5 .ünite - iletişim ve algı

advertisement
5.ÜNİTE - İLETİŞİM VE ALGI
Algılamanın Tanımları:
Algılama, gözlemlerin beyinde anlam kazanmasıdır. Algılamalar; geçmiş yaşantılar,
duygu, düşünce, zamana ve ortama göre yapılır.
Kişinin geçmiş yaşantısından, gelecekle ilgili beklentilerinden ve o andaki duygu ve
düşüncelerinden etkilenen kişiye özgü sürece algılama denir.
Algılama, evrenin uyarıcı yanı ile bireyin kedi öz bilgi birikimi, yaşam deneyimleri ve
duygusal nitelikteki tavır ve eğilimleri arasındaki işlevsel ilişkiden kaynaklanır.
Algılama, dünyanın sübjektif bir görüntüsüdür.
Algılama, bilincin ilk öğesidir.
Algının Tanımları:
Algı, duyumlarımız vasıtası ile etrafımızdaki uyarıcıların tarafımızdan yorumlanarak
anlamlı hale getirilme sürecidir.
Algı, psikoloji ve bilişsel bilimlerde duyusal bilginin alınması, yorumlanması, seçilmesi
ve düzenlenmesi anlamına gelir.
Algı, bir anlama, anlamlandırma ve yorumlama sürecidir.
Algı, dış dünyamızdaki soyut somut nesnelere ilişkin olarak aldığımız duyumsal bilgiye
denir.
Şema; nesneler, kişiler, olaylar roller hakkındaki inanç ve duygularımızın kategoriler
halinde biriktirilerek organize edilmiş zihinsel örüntüleridir.
Dilin Tanımları:
Kişi veya toplumun bilgi ve duygu düzeyinde kendini açıklayabilme düzeyine dil denir.
Simgelerin dizgisel bir yapı içerisinde işlevsellik kazandığı yapıya dil denir.
İ nsanın, her türlü tasarımını oluşmuş kurallar bütün içerisinden hareketle anlatabilme
yeteneğine dil denir.
İmge, ortaklaşa bir anlam yüklediğimiz ya da kişisel olarak anlamlandırdığımız
simgenin kaynağı olan nesne veya öznenin zihnimizdeki resmidir.
Zihinsel gelişim kuramı Piaget’ye aittir.
Konuşma; Kişilerarası iletişimde belli anlamlar yüklenmiş sembollerden oluşan, dil
dediğimiz bir sistemin kullanılmasına denir.
Dinlemenin Tanımları:
Dinleme, sözlü veya sözsüz mesajları seçmek, onlarla ilgilenmek, onları
anlamlandırmak, hatırlamak ve onlara karşılık vermekten oluşan bir süreçtir.
Dinleme, dinleyicinin daha önce söylenilenler ile bir sonra söylenilen cümle arasında
bağlantı kurma ve iletişim içindeki işlevini anlama yeteneğine denir.
Dinleme, kişinin kendini gerçekleştirmesi, olumlu ilişkiler kurması ve iş başarısı elde
etmesi olmak üzere üç alanda etkili olmaktadır.
Dinlemeyi etkileyen faktörler; motivasyon, duygular, geçmiş deneyimler, bilgi ve ses
tonu, alışkanlıklar, tutumlar ve ön yargılardır.
Algı Biçimleri, davranışların yönünü ve nasıl olduğunu tayin eden bir ilişkiler
bütünüdür.
Duyma, dinleyicinin, ses akımının içinden dil unsurlarını ayırt edebilme ve fonolojik ve
gramatik bilgileri doğrultusunda bu unsurları birbirine birleştirip, cümleyi anlama
yeteneğidir. Duyma, dinleme eyleminin başlangıç aşamasıdır.
Sembol, birey için değeri ve anlamı olan öğrenilmiş bir uyarıcı olup soyut bir özelliğe
sahiptir.
Kültür, semboller ilişkisi bakımından, ayrıntılı sosyal değerler ve anlamlar seti olarak
tanımlanır.
İyi Bir Dinleyicide Bulunması Gereken Özellikler:
Konuşmacı ile göz teması kurmak
Fiziksel olarak konuşan kişi ile ilgili olmak
Konuşm anın amacını belirlemek
Konuşm acının sözünü kesmemek
Not almak
Özetleme yapmak
Soru sormak
Algı Düzeylerinin İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi:
Görsel Algı Tutum ve Davranış İlişkisi:
“ Bakm ak ve görmek” arasındaki ayrım John Berger.
İ nsan davranışları üzerinde daha etkin bir rol oynar.
İ şit sel Algı Tutum ve Davranış İlişkisi:
Kulak her sesi işitmez ancak, frekansı 20 ile 20.000 arasında olan titreşimleri işitebilir.
Dokunm a Algısı Tutum ve Davranış İlişkisi:
Nesnelerin sıcaklık, soğukluk, olumlu veya olumsuz düzeydeki durumları hakkında bilgi
sahibi olmamıza neden olur.
Tat algısı Tutum ve Davranış İlişkisi
Koku Algısı Tutum ve Davranış İlişkisi
Sim gesel Algı Tutum ve Davranış İlişkisi:
Simge, her şeyi temsil eden, başka bir şeydir.
İ let işim sürecinde kullanılan dil simgenin ifadesidir.
Alt kültür; benzer yaşam biçimlerini paylaşan, benzer gelir düzeylerine sahip, benzer
sosyo-kültürel çevreden gelen, bunlara bağlı olarak belli davranış biçimlerini, eğlence
tarzlarını paylaşan, aynı tür müzik dinleyen, benzer mekanlarda bir araya gelen,
benzer ritüelleri, gelenek ve görenekleri paylaşan insanların oluşturduğu kültürel
gruplardır.
Mevcut sisteme karşı durmak amacı etrafında bir araya gelen kültürel oluşumlara
marjinal kültürel gruplar denir.
Kod, repertuardaki göstergelerin ifade ettiği, hem alıcı hem de verici tarafından
önceden tanınan her şeydir.
Kod, göstergelerin keyfi biçimini engelleyen, alıcıların zihninde az veya çok bir öngörü
sağlayan, anlamlandırmaya katkıda bulunan ve göstergelere bir düzen getiren kurallar
bütünüdür.
Duygusal Algı Tutum ve Davranış İlişkisi
Seçim leyici Algı Tutum ve Davranış İlişkisi
Uzay Algısı Tutum ve Davranış İlişkisi
Zam an Algısı Tutum ve Davranış İlişkisi
Renk Algısı Tutum ve Davranış İlişkisi:
Beyaz:
Büt ün renklerin birleşmesi ile oluşmuştur.
Huzur verici, sakin ve sessiz bir tona sahiptir.
Saflığın ve dürüstlüğün rengi olarak kabul edilir.
Asalet i, zarafeti ve soğukkanlılığı ifade etmektedir.
Kahverengi:
Ger çekçiliğin, plan ve sistemin rengidir. İ nsanlar üzerinde canlılık ve hareketlilik
etkisi yapar.
Kırmızı:
Ana renklerin dalga boyu en yüksek olanı, en dominantı kırmızıdır.
Hareket geçiren etkisiyle ilgiyi üzerine toplar.
Sıcaklık, enerji kaynadığıdır.
İ nancı, mutluluğu temsil eder.
İ şt ah açıcıdır.
Pembe:
Uyum , neşe, şirinlik ve sevginin simgesidir.
Turuncu:
Güneşi rahatlığı ve parlaklığı anlatır.
Fer ahlık ve sıcaklık duygusu uyandırır.
Dışa dönük ve heyecan vericidir.
İ nsanı yaşama motive eder.
Mavi:
Dünyanın rengidir.
Kırm ızının reddidir.
Siyah:
Güç ve otoriteyi temsil eder.
Tüm renkleri soğuran bir fiziksel yapıya sahiptir.
Konsantrasyonu en çok getiren renktir.
Gri:
Hareket sizliği, yavaşlığı ve ciddiyeti temsil eder.
Diplom at ik ve ağır bir renktir. Yaratıcılığı öldürdüğü öne sürülür.
Lacivert:
Sonsuzluğu, otoriteyi ve verimliliği sembolize eder.
Sarı:
Zeka, incelik ve pratikle ilgilidir.
Zihni açar, dikkati dağıtır.
Geçiciliğin ve dikkat çekiciliğin sembolüdür.
Yeşil:
Gözleri ve bedeni en çok dinlendiren renktir.
Mor:
Ruhsal olarak duyarlık, hassasiyet ve duygululuk ifade etmektedir.
Renklerin Sıcak ve Soğuk Olarak Algılanışı:
Sıcak Renkler: Dalga boyu yüksek olan sarı, kırmızı ve turuncudan oluşur.
Soğuk Renkler: Dalga boyu daha düşük olan mavi, mor ve yeşilden oluşur.
Sıcak renkler daha çabuk algılanabildikleri ve görsel düzen içinde görünebilir olduğu
için yakın olma hissi uyandırır. Soğuk renklerin ise geriye çekilme etkisi vardır, uzaklık
hissi doğurur.
Sıcak renkler fiziksel gücü, enerjiyi, dinamizmi artırır, metabolizmayı hızlandırır;
fazlası ise heyacan, yorgunluk, şiddet, saldırganlık ve uyum güçlüğüne neden olur.
Soğuk renkler ise yatıştırıcı ve dinlendiricidir.
İletişim, Algı ve İzlenim Oluşturma Süreci:
Fiziksel Özelliklerden Etkilenir: Kişisel ilişkilerde en etkili olanı ilk izlenim oluşturma
sürecidir.
Ayırıcı Özelliklerden Etkilenir: Ayırıcı özellikten kastımız, kişide ilk bakışta göze çarpan
özelliktir.
Sosyal Kategoriden Etkilenir
Bağlam dan Etkilenir
Bilişsel Yükten Etkilenir
Sözel Olmayan Davranışlardan Etkilenir
Yüz İfadelerinden Etkilenir: Yapılan araştırmalar; insanların, hangi toplumdan olursa
olsun; 6 temel duyguyu doğru bir şekilde tanıyabildiklerini göstermektedir: Mutluluk,
şaşkınlık, kızgınlık, üzüntü, korku ve iğrenme.
Vücut Hareketlerinden Etkilenir
İ zley enin Gözü
Kişiliğini Yargılamak
İletişim Sürecinde Sosyal Algının Önemi:
İ nsanın Algılanması: İ lk İzlenim: Beden Dili: Doğru Değerlendirme:
Stereotipler: Zihnimizin, algıladığı bilgiyi sınıflama ve adlandırma gereksinimine uygun
olarak kategorileştirme işlemine denir.
Em pat i Geliştirme:
6.ÜNİTE - İLETİŞİM VE İKNA
İknanın Tanımları:
İkna, bir konuda birinin inanmasını sağlama, inandırma, kandırma.
İkna, başkalarından bir şeyler öğrenme ve ortak bir çözüme ulaşabilme sürecine denir.
İkna, kanaat ettirme, kandırma, razı etme.
İkna, bir şeyi kabul edenlerin kabul psikolojilerini her zaman sorgulamayacağımıza göre,
her türlü razı olmayı ikna deyimi ile ifade edilebilir.
İkna, bir fikrin, bir görüşün, bir konunun benimsenmesini, onaylanmasını sağlamak ya
da bur görüş ve düşüncelerden uzaklaştırmak olarak algılanan ikna, başkalarından bir
şeyler öğrenme ve ortak bir çözüme ulaşabilme sürecidir.
Br em beck ve Howell’e göre ikna, önceden belirlenmiş sonuçlara ulaşmak amacıyla,
bilinçli olarak, insan
güdülerinin manipülasyonu yoluyla düşünce ve eylemlerin değiştirilmesi girişimidir.
İkna, inançları, tutumları, niyetleri veya davranışları değiştirmeye yönelik iletişim
sürecidir.
İ knanın uygulama alanları; kişilerarası ikna, siyasal ikna, ikna ve kitle iletişim araçları,
örgütlerde ikna gibi çeşitli başlıklar altında toplanabilir.
İ let işim in dört öğesi; kaynak, ileti, kanal ve alıcı. İkna, yalnızca kaynak ve alıcı
arasında işbirliği olduğunda meydana gelir.
İkna süreci; hedef kişinin zihninin işleyişini çözebilme, tavır ve davranışlarını izleyip
yönlendirebilme, beklentilerini karşılama ve gereksinimlerini doyurabilme gibi farklı bir
yöntem ve kurallara bağlı olarak incelenmektedir. Aristo’ya
göre, konuşmacı ikna edici bir mesaj yaratmak istiyorsa mesajını etkili kılabilmek için üç
ikna edici mod/çekicilik unsuru kullanır. Aristotales bunları logos (akıl yürütme), pathos
(duygu) ve ethos (kaynak güvenirliği) olarak ifade etmektedir.
Akıl Yürütme (Logos): Logos, ikna için mantıksal bir yaklaşımdır. Logos gerçeklerden
ve rakamlardan başka iki temel akıl yürütme tipi kullanır. Bunlardan birincisi
tümdengelime dayanan akıl yürütme genelden özele doğru ilerleyen bir özellik gösterir.
En çok bilinen temdengelim akıl yürütme yöntemi kıyaslamadır. İkincisi ise
tümevarımsal akıl yürütme, özelden genele doğru ilerler.
Duygu (Pathos): Konuşmacı duygulara ya da hislere hitap etmeyi tercih ettiğinde,
mantıktan daha etkili olan duyguları çekici kılmayı amaçlamaktadır. Pathos özellikle
ödüllendirici çekicilik, korkuyu hareket geçiren çekicilik, gereksinim, istek ve değerlerin
çekiciliği1 olmak üzere farklı şekillerde uygulanabilmektedir. Genellikle sağlıkla ilgili
konularda oldukça kullanılan uygulama, korku çekiciliğidir.
Kaynak Güvenirliği (Ethos):Ethos, kaynağın güvenirliği anlamına gelmektedir.
Kişinin ikna edildiği yeni davranış veya olaylar doğrultusunda gitmesi 6 ayrı
basamağa ayrılır:
Her şeyden önce kişiye ikna edici iletişimin sunulmuş olması,
Sunulm uş olan materyale hedeflenmiş alıncının katılması ve bu tarafın neyin
tartışılacağını kavraması,
Bunu kavramışsa da kavrama aşamasına dek iletişimin desteklenmesi,
Sözel düzeyde uyum sağlaması,
Bu sürecin kabullenmesi,
Bunun davranış değişikliğine kadar sürdürülmesi.
İkna edici iletişim; kaynak, ileti, kanal ve alıcı öğelerini kapsar.
Kaynak (İknacı): Kaynak, iletinin kodlayıcısıdır. Kaynak iknanın kabul görmesinin ön
şartıdır. Kaynak olan bireyin biyolojik özellikleri, davranışsal özellikleri, psiko-sosyal
özellikleri ikna sürecinin nasıl ve hangi yönde işlerlik kazanacağının önemli bir
belirleyicisi olmaktadır.
Tutum değişmesinde etkili olabilecek kaynağa ait özellikleri; güvenirlik, inanırlık,
saygınlık, kaynağın sevilmesi ve çekiciliği, ünlü oluşu, karizması, cana yakın ve sıcaklığı,
konu ile ilgili sahip olduğun bilginin değeri ve benzerlik ilkesi olarak belirtilebilir.
İkna inanırlıkla başlar. Alıcının tutum değişimi, uyma, özdeşleşme ve benimseme olarak
üç şekilde gerçekleşir.
İleti: İleti, bir bilginin, düşüncenin veya duygunun iletime uygun biçimidir. İleti,
kaynağın alıcıya ulaştırmak istediği duygu, düşünce, fikir ve davranışların kodlanmış
halidir.
İletinin ikna ediciliğini etkileyen faktörler, konuşma sırasında kanıtın sunulma yeri, tekçift yönlü olup olmayışı ve korku çekiciğinin kullanılmasıdır.
Kanal: Kanal, ikna edici ileti taşıyan araçlardır.
Alıcı: Alıcı, kaynak tarafından ikna edilmek istenen, kaynağın yolladığı iletinin kodunu
açan, kendi yorumunu ekleyendir. Alıcının ikna sürecine yatkınlığını belirleyen etkenler:
Et kileyici iletişimin kendine yönelmediğine inanması, hatta onu tesadüfen duyduğuna
inanması ikna etkinliğini artırır. Davranışın içten gelerek yapılması, tutum değişikliğine
etkide bulunur.
Dinleyicinin kendi tutumuna ne derece bağlı olduğunu, onu ne kadar önemsediği iletiyi
kabul ya da reddetmesini etkiler.
Dinleyicinin tutumu ile kaynağı ileri sürdüğü tutum arasındaki fark, iknacının etkinliğini
etkiler.
İkna Sürecinde Etkili Olan Faktörler:
Kendini İfade Etme: Et kin Konuşma: Etkin Yazma: Güncellik: Yeterlik:
Saygınlık:
Güvenirlik: Tut arlık: İ nanm ak: Önemlilik: Doğruluk: Yakınlık:
Benzerlik: Bağlılık: Fiziksel Görünüm: Sevgi ve Çekicilik:
Em pat i Yeteneği: Sosyo-Kültürel ve Demografik Özellikler: Toplum sal Kanıt:
Şart landırm a ve Çağrışım: Propaganda:
Kişisel Özelliklerin İkna Sürecindeki Rolü:
Zeka: Yaş: Cinsiyet: Cinsellik: Kişilik: Eğit im Düzeyi:
Genel Uyarılmışlık Hali ve Güdü: Akt arım Becerisi (Bilgi Transferi): Geribildirim:
Ödül ve Cezanın Tercih Edilmesi: Kaygı: Taklit ve Örnek Alma:
İknaya Karşı Koyma-Direnme Nedenleri:
Bireysel Yetersizlik: Güvenirlik: Önyargı: Alışkanlıklar: Tutumlar:
Öğrenm e: Dikkat: Bozucu Etki: Yalnızlık: Savunucu İletişim:
İknaya Karşı Direncin Kırılması:
Kişilik: İ kna Etmek İstediğiniz Konuda Haklı Olmak:
Karşı Tarafı İyi ve Doğru Analiz Etmek: Doğr u Bir Vücut Dili Kullanma
7.ÜNİTE - İLETİŞİM SÜRECİNDE
EMPATİ KURMA DAVRANIŞI
İletişimi olumsuz yönde etkileyen etkenlerin ortadan kaldırılması, böylece
iletişimin iyileştirilmesi her şeyden önce iletişimde empatik yaklaşımı bilmekten
ve kullanmaktan geçmektedir. Başkalarıyla empatik iletişim kurma becerisi
gelişmiş insanlar, başkaları tarafından daha çok sevilir, kabul edilir ve
onaylanırlar. Empatiyi, kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak
onun duygu ve düşüncelerini anlaması, bunu da karşısındaki kişiye iletmesi
şeklinde açıklayabiliriz. Kişiler arası iletişim çatışmalarında “Transaksiyonel
Analiz” olarak bilinen model, empatik iletişim becerisini geliştirmede oldukça
yararlı ipuçları sağlamaktadır. Transaksiyonel analize göre, insanın kişiliği üç
bölüm den oluşur. Bunlar ana baba, çocuk ve yetişkin benlik durumlarıdır. Bu
benlik durumlarına kişisel roller de diyebiliriz. Bu benlik ya da kişisel rollerin
özelliklerini şu başlıklar altında değerlendirebiliriz: ana baba benliği, çocuk
benliği, yetişkin benliği. Ana baba benliği, kişiliğimizin insanlara nasıl
davranmaları gerektiği konusunda öğütler, emirler ve ren bölümüdür. Bu benlik,
koruyucu ve yargılayıcı, olmak üzere iki biçimde kendisini gösterir. Koruyucu
ana baba, karşısındaki kişiyi kaç yaşında ve toplumsal konumu ne olursa olsun
onu korumaya, kollamaya yönelen bir benliktir. Eleştirici, yargılayıcı ana baba
benliği ise toplumsal kuralları ve değerleri korumaya, bunları uymayanları
eleştirmeye ve gerektiğinde cezalandırmaya yönelik bir benliktir. Çocukluk
çağının içgüdüleriyle duygusal olarak tepki veren çocuk benliği, doğal, küçük
profesör ve uyum sağlamış olmak üzere üç farklı şekilde karşımıza çıkar. Doğal
çocuk ilkel, fevri, kontrol süz ve yardım bekleyen yani “çocuk gibi çocuk”
diyeceğimiz türden bir kişilik özelliği taşır. Küçük profesör olarak adlandırılan
çocuk benliği ise, yaratıcı, sezgileri güçlü ve başkalarını kendi istekleri
doğrultusunda idare edebilen bir benlik sergilerler. Uyum sağlamış çocuk ise “Ne
diyorsam onu yap” ter biye anlayışı ile büyütülmenin izlerini taşıdığından,
suçluluk, isyan ya da itaat ve uzlaşma özellikleri gösterir. Yetişkin benlik
durumu, ana baba ile çocuk benlik arasında uzlaştırıcı, sorun çözücü, bir benlik
özelliği gösterir ve kişiliğimizin akılcı yanını oluşturur. İki kişi arasında süren bir
iletişimin gözlenmesi sırasında genellikle paralel, çapraz ve ör tülü olarak
adlandırdığımız üç değişik iletişim türüyle karşılaşırız. Paralel iletişimde kişiler
arası iletişim hiç aksamadan sürerken, çapraz iletişimde kişiler arasında iletişim
sorunları çıkar. Bazen de ör tülü iletişimle karşılaşırız.
İki kişi arasında geçen iletişimde kişilerden birinin ilettiği mesaja diğeri onun
beklediği benlik rolüyle yanıt verirse, burada paralel iletişim görülür. İki kişi
arasında geçen iletişimde kişilerden birinin ilettiği mesaja diğeri onun
beklediğinden farklı bir benlik rolüyle yanıt verirse burada gerçekleşen iletişimi
de çapraz iletişim olarak tanımlayabiliriz.Örtülü iletişimde kişi, benlik rollerinden
birini çok açık bir şekilde sergilemesi ne karşın aslında bunu gizlediği farklı bir
amaç için yapmaktadır. Burada genellikle gizli bir mesaj, iletişim kuranların
içinde bulundukları toplum ya da çevre tarafından kabul edilebilir bir mesaj
kılıfına
büründürülerek iletilir. İnsanlar iletişim etkinlikleri sırasında çeşitli davranış
kalıpları sergilerler. Çeşitli sorunlar yaşadığımızda, göstereceğimiz tepkiler
genellikle, ya saldırganlık ya itaatkâr ya da kendini kabul ettirme olarak
adlandırdığımız üç değişik davranış biçiminde ortaya çıkmaktadır. Kendimizi
savunduğumuzda itaatkâr, karşı hücuma geçtiğimizde ise saldırgan oluruz,
Oysa daha doğru olan üçüncü bir yol ise kendini kabul ettirmedir. Bu üç
davranış şekli değişik durumlarda kullandığımız ve karşımızdakilerle ilişkimizi
şekillendiren davranışlardır. Empatik iletişim, ancak doğru ve etkin bir dinleme
becerisi ile birlikte bir anlam taşır. Birbirini dinlemeyen insanların iletişim
kurmaları olanaksızdır. Karşımızdaki kişiyi işitmek değil, gerçekten ne söylediğini
duyup, anlayabilmek için iyi bir dinleyici olabilmenin yöntemlerini geliştirmek
gerekir. İletişimin kalitesi ancak, dinlemeyi öğrenerek yükseltilebilir. Sözlü
iletişim süreci, konuşmayı olduğu kadar dinlemeyi de içerir. İnsanlar normal
olarak işitme yeteneğiyle doğarlar fakat dinleme doğuştan kazanılan bir yetenek
değil, okuma, yazma ve konuşma gibi öğrenilerek edinilen bir beceridir. Dinleme
genel bir sınıflandırma ile iki şekilde karşımıza çıkar: pasif dinleme, aktif
dinleme. Pasif dinleme, dikkatli bir sessizliği ve çok az tepki göstermeyi
gerektiren, en basit dinleme türüdür. Aktif dinleme empatik dinleme olarak da
adlandırılabilir. Aktif ya da empatik dinleme, karşımızdaki kişinin duygularını
onun bakış açısından anlamamızı sağlar. Aynı zamanda konuşanın anlattıklarıyla
gerçekten ilgili olduğumuzu gösteren bir iletişim yeteneğidir.
8.ÜNİTE - KURUMSAL İLETİŞİM
Birer toplumsal sistem olarak organizasyonların oluşturulması ve yaşayabilmesi
içte ve dışta kurdukları ilişkileri belirli bir düzen ve yapı içinde sürdürmelerine
bağlıdır. Bir başka ifadeyle, organizasyonun var olabilmesi, belirli bir düzen ve
yapı içinde etkili iletişim sisteminin varlığını gerektirir. Bir sistem olarak
iletişimin en önemli işlevini de kısaca, kurumsal ilişkilerin belirli bir düzen içine
sokulması ve böylece kurumsal amaçlarla bireysel amaçlar arasında bilinçli bir
dengenin kurulması olarak açıklayabiliriz. Kurum içi iletişimi, kurumun amaçları
doğrultusunda işleyişini sağlamak için gerek kurumu meydan getiren çeşitli
bölüm ya da birimler, gerekse kurum ile çevresi arasında sürekli bilgi ve
düşünce alışverişine dayanan toplumsal bir süreç olarak ifade edebiliriz. Kurum
içi iletişim, bireysel, bireyler arası ve gruplar arası iletişimi boyutlarının yanı sıra
kurumun dış çevre ile olan iletişim boyutunu da kapsar. Kurum içi iletişim,
kurum yönetiminin en önemli aracı olup planlama, eşgüdüm, karar verme,
güdüleme ve denetim işlevlerinin sürdürülmesinde etkin bir rol oynar. Kurumlar
açısından iletişimin pek çok işlevinden söz edebilmemize karşın, bunların
arasında en önemlisi eşgüdüm işlevidir.
Kurum içi iletişimin işlevlerini dört genel başlık altında değerlendirilebilir: bilgi
sağlama, etkileme ve ikna etme, birleştirme, emir verme ve öğretim-eğitim.
Kurum içi iletişim yapısal olarak biçimsel ve biçimsel olmayan olmak üzere iki
şekilde karşımıza çıkar. Biçimsel iletişim, kurumda, yasalar ve kurallar
doğrultusunda gerçekleştirilen, kurum üyelerinin kişiliklerinden
soyutlanmış, statüler arası bir iletişim türüdür. Biçimsel olmayan iletişim ise
çalışanların oluşturdukları biçimsel olmayan gruplar ve bunların arasında
gerçekleşen bir iletişimdir. Kurum kültürü ise, kurum üyelerince paylaşılan,
anlamlar, inançlar ve değerler bütünüdür. Kurum kültürü, kurumun içinde yer
aldığı toplumun kültürel ortamından ve kurumun kendisinin ürettiği kültürel
öğelerden beslenerek oluşur. Kurum içi iletişim, hem kurumun kültüründen
etkilenir hem de kültürü etkiler. Kurum içi iletişim, kurumun kültürüne bağlı
olarak bazı özellikler taşır. Bu özellikleri yukarıda çeşitli başlıklar altında
değerlendirdik.
Kurum amaçlarına en etkin ve en kısa zamanda ulaşılması, üst basamaklarla alt
basamaklar arasında emir ve bilgi akışını sağlayan dikey iletişim kanallarının
sağlıklı işlemesine bağlıdır. Bu kanallar yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya
olmak üzere iki yönlü çalışır. Biçimsel iletişim, kurumun faydacı ihtiyaçlarını
karşılarken, biçimsel olmayan iletişim, çalışanların insani amaçlarla iletişim
kurma ihtiyaçlarının sonucunda gerçekleşir. Biçimsel olmayan iletişim sistemi,
biçimsel olarak yapılandırılmış bir organizasyonda, biçimsel düzenlemelere bağlı
olmayan iletişimi kapsar. Biçimsel yapı “olması gerekeni”, biçimsel olmayan
yapı ise “olanı” gösterir. Bu açıdan iki iletişim sistemi, kurumun iletişim sistemini
tamamlayan birbirinin eksikliğini gideren bir işlev üstlenirler. Biçimsel olmayan
iletişim sistemi, kurum üyeleri arasındaki kişisel yakınlık ve etkileşimler
sonucunda ortaya çıkar. Genellikle söylenti veya dedikodu terimleriyle anılan
biçimsel olmayan iletişim kanalları, her zaman kurumsal amaçların
gerçekleşmesine hizmet etmez. Bir kurumda görevler ne denli iyi düzenlenirse
düzenlensin, görev tanımları ne denli açık olursa olsun, görevleri yürütecek
çalışanlar arasında sağlıklı işleyen bir iletişim sistemi olmadan eşgüdüm ve
amaçlara yönelik etkileşim olmaz. Bu yapısıyla iletişimin, kurumun bütünlüğünü
sağlayan ve bir sinir sistemi gibi örgütün her yanını saran bir olgu olduğu
söylenebilir. Kurumun her köşesinde varlığını ve önemini kabul ettiren iletişim
düzeni, aynı zamanda kurum düzeninin başarısını da yansıtır.
Download