PowerPoint Sunusu - Acıbadem Hemşirelik
advertisement
VERİ TOPLAMA YÖNTEM VE ARAÇLARI & VERİ TOPLAMA ARAÇLARININ GÜVENİRLİK VE GEÇERLİLİĞİ Öğr. Gör. Elif ATEŞ* * Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Hemşirelik Bölümü SUNU PLANI 1- Verinin Anlamı 2- Veri Kaynakları 3- Veri Toplama Yöntem ve Araçları 4- Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği - Güvenirlik - Geçerlik Verinin Anlamı http://www.kentyasam.com/hemsirelikte-arastirma-odulu-verildi-hbrdty29392.html Hasta bakım sonuçları, pozitif yönde etkilenir. Hemşirelik alanında araştırma yapmak, teorik bilgiyi arttırılır, hemşirelik uygulamalarına güçlü bir bilimsel taban oluşturur. Bunların sonucunda Ünsal, A., Ergül, N. (2010). Türkiye'deki hemşirelik araştırmalarında kullanılan veri toplama araçları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7, (1), 432438. Verinin Anlamı Bir araştırmacı, araştırma planlarken öncelikle amaca yönelik, değişkenleri saptamak için VERİLERİ ve VERİ KAYNAKLARINI belirlemelidir. https://www.bayesarastirma.com.tr/pazararastirmasi-pazar-arastirmasi-konulari/ Verinin Anlamı VERİ: Bir araştırmada sorunun çözümünü sağlamak amacıyla derlenen bilgilere denir. https://radore.com/blog/buyuk-veri-ne-kadar-buyuk.html Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.597f2b16e1b777.15301742. Erişim Tarihi: 31.07.2017. Verinin Anlamı http://aagelisim.com.tr/kurumsal-gelisim-surecinde-veri-toplama-geregi-ve-yonetimi/ «Değişkenlere yönelik tam ve doğru verinin, hangi yöntemlerle nasıl ve nereden toplanacağıdır» Araştırmada değişkenler saptandıktan sonraki aşama… Aksakoğlu, G. (2006). Sağlıkta Araştırma ve Çözümleme. İzmir: D. E. Ü. Rektörlük Basımevi. Verinin Anlamı https://www.gidahatti.com/hipertansiyon-nedir-idealtansiyon-olcumu-nasil-olmalidir-54017/ Hemşireler çalışma hayatında; kan basıncı, yaş, kilo, boy ve laboratuvar testleri için örnek alma gibi birçok alanda veri toplarlar. FAKAT Hemşirelik uygulamasında veri toplama ile hemşirelik araştırmaları için veri toplama kavramları birbirinden farklıdır. Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Verinin Anlamı Bir araştırma için veri toplamaya hazırlanırken, verinin doğru toplanma yöntemlerinin YANI SIRA Hangi verinin toplanması gerektiğine de karar verilmesi gerekir. Aksakoğlu, G. (2006). Sağlıkta Araştırma ve Çözümleme. İzmir: D. E. Ü. Rektörlük Basımevi. Verinin Anlamı http://pazarlamaci.blogspot.com.tr/2006/05/amacmz-ne.html Hangi Veriyi Toplayacağız? http://kitap.cokbilgi.com/roman/amacimiz-ne/ Bunu Araştırmamızın Amacı Belirler. Verinin Anlamı «Araştırma yapmışken şu veriyi de toplayalım» Mantığı; Araştırma amacından sapmalara Araştırmada karmaşıklığa Disiplinden uzaklaşmaya Gereksiz veri karmaşasına Sonuçların kesin ve netliğinde kısıtlılıklara neden olur. Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. Verinin Anlamı Araştırma yaparken veri toplama işlemleri objektif ve sistematik olmalıdır. Objektiflik Kavramı, Sistematik Kavramı, Araştırmacının kişisel önyargı, inanç, değer ve tutumlarını veri toplama sürecine yansıtmamasıdır. Verilerin her bir denekten tutarlı, değişmez ve standart yollarla toplanmasıdır. Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Veri Kaynakları Verilere İki Yolla Ulaşılabilir! Var Olan Veriler Kayıtlı veriler İkincil analiz Meta analiz Tarihsel araştırmalar Hastane ve hasta kayıtları Bakım planları, vb.. Yeni Veriler Veriler yeni toplanacak ise, araştırmacı hangi veri toplama yöntemini ve aracını kullanacak belirlemelidir. Veri Kaynakları – Var Olan Verilere ÖRNEK! Ertem ve ark. (2009), Hatalı Tıbbi uygulamalar (Malpraktis) ile İlgili Retrospektif Bir İncelemede Amaç; Toplumun her kesiminde görülebilen, günlük gazetelere konu edilen tıbbi hataların yıllara göre neler olduğu, nasıl sonuçlandığı ve yasal süreçlerinin nasıl işlediğini yansıtmaktır. Ertem, G., Oksel, E. & Akbıyık, A. (2009). Hatalı tıbbi uygulamalar (malpraktis) ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi, 84 (1), 1-10. Veri Kaynakları – Var Olan Verilere ÖRNEK! Ertem ve ark. (2009), Hatalı Tıbbi uygulamalar (Malpraktis) ile İlgili Retrospektif Bir İncelemede Örneklem; 01 Ocak 2000- 31 Aralık 2007 tarihlerinde internet aracılığıyla arşivine ulaşılan, 18 gazetenin hatalı tıbbi uygulama, doktor hatası, hemşire hatası, yanlış tedavi, vb. kelimelerle tarama sonucunda 172 haber örneklemi oluşturmuştur. Bu çalışmada, araştırmacılar kayıtlı verileri kullanmışlardır. Ertem, G., Oksel, E. & Akbıyık, A. (2009). Hatalı tıbbi uygulamalar (malpraktis) ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi, 84 (1), 1-10. Veri Toplama Yöntem ve Araçları Veri Toplama Yöntemleri Bildirime Dayalı Yöntemler Biyofizyolojik Ölçümler Gözlemsel Yöntemler - Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. - Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Bildirime Dayalı Yöntemler Yapılanmış Bildirime Dayalı Yöntemler Yapılanmamış/Yarı yapılanmış Bildirime Dayalı Yöntemler Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. 1. Anketler 2. Ölçekler 3. Kısa öyküler 4. Q sıralama 1. Tümüyle yapılanmamış görüşme 2. Yarı yapılanmış görüşme 3. Odak grup görüşmesi 4. Biyografi 5. Günlükler Yapılanmış Bildirime Dayalı Yöntemler Anketler hemşirelik araştırmalarında veri toplamada sıklıkla kullanılır. Amaca göre sıralanmış sorulardan oluşur. http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 Tek tek bireylere uygulanabildiği gibi toplu olarak ta uygulanabilir. Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. Yapılanmış Bildirime Dayalı Yöntemler Anket Hazırlığında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar; http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 Anket Sorularının Hazırlanması Soru Tipleri Maddelerin Tekrar Değerlendirilmesi Yönergenin Yazılması Pilot Uygulama Anketlerin Uygulanması - Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. - Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Anket Sorularının Hazırlanması Anketlerdeki maddeler (sorular) ilgili literatür incelenerek benzer kavramlarla oluşturulabilir. http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 Dikkat Edilmesi Gerekenler; - Soru türü seçimi; açık uçlu, kapalı uçlu, çoktan seçmeli, - Soru sayısı problemi ortaya çıkarmalı fakat katılımcıyı sıkmamalı, Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. Anket Sorularının Hazırlanması Dikkat Edilmesi Gerekenler; http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 - Sorular uygun bir sıralamada olmalı, - Sorular açık net anlaşılır olmalı, - Sorularda soyut, tıbbi terimler kullanılmamalı, halk dilinde olmalı, - Sorular araştırma amacının dışına çıkmamalıdır. Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. Soru Tipleri http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 - Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. Aksakoğlu, G. (2006). Sağlıkta Araştırma ve Çözümleme. İzmir: D. E. Ü. Rektörlük Basımevi. Tezcan, S. (1992). Epidemiyoloji Tıbbi Araştırmaların Yöntem Bilimi. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı. Maddelerin Tekrar Değerlendirilmesi Maddeler anketin amacına uygun mu? Tekrarlayan maddeler veya seçenekler var mı? Maddeler okunduğunda anlaşılıyor mu? Örneklem grubu için uygun sorular mı? Anketin şekilsek düzeni uygun mu? http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdeta y-iste-anket-sonuclari-1386 Kontrol edilmelidir. Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Yönergenin Yazılması Yönergenin yazılması Anketin başında açıklayıcı bilgilerin olduğu bir yönerge olmalıdır. Örneğin… http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 Pilot Uygulama Anket örneklem grubuna uygulanmadan önce örneklemin %10’una uygulanması önerilmektedir. http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 Verilen yanıtlar kaydedilir ve değerlendirilir, anlaşılmayan veya sıkıntı yaratan maddeler tekrar değerlendirilir. Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Anketlerin Uygulanması Anketler Çeşitli Yollarla Uygulanmaktadır. http://www.kadirlipostasi.com.tr/haberdetayiste-anket-sonuclari-1386 Posta yolu ile uygulama Elektronik posta yoluyla uygulama Telefonla uygulama Bireysel veya gruba uygulama Web anketleri Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Yapılanmış Bildirime Dayalı Yöntemler Ölçekler tutum, davranış, ilgi, yetenek, beceri gibi soyut kavramların ölçümünde kullanılır. Ölçekler soyut verileri sayısal değerlerle ifade ederek somut veriye dönüştürebilir. Farklı çeşitleri olmakla birlikte en sık kullanılan çeşidi likert tipi ölçeklerdir. Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. http://olcek1e1.blogspot.com.tr/ Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği- Likert Tipi Ölçeğe ÖRNEK! Hiç uygun değil Uygun değil Biraz uygun uygun Tamamen uygun 1. Sıkıntılı zamanlardan sonra kendimi çabucak toparlayabilirim 2. Stresli olayların üstesinden gelmekte güçlük çekerim 3. Stresli durumlardan sonra kendime gelmem uzun zaman almaz 4. Kötü bir şeyler olduğunda bunu atlatmak benim için zordur 5. Zor zamanları çok az sıkıntıyla atlatırım 6. Hayatımdaki olumsuzlukların etkisinden kurtulmam uzun zaman alır Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3 (1), 93-102. Gözlemsel Yöntemler Genellikle nitel çalışmalarda kullanılmakla beraber nicel çalışmalarda da kullanılmaktadır. Görüşme ve Gözlem yoluyla veri toplanır. Yapılandırılmış veri toplama araçları kullanılır. Bunlar; Kategori Sistemi ve Kontrol Listesidir. - Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. - Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Kontrol Listesi Örneği Biyofizyolojik Ölçümler Fizyolojik bir değerin, oranının veya hacminin ölçüldüğü bir yöntemdir. Örneğin; boy-kilo, kan basıncı, ateş ölçümü, kan, idrar örnekleri vb. http://www.medikal-urunler.com/tansiyon-aletleri/omron.html - Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. - Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği Araştırmalarda kullanılan ölçüm araçları ile toplanan veriyi evrene genelleyebilmek için araçların geçerlik ve güvenirlik gibi iki özelliğe sahip olması gerekir. Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği Güvenirlik Veri toplama aracının verileri doğru topladığı ve yinelenebilir olduğu bu özellik ile belirlenir. Bir ölçme aracının güvenilir olması, duyarlı, birbiriyle tutarlı ve kararlı ölçüm sonuçları vermesi, aynı değişkenin bağımsız ölçümleri arasındaki kararlılığı göstermesi demektir. - Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. - Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği Veri toplama araçlarının güvenirliği ölçüm araçlarının kararlılığı ve doğruluğu ile ilgilidir. Kullanılan ölçüm araçları ile neyi ölçmek istiyoruz? Neyi elde etmek istiyoruz? Ölçme aracımız araştırmamızın amacı doğrultusunda ölçmek istediğimiz veriyi doğru ölçebilir mi? Bu soruların cevaplarında, araçların Geçerliliği devreye girer Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği Geçerlik Bir veri toplama aracının «neyi» « nedenli» «isabetli/doğru» ölçtüğünü gösterir. Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği Geçerlik Örneğin; Hemşirelik okuluna giren öğrencilerin yeteneklerini saptamak için, boy ölçümleri yapılsa; titizlikle ölçme kurallarına uyularak en az yanılgı ve büyük tutarlılıkla boyları doğru ölçülür; yineleme sonuçları ile de aynı sonuçlar alınabilir. ANCAK !!! http://www.incisozluk.com.tr/w/beyler-boy%C3%B6l%C3%A7%C3%BCm%C3%BC-en-dogru-nasil-yapilir/ Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği Geçerlik Ancak; hemşirelik yeteneğinin boyla bir ilişkisi olduğunu bildiren hiçbir bulgu ya da kanıt bulunmadığından bu yapılan ölçümlerin güvenilir olmasına karşın yeteneği saptama açısından hiçbir geçerli yoktur. Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. Sonuç; Hemşirelik araştırmalarında kullandığımız veri toplama araçlarının seçimi, hazırlanması, kullanımındaki objektiflik, doğruluk ve en son olarak araçların geçerlilik ve güvenirliliği göz önünde bulundurulması gereken önemli noktalardır. KAYNAKLAR 1- Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. 2- Erdoğan, S., Nahcivan, N. & Esin, N. (2014). Hemşirelikte Araştırma. Süreç, uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. 3- Tezcan, S. (1992). Epidemiyoloji Tıbbi Araştırmaların Yöntem Bilimi. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı. 4- Ertem, G., Oksel, E. & Akbıyık, A. (2009). Hatalı tıbbi uygulamalar (malpraktis) ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi, 84 (1), 1-10. 5- Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3 (1), 93-102. 6- Aksakoğlu, G. (2006). Sağlıkta Araştırma ve Çözümleme. İzmir: D. E. Ü. Rektörlük Basımevi. 7- Ünsal, A. & Ergül, N. (2010). Türkiye'deki hemşirelik araştırmalarında kullanılan veri toplama araçları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7, (1), 432438. 8-Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK. GTS.597f2b16e1b777.15301742. Erişim Tarihi: 31.07.2017.
