Santral apne

ULUSLARARASI UYKU
BOZUKLUKLARI
SINIFLAMASI
Diagnostic and Coding Manual,
American Academy of Sleep Medicine (AASM)
The International Classification of Sleep
Disorders (ICSD)
ICSD II, 2005 / ICSD III 2014
UYKU İLE İLİŞKİLİ
HAREKET BOZUKLUKLARI
ICSD II, 2005
1.
2.
3.
4.
5.
Huzursuz Bacaklar Sendromu
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
Uyku ile İlişkili Bacak Krampları
Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma
Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu
8.
Bozukluğu
Tıbbi Durumlara Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket Bozukluğu
6. Uyku ile İlişkili Hareket Bozukluğu, Sınıflandırılmamış
7. İlac veya Madde Kullanımına Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket
ICSD III 2014
1.
2.
3.
4.
5.
Huzursuz Bacaklar Sendromu
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
Uyku ile İlişkili Bacak Krampları
Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma
Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu
6. Yeni Doğan Selim Uyku Miyoklonusu
7. Uyku başlangıcında propriospinal miyoklonus
8. Tıbbi Durumlara Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket Bozukluğu
9. İlac veya Madde Kullanımına Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket
Bozukluğu
10. Uyku ile İlişkili Hareket Bozukluğu, Sınıflandırılmamış
ICSD III 2014
IZOLE SEMPTOMLAR VE NORMAL
VARYANTLAR
- Aşırı Fragmanter Miyoklonus
- Hipnogojik ayak tremoru ve Alternan
bacak kası aktivitesi
- Uyku irkilmeleri (Hipnik atımlar)
Huzursuz Bacaklar Sendromu
Erişkin Tanı Kriterleri
( > 12 Yaş)
ICSD II, 2005
A. Hasta, genellikle, bacaklarında hareket etme ihtiyacına eşlik
eden veya onu ortaya çıkartan rahatsız edici veya hoş olmayan
bir duyumdan yakınır.
B. Hareket etme ihtiyacı ve hoş olmayan duyum uzanma ve
oturma gibi istirahat ve hareketsizlik durumlarında başlar veya
artar.
C. Hareket etme ihtiyacı ve hoş olmayan duyum, yürüme,
bacakları germe gibi hareketler sırasında, aktivite devam ettiği
süre boyunca, kısmi veya tam olarak geçer.
D. Hareket etme ihtiyacı ve hoş olmayan duyum, akşam veya
gece daha şiddetlidir ya da sadece bu zamanlarda ortaya çıkar.
E. Bu durum başka mevcut bir uyku bozukluğu, tıbbi veya
nörolojik hastalık, mental hastalık, ilaç ve madde kullanımı ile
açıklanamaz.
Huzursuz Bacaklar Sendromu
Pediatrik Tanı Kriterleri (2-12 Yaş )
ICSD II, 2005
Sadece A veya B ile C tanıyı karşılar
A. Çocuk, yukarıda belirtilen erişkinlerdeki tüm tanı kriterlerini
karşılar ve kendi anlatımı ile bacak rahatsızlığını tanımlar.
VEYA
B. Çocuk yukarıda belirtilen erişkinlerdeki tüm tanı kriterlerini
karşılar fakat kendi anlatımı ile bacak rahatsızlığını tanımlayamaz.
VE
C. Cocuk aşağıdaki bulgulardan en az ikisine sahiptir:
i. Yaşına uyan uyku bozukluğu
ii. Mutlak HBS tanısı olan biyolojik ebeveyn veya kardeş
iii. Polisomnografik olarak gösterilmiş uykuda saatte 5 veya daha
fazla periyodik ekstremite hareketi indeksi
Not: Çocukluk çağı olası veya mümkün HBS tanı kriterleri araştırma amaçlı
geliştirilmiştir ve Ulusal Sağlık Enstitüsü tanı çalışma grubunun raporu olarak aşağıda
bildirilmiştir.
Huzursuz Bacaklar Sendromu /Tanı Kriterleri
Alternatif İsim:Willis-Ekbom Hastalığı
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G25.81
A. Bacakları hareket ettirme dürtüsüne, genellikle rahatsız edici
veya hoş olmayan bir duyum eşlik eder veya bu dürtünün onun sonucu
olduğu düşünülür. Bu semptomlar:
1. uzanma ve oturma gibi istirahat ve hareketsizlik durumlarında
başlar veya artar.
2. yürüme, bacakları germe gibi hareketler sırasında, aktivite devam
ettiği süre boyunca, kısmi veya tam olarak geçer.
3. sadece akşam veya gece saatlerinde ortaya çıkar veya gündüze
göre belirgin olarak daha şiddetlidir
B. Yukarıdaki belirtiler diğer bir tıbbi veya davranışsal bir duruma
bağlı semptom ile tek başına açıklanamaz (örn. Bacak krampları,
pozisyonel rahatsızlık, miyalji, venöz staz, bacak ödemi, artrit, ayak
sallama)
C. HBS semptomları uyku bozukluğuna yol açar veya mental, fiziksel,
sosyal, iş, eğitim, davranış veya diğer bir fonksiyonel alanda
bozukluğa neden olur.
Huzursuz Bacaklar Sendromu /Tanı Kriterleri
Alternatif İsim:Willis-Ekbom Hastalığı
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G25.81
Not:
1. Bacakları hareket ettirme dürtüsü bazen rahatsız edici duyum eşlik
etmeksizin olabilir ve bazen bacaklara ilave olarak kollar veya vücudun
başka bir bölgesi etkilenebilir.
2. Çoçuklar için, bu semptomların çocuğun kendi ifadesi ile anlatımı
gereklidir.
3. Semptomlar çok şiddetli olduğunda, hareket ile rahatlama, hastalığın
başlangıcında olmak kaydı ile, belirgin olmayabilir.
4. Akşam veya gece saatlerinde şiddetlenme, hastalığın şiddeti,
uygulanan tedavi veya tedaviye bağlı artışın sonucu olarak, hastalığın
başlangıcında olmak kaydı ile, belirgin olmayabilir.
5. C kriterini, genetik veya epidemiyolojik çalışmalar gibi bazı
araştırmalarda ihmal etmek uygun olur. Bu durum çalışmada
belirtilmelidir.
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
ICSD II, 2005
A. Polisomnografi, tekrarlayıcı, fazlasıyla stereotipik
aşağıdaki şekilde olan ekstremite hareketlerini
gösterir:
i. 0,5-5 saniye süreli,
ii. Amplitüdu kalibrasyon sırasında ayak parmağı
dorsifleksiyonunun %25’ine eşit veya daha fazla
iii. Birbirini izleyen 4 veya daha fazla hareket
iv. 5 saniyeden daha uzun ve 90 saniyeden daha kısa
(tipik olarak 20-40 saniye aralık vardır) süreli aralıkla
tekrarlayan hareketler (ekstremite hareketinin
başlangıcından diğer ekstremite hareketinin
başlangıcına)
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
ICSD II, 2005
B. Uykuda PEH indeksi çocuklarda saatte 5’i
ve erişkinlerde saatte 15’in üzerindedir.
Not: Uykuda PEH indeksi, hastanın uyku ile ilişkili yakınmasıyla
birlikte değerlendirilmelidir. Çalışmalarda, yetişkinlerde daha
önce kabul edilmiş olan saatte 5 üzerindeki değerlerin solunum
olaylarıyla ilişkili uyanıklık reaksiyonlarını (duyarlı solunum izlemi
yapılarak) ve UPHB’nun diğer nedenlerini dışlamadığı
gösterilmiştir.
Yeni data Uykuda PEH İndeksi değerlerinin semptomatik ve
asemptomatik kişilerde kısmen örtüştüğünü gösterir ve bu
durum kesin bir değer vermekten çok klinik durumun önemini
vurgular.
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
ICSD II, 2005
C. Klinik olarak uyku bozukluğu veya gündüz
yorgunluk şikayeti vardır.
Not: Eğer uykuda PEH klinik uyku bozukluğu olmaksızın varsa uykuda PEH
polisomnografik bir bulgu olarak belirtilir, ancak UPHB tanı kriterlerini karşılamaz.
D. Uykuda PEH mevcut başka bir uyku bozukluğu, tıbbi
veya nörolojik hastalık, ruhsal bozukluk, ilaç kullanımı
veya madde kullanım bozukluğu ile açıklanmaz (örn.
apnelerin bitiminde ortaya çıkan hareketler, Uykuda PEH
veya UPHB olarak değerlendirilmemelidir).
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code:
G47.61
A. Polisomnografide, uykuda periyodik ekstremite hareketleri
(UPEH), American Academy of Sleep Medicine (AASM) Uyku ve
İlişkili Olayları Skorlama Kitapçığının son versiyonunda tanımlandığı
şekliyle gösterilmelidir.
B. Sıklık, çocuklarda > 5/saat, erişkinlerde > 15/saat’dir.
C. UPEH, klinik olarak anlamlı uyku bozukluğu veya mental, fiziksel,
sosyal, iş, eğitim, davranış veya diğer bir fonksiyonel alanda
bozukluğa neden olur.
D. UPEH mevcut başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik
hastalık veya mental bozukluk, le açıklanmaz (örn. Apneler ile
birliktelik gösteren hareketler skorlanmaz).
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code:
G47.61
Not:
1. UPEH Indeksi, hastanın uyku ile iligili şikayetleri göz önünde
bulundurularak yorumlanmalıdır. Erişkinlerde saatte 5
üzerindeki değerlerin solunum olaylarıyla ilişkili uyanıklık
reaksiyonlarını (duyarlı solunum izlemi yapılarak) ve UPEH’nin
diğer nedenlerini dışlamadığı gösterilmiştir.
Bilgi birikimi, UPEH İndeksi değerlerinin semptomatik ve
asemptomatik kişilerde kısmen örtüştüğünü gösterir ve bu
durum kesin bir değer vermekten çok klinik durumun önemini
vurgular.
2. Eğer UPEH klinik uyku bozukluğu olmaksızın varsa uykuda PEH
polisomnografik bir bulgu olarak belirtilir, ancak UPHB tanı
kriterlerini karşılamaz.
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code:
G47.61
3. UPEH ile birlikte insomni veya hipersomninin varlığı UPHB tanısı için
yeterli değildir.
Çalışmalar, birçok olguda eşlik eden insomni veya hipersomniye UPEH
dışında durumların neden olduğunu göstermiştir.
UPHB tanısı koymak için, insomni veya hipersomni ile UPEH arasındaki
neden-sonuç ilişkisini kurmak gerekir.
Bunun için, insomni nedenlerinden anksiyete veya hipersomninin diğer
nedenlerinden OUAS veya narkolepsi dışlanmalıdır.
Erişkinlerde UPEH sık ancak UPHB nadirdir.
Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code:
G47.61
4. UPHB tanısı, HBS, narkolepsi, tedavi edilmemiş OUAS veya RDB
kapsamında konamaz; UPEH bu hastalıklarda sıklıkla bulunur fakat
uykuya ait yakınma diğer hastalık ile bağlantılıdır.
HBS tanısı, UPHB’dan önce mevcut olup, uykuyu bozan UPEH, HBS
kapsamında oluşur. Bu vakalarda, HBS tanısı konur ve UPEH bulgu
olarak kaydedilir.
5. UPEH’nin tedaviye bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülüyorsa ve
UPHB’nun tüm kriterleri karşılanıyorsa, UPHB için daha spesifik bir tanı
olan ‘’ İlaç veya madde kullanımına bağlı Uyku ile İlişkili Hareket
Bozukluğu’’ tanısı tercih edilir.
Uyku ile İlişkili Bacak Krampları
ICSD II, 2005
A. Bacak veya ayakta ağrılı bir duyum ile birlikte
kuvvetli kas kasılmasını gösteren ani kas sertliği veya
gerginliği vardır.
B. Bacak veya ayakta ağrılı kasılmalar, uyku sırasında
ortaya çıkmasına rağmen, uyanıklık veya uyku
başlangıcı sırasında da görülebilir.
C. Ağrı, etkilenen kasın güçlü bir şekilde gerilmesi
yoluyla, kasılmanın gevşemesiyle geçer.
D. Uyku ile ilişkili kramplar başka bir uyku bozukluğu,
tıbbi veya nörolojik hastalık, ilaç kullanımı veya
madde kullanımı ile açıklanamaz.
Uyku ile İlişkili Bacak Krampları
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G47.62
A. Bacak veya ayakta ağrılı bir duyum ile birlikte
kuvvetli kas kasılmasını gösteren ani kas sertliği veya
gerginliği vardır.
B. Bacak veya ayakta ağrılı kasılmalar, uyanıklık veya
uyku sırasında olabileceği gibi uyku periyodu
sırasında ortaya çıkar.
C. Ağrı, etkilenen kasın güçlü bir şekilde gerilmesi
yoluyla, kasılmanın gevşemesiyle geçer.
Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma
ICSD II, 2005
A. Hasta uykuda diş gıcırdatma sesini veya çene
kilitlenmesini bildirir veya bu durumdan haberdardır.
B. Aşağıdakilerden biri veya daha fazlası vardır:
i. Dişlerin anormal aşınması
ii. Çene kasında rahatsızlık, yorgunluk veya ağrı ve
uyanırken çenede kilitlenme
iii. Çene istemli şekilde kasıldığında masseter kasında
hipertrofi
C. Çene kası aktivitesi başka bir uyku bozukluğu, tıbbi
veya nörolojik hastalık, ilaç kullanımı veya madde
kullanımı ile açıklanamaz.
Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma
ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code:
G47.63
A. Uykuda düzenli veya sık olarak diş sıkma sesinin
varlığı
B. Aşağıdakilerden biri veya daha fazlasının varlığı:
1. Dişlerin anormal aşınması
2. Çene kasında ağrı veya yorgunluk ve/veya temporal
başağrısı ve/veya uyanırken çenede kilitlenme
Not:
Bruksizm tanısı için PSG tanısı gerekmese de,
American Academy of Sleep Medicine (AASM) Uyku
ve İlişkili Olayları Skorlama Kitapçığının son
versiyonunda tanımlandığı şekliyle, masseter kas
aktivitesinin odio-video sinyal eşliğinde kaydedilmesi
tanısal güvenilirliği arttırır.
Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket
Bozukluğu
ICSD II, 2005
A. Hastada tekrarlayıcı stereotipik ve ritmik motor davranışlar
bulunur.
B. Hareketler büyük kas gruplarını içerir.
C. Hareketler büyük oranda uyku ile ilişkilidir, gündüz veya gece
uykusunda veya hasta uykulu ya da uykuya dalarken olur.
D. Davranışlar aşağıdakilerden en az birkomplikasyona yol acar:
i. Normal uykuyu bozma
ii. Günlük işlevlerde bozulma
iii. Tedavi gerektirecek düzeyde kendine zarar vermesi (veya
koruyucu önlemler olmazsa zarar vermesi)
E. Ritmik hareketler başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik
hastalık, ilaç kullanımı veya madde kullanımı ile açıklanamaz.
Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket
Bozukluğu ICSD III, 2014, ICD-10CM code: G47.69
A. Hastada, büyük kas gruplarını içeren, tekrarlayıcı,
stereotipik ve ritmik motor hareketler bulunur.
B. Hareketler büyük oranda uyku ile ilişkilidir, gündüz
veya gece uykusunda veya hasta uykulu ya da uykuya
dalarken olur.
C. Davranışlar aşağıdakilerden en az bir yakınmaya yol
acar:
1. Normal uykuyu bozma
2. Günlük işlevlerde bozulma
3. Koruyucu önlemler olmazsa kendine zarar vermesi.
D. Ritmik hareketler başka bir hareket bozukluğu veya
epilepsi ile açıklanamaz.
Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu ICSD
III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69
Not:
1. Ritmik hareketlerin sebep olduğu
klinik sonuçlar yoksa, ritmik hareket
bozukluğu tanısı konmaz, sadece
hareketlerin varlığı belirtilir.
Yeni Doğan Selim Uyku Miyoklonusu
ICSD II, 2005
A. Tekrarlayan miyoklonik sıçramalar tüm
B.
C.
D.
E.
vücut, gövde veya ekstremiteleri kapsar.
Hareketler erken süt çocukluğu
döneminde, tipik olarak doğumdan itibaren
ilk altı ay içinde olur.
Hareketler sadece uyku sırasında olur.
Bebek uyandırıldığında hareketler ani
olarak, her seferinde durur.
Bozukluk başka bir uyku bozukluğu,
medikal veya nörolojik bir bozukluk veya
ilaç kullanımı ile daha iyi açıklanamaz.
Yeni Doğan Selim Uyku Miyoklonusu
ICSD III, 2014, ICD-10-CM code:
G47.69
A. Tekrarlayan miyoklonik sıçramalar tüm
B.
C.
D.
E.
vücut, gövde veya ekstremiteleri kapsar.
Hareketler erken süt çocukluğu
döneminde, tipik olarak doğumdan itibaren
ilk altı ay içinde olur.
Hareketler sadece uyku sırasında olur.
Bebek uyandırıldığında hareketler ani ve
sürekli olarak durur.
Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi
veya nörolojik bir bozukluk veya ilaç
kullanımı ile daha iyi açıklanamaz.
Uyku başlangıcında propriospinal
myoklonus ICSD II, 2005
A. Hasta özellikle karın, gövde ve boyunda
olan ani sıçramadan yakınır.
B. Sıçramalar sakin uyanıklık veya uykulu
durum sırasında ortaya çıkar ve mental
aktivasyon ile uyku başlangıcıyla ortadan
kalkar.
C. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu,
medikal veya nörolojik bozukluk, mental
bozukluk, ilaç kullanımı veya madde
kullanımı bozukluğu ile daha iyi
açıklanamaz.
Uyku başlangıcında propriospinal
miyoklonus ICSD III, 2014, ICD-10CM code: G47.69
A. Hasta özellikle karın, gövde ve boyunda olan ani
sıçramadan yakınır.
B. Sıçramalar sakin uyanıklık ve uykulu durum
sırasında, hasta uykuya dalarken ortaya çıkar
C. Sıçramalar mental aktivasyon ile veya stabil
uykunun başlaması ile ortadan kalkar.
D. Sıçramalar uykuyu başlatmada zorluğa yol açar.
E. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu,tıbbi veya
nörolojik bozukluk, mental bozukluk, ilaç kullanımı
veya madde kullanımı bozukluğu ile daha iyi
açıklanamaz.
Uyku başlangıcında propriospinal miyoklonus
ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69
Not:
1. Uyku başlangıcına özgü propriospinal
miyoklonusun, spinal kordda yapısal
lezyonlar ile ilişkili olduğuna dair mevcut
bir kanıt olmamakla birlikte, gün içinde
de devam eden propriospinal
miyoklonus, % 16- 20 oranında yapısal
spinal kord lezyonlarına bağlıdır.
TIBBİ DURUMLARA BAĞLI UYKU İLE
İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU
ICSD II, 2005
- Bu tanı uyku ile ilişkili hareket bozukluğunun altta yatan bir tıbbi veya
nörolojik durumdan kaynaklandığından şüpheleniliyorsa düşünülür.
- Parkinson hastalığına bağlı uyku bozukluğu buna ornektir.
- Dolayısıyla, çoğu durumda “tıbbi durumlara bağlı uyku ile ilişkili
hareket bozukluğu” altta yatan tıbbi veya nörolojik durum
tanımlanmadan uyku bozukluğuna tanı koymak gerektiğinde duşunulen
gecici bir tanıdır.
- Tıbbi veya nörolojik durumun varlığı belirlendiğinde bu tanı tek tanı
olur (uyku bozukluğu beklenenden çok daha daha ağır ve yakınma
uyku uzmanının özel tecrübesi ile hareketlerle altta yatan durum
arasındaki ilişkinin kuşkulu olması gibi istisnai durumlar dışında).
- Bazı hastalarda altta yatan tıbbi veya nörolojik durumun tanısı
şüphelenilmesine karşın tam olarak konamaz ve bu hastalarda “tıbbi
durumlara bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu” kalıcı bir tanı
olur.
TIBBİ DURUMLARA BAĞLI UYKU İLE
İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU
ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69
A. Uykuyu veya uyku başlangıcını bozan uyku
ile ilişkili hareketler vardır.
B. Hareket bozukluğu, altta yatan tıbbı veya
nörolojik bozukluğa bağlıdır.
C. Semptomlar, başka bir uyku ile ilişkili
hareket bozukluğu, diğer tedavi edilmemiş
uyku bozukluğu, madde kullanımı veya mental
bozukluk ile açıklanamaz.
İLAÇ VEYA MADDE KULLANIMINA BAĞLI UYKU
İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU
ICSD II, 2005
- Hareketlerin, ilaca veya maddeye (toksin veya biyoaktif bir madde) bağlı olduğu
uyku ile ilişkili hareket bozuklukları burada yer almaktadır.
- Kod numarası, ilgili madde, bağımlılık, kötüye kullanım, veya zehirlenme, yan
etki, ilac veya biyolojik maddenin düşük doz verilmesi ile ilişkili olup olmamasına
göre değişir.
- İlgili madde ve kullanımı (kötüye kullanım, bağımlılık, yan etki vb.) kodlandıktan
sonra, “ilaca veya maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu” sonradan
maddenin uykuyu hangi yolla etkilediğini daha iyi açıklamak üzere sekonder bir
tanı olarak kullanılabilir.
- Maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğuna bir örnek, dopamin
reseptör
bloke edici antipsikotik ilaçlara bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğunun olduğu
tardif diskinezi veya tardif akatizidir.
- “Tıbbi durumlara bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu”nda olduğu gibi “ilaca
veya maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu” kategorisi de gecici bir
tanıdır.
- Hareket bozukluğu uygun şekilde, örneğin tardif diskinezi veya tardif akatizi
olarak nitelendikten sonra, “ilaca veya maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket
bozukluğu” tanısı artık kullanılmaz.
İLAÇ VEYA MADDE KULLANIMINA BAĞLI UYKU
İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU
ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: F11-F19
A. Uykuyu veya uyku başlangıcını bozan
uyku ile ilişkili hareketler vardır.
B. Hareket bozukluğu,mevcut tedaviye
veya madde kullanımına veya uyanıklığı
sağlayan ilaç tedavisinin veya maddenin
bırakılmasına bağlıdır.
C. Semptomlar, başka bir uyku ile ilişkili
hareket bozukluğu, diğer tedavi
edilmemiş uyku bozukluğu,veya nörolojik
veya mental bozukluk ile açıklanamaz.
UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET
BOZUKLUĞU, SINIFLANDIRILMAMIŞ
ICSD II, 2005
Bu tanı, hastalarda uyku ile ilişkili hareket bozukluğu var ama
(a) başka yerde sınıflanamıyor, veya
(b) Bu duruma altta yatan bir psikiyatrik rahatsızlığın sebep olduğundan
şüpheleniliyorsa konur.
-
Dolayısıyla, çoğu durumda “uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, sınıflandırılmamış”
altta yatan psikiyatrik durum tanımlanmadan önce uyku bozukluğuna tanı koymak
gerektiğinde düşünülen geçici bir tanıdır (örneğin psikiyatrik tanı konmadan,
hareketlerin posttravmatik stres bozukluğunda olayların tekrar hatırlanmasına
sekonder olduğuna inanılıyorsa) .
-
Psikiyatrik tanı konduğunda bu tek tanı olur (uyku bozukluğu beklenenden çok
daha daha ağır ve yakınma uyku uzmanının özel tecrübesi ile hareketlerle altta
yatan durum arasındaki ilişkinin kuşkulu olması gibi istisnai durumlar dışında).
- Bazı hastalarda altta yatan bir psikiyatrik hastalık tanısı, şüphelenilmesine karşın,
konamaz ve bu hastalarda “uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, tanımlanmamış” kalıcı
bir tanı olur.
UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU,
SINIFLANDIRILMAMIŞ ICSD III, 2014, ICD10-CM code: G47.69
Bu tanı, hastalarda uyku ile ilişkili hareket bozukluğu var ama başka
yerde sınıflanamıyor, veya altta yatan bir psikiyatrik rahatsızlığın
sebep olduğundan şüpheleniliyorsa konur.
Bazı durumlarda, “uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, sınıflandırılmamış”
altta yatan psikiyatrik durum tanımlanmadan önce uyku bozukluğuna
tanı koymak gerektiğinde düşünülen geçici bir tanıdır (örneğin
psikiyatrik tanı konmadan, posttravmatik stres bozukluğunda,
hareketlerin, olayların tekrar hatırlanmasına sekonder olduğuna
inanılıyorsa) .
- Psikiyatrik tanı konduğunda, farklı klinik bir durum söz konusu
değilse bu tek tanı olur.
ICSD III 2014
IZOLE SEMPTOMLAR VE NORMAL
VARYANTLAR
- Aşırı Fragmanter Miyoklonus
- Hipnogojik ayak tremoru ve Alternan
bacak kası aktivitesi
- Uyku irkilmeleri (Hipnik atımlar)
AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS
 El ve ayak parmaklarında, ağız köşesinde veya küçük kaslarda
eklemleri oynatmayan fasikülasyon benzeri seyirmeler,
 Hasta haberdar değil!
 Gündüz uykululuk veya yorgunluk olan hastalarda sık /
asemptomatik de olabilir.
• Gündüz uykululuk’da %5-10
• Genellikle erişkin
• E>K


İzole kümeler şeklinde olmaz
Seyrek yerleşimli ve geniş alana yayılımlıdır
 Birkaç saat ile tüm uyku süresini kaplayabilir
AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS
PREDİSPOZAN veya PRESİPİTAN FAKTÖRLER
 Kronik uyku fragmantasyonunu
 USB, narkolepsi, UPHB, bazı insomniler
 Niemann-Pick tip C’li çocuk hastalarda
 Özel presipitan faktörü yok
PATOLOJİ ve PATOFİZYOLOJİ
 Uykuda motor-kontrol mekanizmalarının bozulması/uyku
bozukluğuna sekonder
 Distal ve fasiyal kasların etkilenimi= kortikal motor
merkezlerin katılımı
AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS
Skorlama Kriterleri
1. Maksimum süre: 150 msn
2. NREM uykusunda ve en az 20 dakika
sürmeli.
3. Dakida en az 5 EMG boşalımı
kaydedilmeli.
AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS TANI KRİTERLERİ
A. El ve ayak parmaklarında, ağız kenarında veya küçük kaslarda
fizyolojik hipnik myoklonus veya fasikülasyona benzer küçük
hareketler vardır.
Pek çok olguda görülebilir potansiyeller yoktur. Hastalar farkında
değildir. PSG sırasında EMG kanalında tesadüfen rastlanır. Gündüz
semptomları olabilir, veya asemptomatik olabilir.
B. PSGde rekürren veya devamlı, çok kısa süreli (75-150 msn),
asenkron, asimetrik, kümeleşme göstermeyen EMG potansiyelleri
saptanır.
C. > 5 / dk potansiyel, en az 20 dk NREM (N2,3) de izlenir
D. Başka bir uyku bozukluğu, medikal,nörolojik, mental bozukluk, ilaç
veya madde kulanımı ile açıklanamaz
D iğer uyku bozuklukları ile birlikteliği nadir değildir.
Hipnagojik Ayak Tremoru (HAT) ve
Alternan Bacak Kası Aktivitesi (ABKA)
HAT; Ayak veya ayak baş parmağında, uyku-uyanıklık
geçişleri sırasında veya NREM1-2’de ritmik hareketler
ABKA; Uykuda veya uyanıklık reaksiyonları sırasında tibial
kaslardaki alternan hareketler
HAT; Sık ve normal bir bulgu
ABKA; Klinik bir manifestasyon.
Sıklıkla birlikte / ilişki bilinmiyor
•
HAT’li hastaların çoğunda HBS veya USB (+)
• Bir seride ABKA’lı hastaların
–
–
–
% 75’i antidepresan kullanımı (+)
Uyuyamama, insomni veya HBS yakınmaları
Bacaklarında ani nokturnal kas kontraksiyonları ve vibrasyon
hissi
HAT ve ABKA
HAT;
 Başka nedenlerle PSG’ yapılan hastaların % 7.5’inde
 Orta yaşta en fazla (40-60 yaş)
 HBS veya USB’da daha sık / normallerde de var
 K=E
ABKA
 Başka nedenlerle PSG’ yapılan hastaların %1.1
 ABKA hastaları sıklıkla erkeklerde ve orta yaşta (ort. 41
yaş)
PREDİSPOZAN ve PRESİPİTAN FAKTÖRLER
 HAT’de yok
 ABKA’da antidepresan kullanımı
HAT Skorlama Kriterleri
1. Hareket frekansı; 0,3-4 Hz
2. Bu özelliğe sahip en az 4 hareket dizini
3. Hareket süresi 250- 1000 msn
• Dizilerin süresi 10sn veya daha uzun
• Uykuya geçiş ve N1,N2 evrelerinde
• Gece boyu dağılımı ?
• Bacaklar arası alternans ?
HAT- TANI KRİTERLERİ
A. Hasta (uyanıklıktan uykuya geçerken veya yüzeyel uyku
sırasında) ayak hareketlerini anlatır (başkalarınca da
gözlenebilir)
B. PSG veya aktivite monitöründe

1-2 Hz lik (0.5-3 Hz arasında), tek veya her iki bacakta
tekrarlayan EMG potansiyelleri veya ayak hareketleri

Myokloniden daha uzun ve sıklıkla <1sn süreli
potansiyeller

Diziler ≥ 10 sn
C. Bu uyku bozukluğu başka bir uyku bozukluğu, medikal,
nörolojik, mental bozuklukla, ilaç veya madde kullanımıyla
daha iyi açıklanamaz

Diğer uyku bozukluklarıyla birlikte sıklıkla bulunur
ABKA Skorlama Kriterleri
1. Her iki bacakta, alternan ortaya çıkan en az 4 hareket
2. Hareket frekansı; 0,5- 3 Hz
3. Hareket süresi; 100-500 msn
 Sıklıkla uyanıklık reaksiyonu veya uyanma öncesi veya hemen





sonrasında izlenir, stabil uykuda kaybolur.
Uykunun özel bir evresini seçmez.
REM’de NREM’e göre daha kısa ve daha az düzenli
Kollarda daha az
Geceden geceye değişme göstermez (konsistent)
Sekans sayıları ve zamanlaması genellikle değişmez
ABKA- TANI KRİTERLERİ
 PSG’de, tibialis ant kasının bir bacakta kısa
tekrarlayan aktivitesi ile diğer bacakta benzer
aktivitenin ortaya çıkması
 En az 4 farklı alternan kas aktivasyonunun oluşması:
aktivitelerin arasının 2 sn den az olması
 Tek aktivasyonun 0.1-0.5 sn süreli ve sıklığının 0.5-3
Hz (sıklıkla 1-2 Hz) olması
 Değişen aktivasyon dizilerinin (sekanslarının) 1-30 sn
arasında sonlanması ve periyodik olarak tekrarlaması
(örneğin 1-4 kez / dk)
Hipnik ‘’jerk’’ ICSD II/III,
2005/2014
A. Hasta uyku başlangıcında özellikle
bacaklarda veya kollarda olan kısa süreli
ani sıçramalardan yakınır.
B. Sıçramalar aşağıdakilerden en az biri ile
ilişkilidir:
1.Sübjektif düşme hissi
2.Duysal ışık çakması benzeri durum
3.Hipnagojik bir rüya
C. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu,
medikal veya nörolojik bozukluk, mental
bozukluk, ilaç kullanımı veya madde
kullanımı bozukluğu ile daha iyi
açıklanamaz.