Diyadinamik Akım - E

DİADİNAMİK AKIM
UZM. FZT. ZÜBEYDE ERCAN
DİADİNAMİK AKIMLAR
(galvano-faradik akımlar)
• Diadinamik akım, aslında sinüs dalgalı,
monofazik akımdır. Yani sinüzoidal akımların bir
kısmının yok edilmesi ile elde edilir.
• Faz süresi 10 ms’dir.
• Frekansı 50-100 Hz’dir.
• Sinüzoidal akımların yoğunluğu, şekli, frekansı
ve uygulama zamanı değiştiğinde motor ve duyu
sinirleri üzerinde de değişik etkileri ortaya çıkar.
Diadinamik akımların 5 tipi vardır.
Diadinamik akımların 5 tipi vardır:
•
•
•
•
•
Difaze fiks (DF)
Monofaze fiks (MF)
Courtes period (CP)
Longues period (LP)
Rythme syncope (RS)
• 1.Monofaze akım: Sinüzoidal akımın negatif fazı
ortadan kaldırılır, yine frekansı 50 olan bu akım elde
edilir.
• Eksitasyon etkisi uzundur. Uyarı ve dinlenme süreleri
10 msn dir.
– Tek fazlıdır.
– Akım grafiği pozitif taraftadır.
6
2.Difaze akım: Negatif fazdaki yarım dalga pozitif
faza aktarılır, Böylelikle frekansı 100 olan bir
akım elde edilmiş edilir. Uyarım süresi 10 msn
dir. Ancak dinlenme süresi yoktur. Akım fazları da
aynı yöndedir.
– Uygulamada önce ciltte titreme (kasılma) olur, sonra
ağrı azalır. 1-2 dk. sonra hastalar akıma uyum sağlar.
– Eksitasyon etkisi kısa sürelidir.
– Çift fazlıdır.
7
• 3.Uzun periodlu akım: Difaz akımındaki yarı periyotlar,
şiddetini sıfırdan yukarı doğru arttırır sonra azaltır.
– Kısa fazlı akımla beraber,nöropatilerde daha uzun süreli
etki eder. Akımın frekansı 12-16 sn’de 100 frekanstan 50
frekansa iner ve sonra yavaş bir şekilde tekrar 50 den
100’e çıkar. Yani akım şiddeti zamanla yükselip alçalan
bir DF ile MF’nin dönüşümlü olarak uygulanması ise LP
dalga akım formunu oluşturur.
– Eksitasyon etkisi önemsizdir.
– Kas ağrılarında kullanılır.
8
• 4.Kurt peryot: 1 sn difaz akım 1 sn monofaz akım
geçişi vardır. Arada dinlenme süresi yoktur.
– Nevraljik ağrılar, dolaşım bozukluğu , yumuşak
doku romatizma ağrılarında kullanılır. Yani DF ve
MF nin dönüşümlü olarak uygulanması ile elde
edilir.
9
• 5.Ritm senkop akımı: Monofaz akım 1sn
aralıklarla verilir. Akım bir saniye verilir sonra
bir saniye verilmez. Aralıklı şekilde akım
dalgaları gelir. 1 sn mf, 1 sn dinlenme.
– Monofaze akım aralıklı verildiğinden, eksitasyon
uzun süreli olur, hatta kaslar bile kasılır.
• Uzun süreli eksitasyon olur
10
• DF akımlar ve LP akımlarda analjezik ve
sempatolitik etki ön plandadır.
• MF, CP ve RS akımlar hem analjezik
hemde kasılma gerekli olduğu durumlarda
tercih edilir. Barsak atonisi gibi
dinamojenik etkinin önemli olduğu hallerde
RS tercih edilir.
Diadinamik akımların fizyolojik ve tedaviye yönelik
etkileri
• 5 dalga formu içeren diadinamik akımların
deri yüzeyine uygulanması sonucunda
akım şiddetine bağlı olarak duyu ve/yada
motor sinir liflerinin depolarizasyonuna
neden olmaktadır.
– Duyu sinirleri aracılığıyla güçlü bir inhibitör
yada analjezik etki oluştururken,
– Motor sinirler üzerinden elektriksel yolla
uyarılmış iskelet kaslarında eksitatör etkiler
oluşturduğu düşünülmektedir.
TENS ve DD farkı
• Duyu ve motor sinirlerinin depolarizasyonu ile
oluşan ağrı modülasyonunun bu şekli
akupunktur benzeri, burst ve kısa şiddetli gibi
bazı TENS çeşitleri ile ulaşılan etkiye
benzemektedir.
• Bu iki uygulamanın arasındaki fark şudur:
– Diadinamik akımlar tipik olarak uzun süreli (ms),
monofazik ve dengelenmemiş atımlardır.
– Buna karşın, TENS tedavisinde atımlar kısa süreli
(mikrosaniye), bifazik dengelenmiş karakterdedirler.
Diadinamik akımların etkileri
• Diadinamik akımların çeşitli etkileri vardır.
Deride histamin serbestleştirir ve orada
hiperemi ile vazodilatasyon oluşturur. Bu
direkt yüzeyel etkisine bağlıdır. Derin
dokulardaki etki refleks olarak gelişir.
Diadinamik akımın etkileri
• Analjezik etkileri vardır. Difaz akımda belirgindir. Uzun
periyodlu akımda bu etki uzundur. Duyu sinirlerinin
uyarılması ile olur.
• Eksitasyon (dinamojen etki): Monofaz’da belirgin
görülür. Ritm senkopun da böyle etkisi vardır. Motor
sinirlerin ve dolayısıyla kasların uyarımı ile gelişir.
• Trofik etki: Tüm modellerde vardır. Dokulardaki iyon
hareketine, hiperemi, vazodilatasyon ve dokuların bol
kanlanmasına, ayrıca kasların ritmik kasılmasına
bağlıdır.
• Sempatik inhibisyon: Difaze ve uzun periyodlu akım
çeşitlerinde belirgin görülür. Akımın şiddeti eksitasyon
dozu altında olmalıdır. Küçük alanlarda 1-5 mA, geniş
alanlarda ise 20 mA’lik akımlar verilebilir.
Diadinamik akımların kullanımına ilişkin pratik
bilgiler
• Diadinamik akımların elektrodları da ikidir. Biri negatif ve
diğeri pozitiftir. Elektrodların çapları 1-5 cm den başlar, 10-13
cm boyutlarına kadar varır.
• Akımın şiddeti, uygulama yerinde hissedilen iğnelenme,
karıncalanma ve kayma hissinin alınmasına göre ayarlanır.
• Elektrotlar, iletkenlik özelliği olan sünger, keçe veya bezle
kaplanır.
• Küçük alanlarda 5-10 dk, geniş alanlarda ise 20 dk süreyle
uygulanır.
• Uygulama yerinde akımlara karşı alışkanlık gelişeceğinden,
kutuplara gelen akımın kutup özelliğinin değiştirilmesi uygun
olur. Veya akımın şiddeti zaman zaman tekrar ayarlanır.
Lokomotor sistemin tüm bölgelerine tatbik edilebilir.
• Sempatik gangliyonların inhibisyonunda anod daima
proksimale yerleştirilmelidir.
• Tüm diadinami akımları uygulanırken, galvani
akımıyla beraber tatbik edilir. Belirli bir galvanik akım
dozu üzerine diadinamik akım uygulanacak
modellerinin akım şiddetleri eklenir. Böylelikle
diadinamik akımdaki ani inişlerden doğacak
uyarımları hastalar hissetmemiş olurlar. Galvani
akımın şiddeti genellikle 2-3 mA yeterlidir.
• 3-5 dk da alışkanlık için, aynı tip diadinamik akım ile 5
dk dan uzun süreli uygulamalar yapılmaz. DF akımda
alışkanlık MF akıma göre daha hızlı gelişir.
Diadinamik akıma alışkanlık gelişiminin geciktirilmesi
ve dinamojenik ve inhibitör etkinin güçlendirilmesi
amacıyla modüle edilmektedir. Böylece MF ve DF
akımların modülasyonlarından elde edilen
diadinamik akım tipleri bu amaçla kullanılır.
Diadinamik akım tedavisi ile ilgili
temel faktörler
• Elektrot tipi
– Kalem elektrotlar, ayarlanabilir elektrotlar
– Esnek metal plaka/diskler
• Ara madde
– Su ile ıslatılmış sünger (kalem elektrotlar, ayarlanabilir
elektrotlar)
– Elektrik akımını iletici jel (esnek metal plaka/diskler)
• Elektrot yerleşimi
– Ağrılı bölge üzerine
– Ağrılı bölgenin her iki yanına
– Hedef kas yada kas grubu üzerine
Endikasyonları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İkinci motor nöron hastalıklarına bağlı kas paralizileri (trofik etki)
Ağrılı ikinci motor nöron hastalıkları (analjezik etki)
Ağrılı periferik nöropatiler
Sudeck atrofisi, omuz el sendromu
Periferik damar hastalığı
Kas atonileri
Eklem ve eklem çevresi travmaları
Eklem sertlikleri ve skatris dokuları
Romatizmal hastalıklar
Osteoartrit
Yumuşak doku romatizmaları (FMS, MAS, epikondilit, tenosinovit)
Nöromalar
Atonik yaralar
Kontrendikasyonlar
•
•
•
•
•
Akut kas iskelet sistem travması
Kalp pili olanlar
Boyunda karotid sinüs üzerine
Duyarlı cilt üzerine
Gebelikte uterus üzerine
Tehlikeler ve alınması gereken
önlemler
• Deri yaralanmaları ve yanıklar: Monofazik
karakterli diadinamik akımlar düz akım
geçişini de içermektedirler, bu sebeple
deride yaralanma ve yanmaya sebep
olabilirler.
DİADİNAMİK AKIMLAR
• Melzack ve Wall’ın kapı kontrol teorisi ile
açıklanır.
A-α ve β lifleri alçak frekanslı akımlarla uyarılarak
medulla spinalis seviyesinde substantia
jelatinozada fasilitasyonla presinaptik bölgede ağrı
ileten liflerin inhibisyonuna neden olurlar.
22
23