egzersizler, koruyucu, tedavi edici ve muayene pozisyonları

HEDEFLER
İÇİNDEKİLER
ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE
YENİLİK YAPMA
• Araştırma ve Geliştirme
Kavramı
• Araştırma Türleri
• Geliştirme Türleri
• Araştırma Geliştirme
Stratejileri
• Yenilik (İnovasyon) Yapma
• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;
• Araştırma kavramını
tanımlayıp açıklayabilecek,
• Araştırma kavramını
tanımlayıp açıklayabilecek,
• Araştırma türlerini
öğrenebilecek,
• Geliştirme türlerini
öğrenebilecek,
• Araştırma geliştirme
stratejileri öğrenebilecek
• Araştırma geliştirme ve yenilik
yapmayı açıklayabileceksiniz.
İŞLETME BİLİMLERİNE
GİRİŞ
ÜNİTE
13
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
GİRİŞ
Araştırma ve geliştirme (AR-GE), bilimsel ve teknik bilgi birikimini artırmak
amacıyla, sistematik bir temele dayalı olarak yürütülen, yaratıcı çaba ve bu bilgi
birikiminin yeni uygulamalarda kullanımıdır. Burada araştırma, bilinmeyeni
bilmeye, öğrenmeye yönelik yapılan bilimsel faaliyetlerdir. Geliştirme ise, mevcut
bilgiyi ya da teknolojiyi yeni düzenlemelerle daha da iyileştirmek, fonksiyonelliğini
artırmaktır. Teknik anlamda Ar-Ge kavramı, yeni bilgi elde etmek veya mevcut
bilgileri geliştirme amacıyla sistematik biçimde veri toplama, analiz etme ve
yorumlama faaliyetlerini içeren çalışmadır. İşletmeler rekabet güçlerini
artırabilmek için sürekli ve düzenli Ar-Ge çalışmalarına ihtiyaç duyarlar. Aksi halde
başkasının Ar-Ge faaliyetleri sonucunda geliştirilen teknolojileri yüksek fiyata satın
alarak üretim süreçlerinde kullanacak ve onları takip (taklit) etmek durumunda
kalacaklardır.
İşletmeler bakımından AR-GE, bir işletmenin bilim ve teknolojiyi yeni ürünler,
prosesler ya da hizmetler geliştirmede kullanmak üzere yaptığı geliştirme ve
iyileştirme faaliyetleri anlamına gelir. Ar-Ge’nin başlıca işlevi teknolojik gelişmeleri
kullanarak, şirketin kâr edebilirliğini artırmak ve sürekliliğini, yenileşmesini
sağlamaktır. Hızlı değişim ortamında yenilikçi düşünce ve Ar-Ge ile yenilik, değişim
ve gelişim sağlamak, yeni teknolojiye sahip olmak, üretimin verimliliğini artırmak
ve rekabet üstünlüğü sağlamak için önemlidir.
AR-GE faaliyetleri bilimsel veya teknolojik belirsizliğin ve yetersizliğin olduğu
durumları ortadan kaldırmanın temel yöntemidir. AR-GE faaliyetlerinin temel
amacı yeni bir ürün geliştirmek veya geliştirilmesine bilimsel altyapı sağlamaktır.
AR-GE, mevcut bir ürünün daha etkin ve ucuz üretilmesi ya da hiç üretilmemiş ama
ileride üretilmesi planlanan, pazarda öncü olmak amacıyla herhangi bir alanda
araştırmaya kaynak ayırmak için yapılır. Her AR-GE çalışması; ölçme, izleme ve
değerlendirme faaliyetlerini içerir. Bunu başarabilmek ancak sistematik çalışmayla
mümkündür.
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME KAVRAMI
Sanayi toplumunda makine, kimya ve inşaat gibi öncü sektörlerle maddi
üretime yönelmiş olan emek-zaman giderinin, bilgi toplumunda bilişim tabanlı
sayısal üretime çevrilmesi ve fiziksel emeğin yerini zihinsel emeğe terk etmeye
başlaması, endüstriyel sektörün bu alana kaymasına yol açtı. Sanayi toplumundaki
bireyci ve sınıfsallık düzleminde kurgulanan toplumsal ideolojik ayrımlar gittikçe
önemini kaybederek bunun yerine gelişme, kalkınma, ilerleme, araştırma yenilik
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
2
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
yapma gibi teknik konular önem kazanmaya başladı. Sanayi toplumuna yön veren
burjuva ve işçi sınıfının yanında bilgi işçisi denilen yeni bir orta sınıf gelişmeye
başladı.
Ekonomik gelişmenin
temel dinamiğini
oluşturan araştırma ve
geliştirme (AR-GE)
faaliyetleri önemi
kazanmaya başladı.
Yukarıda ifade edilen gelişmelerin arkasında ekonomik gelişmeler önemli bir
yer tutar. Özellikle ekonomik gelişmenin temel dinamiğini oluşturan araştırma ve
geliştirme (AR-GE) faaliyetleri önem kazanmaya başladı. Ar-Ge’nin yeni teknoloji
geliştirmedeki etkisinin anlaşılması üzerinde üniversitelerde ve araştırma
lâboratuarlarında bu önemli araştırmalar yapılmaya, araştırmacı denilen yeni bir
çalışan sınıfı oluştu. Ülkeler ve firmalar bu alana önemli ölçüde kaynak ayırmaya
başladı. Bilginin üretimi ve paylaşımı yoluyla sinerjik ekonomiye geçilmesi sağlandı.
Tablo 13.1. Ülkelerin AR-GE Harcamaları
Kaynak: Dünya Bankası Verileri (2010)
Teknolojik yenilik ve gelişim için öncelikle araştırma ve geliştirmeye kaynak
ayırmak, araştırmacı yetiştirmek gerekir. Aşağıdaki tabloda ülkelerin Ar-Ge
harcamaları görülmektedir. Bu harcamalar ile son dönemde ülkelerin gelişmişlik
düzeyleri ile yıllık gelişme oranları arasında ilişkinin kurulması durumunda Ar-Ge
harcamalarının ülkelerin kalkınmasında ve firmaların gelişmesindeki önemi daha iyi
anlaşılır.
Araştırma ve geliştirme
faaliyetlerinin temel
amacı, daha düşük
maliyetle mal ve hizmet
üretmek kısaca kâr
maksimizasyonu
sağlamaktır.
Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin temel amacı, daha düşük maliyetle
mal ve hizmet üretmek kısaca kâr maksimizasyonu sağlamaktır. Bu tüm
kurumların, kuruluşların ve işletmelerin temel amacıdır; ancak bu nasıl
sağlanacaktır. Bunu sağlamanın yolu düşük maliyetli mal ve hizmet üretmeyi
olanaklı kılacak üretim teknolojileri ve yöntemleri geliştirmektir. Bu da ancak
araştırma ve geliştirmeye kaynak ayırarak ve bu alandaki yatırımları artırarak
olabilir.
Teknolojik gelişmelerin bir sonucu olarak dünyanın “tek pazar” haline
dönüşmesi ve teknolojik gelişmelerin temel dinamiği olan “bilgi üretimi”, sanayi
devriminden bilgi toplumuna geçişi sağlamıştır. Bugün işletmeciler (girişimciler)
yüksek teknolojiye dayalı üretken yatırımlara yönelmektedirler
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
3
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Tablo 13. 2. GSYİH’den AR-GE’ye Ayrılan Pay
Kaynak: Dünya Bankası Verileri (2009)
Çağdaş üretim, yenilikçi teknolojilere, yenilikçi düşüncelere ve problem
çözme gibi beyin . gücüne ihtiyaç duymaktadır. Günümüzde adına yeni ekonomi
denilen modelin itici gücü hızla değişen ve gelişen yenilikçi teknolojidir. Bu
teknolojilerin geliştirilmesini sağlayan ise AR-GE çalışmalarıdır.
Araştırma ve Geliştirme, işletmenin destekleyici fonksiyonlarından biridir ve
diğer tüm fonksiyonlarla ilişki içindedir. Kimilerine göre AR-GE yeni bir ürün
üretmek iken, kimilerine göre salt bilimsel çalışmalar yapmaktır. Tanım olarak ise
AR-GE, bilimsel ve teknik bilgi birikimini artırmak amacıyla, sistematik bir temele
dayalı olarak yürütülen, yaratıcı çaba ve bu bilgi birikiminin ve tekniklerin yeni ürün
ve uygulamalarda kullanımıdır. Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) OECD tarafından,
“bilgi dağarcığını artırmak amacıyla, sistematik olarak sürdürülen yaratıcı
çalışmalar ve bunların yeni uygulamalar yaratmak için kullanılması” şeklinde
tanımlanmıştır.
Ar-Ge kavramı iki,
unsurdan oluşmaktadır.
Bunlardan ilki
araştırma, diğeri de
geliştirmedir.
Ar-Ge kavramı iki unsurdan oluşmaktadır. Bunlardan ilki araştırma, diğeri de
geliştirmedir. Araştırma, bilinmeyeni bilmek için öğrenmeye yönelik yapılan
bilimsel-teknik çalışmaların tümüdür. Diğer bir tanımla araştırma birtakım
sonuçlara ulaşmak veya yeni olguları keşfetmek amacıyla yapılan her türlü
yöntemli ve sistematik çalışmadır.
Geliştirme kavramı ise, araştırma sonucunda ortaya çıkan bilgi, yöntem,
teknik veya teknolojiyi yeni ürün ve üretim süreçlerine uyarlama faaliyetidir.
Tanımdan da anlaşıldığı gibi, geliştirme çalışmalarında yeni bir buluş söz konusu
değildir; sadece araştırma sonuçlarının malzemeler, ürünler, sistemler, yöntemler,
üretim süreçleri ve hizmetlere dönüştürülmesi amacıyla yürütülen faaliyetleri
kapsar. Böylece geliştirme faaliyetleri, araştırma faaliyetleri ile üretim faaliyetleri
arasında bir köprü işlevi görür.
İşletmelerde geliştirme fonksiyonu; temel ve uygulamalı araştırma
sonuçlarının her tür faydalı madde, araç, mamul, sistem ve üretim yöntemleri
ortaya çıkarmak veya mevcut olanları geliştirmek amacıyla kullanılmasını ifade
eder. Geliştirmenin, temel ve uygulamalı araştırma sonuçlarının faydalı olacak
tarzda kullanılmasına olanak sağlaması nedeniyle bir bakıma araştırma ve üretim
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
4
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
safhaları arasında önemli bir köprü işlevi gördüğü söylenebilir. Geliştirme
aşamasının temel özelliği bu aşamada deneylerin yoğun olmasıdır. Geliştirme,
araştırma ile ortaya çıkarılan durum ve ilkelerin, ekonomik bir şekilde
uygulanmasını sağlayacak metotların geliştirilmesi ile ilgili çalışmalara
dayanmaktadır.
Şekil 13.1. Araştırma-Geliştirme ve Yenilik İlişkisi
Ar-Ge faaliyetleri daha çok üretimle ve üretim tekniği ile ilgilidir; ancak
günümüzde her üretim etkinliği Ar-Ge çalışmalarına konu olabilmektedir. Ar-Ge,
verimliliği, etkinliği ve iktisadiliği artırmaya, daha iyiye ve gelişmiş olana ulaşmanın
aracı olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla Ar-Ge üretimin yanında, pazarlama,
finansman ve insan kaynakları gibi işletme fonksiyonlarında kullanılmaktadır.
Araştırma ve Geliştirmenin Önemi
Araştırma-geliştirme çabası sonucunda bilimsel ve sistematik bir temele
dayalı olarak yürütülen yaratıcı çabaların sonucunda elde edilen bilgi, teknik veya
yöntem geliştirme ile yeni ürünlere ve üretim süreçlerine uyarlanarak yenilik
(inovasyon) yaratılır. Böylece araştırma ve geliştirme faaliyetleri sonucunda
işletmenin yenilik yapma ve yeni ürün geliştirme yeteneği artar. Sonuç olarak
işletme rekabet üstünlüğü sağlamada Ar-Ge kaldıraç işlevi görür.
İşletme rekabet
üstünlüğü sağlamada
Ar-Ge kaldıraç işlevi
görür.
Araştırma ve geliştirme rekabet gücünü artırmanın ve değer yaratmanın en
güvenilir aracı olarak görüldüğü için bugün işletmeler araştırma ve geliştirme
çalışmalarına büyük önem vermektedirler. Çünkü bir işletmenin yeni bir ürün,
yöntem veya süreç geliştirmesi, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine bağlıdır.
İşletmeler bu yolla üretim maliyetlerini düşürmekte, pazar payını genişletmekte,
müşteri sadakati oluşturabilmektedirler. İşletmeler Ar-Ge’yi faaliyetlerini karlı bir
şekilde sürdürmenin, rekabet güçlerini korumanın veya artırmanın aracı olarak
görmektedirler. İşletmede araştırma ve geliştirme olmadan diğer fonksiyonlarını
verimli ve etkin bir şekilde yerine getirmesi kolay değildir. Bu nedenle işletmelerin
araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmaları bir tercih değil, aksine
zorunluluktur.
Aşağıdaki şekilde ülkelerin gelişmişlik düzeyi ile üretim şekilleri arasındaki
ilişki görülmektedir. Şekil, kişi başına düşük milli gelire sahip ülkelerde araştırma ve
geliştirmenin yeterli olmaması nedeniyle sadece başkasına ait ürünlerin montajı ile
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
5
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
yetindiklerini, daha yüksek gelire sahip ülkelerde araştırma ve geliştirmenin
sonucunda yenilik ve yaratıcılık yapabildiklerini göstermektedir.
Şekil 13.2. Üretim Yapıları ve Gelişmişlik İlişkisi
Ar-Ge harcamalarındaki artış hızı sıralamalarına bakıldığında, ülkemiz Çin’in
ardından 2’nci sıradadır. Çin % 266 ile ilk sırada yer alırken, Türkiye ve ardından
gelen üç ülke, artış hızında birbirine oldukça yakın bir oran ile takip etmektedir.
Çin’in son yıllardaki ekonomik gelişmişliğinin temel dinamiğinin %266 düzeyinde
hızla artan Ar-Ge harcamalarının olduğu söylenebilir.
Ar-Ge’nin başlıca işlevi
teknolojik gelişmeleri
kullanarak işletmenin
karlılık düzeyini
artırmaktır.
Ar-Ge’nin başlıca işlevi teknolojik gelişmeleri kullanarak işletmenin karlılık
düzeyini artırmaktır. Ar-Ge’nin doğasında zihinsel sermaye üretmek ve zihinsel
sermayeyle üretmek vardır. Ar-Ge çalışmaları riskli, yüksek maliyetli ve olasılıklar
üzerine yürüyen faaliyetlerdir. Bununla birlikte Ar-Ge çalışmaları kaçınılmazdır.
Yeni teknoloji geliştirmenin ve zihinsel sermaye yaratmanın başka bir yolu yoktur.
İşletmelerde Ar-Ge faaliyetleri; üretim, pazarlama, örgütsel sistem, yöntem veya
hizmetlerin iyileştirilmesi, halkla ilişkiler gibi temel ve destekleyici işletme
fonksiyonları alanında yapılabilmektedir. İşletme fonksiyonları ile araştırmageliştirme faaliyetleri arasındaki ilişki aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi, Ar-Ge’nin
uygulanamayacağı bir yönetim ve işletme fonksiyonu yoktur.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
6
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Şekil 13.3. Ar-Ge’nin Yönetim ve İşletme Fonksiyonlarındaki Destekleyici Rolü
Araştırma ve Geliştirmenin Amaçları
AR-GE yapmakta temel
amaç, mevcut bir
ürünün daha düşük
maliyetle üretilmesi,
yeni bir ürün üretilmesi
veya henüz üretilmemiş
ama ileride üretilmesi
planlanan ürünle
pazarda öncü olmaktır.
Araştırma ve Geliştirmede izlenen amaç ve strateji, yeni mal üretim ve
pazarlamasıyla ilgili olabileceği gibi, savunmaya yönelik, geleneksel, fırsatçı ve
taklitçi bir özellik de taşıyabilir. Bütün bu stratejiler bir yerde işletmenin, mevcut
kaynakları etkin ve verimli kullanmasını sağlayan bilimsel çalışmaları gerektirir. Bazı
AR-GE faaliyetlerinin amacı, yeni bir ürün geliştirmek veya geliştirilmesine bilimsel
altyapı sağlamaktır. AR-GE yapmakta temel amaç, mevcut bir ürünün daha düşük
maliyetle üretilmesi, yeni bir ürün üretilmesi veya henüz üretilmemiş ama ileride
üretilmesi planlanan ürünle pazarda öncü olmaktır.
AR-GE, sürekli değişen bir çevrede faaliyette bulunan işletmelerin, bu
değişimlere ayak uydurmalarını sağlamak, gelişme ve büyümelerine yardım etmek
ve bunun sonucunda canlılıklarının sürekliliğini sağlamak amacıyla yapılmaktadır.
İşletmelerin Ar-Ge fonksiyonunun amaçları şunlardır:

Yeni ürün ve süreçleri geliştirmek,

Mevcut ürün ve malzemeler için yeni kullanım alanları bulmak,

Yeni teknikler bulmak veya mevcut üretim tekniklerini geliştirmek,

Rakip işletmeler karşısında rekabet gücünü korumak,

İşletmede verimliliği artırmak,

Üretim maliyetlerinin düşürülmesini sağlamak,
Nihayet Ar-Ge ile yönetime doğru ve gerekli bilgilerin zamanında ulaşmasını
sağlayacak yönetim bilişim sisteminin kurulmasını taban oluşturmak, araştırma ve
geliştirmenin amaçları arasındadır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
7
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Ar-Ge faaliyetlerinde
kullanılan bilimsel
yöntem, bilimsel bir
faaliyette, yeni
bilgi edinmek için
kullanılan yaklaşım
tarzıdır.
Araştırma faaliyetleri üç farklı grupta incelenebilir. Bunlardan birincisi
ilkelerin anlaşılmasını amaçlayan temel araştırma, diğeriinsanın evren hakkındaki
bilgisini ilerletmek amacıyla yürütülen uygulamalı araştırma ve üçüncüsü çeşitli
yöntem ve sistemlerin keşfedilmesi ve geliştirilmesi amacıyla yürütülen ve bilimsel
araştırma yöntemlerinin kullanıldığı deneysel araştırmaAncak şu kadarını da
belirtmek gerekir ki, araştırma terimi bilimsel yöntemin kullanılmadığı araştırmaları
da kapsar.
Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan bilimsel yöntem, bilimsel bir faaliyette, yeni
bilgi edinmek için kullanılan yaklaşım tarzıdır. Bilim adamı yöntem sayesinde
evrendeki olayların doğru ve güvenilir yorumunu yapar.
Bilimsel bir araştırma aşağıdaki aşamalardan geçerek tamamlanır:

Evrendeki bir olgunun gözlemlenmesi,

Bu olguya dair, gözlemler ile tutarlı, ancak kesin olmayan, hipotezlerin
(deneysel açıklama) üretilmesi,

Hipotezin tahminlerde bulunmak için kullanılması,

Tahminlerin deneylerle veya ek gözlemlerle test edilmesi ve
sonuçlandırılması,
Burada üçüncü ve dördüncü adımlar hipotez ve deney arasında tutarsızlık
kalmayıncaya kadar tekrarlanır. Tam tutarlılık sağlandığında hipotez, gözlemlerin
açıklanıp yeni akıl yürütmelerin yapılabileceği bir kuram haline gelir. Böylelikle bir
olguyu açıklayan kolay anlaşılır ve tutarlı önermeler grubu oluşturulmuş olur.
Araştırma türlerini aşağıdaki gibi açıklayabiliriz:
Temel Araştırma
Araştırma, temel araştırmalar ve uygulamalı araştırmalar olarak iki grupta
incelenebilir. Temel araştırmanın amacı var olan bilgiye yenilerini katmaktır. Temel
araştırma; ticari bir amaç gütmek yerine, bilim ve teknolojiye objektif esaslar
getirmeyi ve bilimin sınırlarını genişletmeyi amaçlayan bilimsel çaba olarak
tanımlanabilir. Temel araştırma sonuçları bazı durumlarda yeni bir ürün
tasarımında kullanılabilmektedir.
Temel araştırmalar yeni bilgi, teknik ve yöntem geliştirmek amacıyla
yürütülen araştırmalardır. Belirli bir ticari amacı olmamakla birlikte, endüstrinin
bugünkü ve gelecekteki faaliyetler için yararlı bilgiler temel araştırma sayesinde
üretilebilir. Temel araştırma, incelenen konunun anlaşılması ve tam bilginin
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
8
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
üretilmesi veya elde edilmesi amacıyla yapılır. Burada bilginin uygulanabilirliği veya
uygulamadaki değeri araştırmacıyı ilgilendirmez. Temel araştırma yeni hipotez ve
kuram ortaya koymak için yapılır. Varlıkların yapılarını ve içsel bağlantılarını
çözümler. Elde ettiği bulguları genel yasalar biçiminde düzenler.
Uygulamalı Araştırma
Uygulamalı araştırma,
mevcut bilimsel bilgi ve
yöntemlerin spesifik
bazı sorunların
çözümlenmesi amacıyla
kullanılmasını ifade
eder.
Belirli uygulamalara ve ticari amaçlara yönelik olarak, ürün ve üretim
süreçleri üzerinde yapılan ve yeni bilgilerin elde edilmesini sağlayan çalışmalardır.
Uygulamalı araştırmalar, temel araştırma sonuçlarından yararlanmak veya belirli
amaçlara ulaşabilmenin yeni yol ve yöntemlerini saptamak amacıyla yürütülür.
Uygulamalı araştırma, mevcut bilimsel bilgi ve yöntemlerin spesifik bazı
sorunların çözümlenmesi amacıyla kullanılmasını ifade eder. Uygulamalı
araştırmalar belirlenmiş pratik veya ticari bir amaç ile yürütülen bilimsel çaba ve
incelemeleri kapsar.
Deneysel Geliştirme
Araştırma veya deneyimden edinilmiş bilgi ve becerinin üzerinde yükselen,
ancak yeni ürünler üretmeye, yeni süreçler, sistemler hizmetler oluşturmaya veya
halen üretilmiş olanları büyük ölçüde iyileştirmeye yönelik sistemli çalışmalardır.
Yeni ve önemli ölçüde, iyileştirilmiş malzeme, araç, ürün, mamul, üretim süreçleri,
sistemler veya hizmetler geliştirmek amacıyla deneysel geliştirme faaliyetleri
yürütülür. Deneysel geliştirmenin temel özelliği, yoğun deneysel verilere dayalı
olmasıdır.
Şekil 13.4. Doğrusal İnovasyon Modeli
İşletmelerde araştırma ve geliştirme çalışmaları bir arada yürütülür.
Geliştirme sayesinde, araştırmalardan veya uygulamadaki deneyimlerden sağlanan
bilgilerin, teknik ve yöntemlerin üretim süreçlerinde kullanılması mümkün olur.
GELİŞTİRME TÜRLERİ
Araştırma, bilimsel yöntem ve tekniklerle geliştirmede kullanılacak bilgi,
yöntem, teknik ve teknolojileri ortaya çıkarma etkinliği iken, geliştirme söz konusu
yöntem ve tekniklerin üretim süreçlerinde ürün ve üretim sürecine uyarlanmasıdır.
Geliştirme, yeni veya önemli ölçüde, iyileştirilmiş malzeme, araç, mamul, üretim
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
9
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Tartışma
süreçleri, sistemler veya hizmetler ortaya koyabilmek amacıyla, bilimsel bilginin
kullanımıdır. Geliştirme genel olarak uygulamalı araştırma ve geliştirme
çalışmalarıyla birlikte yürütülür.
• Teknolojik gelişmelerin arkasında AR-GE mi yoksa
tesadüfen bulgular mı var?
• Düşüncelerinizi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan
“tartışma forumu” bölümünde paylaşabilirsiniz.
Diyalog ve Basit Geliştirme
Geliştirme faaliyetleri
ya araştırma
geliştirmeye dayalı
özgün geliştirme
şeklinde olabilir veya
başkasının yaptıklarını
örnekseme, kıyaslama
yoluyla olabilir.
İşletmelerde teknolojik araştırma ve geliştirme faaliyetleri iki şekilde
gerçekleşir. Bunlardan ilki, dereceli geliştirme, diğeri, yığışımlı geliştirmedir.
Dereceli geliştirme, geliştirme etkinliğinin başlangıç kısmını oluşturur. Göreli olarak
basit iyileştirmelerden ibarettir. Yığışımlı geliştirme faaliyetleri ise göreli olarak
daha karmaşık, başkalarının tecrübelerine daha fazla ihtiyaç gösteren geliştirme
türüdür.
Geliştirme faaliyetleri genellikle ya araştırma geliştirmeye dayalı özgün
geliştirme şeklinde olabilir veya başkasının yaptıklarını örnekseme, kıyaslama
(benchmarking) yoluyla olabilir. Burada yenilik getirmek amaçlanmış ise sağlıklı
olan yöntem, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine dayalı özgün geliştirme yoludur.
Aksi halde başkalarının yaptığını firmaya uyarlamak veya kıyaslamakta öncü olmak
veya rekabet gücünü artırmak amacıyla yapılması gereken, araştırma geliştirme ile
yenilikçi yöntem, teknik ve ürünlerin geliştirilmesidir. Ancak bu durumda öncü
olunabilir.
Teknolojik Geliştirme
Teknolojik geliştirme bir üretim etkinliğinde kullanılan teknik ve yöntemin,
bu yöntemin sonucunda ortaya çıkarılan ürünün ve bu ürünün kullanım şekliyle
ilgili olarak yapılan her tür yeniliği kapsar. Basit geliştirmenin aksine teknolojik
geliştirme yönteme, tekniğe ürüne ve onun kullanımına dair olduğundan dolayı
göreli olarak daha karmaşıktır. Uygulaması bir takım hesaplar, tecrübeler ve
deneyimler gerektirir. Bilimsel yöntemlere ve teknik bilgiye (know-how) ihtiyaç
vardır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
10
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Bilimsel Geliştirme
Bilimsel geliştirme, teknolojik geliştirmenin yanında, gelişmenin
sürdürülebilirliği için sürekli gelişme (kaizen) anlayışı ile faaliyetlerin yürütülmesini
gerektirir. Bilimsel gelişme ve yenilik için araştırma personeli istihdam etmek,
araştırma ve geliştirme lâboratuarlarının kurulması gerekir.
ARAŞTIRMA GELİŞTİRME STRATEJİLERİ
İşletmelerin değişime
cevap verebilmeleri ve
rekabet güçlerini
koruyabilmeleri için
kendilerinin de aynı
hızla değişmeleri
gerekir.
Küresel dinamiklerin de etkisiyle işletmelerin faaliyette bulundukları çevre
hızla değişmekte, dolayısıyla işletmelerin söz konusu değişime cevap verebilmeleri
ve rekabet güçlerini koruyabilmeleri için kendilerinin de aynı hızla değişmeleri
gerekmektedir. Ürünlerin piyasa yaşam ömürleri kısalmakta, müşteri beklentileri
artmakta, işletmelerin bu beklentiye cevap verebilmeleri için rakipleriyle rekabet
etmek durumunda kalmaktadırlar. Bu nedenle, işletmelerin yaşamlarını
sürdürmeleri ve gelişmeleri araştırma-geliştirme ve yenilik yapma yeteneklerine
bağlı olmaktadır.
İşletmelerin Ar-Ge ve yenilik çalışmalarına önem verme durumunda kalma
nedenlerini dört grupta toplamak mümkündür.
- Pazarla ilgili nedenler: Pazarda önde gelen işletme olmak, pazarda tutunmak
ve pazar payını genişletmek için yeni mamul geliştirmek,
- Örgütsel nedenler: İlgili iş kolunda “yenilikçi firma” olarak isim yapmak ve
bunu sürdürmek, dolayısıyla firma itibarını artırmak,
- Sosyal nedenler: Değişim beklentisi içinde olan tüketicileri tatmin etmek,
topluma karşı sosyal sorumluluk ve duyarlılık göstermek,
- Çalışanla ilgili nedenler: Yetenekli ve beceri sahibi çalışanları işletmeye
çekebilmek, bunları işletmede tatmin ederek bağlılıklarını ve motivasyonlarını
artırmak,
İşletmelerin küresel ölçekteki bir rekabet ortamında faaliyetlerini başarı ile
sürdürebilmeleri ve rakipleri karşısında üstün bir konuma gelebilmeleri için takip
etmeleri gereken bazı stratejiler vardır. Bu stratejilerden bazıları aşağıda kısaca
açıklanmıştır.
Saldırgan Yenilik Stratejisi
Yeni ürünlerin ortaya çıkarılması konusunda rakiplerini geride bırakarak
teknoloji ve piyasa liderliğini ele geçirmek amacıyla yürütülen stratejidir. Belirli bir
teknolojik buluştan yararlanmak amacıyla kurulan küçük işletmeler dışında,
saldırgan strateji izleyen büyük ve orta ölçekli işletmeler kurum içinde AR-GE
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
11
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
çalışmaları yapmak durumundadırlar. Saldırgan strateji izleyen işletmelerin güçlü
teknik imkânlara ve AR-GE departmanına sahip olması yetmez; aynı zamanda bu
yapıdaki işletmelerde yeterli teknik bilgi (know-how)’lerinin ve bilgi işlem
yeteneklerinin bulunması gerekir. Bütün bu gereklilikleri karşılayacak insan
kaynakları altyapısının bulunması saldırgan stratejiler için önemlidir. Saldırgan
strateji için aynı zamanda örgütün kendi tecrübelerinden öğrenen bir öğrenen
örgüt stratejisinin bulunması gerekir.
Savunmaya Yönelik Strateji
AR-GE departmanına
sahip olması yetmez;
aynı zamanda bu
yapıdaki işletmelerde
yeterli teknik bilgi
’lerinin ve bilgi işlem
yeteneklerinin
bulunması gerekir.
Saldırgan stratejiyi izleyen bir işletme bütün enerjisini, teknolojik yenilik
yapmak yerine, mevcut teknolojik gücünü ve konumunu korumak için harcar.
Bununla birlikte savunmacı stratejinin izlenmesi, AR-GE’nin olmadığı anlamına
gelmez. Savunmacı bir strateji, saldırgan bir strateji kadar araştırma ağırlıklı
olabilir. Savunmacı yenilikçi stratejisi izleyenler pazar liderliği beklentisi içinde
olmasalar bile, teknolojik değişim gerisinde kalmak istemezler.
Taklitçi Strateji
Taklitçi strateji izleyen işletmelerin “sıçrama yapmak”, “oyuna katılmak” gibi
bir isteği yoktur. Bunlar saldırgan veya savunmacı stratejileri izleyen işletmeleri
izlemekle yetinebilirler. Bu işletmelerin temel stratejisi taklit yoluyla diğer
işletmelerdeki en iyi uygulamaları kendi işletmelerine uyarlamak temel stratejidir.
Bu yolla yenilik çalışmalarını yapanların karşılaşabilecekleri olası sorunlarla
karşılaşmayacaklarını düşünürler. Taklitçi işletmeler için; düşük işgücü, malzeme,
enerji ve yatırım maliyeti temel faaliyet stratejisidir. Ar-Ge’ye fazla kaynak
ayırmazlar. Bu stratejiyi izleyen işletmelerin başarısı, üretim ve pazarlama
maliyetlerinin diğerlerine göre daha az olmasına bağlıdır.
Bağımlı Strateji
Bağımlı stratejiyi izleyen işletmeler, teknolojik yenilik yapma konusunda
güçlü bir işletmenin uydusu ve alt kuruluşu gibi çalışırlar. Bu stratejide
müşterilerden talep gelmesi durumunda pazara sunulan ürünün temel
özelliklerinde değişiklik yapma yoluna gidilebilir. Bağımlı işletmeler AR-GE
çalışmaları yapmak yerine, ürün tasarımında örnek aldıkları büyük işletmelerin
çalışmalarını izlemekle yetinirler. Bu strateji, teknolojik bakımdan güçlü bir şirketin
bir departmanı gibi çalışmak temel amaçtır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
12
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Geleneksel Strateji
Bağımlı stratejiyi
izleyen işletmenin
ürününde tasarım ve
ürün
spesifikasyonlarının
dışarıdan gelmesine
bağlı olarak, önemli
değişimler ortaya
çıkabilmektedir.
Bu strateji ile bağımlı strateji önemli ölçüde benzerlik gösterir. Bunların
bağımlı stratejiyi izleyen işletmelerden temel farkı, ürünün niteliğinden
kaynaklanmaktadır. Bağımlı stratejiyi izleyen işletmenin ürününde tasarım ve ürün
spesifikasyonlarının dışarıdan gelmesine bağlı olarak, önemli değişimler ortaya
çıkabilmektedir. Geleneksel strateji izleyen işletmeler pazarda herhangi bir
değişiklik talebi olması durumunda buna uymaya çalışırlar. Rekabet koşullarında
belirgin bir uyarıcı olmaması durumunda işletme geleneksel üretim yöntemleriyle
geleneksel ürün üretmeye devam eder. Ayrıca bu işletmeler bir ürün yeniliği
yapabilecek bilimsel ve teknik yeteneğe de sahip değillerdir.
Fırsatları İzleme Stratejisi
Bu stratejiyi izleyen işletmeler için fırsatları izleme ve bunları değerlendirme
temel stratejidir. Burada işletmeler kendilerini güçlendirmek yerine rakiplerin
zayıflıklarından yararlanma yoluna giderler. Bu stratejiyi izleyen işletmelerin
araştırma ve geliştirme yapma gibi bir çabası yoktur. Dolayısıyla yenilikçi
işletmelerle rekabet etme yetenekleri zayıftır. Bu işletmeler kendi güçlü yönlerini
geliştirme yerine rakiplerin zayıf yönlerini analiz ederek bundan yararlanma yoluna
giderler.
Elde Etme Stratejisi
Strateji geliştirmek için;
çevresel gelişme
tahminlerinin yapılması,
gelecekte ortaya
çıkabilecek fırsatların ve
tehditlerin belirlenmesi
gerekir.
Elde etme stratejisi, belirli bir teknolojik yenilikle ilgili bilgi ve tekniği, iş
görenler işletmeye uyarlamaya çalıştıkları bir stratejidir. Elde etme stratejisinde
yenilik işletmenin temel politikaları ve çalışmaları sayesinde elde edilmez; tümüyle
çalışanların özverisi, istekliliği ve inisiyatifleri ile işletmeye kazandırılır. Bu stratejide
başka bir işletmede yapılan AR-GE yatırımları sonucu üretilen teknolojik yenilik
düşük bir maliyetle işletmeye uyarlanır.
Sonuç olarak araştırma ve geliştirme, işletmelerin devamlı yenilik yaparak
sürekli, düzenli ve kararlı büyümeyi sağlama stratejilerinin gereğidir. Bu amaçla
strateji belirlemesinde, çevresel gelişme tahminlerinde, işletme olanaklarının
analizine ve işletme stratejisine ilişkin bilgilere ihtiyaç vardır. Strateji geliştirmek
için; çevresel gelişme tahminlerinin yapılması, gelecekte ortaya çıkabilecek
fırsatların ve tehditlerin belirlenmesi ve rekabetçi gelişmelerin önceden
tanımlanması gerekir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
13
Örnek
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
•Şu rakamlara bakmak AR-GE’nin önemini kavramak için yeterlidir:
•SONY 2,6 Milyar $ Ar-Ge harcaması, 1800 civarı patent başvurusu
•Samsung 2,5 milyar $ Ar-Ge harcaması, 1500 civarı patent
başvurusu
•Philips 1,8 Milyar $ Ar-Ge harcaması, 1200 Civarı patent başvurusu
YENİLİK YAPMA
Türkçede yenilik İngilizce “inovasyon” kavramı yerine kullanılmaktadır.
İnovasyon, Latince bir sözcük olan “innovatus”tan türemiştir. Kavram “toplumsal,
kültürel ve yönetsel alanda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması” anlamına
gelmektedir. Yenilikle yakından ilgilenen yazarlardan biri olan Drucker yeniliği “bir
örgütte birlikte çalışan farklı bilgi ve yetenekteki insanları verimli hale getirmek için
onlara ilk defa olanak sağlayan yararlı bilgi” şeklinde tanımlamıştır. O’na göre
yenilik, girişimciliğin özel bir aracıdır ve refah oluşturmak için yeni bir kapasite
meydana getiren kaynakları sağlayan bir eylemdir.
Yenilik, üretkenlik ve
üretimin artmasında
merkezi bir rol
oynamaktadır.
Yenilik, üretkenlik ve üretimin artmasında merkezi bir rol oynamaktadır.
Yenilikçi işletmeler, Ar-Ge harcamaları daha yüksek, bu alanda istihdam ettiği
araştırmacı sayısı daha fazladır. Diğer bir husus, yenilik, yaratıcılık, araştırma ve
geliştirme gibi gelişmenin ve kalkınmanın temel dinamikleri, aynı zamanda genel
gelişmişlik düzeyi ile ilgilidir. Ülkelerin kalkınmalarını gösteren ölçütler sadece
GSMH’daki kişi başına düşen miktar değildir. Aynı zamanda eğitim durumu,
teknoloji endeksleri, hatta daha önemlisi genel insani gelişmişlik düzeyi araştırma,
geliştirme ve yenilik yapmayla ilgilidir. Aşağıdaki tablo, 182 ülke içinde Türkiye’nin
2008 yılı insani gelişmişlik sırası 84. Sıradadır. 2009 yılında 79 sıraya yükselmiştir.
Bugün Ar-Ge ve yenilik yapma faaliyetleri, işletmenin önemli destekleyici
fonksiyonlarından biri haline gelmiştir. Yeni teknik ve yöntemler geliştirmek
işletmelerin ayakta kalabilmelerinin ve rekabet güçlerini artırabilmelerinin en
güvenilir aracı olmuş durumdadır. Burada bilgi ve iletişim teknolojilerinin merkezi
bir önem ifade ettiğini belirtmek gerekir. Özellikle bilgisayar teknolojisinin, başta
bilgi olmak üzere, üretim kontrol gücünü arttırması, insanın zihni kapasitesine yeni
boyutlar katması, teknolojik buluşların hem miktar olarak çoğalmasına, hem de
yenilik yapma sürecinin hızlanmasını sağlamıştır.
Bu gelişmeler teknolojik yapının maddi donanımlarını köklü bir şekilde
değiştirmekte, girdi olarak yeni ürünlerin kullanılması, farklı teknik sistemleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
14
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
ortaya çıkarmakta, söz konusu yenilikler ise yeni mal ve hizmetlerin pazara
sunulmasını sağlamaktadır. Sanayi döneminde kömürün ve elektriğin enerji kaynağı
olarak kullanılmasının yanında bugün nükleer enerji gibi farklı kaynaklar üretimde
enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Yeni enerji kaynakları üretimde verimliliği
artırmakta, otomasyona dayalı teknolojinin gelişmesini, hafıza ve diğer zihni
süreçleri içeren araç gereçlerin kullanımını yaygınlaştırmaktadır.
Yenilik ve İlgili Kavramlar
İnovasyon Türkçede “yenilik”, “yenileme” gibi sözcüklerle karşılanmaya
çalışılsa da, anlamı tek bir sözcükle ifade edilemeyecek kadar geniştir. Yenilik
kavramı ile sıklıkla aynı anlamda kullanılan icat, buluş, değişim, teknoloji, risk gibi
kavramlar yenilikten temelde farklı anlam içermelerine rağmen, bunlar yeniliğin
kaynakları şeklinde açıklanabilirler. Yenilik, değişim, yaratıcılık, gelişme ve risk
kavramları ile bütünleşmiş uzun dönemli bir performans göstergesi ve yönetim
anlayışıdır. Firmalar için yenilik bir bilim veya teknoloji değil, bir değer ve anlayıştır.
Schumpeter yeniliği şu özellikleriyle açıklamaktadır:
- Yeni bir mamulün üretilmesi,
- Yeni bir üretim veya satış yönteminin kullanılmaya başlanması,
- Yeni bir ham madde kaynağının bulunması,
- Üretimin sürecinin yeni bir düzenlemesinin yapılması,
- Mevcut fakat az olan bir şeyin yeni bir yerde bol miktarda bulunması.
Yenilik bir fikri
satılabilir, yeni ya da
geliştirilmiş bir ürün
veya mal ve hizmet
üretiminde kullanılan
yeni geliştirilmiş bir
yöntem haline
dönüştürmek demektir.
Yenilik geniş anlamda bir fikri satılabilir, yeni ya da geliştirilmiş bir ürün veya
mal ve hizmet üretiminde kullanılan yeni geliştirilmiş bir yöntem haline
dönüştürmek demektir. Bu açıdan teknolojik yenilik yapma/yaratma süreci, bir dizi
bilimsel, teknik, teknolojik, mali ve ticari etkinliği içerir. Renk ya da dekorasyondaki
değişiklikler gibi bütünüyle estetik alana yönelik değişiklikler ile ürünün yapı,
niteliğini ya da performansını teknik açıdan değiştirmeyen, küçük tasarım ya da
görünüm farklarından ibaret basit değişiklikler yenilik sayılmaz.
İşletmecilikte genel anlamda yenilik sözcüğü yeni hizmetler/ürünler
tasarlamak, yeni üretim ve sunum yöntemleri kullanmak anlamına gelmektedir.
Nasıl olursa olsun önceden yapılmamış veya üretilmemiş bir ürünün ortaya
çıkarılması durumunda yenilikten söz edilebilir. Daha önce başka bir yerde zaten
yapılmış olan bir şeyin ilk defa bir endüstri kolu veya işletmede kullanılması da
yenilik olarak kabul edilebilir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
15
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
İcat: Yenilik, teknik buluşlar ve icat etmeyle yakından ilgilidir. İcat, mevcut
teknoloji, teknik ve uygulamayı ortadan kaldırıp yenisini ortaya çıkarmaktır. Yenilik
yapabilmek için her şeyden önce icat etmek gerekir. Ancak icat etmek, mevcut
durumu ortadan kaldırıp aynı işi başka bir yöntemle yapma olduğundan teknolojiye
yakın bir kavramdır. İcadın yeniliğe dönüşebilmesi için ticarileştirilmesi ve elde
edilecek fayda ile verimliliğin artırılması gerekmektedir. Her ne kadar bu iki faaliyet
birbirlerini tamamlıyorsa da, ekonomik açıdan icat etmek, yenilik yapma
faaliyetinden ayrılmaktadır.
Yenilik, teknik buluşlar
ve icat etmeyle
yakından ilgilidir. İcat,
mevcut teknoloji,
teknik ve uygulamayı
ortadan kaldırıp yenisini
ortaya çıkarmaktır.
Yenilik, tekniğin bilinen durumunun aşılması ve sanayiye uygulanmasıyla
ilgilidir. Yeniliğe önceden başkaları tarafından bulunmamış olması anlamında, yeni
bir şeyin bulunması demektir. Ayrıca icadın yayımlanmamış, kamu kullanımına açık
olmayan, ya da patent için yapılan başvurudan henüz satışa sunulmamış olması
gerekir. Tekniğin bilinen durumunun aşılması ölçütü, o alanda uzman kişilerin
kolayca düşünüp bulamayacağı ve uygulamaya koyamayacağı özellik anlamındadır.
Sanayiye uygulanabilirlik, bilimsel olmaktan çok pratiğe uygulanabilir özellik
taşıması demektir. Bu kriterleri taşıyan buluşlar, patent ile korunurlar.

Yaratıcılık: Çoğunlukla yaratıcılıkla yeniliğin eş anlamlı olduğunu zannedilir.
Yaratıcılık yeni fikirlerin oluşturulması ile ilgiliyken, yenilik bu yeni fikirleri
paraya dönüştürme süreciyle ilgilidir. Yaratıcılık, yenilik için bir başlangıç
noktasıdır. Yenilik, fikri anlayışları izler ve genellikle çeşitli ve tamamlayıcı
nitelikteki yetenekli insanların emeğini gerektiren zor bir iştir. Ayrıca
yaratıcı fikirleri; tüketici hizmetlerini geliştirecek, maliyetleri azaltacak ve
örgüt için yeni kazançlar oluşturacak somut ürün veya süreçlere
dönüştürecek bir süreçtir.
Yaratıcılık, verimlilik artışı ile sonuçlanacak fikirlerin oluşturulmasıdır.
Yeniliğin ortaya çıktığı bir süreci ifade eder. Yenilik, yaratıcı faaliyetler sonucunda
ortaya çıkar. Yaratıcılık (creativity), yeni fikirler üretmek, olay ve olguları farklı bakış
açılarından görmek, problemleri özgün yöntemler ile çözmek, karmaşık ve belirsiz
sorunları ortadan kaldırmak için araştırmacı bir düşünce sistemi takip etmek gibi
kişisel beceri ve yetenekleri gerektirir. Yaratıcılığın ortaya çıkmasında insan ve
süreç faktörü önemlidir. Burada süreç hedef odaklıdır ve problemin çözümüne
ulaşmak için tasarlanır. İnsan ise çözümü bulacak kaynaktır. Yenilik süreci içerisinde
yaratıcılığın rolünü anlamak önemlidir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
16
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Şekil 13.5. Yaratıcı Düşünme Süreci

Değişim: Planlı veya plansız bir biçimde bir sistemin belli bir durumdan
başka bir duruma geçirilmesidir. Şüphesiz örgütsel anlamda bütün
yenilikler değişimdir. Fakat bütün değişimler yenilik değildir. Bu şekilde çok
sıcak yaz günleri sürecinde bir fabrikada çalışma süresinin azaltılması
gereği gibi istenmeyen veya niyet edilmeyen değişimler yenilik olarak
adlandırılamaz. Kışın müşterisi azalan bir otelin personelini geçici olarak
işten çıkarması yeni bir uygulamayla ilgili olmayıp, bir değişimi gösterse de
yenilik olarak düşünülemez. Son olarak örgütsel değişimlerin çoğu direkt
çıkar niyeti olmaksızın meydana gelmektedir. Bunlar iç ve dış çevre
koşullarındaki rutin değişimlere cevap niteliğindeki basit düzenlemelerdir.

Teknoloji: Teknoloji fayda yaratmak amacıyla, insanın üretim
faaliyetlerinde bulunurken başvurduğu bilgilerin toplamıdır. Teknoloji,
yalnız başına üretilen ürünün yapısına giren bir araç değildir. Üretimin
miktarını arttıran, kalitesini yükselten, biçim ve niteliğini değiştiren, kısaca
insan ihtiyaçlarını en iyi biçimde gerçekleştirilmesine yardım eden bilgi,
teknik ve uygulama topluluğudur. Bundan başka, teknoloji insan
bilgisinden ortaya çıkan araçlar ve sistemlerdir.
Yeniliğin Önemi ve Yenilik Yapma Nedenleri
Yenilik, yeni teknik bilgi ve teknolojinin kullanılması ve katma değer yaratma
yeteneğinin artırılmasıdır. Yenilikçilik faaliyetleri ile işletmeler; yapı, süreç, mal ve
hizmetlerinde maliyetlerin azaltılması, kalitenin yükseltilmesi, tüketici istek ve
ihtiyaçlarını karşılama yeteneklerini artırırlar. Bu yönüyle yenilik, işletmelerin
rekabet üstünlüğü elde etmelerinde, karın ve rekabet güçlerinin artırılmasında
belirleyici bir rol oynar. Şu kadarı belirtilmelidir ki yenilik örgüt dışını hesaba
katmaksızın, örgüt içinde meydana gelen farklılaştırma faaliyetleri değildir.
Yeniliğin varlığı çevre üzerindeki değişimi sağlaması ile anlaşılır. Bu nedenle
işletmede yenilik daima pazar odaklıdır. Yani örgüt içinde girişilen bir faaliyet ticari
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
17
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
hale gelebildiği oranda yenilikçi kabul edilir. Drucker’e göre yenilikçiliğin
tetikleyicisi girişimcilik ruhudur.
Üretkenliği artıran en
önemli araç yeniliktir.
Bir ülkede refah ve yaşam standardının artması, rekabet gücünün artmasıyla
doğrudan ilgilidir. Rekabetin artması ise ancak araştırma-geliştirme ve yenilik
yapmakla mümkün olabilir. Üretkenliği artıran en önemli araç yeniliktir. Bu
nedenle yenilik, ülkeler için ekonomik büyümenin, artan istihdamın ve yaşam
kalitesinin temel aracıdır. Ancak teknolojik yenilik sayesinde, ülkenin ve toplumun
kaynaklarının ürün ve hizmete dönüştürülmesi ve bu ürün ve hizmetlerden
ekonomik ve toplumsal değer yaratması mümkün olabilir. Devletlerin yanında
işletmelerin rekabet gücünün artması yenileşime bağlıdır.
İnsanlar zorunlu ihtiyaçlarını karşılamaları durumunda bununla
yetinmeyecekler ve daha az çaba ile daha yüksek bir yaşam standardına ulaşmak
isteyeceklerdir. Bu istekler ancak yenilik yapma ile karşılanabilir. İşletmeler
insanların istek ve ihtiyaçlarını ya ürün yeniliği ile veya süreç yeniliği ile
karşılayabilirler. Bu nedenle yenilik sürdürülebilir bir büyüme aracıdır.
İşletmelerde yenilik yapabilmek için öncelikle bunun bir misyon ve vizyonla
desteklenmesi gerekir. Aynı zamanda yeniliğin tüm çalışanlar tarafından kabul
edilmesini sağlamak için yenilikçi bir örgüt kültürüne ihtiyaç vardır. Yeniliğin örgüt
içerisinde gerçekleştirilen bir grup faaliyeti ve bir süreç olduğu gerçeğinden
hareketle, kalite çemberleri gibi yenilikçi ekiplerin oluşturulması gerekir. Yenilik, bir
değişim sürecidir; ancak değişme kavramından çok daha geniş kapsamlıdır. Bu
nedenle örgütte yapılan kısmı değişimi yenilik olarak görmemek gerekir.
İşletmeleri yenilik
yapmaya iten nedenler;
amaçları, hedefleri,
çevre şartları,
işletmenin mali gücü ve
yönetim felsefesiyle
ilgili olabilir.
İşletmeleri yenilik yapmaya iten nedenler; amaçları, hedefleri, çevre şartları,
işletmenin mali gücü ve yönetim felsefesiyle ilgili olabilir. Çağdaş işletmeler açık
sistem tarzında örgütlenmek durumundadırlar. Dolayısıyla işletmeler çevresel
değişime ayak uydurmak veya çevresel değişimin öncüsü olmak için değişmek
durumundadırlar.
Bir işletmeyi yenilik yapmaya zorlayan nedenler şunlardır:
Araştırma kurumları ve çalışanlarının sayısındaki artış: Günümüzde teknik ve
bilimsel ilerlemelerin baskısı yeni bir takım ürünlerin piyasaya çıkmasına neden
olmaktadır. İşletmelerin teknik elemanları, Ar-Ge faaliyetleri için istihdam edilen
uzmanlar ile üniversiteler ve buralarda çalışan bilim adamlarının nicelik ve
niteliğindeki artış yeniliği destekleyen faktörler olmaktadır.
Mal ve hizmetlerin ömrünün kısalmas:. İnsanların beklentilerinin artması ile
birlikte mal ve hizmetlerin ömrü kısalmakta, bu durum ayakta kalabilmek için
yeniliği zorunlu hale getirmektedir. Gerek kültürel etkileşim sebebiyle ortaya çıkan
yeni ihtiyaçlar, gerekse Ar-Ge sonuçlarının ticari hayata çabuk yansıması, sık
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
18
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
gerçekleştirilen geliştirme ve çeşitlendirme çabaları, mal ve hizmetlerin ömrünü
kısaltmaktadır. Mamul ömrünün kısalması ve yeni mamul geliştirme ihtiyacı,
tasarımda yatırıma ve üretim süreçlerinden pazarlama tekniklerine kadar her
alanda Ar-Ge ve yenilik yapmayı gerektirmektedir.
Yeniliğin uygulamaya konulma süresinin kısalması: Devletin kontrolündeki
teknoloji geliştirme çalışmalarında herhangi bir bilgi ve tekniğin, mamule
dönüşmesi uzun zaman almaktaydı. Hâlbuki Ar-Ge çalışmalarının işletmelerin
önemli bir fonksiyonu haline gelmesi, buluş sayısının artması kadar, onların
işletmeler sayesinde ticari yaşama sokulması süresini kısaltmaktadır.
Ülkeler arası sınırların gevşemesi: Bilgi ve teknolojik alandaki hızlı ve
kesintisiz değişim, küreselleşme eğilimi toplumların ekonomik yapısında ve
işletmelerde de değişmeyi hayati bir zorunluluk haline getirmektedir. Küreselleşme
ve yeni teknolojik uygulamaların işletmeler üzerindeki en önemli etkisi piyasada var
olma sorunu ile özdeşleşen teknoloji geliştirme, izleme, satın alma ve uyum
sağlama sorumluluğu doğurmasıdır.
Otomasyon uygulamalarının yaygınlaşması: Özellikle uzmanlık
gerektirmeyen ve rutin olarak tekrarlanan işlerden, hizmet üreten beyaz yakalıların
görevleri ve diğer pek çok faaliyet, otomasyonun tehdidi altındadır. Birçok iş
mekanizasyondan uzaklaşarak otomatiğe bağlanmıştır ve mal/hizmet üretiminde
bilgisayar ve robot teknolojisi giderek yaygınlaşmaktadır.
Bilgi çağı örgütleri için
bilgi herhangi bir mal ve
ya hizmetin bizzat
kendisinden daha
önemli hale gelmiştir.
Üretim girdilerindeki farklılaşma: Bilgi çağı örgütleri için bilgi herhangi bir
mal ve ya hizmetin bizzat kendisinden daha önemli hale gelmiştir. Üstelik bilgi
geleneksel üretim faktörlerinden farklı bir niteliğe sahiptir. Geleneksel üretim
faktörleri bölünemez veya iki farklı yerde kullanılamazken; bilgi pek çok kişi
tarafından ve pek çok yerde aynı anda kullanılabilmektedir. Ayrıca geleneksel
üretim faktörleri tüketilirken, bilgi yeni bilgileri üretmeye fırsat vermektedir.
Dolayısıyla yüksek bir çarpan etkisine sahiptir. Bilginin işletmecilikte üstlendiği bu
fonksiyonlar, mal/hizmet üretiminin merkezi bürolardan ve fabrikalardan mahallî iş
merkezlerine ve hatta evlere taşınmasına yol açmaktadır.
Rekabetin artması: geleneksel dönemlerde rekabet bölgesel veya ulusal
ölçekte yapılmaktaydı. Bugün küreselleşmenin etkisiyle rekabet küresel ölçeğe
yayılmış durumdadır. İşletmeler arasındaki rekabet, şiddetli bir pazar payı artırma
veya ayakta kalma savaşına dönüşmektedir. Özellikle gümrük duvarlarının
yıkılmaya başlamasıyla ülke içi rekabet gücü yeterli olmamaya ve uluslar arası ve
hatta uluslar üstü rekabet edebilme zorunluluğu ortaya çıkmış bulunmaktadır.
Tüketicilerin artan gelirleri: Sadece ülkelerin değil, dünyanın geliri
artmaktadır. 1990-2007 döneminde dünya geliri yüzde 104 artarak 26 trilyon
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
19
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
dolardan 53 trilyon dolara çıktı. Dünya geliri 2010’da ise piyasa fiyatlarıyla 62
trilyon dolar, 2011’de 65 trilyon dolar olacağı tahmin edilmektedir. Bu durum
gelişmiş ülkelerle gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler arasında önemli gelir
adaletsizliğine rağmen genel anlamda dünya gelirinin hızla arttığını
göstermektedir.
Yenilik aynı zamanda
bir değişim sürecidir.
Ancak her değişim bir
yenilik değildir.
Yenilik Yapma Süreci
Yenilik aynı zamanda bir değişim sürecidir. Ancak her değişim bir yenilik
değildir. Yenilikte meydana gelen değişim orijinaldir, yani o güne kadar hiç bu
nitelikte bir değişme olmamıştır ve meydana çıktığı sistemin amaçları daha etkili ve
ekonomik biçimde yerine getirmeye yönelmiş bir değişimdir. Yenilik aynı zamanda
olup biten bir değişim değil, sürekli değişim sürecidir.
Yenilik yeni fikirleri (ürün, metot veya hizmet gibi) değer yaratan çıktılara
dönüştürme sürecidir. Bu süreç iki temel basamaktan oluşur. Yenilik sürecini
başlatması bakımından önem arz eden ilk aşama, yeni ve yaratıcı fikirlerin ortaya
çıkarılmasıdır. Emek ve yatırım gerektiren ikinci basamak ise ortaya çıkartılan yeni
ve yaratıcı fikirlerin ticarileştirilmesi, değer yaratan ürün, yöntem veya hizmetlere
dönüştürülmesidir.
Şekil 13.6. Yenilik Yapma Süreci
İşletmelerin yenilik yapmada altı aşamalı bir süreci takip ederler:

Yeni fikirler oluşturmak,

Ön eleme ili mantıklı, kayda değer fikirleri seçmek,

Çeşitli analizlerle elemeyi geçen fikirlerin işletme amaçları ve imkânları ile
uygunluğunu araştırmak,

İşletme amaçları ile uyumlu fikirleri mal/hizmetlere dönüştürmek,
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
20
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma

Yeni mal/hizmetlerin piyasadaki sonuçlarının olumlu olup olmayacağını
pazar testleri yardımıyla anlamaya çalışmak,

Pazar testleri olumlu sonuç veren yeni mal/hizmetleri piyasaya sunmak
Yenilik Türleri
Temelde dört tür yenilik vardır. Bunlar değişime yol açan yenilik, değişimin
sonucu ortaya çıkan yenilik, kopyalama veya imitasyon ve sentez tarzında yeniliktir.
Oslo Kılavuzunda dört
tür yenilik ayrımı
yapılmıştır. Bunlar;
Ürün Yeniliği, Süreç
Yeniliği, Pazarlama
Yeniliği ve
Organizasyonel
Yeniliktir.

Değişime yol açan yenilik: Daha önce denenmemiş yeni bir ürün, teknik,
yöntemin veya sürecin ortaya çıkarılmasıdır. Bu tür yenilikler radikal
yenilikler olarak da adlandırılır. Edison'un ampulü, Graham Bell'in telefonu,
Wright kardeşlerin uçağı bu türden yenilik örnekleridir.

Değişimin sonucu olan yenilik: Daha önceden mevcut olan ürün, hizmet
veya sürece yeni bazı ilaveler yapılarak fayda yeteneğini artırmak amacıyla
yapılan yeniliklerdir. Sürekli bir değişim sürecinin sonucu ortaya çıkan
yenilikler, kalıcı ve tekrarlanan nitelikteki yeniliklerdir.

Kopyalama: Var olan bir ürünün, hizmetin, tekniğin veya yöntemin başka
bir örneğinin yapılmasıdır. Burada bir yenilik söz konusu değildir.

Sentez: Farklı ürünleri bir araya getirerek buradan yeni ürünler ortaya
çıkarmaktır. Sentetik üretim biçimleri genellikle sentez ürünlerdir. Sentez
var olan bir konseptin yeni bir formülasyonla farklı ürünlerin üretilmesidir.
Oslo Kılavuzunda dört tür yenilik ayrımı yapılmıştır. Bunlar; Ürün Yeniliği, Süreç
Yeniliği, Pazarlama Yeniliği ve Organizasyonel Yeniliktir. Aşağıda söz konusu
yenilik türleri kısaca açıklanmıştır.
Ürün Yeniliği
Ürün yeniliği, mevcut
özellikleri önemli
derecede iyileştirilmiş
bir mal veya hizmetin
ortaya konulmasıdır.
Ürün yeniliği, mevcut özellikleri önemli derecede iyileştirilmiş bir mal veya
hizmetin ortaya konulmasıdır. Ürün yenilikleri, yeni bilgi veya teknolojilerden
yararlanabilir ya da mevcut bilgi ve teknolojilerin yeni kullanımlarına veya bunların
bir kombinasyonuna dayanabilir. Burada ürün terimi hem mal hem de hizmetleri
kapsayacak şekilde kullanılmaktadır. Ürün yenilikleri, yeni mal ve hizmetlerin
tanıtımı ile mevcut mal ve hizmetlerin işlevsel veya kullanıcı özelliklerinde yapılan
iyileştirmeleri kapsar.
Yeni ürünler, özellikleri veya kullanımları açısından, daha önce üretilmiş
ürünlerden önemli derecede farklılaşmıştır. Örneğin ilk mikroişlemciler ve dijital
kameralar, daha önce var olan ürünlere yeni özellikler kazandırılarak üretilen yeni
ürünler olmuştur. Telefon ve faks teknolojisinin fotokopi makinelerinde kombine
edilmesi bu türden bir ürün yeniliğidir. Bir ürünün teknik özelliklerinde küçük çaplı
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
21
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
değişiklikler yaparak o ürünün yeni bir kullanım alanını geliştirmek bir ürün
yeniliğidir.
Hizmetlerde üretilen bir değer olduğu için hizmetlerde de ürün yenilikleri
olabilmektedir. Mevcut hizmetlere yeni özellikler ilave edilmesini veya tümüyle
yeni hizmetlerin piyasaya sürülmesi hizmet yeniliği örneğidir. Bilgi ve iletişim
teknolojilerinin birlikte kullanılmasıyla internet bankacılığı, internet üzerinde her
tür ödemenin yapılması, otomasyon sistemlerinin tümü bir hizmet yeniliğidir.
Evden çalışma, ırak iş, uzak iş veya tele çalışma şeklindeki atipik çalışma yöntemleri
hizmet yeniliği örnekleridir. İşin mesai saatleri içinde işyerinde yapılması yerine 24
saat her yerden yapılması bir hizmet yenilik örneğidir.
Süreç Yeniliği
Teslimat yöntemleri; işletmenin lojistiği ile ilgilidir. Girdilerin bulunması, araç
gereçlerin işletme içinde tahsisi veya nihaî ürünlerin teslimi amacına yönelik
teçhizat, yazılım ve teknikleri kapsar. Barkotlu veya aktif RDT (Radyo Frekans
Teşhisi) ile malizleme sistemi yeni bir teslimat yöntemi örneğidir. Görüldüğü gibi
süreç yenilikleri, hizmet yaratılması ve tedarikine ilişkin yeni veya önemli derecede
iyileştirilmiş yöntemleri kapsar.
Bireysel Etkinlik
Süreç yeniliği ise, yeni
veya önemli derecede
iyileştirilmiş üretim
veya dağıtım
yönteminin (sürecinin)
gerçekleştirilmesidir.
Süreç yeniliği ise, yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş üretim veya
dağıtım yönteminin (sürecinin) gerçekleştirilmesidir. Süreç yenilikleri; üretim veya
dağıtım maliyetlerini azaltmak, kaliteyi artırmak, yeni veya önemli derecede
iyileştirilmiş ürünler üretmek veya teslim etmek amacıyla yapılan yeniliklerdir.
Üretim yöntemlerinde bir değişiklik bir süreç yenileme faaliyetidir. Bilindiği gibi
üretim yöntemi, mal ve hizmet üretmek amacıyla kullanılan teknikleri, araçları ve
yazılımları kapsar. Bilgisayar destekli tasarım, bilgisayar destekli üretim veya
bilgisayarla tümleşik üretim yöntemleri örneklerdir.
• Bilindiği gibi yenilik (inovasyon) icat demek değildir.
bir üründe farklılaştırmaya giderek yeni bir ürün
ortaya koymaktır. Bildiğiniz herhangi bir üründe
yenilik düşünseydiniz bu nasıl bir yenilik olurdu?
Organizasyonel Yenilik
Organizasyonel yenilik, işletmenin iş uygulamalarında, işyeri
organizasyonunda veya dış ilişkilerinde, örgütlenme tarzında yeni bir
organizasyonel modellerin (yataylaşma, kademe azaltma, küçülme, yoğunlaştırma)
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
22
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
uygulanmasıdır. Organizasyonel yenilik aynı zamanda işletmenin ticari
faaliyetlerinde, çevre ile etkileşiminde, örgütsel tasarım biçimlerinde yeni bir
organizasyonel yöntemin uygulamasıdır.
Radikal Yenilikler
Yeni işlevsellik, yeni iş
girişmeleri ve hatta yeni
endüstriler için fırsat
oluşturur.
Radikal yenilik, mevcut teknolojik yeteneklerde son noktayı oluşturan işlevsel
bir yeteneklilik sağlar. Yeni işlevsellik, yeni iş girişmeleri ve hatta yeni endüstriler
için fırsat oluşturur. Radikal yeniliklere; elektron vakum tüpler, transistor, yarı
iletken entegre devreler, bilgisayarlar, lazerler gibi örnekler verilebilir. Radikal
yenilikler bilimdeki en son gelişmelerle başlar. Bilimin araçları çoğu zaman
teknolojinin aygıtları olur. Radikal yenilikte, mühendislik aracılığıyla bilimden
teknolojiye bir çeşit doğrusal bilgi ve teknik transferi gerçekleşir. Radikal
yeniliklerin en büyük özelliği, hem tamamen yeni, hem de oldukça yüksek oranda
riskli oluşlarıdır.
Yavaş İlerleyen Yenilikler
Yavaş ilerleyen yenilikler, geliştirilen performans, güvenlik, kalite ve daha
düşük maliyet aracılığıyla kullanılan teknolojinin mevcut işlevsel yeteneğinin
geliştirilmesidir. Yavaş ilerleyen yeniliklere; elektron vakum tüplerindeki ek
ızgaralar, yarı iletken entegre devrelerdeki geliştirilmiş imalar süreçleri,
bilgisayarlardaki geliştirilmiş hafıza araçları gibi örnekler verilebilir. Yavaş ilerleyen
yeniliklerde, avantajlarından yararlanılması ve gerekli hazırlıkların yapılabilmesi için
öncelikle teknolojik değişim öngörülmelidir. Sonra firma tarafından kullanılması
için yeni teknolojinin ele geçirilmesi gerekir. Bu şekilde yeni teknoloji yeni
ürünlere, süreçlere ve hizmetlere uygulanabilir.
İşletmeye Yönelik Yenilik Türleri
Dünya üzerinde rekabet
daha şiddetli hale
gelirken şirketlerin
faaliyet gösterdiği
pazarların da hızla
değiştiğimi
görmekteyiz.
Dünya üzerinde rekabet daha şiddetli hale gelirken şirketlerin faaliyet
gösterdiği pazarların da hızla değiştiğini görmekteyiz. Bir işletmede tek olan ve
değişmeyen çözümler genellikle işletmeyi felakete götürecektir. Her bir yenilik
politikası türü, hem finansal hem de yapısal olarak örgüte farklı istekler
yükleyecektir. Piyasanın taleplerini yeteri kadar algılayan bir işletme, büyük bir
avantaj ve yenilik türleri tarafından sağlanan bir takım fırsatlara sahiptir. Bu
temelden hareket edildiğinde işletme, ilgili olduğu ürün alanı ve pazar için yenilik
türünün potansiyelini değerlendirme yeteneğine sahip olacaktır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
23
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Sektör oluşturan yenilikler
Sektör oluşturan yenilikler esas olarak kalıplaşmış anlayışı kırar ve yeni
pazarlar açar transistorun sağlamlığı daha geniş ürün alanında kullanılabileceği
anlamına gelmekteydi. Penisilin, ilaç pazarlarında tamamen yeni bir sektörün
oluşmasına neden olmuştur. Bu yöntemde yenilikçi şirketler, rakiplerinden
tamamen farklı olan bir ürün sunarak büyük karlar elde ettiler. Burada diğer türlere
göre zaman daha az önemlidir ve mükemmelliği sağlamak, ürünün piyasaya
sunulması için tek kriterdir.
Performans geliştiren yenilikler
Bir ürün yeniliğini elde eden şirketler, daha sonra yeni buluşun performansını
artırmaya çalışırlar. Başka bir şirket tarafından oluşturulan teknolojik liderlik karşı
rakipler, patentle karşılaşmadan, önceden mevcut olan kavramı kopyalamayı
onlara mümkün kulan kendi araştırma geliştirme bölümleri tarafından sağlanan
anlayışları temel olarak alacaklar ya da ilk geliştiriciden mevcut kavramın lisansını
alma yoluna gideceklerdir. Pazardaki rakip firmalar, mevcut ürünün performansını
geliştirmekle rekabetçi avantajı kazanmaya çalışacaklardır. Böyle performans
gelişmelerini başarmak ilk önceleri zordur.
Teknolojik reorganizasyon
Marka yeniliği bu
şekilde potansiyel bir
yenilik kavramıdır. Basit
manada, belirli bir ürün
için satın alma
eğiliminin
oluşturulmasıyla
ilgilidir.
Teknolojik gelişmeyle birlikte üretim sürecinin örgütlenmesinde ve
yürütülmesinde köklü değişiklikler olmaktadır. Örneğin, internet ortamında zaman
ve mekân sınırlaması olmadan ortak üretim ve ürün geliştirme işlemleri
yapılabilmektedir. Teknolojiler olgunlaştıkça, başka teknolojiler onların yerini alır.
Örneğin, transistor vakum tüplerinin, jet motorları piston motorlarının, plastik
şişeler ve fiber optikler bakır kabloların yerini almıştır. Teknolojik reorganizasyon
ise yeni bir ürün sunak için endüstriyel gelişme olan başka alanlardan bir takım
maddelerin ithali ile ilgilidir.
Marka yeniliği
Ürün kavramları sadece teknik olmanın ötesinde tüketici tutumu ve hizmet
gibi alanlarda geliştirilebilir. Yenilikler yeni teknik kavramların geliştirilmesinde
olduğu gibi bu alanlarda da kolaylıkla yapılabilir. Marka yeniliği bu şekilde
potansiyel bir yenilik kavramıdır. Basit manada, belirli bir ürün için satın alma
eğiliminin oluşturulmasıyla ilgilidir. Araştırmalar tüketici ürünleri satışlarının
yaklaşık % 24’ünün promosyonla ilişkili olduğunu ileri sürmektedir.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
24
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
Tasarım yeniliği
Tüketici, endüstri ve hizmet sektörlerinde şirketlerin başarısı büyük oranda
değişiklik gösterse de, tasarım yeniliği şirketlerin çoğu tarafından ihmal edilir.
Genel bir kanı olarak, tasarımda İtalyan üreticiler iyi, İngilizlerse kötü bilinirler. İyi
tasarımı neyin oluşturduğu, şirketlerin önünde duran önemli sorunlardan biridir.
Tasarım estetik kaygılar bir yana çok fazla tartışma konusu olmaktadır ve bundan
sonra da olmaya devem edeceğe benzemektedir. Pazar yeri ticari örgütler için tek
hakem değildir. Ne yazık ki Pazar yerinin iyi tasarım diye nitelendirdiği, yıldan yıla
hatta belli sektörlerde çoğu zaman aydan aya değişmektedir.
Hizmet yeniliği
İşletmeler, müşterilerin kim olduklarını, ne talep ettiklerini ve onları
memnun etmenin bir hayatta kalma sorunu olduğunu anlamalıdırlar. Baka bir
deyişle, müşteri bilincine sahip işletmelerde, bir kuruluş hayatta kalıp
kalmayacağının, uzun vadede müşterileri memnun etmeye bağlı olduğu bilinir.
İşletmede yenilikleri başarıyla uygulayabilmek, işletmenin sunduğu hizmetin
kalitesine büyük ölçüde bağlıdır. İşletme kullanıcıyı dinlediği ve hizmet kalite ve
güvenilirliğine önem verdiği sürece yeniliklerde başarılı olacaktır.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
25
Özet
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
•İşletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların
geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her tür araştırma ve
iyileştirme faaliyeti araştırma ve geliştirmenin temel amacıdır.
Bugün hızla değişen iş dünyasında değer yaratmanın en güvenilir
aracı araştırma ve geliştirme faaliyetleri görülmektedir.
Teknoloji üretme ve gelişmiş bir sanayiye sahip olma ar-ge ye
ayrılan kaynak ile doğru orantılıdır. Makro düzeyde
değerlendirdiğimiz zaman da tüketen değil, üreten bir toplum
olabilmek de AR-GE'ye dayalı ekonomi politikalarıyla mümkün
olabilmektedir. Bu nedenle işletmelerde AR-GE yönetim
stratejilerinin bir parçası değil, bizzat temel stratejidir.
•Ar-Ge, temel araştırma (basic research) temel araştırma,
uygulamalı araştırma ve deneysel geliştirme şeklinde
olabilmektedir. Temel araştırma, belirli, özgün bir uygulama
veya kullanım düşünülmeden, kuramsal veya deneysel
çalışmalarla, olguların ve gözlemlenebilir durumların altında
yatana ilişkidir. Uygulamalı araştırmada özgün bilgi üretmeye
yönelik araştırmadır. Burada ana hedef, doğrudan özgün ve
pratik bir amaçla bilgi üretilmeye çalışılır. Deneysel geliştirme
ise, araştırma ve/veya pratik deneyimden edinilmiş ve halen var
olan bilginin üzerinde yükselen, ancak yeni materyaller, ürünler,
devreler üretmeye, yeni süreçler, sistemler hizmetler
oluşturmaya veya halen üretilmiş veya oluşturulmuş olanları
büyük ölçüde iyileştirmeye yönelik sistemli çalışmalardır.
•Hızla değişen rekabet ortamında ayakta kalabilmek için
işletmeler ürünlerini, hizmetlerini ve üretim yöntemlerini sürekli
değiştirme ve yenileme gereği duymaktadırlar. Bu gereklilik
ancak yenilikle (inovasyon) sağlanabilir. İşletmelerin büyüme ve
gelişmeleri için stratejik bir öneme sahip olan yenilik yapma, bir
yandan üretimle, bir yandan pazarlama ile ilgili geniş kapsamla
bir Ar-Ge alanıdır. Burada yeniliğe yönelik Ar-Ge faaliyetleri
sadece bütünüyle yeni, orijinal bir mamul meydana getirmekle
ilgili değildir. Mevcut bir malı çeşitli yönlerden yapılacak
değişikliklerle daha iyi, faydalı ve kullanışlı hale getirerek
tüketicilerin ilgisini çekmek yaygın olarak başvurulan bir yoldur.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
26
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
DEĞERLENDİRME SORULARI
Değerlendirme
sorularını sistemde ilgili
ünite başlığı altında yer
alan “bölüm sonu testi”
bölümünde etkileşimli
olarak
cevaplayabilirsiniz.
1.
2.
Aşağıdakilerden hangisi geliştirme türlerinden biridir?
a) Diyalog ve basit geliştirme
b) Temel geliştirme
c) Bilimsel geliştirme
d) Analitik geliştirme
e) Süreç geliştirme
Aşağıdakilerden hangisi temel yenilik türlerinden biri değildir?
a) Değişime yol açan yenilik
b) Değişimin sonucu ortaya çıkan yenilik
c) Kopyalama veya imitasyon yeniliği
d) Sentez tarzında yenilik
e) Analitik yenilik
3.
Aşağıdakilerden hangisi işletmelerin Ar-Ge fonksiyonunun amaçlarından
biri değildir?
a) Yeni ürün ve süreçleri geliştirmek
b) Mevcut ürün ve malzemeler için yeni kullanım alanları bulmak
c) Yeni teknikler bulmak veya mevcut üretim tekniklerini geliştirmek
d) Çalışpanların motivasyonunu artırmak
e) İşletmede verimliliği artırmak
4.
Aşağıdakilerden hangisi bir işletmeyi yenilik yapmaya zorlayan
nedenlerden biri değildir?
a) Araştırma kurumları ve çalışanlarının sayısındaki artış
b) Mal ve hizmetlerin ömrünün kısalması
c) Demografik yapıda yaşanan değişimler
d) Yeniliğin uygulamaya konulma süresinin kısalması
e) Ülkeler arası sınırların gevşemesi
5.
Aşağıdakilerden hangisi Schumpeter’e göre yenilik özelliklerinden biri
değildir?
a) Yeni bir mamulün üretilmesi
b) Yeni bir üretim veya satış yönteminin kullanılmaya başlanması
c) Yeni bir ham madde kaynağının bulunması
d) Üretimin sürecinin yeni bir düzenlemesinin yapılması
e) Yeni bir denetim sürecinin belirlenmesi
Cevap Anahtarı
1.A, 2.E, 3.D, 4.C, 5-E
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
27
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Alpugan, O.(1996). İşletme Bilimine Giriş, Trabzon: Derya Kitabevi.
Alpugan, O., Demir, M. H., Oktav, M., Üner, N. (1997). İşletme Ekonomisi ve
Yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Can, H. (1999). Organizasyon ve Yönetim, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Cemalcılar, B.r ve Özalp, A. (1991). İşletmecilik Bilgisi, Eskişehir: Özürlü Çocuklar
Eğitim ve Geliştirme Vakfı Yayını.
Cemalcilar, İ. vd. (1989). İşletmecilik Bilgisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Dinçer, Ö. (1992). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, İstanbul: Timaş Basım Tic.
San. A. Ş.
Dinçer, Ö. ve Fidan, Y. (2009). İşletme Yönetimine Giriş, İstanbul: Alfa Yayınları.
Dogan, M.(1982). İşletme Ekonomisi ve Yönetimi, İzmir: İstiklal Matbaası.
Freeman, C. and Soete, L. (2003). Yenilik İktisadı, .(çev. Ergun Türkcan),Ankara:
Tübitak Yayınları Akademik Dizi
Griffin, R.W. (1993). Management, Fourt Edition, London: International Student
Edition
Gundling, E. (2002). Yeniliğin 3M Yolu, (çev. Oya Gülbahçe), İstanbul: Elma
Yayınevi.
Koçel, T. (2010). İşletme Yöneticiliği, 12. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
Mucuk, İ.(2005). Modern İşletmecilik, 15. Basım, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Öğüt, A. (2003). Bilgi Çağında Yönetim, Ankara: Nobel Yayınları.
Tutar, H. (2010), İşletme Yönetimi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Dawson, T. (1998). Introduction To Management, England: Tudor Business
Publishing Ltd.
Özgenç, A. (2006). İnovasyon Gündemi, Capital Dergisi 5.10.
Tuncer, D. ve diğerleri (2009). Genel İşletmecilik Bilgileri, Ankara: Siyasal Kitabevi
Ülgen, H. ve Mirze, K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim, İstanbul: Literatür
Yayıncılık.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
28
Araştırma, Geliştirme Ve Yenilik Yapma
BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR
Eren, E. (2003). Yönetim ve Organizasyon Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar, Altıncı
Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
Ertürk, M. (2000). İşletme Biliminin Temel İlkeleri, İstanbul: Beta Yayınları.
Güleş, H. K. ve Bülbül, H. (2004). Yenilikçilik – İşletmeler İçin Stratejik Rekabet
Aracı, Ankara: Nobel Yayınları.
Karalar, R. (1996). İşletme Temel Bilgiler-İşlevler, Eskişehir.
Örücü, E. (2003). Modern İşletmecilik, 3. Bsk. Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları.
Özgen, H., Öztürk, A ve Yalçın, A. (2001). Temel İşletmecilik Bilgisi, Adana: Nobel
Kitabevi .
Üner, N., Demir, H., Alpugan, O., Oktav, M. (1997). İşletme Ekonomisi ve Yönetimi,
İstanbul: Beta Yayınları.
Yıldırım, V. (2000). Genel İşletmecilik (I-II), Adapazarı: Değişim Yayınları.
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
29