Slayt 1 - İstanbul Tıp Fakültesi

Klinikte Analjeziklerin
Kullanımı
Dr.Emine Nur TOZAN
Analjezikler
Hastaya uygulanacak ilk ağrı kontrol
yöntemi
analjeziklerin verilmesidir.
İdeal bir analjezik
• Oral yoldan kullanıldığında etkili
olabilmeli
• Yeterli analjezik etkiye sahip olmalı
• Tolerans ve addiksiyon yapmamalı
• Yüksek merkezlerde spesifik etki
göstermeli
• Antidotu bulunmalı
Analjezik kullanım ilkeleri-I
• Veriliş yolu,doz ve düzeni her hasta için
•
•
•
•
•
ayrı değerlendirilmelidir.
Ağrı başladığında değil, düzenli aralıklarla
Kuvvetli opioidlerin etkileri ve yan etkileri
bilinmelidir.
Bebek ve çocuklara uygun dozda
İlaca başlarken ve değiştirirken dikkatli
izleme
İlaç ya da veriliş yolu değiştirilirken eşit
doz tablosu
Analjezik kullanım ilkeleri-II
• Yan etkilerini bilin ve tedavi edin
• Ağrıyı değerlendirirken plasebodan kaçının
• Tolerans gelişimi, fiziksel bağımlılıkve
•
•
•
yoksunluk sendromu izlenmelidir.
Fiziksel bağımlılık,psikolojik bağımlılık,
adiksiyon ayırdedilmelidir.
Hastanın psikolojik durumu izlenmelidir
Analjezik adjuvanlardan yararlanılmalıdır.
Doğru analjezik seçiminde;
• İlacın farmakolojik özellikleri
• Ağrının şiddeti
• Hastanın psikososyal özellikleri göz
önünde bulundurulmalıdır.
Analjezikler
Periferik etkili
Zayıf analjezikler
Nonopioidler
NSAİ
Diğerleri
Santral etkili
Güçlü analjezikler
Opioidler
Basamak tedavisi
Basamak tedavisi
Analjezikler
• Opioid
• Nonopioid
• Adjuvan analjezikler
Nonopioid analjezikler
A) NSAI ilaçlar
B) Diğerleri
(parasetamol, metamizol)
Nonopioidlerin Avantajları
•
•
•
•
•
•
•
•
Akut ve kronik, Hafif ve orta şiddette ağrıda etkilidir
Kolay bulunabilir
Opioidlerle birlikte kullanılabilir
Opioid miktarını azaltır
Tolerans, fiziksel ve psikolojik bağımlılık yaratmaz.
Nonfarmakolojik yöntemlerle kombine
uygulanabilirler
Hasta ve yakınları tarafından kullanılabilir
Genellikle ucuzdur
NSAID
• Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar
sıklıkla kimyasal bir ortak özellik
göstermeyen fakat belirli terapötik
etkilere ve yan etkilere sahip
heterojen yapıda bileşikler
grubudurlar.
NSAID
• Analjezik + antipiretik + antienflamatuar
etki
• Hafif - orta şiddetli ağrılarda
• Analjezide tavan etkisi (celling effect)
• Tolerans ve addiksiyon yok
• Siklooksijenaz inhibitörleri (PG E2)
• Subkortikal düzeyde santral etki
Etki mekanizması
• Periferik prostaglandin sentez inhibisyonu
• Periferik ve santral prostaglandin
sentez inhibisyonu
Periferik etki mekanizması
Prostoglandin
PGH sentetaz1 (COX1) inhibisyonu
PGH sentetaz2 (COX2) inhibisyonu
Santral Etkiler
• Gabaerjik yollar üzerine indirekt etki
• Ağrı iletisinde spesifik G-proteinleri
•
üzerinden ikincil mesajcılar aracılığı ile
etki
NMDA/NO üzerinden etki
Klinik etkiler
Prostoglandinler
Ağrı
Enflamasyon
Ateş
Sindirim sisteminin korunması
Kan pıhtılaşması kontrolü
Uterus kontraksiyonu
Bronş çapının kontrolü
NSAİ
Analjezik etki
Antienflamatuar etki
Antipretik etki
Sinir sistemi hasarı, ülser
oluşumu
Kanama zamanının uzaması
Uterusta gevşeme
Aspirin astımı
NSAID’ların sınıflandırılması
Cox 1 spesific
aspirin (düşük doz)
valeril salisital
cox 2 selektif
meloksicam
nimesulid
cox 2 spesifik
celocoxib
flosulid
NSAİDlerin Yan etkileri
•
•
•
•
•
Gastrointestinal
Hepatik renal
Hemopoetik
Allerjik
Reye sendromu
Opioid kullanımında major
endikasyonlar
- Şiddetli akut ağrı
- posttravmatik ağrı
- postoperatif ağrı
- doğum ağrısı
- Şiddetli kronik ağrı
- kanser ağrısı
- kanser dışı kronik ağrı
Opioidlere bağlı yan etkiler
•
•
•
•
•
•
•
Bulantı-kusma
İdrar retansiyonu
Kaşıntı
İnjeksiyon sırasında yanma
Solunum depresyonu
MSS etkileri
Opiatların kesilmesi
Fiziksel bağımlılık
• Kronik opioid kullanımı sonrasında ilacın
aniden kesilmesi ile gelişen abstinans
sendromu (anksiete, irritabilite, ateş basması,
salgı artışı, rinore, terleme, bulantı, kusma,
kramplar) ile karakterizedir.
OPİOİDLERİN KULLANIM YOLLARI
GENEL SİSTEMİK KULLANIM
sakral
lumbar
torakal
servikal
transkutan
REJYONAL KULLANIM
EPİDURAL
kaudal
lumbar
torakal
servikal
nazal
sublingual
İNTRATEKAL
oral
sisternal
AÐRI
rektal
subkutan
intraventriküler
İ. Ü. İst. Tıp Fakültesi
ALGOLOJİ BİLİM DALI
im
iv
perinöral
Sekonder (Adjuvan) Analjezikler
• Primer olarak analjezik değildirler
• Analjeziklerin etkilerini arttırmak amacıyla
onlarla birlikte, yada bazı ağrı sendromlarında
tek başlarına analjezik olarak kullanılan
ilaçlardır.
Kullanılış Amaçları
• Analjezik ilaçlara dirençli ağrıların
kontrolünde
• Yan etkilerin azalması için analjezik ilaçların
dozunu azaltabilmek için
• Ağrı dışındaki semptomların tedavisinde
Adjuvan Analjezikler
• Çok amaçlı analjezikler
– antidepresanlar
– alfa-2 adrenerjik agonistler
– nöroleptikler
– kortikosteroidler
– topikal anestetikler
Adjuvan Analjezikler
• Nöropatik ağrı sendromlarında kullanılanlar
– antidepresanlar
– antikonvülsanlar
– GABA agonistler
– oral lokal anestetikler
– topikal anestetikler
– sempatolitikler
– NMDA reseptör blokerleri
– kalsitonin