EGZERSİZ TESTLERİ TİPLERİ ve KPET ENDİKASYON ve

EGZERSİZ TESTLERİ TİPLERİ ve
KPET ENDİKASYON ve
KONTRENDİKASYONLARI
Dr. Füsun Öner Eyüboğlu
Başkent Üniversitesi
Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Statik Testlerin tanıda kısıtlayıcı özellikleri:
İstirahat halinde yapılan kardiyak ve solunumsal
testler bu sistemlerin fonksiyonel rezervini tam olarak
yansıtamaz
Egzersiz Testleri (ET)
Fonksiyonel rezerv kapasitenin (öz. kardiyopulmoner)
değerlendirilmesini sağlar
EGZERSİZ TESTLERİ
ƒ Kalp-dolaşım
ƒ Solunum
ƒ Sinir-kas sitemi
ƒ Metabolik
* egzersizde gelişen
fizyolojik değişikliklerin
değerlendirilmesi
•sistemlerin egzersiz
rezervinin belirlenmesi
„
„
Egzersizle belirgin hale gelen dispne
Açıklanamayan egzersiz intoleransı
Farklı kliniklere başvuran hastalar egzersiz
testleri ile değerlendirilmelidir
Egzersizle nefes
darlığı, hırıltı
Egzersiz
provokasyonu
Nedeni bilinmeyen
nefes darlığı
Tedavi etkinliği
Kardiyopulmoner
egzersiz testi
6 DYT
KPET önemli parametreler
„
„
„
„
„
„
„
„
„
Anaerobik eşik
Solunum rezervi (L/dk)
End-Tidal pCO2
Heart rate reserve (HRR)
∆VO2/∆WR
O2 pulse (VO2 / HR)
Oksijen kullanımı ( Oksijen tüketimi = VO2)
VO2max
Incremental exercise test (Basamaklı olarak
artan test protokolü)
Anaerobik eşik
„
Egzersiz sırasında anaerobik metabolizmanın
aerobik metabolizmayı desteklemeye başladığı
ve laktik asitin üretilmeye başlandığı teorik bir
değer
(Test sırasında alınan oksijen miktarı ile verilen
karbondioksit
miktarı
eşitlenip
VCO2’nin
artmaya başladığı noktayı ifade etmektedir)
Solunum rezervi (L/dk)
„
SR= MVV-VEmaks veya VEmaks/MVV x100
formülüyle hesaplanır
End-Tidal pCO2
„
Tidal volüm sonunda ekshale edilen CO2
basıncı
Heart rate reserve (HRR):
„
Hastanın beklenen kalp hızından ulaştığı
maksimum kalp hızının (HR) çıkarılması
ile hesaplanır
∆VO2/∆WR
„
Egzersizin metabolik gereksinimi yada
yapılan işin oksijen gereksinimi
O2 pulse (VO2 / HR)
(Oksijen sunumu)
„
Kalbin her atımda pulmoner kan akımına
atılan veya periferik dokulara verilen
oksijen miktarı
Oksijen kullanımı
(Oksijen tüketimi = VO2)
„
Ulaşılan maksimum iş yükünde tüketilen
O2 miktarı
VO2max
„
Sağlıklı ve kondüsyonlu olguda kendi yaş,
cinsiyet ve ırkına kıyaslandığında maksimum
oksijen tüketimi miktarına ulaşılıp plato
çizdirildiğindeki oksijen tüketimi
Incremental exercise test
(Kademeli olarak artan test protokolü)
„
Bu testte hastalar 3 dakika bazal ölçümler için
hareketsiz kalır, sonraki 3 dakika pedallara
herhangi bir direnç uygulanmadan boşta, 60
rpm ile çevirmeleri istenir (0 watt- unloaded
pedalling), daha sonra iş yükü dakikada 5-25
watt olacak şekilde artırılır
KPET Kullanım alanları
„
Egzersiz kapasitesi, toleransını belirlemek
„
Egzersiz intoleransında rol alan mekanizmalar
„
Hastalıkların tanı ve prognozu
(Kardiyovasküler sistem, solunum sistemi)
„
Tedaviye yanıt (medikal, egzersiz, O2)
„
Hastalık ağırlığı, mortalite tayini
„
AC-kalp transplantasyon öncesi
„
Maluliyet değerlendirmesi
ƒ İndikasyonlar
Egzersiz kapasitesi ve toleransını belirlemek
„
„
İntolerans varlığını göstermek
Fonksiyonel kapasitenin
değerlendirilmesi
(Pik
VO2)
ƒ İndikasyonlar
Egzersiz intoleransı mekanizmalarını belirlemek
ƒ Kardiyopulmoner hst. birlikteliğinde dispneye
hangisi sebep oluyor?
ƒ İstirahatte kardiyo-pulmoner testleri normalken,
efor dispnesi tanımlayan hastalar
ƒ İndikasyonlar
Kardiyovasküler sistem hastalarının değerlendirilmesi
„
Kalp yetmezliği
„
Kalp transplantasyonuna aday seçimi
„
Mortalite morbidite tayini
„
KVS için uygulanan egzersiz,
tedaviye yanıt değerlendirmesi
medikal
ƒ İndikasyonlar
Solunum sistemi hastalarının değerlendirilmesi-I
„
„
Fonksiyonel bozukluğun araştırılması
Gaz değişim bozuklukları,
boyutunun değerlendirilmesi
„
KOAH
„
İnterstisiel akciğer hastalığı
hipoksemi
ƒ İndikasyonlar
Solunum sistemi hastalarının değerlendirilmesi - II
ƒ Pulmoner vasküler hastalık
ƒ Kistik fibrozis
ƒ Egzersiz ile indüklenen bronkospazm
ƒ Tedavi yanıtının ölçümü
İndikasyonlar
Cerrahi hasta grupları
„
„
Preoperatif değerlendirme
„
Akciğer rezeksiyonu öncesi değerlendirmek
„
Volüm küçültücü cerrahi öncesinde
„
Kalp, akciğer, kalp-akciğer nakli öncesinde
İndikasyonlar
Diğer durumlar
„
„
Pulmoner rehabilitasyon takibi
„
Maluliyet tayini
„
Sağlıklılık değerlendirmesi
„
Kondüsyon değerlendirmesi
Klinik Pratikte KPET’in Tanıda Kullanım Yeri
(A= çok yüksek, D= en düşük)
İndikasyon
Öneri derecesi
ƒ Egzersiz ilişkili bronkospazm
A
ƒ Egzersiz ilişkili O2 desaturasyonu
B
ƒ Açıklanamayan egzersiz dipnesi/intoleransı
D
(İstirahat kalp ve AC fonksiyonları normalken)
ƒ Spesifik hastalıkların egzersize yanıtını
değerlendirmek (Ventilatuar/kardiyak)
C
İndikasyon
„ KOAH
„ İnterstisiel akciğer hst.
„ PPH
„ Kistik fibrozis
„ KKY
„ Tedavi yanıtını değerlendirme
Maksimal incremental test
Endurans testi
Öneri derecesi
B,C
B,B
B,B
C,C
B,B
C
B
Nefes darlığı
Anamnez, fizik inceleme, tam kan ve
biyokimya analizi, akciğer grafisi, EKG
SFT, DLCO, AKG
Anormal ise düşünülen
hastalığa yönelik tetkikler
Sonuçlar normal ise
BPT ya da kardiyak testler
Normal
Anormal
Uygun ileri tetkik ya da tedavi
KPET
Normalse takibi
sonlandırın
Sonuçlarla uyumlu hastalığa yönelik
ileri tetkik, tedavi ve takip
Kontrendikasyonlar-1
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
PaO2<50mmHg, PaCO2>70mmHg
FEV1<%30 beklenenin
Kontrol edilemeyen astım
Son 4 haftada MI, Unstabil AP
2-3. derece blok
Hızlı ventriküler ya da atrial aritmiler
Ventriküler anevrizma
Akut sistemik hst (ABY, tirotoksikoz, infeksiyon)
Kooperasyon sorunu
Kontrendikasyonlar-2
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
Ciddi aort darlığı, dissekan anevrizma
Kontrol edilemeyen KKY
Kontrolsüz hipertansiyon
Ventriküler anevrizma
Ciddi pulmoner hipertansiyon
Trombofilebit/intrakardiyak trombüs
Yakın zamanda sistemik/pulmoner emboli
Akut perikardit, endokardit, myokardit
Göreceli kontrendikasyonlar-1
ƒ Sol ana koroner arter darlığı
ƒ Orta düzeyde kalp kapak hastalığı
ƒ İstirahatte hipertansiyon (Sist. 200 mmHg
üzeri, dias. 120 mmHg üzeri)
ƒ Takiaritmi ve bradiaritmiler
ƒ Yüksek düzeyde AV blok
Göreceli kontrendikasyonlar-2
ƒ Hipertrofik kardiyomyopati
ƒ Ciddi pulmoner hipertansiyon
ƒ İleri dönem yada komplike gebelikler
ƒ Elektrolit bozuklukları
ƒ Ortopedik engel
Testi sonlandırma kriterleri-1
ƒ Hasta monitörize edilemiyorsa
ƒ İskemik tipte progressig göğüs ağrısı
ƒ İskemik EKG değişiklikleri (2mm ST çökme/yükselme,
T inversiyonu)
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
2-3. derece kalp blokları
Sağ/sol dal bloğu Supraventriküler/ventriküler taşikardi
Multifokal prematüre atım
Sistolik Basıncın başlangıca göre 20mm Hg fazla
düşmesi
Testi sonlandırma kriterleri-2
„
Hipertansiyon (sistolik B250 mmHg,diastolik B120mm Hg
„
Ağır desaturasyon hipoksemi (O sat K%80)
„
Aşırı terleme, ateş
„
Koordinasyon kaybı
„
Solunum yetmezliği bulguları
„
Bulantı, kusma
„
Kramp
„
Ani solukluk, mental konfüzyon
„
Her iş yükü artımında 10mm Hg sistolik KB artışı
6 DYT kullanım alanları
ƒ Tedavi yanıtını değerlendirme
ƒ Medikal: Kalp ve akciğer hastalıkları
ƒ Cerrahi: Transplantasyon, rezeksiyon, hacim küçültme
ƒ Fizyoterapi
ƒ Morbidite ve mortalite tayini
ƒ KKY
ƒ PPH
ƒ KOAH
ƒ Fonksiyonel kapasiteyi değerlendirmek
ƒ Kalp hast
ƒ Akciğer hst
ƒ Periferik damar hst.
ƒ Kistik fibrozis
ƒ Normal olgular
Yöntem
Teknik
Donanım
Merdiven
Çıkma
0
6 DYT
+
Yoğunluk
Değerlendirme
~mak/mak
Postop risk
Fonk.
kapasite
0
0
0
Fonk
kapasite
++
++
+
Submak/mak
Standardizasyon
Tekrar
Edilebilirlik
Maliyet
++
Max
Fonk
kapasite
+++
++
+
Egzersiz
provokasyon
+++
Submak.
Havayolu
duyarlılığı
++
++
++
Kardiyak
stres test
+++
Submak
İskemi aritmi
+++
+++
+++
KPET
++++
Mak
Fonk. kapasite
Birden çok
sistem
değerlendirilir
++
+++
++++
Shuttle
test