32 Organ nakli

32
Organ nakli
K. Rolles
Çeviri: Şinasi Sevmiş, M.Çağlan Eroğlu
kullanımı olmaksızın, greft kabulü uzun dönemde tahmin
edilemeyen şekilde gerçekleşebilir.
İÇİNDEKİLER
Giriş
470
Çoklu organ vericisi
471
Organ korunması
472
Doku tiplendirilmesi
473
Böbrek Nakli
473
Karaciğer Nakli
476
Pankreas Nakli
479
İnce Barsak Nakli
480
Kalp Nakli
481
Kombine Kalp-Akciğer Nakli
482
GİRİŞ
Solid organ nakli 20. yüzyılda hasta bakımındaki en önemli
evrimlerinden biridir. Genel cerrahinin alanlarının içine giren
böbrek nakli uzun dönem diyaliz hastalarına tarif edilemez bir
yaşam kalitesi sağlar. Son dönem karaciğer, kalp ve akciğer
hastalıklarına uzun dönem suni destek sağlanamaması bu
organların nakil ihtiyacını ileri dönemlerde artıracaktır.
Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar greft reddini engelledikleri ve
azalttıkları için organ naklinin başarısı için hayati öneme
sahiptir. Siklosporin, T hücre lenfositlerinde kalsinörin
inhibitörüdür ve hücre döngüsünde G0 dan G1´e ilerlemeyi
engelleyerek interlökin 2 salınımını engeller. 1980'li yılların
başlarında siklosporinin yalnız ya da steroidler ile birlikte
kullanılması böbrek nakli sonrası greft sağkalımını %50´den
%75-80´e yükseltmiştir. Ayrıca daha yeni ilaçlar olan
takrolimus, rapamisin ve mikofenolat mofetilin de kullanılmaya
başlanmıştır. Diğerleri klinik çalışma aşamasındadır ve
etkileyiş şekillerine göre ayrılır. Bunlar leflunomide, brequinar,
mizoribine, deoxyspergualin ve FTY 720´dir.
Ek olarak, insan lenfositlerindeki bir takım antijenlere karşı
oluşturulmuş antikorlar gibi bazı biyolojik ilaçlar vardır. Ancak
bunların farmakolojik ilaçlardan daha etkin olduğu
kanıtlanmamıştır. Uzun dönem verilen siklosporin ve
takrolimusun böbrek hasarı, özellikle deri ve lenfoid dokuda
neoplazm oluşturma eğilimi vardır. Bu nedenle, doz dereceli
olarak azaltılır. Bazı vakalarda, devamlı bağışıklık baskılayıcı
470
Verici havuzu kapsamı;
Beyin ölümü: kalp atımı olan 'kadavralar'-solid organ vericilerinin
%90'ını oluşturur ve genellikle çok sayıda organ sağlar.
Kalp Atımsız Kadavralar: böbrek ve artan oranda karaciğer nakli
için uygun organ sağlar, bazen akciğer nakli için organ sağlar
ama kalp için uygun verici değildir.
Yaşayan akraba vericiler: tek yumurta ikizleri, kardeşler, aile
bireyleri, çocuklar ve kuzenler, böbrek nakilleri için mükemmel
verici organ sağlarlar ve uygun teknikle karaciğer, pankreas ve
akciğer vericisi olarak kullanılabilirler.
Yaşayan akraba olmayan vericiler: Eşler, arkadaşlar, para ödenen
vericiler (Birçok ülkede yasadışı).
Naklin başarısı organ kaynaklarının varlığı ile paralel seyreder.
Amerika'da 50000 ve İngiltere'de yaklaşık 6000 hasta organ nakli
için beklemektedir. Kültürel, dini, yasal, politik ve maddi
nedenlerden dolayı kısa dönem sonuçlar farklı ülkelerde değişiklik
göstermektedir. Ek olarak, ölüm sonrası organın çıkarılması
genellikle birincil olarak vericinin ya da yaşayan akrabalarının
izniyle gerçekleşmektedir. Bazı ülkelerde, İngiltere hariç, insanlar
hayattayken organ bağışını reddettiğini beyan etmek zorundadır.
Aksi halde organ nakline izin verdiği kabul edilmektedir.
İngiltere'de bu konu şu an için tartışılmaktadır. Diğer tartışmalı
konular ise zenotransplantasyonun pratiklik ve etik unsurları
[(Yunanca: xenos=garip, yabancı)hayvan organlarının kullanımı]
ve klonlama ile ototransplante edilebilecek dokuların sağlanması.
Geri dönüşümsüz beyin hasarı olan bir hastadan organ çıkarılmadan
önce beyin ölümü gösterilmelidir. Eğer plazma elektrolit ve kan
gazı değerleri anormal veya ilaç zehirlenme şüphesi varsa organ
bağışına izin verilmemelidir. Tanı iki farklı tıp doktoru tarafından
konulmalı ve her biri ayrı ayrı hastayı değerlendirmelidir.
Beyin ölümü tanısı için;
Pupil refleksi,
Kornea refleksi,
Kalorik yanıt,
Öğürme (gag) refleksi,
Solunum cihazından ayrılınca kendiliğinden solunum
bulunmamalıdır.
Doku nakli uzun yıllardır başarıyla yapılmaktadır. Buna çok az
reaksiyon gösteren kornea nakli de dahildir. Kemik ve deri de
nakledilmektedir. Ancak bunlar daha çok hücre dışı bağ dokusu
sağlamaktadır. Böylece alıcı hücreleri bağ dokusunda çoğalır ve
verici hücreleri ölür. Bu durumda bağışıklık baskılayıcı ilaç
kullanmaya gerek yoktur.