Markup Language, (Hiper Metin İşaretleme Dili)
 HTTP, Hyper Text Transfer Protocol, (Hiper Metin Transfer Protokolü)
Hyper Text,
 Metin
 Resim
 Link, vb.
gibi farklı türdeki içeriklerin bir arada bulunduğu bir yapıdır.
Web sayfaları HTML dilinde yazılır ve, içerik Hyper Text yapısındadır.
30
Web Sayfası
HTML
CSS
Javascript
Sunucu-tarafı
diller
Uygulama
gerektiren
içerikler
Eklentiler
PHP
ASP
JSP
Web’de kullanılan teknolojiler
31
 World Wide Web sisteminin 3 temel yapı taşı HTML, CSS ve JavaScript’tir.
 HTML, bir dokümanın parçalarının yerleşimlerini ve stillerini, etiketler yardımıyla belirten bir
işaretleme dilidir.
 CSS, Basamaklı stil sayfası (Cascading Style Sheet) bir elemanın nasıl pozisyonlanması ve stil
verilmesi gerektiğini belirtir.
 JavaScript, web sitesine dinamik fonksiyonellik katmak için kullanılır. Ek programlara ihtiyaç
duymadan direk tarayıcı üzerinde çalışan JavaScript programları yazılabilir. Sayfalara güçlü
interaktiflik ve dinamik özellikler katar.
32
 Web tarayıcılar yalnızca web standartları gibi belli teknolojileri göstermek üzere dizayn
edildiklerinden, bu teknolojiler dışındaki bir içerik geldiği takdirde, uygulama ya da eklenti
kullanarak bu işlemi yerine getirirler.
 Örneğin, Word dokümanı, PDF dokümanı, zip dosyası vb. bir içerik gelirse, tarayıcı bunu
açmak veya indirmek için soru sorar. İçerik bilgisayarınıza indirildikten sonra uygun program
vasıtasıyla açılır.
 Bu tür içeriklere uygulama gerektiren içerikler adı verilir.
 Diğer yandan Flash filmi, Java applet’ı, müzik vb. bir içerik geldiği takdirde ise bu içeriği
açmak için web tarayıcı uygulamanız sistemde kurulu olan ilgili eklentiyi kullanır. Eğer eklenti
yok ise kurulması için gereken linki gösterir. Bu eklenti yardımıyla ilgili içerik işlenerek web
tarayıcı içerisinde sunumu gerçekleştirilir.
33
 Statik web sitesinin içeriği sabittir, değişmez. Herhangi bir zamanda gelen tüm ziyaretçilere
aynı içerik gösterilir.
 Dinamik sitede ise sunucuda tutulan içerik aynıdır. Bu içerik php, jsp, asp gibi bir dil ile
yazılmış dosyalardır.
 İstemci, sunucudan herhangi bir sayfayı talep ettiğinde, sunucu ilgili sayfaya ait HTML çıktısını
üretir ve bunu istemciye gönderir.
HTML
34
35
 HTML Etiketleri
 HTML Yapısı
 HTML ile Biçimlendirme
( TAG )
 HTML dili etiketlerden ( tag ) oluşan bir yapıdadır.
 Etiket
< işareti ile başlar > işareti ile biter.
 Her etiket bir komut ya da yönerge belirtir.
 Web tarayıcı, bu etiketleri gördüğü zaman, yorumlaması gereken bir komut olduğunu bilir.
 Örneğin;
 <html> : bir html sayfası oluştur
 <br> : bir alt satıra geç
 <p> : paragraf oluştur
36
 Bazı etiketler tek başına kullanılır.
 <br>, <img>…
 Bazı etiketler ise başlangıç ve bitiş etiketi olarak kullanılır. Örneğin;
 <b> … </b>
 Yukarıdaki örnekteki etiketlerin ilki başlangıç sonraki bitiş etiketidir.
 Anlamı, bu etiketler arasına yazılan metni «koyu – bold» olarak göster, demektir.
 Dolayısıyla, söz konusu metnin başlangıcı ve bitişinin belirlenmesi gerekir.
 HTML dilinde, etiketlerin çoğu bu şekilde kullanılır.
 Bir etiket
</
ile başlıyorsa, bunun anlamı, onun bir bitiş etiketi olduğudur.
37
 Etiketler iki kısımdan oluşur.
 Etiketin kendisi
 Etiketle ilgili özellikler (öz nitelikler)
Başlangıç etiketi
Start tag
Bitiş etiketi
End tag
<div id=‘‘footer’’ > … </div>
Öz nitelik
Attribute
 Etiket, içeriğin ne tür bir nesne olduğunu belirler.
 Öz nitelik ise, etiketle ilgili ek bilgileri belirler. Kimlik, bağlantı adresi, yazı rengi vs…
38
 HTML etiketleri matematikteki parantezler gibidir. Açılmış bir etiket mutlaka kapatılmalıdır
ki, tarayıcılar HTML kodlarını düzgün yorumlasınlar ve sayfalar kullanıcıların ekranlarında
düzgün görünsün.
 Hatalı etiketler internet tarayıcılar tarafından göz ardı edilirler. Tarayıcılar bu etiketler
yokmuş gibi davranır ve sayfayı ona göre yorumlar. Bu durum bazen sorun olmayabilir, fakat
çoğu zaman web sayfasında istenmeyen görünümlere sebep olur.
 Bu tür sorunların kısmen önüne geçmek için, etiketleri yazarken başlangıç ve bitiş etiketlerini
art arda yazıp sonra aralarını doldurmak en doğru yöntemdir. Böylece etiketleri kapatmayı
unutmanın önüne geçilmiş olur.
 Etiketleri yazarken büyük harf yada küçük harf olması fark etmez. Fakat yazım tekniği olarak
küçük harf kullanılması daha uygundur. (XHTML’de büyük-küçük harf ayrımı vardır.)
39
<html>
<head>
( Sayfa ile ilgili bazı bilgiler bu kısımda yazılır. )
</head>
<body>
( Ekranda gösterilecek her şey burada yazılır. )
</body>
</html>
 HTML dosyaları temel olarak başlık ve gövde bölümlerinden oluşurlar. Kod yazarken önce
HTML olduğunu belirtmek, ardından başlık (head) kısmını doldurmak gerekir. Daha sonra ise
gövde metni (body) yazılmalıdır.
40
 Başlık metni içine, yani <head> ve </head> etiketleri arasına yazılanlar sayfa hakkında
bilgiler içerir.
 Anahtar kelimeler (meta), sayfanın başlığı (title) ve sayfanın karakter seti gibi bilgiler burada
yer alır.
 Görünürde <head> etiketleri içerisinde daha az içerik bulunmaktadır.
 Bu içerikler kullanıcılara gösterilmez.
 Bu içerikleri, web tarayıcı, dokümanınız hakkında daha detaylı bilgi edinmek için kullanır.
<html>
<head>
<title>Sayfamızın başlığı</title>
<meta charset="utf-8">
</head>
<body>
</body>
</html
41
 Gövde metni içine ise, kullanıcının tarayıcısında görmesini istediğimiz içerikleri yazarız. HTML
dosyasının en geniş bölümünü oluşturur.
 <body> ve </body> etiketleri arasında yer alır ve sayfada sunulmak istenen bütün görsel
ögeler bu alana yazılır.
42
 HTML’de ilk aşamalardan birisi boşluk karakterini öğrenmektir.
 HTML’de birden fazla boşluk karakteri yalnızca tek bir boşluk karakteri olarak değerlendirilir.
43
 Eğer boşluk karakterlerinin yazıldığı gibi görüntülenmesini istiyorsak <pre> etiketi kullanılır.
44
 Paragrafları belirten etiket <p> dir. Paragraf bittiğinde </p> ile kapatılmalıdır. Bu etiket
kullanıldığında paragraf başı yapılır ve paragraflar arasında boşluk oluşur.
 Sadece bir alt satıra geçmeyi sağlayan etiket ise <br> ‘dir. Bunun bitiş etiketi yoktur.
45