Zaman = Kas Ne kadar hızlı davranmalıyız? Prof Dr. Serdar PAYZİN Zaman ? SÖZLÜK Bir işin, oluşun, içinde geçtiği, geçeceği veya geçmekte olduğu süre, vakit FİZİK VE KOZMOLOJİ Fiziksel uzayın 4. boyutu Varlığı bile tartışmalı, tek yönlü akan ve hızımıza göre akış hızı değişen birşey STYMİ ve zaman Kapı-iğne zamanı (Door to needle) Kapı-balon zamanı (Door to balloon) Kapıdan kapıya zaman (Door in Door Out-DIDO) Başlangıç-kapı zamanı (Onset to door) Başlangıç-balon zamanı (Onset to balloon) Semptom-tedavi başlama zamanı (onset of symptoms to initiation of treatment) ...... ... STYMİ STYMİ ler tüm AKS ların yaklaşık 1/3 ü STYMİ de; İSA in tam tıkanıklığı İnfarktüs alanı yaygınlığı Erken mortalite Kalp yetersizliği ve şok daha fazla Koroner arter tam tıkanırsa Nekroz endokarddan başlıyor ve epikarda doğru ilerliyor Geri dönüşsüz hasar 40. dakika 3. saat 6. saat %45 %67 %84 Fibrinolitik yarar-zaman ilişkisi Kurtarılan Yaşam < 1 saat 1-2 saat 2-3 saat 3-6 saat 18 saat 65/1000 37/1000 26/1000 29/1000 15/1000 Boersma E. Lancet, 1996 ;348:771-5 P-PKG uygulanan 1365 STYMİ lü hasta 30 günlük ve uzun dönem ölüm oranlarının reperfüzyon zamanı ile ilişkisi 13 yıla kadar izlem Reperfüzyonun 2. saatten sonra gerçekleştiği hastalarda yarar daha az. P-PKG yarar-zaman ilişkisi J Am Coll Cardiol 2010; 55:2470–9 P-PKG uygulanan STYMİ lü 208 hastada kardiyak MR Kurtarılan miyokard indeksi (Myocardial Salvage Index) Risk altındaki alan - infarktüs alanı Risk altındaki alan Kurtarılan Miyokard İndeksi Semptom başlangıcından P-PKG e geçen süre (dakika) J Am Coll Cardiol 2010; 55:2470–9 2002 – 2008 arasında P-PKG uygulanan STYMİ lü 6209 hasta, 3 merkez verisi Median izlem süresi 3.4 yıl (1.8-5.2 yıl) Ölüm ve sistem gecikmesi ilişkisi Ölüm % Sistem gecikmesi, dk İzlem, yıl 1999-2010 arasında, <12 saat, P-PKG uygulanan STYMİ lü 7952 hasta, 3 merkez verisi Medyan izleme süresi 3.1 yıl Sistem gecikmesi ve kalp yetersizliği arasındaki ilişki İzlem, yıl Kümülatif sıklık Kılavuzlar ? Çok erken reperfüzyon P-PKG tercih edilmeli Tanıdan sonraki 120 dk Geniş Mİ ile 2 saat ve, İlk tıbbi temastan sonra 90 dk içinde yapılmalı Bu süre içinde P-PKG yapılamayacaksa derhal Fibrinolitik Fibrinolitik yapılanlar 3-24 saat içinde PKG yapılabilen merkezlere gönderilmeli ESC/ACC/AHA Semptom Başlangıcı Hasta gecikmesi Hastaneye nakil (Kendi imkanları veya Ambulans) Nakil gecikmesi Hastane P-PKG Yapabilen Hastane P-PKG Kapı Balon gecikmesi Litik P-PKG Kapı İğne gecikmesi Hastane gecikmesi P-PKG yapılacak hastaneye nakil Kapı Balon gecikmesi P-PKG Yapamayan Hastane Zaman = Kas Ne kadar hızlı davranmalıyız? ÇOK HIZLI ! Mümkünse ışık hızına yakın bir hızda !