Beslenme Kitapçığı - Hisar Intercontinental Hospital

Beslenme Kitapçığı
BR.HLİ.031
0-6 Aylık Bebeğin Beslenmesi:
 İlk 6 ay bebeğinizi yalnızca anne sütü ile besleyin. Anne sütü bebeğinizin
büyümesi için tek başına yeterlidir.
 Anne sütü elde edilmesi en kolay, en ucuz, en güvenilir ve sağlıklı olan besindir.
 Bebeğinizin ihtiyacı olan besin maddelerini gereken miktar ve kalitede içeren,
onu enfeksiyonlardan koruyan tek doğal besin anne sütüdür.
 Anne sütü bebeğinizi şeker hastalığı, şişmanlık, diş çürükleri, orta kulak iltihabı,
alerjik hastalıklar ve ishalden korur.
 Anne sütüyle beslenen çocukların zeka seviyeleri daha yüksek olur.
 Anne sütü ile verilen ek besinler bebeğinizin emme gereksinimini azaltacağından
anne sütünden yeterince yararlanmasını engeller.
 Hava çok sıcak da olsa altı aydan önce bebeğinizin anne sütü dışında suya veya
başka sıvılara (bitkisel çaylar gibi) ihtiyacı yoktur.
 Emzirirken bebeğinizin yüzü, omuzları ve vücudu memeye dönük, burnu





meme ucu hizasında olmalıdır. Bebeğin yalnız meme ucunu değil, meme ucu
etrafındaki koyu renkli bölümü de kavramasına dikkat edin. Bu şekilde hem bebek
iyi emer, hem de meme ucunuz zedelenmez.
Beslenme sıklığını ve süresini bebeğinizin isteğine göre düzenleyin. Bebeğinizi sık
aralarla ve her istediğinde emzirmeniz süt yapımınızı da artırır.
Bebeğinizi memeye yerleştirip doyana ve memeyi kendisi bırakana kadar
memede tutun. Eğer bir meme ile beslenmiş ise, bir sonraki emzirmede diğer
memenizi verin. İki memeden de emmişse bir sonraki öğüne son verilen
taraftan başlayın.
Birçok bebek, tek memeyi 5-10 dakika emmekle doyar ve uyur. Bazı bebekler
ise 20-30 dakikadan önce memeyi bırakmazlar.
Anne sütü ile beslenen bebekler her beslenmeden sonra az miktarda sarı renkli
püre kıvamında kaka yapabilirler. Bu durum normaldir endişelenmeyin.
Bebeğinizin yeterince anne sütü aldığını, haftada en az 150 gr kilo alması ve
günde en az 6-7 kez bezini ıslatması ile anlayabilirsiniz.
Emzirme Sırasında
Dikkat Etmeniz Gerekenler
 Emzirmeye başlamadan önce ellerinizi yıkayın.
 Her gün banyo yapamıyorsanız meme başınızı günde bir kez yıkamalısınız. Her
emzirmeden önce meme başınızı silmenize gerek yoktur.
 Emzirirken meme ucu ve etrafındaki kahverengi halkanın bebeğinizin ağzını tamamıyla
kapatacak şekilde olmasını sağlayın.
 Bebeğinizi rahat olduğunuz şekilde emzirin. Bu yatarken, otururken ya da ayakta
olabilir. Öne eğilmeden bebeği size yaklaştırarak emzirirseniz sırtınızın ağrımasına
engel olabilirsiniz.
 Gerekirse sırtınızı ve bebeğin altını yastık ile destekleyin.
 Beslenme sıklığını ve süresini bebeğinizin isteğine göre düzenleyin. Bebeğin sık
aralarla emzirilmesi süt yapımını artırır.
 Bebeğinizden ayrı kaldığınız zaman memelerinizi sağarak sütünüzü biriktirip bebeğinizi
bu süt ile besleyebilirsiniz. Anne sütü oda ısısında 8 saat, buzdolabında 24 saat,
buzlukta 3 hafta, derin dondurucuda 6 ay değerini kaybetmeden saklanabilir. Saklanan
anne sütü hiçbir zaman kaynatılmamalıdır. Bu sütleri kullanmadan önce kavanoz içinde
sıcak suda bekletilerek ısıtın.
6-9 Ay Bebek Beslenmesi
 Ek gıdalara 6. aydan sonra başlanır. Bu dönemde çocuğunuza verdiğiniz ek gıdaların
anne sütünün tamamlayıcısı olduğunu unutmayın.
 Bu dönemde verilecek ek besinler meyve püresi, sebze püresi, muhallebi, yoğurt gibi
yiyecekler olmalıdır.
 Besinleri hazırlamadan ve bebeğinizi beslemeden önce mutlaka ellerinizi yıkayın.
 Ek besinlere kaşıkla az miktarda vererek başlayın; daha sonra öğün haline
getirebilirsiniz.
 Yeni deneyeceğiniz yiyecekleri çocuk açken alışık olduğu yiyeceklerden önce verin.
 Ek besinlerin hepsine aynı haftada başlamayın. Yeni besinleri en az 3 gün ya da bir









hafta aralıklarla çocuğunuzun beslenme programına ekleyin. Çocuğunuzun
hoşlanmadığı önemli yiyecekleri 2-3 haftalık aralarla tekrar vermeyi deneyin.
Yeni verilecek yiyeceklerin alerji yapıp yapmadığına dikkat edin. Şüphelendiğiniz gıdayı
çocuğunuza vermediğiniz zaman belirtilerin geçip geçmediğini kontrol edin.
Bebeğinize hiçbir zaman şekere, bala ya da reçele batırılmış yalancı meme vermeyin.
Tüm yiyeceklerin temiz, taze ve iyi pişmiş olmasına dikkat edin.
Bebeğinize 18. ayın sonuna kadar kaynatılmış su verin.
Konserveler, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddeli hazır besinler vermeyin.
Hazırlanan besinleri uzun süre oda ısısında bekletmeyin.
Ek besinlere geçiş dönemi aynı zamanda bebeğin çiğneme fonksiyonlarını öğreneceği
dönemdir.
Bebeğiniz özellikle pütürlü gıdaları dili ile itebilir. Bunu bebeğim ek gıdaları sevmedi
olarak algılamayın. İstem dışı yaptıkları bu hareket zamanla düzelecektir.
Sebze çorbasını hazırlamak için mikser yerine delikli süzgeç kullanın. Asla blendırdan
geçirmeyin!
Meyve suyu verilecek ilk ek besindir, genellikle sabah-öğlen arası verebilirsiniz.
Elma, şeftali, armut gibi meyvelerin suyuyla başlayabilirsiniz. Önce bir ya da iki
tatlı kaşığı ile başlayarak daha sonra yavaş yavaş artırabilirsiniz. Meyveleri cam
rende ile rendeleyin. Kesinlikle mikser kullanmayın. Ayrıca meyve pürelerini
yoğurtla karıştırarak bir öğün şeklinde de verebilirsiniz.
Meyve Suyu ve Püresi Nasıl Hazırlanır?
Meyveler yıkanıp soyulduktan sonra cam rendede rendelenir. Temiz bir süzgeç
veya tülbentle süzülerek suyu elde edilir. Meyve suyuna başlandıktan 1-2 hafta
sonra meyve püreleri verilir. Meyve suyu ve pürelerine şeker eklenmemelidir.
Sebze Çorbası ve Püresi Nasıl Hazırlanır?
Genellikle öğle öğününde, 1-2 tatlı kaşığıyla başlayarak yavaş yavaş artırabilirsiniz.
Bebeğinize vermeye başladığınız sebze çorbasını hafta hafta yeni eklemelerle
farklılaştırabilirsiniz.
1. Hafta (Sebze Çorbası): 4 su bardağı su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1
tatlı kaşığı pirinç konularak 45-50 dakika ağzı kapalı kapta pişirilir. Düdüklü
tencerede pişirecekseniz 1 su bardağı su ve 15 dakika pişirmek yeterlidir. Bu sulu
çorbayı ilk önce yarım çay bardağıyla verebilirsiniz, daha sonra çocuğunuz isteğine
göre yavaş yavaş artırarak verilir.
2. Hafta (Basit Sebze Püresi): Daha az su ile bir tatlı kaşığı zeytinyağı konularak
yapılır. Sebzeler ezilerek püre haline getirilir.
3.Hafta (Karışık Sebze Püresi): Mevsim sebzeleri eklenerek içeriğini
zenginleştirebilirsiniz. Küçük kaplarda yaptığınız karışık sebze pürelerini 2-3 gün
buzdolabında saklayabilirsiniz. Ancak ıspanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler
kullandıysanız bunları günlük olarak tüketmelisiniz.
Sebze püresine ve çorbasına önce fındık sonra ceviz büyüklüğünde beyaz tavuk
eti, 7. aydan itibaren 1 yemek kaşığı kıyma (yağsız) veya mercimek ekleyebilirsiniz.
Muhallebi Nasıl Yapılır?
Anne sütü veya hazır mamayla hazırlayabileceğiniz ve oldukça doyurucu olan muhallebiyi akşam
öğünü olarak verebilirsiniz. Muhallebiyi farklı şekillerde hazırlayabilirsiniz.
1 su bardağı su ve 3 tatlı kaşığı pirinç ununu karıştırarak su muhallebisi yapın. Ateşten indirip hafif
soğuttuktan sonra 6 ölçek hazır mamayı toz halinde katın.
1 çay bardağı su ve 1,5 tatlı kaşığı pirinç ununu karıştırarak su muhallebisi yapın. Ateşten indirip hafif
soğuttuktan sonra 90 cc anne sütü katıp karıştırın.
1 yaşını doldurduktan sonra; 1 su bardağı pastörize inek sütü, 3 tatlı kaşığı pirinç unu, 2 tatlı
kaşığı şekerle yapılabilir. Pirinç ununu soğuk sütün bir kısmıyla ezin, geriye kalan sütü ekleyip
karıştırarak pişirin. Ateşten indirmeye yakın şekeri ekleyin.
Yoğurt Nasıl Yapılır?
Genellikle ikindi öğünü ek gıdası olan yoğurdu, muhallebi yerine de verebilirsiniz.
Pastörize inek sütünü kaynatın, elinizin dayanabileceği sıcaklığa (40 °C) kadar soğutun. Bir litre
süte, 2 çorba kaşığı süt içinde sulandırılmış bir çorba kaşığı yoğurdu maya olarak ekleyin ve yavaşça
karıştırın. Hareket ettirmeksizin sıcak bir yerde 4 saat bekletin.
Kahvaltı
Bebeğiniz meyve suyu ve sebze çorbasına alıştıktan sonra kahvaltıya başlayabilirsiniz.
Hazırlanışı: 60 cc kadar mama ya da anne sütü, 1 tatlı kaşığı tuzu alınmış beyaz peynir, yumurta
sarısı, 1-2 çay kaşığı pekmez, 3-4 bisküvi (ekmek içi) bulamaç haline getirerek hazırlayın. İsterseniz
toz haline getirilmiş ceviz ya da fındık da ekleyebilirsiniz. Ancak kesinlikle 1 yaşından önce bal
vermeyin.
Yumurta
Yumurta sarısını 6. aydan sonra ilk önce 1/4 kadar katı yumurta şeklinde kahvaltısına ekleyebilir;
yavaş yavaş miktarını artırarak bir hafta sonra tam bir yumurta sarısı verebilirsiniz. 7. aydan sonra
tam bir yumurtayı haftada 3 gün olarak verebilirsiniz.
Et ve Balık
7-8. aydan sonra bir tepeleme çorba kaşığı pişmiş kıyma veya orta boy ince bir biftek veya derisiz
tavuk eti parçasını sebze püresi hazırlarken içine ekleyebilirsiniz. Ayrıca 7-8. aydan sonra haşlanmış
ya da ızgara balığı sebze püresine katarak veya ayrı olarak verebilirsiniz.
Diğer Besinler
8. aydan sonra çocuğa değişik tatları öğretmek için mercimek, yoğurtlu yayla, acısız tarhana
çorbaları, baharatsız hazırlanmış ızgara köfte, terbiyeli-sebzeli köfteler, pilav, makarna ve dolmalar
yedirebilirsiniz.
6 Aylık Bebek İçin Örnek Mönü
Sabah uyandığında
Sabah
Öğle
İkindi
Akşam
Gece
Anne sütü
Meyve püresi ve anne sütü
Anne sütü
Sebze püresi ve anne sütü
Anne sütü ve/veya muhallebi
Anne sütü
9 Aylık Bebek İçin Örnek Mönü
Sabah
Ara
Öğle
İkindi
Akşam
Anne sütü ve kahvaltı (1 çay bardağı şekersiz süt, bir yumurta sarısı, 2 tatlı
kaşığı peynir, 1 çay kaşığı yağ, 1 tatlı kaşığı reçel ya da pekmez, 3-4 bisküvi)
Meyve püresi (elma, şeftali, muz)
Kıymalı ya da tavuk etli sebze püresi ve anne sütü
Yoğurt ve meyve püresi
1 kase muhallebi ve anne sütü
9-12 Aylık Bebek Beslenmesi
Ek besinler bu dönemde çocuğunuz için asıl besin özelliği taşımaya başlar. Bebeğinize anne sütü
vermeyi 2 yaş civarında size en uygun olan zamanda kesmelisiniz. Bu dönemde evinizde pişirdiğiniz
yemekleri püreler halinde, az baharatlı, az tuzlu olarak bebeğinize verebilirsiniz. Bebeğinizin günde
bir kez etli gıda alması yeterlidir.
12 Aylık Bebek İçin Örnek Menü
Uyanınca
Sabah
Ara
Öğle
İkindi
Akşam
Anne sütü
1 çay bardağı şekersiz süt (120ml), 1/2 kibrit kutusu peynir, 1 tatlı kaşığı
reçel ya da pekmez, 1/2 dilim ekmek veya 2-3 adet bisküvi, 1 çay kaşığı yağ,
1 çay bardağı meyve püresi
Kıymalı sebze püresi (kıymalı dolma içleri, terbiyeli veya sebzeli köfteler,
sebzeli tavuk ya da balık, kurubaklagil püreleri), patates püresi (makarna,
pilav vb. hamur işleri), bir çay bardağı içecek (süt ve/veya su), kurubaklagil
püreleri
8-10 yemek kaşığı yoğurt, ekmek veya evde yapılmış bir ince dilim kek veya
2-3 bisküvi, 6 yemek kaşığı meyve püresi
8-10 yemek kaşığı muhallebi veya öğlenin aynısı, anne sütü
1-5 Yaş
Çocuk Beslenmesi
 Çocuğunuz 13-14 aylık olduktan sonra kaşığı kendisi kullanmalıdır. Bir yaşına doğru ailenin diğer
bireyleriyle aynı sofraya oturtmaya başlayın ve kendine özel bir tabağı olsun.
 Çocuğunuzun günde dört öğün beslenmesi gerekir. Temel besin gruplarını (süt ve sütlü
gıdalar-etler, yumurta ve baklagiller, sebze ve meyveler, unlu ve nişastalı besinler) yeterli ve
dengeli olarak tüketmelidir.
 Her gün en az 2 su bardağı süt veya yoğurt verin.
 İki kibrit kutusu peynirde bir bardak sütteki kadar kalsiyum vardır.
 Tavuk, balık, yumurta ve kuru baklagillerin bir veya bir kaçından en az iki porsiyon yemelidir. Bu
besinler demir açısından zengindirler.
 Çocuğunuz düzenli et yiyorsa gün aşırı yumurta vermeniz yeterlidir. Yemiyorsa her gün yumurta
verebilirsiniz. Yumurta rafadan veya yarı pişmiş olarak sandviç içinde veya omlet şeklinde de
tüketilebilir.1 porsiyon et = 2 köfte veya 3-4 yemek kaşığı silme kurubaklagil (mercimek, bakla, kuru
fasulye)
 Bu yaştaki çocuklara 2-3 porsiyon meyve ve sebze verin. Vitamin açısından zengin olan bu
besinler kalsiyum ve demir emilimine de yardımcı olur. Çocuğunuza meyveleri kabuklu olarak
yemeye alıştırırsanız bu yaş grubunda sıklıkla görülen kabızlık sorununu da yaşamasına engel
olabilirsiniz.
1 porsiyon sebze = 5-6 silme yemek kaşığı sebze yemeği
1 porsiyon meyve = 1 orta boy meyve
 Çocuğunuzun ekmek ve diğer nişastalı yiyeceklerden günde en az 6 porsiyon tüketmesi gerekir.
Belirlenen bu miktarın 3 porsiyonu 3 dilim ekmek, diğerleri çorba, pilav, makarna, patates, börek
şeklinde olabilir.
1 porsiyon = 5-6 silme yemek kaşığı pilav/makarna veya 1 dilim ekmek
 Çocuklarınıza mümkün olduğu kadar erken dönemde kendi kendilerine çatal-kaşık kullanarak
yemelerini öğretin.
 Her çeşit şekerleme, pasta, kek, dondurma çocuklara sık verilmemesi gereken yiyeceklerdendir.
 Yemek aralarında çocuğunuza şekerleme vermek iştahının kapanmasına ve yetersiz
beslenmesine yol açtığı gibi diş çürüklerinin de önde gelen nedenidir.
 Çocuğunuza çay, kahve gibi uyarıcı maddeler içeren sıvı gıdalar vermeyin; bu onları aşırı sinirli
yapar. En iyi yöntem bu içecekleri hiç tattırmamaktır.
 İlk 3 yaşta çocuklarda çiğneme ve yutma işlevlerinin gelişimi tamamlanır. Bu nedenle besinler
yumuşak bir şekilde verilmelidir. Sert ve taneli besinleri, kolayca soluk borusuna kaçarak
boğulmaya yol açabileceği için vermeyin. Fındık, fıstık, kabak ve ay çekirdeği ve kuru baklagiller
solunum yollarına en çok kaçan maddelerdir.
2 Yaşındaki
Çocuk İçin
Örnek Menü
Sabah
1 çay bardağı süt veya meyve suyu
1 kibrit kutusu peynir veya bir yumurta (haftada iki kez)
1 tatlı kaşığı yağ veya 5 adet çekirdeği çıkarılmış zeytin
2-3 tatlı kaşığı reçel, bal veya pekmez
1 orta dilim ekmek, domates
Ara
1 porsiyon meyve
Öğle
1 köfte kadar haşlama veya ızgara et, tavuk, balık veya sebzeli köfte
Kıymalı kabak dolması, kurubaklagil yemekleri
4 yemek kaşığı sebze yemeği
3-4 yemek kaşığı pilav veya makarna
1 çay bardağı yoğurt veya süt
İkindi
1 çay bardağı meyve suyu veya 1 çay bardağı süt (sabahki sütün yerine)
4-5 adet bisküvi veya 1 dilim ekmek
Akşam
1 kase çorba (mercimek, tarhana, yayla)
4 yemek kaşığı sebze yemeği
1 çay bardağı yoğurt
1 orta dilim ekmek
Temel Besin Maddelerinin Bir
Porsiyonunun Miktar, Kalori ve
Protein Değerleri
Besinler
1 Porsiyon Ölçüsü
1
Anne Sütü
/2 Su Bardağı
Yumurta
1 Adet
Köfte
1 Adet
Kıyma
1 Köfte Kadar
Tavuk
1 Köfte Kadar
Balık
1 Köfte Kadar
Kuru Baklagil
3-4 Yemek Kaşığı
Süt-Yoğurt
1 Su Bardağı
Peynir
1 Kibrit Kutusu
Ekmek
1 İnce Dilim
Pilav-Makarna
3-4 Yemek Kaşığı
Patates
1 Orta Boy
Havuç
1 Orta Boy
Domates
1 Orta Boy
Elma, Muz, Portakal
1 Küçük Boy
Çilek, Kiraz, Kayısı, Erik 1 Su Bardağı
Tereyağı
1 Tatlı Kaşığı
Zeytinyağı
1 Çay Kaşığı
Zeytin
5-6 Adet
Fındık, Ceviz
5-6 Adet
1
/2 Su Bardağı
Formül Mama
Miktar
100 ml
50 gr
30 gr
30 gr
30 gr
30 gr
40-50 gr
200 ml
30 gr
25 gr
50-60 gr
100 gr
100 gr
100 gr
100 gr
80-100 gr
5 gr
1 gr
15-20 gr
10 gr
100 ml
Kalori (kcal) Protein(gr)
70
70
70
70
70
70
60-70
125
70
70
175-200
70
40
25
50
50
45
9
40
50-60
65-70
0,9
6
6
6
6
6
8-10
6
6
2
4
2
1
1
0
0
0
0
0
1,5
1,5-1,9
Gece
Akşam
İkindi
Öğle
Kuşluk
Sabah
Tarih:
Tarih
Tarih:
Tarih
Gece
Akşam
İkindi
Öğle
Kuşluk
Sabah
Tarih:
Tarih
Tarih:
Tarih
Gece
Akşam
İkindi
Öğle
Kuşluk
Sabah
Tarih:
Tarih
Tarih:
Tarih
Gece
Akşam
İkindi
Öğle
Kuşluk
Sabah
Tarih:
Tarih
Tarih:
Tarih
Gece
Akşam
İkindi
Öğle
Kuşluk
Sabah
Tarih:
Tarih
Tarih:
Tarih
Saray Mah. Siteyolu Cad. No: 7
34768 Ümraniye / İstanbul
Telefon:+90 216 524 13 00 (Pbx)
[email protected]
BR.HLİ.031