Alçak Gerilim Yönetmeliği (73/23 AT) Kılavuz

Alçak Gerilim
Yönetmeliği (73/23
AT)
Kılavuz
Alçak Gerilim Yönetmeliği ve bu Yönetmelikle
birlikte ele alınan diğer Yönetmeliklerin
uygulanması
1
GİRİŞ:
Bu Kılavuz Yeni Yaklaşım konsepti içinde yer alan Üretici,Yetkili Temsilci,İthalatçı
veya ürünü ilk olarak pazara sunanın sorumlulukları ve bu konuda elde edilen deneyimler
dikkate alınarak hazırlanmıştır.( Detaylı Bilgi için AB Ticaret dosyasına bakınız) Bu
Kılavuzda Alçak Gerilim Yönetmeliği ve diğer Yönetmeliklerle ilişkiler de açıklanmıştır.
Direktif 73 / 23 EEC 19 Şubat 1973 tarihinde AB Üyesi Ülkelerin belirli Gerilim
Sınırları içinde yer alan elektrikli cihazlara ait mevzuatların uyumlaştırılması ile hazırlanmış
ve AB Resmi Gazetesinde yayınlanmıştır.1993 yılında 93/68 EEC Direktifinin eki olarak ve
uygunluk değerlendirme kapsamında elektrikli cihazların CE işareti taşımaları amaçlanmıştır
Daha sonra yapılan çalışmalar sonunda bu doküman son hale getirilerek Yeni
Yaklaşım Yönetmeliği olarak 1 Ocak 1997 tarihinde zorunlu uygulamaya girmiştir.
KAPSAM;
Yönetmelik 50-1000 V Alternatif Akım ve 75-1500 V Doğru Akım gerilim sınırları
içinde bulunan Elektrikli Cihazlara (1) uygulanmaktadır. Gerilim değerleri giriş veya çıkış
değerleri olup,cihaz içinde oluşan gerilimler dikkate alınmamaktadır. Batarya ile çalışan
ancak gerilim değerleri bu sınırların dışında olan cihazlar da AGY’nin kapsamı
dışındadır.Ancak batarya şarj cihazı veya cihaza entegre güç kaynağı olan ve bu belirtilen
sınır değerleri içinde yer alan cihazlar Yönetmeliğin kapsamı içindedir. 50 V AC ve 75 V DC
besleme gerilimli bataryalı cihazlar örneğin ; Notebook.
Aşağıdakiler Alçak Gerilim Yönetmeliğinin kapsamı dışındadır;
Patlayıcı ortamda kullanılan cihazlar
Röntgen ve Tıbbi amaçlı cihazlar
Asansörlerde kullanılan elektrikli parçalar
Elektrikli ölçü aletleri
•
•
•
•
Diğer Yönetmeliklerin ilgi alanına girdiklerinden
•
•
•
Fiş ve prizler
Elektrikli çit kontrolleri
Gemi ,uçak,demiryolu tesislerinde kullanılan özel elektrikli cihazların güvenli
oldukları Üye Ülkelerin de katıldığı uluslar arası Kuruluşlar tarafından
temin edildiği için ,bu cihazlar Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
(1) IEC ‘ye göre elektrikli cihaz; elektrik enerjisini üretmek,çevirmek,iletmek,dağıtmak
amacıyla kullanan makine,transformatör,aparat,ölçü aleti,koruyucu ekipman,kablolu
malzeme gibi cihazlardır.
2
Genel olarak bu Yönetmelik tüketim ve yatırım mallarının belirtilen sınır gerilimleri
içinde olanlarını kapsar ,burada ayrıca
elektrikli aparatlar,el tipi elektrikli
avadanlıklar,balastlı aydınlatma ekipmanları,kontrol konsolları,elektrik tesisatı ve
elemanlarının bu kapsamda yer aldığını belirtmekte fayda vardır.Komisyon tarafından 15
Aralık 1982 tarihinde Cable Management Systems olarak bilinen cihazlar da AGY’ ne
dahil edilmiştir.
Bileşenler Yönetmelik kapsamında değerlendirilir mi?
Genel olarak hem bir cihaz içinde kullanılan, hem de tek başına kullanılabilen
cihazlar Yönetmelik ilgi alanındadır.
Ancak bazı elektrikli aparatlar bileşen olarak üretilip diğer bir cihaza (son ürün) monte
edilirler,bunların güvenliği bağlantının nasıl yapıldığı ve son ürünün karakteristiklerine
de bağlıdır.Bu gruba aşağıda belirtilen temel elektronik bileşenler ve benzeri diğer
bileşenler girmektedir.
•
•
•
Baskılı Devre,tranzistor,diyot, triyak, opto – elktronik elemanlar, gibi aktif
elemanlar
Kapasitör,indüktans,direnç,filtre gibi pasif elemanlar
Konnektör, mekanik koruyucu elemanlar, baskılı devre terminal röleleri,mikro
anahtarlar gibi elektro mekanik elemanlar
Alçak Gerilim Yönetmeliğinin amaçları doğrultusunda bu tür temel bileşenlerin
emniyeti için uygun monte yöntemlerinin kullanılması göz önüne alınmalıdır ve bunlar
CE İşareti gerektirmezler.
Ancak bazı elektrikli bileşenler bir cihaz içinde kullanılmakta ve ilave güvenlik
açısından önemli ise ,elektrik motoru veya transformatör gibi,bunlar CE İşareti
gerektiren elemanlardır.
Temel Bileşenlerin dışında kalan lamba, starter,sigorta,anahtar,elektrik bağlantı elemanları
gibi genellikle bağlantı için kullanılan fonksiyonu gereği dikkatli monte edilen elemanlar
bu Yönetmelikte Elektrikli Cihaz olarak adlandırılırlar.
Yönetmeliğin öngördüğü Güvenlik talepleri nelerdir?
Yönetmelik elektrikli cihazların kullanımı sırasında oluşan riskleri kapsar ancak bu
risklere yalnız elektrik değil, mekanik, kimyasal ve diğer riskler de dahildir.Yönetmelik
gürültü ve titreşime karşı alınacak tedbirleri , ergonomi sağlamaya dönük tedbirleri de
öngörmektedir.Yönetmeliğin EK-1 inde bu hususlar belirtilmektedir.
Elektromanyetik Uyumluluk (emisyon ve bağışıklık)
ile ilgili konular bu
Yönetmeliğin dışında olup,ayrı olarak 89/ 336 AT Yönetmeliğinde incelenmiştir.
3
EK-1 deki radyasyon insan ve evcil hayvanlara olan direk etkiyi
belirtmektedir,Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği kapsamındaki elektromanyetik
karışım kastedilmemektedir.Burada elektrikli cihazlar için diğer ilgili Yönetmeliklere de
bakılması gereği ortaya çıkmaktadır.
Uygunluk Değerlendirme Prosedürünün Uygulanması
Yönetmeliğin Madde 7 ve EK IV ünde Üretici veya Topluluk içindeki Yetkili Temsilci
tarafından uygulanacak
Uygunluk Değerlendirme Prosedürü hakkında bilgi
verilmiştir.Yönetmeliğe göre 3 temel işlem vardır.
Teknik Dosya;
Ürün piyasaya sürülmeden önce Üretici tarafından Elektrikli Cihazın bu
koşullarını taşıdığını gösteren doküman( Teknik Dosya) hazırlanmalıdır.
Yönetmelik
Teknik Dosya İçeriği:
Tasarım, üretim ve işletim ile ilgili detaylı bilgiler bu dokümanda yer almalıdır.Bunlar;
-Elektrikli cihazın genel tanıtımı
-Tasarım ve üretim çizimleri , devre ve bileşenlere ait bilgiler
-Kullanılan Standartların listesi,standart kullanılmadı ise güvenliğin nasıl sağlandığına
dair yeterli açıklamalar
-Hesaplamalar,kontroller
-Test raporları (Üretici gerekli durumlarda Onaylanmış Kuruluşlardan test yaptırarak bu
dokümanları Teknik dosyaya ekleyebilir)
Teknik Dosya kim tarafından ve nerede muhafaza edilir?
Teknik Dosya
ürünün üretildiği tarihten itibaren 10 yıl süre ile muhafaza
edilmelidir.Bu doküman AB Ülkeleri içinde yerleşik olan Üretici veya Yetkili Temsilci
tarafından Piyasa Gözetiminden sorumlu Otoritelere talep halinde gösterilmek üzere
saklanır.Bir ürünle ilgili Üretici veya Yetkili Temsilcinin AB Ülkeleri içinde olmaması
halinde ürünü AB pazarına sunan ithalatçı veya kişi bu işlemden sorumludur.
Uygunluk Beyanı:
Üretici veya Yetkili Temsilci Uygunluk Beyanını ürün piyasaya sürülmeden önce
düzenlemelidir.Beyanın bir kopyasının muhafazası ve gerekli hallerde otoritelere gösterilmesi
sorumluluğu Teknik Dosya ile aynıdır.
4
Uygunluk Beyanının İçeriği:
Yönetmeliğin EK III B bölümünde Uygunluk Beyanının İçeriği verilmiştir.Uygunluk Beyanı
AB Ülkelerinin Resmi dillerinden birinde yazılmalıdır.
CE İşareti:
Ürün bu işareti taşımak zorundadır.Yalnızca Topluluk içindeki Üretici veya Yetkili Temsilcisi
bu işareti ürüne yapıştırabilirler.
Standartlar
Üretim sırasında kullanılan standartlarla ilgili bilgiler Madde 6 da belirtilmektedir.
Harmonize standart olarak bilinen EN Standartlarının kullanımı Uygunluğun Varsayımı
açısından önemlidir.Standart kullanımına alternatif olarak herhangi bir EN veya ulusal
standart kullanılmadan güvenlik sağlayıcı usuller ile üretim yapılabilir.Bu durumda üretici
uygunluk varsayımını kullanmadığı için teknik dosyada güvenliği nasıl sağladığını açıklamak
zorundadır.
Alçak Gerilim Yönetmeliğinin diğer Yönetmeliklerle ilişkisi
Makine Emniyeti Yönetmeliği
a) Makine olarak tanımlanan bazı elektrikli cihazlar ,Makine Emniyeti Yönetmeliği
kapsamında yer almazlar.Bunun nedeni eğer makinenin riski büyük oranda elektrikten
kaynaklanıyor ise ,bu tip makineler Alçak Gerilim Yönetmeliği içinde mütalaa edilirler.
Bilindiği gibi EN 1050 standartı ile risk analizinin nasıl yapılacağı belirtilmiştir.Risk analizi
sonucunda yukarıda belirtilen husus ortaya çıkarsa mekanik risklerin göz önüne alınması da
gereklidir.
b) Makine Emniyeti Yönetmeliği EK-I de belirtilen Elektrik Güç Kaynağının AGY sınırları
içinde olması halinde ;
- AGY temel gereklerinin karşılanması için EN standartlarının koşullarını yerine getirmesi
(Uygunluk Varsayımı )
-Eğer makine Makine Emniyeti Yönetmeliğinin EK IV ünde yer alıyorsa, bu durumda
Onaylanmış Kuruluşa başvuru ve Tip Testi gereklidir ve Onaylanmış Kuruluş bu halde Alçak
Gerilim Yönetmeliğinin makinenin elektrik bileşenleri ile ilgili uygunluk değerlendirme
prosedürlerini de hesaba alma durumundadır.
5
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği
AGY kapsamına giren Bazı elektrikli cihazlar
Yapı işlerinde
kullanılmak üzere
üretilebilirler.Bu halde bu tip cihazlar AT 89/106 Yönetmeliğinin temel gereklerini sağlarlar,
EN standartlarına uygunluk ve bu Yönetmeliğin uygunluk değerlendirme prosedürlerini
(Madde 13) karşılamak zorundadırlar.
Telekomünikasyon Terminal Cihazları ve Uydu Cihazları Yönetmeliği
Bazı elektrikli cihazlar; Telekomünikasyon Terminal Cihazları Yönetmeliği Madde 2 de
terminal cihazları , Uydu Cihazları Yönetmeliği Madde 1 de de Uydu Yer İstasyon cihazları
olarak tanımlanırlar.
Her iki Yönetmeliğin ilgili maddelerinde cihazların AGY koşullarını sağlamasını gerektiği ve
AGY hükümlerine göre CE İşareti yapıştırılmasını gerekli görmektedir.
Gaz Yakan Aletler Yönetmeliği
Gaz Yakan Aletler Yönetmeliğinde yer alan cihazların elektrik bileşenleri AGY ilgi alanına
girerler.Bu Yönetmeliğin belirttiği emniyet tertibatları,kontrol cihazları ve regülatörlerin (
piyasada ayrı olarak satılabilirler ve gaz yakan bir cihazın üretiminde kullanılırlar ) bazıları
elektrikli cihaz olabilirler ve
AGY kapsamına girerler (Gerilim sınırları dikkate
alınarak).Üretici Gaz Yakan Cihazlarla ilgili uygunluk değerlendirme işlemlerinde AGY
temel gereklerini de dikkate almak zorundadır.
6