Örnek Seçilmiş Ülkelerdeki Kalkınma Bankaları
advertisement
ÖRNEK SEÇİLMİŞ ÜLKELERDEKİ KALKINMA BANKALARI (Organizasyonları, Çalışma Yöntemleri, Kaynak ve Plasman Politikaları, Faaliyet Alanları, Ürün Çeşitleri) GA/08-04-04 TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ Ağustos 2008 ANKARA SUNUŞ Bu çalışma, 13 Nisan 2005 tarihinde, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Araştırma Müdürlüğü’nde görevli; Ahmet KANDEMİR (Müdür) Deniz GÜNAY (Uzman) Leyla DOLUN (Kd. Uzman) Mehmet HARMANCI (Kd. Uzman) M. Oğuzhan ÖNEN (Kd. Uzman) A. Hakan ATİK (Kd. Uzman) Mustafa ŞİMŞEK (Kd. Uzman) Seher OZAN DÜNDAR (Kd. Uzman) Yusuf MEDER (Kd. Uzman) tarafından hazırlanmış olan “Örnek Seçilmiş Ülkelerdeki Kalkınma Bankaları ve Türkiye Kalkınma Bankası (Organizasyonları, Çalışma Yöntemleri, Kaynak ve Plasman Yöntemleri, Faaliyet Alanları, Ürün Çeşitleri)” adlı orijinal metnin basıma uygun hale getirilerek düzenlenmiş şeklidir. İÇİNDEKİLER Sayfa No. 1. JAPONYA KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Japan) ................................................ 1 1.1. Japonya Kalkınma Bankasının Tanıtımı ...................................................................................... 1 1.2. Sunulan Hizmetler ........................................................................................................................ 2 1.3. Japonya Kalkınma Bankasının Yönetimi ..................................................................................... 2 1.4. Optimal Faaliyetler Yönetim Planı................................................................................................ 7 1.5. Yasal Uyum (Compliance) Sistemi .............................................................................................. 9 1.6. Aktif-Pasif Yönetimi ve Risk Yönetim Sistemi .............................................................................. 9 1.7. Faaliyetlere İlişkin Risk Yönetimi ............................................................................................... 12 1.8. Proje Desteği.............................................................................................................................. 14 1.9. Proje Finansmanı ....................................................................................................................... 16 1.10. Bankanın Projeleri ve Kredi Tahsislerinden Örnekler .............................................................. 19 1.11. Japonya Kalkınma Bankası’nın Uluslararası İşbirliği Faaliyetleri............................................. 23 1.12. Japonya Kalkınma Bankası’nın Vizyonu.................................................................................. 24 1.13. Japonya Kalkınma Bankası’nın Ortaklığı ................................................................................. 24 1.14. JKB’nın Eğitim ve Bilgi Hizmetleri ............................................................................................ 26 1.15. Japonya Kalkınma Bankasına Sıkça Sorulan Sorular ............................................................. 27 2. ÇİN KALKINMA BANKASI (CDB) ................................................................................................... 32 2.1. Çin Kalkınma Bankası’nın (CDB) Tanıtımı................................................................................. 32 2.2. Çin Kalkınma Bankası Yönetimi................................................................................................. 33 2.2.1. Kurumsal Yönetişim............................................................................................................ 35 2.2.2. Uluslararası Danışma Konseyi ........................................................................................... 35 2.3. CDB’nin 2003 Yılı Faaliyet Raporu ............................................................................................ 36 2.3.1. 2003 Yılı Faaliyet Performansının Özeti............................................................................. 37 2.3.2. CDB’nin Kalkınmaya Dönük Çeşitli Etkinlikleri ................................................................... 38 2.3.3. Çin’de Makro-ekonomik Koşullar ........................................................................................ 53 2.3.4. CDB’nin Faaliyet Alanı ve Kredilendirme Faaliyetleri ......................................................... 56 2.4. Finansman/Fon Temini Kaynakları ............................................................................................ 62 2.4.1. Yurtiçi Finansman Temini ................................................................................................... 62 2.4.2. Yabancı Para (Döviz) Temini.............................................................................................. 63 2.5. Risk Yönetimi ............................................................................................................................. 64 2.6. Diğer Finansal Hizmetler............................................................................................................ 72 2.7. Çin Kalkınma Bankası’na Sıkça Sorulan Sorular....................................................................... 74 2.8. CDB’nin Gelişimi ve Reformlarla İlgili Konular ........................................................................... 78 3. KORE KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Korea) ..................................................... 88 3.1. Kore Kalkınma Bankasının Tanıtımı .......................................................................................... 88 3.2. Kore Kalkınma Bankasının Yönetim ve Organizasyonu ............................................................ 91 3.3. Kore Kalkınma Bankasının Vizyonu........................................................................................... 93 i Sayfa No. 3.4. Kore Kalkınma Bankasının Temel Stratejileri ............................................................................ 93 3.5. KKB’nın Ürünleri ve Hizmetleri................................................................................................... 94 3.5.1. Kurumsal Finansman (Şirket Finansmanı) ......................................................................... 94 3.5.2. Alım-Satım .......................................................................................................................... 96 3.5.3. Fon/Finansman Sağlama Yolları ........................................................................................ 98 3.5.4. Yatırım Bankacılığı Faaliyetleri ......................................................................................... 102 3.5.5. Proje Finansmanı.............................................................................................................. 110 3.5.6. Ticaretin Finansmanı ........................................................................................................ 114 3.5.7. Tröst.................................................................................................................................. 115 3.5.8. Danışmanlık ...................................................................................................................... 115 3.6. Kore Kalkınma Bankası’na Sıkça Sorulan Sorular .................................................................. 116 4. HİNDİSTAN SINAİ KALKINMA BANKASI..................................................................................... 131 4.1. Hindistan Sınai Kalkınma Bankasının Tanıtımı........................................................................ 131 4.2. Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası’nın Yönetim ve Organizasyonu ........................................ 134 4.3. Hindistan Sınai Kalkınma Bankası’nın Hizmet Politikası ......................................................... 134 4.4. Kurumsal Yönetişim ................................................................................................................. 139 4.5. IDBI’nin Yatırımcılar İçin Müşteri Hizmetleri: Duyarlı ve Sorumlu............................................ 139 4.6. Kaynak Temini ......................................................................................................................... 139 4.7. Müşteri (Yatırımcı) İlişkileri....................................................................................................... 140 4.8. Proje Finansmanı ..................................................................................................................... 142 4.9. Film Finansmanı....................................................................................................................... 145 4.10. Ticari Kredi ............................................................................................................................. 147 4.11. Teknoloji Yenileme Fonu Projesi ........................................................................................... 149 4.12. Yeniden Finanse Etme (Finansman) ..................................................................................... 151 4.13. Senetlerin Yeniden Kırılması/İskonto Edilmesi ...................................................................... 153 4.14. Rehabilitasyon Finansmanı (Re.F.) ....................................................................................... 154 4.15. Hazine Kaynaklı Hizmet ......................................................................................................... 154 4.16. Hindistan Sınai Kalkınma Bankası’na Sıkça Sorulan Sorular................................................ 155 5. HİNDİSTAN KÜÇÜK SANAYİLER KALKINMA BANKASI (HKSKB) ........................................... 166 5.1. HKSKB’nın Tanıtımı ................................................................................................................. 166 5.2. HKSKB’nın Organizasyon Yapısı............................................................................................. 168 5.3. HKSKB’nın Hedefleri................................................................................................................ 168 5.4. HKSKB’nın Kalkınma ve Destek Hizmetleri ............................................................................. 171 5.5. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), Teşvik Araçları; .............................. 171 5.5.1. Mikro Kredi Programı;....................................................................................................... 171 5.5.2. Köy Sanayi Programı (KSP) ............................................................................................. 171 5.5.3. Mahila Vikas Nidhi (MVN)................................................................................................. 172 5.5.4. Girişim Geliştirme Programı (GGP) .................................................................................. 172 5.5.5. Teknoloji Güncelleştirme Programları (TGP).................................................................... 172 ii Sayfa No. 5.5.6. Pazarlama Teşvikleri ........................................................................................................ 173 5.5.7. Bilgi Yaygınlaştırma Programı .......................................................................................... 173 5.6. Yeni Yaklaşımlar ...................................................................................................................... 173 5.6.1. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası’nın (HKSKB) Buluş ve Yenilikleri Teşvik İçin Ulusal Programı; ......................................................................................................................... 173 5.6.2. Hızlandırılmış Finans Programı ........................................................................................ 174 5.7. HKSKB’nın Yan Kuruluşları...................................................................................................... 174 5.8. HKSKB’nın Yardımcı Kuruluşları ............................................................................................. 174 5.9. HKSKB’nın Kurumsal Tabanı................................................................................................... 175 5.10. HKSKB’nın Özel Fonları......................................................................................................... 175 5.11. HKSKB’nın Kaynakları ........................................................................................................... 175 5.12. HKSKB’nın Faaliyet Durumu................................................................................................. 176 6. FİLİPİNLER KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Philippines)................................. 177 6.1. Filipinler Kalkıma Bankası’nın Tanıntımı.................................................................................. 177 6.2. Filipinler Kalkınma Bankası’nın (FKB) Organizasyon Yapısı................................................... 177 6.3. Filipinler Kalkınma Bankası’nın (FKB) Kalkınma Anlayışı: ...................................................... 179 6.4. Günümüzde FKB...................................................................................................................... 180 6.5. Filipinler Kalkınma Bankası’nın Ürünleri ve Hizmetleri ............................................................ 180 6.5.1. Ödünç Para ve Kredi Olanakları ....................................................................................... 180 6.5.2. Sağlanan (Verilen) Hizmetler............................................................................................ 182 7. MALEZYA SANAYİ VE TEKNOLOJİ BANKASI LİMİTED (Bank Industry &Teknologi Malaysia Berhad) ............................................................................................................................................... 184 7.1. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Limited’in Tanıtımı....................................................... 184 7.2. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Limited’in Organizasyon Yapısı .................................. 185 7.3. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası’nın Finansman Desteği Verdiği Sektörler................... 185 7.3.1. İmalat Sanayiinin Finansmanı........................................................................................... 185 7.3.2. İmalat Sanayiindeki Geliştirme Faaliyetleri....................................................................... 186 7.3.3. Küçük ve Orta Sanayii İşletmelerinin Finansmanı ............................................................ 187 7.3.4. Şirketlerin Finansmanı ...................................................................................................... 189 7.3.5. Denizcilik Sanayiinin Finansmanı ..................................................................................... 190 7.3.6. Denizcilikle İlgili Faaliyetlerin Finansmanı ........................................................................ 196 7.3.7. Yüksek Teknoloji Sanayiinin Finansmanı ......................................................................... 197 7.3.7. İslam Kalkınma Bankası (Jeddah) Kolaylıklarının Finansmanı ........................................ 201 7.3.8. İslami Finansman Kolaylıkları Varlık Finansmanı............................................................. 204 8. MALEZYA SINAÎ KALKINMA FİNANSMANI LİMİTED (MIDF–Malaysıan Industrıal Development Finance Berhad) ................................................................................................................................ 208 8.1. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited’in Tanıtımı........................................................ 208 8.2. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited’in (MIDF) Organizasyon Yapısı ....................... 209 8.3. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited’in (MIDF) Amacı............................................... 210 iii Sayfa No. 8.4. MIDF Ürünleri ve Hizmetleri ..................................................................................................... 211 8.5. MIDF’in Hizmet Verdiği Sektörlerin Kapsamı........................................................................... 212 8.6. MIDF’in Kredileri....................................................................................................................... 212 8.6.1. MIDF’in Özel Kredi Programları........................................................................................ 213 8.6.2. Seçim Kriterleri ve Ana Özellikler ..................................................................................... 214 8.6.3. MIDF’in İslamî Esaslı Mali Hizmetleri ............................................................................... 216 8.7. Malezya Sınai Kalkınma Finansmanı Ltd.’ye Sıkça Sorulan Sorular....................................... 218 8.8. Çıkarılan Sonuçlar.................................................................................................................... 222 9. GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ KALKINMA BANKASI (The Development Bank Of Southern Africa, DBSA) ..................................................................................................................................... 223 9.1. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası’nın (DBSA) Tanıtımı ........................................ 223 9.2. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası’nın (DBSA) Organizasyon Yapısı .................... 223 9.3. DBSA’nın Görevi ve Sorumluluk Alanı..................................................................................... 225 9.4. Bankanın Üçlü Rolü (Faaliyetleri) ............................................................................................ 226 9.5. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası’nın (DBSA) Finansal Yapısı............................. 227 9.6. Bankanın Ürün ve Hizmetleri ................................................................................................... 228 9.6.1. DBSA’nın Kredi Ürün ve Hizmetleri .................................................................................. 228 9.6.2. DBSA’nın Teknik Desteği (Yardım) .................................................................................. 229 9.6.3. DBSA’nın Danışmanlık Hizmetleri .................................................................................... 230 9.6.4. Kurumsal Hizmetler .......................................................................................................... 231 9.7. Bankanın Faaliyetlerinden Örnekler......................................................................................... 232 10. KAZAKİSTAN KALKINMA BANKASI (Development Bank of Kazakhstan - JSC) ................. 233 10.1. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Tanıtımı ........................................................................... 233 10.2. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Organizasyon Yapısı ....................................................... 233 10.3. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Hizmetleri......................................................................... 234 10.4. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Mali Performansı ............................................................. 237 10.5. Kazakistan Kalkınma Bankası Kuruluş Sözleşmesi............................................................... 238 10.6. Ek 1: Kazakistan Cumhuriyeti Kalkınma Bankası Kanunu .................................................... 250 11. Genel Sonuçlar ............................................................................................................................ 252 EK: Ulusal Kalkınma Bankalarının Listesi ...................................................................................... 256 Yararlanılan Kaynaklar...................................................................................................................... 261 iv 1. JAPONYA KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Japan) 1.1. Japonya Kalkınma Bankasının Tanıtımı a. Bankanın Tarihçesi Japonya Kalkınma Bankası - JKB (Development Bank of Japan-DBJ), Japon Kalkınma Bankası (Japan Development Bank-JDB) ve Hokkaidu-Tohoku Kalkınma Finansmanı Kamu Kurumu’nun (Hokkaidu-Tohoku Development Finance Public Corporation) tüm hak ve yükümlülükleriyle devredildiği bir kalkınma bankası olarak, 1 Ekim 1999 tarihli Japonya Kalkınma Bankası Kanunu ile kurulmuştur. Diğer taraftan, Japonya Bölgesel Kalkınma Kurumu (Japan Regional Development Corporation) ve Japonya Çevre Kurumu’nun (Japan Environment Corporation) finansman fonksiyonları da Japonya Kalkınma Bankası’na devredilmiş durumdadır. b. Bankanın Amaçları JKB’nın temel amaçları; “sıradan finansal kurumlarca sunulan kredilendirme ve diğer hizmetleri destekleyici ve teşvik edici mahiyette, belirli standartları taşıyan “nitelikli” projelere, uzun-vadeli finansman ve diğer politika-temelli finansman sağlamak” şeklinde tanımlanmış olup, bunu gerçekleştirirken, Banka, “ülke ekonomisinin ve toplumun sürdürülebilir kalkınmasının ve yeniden canlanmasını, yaşam kalitesinin iyileştirilmesini ve kendi kendine yeterli bölgeler yaratılmasını” teşvik etmektedir. c. Bankanın Profili Sermaye Yapısı: Banka sermayesinin tamamı devlete ait olup, Mart 2004 sonu itibariyle 1,194.2 milyar Japon yenidir. (1 ABD$=104,17 JY paritesiyle, 11.463.953.153,5 ABD $’dır) Çalışan Sayısı: Mart 2004 sonu itibariyle, Bankada 1,362 kişi istihdam edilmektedir. 1 1.2. Sunulan Hizmetler Entegre bir politika-temelli finansal kurum olarak, Japonya Kalkınma Bankası’nın aşağıda belirtilen fonksiyonları kolektif bir anlayış içinde yerine getirmesi sonucunda, Japon ekonomisiyle ve sosyal politikalarla uyumlu ve gerçekleştirilmesi arzu edilen projelere destek verilmektedir. Söz konusu fonksiyonlar şunlardır: Uzun-vadeli fon arzı (kredi sağlama, borç garantileri ve diğerleri): JKB, özel sektöre ait finansal kurum fonlamasıyla beraber, yüksek politika içeriğine sahip projeleri destekleyen, uzun-vadeli, sabit-faizli ve iyi niteliğe sahip fon arz etmektedir. Proje desteği: Pratik uygulamalar, yüksek politika içeriği bulunan projelerin problemsiz bir şekilde hazırlanmasını teşvik amacıyla, bir dizi know-how ve finansman fonksiyonlarından oluşmaktadır. Bu destek, düşünce ve planlama aşamasından, paranın kazanılmaya başlandığı aşamaya kadar, her adımda yaygın biçimde sağlanmaktadır. Bilgi (information) sunumu: Hem yurtiçi hem de yurtdışı bağlantılarını kullanmak suretiyle, JKB, önemli ekonomik, sosyal, endüstriyel ve yerel eğilimlerle ilgili çalışma ve araştırmalarda bulunmakta; geniş çaplı bir bilgi sunumu gerçekleştirmektedir. 1.3. Japonya Kalkınma Bankasının Yönetimi Yönetim Konseyi (Management Council) Japonya Kalkınma Bankası, kuruluş kanununun 24. maddesi uyarınca, banka dışı uzmanlardan oluşan bir Yönetim Konseyi tesis etmiştir. Yönetim Konseyi hükümetin orta-dönem politika prensiplerinde belirtilen hususlara göre işlerin yerine getirilme durumunu gözden geçirir ve bu gözden geçirmenin sonuçlarını Yönetim Konseyi Başkanına (Guvernöre) resmen bildirmektedir. Guvernör, bundan önceki paragrafın koşullarına uygun olarak (uyarınca) gözden geçirmenin sonuçlarıyla ilgili bir rapor aldığı zaman, yetkili Bakana söz konusu raporun sonucu resmen bildirmektedir ve şeffaflığı artırmayı amaçlayan bir bakış açısıyla yayınlanmaktadır. Üye sınırı: 8 üye. 2 Atama: Banka Guvernörü, Maliye Bakanı’nın uygun görüşleriyle, araştırmacılar ve uzmanlar atayabilmektedir. Görev süresi: Dört yıl. Yönetim şekli: Yönetim, Banka Guvernörü’nce oluşturulur ve konsey ilişkilerinden sorumludur. 3 Japon Kalkınma Bankası Organizasyon Şeması [Genel Müdürlük] İç Denetim Şubesi Teftiş Kurulu Özel Kalem İnsan Kaynakları Yönetim Şubesi Kredi Analiz Şubesi Yönetim ve Politika Şubesi Finans Planlama ve Koordinasyon Şubesi Faaliyet Değerlendirme Mali Planlama ve Risk Yönetimi Ofisi Enformasyon Kaynakları Hazine Şubesi Genel İşler Şubesi [Kamu Destek Dairesi] Guvernör Kıdemli Yetkili Müdür Bölgesel Kalkınmayı Planlama Şubesi Büyükşehir Bölgesi İçin Planlama ve Araştırma Ofisi Kentsel Kalkınma Şubesi Bölgesel Kalkınma Şubesi [Altyapı Destek Dairesi] Guvernör Yardımcısı Çevre ve Enerji Şubesi Bilişim ve İletişim Şubesi Ticaret ve Lojistik Şubesi Ulaştırma Şubesi Denetçi [Sanayi Yaratıcı Daire] Yeni İş Alanı Şubesi İmalat ve Teknoloji Şubesi Uluslar arası Şube *3 6 Dış Temsilcilik Proje Finansmanı Şubesi İş Yeniden Yapılandırma Şubesi İş Geliştirme Şubesi Kredi Riski Yönetimi *1 Şubeler: Hokkaido, Tohoku, Niigata, Hokuriku, Tokai, Kansai, Chugoku, Shikoku, Kyushu, Minami-Kyushu Politika Planlama Şubesi *2 Uluslar arası İşbirliği Temsilcilik Ofisleri: Hakodate, Kushiro, Aomori, Toyama, Matsue, Okayama, Matsuyama, Oita Ekonomik ve Sınai Araştırma *3 Dış Temsilcilik Ofisleri: Washington, D.C., New York, Los Angeles, London, Frankfurt, Singapore Sermaye Oluşumu Araştırma Enstitüsü [Yurtiçi6Şubeler ve Ofisler] *1 10 Şube Bölgesel Politika Araştırma Merkezi Bilişim Hizmet Merkezi *2 8 Temsilcilik Ofisi 1.4. Optimal Faaliyetler Yönetim Planı JKB, aşağıda ana hatları verilen, PLANLA, YAP, GÖR döngüsü içinde, optimal faaliyetler yönetimini gerçekleştirme çabası içindedir. Banka, aynı zamanda, finansal bir kurum olmanın getirdiği çeşitli riskleri yönetmek ve kamu oyunun güvenini kazanmak için de gayret sarf etmektedir. PLANLA Orta vadeli Politika İlkeleri’ne dayanan, Yatırım ve Finansman Rehberleri hazırlanması ve yayınlanması YAP Yatırımların ve kredilerin icrası GÖR Dış değerlendirme: Yönetim Konseyi İç değerlendirme: Faaliyetlerin değerlendirilmesi Faaliyetler Yönetim Döngüsü, JKB’nın kuruluş yasasında şöyle düzenlenmiştir: Planla Japon Vatandaşları ve Japonya’da İkamet Edenler Yetkili Kabine Bakanları Orta-Vadeli Politika İlkeleri (her üç yılda bir) Yayınlama Yatırım ve Finansman Rehberleri Orta vadeli politika ilkelerinin (yıllık) yerine getirilmesine ilişkin Gözden Geçirme Yatırım ve finansman rehberlerine yansıtılan değerlendirme sonuçları (yıllık) JKB Yönetim Konseyi Dışsal değerlendirme Faaliyetleri Değerlendirme İçsel değerlendirme Gör Yatırımlar ve kredilerin icrası Yap Orta-Vadeli Politika İlkelerine dayanan Yatırım ve Finansman Rehberleri’nin Hazırlanması ve Yayınlanması: JKB, faaliyetlerini, yetkili bakanların hazırladığı üç-yıllık politikalara uygun olarak sürdürmekte ve her malî yıl için Yatırım ve Finansman Rehberleri hazırlayarak bunları yayımlamaktadır. 7 Faaliyetlerin Değerlendirilmesi: Ulusal ve yerel kamu kurumlarından talep edildiği gibi, JKB’ndan da sorumlulukların yerine getirilmesinin garanti altına alınması ve daha iyi faaliyet yönetimi sağlanması için, proaktif reform gerçekleştirmesi istenmektedir. Bu amacı gerçekleştirmek için, JKB, bir faaliyetler değerlendirme sistemi yürürlüğe koymuş bulunmaktadır. JKB, faaliyetlerini, yetkili bakanlarca belirlenen Orta-Vadeli Politika İlkeleri doğrultusunda gerçekleştirmektedir. Yasa, Yönetim Konseyi’nden, söz konusu politikaların uygulanma durumunu tartışmasını da şart koşmaktadır. Bu çerçevenin etkili biçimde işleyebilmesi için; JKB, kendi faaliyetlerini değerlendirmekle ve Yönetim Konseyi’ne söz konusu tartışmalar için ihtiyaç duyduğu enformasyonu temin edecek iç değerlendirme mekanizmasının varlığını sürdürmekle yükümlüdür. Faaliyet değerlendirme mekanizması, iç yatırım ve kredi sisteminin yanı sıra, bireysel yatırım ve kredi tekliflerini (bireysel teklifler) değerlendirmekte ve daha sonra bu değerlendirme sonuçlarını Yönetim Konseyi’ne bir rapor halinde sunmaktadır. Bu enformasyon, JKB’nın kendi faaliyetlerini gözden geçirmesinde de faydalı olmaktadır. Spesifik olarak, söz konusu prosedür şu unsurlardan oluşmaktadır: 1) Bireysel yatırım ve kredi projelerinin değerlendirilmesi (bireysel tekliflerin politik öneminin bir değerlendirmesi); 2) Yatırım ve kredi sisteminin değerlendirilmesi (yatırım ve kredi sisteminin verimliliğinin değerlendirilmesi); 3) Projelerin değerlendirilmesi (spesifik tekliflerin detaylı bir şekilde değerlendirilmesi); 4) Sonuçların bir Faaliyetler Değerlendirme Raporu altında toplanması (kapsamlı değerlendirme) ve Yönetim Konseyi’nin bilgilendirilmesini müteakip raporun yayımlaması. JKB, iç değerlendirmelerin güvenilir ve sağlıklı sonuçlar doğurmasını sağlayacak bir iç organizasyon olarak, Faaliyetler Değerlendirme Bürosu’nu kurmuştur. Bu büro, değerlendirme sisteminin optimal şekilde işlev görmesini garanti altına almaktadır. JKB, aynı zamanda, değerlendirme sisteminin nasıl daha iyi hale getirilebileceğiyle ilgili düşünceleri teşvik etmekle görevli, araştırmacı ve uzmanlardan müteşekkil bir komite oluşturmuştur. 8 1.5. Yasal Uyum (Compliance) Sistemi JKB, politika-temelli bir finansman kurumu olması nedeniyle, sosyal misyonunun ve sorumluluklarının yerine getirilmesinde, yönetimin en önemli görevlerinden biri olarak yasal bir uyum sisteminin oluşturulması gereğine inanmaktadır. JKB, konuyla ilgili aşağıda gösterilen organizasyon-çapında gayretlerini sürdürmektedir. Uyum sisteminin gelişimi: JKB’nın tesis ettiği organlardan bir tanesi de, genel risk yönetim komitesidir. Komitenin görevi “uyum konularını görüşmek, uyum konularının uygulanma derecesini soruşturmak, araştırmak ve Bankanın iç sistemine yönelik iyileştirmeleri tartışmak” biçiminde ifade edilmektedir. Uyuma ilişkin enformasyonun iç dağıtımı: JKB, ilgili yasa ve düzenlemelerin yanında, uyumu gerçekleştirmek için gereken spesifik davranış rehberinin içinde yer aldığı bir Uyum Kılavuzu hazırlamıştır. Bu kılavuz, yönetim kademesindeki herkese ve çalışanlara dağıtılmıştır. Bundan başka, Banka, tüm yöneticileri ve çalışanları iç uyumla ilgili temel konularda eğitmek çabasıyla, eğitim seminerleri ve brifingler tertiplemektedir. Uyum programlarının hazırlanması: JKB, uyumu sağlamak amacıyla, ayrıntılı eylem planları olarak, her malî yıl için uyum programları hazırlamaktadır. Bu programlar, Uyum Komitesi tarafından tartışılmakta ve benimsenmektedir. 1.6. Aktif-Pasif Yönetimi ve Risk Yönetim Sistemi JKB, en elverişli bireysel risk yönetimini sağlamak amacıyla, her bir departmanın hangi risk türünden sorumlu olduğunu açıkça ortaya koyan ve Finansal Planlama ve Koordinasyon Departmanı’nı, kapsamlı bir aktif-pasif gözetiminden ve risk yönetim faaliyetlerinden sorumlu tutan bir aktif-pasif ve risk yönetim sistemi geliştirmiştir. JKB Guvernörü ve üst düzey yöneticilerden oluşan Aktif-Pasif Komitesi, kapsamlı aktifpasif ve risk yönetimiyle ilgili temel politikaları belirlemekte ve her bir risk türünün düzenli olarak gözlenmesi işlevini yerine getirmektedir. 9 Kredi riski: Kredi riski kavramı, borçlunun malî durumunda meydana gelen bozulma nedeniyle, aktif-pasif değerinin tamamen yitirilmesinden veya azalmasından kaynaklanan, sürekli bir zarar riskini ifade etmektedir. Kredi risk yönetimi, banka-ölçeğinde portföy yönetiminin yanı sıra, bireysel kredilerin de izlenmesini gerektirmektedir. • Bireysel kredilerin izlenmesi: Yatırıma karar verirken veya kredi kullandırırken, JKB, öncelikli olarak, bir taraftan projenin politik önemi ve sağlayacağı faydaları göz önünde bulundurmakta, diğer taraftan da doğal ve âdil bir yaklaşımla projenin yaşayabilirliğini ve kârlılığını değerlendirmeye tabi tutmaktadır. Kredinin hacmi, derecelendirme kullanılmak suretiyle belirlenmektedir. JKB, Bankacılık Yasası’na veya Malî Yeniden Canlandırma Yasası’na tabi olmamakla birlikte, Finansal Hizmetler Kanunu’nun Finansal İnceleme Kılavuzu’na dayalı Kendi Kendini Değerlendirme Kriteri’ne uyumlu olarak bağımsız aktif değerlendirmesi yapmaktadır. Diğer taraftan, öz değerlendirme sonuçlarının, bir denetim firması tarafından denetlenmesi zorunluluğu bulunmaktadır. • Portföy yönetimi JKB, iç derecelendirme, öz değerlendirme sonuçları ve beklenmeyen zararların durumuyla ilgili olarak Aktif-Pasif Komitesi’ne bir rapor sunmaktadır. Bu izleme ve karşı tedbirlerin dikkate alınması, JKB’na, riski kontrol etme ve risk-getiri yapısını iyileştirecek tedbirleri dikkatli bir şekilde gözden geçirme imkânı vermektedir. Piyasa Riski: Piyasa riski, geniş anlamda, faiz riski ve döviz kuru riski olarak sınıflandırılmaktadır. JKB, piyasa riskini kontrol edebilmek için, aşağıdaki işlemleri gerçekleştirmektedir. • Faiz Oranı Riski JKB, aktif ve pasiflerini yönetmek için, nakit akımı analizi (aralık analizi), net bugünkü değer analizi, faiz oranı duyarlılık analizi vb. gibi diğer yöntemleri kullanmaktadır. Banka, faiz swapları nedeniyle, kredilendirme faaliyetleriyle bağlantılı, sadece koruma amaçlı olarak kullanılan faiz riskinin bir kısmını içerir. Diğer taraftan, JKB ticarî faaliyetlerle ilgilenmediğinden, ticaretten kaynaklanan herhangi bir riske de sahip değildir. 10 • Kur Riski Kur riski, daha çok, yabancı para cinsinden kredi açılması ve yine yabancı para cinsinden bono ihraç edilmesi sonucunda ortaya çıkabilmektedir. JKB, bu tür riskten korunabilmek amacıyla, para swapları mekanizmasını kullanmaktadır. Banka, karşıtarafın swap işlemleriyle ilgili kredi değerliliğini sürekli izleyerek ve çeşitli kurumlar arasında işlemleri çeşitlendirerek, karşı tarafın swap işlemlerindeki riskini yönetmektedir. Bu risk, swap işlemlerindeki diğer tarafın, yükümlülüklerini yerine getiremeyecek olması riskidir. Likidite Riski: JKB’nın likidite riskini kontrole yönelik, sağlam yapıda bir sistemi bulunmaktadır. Öngörülen nakit akımının özenli bir şekilde yönetilmesine ilave olarak, Banka, mevduat gibi kısa vadeli fonlardan ziyade, hükümetin Finansal Yatırımlar ve Kredi Programı’ndan (FILP), devlet-garantili tahvillerden ve FILP kurum tahvillerinden sağlanan uzun-vadeli fonların, istikrarlı bir şekilde temin edilmesine güvenmektedir. Kısa-vadeli beklenmeyen fon ihtiyaçlarını karşılamak için, sahip olunan fonlar, öncelikli olarak, güvenlik ve likidite hususları dikkate alınarak, kısa-vadeli yatırımlara yönlendirilmekte olup birden fazla özel finans kurumu sayesinde, anlaşma miktarının üzerinde kredi kullanımına imkân veren linelar tesis edilmiş bulunmaktadır. JKB, aynı zamanda, Bank of Japan ödeme sistemini ve ödemelerin her bir işlem için anında gerçekleştirilmesini sağlayan bir sistem olan, Real Time Gross Settlement’ı (RTGS) kullanarak, günlük likiditesini muhafaza etmektedir. JKB, ödemelerle ilgili pozisyonunu düzgün biçimde yönetmek için elinden gelen tüm çabayı sarf etmektedir. 11 Aktif / Pasif ve Risk Yönetim Sistemi Denetçiler Denetim ve Teftiş Guvernör Faaliyetler Denetim Komitesi Yönetim Kurulu İç Denetim Bölümü Aktif/Pasif Yönetim Komitesi Teftiş Bölümü Finansman Planlama ve Koordinasyon Bölümü Kredi Analiz Bölümü Kredi Riski Yönetim Bölümü Hazine Bölümü Yatırım ve Kredi Bölümleri ve Şubeleri 1.7. Faaliyetlere İlişkin Risk Yönetimi Faaliyet riski, çalışanların faaliyetleriyle ilgili sorumluluklarını gerektiği biçimde yerine getirememeleri, ihmal, kaza vb. nedenlerle sürekli ortaya çıkan zararları kapsamaktadır. JKB, hazırladığı kılavuzlarla, yönetim prosedürleriyle ilgili iki-taraflı veya müşterek kontrollerle, eğitim seminerleriyle, yönetim yükünü hafifletecek bilgisayar sistemleri kullanmak suretiyle, faaliyet risklerini azaltmaya veya bütünüyle ortadan kaldırmaya gayret göstermektedir. Kıdemli yöneticilerin idare ettiği Teftiş Departmanı, Guvernör’ün doğrudan kontrolü altında bağımsız inceleme yapmaktadır. Bu yerinde teftişler, her bir departman ve şubeyi içerecek şekilde, yıllık bazda gerçekleştirilmekte ve idari görev ve sorumlulukların gereği gibi yapılıp yapılmadığı, Bankanın kendi iç kurallarının yanı sıra, yasalar ve düzenlemelerle de uyumlu olup olmadığı, bu sayede teyit edilmektedir. 12 İç Denetim Sistemleri: İç Denetimler, kurumun kendi iç yönetim yapısının, yönetim ve operasyon bölümlerinden bağımsız bir bakış açısından, verimlilik ve uygunluk kriterleri dikkate alınarak, geniş kapsamlı ve tarafsız bir şekilde değerlendirilmesini içermekte; sorun gidermeden izlemeye kadar bir dizi çalışma yöntemini de bünyesinde barındırmaktadır. Politika-temelli bir finansal kurum olarak JKB, faaliyetlerinden ötürü devlete bağlı bir kurum sıfatıyla, üstlenmiş olduğu sosyal misyonun gereğini yerine getirmektedir. JKB, kendi öz sorumluluk ilkelerine dayalı yönetimi kullanarak, sağlıklı bir yapıyı muhafaza etmekle yükümlüdür. Banka iç denetiminin etkili biçimde gerçekleştirilmesini sağlamayı amaçlayan iç izleme fonksiyonları, faaliyetler daha sofistike ve çeşitli bir hal alırken, önemini her geçen gün artırmaktadır. Bu iç denetim veya gözetim sürecini kolaylaştırmak için, JKB, iç denetimi tamamlayıcı mahiyette, Guvernör’ün doğrudan nezareti altında çalışan ve operasyonel bölümlerden bağımsız bir İç Denetim Departmanı oluşturmuştur. Bu departman, gerektiği gibi ve etkili risk yönetimi, güvenilir malî raporlarla, yasa ve düzenlemelerle uyumlu hareket etmeye çalışmak ve onu sürekli kılmak için, iç denetimi kolaylaştırmanın yollarını araştırmaktadır. Özellikle, departman, faaliyet yönetiminin yasalarla ve düzenlemelerle uyumlu olup olmadığı açısından- etkililiğini ve uygunluğunu, her bir departman ve şube ofisinin risk yönetimine bağlılığını tetkik etmekte; ayrıca, hem iç derecelendirme denetimi hem de varlıkların özdeğerlendirmesini yapmaktadır. Bundan başka, iç denetimle ilgili önemli konularda istişarelerde bulunmak üzere, Guvernör nezaretinde bir Faaliyetler Denetim Komitesi de kurulmuş bulunmaktadır. Sistemler Risk Yönetimi: Sistemler riski ile kastedilen şey, bilgisayar sistemlerinin bozulmasından, hatalı işlem yapılmasından, sistem arızalarından veya yanlış bilgisayar kullanımından kaynaklanan, sürekli zarar riskidir. JKB, şebekelerin hızla yayılmasının ve diğer faktörlerin bir sonucu olarak, finansal kurumlar açısından sistemler risk yönetiminin artan öneminin bilinci içinde hareket etmektedir. Japon Hükümeti’nin IT Güvenlik Promosyon Komitesi’nce yayınlanan Kritik Altyapılar Siberterörizmi’ne Karşı Tedbirler üzerindeki Özel Harekat Planı’na karşılık mahiyetinde, Banka, sistem risklerini yönetecek iç sistemleri geliştirmek amacıyla aşağıdaki adımları atmaktadır: 13 Enformasyon Güvenlik Politikası Belirlenmesi JKB, Bankanın enformasyon sistemlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla, bir Enformasyon Güvenlik Politikası oluşturmuştur. Sistem Risk Yönetim Komitesi Oluşturulması Sistem riskiyle ilgili konularda fikir alış verişinde bulunmak üzere bir Sistem Risk Yönetim Komitesi teşkil edilmiştir. Komite, sistem risk yönetimine ve iç kurallara yönelik temel politikaların belirlenmesi maksadıyla, çeşitli politikalar geliştirmekte ve tartışmaktadır. Bilgi Güvenliği Yönetim Dairesi Kurulması JKB, bilgi güvenliğinin entegre olarak yönetim ve korunmasının sağlanması amacıyla bir Bilgi Güvenliği Yönetim Dairesi kurmuş bulunmaktadır. Söz konusu daire, sistem kullanımının iç kurallara uygunluğunun günlük olarak sağlanmasından sorumlu olarak çalışmaktadır. Enformasyon Değerlendirme Memurlarının Atanması JKB, güvenlik tedbirlerinin alınmasından sorumlu elemanlar olarak, her bir departman ve şube ofisi için Enformasyon Değerlendirme Memurları atamış veya görevlendirmiştir. İç Yönetim Sistemi: JKB’nın bütçesi her yıl Ulusal Yasama Kurulunun (Diet) onayından geçmekte ve Banka da malî raporlarını Ulusal Yasama Kurulunun onayına sunmakla yükümlü bulunmaktadır. Ayrıca, tüm faaliyetler veya işlemler, Denetim Kurulu, Maliye Bakanı ve Malî Hizmetler Kurumu tarafından yeniden incelenmektedir. JKB Kanunu altında, denetçi olarak hizmet veren idare veya yetkili şahıs, faaliyetleri gözetim altında tutar ve organizasyon çapında tedbirler, iç denetime tatbik edilir. 1.8. Proje Desteği JKB, fikir ve planlama aşamalarından başlayarak, bir projenin her aşamasının biçimlendirilmesine ve yürütülmesine destek vermektedir. İhtiyaç duyulan bilgi birikiminin veya becerinin adil ve tarafsız bir tedarikçisi kimliğiyle, Banka, projenin yürütülmesi sürecinde, proje katılımcılarının ve diğer görevlerin koordinasyonuna 14 yardımcı olmaktadır. JKB, geleneksel olanlarla birlikte kullanılmak üzere, yeni finansman yöntemlerini geliştirmek için çabalarını yoğunlaştırmaktadır. Projenin planlamasına ve yürütülmesine destek: Eğer bir proje hükümet politikalarıyla ilgili olarak özel önem taşıyorsa, o projenin belirli bir kârlılık düzeyini tutturmasının garanti altına alınması gereği ortaya çıkmaktadır. Bu, projeye katılan tüm taraflar arasında bir anlaşma sağlanırken, projenin uzun dönemde politikanın amacını yansıtmaya devamını sağlamak için yapılmaktadır. Projenin yürütülmesinde ihtiyaç duyulan ve Bankanın uzun yıllar boyunca yatırım ve finansman yetenekleriyle birlikte geliştirdiği ustalığı işe koşmak suretiyle, Banka, projenin her bir gelişim aşamasında tam destek sağlamaktadır. Kamu ve özel sektör arasında yeni ortaklık: ÖFG-özel finans girişimleri (PFI-private finance initiatives), özel sektör fonlarını ve becerisini kullanarak, sosyal sermaye oluşumunu artırmaktadır. Banka, projelerin ihtiyaç duyduğu finansmanı sağlarken de, yerel yönetimlere ve diğer kamu kurumlarına, ÖFG ile ilgili tavsiyelerde bulunmaktadır. Yeni risklerin üstlenilmesi: JKB, kentsel kalkınma planlarını ve Bağımsız Enerji Üreticisi (IPP-independent power producer) projelerini de kapsayan, sosyal sermaye gelişimine dönük yeni finansman türlerine duyulan ihtiyacı karşılamaktadır. Bu ihtiyaçlardan bir tanesi, riskin proje katılımcıları arasında uygun biçimde paylaşımını sağlayan ve proje getirilerine geri ödeme emniyetini sınırlamak suretiyle de proje yöneticilerince taşınan riski azaltan, proje finansmanıdır. 15 PROJE DESTEK HİZMETİ Projenin yürütülmesi süreci • • • Düşünce (konsept) Politika konularının tanımlanması Projenin kavramsallaştırılması Proje promosyon planının kurulması JKB’nın destek fonksiyonları • • • • • • Planlama • • Fizibilite çalışması, proje şartları ile ilgili araştırma Uygulama projesinin seçilmesi Karlılık planının belirlenmesi • • • • Yürütme • Proje başlangıcının ve proje planının kararlaştırılması Finansmanın tamamlanması • • Proje fikrinin ve politika unsurlarının gözden geçirilmesi Projenin gerçekleştirilmesine yönelik ön çalışma Konuyla ilgili enformasyonun tedariki İlgili taraflar arasında koordinasyonun ağlanmasına destek olunması Fizibilite çalışması ve proje şartlarıyla ilgili araştırma Proje potansiyelinin belirlenmesi Planlama sorunlarının tanımlanması ve karşı tedbirlerin dikkate alınması Projenin istikrarlı biçimde yürütülmesini temin amaçlı plan yapılması Uygulama projesinin biçimlenmesine destek; ilgili taraflar arasında koordinasyonun sağlanması Finansman (yatırımlar, krediler, v.s. ) 1.9. Proje Finansmanı Proje finansmanı, sadece bir şirketin kredi statüsü üzerine değil, aynı zamanda, spesifik bir proje tarafından yaratılacak nakit akımı üzerine de odaklanan bir finansman yöntemidir. JKB, Japonya’nın ilk proje finansman planını Eylül 1998’de başlatmıştır. Bu planın başarısı, o tarihten beri, Japonya’da değişik sektörlerde proje 16 finansman planlarına esin kaynağı olmuştur. Sunulan proje sayısı ve sağlanan finansman desteğinin tutarı, yıllar içinde istikrarlı bir şekilde artmaya devam etmiştir. Son yıllarda, proje finansmanına yönelik olarak, özel finansman girişimi (ÖFG) yaklaşımına artan bir ilgi söz konusudur. JKB, yeni finansman yöntemlerinin araştırılmasına ve çalışılmasına öncülük etmiş ve bunları, değişik projelerin desteklenmesi sürecinde aktif biçimde kullanmıştır. Proje finansmanı: Geleneksel olarak, proje yöneticileri, projelerin taşıdığı tüm riski üstlenmişlerdir. Proje finansman yönteminin avantajı, projenin doğası gereği var olan değişik risk faktörlerinin, finansal kurumları da kapsayacak şekilde, bu riskleri en uygun biçimde kontrol edebilen değişik kesimlerce paylaşılabilmesidir. Bu şekilde, proje riski hem dağılabilmekte hem de azalabilmektedir. Yakın zamanlarda, proje finansmanını tercih eden şirket sayısında hızlı bir artış göze çarpmaktadır. Bu gelişme üç temel nedenden kaynaklanmaktadır: Birincisi, şirketler, kendi kredi derecelendirmelerinin farkına varmış durumdadır. İkincisi, büyük ölçekli projeler için gelişmiş risk kontrolüne ihtiyaç duyulmaktadır. Üçüncüsü, kaliteli projelerin ticarî şirketlerin azalmış kredi vaziyetlerinden arındırılması suretiyle, finansman kaynaklarına erişim daha kolay hale gelebilmektedir. 2001 malî yılı sonu itibariyle, JKB’nın aralarında Universal Studios Japan (1999), the Kazusa Clean System (2000) ve the Kobe Steel IPP Project (2000)’in de yer aldığı 40 projeye yönelik onay verdiği toplam kredi tutarı 390.5 milyar Japon yeni düzeyine ulaşmıştır. Özel Finans Girişimleri (PFI): Özel finans girişimleri fikri, özel sektör kaynaklarının, kamu altyapısını inşa etmek, bakımını yapmak, yönetmek ve işletmek amacıyla, özel sektör kaynaklarının kullanımını esas alan yeni bir yöntemdir. Bu yaklaşıma karşı duyulan ilgi, finansal kaynakların daha sınırlı hale geldiği her geçen gün, istikrarlı bir şekilde artış göstermektedir. Söz konusu yöntemin sunduğu önemli bir avantaj, daha düşük maliyetle daha iyi kamu hizmeti sunmak için, özel girişimlerin yönetim becerilerini ve diğer kaynaklarını kullanma potansiyeli taşımasıdır. Bir başka faydası ise, özel girişimler için yeni iş imkânları yaratmak suretiyle, iktisadî canlanmayı başlatmasıdır. Ayrıca, devlete ve özel sektöre ait girişimler arasında uygun rol dağılımını esas alan, yeni bir kamu-özel sektör ortaklığı yaratılması imkân dahilindedir. 17 Proje finansman yöntemi, genellikle PFI projeleri için kullanılmaktadır. Bu, katılan taraflar arasında elverişli bir rol dağılımına imkân vermekte ve projenin uzun dönem bakış açısından kararlı bir şekilde tamamlanacağını güvence altına almaktadır. 2001 malî yılı sonu itibariyle, JKB, 9 ayrı projeye 21.8 milyar Japon yeni tutarında finansman desteği sağlamıştır. Topluluk Kredisi: Topluluk kredisi, JKB’nın bölgesel kalkınmaya yönelik olarak önerdiği yeni bir finansman yöntemidir. Yöntem, şirketler ve birbiriyle karşılıklı güvene dayalı ilişkiler kurmuş diğer bölgesel toplulukların üyeleri arasındaki işbirliğine dayanmaktadır. Fonlarını birleştirerek ve birlikte çalışarak, bu organizasyonlar, bireysel organizasyonlar olarak alabileceklerinden daha büyük miktarlarda kredi temin edebilmekte ve böylelikle, fon temin edebilmek için finans kurumlarına erişimi kolaylaştırmaktadırlar. Yöntem, aynı zamanda, bölgesel fonların her bir bölge içine geri döndürülmesine imkân sağlamaktadır. Planlar, mukavele bilgisi ve gerekli özen metotlarının yanı sıra, proje finansmanında kullanılan planlanmış finansman yöntemleri gibi çeşitli yeni finansal teknolojileri içermektedir. 2001 malî yılı içinde, JKB 15 organizasyondan oluşan bir gruba finansman sağlamış; bunlar arasında Japon Tröst Fonu (Japan Trust Fund) ve 1995 Büyük Hanshin-Awaji Depremi’nden etkilenmiş şirketler yer almıştır. Japonya’da Yatırım Yapmak: Japonya Kalkınma Bankası, tümüyle Japon Devleti’ne ait, politika-esaslı bir finansal kurumdur. 1999’da bugünkü statüsüne getirilen Banka, ülke ekonomisinin 2. Dünya Savaşı’nın verdiği ağır tahribattan kurtarılarak, iktisadî canlanmanın yeniden sağlanmasına yardımcı olmak amacıyla 1951 yılında kurulmuş bulunmaktadır. O tarihten bu yana, JKB, ilgi odağını, ekonominin yeniden canlandırılmasının yanı sıra, enerji, şehirleşme ve bölgesel kalkınma ve çevrenin korunması gibi alanlara kaydırmıştır. Bankanın asıl görevi, kamu bakış açısını esas alan bir yaklaşımla, sermaye yatırımlarına ve Japonya’da gerçekleştirilen diğer projelere uzun vadeli finansal çözümler sunmaktır. JKB, Japon-olmayan şirketleri ve bunların bağlı kuruluşlarını da, büyük bir memnuniyetle, iş ortağı olarak görmekte ve karşılamaktadır. 1984 yılından beri, Banka, “Doğrudan Yabancı Yatırımların Teşviki” kapsamında, bir kredi programı 18 yürütmektedir. Program başlatıldıktan sonraki yirmi yıl içinde, JKB, aralarında değişik iş kollarında faaliyet gösteren dünyaca ünlü firmaların da yer aldığı Japon-olmayan çok sayıda şirkete, çok cazip şartlarla yüksek-nitelikli kredi kullandırmıştır. Japonya’da Doğrudan Yatırımlarla İlgili Hükümetin Teşebbüsleri: 31 Ocak 2003 tarihinde, Japonya Başbakanı Junichiro Koizumi, Temsilciler Meclisi’nin tüm üyelerinin hazır bulunduğu oturumunda yapmış olduğu İdari Politika Konuşması’nda şunları söylemiştir: “Japonya’da yapılacak [olan] doğrudan yabancı yatırımlar, yeni teknolojileri ve yenilikçi yönetim metotlarını [beraberinde] getirecek ve aynı zamanda, daha büyük istihdam fırsatlarına da yol açacaktır. Yabancı yatırımları bir tehdit olarak görmekten ziyade, beş yıl içinde kümülatif yatırım tutarını ikiye katlamak amacıyla, Japonya’yı yabancı firmalar açısından cazip bir yer olarak sunmak için [gereken] tedbirleri alacağız.” Başbakan’ın beyanatına bir cevap mahiyetinde, Japon Yatırım Konseyi (Japan Investment Council-JIC) aynı yılın Mart ayında şu karara varmıştır: “Japon Hükümeti, ülke içindeki Doğrudan Yabancı Yatırımları artırmaya çalışacak ve bunların desteklenmesi için maksimum çabayı gösterecektir... Japon Hükümeti, Japon Yatırım Konseyi Uzman Komite Raporu’nu ve Japonya’ya yönelik Doğrudan Yabancı Yatırımları Teşvik Programı’nı esas alan beş kategori...altında yetmiş-dört somut tedbiri kararlı bir şekilde yürütecektir.” TABLO: Mart 2004 Sonu İtibariyle Japon-Olmayan Şirketler İçin Gerçekleştirilen Finansmanın Kümülatif Sonuçları Sanayiler İtibariyle Bölgeler İtibariyle Şirket Şirket Sanayi Miktar Bölge Miktar Sayısı Sayısı 1 Kimya 112 296 %37 1 Avrupa 136 189 %24 2 Makine 53 27 %3 2 Amerika 132 489 %61 3 ICT, SC 42 145 %18 3 Asya 18 125 %16 TOPLAM 286 803 %100 4 Otomotiv 29 90 %11 5 Meal 11 22 %3 6 Hizmetler 16 97 %12 7 Diğerleri 23 12 %16 TOPLAM 803 %100 1.10. Bankanın Projeleri ve Kredi Tahsislerinden Örnekler • Toplumun Gelişmesi İçin... JKB, çeşitli zorlukları aşabilmelerine yardım amacıyla, yerel topluluklarla yakın bir ilişki içinde çalışmakta; bunu gerçekleştirirken, bölgesel finansal fonksiyonları artırmaya ve yerel sanayileri yeniden canlandırmaya yardımcı olmaktadır. 19 ÖRNEK: Şehir merkezi yeniden canlandırılırken, felakete-hazırlıklı şehirler yaratılması: Bu proje, kent alanlarının yeniden gelişmesini amaçlamakta ve Akashi Şehir Merkezi’nde ticarî tesisleri modernize etmektedir. Kentsel yeniden-kalkınma projeleri, genellikle büyük sermaye yatırımları gerektirmekte, fakat bu projeler çok kârlı olmadıkları gibi, yatırımın geri dönüşü de çok uzun zaman almaktadır. JKB, geçmiş yıllardaki tecrübelerine ve uzun-vadeli kredilerle finansman sağlamasına dayalı iş tavsiyeleriyle, projenin başarı şansını artırmaktadır. ÖRNEK: İnsanlara dost şehirler yaratan, herkesin kolayca inip-binebileceği tren-arabalar: Bu proje, Matsuyama kentinde cadde seviyesinde zemine sahip trenarabalar uygulamasını başlatmaktadır. Alçak zemine sahip ve bariyeri olmayan trenarabalar, tekerlekli sandalye kullanan vatandaşların ya da bebek arabalarının kolay bir şekilde inmelerine ve binmelerine izin verir bir dizayna sahiptir. Alçak-zeminli arabalar, sıradan arabalara göre çok daha pahalıdır. JKB finansmanı, yüksek politik öneme sahip benzer türde projelerin uygulanmasını teşvik etmektedir. • Çevresel Olarak Sürdürülebilir Toplumlar İçin... JKB, taşıdıkları sosyal sorumlulukları yerine getiren şirketleri destekleyerek, sürdürülebilir bir toplumun gerçekleştirilmesine katkı sağlamaktadır. ÖRNEK: Tabiatın gücünü kanalize ederek, geleceğin enerjisini geliştirmek: Bu proje, Higashidorimura’da, yirmi beş adet 1,300 Kw gücünde rüzgar enerjili jeneratör inşa etmiştir. 2001 yılından başlayarak, 17 yıl boyunca enerji şirketlerine temiz elektrik enerjisi satılacaktır. JKB, özel finans kurumlarıyla birlikte projeye finansman kredisi sağlamıştır. Rüzgar enerjisi yüksek-riskli bir girişimdir ve rüzgar şartlarıyla ilgili titiz bir çalışmanın ardından, JKB, rüzgar istikameti, rüzgar hızı ve diğer faktörlerin dikkatle ele alındığı bir anlayışla finansman planı hazırlamıştır. ÖRNEK: Düşük-emisyonlu taşıtların imal edilerek, Tateyama Kurobe’nin zengin doğal çevresinin korunması: Chubu Sangaku Millî Parkı’nda bulunan Tateyama Kurobe Alp Rotası’nın zengin doğal kaynaklarının korunması ve saklanması amacıyla; bu proje, tedrici olarak, 1998 yılından beri, dağ yollarında kullanılmak üzere düşük-emisyonlu hibrid otobüsleri devreye sokmaktadır. 20 Hibrid otobüsler, sıradan otobüslere göre çok daha pahalıdır ve tüm taşıtların bu otobüslerle değiştirilmesi uzun zaman alacaktır. JKB, uzun vadeli kredi desteği sağlayarak, bu projenin istikrarlı ve sistematik bir anlayışla yerine getirilmesine imkân tanımıştır. ÖRNEK: Eko-çimento (eco-cement) çevre dostu geri dönüşüm sistemi vasıtasıyla, “sıfır” atık gerçekleştirilmesi: Ichihara şehrinde, yakılan çöp veya atıklardan elde edilen külleri kullanılmak suretiyle, eko-çimento geliştirmeye yönelik bir proje başlatılmıştır. Eko-çimento projesi, atıkları ortadan kaldırmayı amaçlayan ve “sıfır atık” düşüncesine dayanan “Chiba Valiliği Batı ve Merkez Bölgesi Eko Kasabası Planı”nın özünü teşkil etmektedir. Önceden toprağa gömülerek saklanan çöplerin yeniden dönüştürülmesi suretiyle, bu proje, yetersiz çöp sahaları ve dioxin konularıyla ilgili sorunları hafifleterek, yenilenebilir kaynaklara dayalı bir toplum inşa etmeye yardımcı olmaktadır. JKB, “sıfır atık” seviyesini tutturmayı hedefleyen, Japonya’nın bu ilk eko-çimento projesinin ticaret sektörüne kazandırılabilmesine yardımcı olmak üzere uzun vadeli fon tedarik etmiş ve böylelikle projenin istikrarlı bir zemine oturmasını sağlamıştır. ÖRNEK: Demiryolu geçişlerinin yukarıya kaldırılması ve günlük yaşam için güvenlik ve süratin iyileştirilmesi: Bu proje, Meguro ve Senzoku istasyonları arasında, yaklaşık 2.8 km. uzunluğa sahip Tokyo Meguro Hattı boyunca 18 noktadan geçen demiryolunun zemin seviyesini, demiryolunu vasıtaların kullandığı yolun üzerine kaldırmak suretiyle yükseltmiştir. Demiryolu hattının yukarıya kaldırılmasının proje maliyetleri korkunç boyutlardadır. Dahası, gelirlerde bir artış beklenmediğinden, yatırımın uzun bir zaman diliminde geri döndürülmesi gerekmektedir. JKB, sosyal faydası son derece büyük olan bu projenin gerçekleştirilmesine, sabit faizli ve 20 yıl gibi uzun vadeli bir kredi sağlayarak işbirliğinde bulunmuştur. • Teknolojinin Ve Yeni Endüstrilerin Geleceği İçin... JKB, Japon ekonomisine yeniden canlılık kazandırmak için, teknoloji üzerine kurulu yeni endüstriler yaratmak amacıyla, know-how ve fon sağlamaktadır. 21 ÖRNEK: Gelecek-nesil merceklerin üretiminde kullanılan teknolojinin desteklenmesi ve yeni üretim hattı sayesinde topluma canlılık kazandırılıyor: Aomori Valiliği’nin Tsugaru bölgesinde, yüksek katma değerli mercekler üreten bir fabrika, tesisin modernizasyonu amacıyla, bir inşaat çalışması yürütmüştür. Bu projenin, şirketin teknolojik varlığını güçlendirmesi, bölgede yeni istihdam imkânları yaratması ve yerel şirketler açısından siparişleri garanti altına almak suretiyle de bölgesel ekonomiye yeni değerler kazandırması beklenmektedir. Söz konusu proje, şirketin üretim siteminin orta-vadeden uzun-vadeye güçlendirilmesi çabalarının bir bölümünü oluşturmakta; bunu gerçekleştirirken de, dijital kameralar gibi ürünlerde yakın zamanlarda ortaya çıkan çeşitlilik dikkate alınmaktadır. JKB, bu tür teknoloji-esaslı çabalara, uzun-vadeli ve sabit faizli krediler vermek suretiyle, sürekli biçimde destek olmaktadır. ÖRNEK: Uzay çalışmalarında iş imkânı doğuracak gelişmiş teknoloji ve bilim düzeyi: Bu proje, uzay çalışmalarında kullanılacak roketlerin geliştirilmesinde, Japonya’nın kamu ve özel sektör ortaklığıyla gerçekleştirilen ilk teşebbüsüdür. Geliştirilme çalışmaları devam eden iki-aşamalı ve sıvı yakıtla hareket eden roket, esas itibariyle, ticarî düşüncelere dayanmakta ve 2 ton ağırlığındaki uyduları 800 km. yükseklikteki bir yörüngeye oturtma kapasitesine sahip olacak şekilde tasarlanmaktadır. Roket geliştirme, hem ağır maliyetleri beraberinde getirmesi, hem de yatırımın geri dönüş süresinin bir hayli uzun olması nedeniyle, genellikle yüksek risk taşıyan girişimler arasında değerlendirilmektedir. JKB, uzun-vadeli kredi desteği sağlayarak, bu projenin kolay bir şekilde gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktadır. ÖRNEK: Yeni riskler üstlenecek hırs ve deneyime dayalı, yeni sanayilerin yaratılması: Bu proje, uzun yıllardır sürdürülen araştırma-geliştirme çalışmaları sonucunda elde edilen, orijinal soğutma ve yoğunlaştırma teknolojisinin uygulanması suretiyle, yüksek enerjili diod laserin piyasaya sunulmasını amaçlamaktadır. Yüksek enerjili diod laserin piyasaya sürülmesi, üretim hatlarının tesisine, kazanç oranlarının korunmasına ve talep tahminine ihtiyaç göstermesi nedeniyle, genellikle yüksek risk gerektiren ve öncü niteliğini haiz bir girişimdir. JKB, çığır açacak yenilikler ve göz alıcı gelişmeler peşinde koşan, arzulu firmalara nitelikli ve uzun vadeli finansman desteği sunmaktadır. 22 ÖRNEK: Yerel ekonominin canlandırılmasına yardım amacıyla yeni motorlar geliştirilmesi: Hiroşima, her geçen gün büyüyen ve yıldızı parlayan bir otomobil üretim endüstrisine sahiptir. Bu projede, Mazda, en üstün güç performansının, yakıt verimliliğinin ve düşük gürültü düzeyinin elde edildiği, tamamı alüminyumdan müteşekkil bir benzinli motor geliştirmiştir. Bu proje, uzun malî yıllar boyunca devam eden büyük yatırımlar yapılmasını gerektirmiştir. Proje, yerel toplumun yeniden canlandırılmasında anahtar konumunda olmuştur ve JKB’ndan istikrarlı uzun-vadeli finansman biçimde destek görmüştür. JKB’nın Yeni Teşebbüsleri Destekleme Süreci: JKB’nın Finansman Programı: Kredi Son aşama Yatırım Orta aşama Fikrî Mülkiyet Haklarının Korunmasına Yönelik Krediler İlk aşama Stok Opsiyonlarıyla Garanti Edilmiş Krediler İşe-başlama Proje fikri Tasarlama Fonları 1.11. Japonya Kalkınma Bankası’nın Uluslararası İşbirliği Faaliyetleri Son zamanlarda, içinde kalkınma finans kurumlarının da yer aldığı finansal sektörün biçimi, finansal faaliyetlerin küreselleşmesine ve Asya iktisadî krizine ilişkin bir yan çalışma olarak, evrensel bazda yeniden düşünüş için canlı bir konu olmaktadır. Bundan başka, pek çok ülke, özel sektörün ve kamunun iktisadî kalkınmadaki nispî 23 rollerini yeniden değerlendirmektedir. Bu bağlamda, JKB, özel sektör gelişimine destek olmada ve millî ekonominin bağımsız bir şekilde büyümesini teşvik etmede oynadığı rol nedeniyle, uluslararası camiadan alkış almaktadır. JKB, çevresel konular ve altyapı gelişiminde özel katılımcılık gibi alanlarda Japonya’nın deneyimlerinin (bu deneyimleri gelişmekte olan ülkelerle büyük çapta paylaşarak) dışa açılan penceresi olarak işlev görmektedir. JKB, kalkınma alanında, kapsamlı beyin-takımı fonksiyonlarıyla, bir bilgi bankası olmayı hedeflemektedir. 1.12. Japonya Kalkınma Bankası’nın Vizyonu Politika, Kurumlar ve İnsan Kaynakları, kalkınmanın anahtar unsurlarıdır. JKB, kendisi için, tüm uzmanlık ve araç ve gereci kullanarak, bu unsurları yaygın bir şekilde ortaya koymaya çalışmaktadır. Bankanın Vietnam’da gerçekleştirdiği faaliyetler, teknik yardımın harmanlanmasına bir örnek teşkil etmektedir. Banka, makroiktisadî politika düzeyinde JICA projeleri doğrultusunda, anahtar endüstrilerin uzun-dönemli büyüme stratejileri ve maliye ve para politikaları üzerinde çalışmakta ve böylelikle, Vietnam ve Japonya hükümetleri arasındaki diyalog güçlendirilmiş olmaktadır. Bunun ötesinde, JKB, Doğu Asya’da kalkınma bankacılığı ile ilgili en iyi uygulamaları tanıtmak amacıyla seminerler organize etmekte ve uzun-vadeli finansmanda kredi analiz kapasitelerinin iyileştirilmesine yardımcı olmaktadır. Bu çabalara, Japonya Maliye Bakanlığı’nca finansal destek sağlanmaktadır. JKB, Japon ODA (Japan’s Official Development Assistance) kredileri vasıtasıyla aracılık kapasitesini güçlendirmenin yanı sıra, Vietnam’daki KOBİ’lere yardımcı olmaktadır. JKB, gelişmekte olan ülkelerdeki hükümetlere, finansal kurumlara ve şirketlere en iyi bilgiyi sunma gayreti içindedir. 1.13. Japonya Kalkınma Bankası’nın Ortaklığı JKB’nın teknik yardımı, gelişmekte olan ülkelerdeki finansal kurumlar ve bu ülke hükümetlerinin yanı sıra, Dünya Bankası ve Japonya’daki ODA gibi uluslararası organizasyonlar tarafından da talep edilmektedir. Bankanın ortak araştırma, eğitim ve diğer yardım programlarıyla ilgili olarak gerçekleştirdiği başarılar yüksek takdir toplamaktadır. Bankanın en büyük avantajı, Japonya’daki geniş şebekesidir. JKB, 24 merkezî ve yerel hükümetler, özel sektör ve gelişmiş araştırma kurumları arasında sağlam bir ortaklık tesis etmiş bulunmaktadır. Hükümetlerden, gelişmekte olan ülkelerdeki finansal kurumlardan ve geçiş sürecindeki ülkelerden gelen istekler Japon Hükümeti Yurtiçi ODA kurumları (JICA, JBIC) ODA ile ilgili bakanlıklar (MOFA, MOF, Çevre Bakanlığı, v.s.) JKB Uluslararası kalkınma finans kurumları Dünya Bankası, IDB, ADB, AfDB, UNDB, v.s. Yerel hükümetler Özel Sektör Teknik Yardım JKB’nın Uzmanlık Alanları: İktisat Politikası ve Endüstriyel Gelişmekte olan ülkelerin iktisadî yapısal reformu bir hayli Kalkınma karmaşıktır ve endüstriyi ve özel sektörü teşvik tedbirleri, hükümet politikalarıyla uyumlu olmalıdır. JKB, makro ekonomi politikası, maliye ve para politikalarıyla ve endüstriyel kalkınmasıyla ilgili önerilerinde, geniş bir bakış açısı sergilemektedir. Finansal Sektör Gelişimi, Güçlü bir finansal sektör, hem rekabetçi özel finansal kurumlara Politika-temelli Finansman ve hem de tamamlayıcı kamu finans kurumlarına ihtiyaç duymaktadır. Kalkınma Finansmanı JKB, finansal sektör ve politika-temelli finansmana ilişkin politika önerileri getirmekte ve orta-uzun vadeli kredi arz eden finansal kurumların kapasite artırımına destek vermektedir. Altyapı Geliştirme JKB, telekomünikasyon, enerji ve taşımacılık gibi özel sektöre ait altyapının gelişimini büyük bir şevkle desteklemekte ve özel finans girişimleri (PFI) ve proje finansmanı alanlarında öncülük yapmaktadır. JKB, ayrıca, sahip olduğu tecrübelere dayanarak, eğitim kursları ve uluslararası seminerler tertiplemektedir. Çevreyle İlgili Girişimler JKB, küresel çevreyle ilgili konulardaki teknik yardımın hayatî önem arz ettiğini kabul etmekte ve çevre finansmanıyla ilgili lider organizasyon olmayı hedeflemektedir. JKB, kamu ve özel sektör bağlantılarını tümüyle kullanarak, çevreyle ilgili politika ve stratejiler üzerinde önerilerde bulunmaktadır. Kentsel ve Bölgesel Kalkınma Gelişmekte olan pek çok ülke, şehir içi taşımacılık, iskân ve gecekondulaşma konularında ciddî sorunlara göğüs germek zorundadır. Kentsel alanlarda endüstriyel kalkınma ve yoksulluğun hafifletilmesi gibi konular da, ortak endişeler arasındadır. JKB, uzun zamana yayılan tecrübesine ve çok sayıda gerçek durum çalışmasına dayanarak, kentsel ve bölgesel kalkınma politikaları geliştirilmesine yardımcı olmaktadır. 25 Teşebbüs Geliştirme JKB, özel sektörün büyümesine yakından tanık olmuştur ve Japonya’daki her türlü endüstriyi finansal olarak desteklemiştir. Bu deneyimler, JKB’na teşebbüs geliştirmede, yeni girişimleri teşvik etmekten, büyük ve özelleştirilmiş şirketlere kadar, geniş bir faaliyet alanı sunmaktadır. JKB, aynı zamanda, KOBİ gelişimine de destek vermekte ve sahip olduğu ileri yönetim metotlarını gelişmekte olan ülkelerle paylaşmaktadır. 1.14. JKB’nın Eğitim ve Bilgi Hizmetleri Eğitim Kursları ve Seminerler: JKB, faaliyetlerinin özünü teşkil eden projeler olarak, çeşitli eğitim kurslarına ve seminerlere destek vermektedir. Kurs programlarının planlanmasında ve organizasyonunda, JKB, aşağıda belirtilen üç kategoriyle uyumlu biçimde talebi karşılamaya çaba sarf etmekte ve Bankanın faaliyet alanı küresel olarak genişlik kazanmaktadır. 1. Uluslararası Forumlar ve Seminerler: JKB, kendisine ait araştırma ve danışmanlık faaliyetlerinin sonuçlarını, düzenlediği forumlarla ve seminerlerle ilgili alanlardaki organizasyonlarla paylaşmaktadır. Bu aktiviteler, tartışmaya zenginlik katmak amacıyla, hem Japonya’da hem de yurtdışında tertiplenmektedir. Araştırma ve danışmanlık faaliyetlerini yansıtır şekilde, JKB, özel sektör canlılığı vasıtasıyla, altyapıyla ilgili çevresel koşulların sağlanması gibi konularda, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkeleri ilgilendiren bir dizi değişik sorunla da mücadelesini sürdürmektedir. 2. Araştırma ve Danışmanlık Faaliyetleri: Eğitim ve seminerlere ilaveten, araştırma ve danışmanlık faaliyetleri, JKB’nın teknik yardım desteğinin diğer merkezî unsurunu oluşturmaktadır. Seminerler aracılığıyla kazandığı dünya çapındaki ünü nedeniyle, JKB’ndan sık sık araştırma ve danışmanlık faaliyetleri düzenlemesi talep edilmektedir. Karşıt olarak, JKB’nın araştırma faaliyetleri sonucunda elde ettiği pratik bilgi ve beceri birikimi, Bankanın kurs içeriğine zenginlik kazandırmaktadır. JKB, bu araştırma projelerini, Japonya İktisadî Araştırma Kurumu (JERI) gibi uluslararası işbirliği faaliyetlerinden ötürü dünya çapında tanınmış bir başka kurumla işbirliği içinde yürütmekte ve düzenlemektedir. 3. Yayınlar ve Bilgi (enformasyon) Yayımı: JKB’nın araştırma faaliyetlerinin sonuçları, uluslararası organizasyonlar ve Japonya’nın ODA organizasyonu tarafından JKB araştırma raporlarında sık sık yayımlanmaktadır. Bu arada, yazılı malzemeler ve JKB seminer ve forumlarının tartışma notları da hazırlanmaktadır. 26 Uluslararası İşbirliği Departmanı, JKB’nın faaliyet raporlarını, yukarıda bahsedilen yayınların da arasında yer aldığı, üç aylık gazeteler ve web sayfası aracılığıyla duyurmaktadır. JKB’nın ürünlerini yayımlamaktan başka, JKB yayınları, Bankanın yakın ilişki kurduğu ülkelerden gelen düşünce ve bakış açılarını da tanıtıcı işlev görmektedir. 1.15. Japonya Kalkınma Bankasına Sıkça Sorulan Sorular S.1.) JKB’nın politika-temelli finansmanın rolüyle ilgili düşüncesi nedir? C.1.) Japon ekonomisi, esas itibariyle, özel sektör üzerinde odaklanan piyasa rekabetçiliği mekanizması vasıtasıyla gelişmiştir. Ne var ki, pek çok kamu projesi, bu projeler millî ekonomi açısından mutlaka gerekli olmasına rağmen, taşımakta oldukları yüksek risk ve fonun uzun vadede geri dönecek olması nedeniyle, tek başına piyasa aracılığı ile fon temininde güçlük çekmektedir. Bu tür sektörlerde, politika-temelli veya esaslı finansman, millî ekonomi açısından politika-motivasyonlu fon sağlayarak, arzu edilen yönlerde özel sektörün ekonomik faaliyetlerine rehberlik etmek ve ekonomik ve sosyal içerikli sorunları çözmek için çalışmaktadır. Bölgesel projeler (özel şirketler, yarı-kamu şirketleri, diğerleri) Yerel iş toplulukları, yerel hükümetler, yerel beyin takımları, üniversiteler, araştırma kurumları Enformasyon sunumu, proje organizasyonu, fon arzı Özel Finans Kurumları Japonya Kalkınma Bankası Birlikte çalışma ve destek Enformasyon sunumu ve toplanması İşbirliği ve parasal yardım Hükümet, endüstri döngüleri, iktisadi organizasyonlar, araştırma kurumları, profesyonel ve akademik kişiler, uzmanlar, yabancı hükümetler, uluslararası organizasyonlar, diğerleri 27 Politika-esaslı finansman, ancak, hükümet kredileriyle desteklenen, geri ödenebilir ve düşük faizli fonların güvenilir bir tarzda arz edilmesine dayandığında işlev görebilmektedir. Geri ödeme yükümlülüğü, fonların verimli kullanımı için bir teşvik olmakta ve aynı zamanda, yaratıcılık ve girişimciliğin önemini sembolize etmektedir. S.2.) Politika-esaslı finansman, A.B.D. ve Avrupa’da da uygulanıyor mu? C.2.) Piyasa mekanizması aracılığıyla kaynak dağılımına merkezî hükümetin müdahale yöntemleri ve derecesi, her bir ülkede malî ve finansal sistemlerin tarihî gelişimine dayandığından, basit bir karşılaştırma yapmak zordur. Bununla beraber, Avrupa’da, Avrupa Birliği’nin tamamını hizmet ağının içine alan politika-temelli bir finansman kurumu olan Avrupa Yatırım Bankası (EIB) ve Almanya’da bireysel ülkeler düzeyinde faaliyet gösteren ve Almanya’nın politika-temelli finans kurumu temsilcisi sıfatıyla Kreditanstalt fur Wiederaufbaw (KfW) örnek olarak gösterilebilir. Sermaye piyasasının en çok geliştiği ülke konumundaki A.B.D’nde, Japonya’dakine benzer bir politika-temelli finansman türüne nadir olarak rastlanmaktadır. Öyle bile olsa, yine de, endüstriyel gelir tahvillerine dayalı proje destek sistemi aktif biçimde çeşitli devlet ve yerel hükümetlerce yerine getirilen, federal düzeyde kredileri ve kredi garantilerini destekleyen bir kamu destek sistemi bulunmaktadır. S.3.) JKB ile özel finansal kurumlar arasındaki en belirgin farklılık nedir? C.3.) Ülkedeki kredi sisteminin parçalarını oluşturmaları nedeniyle, özel finans kurumları, aşırı derecede kamusal role sahiptirler. Bununla beraber, bu kurumlar özel girişim statüsü taşımaktadırlar ve amaçları esas itibariyle kârlılıktır. Diğer taraftan, münhasıran devlet fonlarıyla kurulmuş bir organizasyon olan JKB’nın misyonu kâr peşinde koşmak değil, fakat önemli politika-temelli finansman projelerini desteklemek suretiyle, Japonya’nın ekonomik ve sosyal politikalarına finansal destek vermektir. Özel finansman kurumları, şirketlerin çeşitli fon ihtiyaçlarını karşılayacak uzun ve kısa vadeli kredi tedarik ederken, JKB, millî ekonomi açısından büyük önem arz eden ve özel finans kurumlarınca sıradan bir şekilde kredi sağlanması mümkün olmayan teşebbüslere münhasıran uzun vadeli finansman hizmeti vermektedir. S.4.) JKB’nca kredilendirilen şirketlerin büyüklüğü hakkında bilgi verebilir misiniz? C.4.) JKB, proje finansmanıyla ilgili bir kurum olduğundan, çevre ya da güvenlikle ilgili projelere finansman talebinde bulunan, kote edilmiş şirketlere (listed companies) 28 dahi kredi desteği verebilmektedir. Ne var ki, Bankanın kredi borçlularının önemli bir bölümü, kote edilmemiş orta-ölçekli firmalardan oluşmaktadır. Geçmiş yıllarda, kote edilmemiş şirketler, kredilendirilmiş şirketlerin yaklaşık %70’ini oluşturmaktaydı. S.5.) Politika-temelli finansmanın yerini, özel finansal kurumlara arz edilen faiz sübvansiyonları alabilir mi? C.5.) Eğer, uzun sürelerle karakterize edilmekte olan, sabit ve düşük faizli bugünkü politika-esaslı krediler özel kredilendirmeyle yer değiştirecekse, öncelikle, faiz oranı açığını kapatacak yeni malî kaynakları hazırlamak kaçınılmaz olacaktır. Özel sektöre verilen 30 yıla kadar vadeli istikrarlı ve sabit faizli krediler de bir sınırlamaya tabidir. Politika-esaslı kredilendirmede, bundan başka, uzun bir dönem boyunca kazanılan know how’a dayalı olarak, adil ve doğal bir bakış açısıyla bu projelerin çeşitli politikalarla uyumlu olup olmadığını teyit etmek için, projeleri etkili bir taramadan geçirmek ve kredi ödendikten sonra da, fon kullanımını düzgün olarak izlemek gerekmektedir. Bu tür prosedürlerin işletim maliyetleri de dahil olmak üzere, her iki yöntemin de fayda ve maliyetleri, millî ekonomi açısından karşılaştırıldığında, politikatemelli finansmanın, alanında uzmanlaşmış kamu kurumlarına havale edilmesinin arzu edilebilir olduğu düşünülmektedir. S.6.) JKB’nın kredi koşullarının odak noktaları nelerdir? C.6.) JKB’nın kredi koşulları şu başlıklar altında toplanmaktadır: Kredi tutarı: Krediler için herhangi bir üst sınırlama olmamakla birlikte, normal şartlarda, kredi miktarı bir proje için gerekli olan yatırım tutarının sabit bir oranı kadardır. Kredi dönemleri: Kredi döneminin belirlenmesinde dikkate alınan esas kriter, projenin hükümet politikalarıyla olan ilişkisidir. Fakat, kârlılık ve tesislerin kullanım ömrü vb. diğer hususlar da göz önünde bulundurulmaktadır. Gerektiğinde, ayrıca bir süre (mühlet) tanınması mümkün olmaktadır. Faiz oranları: JKB kredilendirmesinin kendine has özelliği, uzun vadeli ve düşük, sabit oranlı bir faizle gerçekleştirilmesidir. Projelerin politik önemi vs. göre bazı kredilere spesifik oranlar uygulanmasına rağmen, hüküm süren finansal ortamın özellikleri de dikkate alınmaktadır. Sosyal sermayeyi ve bölgesel canlanmayı destekleyen, yüksek öneme sahip projelere mahsus olarak, faizsiz veya çok düşük faiz oranlarıyla kredi kullandırılması da imkân dahilindedir. 29 Kefalet ve garantiler: Kefalet, garantiler vb. hususlar, danışmanlık sürecinde belirlenmektedir. Geri ödeme yöntemi: Geri ödeme yöntemi; sabit oranlardan hesaplanmış faiz ödemelerinin ertelendiği ve anaparanın taksitler halinde ödendiği bir süreci kapsar. S.7.) JKB kredi başvurularını değerlendirirken, hangi noktaları esas almaktadır? C.7.) Kredi başvurularını değerlendirmek için, JKB, başvuran firmanın genel görünümünü ve planlanan projenin detaylarını incelemeye almaktadır. Proje sahibi kuruluşun projeyi yürütme becerisi, projenin beklenen kârlılığı, etkileri, politik önemi ve diğer hususlarla ilgili incelemenin tamamlamasını müteakip kredi koşulları belirlenmektedir. Projeyi yürütecek ana unsurun analizi ve değerlendirmesi Proje analizleri ve değerlendirme • • • Projenin politik önemi ve etkisi İktisadî rasyonalite (yatırım ölçeğinin uygunluğu, yatırımın kârlılığı, vs.) Projeyi yürütme becerisi (Projeyi yürütecek ana unsurun finansal dayanağı, yönetim becerileri, vs.) (Geleceğe dönük beklentiler) Projenin yapılabilirliği S.8.) JKB finansmanıyla ilgili danışmanlık hizmeti nerelerden alınabilir? C.8.) JKB, Japonya’nın tüm büyük kentlerinde, kredilendirme sürecini içeren gerekli bütün bilgileri ücretsiz bir şekilde sunacak irtibat noktaları oluşturmuştur. Aynı zamanda, Banka, yeni projelerin ticarî kârlılığını, yönetim planlarını ve diğer bilgileri içeren danışmanlık hizmeti de vermektedir. S.9.) JKB kaç kişi istihdam etmektedir? C.9.) Mart 2004 sonu itibariyle, Bankada 1,362 personel istihdam edilmektedir. JKB, sermayesini yükseltmek için büyük bir işgücüne ihtiyaç duymamaktadır. Zira, ticarî bankalardan farklı olarak, JKB, devletten borç alarak ve tahvil ihraç ederek para 30 temin etmektedir. Merkezi Tokyo’da bulunan bankanın, 18’i yurtiçinde, 6’sı da yurtdışında olmak üzere, toplam 24 şubesi hizmet vermektedir. S.10.) JKB devletten yeterli düzeyde destek alıyor mu? C.10.) JKB, hükümet politikalarıyla uyumlu projelere nitelikli kredi kullandırdığından, Banka, hükümetten veya devletten değişik biçimlerde yardım almaktadır. Bunlar: • JKB tarafından ihraç edilen tahvillere garanti sağlanması • Maliye Bakanlığı’ndan temin edilen krediler • Hükümet tarafından ödenen ilave sermaye artırımları • Yönetim desteği S.11.) JKB, yurtiçi piyasada tahvil ihraç ediyor mu? C.11.) JKB, yurtiçi piyasada, Ağustos 2000’de devlet-garantili ve Eylül 2001’de ise garantisiz tahvil ihracına başlamıştır. 2002 malî yılında (Nisan 2002-Mart 2003 arasında), JKB 50 milyar yen tutarında devlet-garantili ve 200 milyar yen tutarında da garantisiz tahvil ihracı gerçekleştirmiştir. 2003 malî yılı içinde (Nisan 2003-Mart 2004 arasında), JKB 100 milyar yen devlet-garantili ve 240 milyar yen de garantisiz tahvil ihraç etmeyi planlamaktadır. Projelerinde bilgi bekleyen değil, bilgi sağlayan bir kuruluş: Projelerin sadece Banka açısından uygunluğuna bakmayıp (yüzeysel yaklaşım), kurgulanma aşamasından uygulamaya kadar projenin her aşamasında (projenin ilgili tarafı olarak) yer almaları en dikkat çekici noktadır. Projeyi hem onaylayan, hem de finansmanını sağlayan bir Banka. Nasıl ki TKB, KOBİ uygulamasında hem teşvik belgesini veriyor hem de finansmanını sağlıyor, bu uygulamanın çok büyük ölçekli uygulamalarını Japon Kalkınma Bankası yapmaktadır. Firmalarla ilişkiler ve işbirliği çerçevesi proje ve bazı danışmanlık hizmetlerinin bütünleşmesi açısından DESİYAB’ı hatırlatmaktadır. Sonuç olarak, Japon Kalkınma Bankası, Japonya’nın özelliklerini yansıtmakta olup, projelerinde bilgi bekleyen değil, bilgi sağlayan bir kuruluştur. 31 2. ÇİN KALKINMA BANKASI (CDB) 2.1. Çin Kalkınma Bankası’nın (CDB) Tanıtımı Çin’in Kalkınma Finansman Kurumu Mart 1994’de kurulan Çin Kalkınma Bankası (CDB), 50 milyar RMB sermayeli ve sermayesinin tamamı kamuya ait, politika oluşturan ve Çin Devlet Konseyi’nin doğrudan denetimi altında olan bir kalkınma bankasıdır. Yasal devlet kredisinden yararlanan bir kalkınma finansman kurumu olarak çalışmaktadır. Devlet kredisine dayalı ve kanıtlanmış piyasa performansı ile, Çin Kalkınma Bankası finansman faaliyetleri vasıtasıyla piyasa evrimini destekleyerek ve devlet politikası direktiflerini yerine getirerek hükümetin hedeflerini gerçekleştirmektedir. Halihazırda, CDB’nin ülke çapında 32 şubesi ve Hong Kong SAR’da (Çin Halk Cumhuriyeti’nin Özel İdari Bölgesi) bir temsilcilik ofisi vardır. Çin’in bugünkü ekonomik kalkınma aşamasında darboğaz yaratan sıkıntılar ve pazar/piyasa eksikliklerinden dolayı, CDB bilimsel kalkınma düşüncesinin ve makrokontrol hedefinin gereklerine uygun olarak ve kalkınma finansmanı ile piyasa evrimini desteklemek suretiyle uzun-vadeli ve istikrarlı bir sermaye kaynağının sağlanmasını planlamaktadır. CDB esas itibariyle fon akımlarını artırarak ve kanalize ederek, altyapı girişimlerini, temel sanayileri, en önemli sanayileri ve ileri teknoloji sanayilerini desteklemeye, güçlendirmeye çabalamaktadır. Ayrıca, CDB küçük ve orta ölçekli işletmelerin büyümesine ilâve olarak devlet önceliklerinin diğer alanlarındaki işletmelere de güçlü destek vermektedir. Risk kontrol mekanizmasının mükemmelleştirilmesine ve piyasa inşasına yardımcı olmaya belirli bir önem verilmiştir. Kentsel ve kırsal alanlar arasında, ekonomi ve toplum, insan ve doğa, yurtiçi ve dış dünyaya açılma ve nihayet Çin’in çeşitli bölgeleri arasında aynı derecede gelişmeyi desteklemek suretiyle, CDB hükümetin sürdürülebilir ve istikrarlı kalkınma ve güvenlik hedeflerinin gerçekleştirilmesine güçlü destek vermektedir. Uzun-vadeli finansmanda en önemli banka olarak finansal gücünü artıran CDB, geçtiğimiz on yıl boyunca 4.000’e yakın farklı projeye 1,6 trilyon Renminbi1 (RMB)’den fazla kredi vermiştir. Çin Parası Renminbi (RMB); 1 yuan=10 jiao; 1 jiao=10 fen; 100 ABD$ ≈ 830 yuan RMB; Not: Çince’de Renminbi (RMB) “Halkın Parası” demektir. 1 32 2.2. Çin Kalkınma Bankası Yönetimi Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu bir başkan (guvernör), 7 başkan yardımcısı olmak üzere 8 üyeden oluşmaktadır. Chen Yuan, Guvernör Çin Devlet Konseyi tarafından Mart 1998’de Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Sekreterliği ve Guvernörlüğüne (Yönetim Kurulu Başkanlığı) atanmıştır. O günden beri görevini sürdürmektedir. Çin Kalkınma Bankası, Organizasyon Şeması Guvernör Guvernör Yardımcıları (7) İşlemlerin Uygunluğunu Kontrol Eden Baş Yönetici Asistan Guvernörler Baş Mali Yönetici, Baş Ekonomist, Baş Denetçi Kredi Değerlendirme Komitesi Risk Yönetim Şubesi Aktif Pasif Yönetim Komitesi Kredi Onaylama Şubesi Konjonktür Şubesi Operasyon, Hizmet ve Destek Sistemi 33 Kredi Risk Derecelendirme Komitesi İç Denetim ve İzleme Şubesi Yao Zhongmin, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (Guvernör Yardımcısı) Çin Devlet Konseyi tarafından Ocak 1994’de Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (Guvernör Yardımcısı) olarak atanmıştır; şimdi Yönetim Kurulu Sekreteri ve Guvernör Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. Wang Yi, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (Guvernör Yardımcısı) Çin Devlet Konseyi tarafından Ocak 1999’da Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Üyeliğine ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığına atanmış olup, görevi devam etmektedir. Liu Kegu, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (Guvernör Yardımcısı) Çin Devlet Konseyi tarafından Eylül 2002’de Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Üyeliğine ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığına atandı ve görevi devam etmektedir. Gao Jian, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (Guvernör Yardımcısı) Çin Devlet Konseyi tarafından Nisan 2001’de Çin Kalkınma Bankası’nın Hong Kong Şubesine baş direktör ve aynı zamanda guvernör asistanı olarak atandı. Temmuz 2003’de Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Üyeliğine ve Guvernör Yardımcılığına atanmış olup, görevi sürdürmektedir. Li Changfu, Disiplin Denetlemeden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Çin Devlet Konseyi tarafından Eylül 1995’de Çin Kalkınma Bankası Enerji Sektörü Kredi Yönetimi Birimi Müdürlüğüne ve Enerji & Su Muhafaza Projeleri Birimi Müdürlüğüne atandı; Ağustos 1998’de Disiplin Denetlemeden (resmi gereklerin yerine getirilmesinde uygunluğun denetimi) sorumlu Komisyon Sekreterliğine ve Yönetim Kurulu Üyeliğine atandı; görevi sürmektedir. Zhao Jianping, Guvernör Yardımcısı (Asistanı) Çin Devlet Konseyi tarafından Aralık 2001’de Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Üyeliğine, Guvernör Yardımcılığına ve aynı zamanda Hazine Birimi Müdürlüğüne atandı; Ocak 2004’de Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu üyeliğine ve guvernör yardımcılığına atandı, günümüze kadar bu görevini sürdürmektedir. 34 Xu Yiren, Guvernör Yardımcısı Çin Devlet Konseyi tarafından Mart 1999’da Çin Kalkınma Bankası Organizasyon Birimi Müdürlüğüne ve Personel Birimi Direktörlüğüne atanmış; ve aynı zamanda Çin Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu üyeliğine atanmıştır. 2.2.1. Kurumsal Yönetişim Çin Kalkınma Bankası etkili bir kurumsal yönetişim yapısı oluşturmayı taahhüt etmektedir. Çin Devlet Konseyi Bankada kendi payını temsil etmek üzere bir Denetleyiciler Kurulu atar. Bu bağlamda, Kurul Çin Kalkınma Bankasının stratejisini, yönetimini ve faaliyetlerini denetleme ve izlemeden sorumludur. Denetleme Kurulu bir başkan, bir denetçi ve birkaç üst düzey görevliden meydana gelir. Ayrıca, Çin Kalkınma Bankası Denetim Kurulu Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası, Çin Kalkınma Bankası ve bir kamu muhasebe firmasından birer temsilci bulundurur. Denetim kurulu üyeleri yarı zamanlı esasa göre hizmet yapmaktadır. 2.2.2. Uluslararası Danışma Konseyi Kıdemli devlet politikası yapıcıları veya global işletme liderleri olarak onların deneyimlerine dayalı banka stratejisi ve yönetimi konusunda Banka Yönetim Kuruluna ve üst yönetime anlamlı görüşler sağlamak için Mart 1999’da Uluslararası Danışma Konseyi kurulmuştur. Konsey CDB’nin performansını yeniden gözden geçirmek ve banka yönetimine stratejik yol göstermede bulunmak için senede bir kere toplanmaktadır. Konseyde belirlenen/ele alınan konular normal banka faaliyetlerinin ötesine geçmektedir ve ulusal politikaların desteklenmesinde CDB’nin rolü yanında CDB’nin strateji ve faaliyetleriyle ilişkili makro-ekonomik faktörlerin etkilerini de yönlendirmektedir. 14 farklı Konsey üyesi arasında Dr. Henry A. Kissinger, Eski ABD dışişleri Bakanı; Mr. Ramond Barre, Eski Fransız Başbakanı ve Lion Belediye Başkanı; ve Mr. Paul Volcker, Eski ABD Merkez Bankası Başkanı gibi çok tanınmış kimseler vardır. 15 Ekim 2002’de Uluslararası Danışma Konseyi 4. yıllık toplantısını Pekin’de yaptı. Toplantı konuları arasında Çin Kalkınma Bankası’nın devam eden dönüşüm stratejisi ve Çin ekonomisinin kalkınması üzerinde global ekonomik trendlerin etkisi ve Çin Kalkınma Bankası’nın rolü yer aldı. Temelde bu konular Çin Halk Cumhuriyeti’nin gelecekteki ekonomik kalkınmasıyla ilgili olduğu için, Başkan Jian Zemin Konsey üyelerinin görüşlerini doğrudan iletmelerini 35 istedi.Konsey üyelerinin kendi geçmişlerinin farklılığı veri iken, çok sayıda farklı bakış açısı müzakere edildi. Toplantının sonunda, yine de, çok sayıda kritik alanda belirgin bir fikir birliği sağlandı, böylece Banka yönetimi için anlamlı tavsiyelerin temeli oluştu. Global ekonomide Çin’in rolünü artırmaya yardımcı olmak için, Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Çin Halk Bankası (PBOC) ve Maliye Bakanlığı gibi diğer devlet kuruluşlarından Çin’in global ekonomideki rolü ve CDB tarafından sağlanabilecek destek konusundaki görüşlerini müzakere etmek amacıyla Konsey toplantılarında hazır bulunmaları için bu kuruluşların temsilcileri de davet edilmektedir. Beşinci yıllık toplantısı nedeniyle Kasım 2003’de CDB Konseyi, Pekin ve Chengdu’da toplanmıştır. Pekin’de Konsey, hedeflenen finansmanın gelişimini ve Çin ekonomisinin sürdürülen ekonomik büyümesinde CDB’nin rolünü, Çin’de bir piyasa ekonomisinin gelişimini ve global ekonomik trendi müzakere etmiştir. Konsey, Başbakan Yardımcısı Huang Ju ile görüşmüş ve Çin’in karşılaştığı bir dizi mesele hakkında fikir alışverişinde bulunmuştur. Chengdu’daki toplantıda ise, Konsey üyeleri CDB’nin en önemli müşterileriyle görüşmüş ve hem Çin’in batı bölgesinin kalkınması hem de küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansmanı konusunda daha ayrıntılı müzakereler yapmıştır. 2.3. CDB’nin 2003 Yılı Faaliyet Raporu TABLO: Çin Kalkınma Bankası’nın Kredi Sınıflandırmaları (Bankalara Verilen Krediler Dahil Değildir) (Bakiye kalemleri milyon RMB cinsinden verilmiştir) 31 Aralık 2003 31 Aralık 2002 Yıl sonu bakiye Yüzde Yıl sonu bakiye Yüzde Normal (Pass) krediler 862,5 %75,78 627,8 %70,22 Özel (Special) krediler 260,4 %22,88 250,4 %28,00 Ara toplam: Canlı krediler 1.122,9 %98,66 878,2 %98,22 Standart altı 8,8 %0,78 7,3 %0,82 Şüpheli 5,9 %0,52 8,1 %0,91 Zarar 0,5 %0,04 0,5 %0,05 Ara toplam: Donuk krediler 15,2 %1,34 15,9 %1,78 TABLO: 31 Aralık İtibariyle Donuk Krediler Bakiye Oran (Bakiye kalemleri milyon RMB cinsinden verilmiştir) 2003 2002 2001 2000 15,2 15,9 29,8 58,2 %1,34 %1,78 %3,96 %8,78 36 1999 101,8 %18,66 TABLO: 31 Aralık 2003 İtibariyle Sanayiye Göre Donuk Krediler Bakiye Oran (Bakiye kalemleri milyon RMB cinsinden verilmiştir) Enerji Yol İnşaatı Petrokimya Demiryolu Diğerleri 5.303,1 34,4 678,9 3.608,7 5.590,5 %34,9 %0,2 %4,5 %23,7 %36,7 Toplam 15.215,6 %100 TABLO: 31 Aralık 2002 İtibariyle Bakiye Kalemleri Bakiye Oran Enerji 8.561,0 %53,8 (milyon RMB cinsinden verilmiştir) Yol İnşaatı Petrokimya Demiryolu 164,0 796,1 823,6 %1,0 %5,0 %5,2 Diğerleri 5.576,1 %35,0 Toplam 15.920,8 %100 2.3.1. 2003 Yılı Faaliyet Performansının Özeti TABLO: Çin Kalkınma Bankası’nın Performans Özeti 2003 1.281,0 1.139,9 %1,88 %1,87 %140,42 2002 1.041,7 896,2 %2,54 %2,42 %136,46 (Milyar RMB ) 2001 891,3 757,6 %4,25 %3,64 %91,97 Toplam Borçlar (Pasif) Ödenmemiş tahviller Toplam net varlık Sermaye yeterlilik oranı 1.191,6 1.055,0 89,4 %10,26 966,3 860,5 75,4 %11,58 829,4 739,1 61,9 %8,33 Net kâr Net faiz geliri Ortalama aktif getirisi Ortalama varlık getirisi 13,2 24,4 %1,14 %16,03 11,9 19,5 %1,23 %17,36 11,1 15,4 %1,32 %19,32 Toplam aktifler Ödenmemiş krediler Donuk aktif oranı Kredi zararları karşılık oranı Donuk krediler için kredi zararları karşılığı ● 2003’de, Çin Kalkınma Bankası (CDB) devletin ekonomik politikalarını kesinkes uygulayarak devletin makro-düzenleme işinde kalkınmayı finanse etme rolünü plana göre ciddi biçimde uygulayarak, enerjik bir şekilde ulusal ekonomik kalkınmayı ve yeniden yapılanmayı desteklemiş ve sürekli olarak kredi kapsamını, finansmanını ve yatırım sistemini sistematik bir plana göre geliştirmeye çalışmıştır. CDB, piyasaya dayalı performansını korumuş, güçlendirmiş ve her zaman en iyi işletme sonuçları elde ederek, faaliyet alanının bütününde yeni ilerlemeler sağlamıştır. ● Banka aktif kalitesi sürekli olarak iyileşmiştir. 2003 sonu itibariyle, beş gruplu aktif sınıflama yöntemine göre ölçülen ortalama donuk kredi oranı (average nonperforming loan ratio – NPL) yıl başında %1,34 iken yıl sonunda %0,44 ve donuk 37 aktif oranı (non-performing asset ratio – NPA) yıl başına %1,88 iken yıl sonunda %0,61 olmuştur. ● Çin Kalkınma Bankası yüksek standartlı aktif yönetim performansı göstermeye devam etmektedir. 2003’de, cari anapara ve faiz tahsil etme oranı (current principal and interest recovery ratio) ve birikimli (kümülatif) anapara ve faiz tahsil etme oranı sırasıyla %99,88 ve %99,19’a ulaşmıştır. Bankanın anapara ve faiz tahsil etme oranının 4 yıl arka arkaya dünyanın lider performansı olduğu teyit edilmiştir. Tarihinde ilk defa, Bankanın cari ve birikimli anapara ve faiz tahsil etme oranlarının her ikisi de %99’u geçmiştir. ● Çin Kalkınma Bankası riski önleme kapasitesini daha da artırmıştır. Donuk Aktiflere (NPA) göre risk karşılıkları ve Donuk Kredilere (NPL) göre risk karşılıkları için sırasıyla %159 ve %229’luk bir teminat oranı (coverage ratio) olduğu kamuoyuna açıklanmıştır. Sermaye yeterlilik oranı da %10,11’i göstermektedir. 2.3.2. CDB’nin Kalkınmaya Dönük Çeşitli Etkinlikleri 1) Finansman Sağlama Sayesinde Önceden Planlama ve Kentleşmeyi Geliştirme “Çin Kalkınma Bankası ve Dünya Bankası Tarafından Birlikte Düzenlenen Kentsel Planlama Uluslararası Sempozyumu” Pekin’de (25 Ekim) düzenlenen Kentsel Planlama konulu Uluslararası Sempozyumda, Çin Kalkınma Bankası Guvernörü Chen Yuan verdiği demeçte; “Çin’de kentleşmenin geliştirilmesi sürecinde, CDB’nin bilimsel kalkınma/gelişme görüşünü tespit etmek ve uygulamak için, kentleşmenin gidişatı ile sınırlı kaynakların arzı arasında ve kentleşme için sürekli artan finansman talebi ile önceden planlama vasıtasıyla geriye doğru finansman (backward financing) sistemi arasındaki çelişkilerin (tutarsızlıkların) ortadan kaldırılması gerektiğini” ifade etmiştir. Bayındırlık Bakanı Wang Guangtao da sempozyumda hazır bulunmuş ve bir konuşma yapmıştır. Sempozyum Çin Kalkınma Bankası ve Dünya Bankası tarafından birlikte düzenlenmiştir. Dünya Bankası Enstitüsü ve Çin Kalkınma Bankası iki günlük sempozyumda hazır bulunmaları için 200’den fazla katılımcıyı davet etmiştir. Katılımcılar Çin’den, bazı Avrupa ülkelerinden ve ABD’den gelen kentsel planlama konusunda ünlü uzmanlar, gelişmiş çalışmalar yapmış bilgili kimseler, belediye mühendisliği sektöründe iştigal eden tanınmış uluslarüstü şirketlerin temsilcileri, 38 belediye başkanları ve büyük ve orta ölçekli Çin kentlerinden gelen yaklaşık 40 temsilciden oluşmuştur. Katılımcıların, kentsel gelişmenin bilimsel planlaması ile ilgili konular üzerinde yoğunlaştığı ve birlikte Çin kentlerinin geleceğinin ele alındığı sempozyumun müzakere konuları; kentsel arazi kullanımı, finanse edilmek suretiyle kentsel planlama ve kentleşmenin geliştirilmesi, kentsel fonksiyonlar ve kent yerleşim planı, kent gelişiminin yönlendirilmesi, ileri teknoloji kentlerinin kuruluşu, kültürel mirasın korunması, vb.dir. Sempozyumda, Çinli ve yabancı uzmanlar Vancouver, Paris, Stockholm, vb. bazı kentlerde başarılı kent planlaması ve inşaat örnekleri, ülkede ve yurtdışındaki deneyimlerini ve gelişmiş kuramları anlatacaklar. Sempozyum süresince, Tianjin, Wuhan, Xi'an ve diğer kentleri ziyaret edecek, kent planlaması konusunda yerinde incelemelerle yol gösterecek ve oradaki kent planlamasından doğan sorunları çözmek için önerilerde bulunacaklar. Sempozyumda, Bayındırlık Bakanı Wang Guangtao, 2003 sonu itibariyle Çin’in kentleşme düzeyinin %40’a ulaştığına ve kentleşmenin hızlı gelişme dönemine girdiğine dikkati çekti. Çin reformları artırmaya devam ettikçe ve dışarıya daha geniş açıldıkça ve kendi piyasa ekonomisini daha fazla geliştirdikçe, Çin’in kent planlaması da değişime ve gelişmeye ihtiyaç duymaktadır. Bayındırlık Bakanı Wang Guangtao sempozyumda şunları söyledi: Sosyalist modernizasyon inisiyatifimize ivme kazandırdığımız ve çok cepheli bir istikamette nispeten hali vakti yerinde bir toplumu sistematik bir plana göre geliştirmeye çalıştığımız yeni asırda ve yeni aşamada, kentsel ve kırsal planlama hükümetin stratejik hedeflerine nasıl erişeceğimiz üzerinde yoğunlaşmalıdır, piyasadaki eksiklikleri telâfi etmelidir, kamu kaynakları etkin bir şekilde tahsis edilmelidir, kaynaklar ve çevre korunmalıdır, ilgi ve alâka koordine edilmelidir ve sosyal adalet korunmalıdır. Hükümetler her düzeyde kent planlamasının iyileşmesine ve gelişmesine büyük önem vermek zorundadır ve aktif olarak yol göstermelidir ve toplumun tüm sektörleri bu çabayla ilgilenmeli ve aktif olarak katılmalıdır. Sempozyumda, Çin Kalkınma Bankası Guvernörü Chen Yuan, bilimsel kalkınma görüşü ile finansal gelişmenin birleştirilmesi gerektiğini ve finansal sektörde bilimsel kalkınma görüşünü oluşturmak ve uygulamak için ekonomik kalkınmada finansal sektörün rolüne olanak vermek için ön ayak olmaları gerektiğini vurgulamıştır. 39 Kentleşmenin gelişmesini bilimsel olarak desteklemek için göze çarpan problemlerin iki yönden çözülmesi gerektiğini düşünmektedir. Birincisi, önceden planlayarak sınırlı kaynak arzı ile kentleşmenin hızı arasındaki çelişkiyi çözülmeli ve çevrenin ve kaynakların sürdürülebilir gelişmesi sağlanmalıdır. İkincisi, kentleşmenin sürekli büyüyen finansman talebi ile geriye doğru finansman sistemi arasındaki çelişkisi çözülmelidir. Çin çok büyük miktarda alan veya bölgeye sahiptir, ekonomik ve sosyal gelişme tüm mahallerde eşit değildir ve bankacılık sisteminde işlerin yürütülmesini engelleyen tıkanıklık göze çarpıyor. Chen Yuan, bu çelişkileri çözmek için diğer ülkelerin deneyimlerinden çıkarılan ve Çin’in gerçeklerine uygun bir temel oluşturulması, piyasa güçleri ile devletin rolünün birleştirilmesi, kalkınma finansmanın rolüne olanak/fırsat verilmesi, piyasanın ve sistemin geliştirilmesi ve kentsel gelişmedeki sıkıntıların çözülmeye başlanması gerektiğini düşünmektedir. Sempozyumda, Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Bayan Frannie Leautier, bu sempozyumun canlı yayın vasıtasıyla Çin kentlerinin ekonomik açıdan daha rekabetçi olmasına, çevresel olarak daha çekici olmasına ve mali destek açısından daha güvenilir olmasına yardımcı olacağını umduğunu söyledi. Ayrıca, Çin kentlerinin altyapı hizmetlerini geliştirirken sürdürülebilir gelişme kapasitelerini ve eşsiz cazibesini artırabileceklerinden emin olmak için kentsel planlamada ve finansmanında peyderpey halihazırdaki uygulamaları Çin’in geliştirmesi gerektiğini söyledi. 2) Piyasa Kaprislerine Sakince Cevap Vermek, Büyüme ve Refah/İkbal için Cesaretle Yenilik Yapmak “2003’de Çin Kalkınma Bankası’nın 2003 Finansman Bonosu İhracı Uygulamasının Genel Açıklaması” Çin tahvil piyasası fırtınalı bir dönem yaşamıştır. Yılın ilk yarısında, SARS salgını bütün milleti kritik bir teste tabi tuttu. Yılın ikinci yarısında, tahvil piyasası tehlikeli dalgalanmalara karşı yenik düştü. Karmaşaya ve olaylı piyasa koşullarına rağmen, yurtiçi tahvil piyasasında ikinci en büyük ihraççı konumunda olan CDB, anlayışla ve zamana uygun tepki vererek yılın tahvil ihracı işini başarıyla tamamlamıştır. Bankanın başarılı tahvil ihracı, kalkınmanın finansmanına ve devletin en önemli inşaat projelerini desteklemek için ihtiyaç duyulan sermayenin istenen miktarda toplamasına imkân vermiştir. Banka aynı zamanda, sayısız finansal yenilikleri sayesinde, yatırımcılarla birlikte tahvil piyasasının korunmasına ve teşvik edilmesine yardımcı 40 olmuş ve bu suretle Çin sermaye piyasasının devam eden gelişmesine katkıda bulunmuştur. Piyasaya dayalı olarak bir trilyon RMB’nin (Renminbi) üzerinde fon toplanması interbank tahvil piyasasında Bankayı en büyük ihraççı yapmaktadır. 2003’de, 340 milyar RMB’lik orta ve uzun vadeli finansman bonosu ve 80 milyar RMB’lik kısa vadeli tahvil ihracı ile Çin Kalkınma Bankası, en büyük tahvil ihracını başarmış ve interbank tahvil piyasasında en büyük ihraççı haline gelmiştir. 2003 yılı Bankanın finansman bonosu ihracı uygulaması için özellikle anlamlı bir yıl olmuştur. Beş yıl önce, Eylül 1998’de, Banka ilk defa piyasaya dayalı sermaye toplama girişiminde bulunduğunda, Bankanın böyle bir reform hareketi konusunda çok fazla tereddüt vardı. Beş yıl sonra, Bankanın tutarlı, ödül-kazandıran faaliyet performansı ve piyasadaki üstün itibarı sayesinde, tüm şüpheler yok olmuştur. Tamamen piyasadan fon toplama mekanizması vasıtasıyla, Çin Kalkınma Bankası ulusal, sosyal ve ekonomik kalkınma stratejilerine uygun olarak devletin en önemli inşaat projelerini desteklemek amacıyla sosyal/toplumsal sermayeyi yönlendirerek seferber etmiştir. Böylece piyasa güçleri (serbest piyasa kuralları) ile ülke kredi otoritesi arasındaki boşluğu doldurmuştur. Aynı zamanda, Banka, uluslararası sermaye piyasasındaki başarılı araştırma ve deneyimleri yanında tahvil ihraç alanları, yöntemleri ve yeni iş alanlarını incelemeye/araştırmaya olan hevesi sayesinde, sayısız yenilikçi ve popüler tahvil ürünlerini çıkarmada öncülük ederek Çin tahvil piyasasının gelişmesine olağanüstü katkılar sağlamıştır. 2003 yılı Aralık sonu itibariyle, Bankanın piyasaya dayalı finansman bonosu ihracı 1.213 milyar RMB’yi aşmıştır. Takasbankda saklanan toplam interbank piyasası tahvillerinin üçte biri CDB’nin finansman bonolarından oluşmakta olup toplam değeri 1.061,9 milyar RMB’dir ve bu miktar, Bankada emanete verilen toplam miktarın üçte birini oluşturmaktadır. CDB’nin finansman bonoları merkez bankasının açık piyasa işlemleri ve ticari bankalar, sigorta şirketleri ve diğer mali kuruluşların aktif-pasif yönetimi için önemli bir araç haline gelmiştir. “Piyasa dalgalanmalarını ağırbaşlı karşılamak, piyasa üzerinde iyi olan itibarı korumak” 2003’ün ilk yarısında SARS salgınının yıkıcı etkisi milletin sosyal ve ekonomik kalkınmasını son derece etkilemiştir. Ağustos 2003’de, merkez bankasının mevduat 41 karşılık oranını, yukarı çektiğini resmen bildirmesinin ardından piyasa faiz oranı önemli ölçüde yükselmiş ve finansman kurumları ciddi likidite darlığı içine girmişlerdir. Böylesine zor bir piyasa ortamı karşısında, çeşitli bono ihraççıları bono arzlarını ertelemeye ve değiştirmeye zorlandı. Çin Kalkınma Bankası bile çok büyük piyasa baskılarının altındaydı. Zor ve karmaşık piyasa koşullarına rağmen, Çin Kalkınma Bankası borsada/piyasada esen havayı ağırbaşlı bir şekilde analiz ederek yorumlamış ve Bankanın hem piyasaya bağlı kalmak hem de güvenmek zorunda olduğu kararına varmıştır. Böylece en tedirgin piyasa koşullarında bile, Çin Kalkınma Bankası (CDB) ilk ihraç planı ile devam etmeye karar vermiştir. Banka her halka arz kararında, başarılı olmak için, ihraç planını ustaca tasarlayarak yatırımcılarla arz öncesi iletişimi artırmış ve yatırımcı ihtiyaçlarını daha iyi anlamaya çalışmıştır. Sonunda, Banka çeşitli yatırımcı ihtiyaçlarını karşılayabilecek, faiz oranı risklerini önleyebilecek ve piyasada likiditenin düzelmesine yardımcı olabilecek ürünlere yönelmiştir. Örneğin, Ağustos 2003’den beri, birkaç fırsat vesilesiyle, Banka “İkincil Arz” yaklaşımı ile avantajlı bir bağlantı yapmış ve “vadeli swap opsiyonları” olan bonolar ihraç ederek, ki bunlar 5-7 yıl vadeli olmaktadır, çeşitli yatırımcıların ihtiyaçlarını karşılamıştır. Bu bonolar yatırımcıların faiz riskini en iyi önlemelerine imkân vermektedir ve piyasa tarafından iyi kabul görmüştür. Ağustos’tan Aralık 2003’e kadar, olumsuz piyasa koşullarına rağmen, Banka başarıyla toplamı 220 milyar RMB olan bono ihraç etmiş ve bu ihraç miktarı yılın toplam ihracının %52,4’ünü oluşturmuştur. Bu olay yatırımcı güvenini fazlasıyla artırarak piyasanın ve faiz oranlarının stabilizasyonu için çok önemli olmuştur. “Piyasanın büyümesi ve gelişmesi için cesaretle yenilik çıkarma” Yenilik çıkarma/yapma piyasanın büyümesi için çok önemlidir. Baştan beri, Çin Kalkınma Bankası (CDB) Çin tahvil/bono piyasasında finansal yenilik için öncü güç olmuştur. Geçtiğimiz beş yıl boyunca, fon temini faaliyetlerini tamamen piyasaya dayalı olarak gerçekleştirilmesine çabalarken, CDB uluslararası sermaye piyasasının başarılı uygulamalarıyla sürekli avantajlı bağlantılar yapmakta ve cesaretli bir şekilde yeni ürünleri araştırmakta, incelemekte ve uygulamasını başlatmaktadır. CDB 42 piyasaya ‘değişken faiz oranlı tahvil’2, ‘opsiyonlu tahvil’3, süper uzun-vadeli sabit faiz oranlı tahvil, ‘küçük birimlere bölünebilen kuponları olan tahvil’4 ve diğerlerini arz etmede birinci sıradadır, söz konusu tahvillerin vadeleri üç ayla 30 yıl arasında değişmektedir. Bu ürünler ve diğer yeni ürünler çeşitli yatırımcı ihtiyaçlarını karşılamış, getiri eğrisini yükseltmiş, piyasanın likiditesini iyileştirmiş ve bu suretle tahvil/bono piyasasını daha fazla geliştirmiştir. 2003’de, karmaşık piyasa koşullarına rağmen, Çin Kalkınma Bankası yenilik yapma hızını yavaşlatmamış, bunun yerine Banka, aşağıda verilenler dahil olmak üzere, yeni ve genişleyen piyasaya yeni ürünler sunmayı sürdürmüştür: ● Ocak 2003’de, Banka “Bahar Festival Tahvilleri” adıyla 10 yıl vadeli, sabit faiz oranlı tahvil ihraç etmiştir. Bu ürün yatırımcılardan çok iyi itibar görmüştür. ● Banka 20 milyar RMB’lik “SARS-savar” özel finansman bonosu ihraç etmiş, bu bonolar SARS-savar kredi verme programı için fon teminini artırmıştır; ● Banka, uzun vadeli fiyatların ortaya çıkarılmasına yardımcı olan, vadeli (gelecekte teslim) faiz oranlı tahvillerin iki kere arzını gerçekleştirmiştir. Söz konusu tahviller yatırımcılara, gelecekteki faiz oranı risklerini kilitleyen, değeri koruyan ve tahvil likiditesinin iyileşmesine yardım eden bir hedging5 aracı sunmaktadır. ● Banka 80 milyar RMB değerinde tahvili halka arz etmiş olup, bu tahviller halka arz edenin ve yatırımcının opsiyonlarını6 taşımaktadır. Bu tahviller opsiyonlu tahvil stokunu geliştirmekte ve piyasa likiditesini büyük ölçüde artırmaktadır; Değişken faiz oranlı tahvil( Floating rate bonds= Kupon değerleri piyasa faiz oranlarındaki değişmelere bağlı değişen tahvillerdir. Bu tür menkul kıymetlerin faizleri genellikle altı ayda bir belirlenir. 2 3 Opsiyonlu tahvil (Option bonds)= Hamiline önceden belirlenmiş bir süre içinde belli bir fiyattan yeni hisse senedi alma hakkı veren tahvil. Bunlar hisse senetleriyle değiştirilebilir tahvillerden (convertible bond) farklı olarak, tahviller karşılığında sadece belli bir fiyattan hisse senedi alma hakkı verir. Ayrıca, piyasada alınıp satılabilir. 4 küçük birimlere bölünebilen kuponları olan tahvil (split coupons bonds)= adından da anlaşılacağı gibi, kuponları küçük birimlere bölünebilen tahvildir. 5 Hedging (Vadeli sözleşme)= Peşin para ile (veya kredili olarak) ileride teslim olmak üzere mal veya menkul değer satın alındığında riski azaltmak için yine ileride teslim etmek üzere satış yapmayı ifade etmek için kullanılmaktadır Opsiyon (Option)= Menkul kıymetleri, yabancı paraları veya malları önceden belirlenmiş bir fiyattan gelecekteki bir tarihte satın alma veya satma hakkını ifade eder. Opsiyon sözleşmeleri yatırımcıya bir hak verir ancak yatırımcı için bir yükümlülük yaratmaz. 6 43 ● Banka sabit oranlı ve değişken oranlı değiştirilebilir7 tahvil ihracını ikincil arzla gerçekleştirmiştir. Bu tahviller vade opsiyonları taşımaktadır ve piyasanın faiz oranlarıyla ilgili beklentileri belirsiz olduğu zaman yatırımcıların faiz risklerinden kaçınmasını mümkün kılmaktadır. Yukarıdaki yenilikçi ürünlere ilâve olarak, Çin Kalkınma Bankası 2003 yılında ICBC (The Industrial and Commercial Bank of Chine: Çin Sanayi ve Ticaret Bankası) ile birlikte doğrudan 20 milyar RMB’lik tahvillerde yer almıştır. Çin Kalkınma Bankası değişken faiz oranlı tahviller için yeni bir mihenk taşı (ölçüt) faiz oranı olarak 7-günlük geri satın alımlı faiz oranının benimsenip ihraç edilmesi konusunda etraflıca araştırma ve inceleme yapmıştır. Aynen kıştan sonra ilk bahar gelmesi gibi, dalgalanmalar ve ayarlamaların arasında piyasa sürekli büyümekte ve ilerlemektedir. Bankanın 5-yıllık uzun vadeli piyasaya dayalı sermaye toplama deneyimleri onun başarılı olduğunu göstermiştir. Bu deneyimler piyasa ile avantajlı ilişkiler kurmak, piyasaya kendini alıştırmak, açık fikirli olmak ve cesaretli bir biçimde yenilik yapmak için anahtar durumundadır. 2004’de, faiz oranının piyasa koşullarına göre belirlenmesinin (“marketization”8) daha fazla hızlanması ve bankacılık endüstrisinde rekabetin daha fazla ısınması beklenmektedir. Piyasanın ve yatırımcıların Bankadan daha çok şey beklediği bir ortamda CDB, yenilik yapmayı, rehberlik yapmayı, daha fazla yenilikçi ürünleri uygulama alanına sokmayı ve bu ürünlerle farklı yatırımcı ihtiyaçlarını karşılayarak piyasa likiditesini geliştirmeyi sürdürmüştür. Banka hem ihraççılar hem de yatırımcıların kazançlı çıkmasını sağlamak ve yenilikler vasıtasıyla tahvil piyasasının büyümesinin sürdürülmesini hedef almıştır. 3) Ekonomik Kalkınmayı Desteklemede, Belirli Bir Temele Dayalı Olarak Sistem Geliştirmede, Çin Kalkınma Bankası 2003’de Daha Fazla Yer Almıştır. 7 Convertible Bond (Konvertibl/Değiştirilebilir tahvil)= Hisse senetleri ile değiştirilebilir tahvil. Vadeleri sonunda anaparanın ödenmesi yerine hisse senetleriyle değiştirilebilme hakkı taşıyan tahvil türüdür. 8 Marketization= Kurumların ve piyasa kurallarının inceden inceye ayrıntılarıyla hazırlanması ve yayılması anlamında kullanılmaktadır. Marketizasyon küreselleşmeyle ilişkilidir fakat aynı zamanda ondan daha farklı anlamdadır. Marketizasyon bilişim devrimi ile daha fazla anlam kazanmıştır, fakat bağımsız bir iç yönü ve bağımsız kökenleri de vardır. Geçen onyıllar içinde piyasalar/pazarlar daha büyük ve daha güçlü hale geldi, ve onlar şimdi birkaç düzeyde hükümetlerle gücü paylaşmaktadır. Hükümetlerden piyasalara gücün dağıtıldığı yollar şunlardır: a) paranın değerini korumak için kabiliyet; b) bir ekonomi biçiminin seçilmesi; ve c) altyapının sağlanması. 44 CDB (Çin Kalkınma Bankası), 2004 yıllık toplantısı 13-15 Haziran arasında Pekin’de düzenlenmiştir. 2003 yılı boyunca, CDB ulusal makroekonomik politikaları sıkı bir şekilde uygulayarak kalkınmanın finansmanı gücünü aktif biçimde kullanmış ve enerjik olarak ulusal kalkınma planını ve yeniden yapılanmayı desteklemiştir. Banka belli bir temele göre kredi ve finansman sistemlerinin geliştirilmesine yardımcı olmuştur. 2003 yılında lider piyasa performansını sürdüren ve sağlamlaştıran Banka, faaliyet göstergelerinde de şimdiye kadar gerçekleşenlerin en iyisini alarak, faaliyetlerinin her alanında yeni başarılar kazanmıştır. 2003 sonu itibariyle, Beş Grup Aktif Sınıflama Yaklaşımına göre; Bankanın Donuk Kredi (NPL) oranı yıl başında %1,34’den yıl sonunda %0,44’e düşmüştür. Benzer şekilde, NPA oranı, veya donuk aktif oranı da %1,88’den %0,61’e düşmüştür. Birikimli ve cari anapara taksiti ve faiz tahsilat oranları sırasıyla %99,19 ve %99,88’e ulaşmıştır. Cari anapara taksiti ve faiz tahsilat oranları dört yıldır uluslararası en önemli standardı korumaktadır. Bu iki oran da ilk defa %99’u geçmiştir. Ayrıca, Bankanın risk önleme kapasitesi daha fazla yükselerek, Donuk Aktif teminat/karşılama oranı (coverage ratio) ve Donuk Kredi teminat oranı sırasıyla %159 ve %229’a ulaşmıştır. Bankanın sermaye yeterlilik oranı da %10,11’e çıkmıştır. 2003’de Bankanın faaliyetlerini yeniden inceleyen Guvernör Chen Yuan, Bankanın en önemli yedi alandaki çabalarına dikkat çekmiştir. Birincisi, Banka devletin makroekonomik politikalarını sadakatle yerine getirmiş ve ekonomik kalkınmayı sürekli olarak desteklemiştir. Merkezi hükümetin “Beş Koordinasyon ve Dengeler” politikasına karşılık olarak, CDB uzun süreli gücüyle avantajlı bağlantılar yapmış ve altyapı, temel endüstriler ve omurga endüstriler (pillar industries) alanlarında en önemli projelere güçlü destek sağlamıştır. İkincisi, CDB bir uçtan bir uca kredi kültürü oluşturarak iş geliştirmeyi sağlamıştır. CDB kredi kültürünün oluşturulmasını ve geliştirilmesini destekleyerek kredi tahsis platformlarının sistematik bir plana göre oluşturulmasını kolaylaştırmış ve bu suretle eşgüdümlü, etkin bir finansman sisteminin kurulmasına yardım etmiştir. Üçüncüsü, CDB anapara taksiti ve faiz tahsilatı ile aktif kalitesinde üstünlük sağlamak için çabalarını yoğunlaştırmıştır. Bu tür çabalar CDB’nin uluslararası standart piyasa performansını sürdürmesine ve Donuk Kredi ve Donuk Aktif oranlarında dört kat düşüş elde etmesine imkân vermiştir. Dördüncüsü, CDB iç denetimini güçlendirerek işletme ve yönetim performansını yükseltmiştir. Diğer faaliyetleri arasında; CDB düzenli olarak makroekonomik 45 koşulları, finansal dinamikleri, iktisadi faaliyetlerin gelişmesini ve piyasa gelişim trendlerini analiz etmiş, buna dayanarak büyük projelere ve büyük müşterilere finansal hizmetlerini artırmıştır. Beşincisi, Banka kapsamlı mali ve muhasebe kontrol/denetimi ve yönetimini artırmıştır. Dikey denetim ve gözetim yönetimine ağırlık veren Banka, mali konuların onaylama yönetimini merkezileştirerek mali bilgiyi uluslararası uygulamalara uygun olarak düzenlemiştir. Ayrıca 12 denetleme komisyonu üyesinin etkinliğini sağlamıştır. Bu eylemler denetimi ve gözetimi büyük ölçüde artırarak risklerin daha zamanında izlenmesini ve belirlenmesini mümkün kılmıştır. Altıncısı, Bankanın genel merkezi ve şubeleri Bankanın toplam performansını artırmak için işbirliği ruhuyla çalışmıştır. Diğer faaliyetler arasında, şubelerine aktif-pasif yönetimi, iş geliştirme, kredi yönetimi, onaylama yönetimi ve denetim ve gözetim gibi sorumluluklar yüklemiştir. Genel merkez/genel müdürlük, Bankanın işlerini yerine getirmek için birkaç tane “genel merkez-şube ortak çalışma grubu” oluşturarak, koordinasyon ve rehberliğini yoğun olarak sağlamıştır. Yedincisi, Banka partiyle işbirliğinin ilerlemesine özen göstermiş ve politik gücüyle avantajlı bağlantılar kurmuştur. Merkezi hükümetin taleplerine karşılık olarak, Bankanın parti komitesi “güçlü parti, güçlü banka” işbirliğinin ana hatlarını belirlemiştir. Böyle bir ruhla, “Üç Temsilci” düşüncesinin incelenmesi ve uygulanması yeni bir boyuta ulaşmış ve Banka bünyesinde parti geliştirme işinin tamamen gelişmesine yardımcı olmuştur. 2003’de toplam kredi portföyünün kısıtlı olmasına rağmen, CDB kendini en önemli altyapı, temel endüstri, omurga (pillar) endüstri projeleri ve Çin’in kalkınmada öncelikli bölgeleri üzerine yoğunlaştırmıştır. Banka kredi portföyünün yeniden yapılanmasının ilerlemesi amacıyla çelik, otomobil, çimento ve elektrolitik alüminyum endüstrisi gibi, çevresindekilerden kolaylıkla etkilenen kopya yatırımların yer aldığı endüstrilerin kredilendirilmesine sıkı kısıtlamalar getirmiştir. CDB sözü edilen bu endüstrilere hem kredilendirme (borç verme) hacmi hem de proje sayısı bakımından çok az zaman ayırmıştır. Bunun aksine, karşılaştırmalı üstünlüğü ve çekirdek rekabet edebilme gücü olan büyük omurga girişimleri desteklemeyi tercih etmiştir. Aynı zamanda, CDB ulusal ekonomik kalkınmayı engelleyen sorunlu sektörlere etkin biçimde kredi vermeye de hazırlanmaktadır. Sürekli olarak, CDB devletin en önemli inşaat projeleri için ana finansör olarak göze çarpmaktadır. 2003 sonu itibariyle, Bankanın bütün kredilendirme portföyünün yaklaşık %91’ini enerji, yol, demiryolu ve öncelikli desteğe 46 hak kazanmış sektörler oluşturmuştur. Toplam olarak, CDB 246,8 milyar RMB tutarındaki krediyi hazine bonosu gelirleriyle desteklenen projelere vermiştir, bu tutar söz konusu projelerin toplam yatırım hacminin yaklaşık %41’dir. CDB toplam 357,5 milyar RMB’lik krediyi Batı Çin’e ve 174,2 milyar RMB’lik krediyi de Kuzeydoğu Çin’deki eski endüstri işletmelerine vermiştir. Banka ulusal ekonomiyi desteklerken ortak kredi kültürü, finansman platformları ve koordineli, etkin bir finansman sistemi oluşturarak yerel idarelerle ve endüstriyel sektörlerle işbirliğini güçlendirmiştir. CDB, birlikte daha derin ve geniş bir sistem ve kurumsal bir yapıyı geliştirmeye önem vermektedir. Guvernör Chen Yuan; sağlam ve etkin mali kurumlar, sağlam ve etkin işleyen sistemler ve bu kurumlar için mekanizmalara yerli yerince sahip olunmasının önemli olduğunu ve Çin’in karşılaştırmalı üstünlüğünün ve uluslararası rekabet edebilme gücünün artması ve ekonomik istikrarının ve ulusal güvenliğinin korunmasının zorunlu olduğunu vurgulamıştır. Devletin bir kalkınma finansman kurumu olarak, CDB rolünü bir sistem kurucu olarak kullanmak zorundadır. CDB kaynaklara, arz yönlü kısıtlara, talep yönlü kısıtlara, kurumsal kısıtlara göre ilerlemek ve “Beş Koordinasyon ve Dengeleme”, yurtiçi talep genişlemesi ve yapısal strateji uyumu üzerinde yoğunlaşmak zorundadır. Aynı zamanda, CDB hali vakti yerinde (zengin) bir toplumun oluşturulması için yeni temellerin ve yeni omurgaların kurulmasına yardımcı olmak için altyapı projelerini kredilendirme uzmanlığıyla avantajlı bağlantılar kurmak zorundadır. Ayrıca, CDB finansman kanalını daha fazla geliştirmek ve kurumsal yapıyı ileri götürmek ve piyasanın gelişmesini teşvik etmek zorundadır. Aynı derecede, CDB sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin devam eden kurulmasını, iyileştirilmesini ve geliştirilmesini kolaylaştırmak ve mikroskobik girişim düzeyinde iç sistemin kurulmasını geliştirmek ve desteklemek zorundadır. Son fakat aynı derecede önemli olarak, CDB temel sistemlerin gelişmesinin ilerlemesini sağlaması ve ulusun kapsamlı ve uluslararası rekabet edebilme gücünün artmasına yardımcı olması gerekmektedir. Guvernör Chen Yuan, kalkınma finansmanının vadesi geçmiş sistem hatalarını ve kurumsal yetersizlikleri belirlemeye yardım edebilecek öncülük edici, kolaylaştırıcı ve biçimlendirici bir güç olduğunu söylüyor. On yıllık uygulamaları sayesinde, Banka kalkınma finansmanının tarihsel geçerliliği (kullanışlı ve özellikle sosyal uygulanabilirliği) konusunda kapsamlı bilgiye ulaşmış ve kıymetli deneyimlere sahip 47 olmuştur. CDB kendi deneyimlerinden kalkınma finansmanının piyasa performansına dayalı uluslararası standardını takip etmeye, ulusal ekonomik ve mali güvenliği koruma amacıyla ülke kredisini kullanmaya ve kapsamlı ve uluslararası rekabet edebilme gücünü artırmaya devam etmek zorunda olduğu sonucunu çıkarmaktadır. İlâve olarak, kredi kültürü oluşturmak, hükümetlerin örgütsel ve koordinasyon gücü ile kalkınma finansmanının fon temin etme gücünü birleştirmek için, Banka sağlam, hızlı ve sürdürülebilir kalkınmayı sürdürmeye devam edecektir. Ayrıca, Banka mali aktif yönetimi ile kalkınma finansman bonolarını bütünleştirmeye devam edecektir, söz konusu kalkınma finansman bonoları ikincil/talî hazine bonoları olarak sayılabilir. Nihayet, CDB, bankacılık ve finansman prensiplerini en iyi biçimde uygulamak, sağlam bir kalkınma finansmanı kurumunun gelişmesini kolaylaştırmak için parti politik güçleri ve parti teşkilatı ile avantajlı bağlantılar kurmaya devam edecektir. Toplantıda, Banka 2004 yılındaki çalışması için bütün gereksinimlerini göz önüne sermiştir. Banka “Üç Temsilci” düşüncesine sadık kalacak ve Çin Komünist Partisi 16. Ulusal Kongresinin bütün üyelerinin hazır bulunduğu üçüncü oturumunun ve Merkezi Hükümetin Ekonomik Çalışma Konferansı’nın ruhunu tamamıyla yerine getirecektir. Banka kalkınma finansmanı vermeyi taahhüt etmektedir. Bu süreçte, Banka makroekonomik gelişmelere aktif olarak kendini uyarlayacak, özenle ve sebatla planlama, dengeli düzenleme ve koordinasyon, yakın işbirliği ve girişken kalkınma yapmaya çalışacak, bu suretle ulusal ekonomik ve malî güvenliğin korunmasına ve ulusun kapsamlı ve uluslararası rekabet edebilme gücünün arttırılmasına katkıda bulunacaktır. Özellikle, Banka aşağıda verilen faaliyetleri gerçekleştirecektir: 1. Banka verilen kredilerin anapara taksitleri ve faizlerinin tahsilinin iyileştirilmesi, tahsil edilemeyen menkul değerler/hisse senedi ortaklıklarının (bad equity holdings) çözümü ve aktif kalitesinin konsalidasyonu ve korunması üzerinde yoğunlaşmaya devam edecektir. 2. Proje geliştirme, proje değerlendirme ve kredi verme aşamalarında, Banka sıkı kredilendirme koşulları uygulayacak ve merkezi hükümetin ve Çin Halk Bankası’nın uyum politikalarına uygun olarak risk önlemeyi artıracaktır. 3. Banka önceden planlama yapacak ve bunu dengeli düzenleme ve koordinasyon vasıtasıyla geliştirecektir. Banka projeleri ve hedefleri öncelik sırasına göre 48 sınıflandırma veya derecelendirme yöntemiyle ve bir öncelik esasına dayalı olarak en önemli projeleri ve sosyal stabilizasyon projelerinin kredilendirilmesine devam ederek, en elverişli biçimde kredi verme işini yapacaktır. 4. Banka hazine işlemleri yönetimini güçlendirecek ve finansman bonosu ihracı ve ilgili işleri geliştirmeye devam edecektir. 5. Banka kredi kapsamının geliştirilmesini artıracak, kredi yönetimini yükseltecek, banka çapında kredi risk kontrol/denetim mekanizmasının yerli yerine oturtulması konusunda yoğunlaşacak ve belirli bir temele dayalı olarak kredi boyutunu artırmada ve kredi yönetimi işinde düzenli ilerleme sağlayacaktır. 6. Banka temel işini pekiştirecek, işletme ve yönetim performansını iyileştirecek, kurum içi sistemin kalitesini artıracak, iş koordinasyonunu ve işletme etkinliğini iyileştirecektir. 7. Banka hem iç hem de dış kaynaklarla iyi bağlantılar kurarak eğitim işini ilerletecek ve yoğun eğitim ve bilgi alışverişini yürütecektir. 8. Parti geliştirme ve yönetim ekibini geliştirme girişimini devam ettirecektir. Banka iş pozisyon risklerini izlemeyi sürdürecek ve bu suretle parti üyeleri arasında doğruluğa ve yüksek standartlı ahlak sistemlerine uymayı artıracaktır. Her zaman olduğu gibi, Banka çalışanların çeşitli alanlarda yeterli ve ehil olmalarına imkan vermek ve onları üstün başarı sağlamaya motive etmek ve yaptıkları her şeyden hoşnut olmaları için koşulları ve fırsatları yaratmayı taahhüt edecektir. 4) Çin Kalkınma Bankası Guangdong Sıvılaştırılmış Doğal Gaz Taşıma (Liquefied Natural Gas-LNG Transportation) Projesine Kredi Veriyor 19 Aralık 2003’de, Çin Kalkınma Bankası (CDB) Guangdong Sıvılaştırılmış Doğal Gaz Taşıma Projesini (“Taşıma Projesi”) desteklemek için Pekin’de 301,87 milyon ABD$’lık kredi mukavelesi onaylamıştır. Taşıma Projesi, Devlet Konseyi’nin onayladığı Guangdong Sıvılaştırılmış Doğal Gaz Taşıma Projesinin önemli bir destekleyici tarafıdır ve Çin’in şimdiye kadar ilk Sıvılaştırılmış Doğal Gaz ithalat programıdır. Taşıma Projesinin toplam yatırım tutarı 402,5 milyon ABD$’ını aşmaktadır ve iki tane 147.000 m3’lük GTT96 perdeli tip tankı yalıtımlı Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) taşıyıcılardan oluşmaktadır. Çin Tacirler Grubu (China Merchants Group) ve Çin Okyanus Nakliyat (Grup) Şirketi (COSCO) bu 49 projenin Çinli sponsorlarıdır. Yabancı hissedarlar Woodside, BP (Avustralya), Shell (Avustralya) ve dünyanın önde gelen diğer şirketlerinden oluşmaktadır. Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) taşıyıcı inşaatı/yapımı endüstri tarafından kargo/yük gemisi yapım girişimi olarak takdir edilmekte olup, en yüksek katma değeri sağlamaktadır. Fakat yapım süreci esnasında en yüksek standartlı teknoloji uzmanlığı ve son derece sıkı kalite kontrolü gerektirmektedir. Yapım/inşa mukavelesinin başarılı teklif sahibi Hudong Zhonghua Gemi Yapım Grubu olup, LNG taşıyıcılarını Fransız gemi yapımcısı Chantiers de I'Atlantique ile birlikte inşa edecektir. Taşıma Projesi LNG taşıyıcılarının inşası, Çin’in bu konudaki ilk teşebbüsünü ve Çin’in şimdiye kadar ilk LNG ithalat programının tamamlanmasının sağlanmasını göstermektedir. Söz konusu proje Çin’in kendi LNG nakliye filosunu geliştirmek için bir başlangıç projesini temsil etmektedir ve Çin’in nakliye ve gemi yapım endüstrilerinin geliştirilmesi ve ulusal enerji arzının güvenliğini ve güvenirliğini garanti altına almak için son derece önemlidir. Devletin kalkınma finansman kuruluşu olarak, CDB, devletin izin verdiği ülke kredisinden yararlanmaktadır. Kuruluşundan beri, devletin çok sayıda önemli projesini destekleyen CDB, altyapı, temel endüstri, omurga endüstri, ileri teknoloji ve diğer uzun-vadeli finansman projelerinin temel finansörü olarak göze çarpmaktadır. Geçen birkaç yıl boyunca, CDB kalkınma finansmanının avantajını en iyi şekilde kullanmak için, hem kredinin hem de yatırımın sistematik bir plana göre artırılması ve finansman sisteminin genişletilmesi konusunda yoğunlaşmıştır. Kurumsal gelişmeyi ve piyasanın büyümesini hedefleyen CDB, kurumsal yetersizlikleri ve piyasa aksaklıklarını düzelterek ulusun toplam rekabet edebilirlik gücünü artırmak, ekonomik ve mali güvenliğini korumak için, proje yapma ve sistem geliştirme konusunda çifte başarı kazanmaya çabalamaktadır. Şimdi, diğer projelerde olduğu gibi, CDB Guangdong LNG taşıma projesine fon temin etmek için önemli finansal hizmetler sunmak ve projenin eksiksiz başarısı için sağlam bir tesis kurmak amacıyla çok çalışmaktadır. 5) Batı Çin’in Kalkınmasına Daha Geniş ve Daha Büyük Destek Vermek İçin Çin Kalkınma Bankası Ningxia ve Qinghai Şubelerini Hizmete Açtı 50 12 ve 13 Şubatta, Çin Kalkınma Bankası (CDB) sırasıyla Ningxia Ulusal Özerk/Otonom Bölgesi Şubesi ve Qinghai Eyaleti Şubesini hizmete açmıştır. Her iki şubenin açılması, merkezi hükümetin Batı Kalkınma stratejisini uygulamak ve Ninxia ve Qinghai eyaletlerinde ekonomik kalkınmayı ve sistemin gelişmesini desteklemek için görevlendirilen gerekli bir girişimdir. Bugüne kadar CDB Batı Çin’de 11 şube açmıştır. İki şubenin açılmasından önce, CDB Ningxia Hui Ulusal Özerk Bölgesi ve Qinghai Eyaleti hükümetleri ile kalkınma finansmanı işbirliği seminerleri düzenlemiştir. CDB Guvernörü Chen Yuan, Ningxia ve Qinghai şubelerinin açılmasının “Üç Temsilci” düşüncesine ve Çin komünist Partisi 16. Ulusal Kongresinin bütün üyelerinin hazır bulunduğu üçüncü oturumunun ruhuna katkıda bulunmasında bankanın diğer önemli bir adımını gösterdiğini ifade etmiştir. Guvernör, CDB’nin Batı Çin’in Kalkınma stratejisini yerine getirmek ve Ningxia ve Qinghai’deki ekonomik ve sosyal gelişmeyi desteklemek için kalkınma finansmanı vermeyi taahhüt etmiştir. CDB yerel hükümetlerle işbirliğini daha fazla artırmak suretiyle; kalkınma finansmanı işbirliği mekanizmasını ve finansman platformu (programı) oluşturmak için hükümetle birlikte çalışarak kurumsal yönetişim yapısını, tüzel kişi geliştirmeyi (girişimci geliştirme), nakit akımını ve kredi miktarını artırmaya çabalamaktadır. Banka, yüksek kaliteli aktifler ve etkin finansman sağlamak suretiyle hem proje geliştirme hem de kurumsal gelişme cephelerinde başarılar elde etmeye gayret göstermektedir. Ningxia Hui Ulusal Özerk Bölgesi ve Qinghai Eyaleti’nin toplantıdaki mevcut önderliği, Ningxia ve Qinghai şubelerinin açılmasının CDB’nin taahhüdünü, Ningxia ve Qinghai’nın ekonomik ve sosyal gelişimini ve genel olarak Batı Çin’in gelişiminin desteklenmesinde güvenini tamamen kanıtladığı görüşü ile aynı fikirdedir. Söz konusu bölge yöneticileri ayrıca her iki şubenin Ningxia ve Qinghai’de hızlı, sağlam ekonomik ve mali gelişme için yapıcı destek sunmaya çok iyi hazırlandıklarının da altını çizmektedir. Devletin kalkınma finansman kurumu olarak, CDB yerel hükümetlerle işbirliğine, sistemin ortak/müşterek desteklenmesine, kredinin artırılmasına ve yerel ekonomilerin desteklenmesine büyük önem vermektedir. 1994 yılında kuruluşundan beri, CDB toplam olarak 1,6 trilyon RMB tutarında kredi dağıtmış olup, altyapı, temel endüstri, omurga endüstri ve bunlara ek olarak ikincil (tali) projeler alanında önemli ulusal veya yerel projelerin geliştirilmesine büyük destek vermiştir. Verilen krediler 51 ayrıca ekonomik kalkınmayı engelleyen tahditlerin hafifletilmesine yardımcı olmuş ve yerel ekonomik büyümeyi teşvik etmiştir. Özellikle, 1998’den başlayarak, yeni koşullara karşılık olarak, CDB yatırımların sürüklediği büyümeyi kolaylaştırmak ve etkilemek için kendi ülke kredisini kullanmış ve elektrik, yol, anayol, petrol ve petrokimya, telekom, vb. önemli endüstrilere verdiği kredi toplamı 1.143,7 milyar RMB’ye ulaşmıştır. Devletin önemli projelerinin kredi ihtiyaçlarının %80’ini karşılamış olan CDB, bu destekleri için gerekli olan kredi ihtiyacının yaklaşık üçte birini hazine bonosu gelirleriyle sağlamıştır. CDB’nin kredi portföyünün yaklaşık yarısı Çin’in orta ve batı bölgelerine gitmektedir. Yine, kredilerin 357,5 milyar RMB’si Batı Çin’in kullanımına ayrılmış olup, bu miktar bölgenin kalkınmasına önemli bir katkı sağlamaktadır. 2003 döneminde, dünyanın önde gelen piyasa performansını elde etmiş olan CDB’nin, 2003 sonu itibariyle, Donuk Kredi oranı %1,34 ve Donuk Aktif oranı %1,88 olarak gerçekleşmiştir. Banka bu önemli performansıyla, bir kalkınma finansman kurumunun ayrılmaz bir parçası olmak için doğru yolda olduğunu kanıtlamıştır. Yıllar boyunca CDB, Ningxia ve Qinghai ile yakın işbirliği geliştirmiştir. 2003 sonu itibariyle, CDB sırasıyla Ningxia ve Qinghai’ya 9 milyar ve 17,2 milyar RMB tutarında kredi vermiştir. Bu krediler esas itibariyle enerji, ulaşım, kentsel altyapı, vb. alanlardaki bir dizi önemli projeye kanalize edilmiştir. Süreç içinde, CDB hükümetlerin örgütsel gücü ile bankanın finansman gücünü birleştirmiş ve kalkınma finansmanı işbirliği mekanizmasını, kredi programını ve riski önlemek amacıyla kurumsal çerçeveyi geliştirmek için, her düzeyde yerel hükümetlerle, devlet daireleri ve sanayilerle ortaklıklar kurmuştur. Sistemi ve kuralları geliştirerek ve piyasayı eğiterek sistem yetersizliklerini ve piyasa arızalarını düzeltmeye gayret eden CDB, yerel kaynakların ve kredinin kullanımını kolaylaştırmakta ve sağlam bir yatırım ve finansman sisteminin kurulmasını desteklemektedir. Bu ve benzeri çabaları sayesinde CDB, yerel ekonomilerin müşterek ve uyumlu kalkınmasını ve onun kalkınma finansmanı uygulamasını mümkün kılmış ve genel olarak Batı Çin’in kalkınmasında ve özel olarak Ningxia ve Qinghai’nin ekonomik kalkınmasında önemli bir rol oynamıştır. CDB yetkililerine göre, Ningxia ve Qinghai şubelerinin açılması; Bankanın “aklı başında” olmanın avantajlarından yararlanmasına, Bankanın stratejik ekonomik yeniden yapılandırmaya desteğini artırmasına 52 ve yerel idarelerin rekabetçi avantajlarının ve karşılaştırmalı üstünlüğünün sıraya konulması için yerel idarelere yardım etmesine imkân verecektir. Böyle olmak sıfatıyla, ülkenin her tarafında hali vakti yerinde bir toplum oluşturmak için “temellerin” ve “omurgaların” büyümesine ve gelişmesine, sistem ve kurumsal yapı vasıtasıyla kapsamlı ve uluslararası rekabet edebilme gücünün güçlenmesine, yenilik yapılmasına ve yerel mali, ekonomik ve sosyal güvenliğin korunmasına yardım edebilecektir. Bankanın temel hedefi ulusun Batı Çin Kalkınma stratejisinin ve Çin’in hali vakti yerinde bir topluma dönüştürme tasarısının daha hızlı ve daha iyi gerçekleştirilmesini mümkün kılmaktır. 2.3.3. Çin’de Makro-ekonomik Koşullar 1) İstikrarlı ekonomik büyüme ve düşük enflasyon • Dünya ekonomisi yavaşlarken, Çin ekonomisi düşük enflasyonlu ve yüksek etkinlikle güçlükleri yenme yeteneği olan büyümeyi sürdürmektedir. GSYİH büyümesinin 2001’de %7,3’e ulaşması beklenmektedir. • 2002’de Hükümet yurtiçi talebi artırmaya, gelecekteki problemleri, ihtiyaçları ve değişmeleri önceden tahmin edip, ona göre mali politika uygulamaya devam edecektir. Ekonomik büyüme yüksek bir seviyede tutulacaktır. • Geçtiğimiz beş yıl içinde enflasyon oranı düşük seviyede tutulmuştur. 2) Gelecekteki problemleri, ihtiyaçları ve değişmeleri önceden tahmin edip, ona göre uygulanan mali politika, • Gelecekteki problemleri, ihtiyaçları ve değişmeleri önceden tahmin ederek uygulanan mali politikalar önemli bir faktör olup, Çin ekonomisinin göreli olarak hızlı bir büyümeyi sürdürmesini mümkün kılmaktadır. • Ekonomik büyüme önemli derecede arttırılmış sistem içi canlılığı göstermektedir. • Hem devletin ve hem de diğer ekonomik kurumların sabit aktif yatırımları göreli olarak yüksek bir büyüme kaydetmiştir. • Merkezi hükümetin malî açığı emniyetli, makul aralıklarda kalmaktadır. 3) Satınalma Gücü Hep Aynı Kalan Para Durumu (Neutral Monetary Stance) • Para arzı ve faiz oranı seviyesi ekonomik büyüme gereklerine genellikle uygundur. 53 • Ulus ılımlı bir para politikası izlemeye devam etmektedir. İstikrarlı para ve kredi arzı büyümesini desteklemek için PBOC (Çin Halk Bankası –Bizdeki adıyla Merkez Bankası-People’s Bank of China) ve CBRC (Çin Bankacılık Düzenleme Kurulu – Chine Banking Regulatory Commission) açık piyasa işlemlerinin ve düzenleme çalışmalarının artmasını beklemektedir. 4) Ödemeler Dengesi • Son birkaç yıl içinde, Çin yüksek doğrudan yabancı sermaye yatırımı girişlerini ve yüksek bir döviz rezervi seviyesini sürdürmüştür. • Dış ticaret ticaret hacmi istikrarlı bir büyümeyi sürdürmekte olup, 2003 yılında 990 milyar ABD$’ına ulaşmaktadır. 5) Dış Pozisyon • Yükselen dış borçlar konusunda Çin Hükümeti göreli olarak tedbirli bir tutum takınmaktadır ve toplam dış borçlarını 180 milyar ABD$’ı civarında sınırlandırmaktadır. 6) Güçlü Reform Performansı (Strong Reform Track Record) • 1978-1979 – Tarım reformu, “Açık Kapı Politikası”nın başlangıcı, • 1980 – İlk Özel Ekonomik Bölgeler (Serbest Ticaret Bölgeleri) kuruldu, • 1980 ortasında – Fiyat Reformu, • 1981 – İlk Menkul Kıymetler Borsası kuruldu, • 1983 – Enflasyonu kontrol altına almak için sıkı para ve maliye politikaları, Çinli şirketler uluslararası hisse senetleri piyasalarına faydalanma imkânına kavuştu, • 1994-1995 – Bankacılık, döviz ve vergi reformu, Şirketler Kanununun yasalaşması, • 1996 – Cari hesabın yabancı paralara dönüştürülmesi, • 1997 – Kamusal Sermayeli İşletmeler (State-Owned Enterprises) reformu hızlandırıldı, • 1998 – Devlet yönetiminin yeniden yapılandırılması, devam eden bankacılık. Kamusal Sermayeli İşletmeler (SOE) ve sosyal güvenlik reformu, 54 • 1999-2001 – Bankacılık, Kamusal Sermayeli (SOE) İşletmeler reformu hızlandırıldı. 7) Sağlam ve Etkin Bankacılık Sisteminin Kurulması Merkez Bankası • Yeni merkez bankası yapısı 1999’da kuruldu • Finansman kurumları sektörü gözetim ve denetimi – daha iyi sorumluluk ve sıkı uygulama • Beş gruplu sistem vasıtasıyla bankacılık aktiflerinin yeniden sınıflandırılması Ticaret Bankaları • 1994’de iktisadi politika ve ticari kredilendirme fonksiyonları ayrıldı • 1998’de dört kamusal sermayeli ticari bankanın sermaye yapısı değiştirildi • 1999’da Donuk Kredileri Yönetmek üzere Aktif Yönetim Şirketleri (Asset Management Companies) kuruldu. 8) Çin Sermaye Piyasalarının Gelişimi • Shanghai ve Shenzhen menkul kıymet borsaları sırasıyla 1990 ve 1991’de kuruldu, • 1984’de ilk defa kamusal sermayeli bir şirketin hisse senetleri (A-Tipi) piyasaya ihraç edildi ve 1991’de yabancı yatırım şirketinin hisse senetleri (B-Tipi) borsaya kote edildi. • Menkul kıymetler piyasasını gözetip denetlemek için Çin Menkul Kıymetleri Düzenleme Kurulu kuruldu. • Çin Halk Cumhuriyetinin Menkul Kıymetler Yasasının ve diğer geçerli düzenlemelerin Yürürlüğe konulması, • Borsaya kote edilen şirketlerin hakkında kamuoyuna standartlaştırılmış ve artan açıklamalar, • Yurtiçi tahvil/bono piyasasının geliştirilmesi – ikinci en büyük RMB cinsinden bono ihraççısı olarak Çin Kalkınma Bankası etkili bir rol oynamaktadır. 55 2.3.4. CDB’nin Faaliyet Alanı ve Kredilendirme Faaliyetleri Piyasanın Özeti Çin Kalkınma Bankası (CDB) kendi faaliyetlerini iki büyük piyasada yürütmektedir; altyapıyı ve ekonomik kalkınmayı desteklemek için yurtiçi kredi verme/borç verme piyasası ve faaliyetlerine fon temin etmek için yurtiçi borç menkul kıymetleri piyasası. Banka, geçmişte uluslararası piyasalarda tahvil ihraç etmekteyken, yurtiçi piyasada likidite arttığı için bu piyasalardaki faaliyeti kısıtlanmıştır. Bankanın uluslararası borç piyasalarındaki faaliyetleri büyük ölçüde döviz cinsinden kredi temin etme ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Çin ekonomisinin %7-9 aralığındaki büyüme oranının sürdürülebilirliği, devam eden altyapı geliştirme ve öncelikli endüstri sektörlerindeki yatırımlara bağlıdır. Bu bakış açısıyla, Banka kredilendirme faaliyetlerini birkaç büyük endüstri sektöründe yoğunlaştırmıştır. Söz konusu sektörler; enerji/elektrik, yol, yol inşaatı, demiryolları, petrokimyasallar ve iletişim araçlarıdır. CDB’nin tek başına bu endüstri sektörlerine yaptığı fon temini Çin’de yurtiçi bankalar tarafından sağlanan toplam fonların üçte ikisini oluşturmaktadır. Çin ekonomisinde CDB’nin eşsiz bir itibarı ve önemli projelere büyük ölçekli finansman sağlama kapasitesi vardır. Bundan dolayı CDB, büyük altyapı projelerinin belirlenmesinde ve bu projeler için finansman desteğinin aracılık yükleniminde, merkezi ve eyalet hükümetleriyle yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. CDB’nin devlet daireleri ile etkin iş ilişkileri geliştirmesi, hem ticari olarak kendi ayakları üzerinde durabilmesine hem de hükümetin altyapı geliştirme planlarına uygun projeleri belirlemesine imkân vermektedir. Daha küçük bazı altyapı projelerinin finansmanı diğer yurtiçi ticaret bankaları tarafından üstlenilebilse de, CDB sendikasyonlu kredi düzenlemelerinde çoğu kez lider banka olarak hareket etmektedir. Bu durum CDB’ye kredi riskini dağıtma ve diğer yurtiçi ticari bankalarla cazip kredi fırsatlarından istifade imkanı vermektedir. Yurtiçi tahvil/bono piyasası halen devletin ve diğer finansman kurumlarının ihraç ettiği CDB tahvillerinin hâkimiyetindedir ve şirketlerin piyasada önemli bir etkisi yoktur. Bankanın yarı-özerk konumu nedeniyle, CDB tahvilleri yurtiçi tahvil piyasasında en likit ve en yüksek kaliteli tahviller arasındadır. Bundan dolayı da, CDB tahvilleri yatırımcılar tarafından büyük ilgi görmektedir. 56 Kredi Sendikasyonu ve İştirak 2001 ve 2002’de Çin’de kredi sendikasyonu ve iştirak faaliyetleri ilk defa CDB tarafından uygulamaya sokulmuştur. Sendikasyonlar yoluyla kredi oluşturmalar veya takip eden kredi satışları konusunda diğer finansman kurumlarıyla çalışmakla, CDB hem kredi riskini dağıtmış hem de diğer ticari bankalarla ilişkilerini geliştirmiştir. Daha da önemlisi, yine de, Çin’de genel olarak ekonomik kalkınmanın daha fazla desteklenmesi amacıyla ticari bankalar için bir önayak olabilecek uygulamalara öncülük etmiştir. Özellikle, bu düzenlemeler Bankanın sermaye kısıtları nedeniyle yapamayacağı finansman taleplerini karşılamasına imkan vermiştir. Ayrıca, ticari bankaların tek başına üstlenemeyeceği kadar büyük kredi taleplerinde, onların da cazip finansman fırsatlarına iştirak etmelerine fırsat verilmiştir. Banka 2003’de, bir projede lider sendikatör olarak yer almış olup, sendikasyon toplamı 19,4 milyar RMB’dir. Yine Bankanın 21 projeye ilişkin satılan iştirakler toplamı 12,6 milyar RMB olmuştur.. Hedeflenen Kalkınma Finansmanının Başarılı Örneği – Üç Geçit Projesi Üç Geçit projesi (Three Gorges project), Çin’de altyapının gelişmesini desteklemek için kullanılabilecek bir proje olup, Bankanın “Hedeflenen Kalkınma Finansmanı” yaklaşımının etkinliğini göstermektedir. 1992 yılında Devlet konseyi Üç Geçit İnşaatı ve Kalkınma Kurumu/Şirketi (Üç Geçit Projesi) için inşaat fonu kurulmasına karar vermiş ve Ocak 2003’de, Üç Geçit Projesi planlama ve fon toplama aşamasına geçebilsin diye Üç Geçit Projesi İnşaat Komitesi/Kurulu oluşturulmuştur. Üç Geçit Projesi’nin finansman ihtiyaçları oldukça büyük ve ilgili kredilerin yapısı uzun-vadeli idi. Miktar ve içerdiği koşulları bakımından ticari bankalar kredi verme konusunda gönülsüz davranmışlardır. Çin Kalkınma Bankası projeye 1994’den 2003 yılına kadar her yıl 3 milyar RMB olmak üzere toplam 30 milyar RMB kredi vermeyi taahhüt etmiştir. Bu finansmanın vadesi de 15 yıla kadar uzamıştır. Bankanın bu finansman teminini taahhüt etmesi, Üç Geçit Projesi’nin başlamasına imkan vermiştir. CDB’nin sağladığı finansmanla, Çin Üç Geçit Projesi Şirketi ("CTGPC"), projenin yönetiminden sorumlu ve aktiflerinin sahibi olan, bir kamusal sermayeli şirket olarak kurulmuştur. Hem finansman ve hem de yönetim danışmanlık hizmetleri bakımından CDB tarafından desteklenen CTGPC, faaliyetlerini planlandığı gibi başlattı. 1997’de, 57 projenin ilk aşaması başarılı bir biçimde tamamlandı ve CTGPC ilk defa yurtiçi borç piyasasına girerek şirket tahvillerinin ilk ihracı sayesinde 1 milyar RMB toplamıştır. Takip eden yıllarda, yurtiçi piyasada toplamı 16 milyar RMB olan ilâve borç tahvillerini de başarılı bir şekilde piyasaya sunmuştur. Sonunda, CTGPC başarılı bir biçimde Projenin çeşitli unsurları için yeterli miktarda finansman sağlamak amacıyla ticari bankaları ikna etti. 1998’de, Çin İnşaat Bankası ve Çin Sınai ve Ticaret Bankası sırasıyla her biri 4 milyar, 3 milyar ve 3 milyar RMB için üç yıllık kredi anlaşmasını CTGPC ile imzaladı. Uzun-vadeli krediler biçimindeki ticari bankalar tarafından yapılan yatırımlar, proje için devlet desteğinden piyasa ekonomisine geçiş sürecinin tamamlanmasını göstermektedir. Ağustos 2003’de iki adet 700.000 kilowatt’lık jeneratör üretime girdi, bu durum Üç Geçit Projesi’nin başlangıç işletmesini göstermektedir. Kasım 2003’de, Çin Yangtze Enerji Co. Ltd. şirketi ("CYPC"), Üç Geçit Projesi’nin devam eden finansmanı için kamu sermayeli bir girişim olarak kurulmuş ve 10 milyar RMB sermaye ile yurtiçi borsaya kote edilmiştir. Özet olarak, CDB’nin “Hedeflenen Kalkınma Finansmanı”nın başarısının en önemli unsurları aşağıda verilmektedir: • Bankanın projeye başlangıçta verdiği kredi, bütün fon temin etme faaliyetlerini yürütecek tüzel kurumların oluşmasına yardımcı olmuştur. Lider kreditör ve finansman danışmanı olarak, yönetimin iyi ticari uygulamalarla tutarlı, açık ve şeffaf bir çerçeve dahilinde yürütülen finansman konusundaki yaklaşımını desteklemiştir. • Onların yurtiçi borç piyasasında ve yerel menkul kıymetler borsalarında önemli düzeydeki faaliyetleri sayesinde, CTGPC ve CYPC şirketleri Çin’de sermaye piyasasının gelişmesine katkıda bulunmuştur. • Modern finansman raporlama ve planlama uygulamaları, CTGPC’nin yabancı yatırımcıların aşina olduğu bilanço ve kâr/zarar tablolarını hazırlamasını ve yönetmesini mümkün kılmıştır. Nakit yönetimi teknikleri ile birlikte, sermayeye dayalı getiri kavramı da uygulamaya sokulmuştur. • CTGPC birkaç yurtiçi ticari banka ile kredi ilişkisi kurmuştur. Daha da önemlisi, CDB yerel borç piyasalarında CTGPC’nin varlık göstermesine yardım etmiştir. 58 Bankanın yarı-özerk statüsüne ilâve olarak, kaynakların bir araya getirilmesi ve koordinasyonunda hükümetten alınan destekle, CDB Yangzi Nehri’nin sebep olduğu doğal felaketlerden Çin halkını ebediyen kurtarmaya yardımcı olabilmiştir. Ekonomik Kalkınmada Sıcak Konular Dengeli ekonomik kalkınma için CDB, hükümetin çağrısına karşılık olarak, daha geniş bir bakış açısıyla fırsatları belirlemek amacıyla çeşitli araştırmalar yürütmüştür. Bu tür araştırmalar, diğerleri yanında, Çin’in batı eyaletlerinin kalkınması konusunda yoğunlaşmıştır; Kuzey sanayi bölgelerinin yeniden canlandırılması ve kırsal kalkınmanın desteklenmesi (kırsal bölgeler, tarımsal girişimler ve çiftlikler) ve “sosyal faaliyetlerde yer alma” stratejisi vb. gibi. Çin’in Batı Eyaletlerinin Kalkınması Çin’in 12 batı eyaletinin kalkınması Çin hükümeti ulusal stratejisinin bir parçasıdır. CDB her zaman hükümetin batı eyaletlerinin kalkınmasını kapsayan bölgesel kalkınma politikalarını desteklemiştir. Bu eyaletlerin ihtiyaçlarını karşılamak, önemli projelerin başlangıç aşamalarında teknik destek kredileri sağlayarak ve belirli stratejik altyapı projelerine daha düşük faizli esnek kredi akışları vererek bölgeye özel önem vermek için CDB politikalarında ve yöntemlerimde belirli düzeltmelere gitmiştir. 2003’de, Banka batı bölgesinin kalkınmasıyla ilgili hükümetin maliye ve kredi politikalarının etkisi konusunda detaylı araştırmalar yürüttü. Bu araştırmaların sonuçları CDB tarafından “Batının Kalkınmasına Destek, Yatırım ve Finansman Çerçevesinin Oluşturulması üzerine Yorumlar”da özetlendi ve Devlet Konsey’inin Batı Kalkınma Ofisine (WDO) sunuldu. Bankanın amacı finansman kıtlığını çözmenin yanında, yerel idareler ve kurumsal müşterilerle çalışma vasıtasıyla sağlıklı bir finansman piyasasının gelişmesini desteklemektir. Bankanın çabaları yönetim kapasitelerinin, kurumsal yönetişim ve kurumsal müşterilerin nakit akımlarının iyileştirilmesi; ilâve olarak bu özel bölgede bir kredi kültürünün gelişmesi konusunda yoğunlaşmıştır. Banka, yerel hükümetlerin anlayış ve desteği ile batı eyaletlerinin kalkınmasında giderek artan önemde bir rol oynamıştır. 2003’de, Batı Kalkınma Ofisi (WDO) ile birlikte, batı bölgesinin stratejik kalkınması üzerine bir seminer düzenleyen Banka, bunun sayesinde, bölgenin altyapı, ekonomik ve çevresel kalkınmasını desteklemek için geniş bir dizi teknik destek kredileri konusundaki fırsatları belirlemeye çabalamıştır. 59 Kuzeydoğu Endüstriyel Bölgelerin Yeniden Canlandırılması Kuzeydoğu endüstriyel bölgelerin yeniden canlandırılması, Çin halkının yaşam standartlarının iyileştirilmesi doğrultusundaki çabalarda, yeni seçilen Çin hükümetinin temel amaçlarından biridir. Bir kalkınma bankası olarak CDB’nin, hükümetin hedeflerine ulaşmasına yardım etme yükümlülüğü bulunmaktadır. 2003’de, Banka bu endüstriyel olarak zengin bölgelerin canlandırılması için ihtiyaç duyulan çabalar konusunda yoğunlaşan araştırmalar yürüttü. Bu araştırmalar, bölgesel ekonomik kalkınma analizleri, ulusal ve yerel devlet görevlileri ile yapılan detaylı görüşmeleri ve bölgenin yeniden canlandırılması için etkin araçlar konusunda düşüncelerini müzakere etmek amacıyla üst düzey işletme yöneticileriyle yapılan görüşmeleri kapsamıştır. Bu araştırmanın sonuçları, Bankanın düzenlediği Kuzeydoğu Bölgesinin Geliştirilmesi ve Kalkınmaya-yönelik Finansman konulu sempozyumunda ve Çin Halk Bankası (Merkez Bankası) ve Çin Bankacılık Düzenleme Kurulu’nun sponsor olduğu Finansal Yürütme Forumunda sunulmuştur. Banka bu bölgede çabalarını etkin bir biçimde yoğunlaştırmaya dönük belirli prensipler geliştirmiştir. Bu prensipler Bankanın Çin’in batı eyaletlerinde kullanmakta olduğu prensiplere benzer bir yaklaşımı yansıtmakla birlikte, bu prensipler belirli kamu sermayeli işletmelerin çekirdek rekabet gücünü iyileştirmek için yapılan yeniden yapılandırma çalışmaları dahil olmak üzere, global olarak rekabet edebilir ve ticari olarak kendi ayakları üzerinde durabilen işletmeleri desteklemek için bölgedeki büyük endüstriyel şirketlerin mevcut altyapısını geliştirmeye ve dönüştürmeye dönük olarak planlanmıştır. Banka, kuzeydoğu sanayi bölgesinin yeniden canlandırılması için çözüm yolunun ekonomik yeniden yapılandırma olduğuna inanmaktadır ve finansman sağlamanın yanında teknik yardım vermeye de hazırdır. Banka ayrıca herhangi bir yeniden yapılandırmadan çıkan potansiyel sonuçları iyi anlamaktadır ve bu bölgelerle ilgili işsizlik, iş eğitimi ve çeşitli unsurların sebep olduğu sosyal güvenlik ihtiyaçları gibi meselelere çabaları yönlendirmek için bölgeye özgü tedbirler almaktadır. 2003’de, Liaoning eyaleti işsizlik sigortası fonu için 640 milyon RMB tutarında finansman sağlamayı taahhüt eden Banka 200 milyon RMB’sını ödemiştir. Bankanın desteği işsizlik sigortası fonunda kısa-vadeli ödeme sıkıntısını hafifletmiş ve çok sayıda işçinin geçici olarak çıkarılmasının yaşandığı bir bölgeyi hükümetin istikrara kavuşturmasına yardımcı olmuştur. 60 Kırsal Kalkınma Kırsal alanda yaşayan çiftçilerin ortalama gelirini artırmak için modern tarım tekniklerinin geliştirilmesi, Çin nüfusunun büyük bir bölümünün yaşam standartlarında devam eden iyileşme için gereklidir. 2003’de, Banka, Çin hükümetinin bu alandaki kalkınma hedeflerini (planlı kentleşme, tarıma dayalı sanayileşme ve küçük tarım finansmanı) desteklemek için tarım, kırsal bölgeler ve çiftçiler konusunda araştırmalar düzenlemiş ve üç belirli girişim tespit etmiştir. Kent altyapı inşaatı finansmanındaki başarılı deneyimlerine destek verilmesiyle, Banka aşağıdaki konularla ilgili kapsamlı çalışmalar yürütmüştür: (i) kırsal alanlardaki küçük şehirlerde ve kasabalarda altyapı projelerinin finansmanı ve; (ii) ülkenin başlıca küçük şehirleri ve kasabaları için kalkınmaya dönük bir yatırım ve finansman çerçevesinin geliştirilmesi için ilk planlama. Banka İnşaat Bakanlığı ile ortaklaşa küçük kentlere ve kasabalara deneme projesi kredileri vermek, yönetişim yapısını, performansını ve kredi çerçevesini iyileştirmek ve politika geliştirmede, endüstriye yol göstermede ve koordinasyonundaki yetkili kişilerin denetleme rollerinin desteklenmesiyle finansman risklerini azaltmak için birlikte çalışma kararı almıştır. Banka Devlet Konseyi’nin kıdemli görevlileri ile görüşerek, büyük ölçüde bu görevlilerle yapılan müzakereler ve tarımı kredilendirmedeki deneyimi sayesinde, riskleri denetim altına alma ihtiyacını belirleyen tarıma dayalı sanayileşme girişimlerini finanse etmeye dönük bir yaklaşım geliştirmiştir. Halihazırda tarıma dayalı sanayileşme ile ilişkisi olan işletmeler üzerinde SARS’ın ağır etkilerinden kurtulmasına daha fazla yardımcı olmak için, Banka Devlet Konseyi’ne hastalığı (afeti) iyileştirme kredileri verme konusunda öneriler sunmuştur. Tarıma-dayalı sanayileşme kredi programının deneme projesi de Shandong eyaletinde başlatılmış ve bu tür girişimlerin devreye sokulmasının 2004 yılında da devam ettiği tahmin edilmektedir. Bankanın Kredilendirme Sonuçları 2003’ün sonunda Banka, 2002 yılına göre %27,2 oranında bir artışıla, 1.139,9 milyar RMB kredi bakiyesine ulaşmıştır. 2003 yılında 243,7 milyar RMB tutarında yeni kredi verilmiş olup, bunun 227,3 milyar RMB’si RMB cinsinden ve 16,4 milyar RMB’si ABD doları eşdeğerindendir. 61 Bankanın toplam kredi bakiyesinin yaklaşık %6,3’ünü teşkil eden döviz kredileri genel olarak yabancı teknoloji, malzeme, ekipman ve en önemli projelerle ilgili danışmanlık hizmetlerinin devralınması, girişi ve uygulanması için sağlanmıştır. Bu krediler normal olarak belirli orta ve uzun-vadeli sermaye finansmanı ihtiyaçlarını karşılamak için planlanmıştır. 2003 yılı sonu itibariyle, Bankanın altyapı ve temel endüstrilere verdiği kredilerin miktarı 1.090,4 milyar RMB olmuştur ve bu tutar Bankanın yıl sonundaki toplam kredi portföyünün %95,7’sini oluşturmaktadır. 2.4. Finansman/Fon Temini Kaynakları Bankanın fon temini büyük ölçüde krediye sebep olan ihtiyaçları tarafından belirlenmektedir. Banka yıllar boyunca borç senedi (debenture) ihracı, devlet özel vergi programı ve interbank para piyasası (bankaların kısa vadeli olarak birbirlerinden ödünç para alıp verdikleri para piyasası) dahil olmak üzere, çeşitli fon temin kaynakları geliştirmiştir. Banka ayrıca belirli bir seviyede müşteri mevduatlarını saklamaktadır, ancak bu tür mevduatlar Bankanın müşteri kredilendirme faaliyetlerinin yol açabileceği miktarla sınırlıdır. Bankanın finansman temininin büyük çoğunluğu hâlâ yurtiçi ve yurtdışı piyasalarda ihraç edilen tahvillerden gelmekte olup, CDB’nin Çin hükümetinden aldığı destekten ve ülke kredisini etkin bir biçimde seküritize9 edilmesinde maliyet avantajını kullanmaktadır. 2.4.1. Yurtiçi Finansman Temini CDB, Maliye Bakanlığının arkasından, Çin’de ikinci en büyük tahvil ihraççısı olmaya devam etmektedir. Bununla birlikte, interbank tahvil piyasasında, CDB’nin ihraç hacmi 2003 yılında ilk defa Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen hazine bonolarını geçmiştir. CDB yıl boyunca, toplamı 420 milyar RMB’ye ulaşan borç menkul kıymetleri10 ihraç etmiştir ve bu miktar bir önceki yıla göre %68’lik bir artışı göstermektedir, yine bu miktarın 340 milyar RMB’si orta-uzun vadeli ve 80 milyar RMB’si kısa vadelidir. 9 Securitize= İpotekli krediler gibi konsolide etmek ve menkul kıymetler biçiminde halka yeniden satış için diğer yatırımcılara satmak anlamında kullanılmaktadır. 10 Debt securities= Bir borcu kanıtlayan sabit obligasyonlar (senet) olup, genelde gelecekte belirlenmiş bir tarih veya tarihlerde ödenir. 62 CDB en büyük ihraççılardan biri olarak, Çin’de büyümeye yönelik fakat dengeli bir tahvil/bono piyasasını geliştirmeye çabalamıştır. 2003’de, yatırımcıların daha teferruatlı taleplerini karşılamak için yeni ürünlerin piyasaya arzı vasıtasıyla bu alandaki çabalarına devam etmiştir. Vadeli teslimatlı (borsada ilerdeki bir tarihte teslim) ve faiz oranı swap opsiyonları olan tahvilleri piyasaya sürmenin yanında, SARS tahvilleri gibi özel amaçlarla ihraç edilen birkaç çeşit tahvili ihraç etmiştir. Posta tasarruf kurumları, ulusal sosyal güvenlik sistemi ve sigorta şirketleri gibi, diğer potansiyel finansman temin kaynaklarını keşfeden CDB, 2003’de, 2 milyar RMB’lik ilave finansman temin kapasitesi olan, Ulusal Posta Tasarruf Kurumu ile bir anlaşma imzalamıştır. 2.4.2. Yabancı Para (Döviz) Temini CDB’nin döviz temin kaynakları esas itibariyle ihracat kredisi hizmetleri, denizaşırı veya yurtiçi tahvil ihraçları, uluslararası sendikasyon kredileri ve yabancı hükümetlerden gelen kredilerden oluşmaktadır. Döviz temini büyük ölçüde Bankanın kredilendirme seviyesine bağlıdır. 2003’de, döviz finansmanı cinsinden toplam 1,5 milyar ABD$’ı toplayan Banka, bunun 500 milyon ABD$’ını yurtiçi tahvil piyasası vasıtasıyla ve diğer 500 milyon ABD$’ını yurtiçi borçlanmalarla toplamıştır. İlâve olarak da, döviz işlemleri vasıtasıyla yurtiçi piyasadan 500 milyon ABD$’ı satın almıştır. CDB’nin kredi portföyünün kalitesi ve bir devlet bankası olarak statüsü/itibarı sayesinde, Bankanın uluslararası kredi değerliliği (credit rating) yurtiçi bankalar arasında en güçlüsü olmaya devam etmektedir. Geleceğin problemlerini, ihtiyaçlarını ve değişmelerini önceden tahmin edip ona göre hareket etmek sayesinde, CDB uluslararası kredi değerliliği kuruluşlarının önünde şeffaflığını artırmıştır. Bankanın uzun-vadeli borç değerliliği Moody’s tarafından yıl sonunda BAA1’den A2’ye yükseltilmiş olup Çin’in ülke değerliliği ile tutarlıydı. 2004’ün başında, Standard & Poor Çin’in ülke değerliliğine ilâve olarak CDB’nin değerliliğini de BBB’den BBB+’ya yükseltmiştir. İlâve olarak, geçmişte olduğu gibi, FITCH ve Japonya’nın Derecelendirme ve Yatırım Enformasyon Şirketi’i de Çin’in ülke değerliliği ile tutarlı olan kredi değerliliğini CDB’ye vermiştir. Önde gelen global bankalar ve denizaşırı düzenleyiciler tarafından benimsenen risk değerlendirme metodolojilerinin tam bir analizinden sonra, Banka kendi risk değerlendirmesi için iki boyutlu bir değerlendirme sistemini geliştirmiştir. Bu sistem şu noktalar üzerinde yoğunlaşmaktadır: (i) Bankanın 63 işletme faaliyetlerinin temel (inherent) riski (düşük/orta/yüksek) ve (ii) risk yönetim kapasiteleri (güçlü/kabul edilir/zayıf). Her bir skor/puan önce bağımsız olarak değerlendirilmekte ve toplam değerleme temel riskin seviyeleri ve Bankanın risk yönetiminin kalitesinin kombinasyonuna dayalı olarak belirlenmektedir. Toplam değerlemeler üzerinde son bir gözden geçirme ve düzeltme, belirli risk biriminin (artan/istikrarlı/azalan) gelecekteki hareketli trendi üzerinde düşündükten sonra yapılmaktadır. İlk değerlendirmeler ayrı ayrı birimler tarafından yapılmaktadır ve nihaî sonuçlara ulaşmak ve yönetimin dikkatini çekmesini gerektiren en üstteki 10 risk alanını belirlemek için ayrı birimlerin bulduğu sonuçlar Aktif-Pasif Yönetimi Komitesi (Asset Liability Management Committee: ALCO) tarafından gözden geçirilmektedir. Daha sonra toplam risk göstergelerini içeren bir rapor hazırlanmakta ve Guvernöre sunulmaktadır. Operasyon birimleri belirlenen riskleri azaltmak için politikaların ve yöntemlerin uygulanmasından sorumludur. Risk Yönetimi Kalitesi Güçlü Kabul Edilir Zayıf Yüksek Seviye 3 Seviye 4 Seviye 5 Temel risk Orta Seviye 2 Seviye 3 Seviye 4 Düşük Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3 Seviye 1: güçlü risk belirlemesi ve yönetim kapasitesi olan düşük temel risk Seviye 2: nispeten güçlü risk belirlemesi ve yönetim kapasitesi olan düşükten ortaya temel risk Seviye 3: ortalama risk belirlemesi ve yönetim kapasitesi olan orta temel risk Seviye 4: zayıf risk belirlemesi ve yönetim kapasitesi ile ortadan yükseğe temel risk Seviye 5: risk belirlemesi ve risk yönetim kapasitesi olmaksızın yüksek temel risk Risk Matrisi 2.5. Risk Yönetimi CDB 2003’ün dördüncü çeyreğinde, yukarıdaki matris sistemini ve diğer değerlendirme kriterlerini bir görüş oluşturmak amacıyla kullanarak, Bankanın bütün faaliyet alanlarında kredi, piyasa ve işletme (faaliyetle ilgili) riskinin değerlendirmesini tamamlamıştır. Bütün sonuçlar bir Risk Profili Raporunda özetlenmiş olup, Aktif-Pasif Yönetimi Komitesine (ALCO) sunulmuştur. İlâve olarak Banka risk yönetmede yönetimin çabalarının etkinliğini değerlendirmek için kıstas (mihenktaşı) risk ölçüsü geliştirmiştir. CDB belli başlı üç risk tipine maruz kalmaktadır: (i) kredi riskleri; (ii) piyasa riskleri; ve (iii) işletme risk. Kredi Riski Kredi riski, bir borçlu CDB ile yaptığı kredi sözleşmesindeki yükümlülüğünü yerine getiremediği zaman ortaya çıkan bir risktir ve CDB’nin karşılaştığı en önemli risktir. Bankanın kredilendirmesinin yapısı veri iken –büyük kredi bakiyesi, uzun vade ve 64 birkaç endüstride fazla yoğunlaşma– etkin kredi riski yönetimi Bankanın üst risk yönetiminin önceliğidir. CDB’nin kredi riski yönetiminin yaklaşımı aşağıda verilen ana unsurlardan oluşmaktadır: 1. Aracılık yüklenimi (underwriting), kredi yönetimi ve risk izleme fonksiyonlarının ayrımı/ayrılması, 2. Dışa dönük yüksek kalitede bir aktif sağlamak için sağlam aracılık yüklenimi yöntemleri ve kalite kontrol standartları hazırlandı. 3. Tescilli kredi derecelendirme teknikleri ve metodolojileri Bankanın kredilerinin etkin bir biçimde yönetilmesi için tutarlı bir baz oluşturmaktadır. 4. Bankanın yaptığı işin doğası veri iken, riskini mümkün olan boyuta kadar çeşitlendirmek için portföy riski ve yoğunlaşma sınırlandırılmaktadır. 5. Donuk kredileri çözmek için, güçlü toplama çabaları ve diğer zarar azaltma yöntemleri. Görevlerin Ayrılması Kredi riski yönetiminin en büyük sorumluluğu Bankanın Guvernörüne aittir. İş birimlerinden bağımsız olan ve doğrudan doğruya Guvernöre rapor veren Aktif-Pasif Yönetimi ve Kredi Riski Değerlendirme komiteleri kredi riski yönetim faaliyetlerinin yönetilmesi için yetkili olarak görevlendirilmiştir. Kredi riski Değerlendirme Komitesine rapor veren Kredi Riski Yönetim Birimi risk yönetim faaliyetlerinin yürütülmesinden sorumludur. Bu fonksiyonların ve onların açıkça tanımlanan rollerinin bağımsızlığı sayesinde, CDB hem genel müdürlük ve hem de şubeler düzeyinde açık risk yönetimi sorumluluklarını yerleştirmiştir. İşlemler şubelerde yapılır ve yönetim tarafından uygulamaya konulması için denetimlere tabidir. Sağlam Aracılık Yüklenimi Yöntemleri ve Kredi Artırma Bankanın kredi portföyünde şahsi kredilerin nispeten büyük boyutlu olmasından dolayı, Bankanın aracılık yüklenimi yöntemleri çok esaslı ve sıkı hale gelmiştir. Büyük boyutlu bir sendikasyon kredisinde kredi verilecek miktarın bir kısmının üstlenilmesi (underwriting) yegâne finansman (fon temini) ihtiyaçlarını ve ilgili riskleri iyi bilen sanayi uzmanlarını da gerektirmektedir. Sanayi uzmanları fiili kredi başvurusu yapılmadan çok önce projenin yerinde inceleme veya durum tespiti sürecinde yer almaktadır. Büyük altyapı kredileri için çoğu kez yerel ve eyalet hükümetlerinin onayı 65 gerekli olduğu için, CDB ayrıca varsayılan altyapı geliştirme kredilerini desteklemek için bu hükümetlerin bütçe kapasitesini de değerlendirmektedir. Herhangi bir hükümet organı tarafından birçok kredi açık bir şekilde garanti edilmemekle birlikte, CDB birçok yerel ve eyalet hükümetleriyle karşılıklı üretken ilişkiler kurmuş olup, vadesinde ödenmeyen kredilerin geri ödemelerinin tahsilini kolaylaştırmıştır. Kredi başvuruları yapıldığı zaman, her yönüyle tamamlanmış bir analiz bağımsız bir aracılık yüklenim (underwriting) grubu tarafından yapılmaktadır. Aracılık yüklenimi süreci kredi alanın geçmiş kredi performansı, onun malî durumu ve borcu geri ödeme kapasitesi, önerilen kredi hizmetinin koşulları ve yapısı, onun faaliyet gösterdiği sanayi, yerel hükümetin desteği (açık ve örtük) ve ekonomik trendler (eğilimler) üzerinde yoğunlaşmaktadır. Şüphesiz, ek teminat ve üçüncü taraf garantileri de dikkate alınmaktadır. Objektiflik sağlamak için böyle bir analiz hem kredi görevlisi ve hem de sanayi uzmanı tarafından hazırlanır. Kredilerin onayı Kredi Riski Değerlendirme Komitesine kalır. Risk Değerlendirme Araçları ve Metodolojileri CDB, yeni BASEL Uyum Anlaşması’na (BASEL Accord) uygun olarak, hem kredi alanı (13 puan) ve hem de hizmet değerlendirmelerini (7 puan) içeren bir İçe Dayalı Değerlendirme (Internal Based Rating) sistemi projesini başlatmıştır. İlâve olarak, kredi alanın ve hizmet değerlendirmelerinin eksikliklerini gidermek amacıyla, sanayi değerlendirmeleri (10 puan) ve coğrafi değerlendirmeleri (12 puan) de geliştirilmiştir. Banka, uluslararası danışmanların yardımıyla, iç risk değerlendirme sistemi için bir çerçeve geliştirmiştir. İlâve olarak, Geri Ödememe Olasılığı (PD) ve Geri Ödememe veri iken Zarar Olasılığının (LGD) ön hazırlık hesaplamasını tamamlamıştır. Şüphesiz, Bankanın verilerinin kalitesinin yükseltilmesi tamamlandıktan sonra hesaplamaların doğruluğunun iyileşeceği düşünülmektedir. Limit ve Portföy Yönetimi Banka kredi riskini kabul edilebilir tolerans sınırları dahilinde tutmak için riske açık olma ve yoğunlaşma limitleri (sınırları) kullanmaktadır. Bankanın portföy yoğunlaşma limitleri hem sanayi ve hem de coğrafi yoğunlaşmalarını belirlemektedir. Bu yoğunlaşma limitlerine aracılık yüklenimi süreci esnasında banka düzeyinde bir temele dayalı olarak tam anlamıyla bağlı kalınmaktadır. 66 Güçlü Kredi Tahsilat Çabaları ve Diğer Zarar Azaltma Yöntemleri CDB’nin güçlü aracılık yüklenimi ve izleme standartlarına rağmen, kredilerinin bir kısmı, bütün global bankalarda olduğu gibi, genel ekonomik koşullardaki değişmeler, şahsi borçlunun malî gücündeki kötüleşme ve diğer faktörlerden dolayı, sonunda donuk hale gelmektedir. Banka boyunca, özenli ve disiplinli kredi toplama ve tahsilat yöntemleri geliştirmiştir. Kredilerin vadesi gelmeden günlerce önce geri ödemelerle ilgili ihbarnameler borçlulara gönderilmektedir. Borçlunun ikâmet yerine periyodik ziyaretler ve mali yeniden incelemelere ilâve olarak, kredi görevlileri borçlunun aldığı krediyi geri ödeme gücünde herhangi bir bozulmanın erken uyarı sinyallerini tespit etmek için en azından dört ayda bir her krediyi değerlendirme/ sınıflandırmaları istenmektedir. Eğer belirli bir borçlunun geri ödeme kapasitesi şüpheli hale gelirse veya ödemenin günü geçmiş ise, şube düzeyinde sorumlu kişiler Genel Müdürlükteki Kredi Riski Yönetim Birimi ile çalışacak ve anapara taksiti ve faiz toplama/tahsilatı konusunda etkin önlemler alacaktır. Bölgesel ekonomik kalkınmanın desteklenmesinde en önemli iktisadi politika bankası olan CDB, eşsiz pozisyonundan dolayı, kredi toplamalarında yerel hükümetlerle olan ilişkilerinin desteklenmesinde çok başarılı olmuştur. TABLO: CDB’nin Taksit Toplama Oranı Cari yıl Birikimli 2003 %99.9 %99.2 2002 %100.0 %98.4 2001 %99.0 %95.0 2000 %99.2 %91.1 1999 %84.3 %64,5 Aktif Kalitesi Bankanın kredi risk yönetiminin güçlendirilmesi, aktif kalitesinin 2003’de daha da iyileşmesine yol açmıştır. Banka içinde geliştirilen 12 gruba göre sınıflandırmaya ve Çin Halk Bankası (PBOC) (Merkez Bankası) tarafından istenen 5 grupta sınıflandırmaya devam edilmiştir. 2003’ün sonunda, donuk krediler 15,2 milyar RMB veya toplam kredi portföyünün %1,34’ü olmuştur, bu oran bir önceki yıldakinden %0,44 puan daha aşağıdadır. Risk Yönetimi – Risk Yönetiminin Çerçevesi CDB 2003’de, kapsamlı bir risk yönetimi yapısının kurulması yönünde önemli bir ilerleme sağlamıştır. Bununla risklerini etkin ve etkili biçimde belirlemeyi, izlemeyi ve yönetmeyi hedeflemiştir. CDB’nin risk yönetiminin çerçevesi belli başlı dört unsurdan oluşmaktadır: i) etkin iletişim vasıtasıyla risk yönetimine ilişkin kişisel sorumluluğu ve 67 mesuliyeti (hesap vermeyi) destekleyen güçlü bir organizasyon yapısı; ii) yoğun eğitimle desteklenen, iyi tanımlanmış politikalar ve yöntemler; iii) tescilli metodolojiler ve araçlar ve iv) tamamen gelişmeden önce potansiyel risk yönetimi konularını belirlemek için önceden tanımlanan risk ölçütlerini sürekli izlemek amacıyla planlanan kapsamlı bir risk raporlama sistemi. 2003’de, Yeni BASEL Uyum Anlaşması (BASEL Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi Önerisi-3,CP3) prensiplerine uygun olarak, Bankanın mercek altında tutulan başlıca üç risk alanını (21 grup) oluşturan, kredi, piyasa ve işletme/faaliyet riskleri ile ilgili olarak yönetimin çabalarıyla aynı seviyeye getirilen üç fonksiyonel akım belirlenmiştir. Fonksiyonel akımlar çeşitli seviyelerde ve raporlama hatlarında belirli bir risk alanından sorumlu olan kişilere ve birimlere yansımaktadır. Guvernör CDB’nin risk yönetim stratejisini ve risk eğiliminin tanımını yönetip denetlemektedir. CDB’nin bütün risk yönetimi faaliyetleri çeşitli birimlerin kıdemli yöneticilerinden oluşan, AktifPasif Yönetim Komitesi tarafından yönetilmektedir. Genel Planlama Birimi günlük risk yönetimi operasyonlarından sorumludur ve periyodik bir temele dayalı olarak AktifPasif Yönetim Komitesi’ne rapor vermektedir. Piyasa Riski Piyasa riski çoğunlukla yatırım araçlarının faiz ve döviz kuru oranlarını etkileyen fiyatlardaki değişmelerin neden olduğu zarar (etme) riskidir. Aktif-Pasif Yönetim Komitesi (ALCO) CDB’de likidite riski de dahil olmak üzere, piyasa riskinin yönetilmesinde birinci derecede sorumluluğa sahiptir. Piyasa risklerinin başarılı bir şekilde yönetimi, iş ve işletme (faaliyetle ilgili) hedefleri yerine getirilirken, sürekli olarak maruz kalınan riskin kabul edilebilir seviyelerini sürdürmesini gerektirir. Faiz Oranı Riski Faiz oranı riski; CDB’nin yatırım araçlarının piyasa değerini veya CDB’nin gelecekteki gelirlerini olumsuz biçimde etkileyebilecek faiz oranlarının seviyesinde ve gelir/getiri eğrilerinin şeklindeki değişmelerden doğan zarar (etme) riskidir. CDB’nin karşılaştığı dört tip faiz oranı riski vardır: (i) yenileme (veya süreyi yanlış eşleştirme) riski11, (ii) gelir/getiri eğrisi riski12, (iii) temel nokta riski13, ve (iv) opsiyon riski14. 11 (Mismatch, mismatch risk)Yanlış eşleştirme: Aktif-Pasif yönetiminde faiz-değişim oranı açıklarında faize duyarlı aktifler ile faize duyarlı pasifler arasındaki farkı veya likidite açığında nakit girişleri ile nakit çıkışları arasındaki farkı tanımlamak için kullanılmaktadır. Yanlış eşleştirme riski iki anlamda 68 kullanılmaktadır: (1) Piyasa faiz oranlarında gelecekteki değişmeler aktifleri pasiflerden oldukça fazla etkilemesinden dolayı, finansman kurumu gelirde veya sermayede bir azalmaya uğrayacaktır. Faiz oranı riskinin unsuru aktif ve pasifi yeniden fiyatlandırmanın zamanlamasındaki farklardan doğar. Ayrıca, açık veya yeniden fiyatlandırma riski adıyla da anılmaktadır. (2) Gelecekteki finansman (fon temini) problemleri nedeniyle, bir finansman kurumu gelirde veya sermayede bir azalmaya uğrayacaktır. Likidite risk unsuru nakit girişleri ile nakit çıkışlarının zamanlamasındaki farklardan doğar. 12 (Yield, yield curve risk) Gelir/Getiri eğrisi riski: bir yatırıma dayalı yıllık gelir yıllık bazda bir yüzde oranı ile ifade edilir. Faizli menkul kıymetler için, getiri veya gelir şunların bir fonksiyonudur: faiz oranının; satınalma fiyatının; vadesinden, ödeme çağrısından veya satışından önce alınan gelirin yeniden yatırıma aktarılmasından kazanılabilecek gelirin; ve satın almadan vadeye, ödeme çağrısına veya satışa kadar geçen zaman. Getiri veya geliri hesaplamak için farklı formüller veya metotlar kullanılmaktadır. Yatırım araçlarını elinde tutan biri için risk şudur: Piyasa faiz oranlarındaki bir değişme, her birinin mevcut dönemi için fiyatlarını veya gelirlerini tamamen eşir miktarlarda etkilemeyecektir. Örneğin, piyasa faiz oranlarındaki bir artış 3-aylık ABD Hazine bonolarının getirisini 100 temel noktasına göre yükseltirken, 6-aylık ABD Hazine bonolarının getirileri yalnızca 85 temel noktasına göre yükselir. (Bu örnekte, getiri eğrisindeki değişme yassılaşan olarak tanımlanabilir. Eğer onun yerine, 6-aylık oran 3-aylık orandan daha fazla yükselmiş olsaydı, getiri eğrisindeki değişme daha dik hale gelen olarak tanımlanabilir.). Getiri eğrisinde paralel olmayan bir kaymanın riski. Faiz oranı riskinin dört temel unsurundan biridir. Bazen getiri eğrisi bükülme (twist) riski, bükülme riski veya dönme (ratation) riski adıyla da anılmaktadır. 13 Temel nokta riski (Basic Point Risk): Temel nokta = Faiz oranları veya getiriler/gelirler için bir ölçü birimi olup, bir yüzde oranı, örneğin, 1/100 yüzde oranı, olarak ifade edilir. 100 temel nokta %1’e eşittir. Yatırım araçlarını elinde tutan biri için temel nokta riski şudur: Piyasa faiz oranlarındaki bir değişme, benzer yatırım araçlarının fiyatlarını veya getirilerini tam olarak eşit miktarlarda etkilemeyecektir. Örneğin, piyasa faiz oranlarındaki bir artış 3-aylık ABD Hazine bonolarının getirilerini 100 temel noktasına göre yükseltebilirken, 3-aylık mevduat sertifikası getirilerini ancak 85 temel noktasına göre artırabilir. Faiz oranı riskinin dört temel unsurundan birisidir. Bazen faiz farkı /marjı (Spread) riski adıyla da anılmaktadır. 14 Opsiyon Riski (Option Risk): Opsiyon riski şudur: Piyasa faiz oranlarındaki bir değişme, yatırımların nakit akımlarının zamanlamasındaki değişmelerin neden olduğu gelir/kazanç veya sermaye üzerinde olumsuz bir etkiye yol açabilir. Bilindiği gibi opsiyon sözleşmeleri yatırımcıya bir hak verir ancak yatırımcı için bir yükümlülük yaratmaz. Yatırımcı bu hakkını kullanıp kullanmamakta serbesttir. * Finansal sözleşmelerde opsiyonların veya gömülü opsiyonların (embedded options) yatırımcı tarafından uygulamaya konulmasının bir sonucu olarak, nakit akımları beklenenden daha erken alınabilir. Opsiyon riski genellikle piyasa faiz oranlarındaki bir değişme opsiyon sahibini opsiyonu uygulamaya koymasına yol açtığı zaman ortaya çıkar. * Gömülü Opsiyon=bir finansal sözleşmede veya bir kredi veya bir menkul kıymet gibi, bir finansman aracındaki bir provizyon (karşılık), sözleşme veya finansman aracıyla ilişkili bir veya daha fazla nakit akımının zamanlamasında veya miktarında bir tarafın (yatırımcının) değişiklik yapmasına izin verir. Banka ürünlerinde veya borç araçlarında bir opsiyonun tali önemdeki bir özelliğidir Bazen gizli opsiyon adıyla da anılır. Onlar herhangi bir biçimde gizlendiği için “gizli” değildir, fakat onlar ayrı, ayrılabilir/çıkarılabilir özellikler olmayıp, bankalar veya müşteriler bireysel işlemleri opsiyon sözleşmesindeki maddelere uydurmak için ekleyebilir veya çıkarabilir. Onun yerine, onlar birkaç özellikten, şartlardan veya sözleşme haklarından biri olup, sözleşmeye veya finansman aracına gömülür. Örnekler kredilerle ilgili peşin ödeme opsiyonları, mevduat sertifikaları ile ilgili erken para çekme opsiyonları, faiz oranlarının belli aralıklarla piyasa faiz oranlarına göre ayarlandığı kredi türü (değişken faiz oranlı ipotekli kredi) kredilerin kapitalizasyon sürecinde kullanılan faiz oranı, tahvil/bonolarda satın alma opsiyonlarını (gelecekteki bir tarihte ve önceden belirlenmiş bir fiyattan menkul kıymet satın alma hakkı) kapsar. Gömülü opsiyonlar bir finansman aracının hem öngörülen getirisinin ve hem de faiz oranı riskinin değerlendirilmesini zorlaştırır, çünkü opsiyonların uygulamaya konulacağının olasılığı mutlaka değerlendirilmelidir, ve faiz oranlarındaki değişmelerle değişebilir. 69 Çin mali piyasalarının açılmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan problemlere karşı hazırlıklı olmak için, Aktif-Pasif Yönetim Komitesi (ALCO) makro ekonomi, kurlar ve faiz oranlarıyla ilgili hükümet politikaları konusunda Bankanın analiz kapasitesini daha da güçlendirmiştir. İlâve olarak, kriter teşkil eden göstergeler ve faiz oranı riski yönetimi için limitleri içeren gelişmiş bir ölçme sistemi geliştirilmiştir. Bu ölçüm sistemi sayesinde, Aktif-Pasif Yönetim Komitesi (ALCO) sürekli olarak bu riskleri izleyebilmekte, ölçebilmekte ve rapor edebilmektedir. İlâve olarak, ALCO, Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi tarafından geliştirilen ilgili prensiplere dayalı olarak risk yönetimi işlemlerinin uygulanmasını desteklemek için “CDB’nin Faiz Oranı Risk Yönetiminin Uygulama Rehberi” adıyla bir elkitabı hazırlamıştır. CDB’nin faiz oranı riski yönetimi duyarlılık, süre/vade ve adil değere (fair value) dayalı olarak açık (gap) analizini yapmayı başarmıştır. 2003 sonu itibariyle, Bankanın vade açığı -1,97 yıl olmuştur. Eğer faiz oranının seviyesi 100 temel noktaya göre artarsa, toplam net faiz geliri yaklaşık %6,62 ve net aktifler yaklaşık %29,4 oranında artacaktır. Döviz cinsinden uzun-vadeli sabit faizli borçlarını hedging (kur riskini azaltmaya yönelik vadeli işlem) yapmak amacıyla CDB, faiz oranı swaplarına ve yatırımcıyı büyük faiz dalgalanmalarından koruyan ‘birleştirilmiş iki faiz oranı opsiyonu’na başlamıştır. Banka spekülatif amaçlarla bu işlemlerle uğraşmamaktadır. Bu türev işlemler CDB’yi ek kredi riskine maruz bırakmakta olup, eğer sözleşmeye taraf olanlar yükümlülüklerini yerine getiremezse türev sözleşmelere ödenecek potansiyel maliyetleri göstermektedir. Bu risk cari adil değer, sözleşmelerin hayali (notional) miktarı ve piyasa likiditesi ile ilgili olarak sürekli izlenmektedir. Alınan kredi riskinin seviyesini kontrol etmek için, Banka kredilendirme faaliyetlerinde kullanılan aynı teknikleri kullanarak sözleşmeye taraf olanların kredi riskini de değerlendirmektedir. Banka gelecekte, faiz oranı risklerinin yönetimini iyileştirmek için, türev işlemlerin kullanımını artırmayı düşünmektedir. Kur Riski Döviz kurlarının dalgalanmasından kaynaklanan zarar (etme) riskine kur riski denmektedir. CDB’nin yabancı paralar cinsinden faaliyetleri sınırlı olmuştur ve yabancı para işlemlerinin büyük çoğunluğu ABD doları veya diğer yabancı dövizler cinsinden de, ABD dolarına endeksli yapılan vadeli işlemlerdir. Son yıllarda, Çin Merkez Bankası ABD$’ına ilişkin istikrarlı bir döviz kuru politikası sürdürmüştür. Bundan dolayı, Bankanın maruz kalacağı 70 kur riskinin önemli olmayacağı düşünülmektedir. Bu alanda hükümetin uygulaması değişirse, Bankanın döviz kuru riski artabilir. Aslında müşterilerin isteği üzerine, CDB vadeli döviz ve swap sözleşmelerine başlamıştır. Banka, bu işlemlerin potansiyel risklerinden korunmak için, sözleşmeye taraf olan diğerleriyle de benzer anlaşmalara girmiştir. İlâve olarak Yönetim, aynı döviz cinsinden olan borçların garantileri ve kredilerin vadelerini eşleştirerek, Bankanın faiz oranı ve döviz dalgalanmalarından doğan risklerini asgariye indirmek için çaba göstermektedir. Likidite Riski Likidite riski çok uygun maliyetlerle Banka cari yükümlülüklerine ve faaliyetlerine sermaye bulanmamasından doğan risktir. 2003 yılında, BASEL’in likidite yönetimi konusundaki en önemli prensiplerine ve uygulama kılavuzuna dayalı olarak kısa, orta ve uzun vadeli likidite risklerini etkin bir biçimde izleyen bir mekanizma geliştirilmiş ve CDB için Likidite Riski Yönetim Rehberi yanında gerekli erken uyarı araçları da tamamlanmıştır. CDB’nin temel finansman kaynağı yurtiçi piyasada bono/tahvil ihracıdır. Yarı-özerk değerlendirilmesinden dolayı, borç senedi ihracı maliyetini nispeten düşük seviyelerde sürdürebilmektedir. Şimdiki piyasa koşulları ve kurulduğundan beri gösterdiği başarılı performansla, yakın dönemde sermaye toplamada sıkıntılar yaşaması beklenmemektedir. Banka tahvil piyasasına ilâve olarak, interbank piyasası, Merkez Bankasından borç alma ve denizaşırı sermaye piyasası gibi diğer finansman kaynaklarına da sahiptir. İlâve finansman ihtiyaçlarını değerlendirmek, en iyi kaynağı ve fonların maliyetini belirlemek için gerekli vadeli taahhütler ve Bankanın aktif ve pasiflerinin vade analizi periyodik olarak yapılmaktadır. Yapılan bu analiz banka düzeyinde likidite riski yönetiminin temeli olarak işe yaramaktadır. Aynı zamanda, henüz ödenmemiş krediler ve tahvil ihraçlarının ortalama yıllarına ilişkin vade açığı hesaplanmaktadır. Açık analizinin güçlendirilmesi sayesinde, Bankanın ortalama vade açığı 2003 yılı başında –1,15 yıl iken, yıl sonunda –0,51 yıla düşmüştür. 71 Operasyonel Risk Operasyonel risk, yetersiz ve sorunlu iç kontrol süreçleri ve/veya sistemleri, beşeri faktörler ve/veya dış etkenlerden kaynaklanan kayıplardır. Operasyonel risk bir işletmede her bakımdan içseldir ve çok geniş bir dizi konuyu kapsar. Bu alanda CDB’nin risk yönetimi çabaları operasyonel riskin yedi önemli unsuru üzerinde yoğunlaşmaktadır: i) iç politikaların riski, ii) düzenleyici/denetim riski, iii) yasal risk, iv) kararlaştırma riski, v) Bilişim Teknolojisi sisteminin riski, vi) çalışanın riski, ve vii) dış risk. CDB, 2003 yılında bu yedi risk unsurunun değerlendirilmesini tamamlayarak, maruz kaldığı operasyonel riski kabul edilebilir seviyelere indirmek için çözülmesi gereken konuların önem sırasına göre düzenlenmiş bir listesini geliştirmiştir. Banka yönetimi devam eden bir temele dayalı olarak önemli görülen bütün operasyonel riskleri belirlemek, ölçmek, izlemek ve yönetmek için tasarlanmış bir iç kontrol/denetim sistemini sürdürmektedir. CDB yeni gelişen girişimi yönetmeye ve finansal raporlama gelişmelerini kullanmaya yeterli olmasını sağlamak için operasyonel ve finansal raporlama altyapısını sürekli olarak değerlendirmektedir ve her yıl yeni iyileştirmeler yapmak için çalışmalar yapmaktadır. CDB iç kontrol yapısının etkinliğini düzenli olarak değerlendirmenin yanında genel politikalara bağlı kalarak ve belgeleyerek, çalışanlara yeterli eğitim vererek insan hatasının riskini azaltmaktadır. Banka iç kontrolünün ayrılmaz bir parçası olarak, İç Denetim Birimi yerleşik (kabul edilmiş) politikalara ve yöntemlere uyulup uyulmadığını düzenli olarak izlemektedir. 2.6. Diğer Finansal Hizmetler 1) Finansal Danışmanlık Hizmetleri Finansal danışmanlık hizmetleri müşterilerin cezbedilmesinde ve kaybedilmemesinde önemli bir rol oynamaktadır. CDB 2003’de, finansal danışmanlık hizmetleri vermek için yerel hükümetlerle veya büyük kamusal sermayeli işletmelerle toplam 219 anlaşma imzalamıştır. Bankanın aşamalı (incremental) kredilendirme yoluyla finanse ettiği projelerin bazı örnekleri aşağıda verilmektedir. Pekin Olimpiyat Oyunları 2008 – DBC, Pekin Olimpiyat Oyunları 2008 (“İnşaat Projeleri”) için inşaat projelerine ilişkin finansal (mali) danışmanlık hizmetlerinin sağlanmasında uluslararası danışmanlara iştirak etmiştir. Bu hizmetler İnşaat Projelerinin ihaleye verilmesinden sonraki gelişiminin izlenmesi, ilgili şirketlere 72 finansman temini ve finansal tavsiyeler verilmesi, İnşaat Projelerinin yönetimi ve İnşaat Projelerinin finansman ihtiyaçlarının etkin bir biçimde koordine edilmesinin ve finansman kullanımının ilk plana kesinlikle uyulmasının sağlanmasını kapsamaktadır. 2008’de Pekin Olimpiyat Oyunlarının başarısına yardımcı olmak için, Banka yerel altyapı finansman şirketlerinin reformu dahil olmak üzere, sermaye bakımından altyapı inşaatı planlarının geliştirilmesinde Pekin Planlama Komitesine tavsiyede bulunacak tecrübeli finansman profesyonellerinden oluşan bir ekip örgütlemiştir. Altyapı geliştirme girişiminin önemli unsurları anayol ve raylı ulaşım sistemi inşaatını kapsamaktadır. Bankanın sunduğu finansman planına büyük ilgi gösterilmiştir. Şangay Dünya Fuarı 2010 – Banka, Şangay Dünya Fuarı 2010 ve ilgili kentsel altyapı inşaatının finansman ihtiyaçlarının belirlenmesinde yerel görevlilere tavsiyelerde bulunacak tecrübeli profesyonellerden oluşan bir ekip kurmuştur. Banka, uluslararası olarak tanınmış kuruluşlarla birlikte, Şangay Dünya Fuarı 2010’a müşterek finansman danışmanlar olarak atanmayı beklemektedir. Chongqing Yol İnşaatı – Banka, Chongqing Yüksek-seviyeli Yol İnşaatı ve Yatırım Ltd. Şirketi’ni (CHRCI) Chongqing’da yol inşaatı projelerinin finansmanıyla ilgili olarak bir finansman danışmanı rolünü oynayarak desteklemektedir. Hizmetlerin kapsamı CHRCI’nın üstlendiği çeşitli yol ve anayol inşaatı projeleri için bir finansman altyapısının planlanması ve bir finansman planının geliştirilmesini kapsamaktadır. 2) Dış Borç Yatırım Takasları15 (Debt-Equıty Swaps) Bu alanda Bankanın faaliyetleri esas itibariyle mevcut sermaye yatırımları ve donuk aktiflerin tahsili (asset resolution) yönetimi üzerinde yoğunlaşmıştır. 2003’de, toplam değeri 1,9 milyar RMB’ye ulaşan dört yeni işlemi tamamlamıştır. İlâve olarak, toplam 15 Debt-equity swap: Dış borç yatırım takası. Dış borçların geri ödenmeyip borçlu olan ülkede alacaklı tarafından yapılacak yatırımlara dönüştürülmesidir. Dış-borç yatırım takası özellikle gelişmekte olan ülkelerin artan dış borçları ve bunları ödemekte karşılaştıkları zorluklar karşısında geliştirilmiş olan bir finansal araçtır. Dış-borç yatırım takası alacaklı olan banka veya şirketin bu alacaklarını merkez bankaları aracılığı ile belli bir kurdan mahalli para çevrilmesi ve bu para ile borçlu ülkede çeşitli yatırımlar yapması ile gerçekleşmektedir. Ancak dış borçların ikincil piyasada iskontolu olarak satılmaları mümkün olduğundan yatırım yapacak kuruluşun mutlaka daha önce borç alınan kuruluş olması gerekmemekte, borcu satın alan herhangi bir kuruluş borçlarını mahalli paraya çevirerek istediği yatırımları yapabilmektedir. Dış-borç yatırım takası borç konversiyonu (debt conversion) yöntemlerinden sadece biri ancak en bilinenidir. Dış-borç yatırım takası dışında aynı amaçlara yönelik olarak belli miktar borca karşılık belli miktardaki malın ihraç edildiği borç karşılığı mal (debt for goods) veya bir borcun doğrudan doğruya tahvillerle değiştirildiği borç karşılığı tahvil (debt for bonds) gibi diğer borç konversiyonu yöntemleri de bulunmaktadır. 73 dokuz parti hisse senedi/tahvil satılması yıl içinde gerçekleştirilmiştir. CDB’nin donuk aktifleri çözme (tahsil) faaliyeti her zaman yeni projelerin geliştirilmesi, müşterilerle anlamlı ilişkilerin desteklenmesi ve sürdürülmesi ve Bankanın rekabet edebilme gücünün daha fazla artırılması hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olmuştur. Banka bu müşterilerle ilişkileri geliştirmek ve bu alanda en ileri derecede iletişim kurmakla şubeleri görevlendirmiştir. Müşteri hizmeti yaklaşımındaki bu değişme Bankanın mevcut müşterilerine ek olarak diğer hizmet ve ürünlerin satılması için daha fazla fırsatların çıkmasına yardımcı olmuştur. 3) Tahvillerin Satış İçin Piyasaya Arzında Satılmayan Tahvillerin Satın Alınması Taahhüdü (Bond Underwrıtıng) Yurtiçi tahvil piyasasında en büyük borç ihraççısı olarak, CDB’nin tahvil yüklenimi işi istikrarlı ve güçlü yerini korumuştur. 2003’de, CDB ilk defa yurtiçi tahvil piyasasında hem ihraç sayısı ve hem de ihraç hacmi bakımından en büyük ihraççı haline gelmiştir. Yıl içinde 12 başarılı halka arzı tamamlamış, bunlardan üçünde en büyük yüklenimci ve diğer üçünde de müştereken en büyük yüklenimci konumunda olmuştur. Bankanın 2003’de, toplam aracılık yüklenimi bir önceki yıla göre %7 artarak, 4,7 milyar RMB’ye ulaşmıştır. Tahvillerin satış için piyasaya arzında satılmayan tahvillerin satın alınması taahhüdüne ilişkin komisyon geliri 2003’de 42,3 milyon RMB olmuştur. 4) Fon Yönetimi Mart 2003’de, kendi türünde ilk olan Sino-Swiss Risk Sermayesi Fonu Yönetim Şirketi (SSVC), faaliyete başlamıştır. Bir fon yöneticisi olarak SSVC, Sino-Swiss Ortaklık Fonunun (SSPF) yönetiminden ve ilgili danışmanlık hizmetlerini sağlamaktan sorumludur. 2003’de, konuyla ilgili hükümet yetkilileri SSPF’ye ikinci sermaye enjeksiyonu başvurusunu onaylamıştır. Ocak 2001’de, 31,3 milyon İsviçre Frankı tutarındaki birinci kısım (first tranche) tamamen ödenmiştir. 8,3 milyon İsviçre Frank tutarında olan ikinci kısmı Aralık 2003’de başlamıştır ve şirket yıl içinde yeni bir projede yatırım yapmıştır. 2.7. Çin Kalkınma Bankası’na Sıkça Sorulan Sorular 1) CDB ne zaman kuruldu? CDB’nin başlıca görevi nedir? Çin Kalkınma Bankası (CDB) Devlet Konseyi’nin onayı ile 17 Mart 1994’de kurulmuştur. CDB iktisadi politikaya yönelik tek finansman kurumu olup, merkezi 74 hükümetin bir bakanlığının statüsü verilmiştir ve Devlet Konseyi’nin doğrudan otoritesi altındadır. CDB’nin bankacılık faaliyetleri Çin’in merkez bankası olan Çin Halk Bankası’nın gözetimine tabidir. Banka finansman kuralları uyarınca, CDB’nin belli başlı görevi devletin en önemli inşaat projelerine, altyapı yatırımlarına, temel sanayilere, omurga sanayilere, ileri teknoloji sanayilerine finansman hizmetleri vermektir ve bu suretle ekonominin sürdürülebilir, hızlı ve sağlam büyümesini teşvik etmektir. Faaliyetlerini finanse etmek için, Banka devlet kredisi ile desteklenmekte, yurtiçi ve yurtdışı tahvil piyasaları ve sermaye kaynaklarını kullanmakta ve modern finansman araçları ve ürünleri ile borçlanmaktadır. CDB, ulusal ekonominin stratejik politikaları ve kalkınma hedefleri ışığında faaliyetlerini sürdürmektedir. Kuruluşundan beri, CDB ulusun ekonomik kalkınmasının birçok cephesinde önemli bir rol oynamaktadır; ulusun enerji, demiryolu, anayol, petrol ve petrokimya, telekom ve kentsel altyapı endüstrilerine odaklı destek vermektedir. Ayrıca, CDB Çin’in kıyı bölgesi ile orta ve batı bölgeleri arasındaki ekonomik kalkınma/gelişme açığını daraltmaya yardım etmeyi üslenmiştir ve ulusun sabit yatırımlarının büyüklüğünü ve yapısını yönlendirmekte ve modernleştirmektedir. 2) CDB ile hükümet arasındaki ilişki nedir? • Devlet Konseyi ile ilişkisinde, CDB Devlet Konseyi’nin doğrudan gözetim ve denetimi altında faaliyetlerini sürdürmektedir. Devlet Konseyi’nin Özel Kararnamesine Göre (No.22, 1994), Devlet Konseyi Bankanın Kuruluşunu düzenleyen Kuruluş Kanunu Maddelerini kabul etmiştir ve Bankanın Kuruluş Kanununda herhangi bir değişiklik Devlet Konseyi’nin ön iznine tabidir. CDB'nin guvernörü, guvernör yardımcısı, gözetim ve denetim kurulu üyeleri Devlet Konseyi tarafından atanmaktadır. • Maliye Bakanlığı ile bağlantılı olarak, CDB sermayesinin tamamı devlete ait kamusal sermayeli bir bankadır. Kuruluş Kanununa göre CDB’nin kayıtlı sermayesi 50 milyar RMB olup, tamamen Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmalıdır. Devlet Vergi İdaresi ile birlikte Maliye Bakanlığı uygun vergi politikası da sunmaktadır: devletin sermaye enjeksiyonu olarak gelir vergisi ve işletme vergisinden kısmen indirim yapılacaktır. İlâve bir destek olarak, Maliye Bakanlığı ayrıca belirli CDB kredili projelere faiz sübvansiyonu vermektedir. Çin’in 75 ekonomik kalkınmasında CDB’nin önemli rolünün farkına varılmasıyla, Maliye Bakanlığı Bankanın aktif büyümesine uygun olarak ek sermaye katkısı yapmayı ayrıca taahhüt etmiştir. • Çin Halk Bankası (Çin Merkez Bankası) ile bağlantılı olarak, CDB’nin Kuruluş Kanununa göre, Bankanın bir likidite darlığı yaşaması durumunda herhangi bir miktar sınırlaması olmadan Çin Merkez Bankası CDB’ye kısa vadeli krediler sağlamaya yetkili ve yükümlüdür. Devletin kredi planı uyarınca, Çin Halk Bankası (Çin Merkez Bankası) CDB’nin yeterli uzun vadeli fon kaynaklarını sürdürmesini garanti etmektedir. Makro-ekonomik politikaların uygulanmasında CDB’nin temel rolü veri iken, merkez bankası CDB’ye güçlü, uzun vadeli destek sağlamayı taahhüt etmektedir. • Devlet Kalkınma ve Planlama Kurulu ile Ekonomik ve Ticaret Kurulu’yla bağlantılı olarak, CDB esas itibariyle Devlet Kalkınma ve Planlama Kurulu ile Ekonomik ve Ticaret Kurulu’nun tavsiye listesinden seçilen projeleri finanse etmiştir. 1998’den itibaren, CDB piyasaya yönelik bir kredi projesi geliştirme mekanizmasına yavaş yavaş kaymış ve uygulamıştır. Hâlâ, CDB her iki kuruldan proje tavsiyelerini kabul etmeye devam etmektedir, ancak bu projeler CDB’nin sıkı incelemesine ve kendi kararına tabidir. • Yerel hükümetlerle bağlantılı olarak, CDB şimdiye kadar 27 eyaletin yerel hükümetleri, özerk bölgeler ve yerel yönetimleri ile finansman ortaklığı anlaşmaları imzalamıştır. Bu anlaşmalar kredi altyapısını teşvik etmek için planlanmıştır. Yerel hükümetler projeler tavsiye etmekte, kredi geri dönüşünü kolaylaştırmakta ve CDB’ye diğer gerekli desteği sağlamaktadır. CDB ayrıca kredilendirme ile ilgili fonksiyonları resmi bir görev olarak üstlenmektedir. Devletin yeniden yapılandırılması ve iyileştirilmesiyle ilişkili belirli konular hususunda Devlet Konseyi’nin Nisan 1998 tarihli bir genelgesine göre, Merkezi hükümete dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası tarafından verilen veya garanti edilen krediler için CDB bir kredilendirme (aracı) kurumu olarak tayin edilmiştir. 3) CDB’nin kayıtlı sermayesi nedir? Bankanın Kuruluş Kanunu’na göre, CDB’nin kayıtlı sermayesi 50 milyar RMB olup, Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. Haziran 2001 sonu itibariyle, CDB’nin toplam öz sermayesi 56 milyar RMB idi. Ve, Çin Halk Bankası (Çin Merkez Bankası) 76 tarafından belirlenen kriterlere göre ölçüldüğünde, CDB’nin sermaye yeterlilik oranı %8,27 olarak elde edilmiştir. 4) CDB’nin başlıca finansman kaynakları nelerdir? CDB'nin başlıca finansman kaynakları şunlardır: Yurtiçi finansman kurumlarına ihraç edilen RMB cinsinden finansman bonoları, müşterilerin mevduatları, denizaşırı finansman ve Çin Halk Bankası tarafından yeniden finansman sağlanması. Denizaşırı finansman konusunda, CDB esas itibariyle ticaret kredisi, denizaşırı tahvil ihracı, ticari krediler, devlet kredileri ve uluslararası finansman kurumlarından sağlanan kredileri kullanmaya başlamıştır. 5) CDB’nin aktif kalitesi hakkında ne dersiniz? Donuk Aktif Oranı nedir? CDB aktif kalitesine büyük önem vermektedir. Kredi başvurusunun kabulü, kredi başvurusunda bulunan projenin değerlendirilmesi, kredi ödenmesi ve kredinin tahsilini kapsayan kredi yönetimi boyunca paket haline getirilen risk önleme tedbirleri sayesinde, CDB aktif kalitesinde belirgin bir iyileşme sağlamıştır. Merkez bankası tarafından belirlenen beş-gruplu yönteme dayanarak, CDB’nin Donuk Aktif Oranı-NPA (standart altı, şüpheli ve zarardaki aktiflerin toplam miktarı) 31 Aralık 2000 itibariyle toplam aktiflerinin %8,51’ini oluşturmaktadır. Aynı oran 30 Eylül 2001’de %7,63’e düşmüştür. 6) Kredi verilecek projenin seçiminde CDB’nin kullandığı kriterler nelerdir? Proje seçiminde esas itibariyle aşağıda verilen kriterler kullanılmaktadır: a. Önerilen proje devletin makro-ekonomik politikalarına, sınaî politikalarına ve bölgesel kalkınma politikalarına mutlaka uygun olmalıdır; b. CDB’nin Kredi Derecelendirme Kriterine göre, borçlu BBB (belirlenen limitler içinde) notunu almalıdır; c. Önerilen projenin öz sermayesi ilgili devlet dairesi tarafından belirlenen standardı karşılamalıdır; d. Önerilen proje önemli piyasa beklentilerine ve krediyi geri ödeme kapasitesine sahip olmalıdır; e. Sağlam bir kredi yapısı yerli yerinde olmalıdır. 7) CDB’nin kredileri esas itibariyle yoğunlaşmaktadır? 77 hedeflenen hangi sanayilerde CDB kredileri devletin altyapı projelerinde, temel sanayiler, omurga sanayiler, büyük teknik yenilik projeleri ve ileri teknoloji sanayi projeleri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Özellikle, CDB kredileri aşağıda verilen sektörlere gitmektedir: a. Altyapı: demiryolu, anayol, sivil havacılık, kentsel altyapı, telekom, su muhafaza ve koruma projeleri; b. Temel endüstriler/sanayiler: enerji, petrol, vb. c. Omurga sanayiler: petrokimya ürünleri, makine (büyük teknolojik ekipmanlar), elektronik, vb. d. Diğerleri: çevre koruma, ileri teknoloji sanayi, vb. 2.8. CDB’nin Gelişimi ve Reformlarla İlgili Konular 1) Ekonomik kalkınmayı desteklemek için CDB’nin kullandığı yöntemler Bankanın kurulmasından itibaren, CDB ekonomik büyümeye ve yeniden yapılanmaya tam destek verilmesinde ve hükümet politikalarının uygulanmasında aktif olarak yer almıştır. -- Uzun-vadeli ve istikrarlı finansman kaynakları esas itibariyle devlet kredisinin somutlaşmasıyla oluşturulmuştur. Banka perakende bankacılık (mevduat alma/hesabı açma) yapmaz, fakat tahvil ihracı ile harcamalarını finanse etmekte olan Banka, tahvilin esneklik, istikrarlılık, büyük tutarının ve düşük maliyetinin avantajlarından yararlanmaktadır. Böylece ticari bankaların kısa-vadeli mevduatından uzun-vadeli fonlara dönüş olmuştur. 1994’den 2000 yılına kadar, arka arkaya toplamı 827,2 milyar RMB’ye ulaşan finansman bonoları ihraç edilmiştir, ödenmemiş 638,2 milyarlık kısmın ortalama vadesi 6,76 yıl olup, rekabetçi ihale yöntemine dayalı olarak ihraç edilenler %40,26’sını oluşturmaktadır. Yabancı tahvil ihracının toplamı 1.118 milyar ABD$’ına ulaşmaktadır. Merkezi Hükümet Menkul Kıymetler Emanetçi Tröst Takas Şirketi tarafından emanet edilen toplam miktar Bankanın bakiye finansman bonolarının %39’unu teşkil etmektedir. CDB tarafından verilen (ödenen) yeni orta ve uzun-vadeli krediler devlet bankaları tarafından verilen toplam kredilerin %37’sini oluşturmaktadır. Banka ayrıca geçen 3 yıl boyunca altyapı projelerine verilen yeni krediler toplamından da %49 pay almaktadır. Bundan dolayı, Banka ulusal orta ve uzun-vadeli kredi piyasasına ilâve olarak ulusal sermaye piyasasında önemli bir yer işgal etmektedir. -- Devletin en önemli inşaat projelerinin desteklenmesi. Bankanın verdiği toplam krediler içinde, %89’u Devlet yatırım planı listesindedir. 263 önemli projenin 78 finansman ihtiyacı için verilen krediler toplamı 349,5 milyar RMB olup, ülkedeki Devletin önemli projelerine verilen krediler toplamının %89’unu oluşturmaktadır. Desteklenen projelere dönük hazine bonoları için taahhüt edilen kredi miktarı 207,2 milyar RMB olmuştur, oysa ödenen toplam 137,8 milyar RMB’dir – desteklenen projelere dönük hazine bonoları için tamamlayıcı kredilerin %38’ini teşkil etmektedir. -- Endüstriyel yeniden yapılandırmayı kolaylaştırma. Bankanın finansman desteğinin yoğunlaştığı sektörlerden enerji (elektrik), yol, demiryolu, kentsel inşaat, petrol ve petrokimyasal ürünler ve telekom (%91,9 pay almakta), 9. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın başında yeniden düzenlenerek, hali hazırda enerji, kömür, demiryolu, petrokimyasal ürünler ve demir-çelik olmak üzere 6 sanayi grubunda toplanmış ve finansman desteğinden %78,8 oranında pay almıştır. 1994’den 1999’a kadar, önemli endüstrilerde yakın zamanlarda artan üretim kapasiteleri içinde, Bankanın kredi verdiği projeler arasında elde edilen farklı üretim kapasitesi yüzdeleri aşağıdaki gibidir: kullanılan doğal gaz ve ham petrolün %72,6’sı, istihraç edilen kömürün %72,5’i , işletmeye açılan yeni ve çift-hatlı demiryollarının mil hesabı ile uzunluğunun %91,9’u, elektrik dağıtım hatlarının %93,8’i, kıyı limanlarının yeni artırılan yükleme boşaltma kapasitesinin %57,9’u, kurulan elektrik enerjisi kapasitesinin %50,2’si (termik santral: %40,35, hidroelektrik santralı: %67,46, nükleer santral: %100), yakın zamanlarda inşa edilen otoyolun %27’sidir. -- Orta ve batı bölgesinin kalkınmasını hızlandırma. Kuruluşundan itibaren, Banka orta ve batı bölgesine kullandırılan toplam kredilerin %60’ından fazlasını vermiştir. Bunların içinde %30’u enerji, demiryolu, petrol sahası, yol, kentsel altyapı ve belli başlı hammadde projelerinin inşaatının desteklenmesi şeklinde batı bölgesine gitmiştir. Batının kalkınmasını desteklemek için, Banka ayrıca proje geliştirmenin başlangıç aşamasında teknolojik yardım için krediler vermiştir. -- Kamusal sermayeli işletmelerin iyileştirilmesini ve geliştirilmesini destekleme. Proje değerlendirme ve inceleme sayesinde, Banka kamusal sermayeli işletmeler için tüzel kişi yönetişim sisteminin ve sermaye fonu sisteminin kurulmasını destekleyerek modern bir kurumsal yapının gelişmesine yardım etmiştir. Banka ayrıca yerel girişimde zarara-uğrayan işletmelerin daha iyi duruma getirilmesine de yardım etmektedir. Geçen iki yıl içinde, Banka, toplamı 10.166 milyar RMB’yi bulan tahsili mümkün olmayan alacaklarını (borcun) teyit edilmesinden sonra silmiş, 100 milyar RMB tutarındaki donuk aktiflerinden sıyrılmış ve kendi maliyetinde 39,9 milyar 79 RMB’lik borç-yatırım takası yapmıştır. Bu operasyonlarla açıkça Bankanın aktif yapısının iyileştirilmiş olması yanında, bazı kamusal sermayeli işletmelerin daha iyi duruma gelmesine yardım edilmiştir. 2) İşletme Performansı 2000 yılından itibaren, Banka bazı işletme göstergelerine ulaşmış ve bankacılık endüstrisinde ileri dünya seviyesindeki yeni gelişmeleri de öğrenmek suretiyle bir bütün olarak yönetimde ve faaliyetlerinde canlı bir yapıyı sürdürmüştür. 2001 yılının birinci ve üçüncü çeyreğinde, Banka anapara ve faiz tahsilatında %92,84 oranını yakalamış olup, bu oran bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,34’lük bir artışı ifade etmektedir. Anapara taksiti artı faiz tahsilat oranı ise %99,79’a ulaşmıştır ve bu oran aşağı yukarı geçen yılın aynı dönemiyle aynı seviyededir. 2001 Eylül sonu itibariyle, %7,63 olan toplam donuk aktif oranı, yılın ikinci çeyreğinde %0,74 daha azalmıştır. Banka, 2001’in birinci yarısında anapara taksiti ve faiz tahsilatının %99,81’e çıkmasıyla, bankacılık endüstrisinde anapara taksiti ve faiz tahsilatı bakımından sıralamada birinciliğe ulaşmıştır. Bankanın aktif kalitesi, toplam donuk aktif oranının %8,37 olması bu yılın başında %0,14 daha düşmesi ile, muntazaman iyileşme göstermiştir. Donuk kredi oranının %7 olması ve yılbaşındaki orandan %1,78 daha düşmesi ile kredi aktiflerin kalitesi de büyük ölçüde iyileşmiştir. Böylece, Bankanın sermaye ve gelirinin toplam verimliliği artmış ve kârı muntazaman yükselmiştir. 2000’de Banka, toplamı 145 milyar RMB’ye ulaşan finansman bonosu ve 10,3 milyar RMB olan müşteri mevduatından oluşan iki önemli fon kaynağı ile, 168,7 milyar RMB cinsinden ve 1,3 milyar ABD$’lık döviz kredileri vermiştir. 2000 sonu itibariyle, bir önceki yıl sonuna göre %17,8 oranında artışla toplam aktifler 808,3 milyar RMB’ye ulaşmış ve bir önceki yıl sonuna göre %18,8 oranında artışla toplam borçlar 754,3 milyar RMB olmuştur. Bütün yıl için tahsili mümkün olmayan ve şüpheli hesaplar için özel karşılık olarak 1.477 milyar RMB’nin ayrılmasından sonra, defter kârı 2.059 milyar RMB’lik yüksek bir rekora ulaşmıştır. Beş grupta sınıflandırma yapılmasıyla, donuk kredilerin oranı yıl sonu itibariyle %8,78’e düşmüş olup, bir önceki yıl başına göre %9,88’den fazla bir azalma yı ifade etmektedir. Sıkı geri dönüş (tahsilat) oranı ile ölçülürse, anapara taksiti ve faiz tahsilat oranının %91,05’de tutulması, gider 80 oranının %1,55 olması ve finansman giderlerinin iyi bir şekilde devam etmesi ile, hali hazırdaki anapara taksiti ve faiz tahsilat oranı %99,24’e erişmektedir. 1999’da, 12,7 milyar RMB’ye dönüştürülen döviz kredileri dahil olmak üzere, Banka 156,8 milyar RMB yeni kredi vermiştir. Bu kredilerin başlıca kaynakları 158,1 milyar RMB’lik finansman bonosu ihracı, 758 milyon ABD$’lık döviz cinsinden ihracat kredisi ve denizaşırı piyasalarda toplamı 500 milyon ABD$’ına ulaşan döviz tahvili ihracıdır. 1999 sonu itibariyle, toplam aktifler bir önceki yıl sonuna göre %30,6’nın üstünde artarak, 686,4 milyar RMB’ye ulaşmış; toplam pasifler (borçlar) bir önceki yıl sonuna göre %33’ün üstünde artarak, 634,5 milyar RMB olmuş ve bir önceki yıla göre %1,8’lik bir artışla, defter kârı 684 milyon RMB’ye ulaşmıştır. Proje izlemeyi artırma ve borçlunun durumunu sıkı takip sayesinde, 1999 yılında donuk kredilerde %18,66 oranında bir azalma yaşanmıştır. 1998’de, Bankanın toplam fonları 167.597 milyar RMB’ye yükselmiş ve 164.813 milyar RMB kredi verilmiştir. 1998 sonu itibariyle, kredilerin bakiyesi 513.638 milyar RMB, işletme geliri 38.656 milyar RMB ve toplam kâr 988 milyon RMB ve net kâr 672 milyar RMB olmuştur. Beş gruplu kredi değerlendirme kriterine göre, donuk kredilerin oranı ise %32,63 olmuştur. 3) Temel özellikler ve işletme (operasyon) modelleri İktisadi politika bankaları (devletin iktisadi politikalarını uygulayan bankalar) dünyanın her tarafında esas olarak iki tarza sahiptir: birinci tarz bütçe finansmanına dayanmakta olup, sürekli büyük miktarda maliyetsiz veya düşük maliyetli mali fonların arzı, devletten finansman garantisi, zarar sübvansiyonu, ayrıcalıklı vergi politikası vb. dahil olmak üzere, güçlü ve etkili malî destekle ön plana çıkmaktadır. Bu malî yatırım ve finansman alanına girer. Tipik bir örnek Japon Kalkınma Bankasıdır. Bu tür bankalar bir yere kadar bankacılık finansmanının fonksiyonundan yararlanmakla beraber, onların görevi sınırlı malî politika hedeflerini yerine getirmektir. Doğal olarak, bu tür bankalarda aktif kalitesi gerekli değildir, onlar çoğunlukla ticari bankaların kabul etmediği işleri yapar ve bu yüzden ortaya çıkan boşlukları doldururlar. Onlar tedarik edilen malî fonlarla iktisadi politika hedeflerini gerçekleştirir. İkinci tarz banka finansmanına dayanmak olup, Devlet kredisi ile desteklenen piyasadan sağlanan finansmanı ön plana çıkarır. Bu durumda, bankacılık finansmanı kuralları ve yöntemlerini kullanmak suretiyle Devletin iktisadi politika hedeflerinin 81 gerçekleştirilmesinde, kamu finansmanı garanti ve oldukça çok çeşitli destek sağlar. Bu tür bankalar ticari bankaların bıraktığı uzun-vadeli finansman boşluklarını ve sermaye piyasasının gelişmesinden doğan eksikliği doldurur. Bu tür bankalar ekseriyetle yüksek kredi derecelendirme ve iyi operasyon (çalışma/işletme) mekanizmasına sahip olmaktan gurur duyar. İktisadi politika hedeflerini etkin bir biçimde yerine getirmek için, onların aktif kalitesine büyük ihtiyacı vardır. Ve en büyük Alman Kalkınma Bankası olan KfW bu tür örneklerden biridir. İki tarz arasındaki farklar aşağıda verilmektedir. Bütçe finansmanına dayanan iktisadi politika bankaları (policy banks) malî politikaların genişletilmesini temsil eder. Onlar malî politika hedeflerinin ancak bir kısmını gerçekleştirebilir ve aktif güvenliği önemli bir faktör değildir. Kredi finansmanına dayanan iktisadi politika bankaları piyasanın önemli bir unsurudur. Aktif güvenliği önkoşuluna göre, onlar ekonomik büyümeye sürdürülen ve artan destek sağlar. Çin’de, iktisadi politika bankalarının temel özellikleri ve çalışma tarzı banka finansmanına dayanmaktadır. Ve Çin Kalkınma Bankası kendi uygulaması sayesinde bankacılık finansmanı temeline dayanan kendi tarzını oluşturmuştur. Maliye Bakanlığı tarafından ve vergi iadesinden sağlanan sermayenin yanı sıra, kuruluşunun ilk yıllarından itibaren, Devlet kredisi vasıtasıyla kendisini piyasadan para/fon toplamaya dayandırmış ve piyasanın önemli bir unsuru haline gelmiştir. İktisadi politika bankalarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesinin önünde iki yol bulunmaktadır: Birinci yol iktisadi politika bankası sistemlerini bütçe finansmanına dayalı olarak kurmaktır, fakat mevcut koşullarda elverişli değildir. İkinci yol halen bankacılık finansmanına dayanan iktisadi politika bankalarını iyileştirmek, geliştirmektir. Bir taraftan, devlet bankalara olan desteklerini yoğunlaştırmalı, bankacılık düzenlemesini güçlendirmeli ve piyasa kredisi ve piyasa emri (ödeme talimatı) üzerinde gözetim ve denetimini artırmalı ve uygulanabilir bir yasa ile sağlam bir kredi ortamı yaratmalıdır. Diğer taraftan, devlet iktisadi politika bankalarının etkin biçimde iktisadi politika hedeflerini yerine getirmelerine imkân veren, piyasa temelli ve bankacılık fonksiyonlarına dayanan gerekli araçları biraz daha fazla kullanmasına izin vermelidir. 82 4) Denizaşırı kalkınma finansman kurumlarının uygulaması İktisadi politika bankalarının karşılaştığı mevcut meselelerin analizi, uluslararası deneyim ve uygulama göz önüne alınarak, Çin’deki gerçek (fiilî) koşullar ve bugünkü uygulamaya uygun olarak yapılmalıdır. Dünyanın her tarafındaki uygulamaların gösterdiği gibi, iktisadi politika bankaları her zaman ekonomik kalkınmaya ilişkin rollerinde ve fonksiyonlarının gelişmesinde yeni ilerlemeler sağlamaktadır. 1940’lardan sonra, ekonomik kalkınmanın ilk aşamasında veya bir ülkenin ekonomik büyümeye başlamasında, maliye politikası devletlerin kendi ekonomik politikalarını uygulamak için güçlü ve özel bir araç haline gelmiştir. 1990’lardan itibaren, iktisadi politika bankaları iktisadi politika hedeflerine hizmet etmek için proje finansmanı, birleştirilmiş bankacılık, işletmelerin birleştirilmesi ve devralınması, borç yenileme, tahvillerin satış için piyasaya arzında satılamayan tahvillerin satın alınması taahhüdü ve risk sermayesi yatırımı vb. yeni finansal araçları kesin olarak kullanmıştır. Almanya, Japonya, Kore gibi piyasa ekonomilerinde ve diğer ülkelerde, iktisadi politika bankaları hâlâ çok iyi gelişmektedir. Orta büyüklükte olanlar ekonomik kalkınmada önemli bir rol oynamaktadır. Kore ve Japonya’daki iktisadi politika bankaları Asya malî krizinin üstesinden gelmede önemli sorumluluklar üstlenmiştir. Bir şehir devletinde altyapıdaki sınırlı talep büyüklüğü nedeniyle, Singapur Kalkınma Bankası, 1960’ların başlarında ticarileşmeye başlamış ve faaliyet alanını bilişim teknolojisi, elektronik, biyokimyasal teknoloji ve diğer ileri teknoloji alanları gibi endüstrilerin finanse edilmesi üzerinde yoğunlaşmıştır. Singapur Kalkınma Bankası borsa listesine girmiş bir şirket olduğu halde, hâlâ hükümet politikalarını yerine getirmekte ve uluslararası finansman merkezinin büyük bir destekleyicisi haline getirmek için Singapur’u geliştirmekle beraber, ülkeden dışarı giden sermaye akımlarının kolaylaştırılmasında ve denizaşırı yatırımların finanse edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Dünyada iktisadi politika bankalarının esası hükümet kredisidir (veya Dünya Bankası, Asya Kalkınma Bankası, vb. devletlerin ortak olduğu uluslararası bankalara dayanan müşterek ülke kredisidir). Bu krediler bankaların sermaye ve tahvil piyasalarında finansman kapasitelerine dönüştürülebilmektedir. Bu tür bankalar ekseriyetle yüksek seviyede kredi derecelendirmelerine ve orta düzey ölçek yapısına sahiptir. Bu arada onların aktiflerinin emin ellerde ve tahsil edilebilir olması gereklidir ve ayrıca fonların yönetimi profesyonel ve verimli olmalıdır. 83 5) Sermaye ve fon temin kaynakları Maliye Bakanlığı tarafından sermayesine katkıda bulunulduğu halde, Bankanın diğer finansman temin kaynakları büyük ölçüde piyasaya finansman bonolarının ihracından sağlanmaktadır. Sonuç olarak, Çin Kalkınma Bankası bütçe finansmanı yerine esas itibariyle bankacılık finansmanına bağlıdır. Mevduat toplayan bankalar ekseriyetle nispeten kısa-vadeli mevduatlarını birleştirir ve onları krediler için nispeten uzun-vadeli finansman temini kaynaklarına dönüştürür. Netice itibariyle, devlet kredisiyle desteklenen kalkınma bankası uzun-vadeli fonlar toplamak için finansman piyasasında tahviller ihraç eder, böylece ticaret bankalarından ve diğer finansman kurumlarından sağlanan fonların vadesini daha öteye uzatır. Bu evrensel bir uygulamadır. Ve bu yolu KfW izlemektedir. 1998’den itibaren, Çin Kalkınma Bankası piyasaya tahvil ihraç etmeye başlamıştır. Tahvillerin satışı için piyasaya arzında satılamayan tahvillerin satın alınması taahhüdü yapan grup (aracılık yüklenimi alan) vasıtasıyla oturmuş bir ihraç mekanizması kurarak başarılı bir şekilde 37 kere tahvil ihracını gerçekleştirmiş ve bu yolla Bankanın etkin fon toplaması sağlanmıştır. 6) Kredi risklerinin kontrolü CDB’nin riskleri çeşitli yönlerden kontrol altında tutulmaktadır. Herşeyden önce CDB toptancı bankalar için kurumsal avantaja sahiptir, bu yüzden piyasaya tahviller ihraç ederek bazı uzun-vadeli riskleri vadeli sözleşmeye bağlayabilmekte (hedge) ve kilitleyebilmektedir. İkinci olarak, Çin Kalkınma Bankası Devletin makro-ekonomik hedefleri için hizmet edmektedir, netice itibariyle bankanın riskleri makro-ekonomik kalkınma/gelişme eğilimine (trend) dayanır. Bankanın aktif kalitesi, ekonomide çok büyük dalgalanma olmaması veri iken, sağlama bağlanacaktır. Üçüncü olarak, Bankada risk kontrolünün çapı ve sorumluluk zinciri nispeten kısadır, bu durum daha düşük seviyeli operasyon riskine yol açmaktadır. Çin Kalkınma Bankası’nda, değerlendirme ve karar-vermenin genel müdürlükte toplanmış olması, güçlü bir değerlendirme kapasitesini ifade etmektedir. Koruma duvarları kredilerin değerlendirilmesi ve karar-verme sürecinde oluşturulmuştur. Banka şubeleri esas itibariyle kredilerin verilmesinden sonra ve anapara taksiti ve faiz tahsilatı için yönetime karşı sorumludur. Dördüncü olarak ta, Banka basiretli/tedbirli yönetime ve esnekliğe imkân veren yeterli büyüklüğü benimsemektedir. 84 7) Görev yapabilmek için zemin hazırlama Çin Kalkınma Bankası’nın görev yapabilmek için zemin hazırlama faaliyeti Devlet kredisine ve piyasaya-yönelik tahvil ihracına dayanmaktadır. Bankacılık finansmanı kurallarının ışığında ulusal ekonomiyi önemli ölçüde etkileyen endüstrilere uzunvadeli fonlar sağlamaktadır ve ayrıca altyapıda inşaat projelerine, temel endüstriye, omurga endüstriye ve ileri teknoloji endüstrisine destekler vermektedir. 8) Çin’in Dünya Ticaret Örgütüne (WTO) Girişine Hazırlanmak için Stratejiler Bir kalkınma finansman kurumu olarak, Çin Kalkınma Bankası inşaat projelerinin finanse edilmesi alanında bir lider banka olarak hizmet vermektedir. Bankanın tayin edilmiş (değişmeyen) hedefi ekonomik kalkınmayı kolaylaştırmak için sağlam bir banka olmaktır. Çin’in Dünya Ticaret Örgütü’ne girmesinden sonra, Çin’in mali sistemlerinin gelişmesine daha fazla katkılar yapacağından, Çin Kalkınma Bankası’nı sistematik bir plana göre geliştirerek dünyanın lider bir bankası olması olasılığı daha da artacaktır. Çin Kalkınma Bankası halihazırda önceki deneyimi sayesinde başarılı bir banka olmanın yolunu açmıştır. Birinci olarak, dünyanın lider ve modern bir bankası haline gelmek için hedefinin temeli oluşturulmuştur ve uluslararası normlara (standartlara) karşı hazırlıklı olmak için 8 standart belirlenmiştir. Deneyimde eksikliğinin farkında olan bir kurum olarak, diğerlerinden önde giden bir kalkınma için olgun (iyi hazırlanmış) deneyim ve teknikleri öğrenmeye ve yararlanmaya devam edecektir. Bu nedenle, Banka teşhise dönük fikirler üretmek için Uluslararası Danışmanlık Konseyini kurmuştur. Bu konuda Boston Danışmanlık Grubu ile başlayan Banka, dış denetimi yürütmesi için de Anderson Muhasebe Firmasıyla anlaşmıştır. Banka ayrıca kredi yönetim mekanizması standartlarını iyileştirmek için yurtiçinde ve yurtdışında gelişmiş yöntemlerden tam olarak yararlanmakta, elektronik bankacılığın (e-bankacılık) sistematik bir plana göre geliştirilmesi konusundaki çabalarını artırarak her aşamada uluslararası standartları yerine getirmek için süreci hızlandırmıştır.. İkinci olarak, Bankanın görevi ülkenin makro-ekonomisine hizmet verilmesi olarak açıkça belirlenmiştir. Devlet kredisiyle desteklenmesi yanında, kredi kuralları ışığında ulusal ekonomiyi önemli derecede etkileyen endüstrilere uzun-vadeli finansman vermek ve bir kalkınma finansman kurumunun rolünü tam oynayacak belirli bir konuma gelmek için piyasaya tahvil ihraç etmektedir. Altyapıda büyük projelerin 85 inşaatlarına, temel endüstriye, omurga endüstriye ve ileri teknoloji endüstrisine yoğun destekler vermektedir. Üçüncü olarak, Banka kredi yapısını oluşturmak için oldukça cesur davranmaktadır. Devlet kredisinin bir temel olarak, kurumsal (şirket) kredisinin bir prensip olarak ve yasaların bir garanti (teminat) olarak hizmet etmesi ile, sermaye piyasasından yararlanarak ve toplumsal gözetim ve denetimi artırarak, bütün kredi yapısının eksikliklerini gidermek için farklı endüstrilerde yerel yönetimlerle (mahalli idareler) ve yetenekli yetkililerle birlikte çalışmaktadır. Dördüncü olarak, Banka, kredilerinin anapara taksiti ve faizinin tahsilatı ve aktif kalitesinin iyileştirilmesi ile ilgili işinde yoğunlaşmaya devam etmektedir. Banka “Üç bağlantı” uygulamasına devam etmektedir; yani, kredi başvurusunun kabulü, kredi başvurusunun değerlendirilmesi ve kredi taahhüdü ile anapara taksiti ve faiz tahsilatı birbiriyle bağlantılıdır. Piyasa kurallarına aykırı olarak verilen krediler yasaklanmıştır. Önceki yıllara göre Çin Kalkınma Bankası’nın uygulaması ve performansı Çin’deki bankaların uluslararası bankaların olduğu kadar performans gösterebileceğini kanıtlamıştır. Dünya Ticaret Örgütüne giriş sonrasıyla ilgili yeni duruma tahammül etme konusunda, Banka halen “beş açıdan dünyadaki en iyilerden sayılan banka” hedefine ulaşmaya kararlı gözükmektedir; yani, performans, iş geliştirme, yönetim, insan kaynakları ve lojistik sistem açısından. Bu hedefin elde edilmesiyle, Bankanın dünya lideri bir banka haline gelmesi beklenmektedir. Bankanın işlerinin geliştirilmesinde, ticaret bankalarıyla işbirliğini kuvvetlendirmek için toptan bankacılık yapan bir banka olmanın avantajlarından yararlanmayı düşünmektedir. Banka ayrıca krediye ilişkin sermaye piyasası teorisini tatbik ederek, aktif kalitesini iyileştirmeyi ve gelişmiş dünya (ülke) seviyelerine yetişmek ve geçmek için hızına ivme kazandırmayı hedeflemektedir. NOT: Çin Kalkınma Bankası Guvernörü Chen’e göre; “piyasa gelişiminin artırılması, kurumsal yönetişimin iyileştirilmesi ve güvenirliğin sağlanması bu reformların temelini oluşturmaktadır. Bu reformlar, Bankanın finanse ettiği projelerden daha önemlidir. İktisadi politika (sürdürülebilir kalkınma) bankası hükümetin fonksiyonlarından bir kısmını yerine getirir, fakat söz konusu fonksiyonlar piyasaya yönelik bir tarzda yerine 86 getirilmelidir, CDB hükümetin hedeflerini yerine getirmek için malî veya idari tedbirlerden ziyade piyasaya-yönelik yaklaşımları benimsemektedir.” Uluslararası finansman kuruluşlarından da kaynak temin ederek ülkenin bölgesel kalkınma politikalarını desteklemek amacıyla; • Temel ve önemli tüm sektörler: Petrol ve petro kimya, Teknolojik ve elektronik ekipmanlar, çevre koruma, yüksek ve yeni teknolojiler. • Altyapı: Demiryolu, otoban, sivil havacılık, kırsal kesim altyapısı, telekominikasyon, konuları değerlendirilmektedir. Bankada proje değerlendirme birimi mevcut olup, bu birime mali analiz, sektör ve sanayi analiz bölümleri destek olmaktadır. Kredi değerlendirmesi yapılırken; • • • • • • • Projenin genel ekonomi açısından önemi (devletin makro ekonomik politikalarına, sanayi ve bölgesel politikalarına uyum), Borçlunun ödeme gücü (borçlanan BBB rating derecesini sağlamalı), Özkaynak yapısı, Ekonomik, teknolojik ve çevre açısından yapılabilirlik, İlgili sektör ve bölgenin kredi ratingi, Projenin finansmanında kullanılacak diğer kaynaklar, Teminat ve garantiler. göz önünde tutulmaktadır. Kuruluşun finanse ettiği önemli kalkınma projeleri içinde; The Three Gorges Barajı, Şanghay Pudong Uluslararası Havaalanı, Guangzhou-Downtown Ulaşım Projesi, Harbin’den Dalian’a Elektrikli Trenyolu Projesi (Ha-Da), Tianji Ekspres Demiryolu, Hangzhou Körfezi Köprüsü sayılabilir. Ekonomide geniş rol: Türkiye ekonomisi açısından irdelendiğinde, bir dönemin Devlet Yatırım Bankası (DYB) + Türkiye Kalkınma Bankası + DPT’nin Bölgesel Gelişme Genel Müdürlüğü + Hazine Müsteşarlığı’nın Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü’nden oluşturulmuş bir yapıya sahip olup; küçük ölçekli projelerle uğraşmadıklarından projelendirme anlam kazanmaktadır. 87 3. KORE KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Korea) 3.1. Kore Kalkınma Bankasının Tanıtımı Kore Kalkınma Bankası, 1954 yılında Kore ekonomisinin kalkınmasını desteklemek amacıyla (TKB’nin 4456 sayılı kanun Md:3’ün girişi ile birebir örtüşüyor) Kore Yeniden Yapılanma Bankası olarak kurulmuş kamusal nitelikte bir kuruluştur. Bir kamu bankası olarak Kore’deki en geniş finansman hizmeti sağlayan kuruluştur. Banka hem ticari hem yatırım hem de kalkınma bankası olarak faaliyet göstermektedir. Kaynaklarını; mevduat (kurum, şirket ve şahıs), Sanayi Fonu Borçlanmaları (her yıl borçlanabileceği miktar Hükümetler tarafından onaylanıyor),Kore’nin Sanayileşmesi için Kore Kalkınma Bankası’nca çıkarılmış/ çıkarılmakta olan Sanayi Finansman Bonolarının piyasalarda satışı, Devlet tarafından sağlanan destekler ve dış tahvil ihracı yolu ile sağlamaktadır. Banka’nın kuruluş kanununa göre, Bankanın yıllık zararı var ise öncelikle rezervlerinden karşılanıyor bu rezerv yetmez ise aradaki fark, Devlet Bütçesinden karşılanıyor ve böylece Sanayi Fonu Borçlanmaları esasen Devlet tarafından garanti altına alınmış oluyor. Proje finansmanı, finansman mühendisliği, girişimci sermayesi temel faaliyet alanlarındandır. Ancak girişimci sermayesi faaliyetleri bilgi teknolojileri, bio teknoloji, nano teknoloji, çevre teknolojileri, uzay teknolojileri alanındaki KOBİ’leri kapsamakta olup, sermayeye katılım sağlandığı gibi tüm finansman araçları da kullandırılabilmektedir. Proje finansmanında Kore’de bir çok liman, otoban, havaalanı, tünel projelerine destek sağlamıştır. 2003’de, dünyada finansal endüstri çok büyük sorunlarla karşı karşıya gelmiştir. SARS hastalığı ve Irak Savaşı halledilmeye başlanmış olsa bile, Kuzey Kore’nin nükleer santral sorunu gibi diğer ekonomik risk faktörleri belirsizliği yaymaya devam etmektedir. İç piyasada, bir dizi muhasebe skandalları ve kredi kartı şirketlerindeki likidite problemleri yatırımcı güvenini sarsmıştır. Genel olarak, finansal hizmetler endüstrisi için 2003 zor bir yıl olmuştur. Kore’yi temsil eden bir banka olarak, bu sıkıntılara rağmen KKB’nın işi sadece kendi kârlılığını artırmak olmamıştır, fakat aynı zamanda Kore piyasasını istikrara kavuşturmak için özenle ve sebat ederek çalışmak olmuştur. Sonuç olarak, KKB 2003 yılında 167 milyar Won’luk (146 milyon $) bir net gelir yaratarak büyük iş 88 alanlarında; kurumsal finansman (şirket finansmanı), yatırım bankacılığı, uluslararası finansman ve kurumsal yeniden yapılandırma faaliyetleriyle büyük mesafeler almıştır. Durgun ekonomi ve doğrudan finansmana doğru genel kaymadan dolayı yatırım hizmetlerindeki yavaşlamaya rağmen, KKB bir önceki yıla göre %19,2 oranında bir artış göstererek, Koreli şirketlere 16,4 trilyon won kredi ve yatırım değeri aktarmıştır. Kredilerin artış gösterdiği sektörler bilgi tabanlı 6T işletmeleri ve hizmet endüstrileri yanında bölgesel alanlardaki işletmeler ve daha hareketsiz sektörlerde teşvik edilen ekonomik kalkınmadır. İlâve olarak, yenilikçi finansal (mali) düzenlemeler sağlayarak müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılama çabaları KKB’nın şirket tahvili ihracı, proje finansmanı ve finansal mühendislik gibi alanlardaki güçlü konumunu sürdürmesini mümkün kılmıştır. Sonuç olarak; KKB, hem iç hem de global piyasada Koreli şirketlerin her türlü finansmanının en yetkili düzenleyicileri arasında yer almaktadır. KKB, ülkede denizaşırı/yabancı fonların birinci sınıf borç alıcısı olarak diğer Koreli borç alıcıları için büyük global sermaye piyasalarında çeşitli ölçütler (kıstaslar) koymuştur. Asya malî krizinden beri en büyük miktarda çok-para birimli Global Tahvilleri ve bir Asyalı borç alıcı olarak artık en büyük miktarda Samurai Tahvillerini ihraç etmiştir. Kore Kalkınma Bankası’nın sermaye piyasası başarıları da para birimlerinin çeşitliliği (multi-currency) açısından etkileyici olmuş olup, fonlar Avustralya doları ve Hong Kong doları cinsinden toplanan fonları içermektedir. Uluslararası finansmandaki (fon temini) böyle bir üstün performansı KKB’nı “Yılın Borç Alıcısı” olarak IFR (International Financial Review), Euromoney tarafından ödüllendirilmesini sağlamıştır. KKB SK Networks (eskiden SK global) ve Hyundai Corporation gibi sorunlu şirketlerin normalleştirilmesi doğrultusunda bıkmadan çalışmış ve Kia Steel (Çelik) dahil olmak üzere birkaç şirketin Birleşme ve Satın Alma (M&A) işlemlerini tamamlamıştır. Şu anda LG Card’ın normalleştirme süreci devam etmekte olup, tek yönetim ajansı olarak başarılı bir deneme çalışması sonunda firmanın yeniden satışı beklenmektedir. Tüm bu çabalar yıllar boyunca KKB’nın muntazaman geliştirdiği dahili sistemlerin etkin ve kapsamlı bir ağı ile desteklenmektedir. Özellikle, rekabet edebilirlik kapasitesini destelemeye dönük çabalarının bir parçası olarak, Banka son 89 zamanlarda beş yönetim alt sisteminden meydana gelen Karar Destek(leme) Sistemini (KDS) başlatmıştır: sistem-riski yönetimi, kâr yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi, finansman planlama ve performans ölçümü. KDS’nin Bankanın karar verme sürecini geliştireceği ve iyileştirilmiş risk ve kıymet/değer yönetimi konusunda diğer Kore bankaları için bir kriter/mihenk taşı oluşturacağı beklenmektedir. Bankanın hem faaliyet (işletme) ve hem de teknik kapasitelerindeki bu tür ilerlemeler 2004’e hızlı bir başlangıç yapmasına yardımcı olmuştur. 2004 yılı KKB’nın 50. kuruluş yıldönümü olması nedeniyle daha fazla anlam ifade etmektedir. 1954’de kuruluşundan itibaren, Banka 1950-60’larda kalkınma finansmanında 1970-80’lerde uzun vadeli hizmetlere ve 1990’larda yatırım ve kurumsal bankacılıkta (corporate banking) uzmanlaşan bir kurum olarak rolünü ve fonksiyonunu yavaş yavaş geliştirmiştir. Malî krizden itibaren, KKB ayrıca çabalarını kurumsal yeniden yapılandırma (şirket yeniden yapılandırması) ve yurtiçi malî piyasanın istikrara kavuşturulmasını gerçekleştirmeye yöneltmiştir. Bankanın şimdi ve 2011 arasındaki hedefi tamamıyla global standartları bir araya getirerek ve uluslararası en-üst yatırım bankaları sıralamasında yükselerek, Kuzeydoğu Asya bölgesinde lider bir banka haline gelmektir. Banka daha belirli bir biçimde, hedeflerini yerine getirmek için 2004 yılı operasyonlarında aşağıdaki alanlara öncelik vermeyi planlamıştır: Ekonomiyi canlandırmak için kurumsal bankacılıkta uzmanlığını artırmak Kore’nin büyüme potansiyelini ve endüstriyel rekabet edebilirliğini artırmak için gelecek-kuşak büyüme motoru endüstrileri ve bilgi-tabanlı bir ekonomiyi desteklemek Dengeli bölgesel ekonomik kalkınmayı gerçekleştirmeye çalışırken, bölgesel olarak uzmanlaşmış endüstrileri desteklemek Kuzey Kore ile ekonomik işbirliği için hazırlık yapılmasında ve bir Kuzeydoğu Asya iş merkezi olarak Kore’nin olağanüstü durumu için gerekli altyapının inşa edilmesi Fon temini kanallarını çeşitlendirmek suretiyle maliyetin düşürülmesini gerçekleştirmeye çalışmak Banka aynı zamanda, 2.000’den fazla istekli ve yetenekli personel önderliğinde, yönetim ve idari sistemlerinin iyileştirilmesinde, yenilik ve müşteriye yönelik kültürü birleştirmeyi hedef edinmiştir. 90 Bankanın, müşterilerinin ve dinamik Kore ekonomisinin gelişen ihtiyaçları üzerinde yoğunlaşması, Bankanın büyümesini sürdürmesine ve KKB’nın finansal endüstri lideri ve aynı zamanda önemli ve uygun ekonomik politikanın uygulayıcısı rollerini başarılı bir şekilde icra etmeye devam etmesini sağlayacaktır. 3.2. Kore Kalkınma Bankasının Yönetim ve Organizasyonu Kore Kalkınma Bankası Guvernör, Guvernör Yardımcısı, 6 icracı Yönetim Kurulu Üyesi ve 2 icracı-olmayan Yönetim Kurulu üyesi olmak üzere 10 kişiden oluşmaktadır. Bir tane de Denetçi/Murakıp vardır. Guvernör, Kore Kalkınma Bankası’nı (KKB) temsil etmek ve KKB’nin faaliyetlerini idare edip yönetmekle sorumludur. KKB kanununa uyarınca, Guvernör Yardımcısı Guvernöre yardım etmekte ve görevlerini yapmakta yetersiz kalması veya bulunmaması durumunda Guvernörün yerine hareket etmektedir. Denetçi KKB’nin faaliyetlerini ve muhasebesini denetleyecek ve inceleyecektir. Denetçi Yönetim Kurulu görüşmelerine/müzakerelere katılabilmekte, fakat oy hakkı bulunmamaktadır. Yönetim Kurulu Başkanı olan Guvernör, Maliye ve Ekonomi Bakanlarının tavsiyesine bağlı olarak Kore Cumhurbaşkanı tarafından; Guvernör Yardımcısı ve Yönetim/İdare Kurulu Üyeleri Guvernörün tavsiyesine bağlı olarak Ekonomi ve Maliye Bakanı tarafından atanmaktadır. Denetçi de Ekonomi ve Maliye Bakanı tarafından atanır. Görevlilerin görevde kalma süresi üç yıldır. Guvernörün makamında herhangi bir boşluk olduğunda, yeni biri atanarak doldurulur ve ancak görev süresi daha öncekinin kalan süresi kadardır. KKB’nin herhangi bir görevlisi veya çalışanı bankadaki kendi görevi dışında kâr getiren herhangi bir işle uğraşamaz. Ayrıca, sırasıyla Maliye ve Ekonomi Bakanının veya Guvernörün izni olmadan herhangi bir görevlisi veya çalışanı bankadaki kendi görevi dışında kâr getirmeyen herhangi bir işle de uğraşamaz. KKB’nin kanununa göre Guvernör, KKB’nin çalışanları veya görevlileri arasından bir vekil veya vekiller atayabilir, ki bu vekiller hukuk ve hukuk-dışı tüm konularda KKB’nin faaliyetleriyle bağlantılı olarak hareket etmek üzere tam veya kısmi yetkiyle görevlendirilir. KKB’nin çalışanları Guvernör tarafından atanır ve görevden alınır. 91 10 Daire, 23 Şube Genel Sekreterlik Halkla İlişkiler Şubesi Kore Kalkınma Bankası Akademisi Planlama Şubesi E-iş Şubesi Hukuk İşleri Şubesi İnsan kaynaklarını Geliştirme Şubesi Genel Hizmetler Şubesi Güvenlik Kontrol Şubesi Bilişim Teknolojisi Dairesi - Bilişim İşleri Şubesi Temel Bankacılık Sistemi Şubesi E-bankacılık Sistemi Şubesi Risk Yönetim Dairesi - Kredi Değerlendirme Şubesi Kredi Yönetim Şubesi Mali Yönetim Dairesi - Mali Yönetim Şubesi Bancassurance Şubesi - Proje Finansmanı Şubesi Yatırım Bankacılığı Kalkınma Şubesi Sermaye Piyasaları Şubesi Yatırım Bankacılığı Şubesi Birleşme ve Devralma Şubesi - Uluslar arası Finansman Şubesi Global Bankacılık Şubesi Ticaret Finansmanı Şubesi Alım-Satım Şubesi Finans Mühendisliği Şubesi İşlemler Şubesi Kore Kalkınma Bankası Organizasyonu Şeması Yönetim Kurulu Guvernör Üst İcra Kurulu Risk Yönetim Komitesi Guvernör Yardımcısı Kredi Değerlendirme Komitesi Planlama ve Yönetim Dairesi Yatırım Bankacılığı Dairesi Uluslar arası Bankacılık Dairesi Denizaşırı Şubeler Temsilcilik Büroları Denizaşırı İştirakler Danışmanlık İşleri Dairesi Araştırma Şubesi Danışmanlık İşleri Şubesi Sınai Teknoloji Şubesi Kurumsal Yeniden Yapılandırma Şubesi Kurumsal Bankacılık Dairesi Kurumsal Bankacılık Şubesi I Kurumsal Bankacılık Şubesi II Kurumsal Bankacılık Şubesi III Kurumsal Bankacılık Şubesi IV Kurumsal Bankacılık Şubesi V Bölgesel Bankacılık Dairesi - Merkez Şube Bölgesel Bankacılık Şubesi Yurtiçi Şubeler Denetçi Tröst İşleri Dairesi Emanet Şubesi 92 Denetim Şubesi 3.3. Kore Kalkınma Bankasının Vizyonu Finans sektöründe meydana gelen globalleşme (küreselleşme) sürecinde, bankalardan kredi almak yerine doğrudan doğruya para piyasasında menkul kıymet ihraç ederek borçlanma (securitization), birden fazla menkul kıymete yatırım yaparak riskin dağıtılması (diversification) ön plana çıkmış, KKB da gerek yurtiçindeki ve gerekse Asya ve Doğu Avrupa’daki hedef müşterilere kurumsal bankacılık (corporate banking), yatırım bankacılığı, global bankacılık (global banking), kurumsal yapılan(dır)ma (corporate structuring) ve danışmanlık gibi ana finansal hizmetleri sunmayı hedef almıştır. KKB, Kore’yi Asya’nın bir finans merkezine dönüştürülmesinde ve gelecekte büyümenin motorunu oluşturacak Kore malî sektörüne rehberlik etmede önemli rol oynayan rekabetçi bir malî kurum olarak meydana çıkarken, 2011’e kadar büyük ölçüde Kuzeydoğu Asya’da faaliyet gösteren lider bir banka haline gelmeyi hedeflemektedir. KKB malî tablolarını global kurumların seviyesine çıkarmaya ve kendi ana faaliyet alanları, iş kültürü ve işçi/çalışan mentalitesi dahil olmak üzere tüm sektörlerde global standartları uygulamaya çalışan bir bankadır. 3.4. Kore Kalkınma Bankasının Temel Stratejileri Yoğun olarak dört ana faaliyet alanını büyütme KKB kurumsal bankacılık, yıllardır biriken teknik ustalıktaki gücüyle yatırım bankacılığı ve global bankacılık alanlarında faaliyet gösteren çok yönlü bir bankadır. Bu özelliklerine ilâve olarak, KKB geniş deneyimi ve teknik bilgisiyle ana faaliyet alanlarından biri olarak kurumsal yeniden yapılandırma faaliyetlerini büyütmeye ve ayrıca diğer bir ana faaliyet dalı olarak danışmanlık hizmetlerini geliştirmeye çalışmaktadır. Ana faaliyet alanlarında globalleşme KKB, kurumsal yeniden yapılandırma, proje finansmanı ve birleşme&satın alma dahil olmak üzere, güçlü rekabet edebilme yeteneğine sahip olduğu alanlarda yeni iş fırsatları için Asya ve Doğu Avrupa’da yeni piyasalar araştırmayı hedeflemiştir. Bu amaçla stratejik anlaşmalar, birleşme ve satın almalar yoluyla KKB bu faaliyetlerini lokalize etmekte ve asıl faaliyetine devam ederken bu alanlarda da yeni faaliyetlere 93 girişmektedir. Kurumsal bankacılıkta uzmanlaşmış olan KKB, kurum-içi sistem (inhouse system) kullanarak dört ana dalda faaliyet göstermektedir. Banka bununla birlikte, kurum-içi sistemle cevap veremediği finansal taleplere etkin bir şekilde cevap vermek için yan kuruluşlar da kurmaktadır. KKB’nın, Asya’da lider bir banka haline gelme yönünde, iki aşamalı bir hedefi bulunmaktadır. Aşama 1 (2003-2005): Kore’nin birinci Kurumsal Finansman Bankası olarak ortaya çıkma Ana faaliyet alanları olarak kurumsal yeniden yapılandırma ve danışmanlık hizmetlerini geliştirmeye ilâve olarak, kurumsal bankacılıktaki gücünü kullanarak ve yatırım bankacılığı kapasitesini pekiştirerek evrensel bankacılık hizmetlerinin verilmesi için altyapısını tamamlamaya çalışmaktadır. Aşama 2 (2006-2011): Asya’da lider bir banka haline gelme KKB, Asya ve Doğu Avrupa’da yeni gelişen piyasa müşterilerine ilâve olarak, uluslararası piyasaya açılmaya çabalayan yurtiçi firmalara ana bankacılık hizmetleri de vermektedir. KKB ayrıca stratejik anlaşmalar ve dış ağlar vasıtasıyla faaliyet alanını genişletmeyi hedeflemiştir. KKB bu iki aşamadan geçerek, Kuzeydoğu Asya dahil olmak üzere hedef pazar alanlarında global evrensel bankacılık hizmetleri ile her türlü potansiyel müşteriye hizmet verebilecek bir kapasiteye sahip olacaktır. 3.5. KKB’nın Ürünleri ve Hizmetleri 3.5.1. Kurumsal Finansman (Şirket Finansmanı) 1) Sendikasyon KKB yıllar boyunca, Global Bankacılık Departmanı ile yerli ve yabancı müşterilere sendikasyon kredileri, proje finansmanı, kiralama finansmanı, yönetim danışmanlığı ve yatırım enformasyon hizmetleri gibi çeşitli hizmetleri vermiştir ve özellikle denizaşırı yatırımları ve dış ticaret faaliyetleri olan müşterilerini desteklemiştir. Moody’s’den ülke derecelendirme notuna eşit “A3” ve S&P’dan “A” notu alan KKB, Asya malî piyasasında sendikasyon kredilerinin ve yapısal/yapılandırılmış finansmanın (structured finance) hazırlanmasında bir lider konumundadır. Bankanın bu geniş uzmanlığı ve deneyimi yıllardır sendikasyon kredileri ile ilgilenmesinden ve kurumsal müşterileriyle kurduğu güçlü ilişkilerinden gelmektedir. 94 KKB’nın sendikasyonda mükemmel bir sicili bulunmaktadır. Rekabetçi plasman gücü ve büyük finans şehirlerinde denizaşırı şubeleri, ofisleri ve yan kuruluşlarını içeren geniş faaliyet ağı sayesinde, Banka 2003 yılında Güney Kore krediler sıralamasında 792,3 milyon ABD$ değerindeki 11 kredi sözleşmesi ile en üst sırada yer almıştır. 2) Yapılı/Yapılandırılmış finansman (Structured Finance) Gemi ve uçak finansmanı Karma finansmanda kapasitenin önemli bir kısmının kredi kullanımıyla yükseltilmesinde, KKB sınır-ötesi vergi etkin kiralamada önde gelen tedarikçilerden biridir. KKB Tokyo, Hong Kong ve Singapur’daki uzman kuruluşlara katılarak, diğer bir dizi hizmetlerle birlikte, çeşitli vergi tasarrufu düzenlemeleri vasıtasıyla, Kore Havayolu endüstrisini desteklemektedir. Banka geleneksel kiralama finansmanı ürünlerine ilâve olarak, döviz swapı ve faiz swapı gibi türev ürünlerin kullanımı ile modern ve karmaşık (incelikli) kiralama finansmanı düzenlemelerini müşterilerine sunma imkânlarını araştırmaktadır. KKB, gemi kiralama finansmanı alanında Asya’nın en iyilerinden biri olarak görülmektedir. KKB bölgede Çok Geniş Ham Petrol Taşıyıcı (Very Large Crude Carrier –VLCC), Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (Liquefied Natural Gas) ve konteynır taşıyıcıların finansmanıyla ilgili birkaç büyük pazarlığı kazanmıştır. Bu tür işler, gemi kiralama finansmanı alanında ve İngiltere Vergi Kiralaması (UK Tax Lease) gibi daha yapılandırılmış finansmanda geniş deneyimler sağlamaktadır. Sadece 2004’ün ilk yarısında, toplamı yaklaşık olarak 310 milyon ABD$’ını bulan Korean Air, Korea Line Corporation ve Asiana Airlines’ın siparişlerinin karşılanmasına karar vermiş olan KKB, Asya’da yapılandırılmış finansman piyasasına büyük bir başarıyla hakim olmaya başlamıştır. Proje finansmanı - Elektrik Santralları, Rafineriler, Telekomünikasyon ve Paralı Yollar Proje Finansmanı sosyal altyapının başarılı finansmanının önemli unsurlarından birisidir. KKB geleneksel olarak başta elektrik santralları, paralı yollar ve havayolu terminalleri olmak üzere yurtiçi proje finansmanı hazırlamada aktif bir rol üstlenmiştir. Banka Asya-Pasifik bölgesinde lider bir banka haline gelme konusundaki uzun vadeli hedefine erişmek için en önemli yol olarak global ölçekte proje finansmanına ağırlık vermektedir. 1990’ların başlarından itibaren Banka, Endonezya’da Paiton 1 ve 2 95 Aşama elektrik santralı ve bir tasfiyehane projesi, Hindistan’da telekomünikasyon ağı inşaatı, Filipinlerde Manila Paralı Yol Sistemi ve Tayland’da rafineri fabrikası gibi bölgede birçok büyük ölçekli kalkınma projesine katılmıştır. 2003’ün başlarında Banka, Avustralya’nın Kuzeybatı kısmında Burrup Peninsular’da yer alan Ticari Amonyak Fabrikasına katılarak, proje finansmanı faaliyetlerini Avustralya piyasasına kadar yaymıştır. Çeşitli tipte proje finansmanı ile ilgilendiği yıllardan edindiği uzmanlık ve deneyimle donanan KKB, kalkınma projesi finansmanına ulusal refah yanında Asya-Pasifik bölgesinin kalkınması için ağırlık vermeye devam etmektedir. Yapılandırılmış Ürünler (Structured Products) 1997’deki malî krizden sonra, özellikle malî kurumlar arasında kurumsal yeniden yapılandırma önem kazandığı için, ilk CLO (Collateralized Loan Obligation=Teminatlı Kredi Borcu), CBO (Collateralized Bond Obligation = Teminatlı Tahvil Borcu) ve ABS (Asset-Backed Securities =Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler) gibi çeşitli malî ürünler hazırlayan KKB, kendini yeniden yapılandırma faaliyetlerinin merkezinde yer almıştır. Yeniden yapılandırma işinde yapılandırılmış finansman konusunda başta gelen bir banka haline gelmesinden sonra, KKB şimdi Asiana Airlines, Hyundai Merchant Marine, Korean Air ve Korea Line Corporation gibi kendi kurumsal müşterilerinin fon artırıcı faaliyetleri için yapılandırılmış ürünleri kullanmaktadır. Bundan başka, uluslararası piyasa trendlerini ve Kore’nin muntazaman gelişen yapılandırılmış finans piyasasını günü gününe izleyip öğrenen KKB, ABCP (Asset-Backed Commercial Paper = Varlığa Dayalı Finansman Bonosu), TRS ve CDS (Credit Default Swap = Kredi Geri Ödememe Swapı) gibi, yeni iş alanlarına açılmaya devam etmiştir. 2002’de, KKB Lehman Brother's için 360 milyar KRW değerinde ABCP işlemini gerçekleştirmiştir. Artık, Kore şirketleri için Bankanın seküritizasyon hizmeti sadece onların yeniden yapılandırma çabalarını desteklememekte, fakat aynı zamanda onların fon artırıcı kaynaklarını da çeşitlendirmektedir. 2003’de, KKB başarılı bir şekilde Korean Air ve Asiana Airlines için ülkeler arası ABS işlemlerini gerçekleştirmiştir. Bu tür işlemlerden daha fazla uzmanlık deneyimi kazanmasıyla, KKB kapsamlı yapıları olan finansman işlemlerine dayalı aktiflerinin miktarını artırmaya gayret etmektedir. 3.5.2. Alım-Satım 1) Kambiyo/Döviz 96 Katma değer risk yönetimi çözümlerini ilk sağlayan biri olarak, KKB yerel ve uluslararası döviz piyasalarında uzun zamandır resmen tanınmış bir piyasa düzenleyicisi, pazar yapıcısı konumundadır. Kore Won’una ilâve olarak ticarete konu olan bütün dövizlerde global uygulama teklifi yapan ve fiyat veren KKB ayrıca ilk likidite sağlayıcısı olarak hareket etmektedir. Bankanın döviz ürünleri alanı aşağıdaki ürünleri kapsamaktadır: - Spot Döviz - Vadeli (Forward) Döviz - Döviz Swapı - KRW Teslim Edilemez Vadeli ve Swap işlemleri Banka sadece finansal ürünler satmamakta, fakat aynı zamanda müşterileri için özel hazırlanmış çözümler de önermektedir. Bankanın geniş bilgisi ve döviz piyasalarına katılmasına dayalı olarak, kurumsal pazarlama ekipleri müşterilere aşağıdaki konularda yardımcı olmaktadırlar: - Bugünkü durumu yansıtan piyasa bilgisi - Döviz riski faktörlerinin(kur riski) belirlenmesi - Döviz riski yönetimi için yöntemler geliştirilmesi - Hedging çözümler ve - Devam eden risk yönetimi 2) Uluslararası Tahvil Alım-Satımı Kore’de tanınmış bir piyasa lideri olarak KKB’nın Uluslararası Tahvil Ekibi, dünyadaki ikincil piyasalara aktif olarak katılmaktadır. Banka ekibi döviz cinsinden tahvillerin alış-verişinde incelikli alım-satım stratejileri ve gelişmiş/ileri portföy yönetimi kullanmaktadır. Son zamanlarda KKB’nın Uluslararası Tahvil Ekibi, Kore kağıtlarında bir piyasa yapıcısı rolü ve Asya kağıtlarında elinde tuttuğu tahvillerin fiyatlarını Reuters ve Bloomberg üzerinden postalayarak sözü geçen bir yatırım kurumu rolü oynamaya başlamıştır. İlâve olarak, müşterilerin finansal ihtiyaçlarına yönelik çözümler üretme gibi, yüksek değerli faaliyetlerini daha da geliştirmektedir. Bankanın yerine getirdiği faaliyetler aşağıdaki ürünleri kapsamaktadır: 97 - Sabit Gelirli Menkul Kıymetler (Fixed Income Securities) - Değişken Faizli Borç Senetleri/Tahviller (Floating Rate Notes) - Değişken Değerli (Hisse Senetlerine Bağlı) Tahviller (Equity Linked Bonds) - Yapılandırılmış Hizmetler (Structured Facilities), vb. KKB’nın Uluslararası Tahvil Takımı, çok yi motive edilmiş ve çeşitli alım-satım teknikleri ile çok iyi donatılmış, on bir üyeden meydana gelmektedir. Yakın zamanda ikiye bölünen tahvil takımında; Takım 1 Değişken Getirililer, Hisse Senetleri ve Yapılandırılmış Ürünler; Takım 2 Sabit Getirili Borç Senetleri ve REPO Alım-satımı ile uğraşmaktadır. 3) Türev Ürünler Banka müşterilerinin faiz oranları, döviz kurları ve diğer piyasa değişkenlerinden doğan risklerini hafifletmede yardımcı olmayı hedeflemiştir. KKB’nın türev ürünler konusunda deneyimli profesyonelleri müşterilerin ihtiyaçlarını ve hedeflerini analiz etmekte ve müşterilerin ihtiyaçlarını yerine getirmek için aşağıda yer alan enstrümanların da yer aldığı en iyi stratejileri önermektedir. - Faiz ve Çapraz Kur Swapları - Döviz USD, JPY, DEM ve diğer önemli paralar - Döviz & Faiz Opsiyonları - Vadeli Kur Sözleşmeleri (Forward Rate Agreements) - Yapılandırılmış Türev Ürünler (Structured Derivatives) 3.5.3. Fon/Finansman Sağlama Yolları 1) Denizaşırı Finansman (Fon Sağlama) - Overseas Funding Ulusu temsil eden borçlanıcı ve finansman (fon sağlama) aracı olarak 1954’de faaliyete başlamasından beri, KKB büyük global piyasalarda oldukça büyük miktarda Global, Samurai ve Euro Cinsinden iskontolu tahviller ihraç ederek, Koreli menkul kıymet ihraç eden şirket veya kuruluşlar için mihenk taşları koymuştur. Nisan 1999’da bir yatırım notu ve Temmuz 2002’de “A” seviyesinde derecelendirme notunu yeniden kazanan KKB, malî krizden sonra uluslararası sermaye piyasaları ile Kore’nin bağlantı temsilcisi olarak rolünü kuvvetlendirmiştir. 98 KKB’nın 2001’den beri gerçekleştirdiği faaliyetleri arasında; Kasım 2001’de 500 milyon ABD$, Nisan 2002’de 300 milyon ABD$ ve Kasım 2002’de 750 milyon ABD$ değerinde global tahvil ihracı ve bunlara ilâveten Kasım 2001’de 200 milyon ABD$ ve Kasım 2002’de 400 milyon ABD$ değerinde sendikasyonlu kredi hizmeti sayılabilir. Banka ayrıca, Japon Yeni için artan müşteri talebine cevap vermek amacıyla; Temmuz 2001’de 50 milyar JPY ve Temmuz 2002’de 30 milyar JPY değerinde samurai tahvilleri ihraç ederek 2001’de verdiği kredileri 35 milyar JPY’ye çıkarmıştır. Haziran 2003’de, beş yıl içinde 65 milyar JPY değerinde Asya’dan ilk defa en büyük samurai ihracını gerçekleştiren Banka Yen piyasasını yeniden ziyaret etmiştir. %0,98 faizli kupon taşıyan tahviller, içerideki %1’lik eşiğe uygun olarak, Koreli menkul kıymet arz edenler için ilk defa en düşük faiz kuponu olan tahvillerden birini oluşturmuştur. KKB Eylül 2003’de, on yıllık vadeli 750 milyon ABD$ değerinde ve beş yıllık vadeli 500 milyon EUR değerindeki tahvillerin ihracını büyük bir başarıyla yoğun piyasa kabulü ile tamamlamıştır. Hem uygun fiyatlandırma ve hem de malî krizden beri geniş bir yatırımcı tabanı açısından Bankanın yükselen kredi prestijini yansıtmasına ilâve olarak, bu finansman (fon temini) faaliyetleri diğer Koreli menkul kıymet arz eden şirket veya kuruluşlar için uluslararası sermaye piyasalarının kapısını yeniden açmaya yardımcı olmuştur. KKB’nın başarılı tahvil ihraçları ve projelere fon temin etmesi uluslararası piyasada da onaylanmıştır. Bankaya Euromoney tarafından “En İyi Asyalı Mükemmel Borç Alan” ünvanı ve 2001-2002’de The Asset tarafından üçüncü en iyi FX tahvili ihraççısı derecesi verilmiştir. 2) Yurtiçi Finansman (Fon Temini) a) Tahviller - Spot döviz sağlama imkanı: İç Borçlanma Senetleri (IFB), bir kamu bankası olarak yalnız KKB tarafından ihraç edilmektedir, çünkü bu senetler KKB’nın yüksek kredi itibarı ile desteklenmektedir. İç Borçlanma Senetleri, Kore’nin sabit getirili menkul kıymetler piyasasında süper likiditesi ve istikrarlı olmalarından dolayı yerli ve yabancı kurumsal yatırımcılar tarafından en cazip yatırım aracı olarak kabul edilmektedir. - Fiilen devlet garantisi (De facto Government Guarantee): Kore Kalkınma Bankası’nın Kuruluş Kanunu KKB’nın yıllık net zararlarının her yıl kendi karşılıklarından (rezervlerinden) karşılanacağını ve eğer karşılıklar yetersiz kalırsa, 99 açığın devlet tarafından karşılanacağını şart koşmaktadır. Buradan hareketle, IFB’lerin aslında devlet tarafından desteklendiği (garanti edildiği) kabul edilmektedir. - Döviz Swapı (Foreign Exchange Swap): Sermaye yeterlilik oranının hesaplamasında, IFB’lerin risk ağırlığı %10’dur, BIS kuralları açısından diğer bankaların borç senetleri için risk ağırlığı %20’dir. - İç Borçlanma Senetlerinin (IFB’lerin) İhracı: IFB’lerin her yıl toplam ihraç edilecek miktarı her malî yılın başlangıcından bir ay önce Maliye ve Ekonomi Bakanı tarafından onaylanmaktadır. - İhraç Edilen ve Kalan Miktar: 1 Ocaktan 31 Mayıs 2004’e kadar ihraç edilen IFB miktarı 8.400 milyar won ve ihraç programı 16.000 milyar won’dur. Bu miktar birinci yıl 31 Mayıs 2004’e kadar toplam banka borç senetlerinin yaklaşık %52,5’unu oluşturmaktadır. Mayıs 2004’de, banka borç senetleri kalanının toplam bakiyesi toplamı 26.000 milyar won olmaktadır. 1 Ocaktan 31 Mayıs 2004’e kadar geçen sürede ihraç miktarı toplam banka borç senetleri kalanının %30’unu oluşturmaktadır. - IFB’lerin Faiz Oranları: IFB’lerin başarılı ihracı için faiz oranlarını, KKB dalgalanan piyasa oranlarına ve ayrıca belirsiz gelecek faiz oranı hareketlerine göre sık sık ayarlamaktadır. - IFB’lerin Farklı Türleri: Sıfır kuponlu tahviller ve kuponlu tahviller olmak üzere iki türde çıkarılmaktadır. Sıfır kuponlu tahvillerin de iskontolu tahvil ve bileşik (compound) tahvil olmak üzere iki seçeneği bulunmaktadır. İskontolu tahviller; iskontolu fiyatlarla ihraç edilmekte ve geri ödeme zamanında nominal değerinden (üzerinde yazan değerden) geri ödenmektedir. Vadesi 1,3 yıldır. Bileşik tahviller; nominal değerden ihraç edilmektedir ve geri ödeme zamanında faiz artı anapara olarak geri dönmektedir. Vadesi 1, 3 ve 5 yıldır. Kuponlu tahviller; vadesine kadar üç ayda bir faiz (kupon) ödemelidir (27 Ekim 2001’den itibaren KKB altı ayda bir kupon ödemeli tahvil ihracını durdurmuştur). Vadesi 3, 5 ve 10 yıldır. - Yabancı Yatırımcılar İçin Bono Yatırım İşlemleri: Bütün yabancı yatırımcılar tahvil yatırımı yapmak için Malî Gözetim Servis Kurumu’ndan (FSS) yatırımcı kimliklerini almaları gerekmektedir. Yerleşik-olmayan bireysel yatırımcılardan, Kore uyruğunda 100 olanlar ilâve olarak Kore Konsolosluğu’ndan alınan bir Statü Belgesini sunmaları gerekmektedir. Yerleşik olmayan kurumlar; başvuru için her zaman geçerli olan vekâlet sözleşmesi veya vekâletname, şirketin tescil belgesi, yıllık faaliyet raporu veya malî tabloları hazırlamaları gerekmektedir. Yerleşik olmayan kişiler de; başvuru için her zaman geçerli olan vekâlet sözleşmesi veya vekâletname ve pasaportunun fotokopisini sunmaları gerekmektedir. Kore ulusal anlaşmasına göre yerleşik olan kurumlar yukarıda bahsedilen aynı belgeleri sunmaları gerekmektedir. Kore ulusal anlaşmasına göre yerleşik olan kişilerin ise yabancı kayıt kartı tescili gerekmektedir. Yabancı yatırımcıların hesap açmaları; Döviz Bankası ile (hem Kore Won’u hem de döviz [yabancı para] cinsinden), Simsarlık firması ile ve Emanet Hesabı (Kore Won’u cinsinden) şeklinde olabilmektedir. Yabancıların senet (menkul kıymet) alım-satım faaliyetini, Kore Menkul Kıymetler Borsası’nda (KSE) yapabilmektedir ve menkul kıymetlerin emanet olarak saklanması için Kore Menkul Kıymet Emanetçi Kurumu’nu (KSD) kullabilmektedirler. Yabancı yatırımcıların vergilendirmesi: Yerleşik olan şahıslarda, Faiz ve Kâr Payı vergisi oranı %16.5; yerleşik olan kurumlarda Kazanç vergisi oranı %15’tir. Yerleşik olmayanlardan, vergi antlaşması olanlardan sınırlı oranda vergi alınmaktadır. Vergi antlaşması olmayanlardan ise; Faiz ve Kâr Payı vergisi oranı %27.5 ve Sermaye Kazançları vergisi de, hangisi daha küçükse, ya satış gelirlerinin %11’i ya da sermaye kazançlarının %27.5’si oranında vergi alınmaktadır. b) Mevduatlar KKB bireysel müşterilerden olduğu kadar kurumsal müşterilerden de mevduat kabul etmektedir. Mevduatlar endüstriyel sektörlere yöneltilerek Kore’nin ekonomik büyümesine ve kalkınmasına yardım etmektedir. KKB’deki mevduata, aşağıdaki avantajlar sağlanmaktadır: Kore malî piyasasında KKB en yüksek kredi notundan (kredi değerlendirmesi) değerlendirilir. KKB’de mevduat güvenli bir şekilde çoğalır. Banka mevduat ürünleri yanında malî çözümler de sunmaktadır. 101 Kolay bankacılık sunmaktadır. Şubelere gitmeden internet bankacılığı, telefon bankacılığı ve ATM sayesinde KKB’nın elektronik bankacılığı daha rahat kullanılabilmektedir. Tasarruf, Vadeli Mevduat, Mevduat Sertifikası (CD), Para Piyasası Mevduat Hesabı (MMDA) ve Menkul Kıymetlerin Geri Alma Taahhüdü ile Satımı Anlaşması-RP (Repo/Ters Repo) dahil olmak üzere, KKB bir dizi kaliteli mevduat hizmeti sağlamaktadır. Banka müşterilerine en profesyonel ve katma değeri yüksek finansal yönetim hizmetlerini aşağıdakilerle birlikte sunmaktadır: Finansal hedeflerinin tanımlanmasına yardımcı olma En uygun yatırım fırsatlarını belirleme Kayıt ve şartlara bağlı olarak cazip faiz oranları, ek temettü ve çeşitli kazançlar sunma. Günün durumunu yansıtan mali piyasa ve ürün bilgisi. Müşterinin finansal ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli finansal teknikler vasıtasıyla yeni yatırım araçları yaratmaya devam etme. c) Borç Alma Verimliliği artırma, enerji tasarrufu sağlayan hizmetler ve turizm endüstrisini desteklemek için, KKB 2003 yılında çeşitli kamu fonlarından 647,8 milyar Won borç almıştır. Buna ilâve olarak, su arıtma tesisleri inşaatı, hava yoluyla nakliye işleri ve Kore Kömür Şirketi ikrazlarını desteklemek için, KKB hükümetten 101,4 milyar Won borç almıştır. 3.5.4. Yatırım Bankacılığı Faaliyetleri 1) Birleşme ve Devralma (M&A) 1996’dan beri, birleşme ve devralma işlerine hizmet veren KKB’nın birleşme ve devralma (M&A) ekibi, uygulanabilir iş yeniden yapılandırma planları ve ilgili her iki taraf için kazan-kazan stratejileri sayesinde başarılı bir çerçeve izlemiştir. Kore’de birleşme ve devralma işlerinin nispeten kısa geçmişine rağmen hisse senedi, işletme ve aktif satışları dahil olmak üzere, KKB çeşitlendirilmiş M&A işlemlerinde geniş tecrübeye sahiptir. KKB’nın yerel sanayiler, yasalar ve yönetmeliklere ilişkin geniş uzmanlık alanına sahip olması, çeşitli projeleri başarılı bir şekilde uygulamasını 102 mümkün kılmaktadır. KKB Kore piyasası için M&A danışmanlığında en iyi seçimlerden birisidir. KKB’nın M&A ekibi, hedef şirketlerin sağlıklı değerlendirmeleri, anlaşma/sözleşme konusunda tarafsız görüşler ve kayıt ve şartlara göre makul fiyatlandırma gibi geniş bir alanda hizmet vermektedir. KKB ayrıca M&A müzakereleri ve başarılı entegrasyon konusunda danışmanlık vermekte ve bir işletmenin tümünü veya bir kısmını tasfiye etme ve bir işletmenin borçlanılarak satın alınması gibi konularda finansal hizmetler sağlamaktadır. Yerli ve yabancı firmalar için stratejik birleşmeler ve devralmalar. (hem Kore Won’u ve hem de döviz cinsinden ) Bir işletmenin tümünü veya bir kısmını tasfiye etme, borç yeniden yapılandırma ve işletmenin yeniden tahsisi konusunda danışmanlık gibi yeniden yapılandırma planları KKB’nın ağı ve dünyanın her tarafındaki iş ortakları ile işbirliği içinde sınır-ötesi M&A’lar vasıtasıyla yabancı sermaye teşviki. Banka bütün müşterilerinin ihtiyaçlarını yerine getirmek için çeşitli M&A işlemleri ile aktif olarak çalışmaktadır. İlâve olarak, KKB finansal hizmetleri için daha etkin ve elverişli destek sağlamaya dönük danışmanlık hizmetlerini genişletme çabası içindedir. Bu amaçla yapılan çalışmalar şunlardır: Güncel işletmelerde güçlü yanları vurgulamak veya zayıflıkları iyiden iyiye araştırmak için kısa bir analiz hazırlamak; Çok iyi düzenlenmiş bir büyüme planı içinde kâr ve çalıştırma kriterlerini birleştirmek; Potansiyel adaylar arasında ayırma yapmak için mantıklı bir plan geliştirmek; En önemli hedefler üzerinde yoğunlaşmak için tutarlı bir ölçüm yapmak; En iyi tercihe götüren kapsamlı bir değerlendirmeyi yürütmek; İstenilen şirket için bir fiyat ve değer aralığı saptamak; Kazandıran bir teklifi emniyet altına almak için müzakere ederek bir anlaşmaya varma stratejilerini planlamak ve Finansal ihtiyaçları desteklemek. 103 a) M&A’nın sistematik kaideleri Banka profesyonelleri sistematik iş görme kaidelerinin bütün alanında başladıkları bir işin sonunu getirmektedirler. Devralma sonrası çok dikkat isteyen entegrasyon işi için stratejik bir planlama şemsiyesinden başlayarak, profesyoneller süreklilik kaybı olmaksızın dikkatlerini aşağıda verilen belirli bir veya daha fazla husus üzerine çevirebilmektedirler: Müvekkillerle (müşterilerle) görüşme Şirkete ait strateji raporu M&A stratejilerinin kabulü Danışmanlık sözleşmesinin imzalanması Hedef şirketin sınaî araştırmanın belirlenmesi Yaklaşım, müzakere süreci ve işletme varlıklarının mevcut değerinin saptanması Sözleşmeyi bütünüyle planlama/düzenleme Niyet mektubu Şirketin değerlendirilmesi ve sonuçları (Durum tespiti) Kesin anlaşma Hesap görme ve kapanış M&A sonrası rapor b) KKB’nın çeşitli M&A tiplerinde yaşadığı deneyimler: Borç Yeniden Yapılandırma vasıtasıyla M&A. - Halla Kağıt Hamuru ve Kağıt (1998) Hisse Senesi Satışı & Satın Alma vasıtasıyla M&A. - Hwan Young Steel (2002). - Daewoo Bank Hungary (2001 ~ 2002) - Ileun Securities (2000). - KumKang Cable Network (2001 ~ 2002). Tasfiye Satışı vasıtasıyla M&A. 104 - Namsun Aluminum (Şirket bölünmesi & Hisse Senedi satışı, 2002). - Kohap ( Yatırımın satılarak elden çıkarılması-Divestiture, 2002). Mülkiyet Satışı. - Hyundai Deniz Ticaret Filosu - Merchant Marine (Ofis binaları, 2001-2002). Kamu işletmelerinin özelleştirilmesi. - Birleşik Isı ve Enerji Şirketinin Sanayi Tesisleri (2001 ~ 2002). - Pohang Demir-Çelik Ltd. Şirketi (POSCO) (ADR16 ihracı, 1998 ~ 2000). - HanKook Ağır Sanayii (Halka Arz yoluyla -IPO17, 1998 ~ 2000). c) İşletme varlıklarının mevcut değerinin saptanması (Valuation) Şirket finans işlerinin geçmişine dayalı olarak şirketin kapasitesinin belirlenmesi ve - Gelire dayalı olarak işletme varlıklarının mevcut değerinin saptanması dahil olmak üzere, çeşitli yöntemlerin kullanıldığı pek çok şirketi kapsayan engin deneyime sahiptir. d) Sanayi ve ürün araştırması - KKB’nın Araştırma Biriminde ve Sınaî Teknoloji Biriminde deneyimli uzmanlar ve kapsamlı sanayi bilgisi bulunmaktadır. - KKB Capital dahil olmak üzere bağlı şirketlerinden destek alabilmektedir. e) Güçlü ağ ve enformasyon kaynakları Uluslararası malî piyasalarda denizaşırı pazarlama ve kredi enformasyonu/bilgisi derleme. - Denizaşırı (yabancı) bağlı şirketler ve şubeler ağı - En önemli yabancı M&A kuruluşları ile iş anlaşmaları 16 ADR=”American Depository Receipt” teriminin kısaltması olup, Amerikan Saklama Sertifikası veya Amerikan Saklama Hissesi anlamına gelmektedir. Özellikle Amerikan Bankaları tarafından çıkarılan bir menkul kıymet türüdür. Bu menkul kıymetler İngiliz şirketlerinden hisse senedi almak için kullanılır. Bu da Amerikan borsalarında İngiliz şirketlerinin hisse senetlerinin ticaretinin yapılmasını mümkün kılar. 17 IPO=Initial Public Offering teriminin kısaltması olup, Halka Arz anlamına gelmektedir. 105 - Hükümetin özelleştirme planlarına aktif katılım sayesinde M&A yöntemleri konusunda teknik bilgi (Know-how). 2) Risk Sermayesi Borsada işlem listesine girmemiş (kote edilmemiş) küçük ve orta ölçekli Koreli firmalara para yatırma ile ilgili olarak, Kore Kalkınma Bankası’nın aktif bir Risk Sermayesi yatırım programı bulunmaktadır. Bankanın felsefesine göre risk sermayesi; yeni iş alanları yaratmak ve yeni işe başlayan firmaların gelişmesini takviye etmek için yönetimle işbirliği halinde finansal ve beşeri sermayenin yatırılması işidir. Bunun için, Kore finans endüstrisinin bir lideri olarak, Bankanın rolü yönetim ekiplerine yardımcı olmak, şirketler kurmak ve risk sermayesi şirketlerinin mali yapısını güçlendirmek olarak belirlenmiştir. KKB Yatırım Bankacılığı Birimi bir işe yeni başlamış girişimlere öz sermaye yatırımı tedarik etmenin yanında, onlara finansal hizmetlerin bütün alanlarından ekspertiz ve Kore ve yurtdışındaki iş ağından faydalanma imkânı sağlamaktadır. Yatırım Bankacılığı Birimi ayrıca KOSDAQ (Korea Securities Dealers Association Automated Quotations - Satımcıları Otomatikleştirilmiş Kore Hisse Senedi Aracıları Derneği) veya KSE’de (Korea Stock Exchange - Kore Borsası) kote edilmek üzere hisse senetlerinin listeye yazılması dahil olmak üzere, çeşitli kaynaklar vasıtasıyla gelecekte fon artıma çabalarında risk sermayesi şirketlerine yardım etme kapasitesine sahiptir. KKB Yatırım Bankacılığı Birimi, Mart 1998’de kurulmuş olup, risk sermayesi yatırımlarını belirleme ve analiz etmede deneyimli 31 profesyonelden meydana gelmektedir. 2002 mali yılı sonuna kadar toplam tutarı 457 milyar Won’a ulaşan 389 yatırım gerçekleştiren birimin 2003’deki yatırımlar için yönettiği fon 120 milyar Won’dur. İlk aşamada yatırımlar olarak Bankanın hedeflediği başlıca endüstriler şunlardır: - Bilgi/Bilişim Teknolojisi, - Biyo Teknoloji, 106 - Nano18 Teknoloji, - Çevre Teknolojisi, - Kültür Teknolojisi, - Uzay Teknolojisi. Daha sonraki aşamadaki fırsatlar için, Banka, teknolojisi olan şirketlerden teknolojisi olmayan şirketlere kadar ve temel imalâttan hizmet işlerine kadar uzanan geniş tabanlı şirketlere bakmaktadır. Yatırım Aşaması: KKB bir düşünce/tasarım ekibinden kazancı, kârı olan fakat sermayesini artırma ihtiyacında olan şirketlere kadar değişen, bir işe yeni başlayan ve daha sonraki aşamaya gelmiş şirketler karmasına yatırım yapmaktadır. KKB ayrıca küçük ve büyümekte olan ama malî yönden gelecek vadeden şirketlere sermaye (mezzanine capital) tedarik etmektedir. Yatırımın Boyutu: Ortalama yatırım boyutu/büyüklüğü 0,1’den 5 milyar Won’a kadar değişmekle birlikte, yaklaşık 1 milyar Won’dur. 3) Tahvil Aracılık Yüklenimi19 (Bond Underwriting) KKB, menkul kıymetlere aracılık yüklenimi yapması için yetki ve izin verildiği 1990 yılından beri, devlet tahvili ve şirket tahvili aracılık yüklenimi vasıtasıyla kurumsal finansman (şirket finansmanı) hizmetleri vermektedir. 1997’de garantisiz tahvillerin aracılık yükleniminin yönetilmesinde yetkili kılınan KKB’nın Sermaye Piyasaları Birimi; şirketlere, mali kuruluşlara, kamu kuruluşlarına ve kurumsal yatırımcılara yüksek kalitede finansal ürünler ve hizmetler sunarak yurtiçi şirket tahvili piyasasının gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. KKB’nin yatırımcılara menkul kıymet satma yeteneğini ve yapılandırma konusunda uzmanlık bilgisini sürdürmesi, onun gerek Kore Wonu ve gerekse döviz cinsinden sabit faizli tahviller ihraç etmesi, tahvillerle bağlantılı proje finansmanı ve varlığa dayalı menkul kıymetler vasıtasıyla sermaye piyasasında önde gelen pozisyonunu güçlendirmiştir. 18 Nano Teknoloji: Mikroskobik küçüklükte olan nesnelerin imalâtı ve ölçümü teknolojisini ifade etmektedir. 107 2001’de KKB, yurtiçi tahvil piyasasındaki katkılarından ve başarılarından dolayı, IFR (International Financing Review) tarafından verilen “Güney Kore İpotekli Borç Senedi Bürosu Ödülü”nü (South Korea Bond House Award) almıştır. Bankanın önderlik edip yönettiği yurtiçi kurumsal tahvillerin (şirket tahvilleri) toplam tutarı 2002’de 7,1 trilyon Won’dan 2003’de 8,2 trilyon Won’a ulaşmıştır. Diğer taraftan, toplam şirket tahvili ihracı 55,3 trilyon Won’dan 49,3 trilyon Won’a düşmüştür. Bunun sonucu olarak Bankanın piyasa payı %16,6 olarak gerçekleşmiş olup tahvil ihracının bir önder yöneticisi olarak bir numaralı pozisyonunu korumuştur. Yıl boyunca, KKB yavaş piyasa talebi arasında marjinal yatırım notu (BBB+ ~BBB-) olan şirketler için başarılı bir biçimde tahviller çıkarma kapasitesini artırarak, bu tür tahvillerin ihracında da önder lider pozisyonuyla %37 pay almıştır. KKB, başarılı ticaret stratejileri ve portföy yönetim ustalığı sayesinde birinci piyasaya20 ilâve olarak, aktif bir şekilde tahvillerin, hisse senetlerinin ve Kore Hazine Bonosu (Kore Treasury Bond-KTB) vadeli sözleşmelerinin21 ikinci piyasasına22 da katılmıştır. KKB ön izinli birinci aracı olarak, piyasa yapıcı/piyasa düzenleyici rolünü (resmi bir görev olarak) üstlenmiştir ve 2004’de de birinci aracı lisansını yeniden almayı planlamaktadır. a) KKB’nın tahvil aracılık yüklenimindeki deneyimleri; - Kore Won’u veya döviz cinsinden sabit faizli şirket tahvillerinin satış için piyasaya arzında satılmayan tahvillerin satın alınması taahhüdünü vermiştir. 19 Tahvil Aracılık Yüklenimi= Menkul kıymetlerin satış için piyasaya arzında satılmayan menkul kıymetlerin (tahvillerin) satın alınması taahhüdünü ifade etmektedir. 20 Birinci Piyasa (Primary market) = Yeni ihraç edilmiş menkul kıymetlerin ilk olarak satıldıkları piyasayı ifade eder. 21 Vadeli Sözleşmeler (Futures)= Mal, yabancı para veya menkul kıymetleri vadeli olarak önceden belirlenmiş bir fiyattan alıp satma hakkı veren sözleşmeler. Bu tür sözleşmeler yatırımcıya opsiyon sözleşmelerinden farklı olarak sadece bir hak değil, aynı zamanda söz konusu mal, para veya menkul kıymetin alınıp satılması konusunda bir yükümlülükte verir. Bu tür sözleşmelerin özü daha kötü bir fiyatın riskinden korunmak için baştan sabit bir fiyatın kabul edilmesidir. 22 İkinci Piyasa (Secondary market)= İkinci el piyasa veya ticaret piyasası (trading market) adları da verilir. Bir kez ihraç edilmiş veya halka arz edilmiş olan menkul kıymetlerin el değiştirdikleri ve alınıp satıldıkları piyasadır. İkinci piyasa genellikle borsalar aracılığı ile faaliyet gösterir. Menkul kıymetlerin borsa dışı piyasada doğrudan doğruya ihraççı kuruluşlardan veya aracılardan alınabildiği ve halka ilk kez satış için arz edildiği piyasaya ise birinci piyasa adı verilir. 108 - KKB ilk defa proje finansmanıyla bağlantılı SOC23 tahvillerini piyasaya sürmüştür. - Koreli şirketlerin denizaşırı iştirakleri vasıtasıyla yerel olarak ihraç edilen Arirang24 tahvillerini düzenlemiştir. - Küçük ve orta ölçekli işletmeler dahil olmak üzere, kredi riski olan şirketler için Yerel girişimler (CBOs) tahvillerinin birincil ve ikincil piyasalarda işlem görmesine önderlik etmiş ve yönetmiştir. - Sınır ötesi Varlığa Dayalı Menkul Kıymetleri (Asset-backed Securities-ABS) piyasaya sürmüştür. - 10 finansal kuruluştan 5,2 trilyon KRW’lik donuk kredi kartı alacakları için ABS çıkarmış ve yönetmiş, bu durum ilgili finansal kuruluşların dağ gibi yığılan kart borcunu zamanında ödemeyenler probleminin topluca üstesinden gelmesini ve tahsili mümkün olmayan kart borçlarını temizlemesini mümkün kılmıştır. - Otomobil kredisi alacaklarına dayalı ABS, kredi kartı alacaklarına dayalı ABS, firmanın gelecekteki nakit akımlarına dayalı ABS, gayrimenkul nakit akımlarına dayalı ABS vb. ABS’leri yönetmiştir. - ABCP (Varlığa Dayalı Finansman Bonosu - Asset-Backed Commercial Paper) ve ABL (Varlığa Dayalı Kredi - Asset-Backed Loan) düzenlemiştir. - İlk Örnek Mutemetlik Yapısını (kuruluş/şekil) başlatarak yurtiçi ABS piyasasına önderlik etmiştir. 23 Proje Tahvili yatırımın fon ihtiyacını karşılamak amacıyla ihraç edilen tahvilleri ifade eder. Bu tür tahviller SOC tahvillerini kapsar. Proje Finansmanı Değerlendirmesi projenin iş potansiyelini ve gelecek kredi risklerini değerlendirmek suretiyle uygun İhraççı kategorisini tayin etmeyi kasteder. 24 Arirang Tahvili yurtiçi sermaye piyasasında çıkarılan ve alım-satımı yapılan KRW cinsinden tahvili ifade eder. Yankee Bond, Samurai Bond ve Bulldog Bond’larda olduğu gibi, Arirang Tahvili (Bond) yerleşik olmayan yabancılar tarafından ihraç edilmekte, fakat yurtiçi sermaye piyasasında alım-satımı yapılmaktadır. Örneğin, ABD’li bir firma Koreli yatırımcılar için Kore sermaye piyasasında KRW cinsinden tahvil ihraç ettiği zaman, ABD’li firma Arirang Tahvili ihraç etmiş sayılır. Arirang Tahvili 1995 yılında ilk defa tanıtıldı ve bu isim verildi. ADB (Asya Kalkınma Bankası) bu tür tahvilleri Kore Kalkınma Bankası’yla birlikte servis sağlayıcı olarak ihraç etti. 1999 tarihli Kambiyo Piyasasını Liberalleştirme Yasasına göre, Kore hükümeti yerleşik olmayan şirketlere Arirang Tahvillerini ihraç etme izni verdi. KRW cinsinden tahvilin (Arirang tahvili) değerlendirilmesi garantörün kredi riskini ve ihraççının iş ve mali risklerini analiz etmek suretiyle tahvilin disiplinli ihracı ve alım-satımı için uygun kredi derecelendirmeleri (kategorileri) sağlamayı amaçlamaktadır. 109 b) Organizasyon - Birinci Primary Piyasa Ekibi Team I, II, III: Sabit Faizli Tahviller (düz tahviller), Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler, yapısal tahviller vb. menkul kıymetleri düzenlemekte ve aracılık yüklenimini yapmaktadır. - Alım-Satım Ekibi: Hisse senetleri devlet/şirket tahvilleri, türev ürünler, vb. menkul kıymetlerin alım-satımını yapmaktadır. - Satış Ekibi: Kurumsal yatırımcıların ağını yönetmekte ve ihraç edilen tahvillerin satışıyla uğraşmaktadır. - Orta Ofis Ekibi: Risk yönetimi ve denetleme işleriyle uğraşmaktadır. - Operasyonlar Ekibi: Menkul kıymetlerin teslimi ve ödemelerin yapılmasının tamamlanması ve muhasebesini gerçekleştirmektedir. 3.5.5. Proje Finansmanı 1) KKB’nın Proje Finansmanı uzmanlığı aşağıda verilen alanları kapsar: • Proje finansmanının tüm alanlarında hizmetler, • Finansal (mali) danışmanlık hizmeti, • Finansal düzenleme/aracılık yüklenimi (underwriting) hizmeti, • Temsilcilik hizmeti, • Müşteri yanlısı/müşteri isteklerini ön planla alan finansal yapılar, • Kore’de en güçlü plasman/uzun vadeli borç düzenleme/yeni menkul kıymetleri satma gücü, • Kore altyapı projelerinde eşsiz deneyimi, • Yenilikçi ürünler, hizmetler ve insan gücü, • Kore hükümeti ve mali kuruluşlarla ilişkiler, 2) Finansal Danışmanlık Hizmetinin İş Kapsamı • Açık arttırma veya eksiltme usulü ile yapılan satışlarda (ihalelerde) teklifte vermek için bir proje önerisi hazırlamaya ve ilk proje tasarımı ve finansal planını geliştirmeye yardım etmek, • Bir projenin Uygulama Anlaşmasında koşulları ve şartları kararlaştırmak için hükümet organları ile müzakere sürecine katılmak, 110 • Proje belgelemeyi yeniden incelemek, • Proje yapısının kâr getiren bir yapıya kavuşturulmasına yardım etmek, • Esaslı bir finansal değerlendirme ve analizi yürütmek için bir finansal model geliştirmek, • Riskleri azaltmak için proje risklerini belirlemek ve proje yapısını geliştirmek, • Yatırımcılar ve borç verenler için geçici bir Bilgi Notu (Layiha) hazırlamak, • Potansiyel borç vericilerden alınan teklifler konusunda değerlendirme ve görüşme desteği sağlamak, • Zamanına uygun ve başarılı finansal/mali kapanış yapmak için projeyi etkin bir şekilde yönetmek, 3) Kore Altyapı Projesi için Proje Finansmanında KKB’nın Deneyimleri • Kore hükümeti altyapı yatırımlarına özel sektör yatırımlarını teşvik etmek için 1994’de bir yasa çıkarmıştır. O zamandan beri Kore Kalkınma Bankası 81 tane finansal danışmanlık hizmeti ihale sözleşmesi kazanmış ve onlardan 20 projeyi yerine getirmek üzeredir. • 1995’den 2003 yılına kadar, Kore Kalkınma Bankası (KKB) toplamı 9.832 milyar KRW olan 30 proje için finansal düzenlemeleri başarıyla tamamlamıştır. • Finansal sektörün yeniden yapılanmaya maruz kalması nedeniyle, sözleşmesi yapılan yurtiçi sendikasyon kredisi piyasasının üstesinden gelmek için, Banka Proje finansmanıyla bağlantılı SOC Tahvilleri, Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (ABS), Ülke dışı/denizaşırı (Off-shore) kredileri ve Köprü finansmanı dahil olmak üzere, çeşitli finansal paketler sunmakta/önermektedir. • Banka ayrıca Anyang/Puchon Kojenerasyon25 Elektrik Enerjisi Üretimi Projesi ve Beakyangsan Tüneli Projesi gibi yeşil-alanda olmayan projeler için finansal düzenlemeler de sunmaktadır. Kore Kalkınma Bankasının altyapı proje deneyimlerinin dökümü, yatırım tutarı ve finansal düzenlemeleri ile birlikte aşağıdaki Tabloda verilmektedir. 25 Kojenerasyon= Bir endüstriyel prosesten veya bir ısı kaynağı olarak elektrik enerjisi üretim santralından (buhar olarak) atılan ısıyı kullanarak elektrik üretimi şeklidir. 111 TABLO: KKB’nın Altyapı Proje Deneyimleri Proje Adı Ehwaryong Tüneli Inchon Uluslararası Hava Alanı – Anayolu Kwangju 2. Dairesel Yolu Inchon Uluslararası Hava Alanı Hava Kargo (İç Hatlar) Inchon Uluslararası Hava Alanı Hava Kargo (Dış Hatlar) Inchon Uluslararası Hava Alanı Kojenerasyon Elektrik Üretim Santralı Anyang/Buchon Kojenerasyon Elektrik Üretim Santralı* Inchon Uluslar arası Hava Alanı KargoTerminali B Cholmasan Tüneli Beakyangsan Tüneli* Daegu-Busan Anayolu Mokpo Yeni Limanı Chonan-Nonsan anayolu Inchon Uluslararası Hava Alanı Anayolu** Seoul Çevre Yolu Bugok Birleşik Elektrik Santralı Manwol Dağı Tüneli Mokpo Yeni Limanı (Aşama 2) Daegu-Busan Anayolu Honam Bölgesi Entegre Nakliye Terminali Seoul Gangnam Kent Ekspres Yolu (otoyolu) HMM Araba Taşıma İşi Devralma Finansmanı Meiya Yulchon Birleşik Elektrik Santralı Kuemho Oto Lastiği Bölümü Devralma Finansmanı Pyungtaek Atık Su Arıtması Anyang/Buchon Kojenerasyon Elektrik Santralı Genişletme Inchon Kuzey Limanı(Aşama 2-1) Shinsundae Konteyner Terminali 5. Rıhtım İnşaatı Busan-Geoje Sabit Link (Bağlantı) Inchon Uluslararası Hava Alanı Yeniden Finansmanı Toplam (30 proje) Toplam Yatırım Finansal Tutarı Düzenleme 67 Milyar Won 47 Milyar Won 1,740 Milyar Won 1,300 Milyar Won 215 Milyar Won 135 Milyar Won İmzalanma Tarihi Kas.95 Ara.95 Tem.97 62 Milyar Won 49 Milyar Won Haz.97 52 Milyar Won 36 Milyar Won Haz.97 207 Milyar Won 154 Milyar Won May.99 886 Milyar Won 529 Milyar Won Ağu.00 89 Milyar Won 66 Milyar Won Eyl.00 92 Milyar Won 113 Milyar Won 2,521 Milyar Won 122 Milyar Won 1,629 Milyar Won 2,017 Milyar Won 380 Milyar Won 137Milyar Won 42 Milyar Won 120 Milyar Won 34 Milyar Won 75 Milyar Won 990 Milyar Won 55 Milyar Won 730 Milyar Won 50 Milyar Won 900 Milyar Won 160 Milyar Won 63 Milyar Won 20 Milyar Won 250 Milyar Won 90 Milyar Won Kas.00 Kas.00 Ara.00 Şub.01 Şub.01 Mar.01 Eyl.01 Eki.01 Kas.01 Mar.02 Haz.02 Tem.02 1,040 Milyar Won 600 Milyar Won Kas.02 1,560 Milyar Won 840 Milyar Won Ara.02 364 Milyar Won 262 Milyar Won Ara.02 1,322 Milyar Won 822 Milyar Won Tem.03 96 Milyar Won 50 Milyar Won Ağu.03 20 Milyar Won 20 Milyar Won Eyl.03 255 Milyar Won 65 Milyar Won Kas.03 184 Milyar Won 164 Milyar Won Kas.03 2,121 Milyar Won 1,105 Milyar Won Ara.03 1,010 Milyar Won 170 Milyar Won Ara.03 18,463 Milyar Won 9,832 Milyar Won - * Yeşil alanda olmayan proje finansmanı/ ** İşletme sermayesi kredi finansmanı 4) Özel Sektörün altyapı yatırımlarına katılımı için yeni eylemin özeti Altyapının geliştirilmesine özel sektörün katılımının global trendini yansıtma çabasında, Kore hükümeti 1998’de Altyapıya Özel Sektörün Katılımı (PPI) yasasını çıkarmıştır. Bu yasa bir önceki 1994 tarihli Toplumsal Harcamalara Sermaye Yatırımına Özel Sermayenin Teşviki Yasasının gözden geçirilerek düzeltilmiş halidir. 112 Yeni Yasaya dayalı olarak, hükümet Yıllık Planda Altyapı projelerine Özel Sektörün Katılımı ve özel altyapı projelerinin yönetim/işletmesi için politika yönergelerini ilân etmiştir. Konuların temel içeriği aşağıdaki gibidir; • Uygun verim/getiri oranı garantisi • Prensip olarak, verim oranı/getiri oranı müzayede ve görüşmeler vasıtasıyla belirlenmelidir. - Getiri oranı projenin özelliklerini ve risk faktörlerini yansıtmalıdır • Faaliyet geliri için hükümetin yukarı doğru düzeltme garantisi - Teklif edilen projenin %90’ına kadar garanti. - Teklif edilmeyen projenin %80’ına kadar garanti. Özel Sektörün Altyapı Yatırımlarına Katılımı İçin Yeni Eylemin Özeti • Borç alınan dövizin döviz kuruna karşı geri ödeme durumunda döviz kurunun seviyesi • Proje şirketi riskin %20’sine kadarını yüklenecek • %20’yi aşan değişme için hükümetten mali destek veya vergi ayarlaması Kore Özel Sektör Altyapı Yatırım Merkezînin Kurulması (PICKO) Söz konusu Merkez teklif edilen ve teklif edilmeyen projeler, proje fizibilite çalışması ve proje önerilerinin değerlendirilmesi konusunda yeniden gözden geçirme gibi kapsamlı destek hizmetleri sunmaktadır. (http://picko.krihs.re.kr) Altyapı Fonunun Kurulması • Altyapıya Özel Sektörün Katılımı (PPI) yasası yönetiminde bir menkul kıymet yatırım fonu (mutual fund) olarak kurulan fon öz sermaye yatırımı ve/veya altyapı projelerine kredi hizmeti vermektedir. • Halihazırda, bir yurtiçi ve ülke dışı (off-shore) fon olarak Kore Altyapı Fonu ve Kore Altyapı Yatırımları İdaresi (KIIM) kurulmuştur. Diğerleri 113 • Özel sektörün katılımı işlemlerinin şeffaflığını arttırma ve bu şekilde projenin güvenirliğini güçlendirme • Vergilerin ve diğer masrafların azaltılması ve muafiyeti 3.5.6. Ticaretin Finansmanı Oldukça globalleşmiş bir ekonominin gelişmesi ile; müşterilerin finansal ihtiyaçları gittikçe artarak çeşitli, teferruatlı ve incelikli hale gelmekte, uluslararası olarak geniş kapsamlı iş fırsatları artmaktadır. KKB bu ihtiyaçlar için iyi hazırlanmıştır. Banka Kore’de ve sınır ötesindeki güçlü varlığıyla ihracatın finansmanı, sermaye malları ithalatının finansmanı, tarımsal ürün ithalatının finansmanı ve yurtiçi banka kabul poliçeleri dahil olmak üzere çeşitli alanlarda üstün ve özel olarak hazırlanmış hizmetlerle müşterilerine sürekli olarak destek vermeyi amaçlamaktadır. 1) İhracatın Finansmanı • Vesikalı Kredi/Vesikalı Akreditif /Akreditif İhbarı • Poliçelerin Satın Alınması veya İskonto Edilmesi (Poliçelerin İştirası) • Poliçelerin Tahsili • Yeniden Satın Alma veya İskonto Etme 2) İthalatın Finansmanı • Genel malların ithalatı için vesikalı (akreditif) kredisinin çıkarılması • GSM 102 programına göre tarımsal ürünler için vesikalı (akreditif) kredisinin çıkarılması • Teminat/Garanti mektubunun çıkarılması 3) Banka Kabul Poliçesi, Banka Kabulü • Koreli bankalar tarafından çıkarılan vesikalı kredi altında denizaşırı ihracatçılar tarafından ihraç edilen poliçeleri kabul etmek 4) Mevduat, Para Havalesi • Döviz Mevduatı • Yerleşik olmayanlara KRW mevduatı • Ülkeler arasında para havalesi 114 3.5.7. Tröst SK Networks muhasebe skandalı, oynak sermaye piyasası, düşük faiz oranlarından dolayı gayri menkule likiditenin büyük miktarda akması ve kısa vadeli yatırımlarda yoğunlaşma gibi olumsuz etkiler yüzünden tröst piyasası 2003’de yavaşlamıştır. Böyle elverişsiz koşullara rağmen, Bankanın elinde tuttuğu tröstlerin değeri 2003’de 13.754 milyar Won’a ulaşmıştır. Ayrıca, tröst işinin kârlılığı %20,1 artarak 35,3 milyar Won olmuştur. KKB düşen faiz oranları gibi finansal piyasadaki değişmelere süratle karşılık vererek etkileyici sonuçlar elde etmiştir. Müşterilerin ihtiyaçlarını daha iyi karşılamak için, Banka farklılaştırılmış ürünler geliştirmiştir. Bunlardan biri “Refah Esaslı tröstler-Wellbeing Master trusts” olup, gayrimenkul tröstleri, vergiden muaf yüksek-getirili tröstler başarılı bir şekilde pazarlanmıştır. Büyük müşteriler için hazırlanan para tröstleri, emeklilik tröstleri ve emekli aylığı ürünleri gibi ürünlerin pazarlanması pekiştirilmiştir. 2003’de, KKB yeni ürünler geliştirerek ve farklı finansal teknikler kullanarak tröst işinde en kârlı finansal kuruluşlardan biri haline gelmiştir. Bundan başka, Banka piyasanın etkin bir biçimde harekete geçirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Banka ayrıca çalışanlara resmi gerekleri yerine getirmede uygunluk sistemini uygulayarak kendi iç yönetim sistemini iyileştirmiştir. Söz konusu sistem kendi risk yönetim yapısını belli bir plana uygun olarak düzenlemekte ve kendi operasyonlar bölümünü daha yüksek bir etkinlik için ayırmaktadır. 3.5.8. Danışmanlık Asya’da lider banka olarak, Bankanın rekabet edebilme gücünü iyileştirme ve geliştirmek için devam eden çabaların bir parçası olarak, Kore Kalkınma Bankası şirketlere darlık zamanlarında ve sermaye bulma çabalarında yardım etmek suretiyle, kurumsal sektör için mali danışmanlık hizmetlerini başlatmıştır. Hedef müşteriler şirketler, kamu kuruluşları, yerel idareler ve kamusal sermayeli teşebbüslerden oluşmaktadır. Danışmanlık Hizmetleri : • Özellikle verimlilik veya kârlılık açısından SOC veya kamu projeleri dahil olmak üzere, yeni girişim işletmelerinin ekonomik veya teknolojik fizibilite analizine yön vermek, yol göstermek 115 • Organizasyon, personel ve pazarlamaya ek olarak kurumsal vizyon veya uzun vadeli iş planlarında yönetim stratejilerini formülleştirme • Birleşme ve Devralma (M&A), Satın Alma ve Devralma/Üstlenme (P&A), veya işletme birimlerinin yeniden düzenlenmesi dahil olmak üzere, şirketin finansal yapısını iyileştirmek amacıyla finansal veya işletmenin yeniden yapılandırılması için uygun/tutarlı araçların tavsiye edilmesi • Projeler için finansal çözümler konusunda finansal yardım veya tavsiyede aracılık etmek • Yatırım işlemleri, uygun fabrika inşaat alanlarını saptama, ve bilhassa Koreli ve yabancı yatırımcılar için pazar/piyasa analizi konusunda denizaşırı doğrudan yatırımcılara tavsiyede bulunmak. KKB her mali alana uygun teknik bilgisi iyi olan, işini iyi yapan insan kaynaklarına sahiptir. İlâve olarak Bankanın finansal endüstride ve araştırma faaliyetlerinde kapsamlı çalışmalarından gelen zengin bir teknik bilgisi bulunmaktadır. Bu emsalsiz nitelikler Banka müşterilerine başarılı danışmanlık faaliyetleri ile müşterilere özgü ihtiyaçların karşılanması ve danışmanlığı yapılan projelerin eksiksiz uygulanmasını bir araya getirmektedir. KKB’nı müşterileriyle ortak hedefler için daha da yakınlaştıracak uygulamalı yardım sağlamak ve projelerin yapılabilirliğini artırmak suretiyle, Banka görüş oluşturucu, çığır açıcı (yol açıcı) ve finansal çözümler tedarikçisi rolünü oynamaktadır. 3.6. Kore Kalkınma Bankası’na Sıkça Sorulan Sorular A. Yarı Özerk Statü ve Kamu Çıkarını Gözetme Rolü 1) Kore’nin neden bir kalkınma bankasına ihtiyacı vardır ve Bankanın kamu çıkarını gözetme rolleri nelerdir? Kore finansal piyasasının istikrara kavuşmasında ve gelişmesinde Kore Kalkınma Bankası’nın rolü KKB, Kore finansal endüstrisinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Ekonomik kalkınmanın finansmanı KKB’nın asıl hedefi olmakla birlikte, KKB acil durumlarda finansal piyasanın stabilizasyonunda da önemli roller oynamıştır. Bu durum 1997’deki mali kriz sırasında yeterli piyasa likiditesini iyileştirmek için gösterdiği çabalar ve 116 yakın geçmişte meydana gelen kredi kartı borç problemleri için sermaye desteği sağlaması ve istişarelerde bulunması ile kanıtlanmıştır. Kurumsal/Şirket Yeniden Yapılandırma (Corporate restructuring) Banka ayrıca Kore’nin büyük şirketlerinin, küçük ve orta ölçekli işletmelerinin başarılı bir şekilde yeniden yapılandırılmasına yardımcı olmaktadır. KKB kendi kendini kurtarma tedbirlerini iyi uygulayan, kârlılığını iyileştiren ve ticari faaliyetlerini normalleştiren, ekonomik açıdan kendi ayakları üzerinde durabilen şirketleri desteklemektedir. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi (Privatization of public enterprises) Kore Kalkınma Bankası devletin yönettiği Kansai Electric Power Co. (KEPCO), Pohang Iron & Steel Co. (POSCO) ve Kore Ağır Sanayii tesisleri gibi şirketlerin özelleştirilmesi sırasında önemli destek ve danışmanlık hizmeti sağlamıştır. Örneğin, KEPCO’nun geçmiş borç sözleşmelerinde yer alan bir “müşterek ve müteselsil” maddesinin KEPCO’nun altı yan kuruluşunun (iştirakinin) borç/öz sermaye oranını çok yüksek bir seviyeye çıkarması gündeme geldiğinde bu meseleyi çözmek için, Kore Kalkınma Bankası yan kuruluşlara borç teminatları sağlamıştır. KKB’nın kamu çıkarını gözetme rolü devam ediyor KKB, hükümetin önemli bir mali kolu olarak statüsünü sürdürerek kamu çıkarını gözetme rollerini yerine getirmeye devam etmektedir. KKB, ticari bankaların üstesinden gelemeyeceği kadar çok yüksek boyutlu yatırım tutarının, uzun vadeli finansman ve teferruatlı uzmanlık gerektiren yatırımların ve ulusal projelerin finanse edilmesine devam edecektir. KKB ayrıca Kore’de yüksek risk içeren ve kamu malına katkıda bulunmada uzmanlık isteyen Ar-Ge yatırımlarını ve ileri teknoloji endüstrilerini de destekleyecektir. Korelinin yeniden birleşmesi için mali destek Kore Kalkınma Bankası, Kuzey Kore’nin sınai kalkınmasını desteklemek, finansman taleplerini karşılamak ve Kuzeyde yatırım yapan Güney Koreli işletmeler için finansal destek sağlamak gibi birleşme sonrası Kore için hazırlıklarını yapmaktadır. İlâve olarak, Banka, yeniden birleşmeden sonra Kuzeyin sanayileşmesini hızlandırmak için geniş kapsamlı araştırma yürütmeyi planlamaktadır. 117 2) Bankanın Hükümetle ilişkisi nedir? KKB’nın tahvilleri için hükümet neden açık bir teminat/ garanti yayımlamaz? Kore Hükümeti Bankanın ödeme gücünden sorumludur Kore Devleti Kore Kalkınma Bankası’nın tümden sahibidir ve yasaya göre Bankanın bütün borçlarını ödeme gücünden sorumludur. Kore Kalkınma Bankası kuruluş kanununun 44. Maddesi Bankanın yıllık net zararının kendi rezervleri (karşılıkları) ile karşılanacağını ve Banka rezervleri yetersiz kaldığı zaman, devletin açığı karşılayacağına işaret etmektedir. i. Yakın zamanlarda Hükümet, gerektiğinde parlamentonun ön onayı olmaksızın vakit kaybetmeden Bankaya sermaye aktarılmasına imkân vermek için, Bankanın kuruluş yasasını değiştirmiştir. Devletin sermaye desteği kamu mülkiyetindeki sabit varlıklar ve menkul kıymetler ve ilâveten nakit para biçiminde olabilmektedir. ii. Bankanın Devletten borçlanmaları talidir, yani Kore Kalkınma Bankası Devletten aldığı bu fonları diğer yükümlülüklerini yerine getirdikten sonra geri ödeyebilir. iii. 1998’de, Kore Merkez Bankası’nın kuruluş kanunu gerektiğinde Kore Kalkınma Bankası’na acil finansman desteği vermesi için değiştirilmiştir. Bundan dolayı, Kore Kalkınma Bankası için hükümetin vaktinde ve hemen/acil finansal desteği fiili (de fakto) bir garantidir, teminattır. Ayrıca, bir dizi sermaye enjeksiyonlarının olduğu mali krizden beri Hükümet, Kore Kalkınma Bankası’na desteğini tereddütsüz göstermiştir. 3) Kore Kalkınma Bankası’nın kredi verebileceği sanayi kategorisi konusunda herhangi bir kanun/yönetmelik var mı? Kore Kalkınma Bankası’nın kuruluş kanununda belirtildiği gibi, Banka sadece “ana sanayiler”e kredi verebilir. Bu arada, “ana sanayi” konusunda resmi bir tanım yoktur ve Bankanın meşgul olabileceği veya olmayacağı belirli bir alan konusunda sınırlayıcı bir kural yoktur. Bu yüzden, ekonomik kalkınmanın desteklenmesinde çok önemli ve gerekli saydığı çeşitli sanayilere Banka finansal destek verme gayreti içindedir. Bununla birlikte, Banka ekonomide spekülasyon başlatabilecek veya toplumsal 118 ahlâka yavaş yavaş zarar verebilecek herhangi bir projeyle veya yatırımla uğraşmamıştır ve uğraşmama kararındadır. B. Malî Durum ve Sermaye Yapısı (Financial Status and Capital Structure) 1) Kore Kalkınma Bankası 2003’de ve 2004’ün Birinci Yarısında ne kadar kazandı? 2003 yılı net geliri 167 milyar KRW, 2004 yılı birinci yarı geliri 169 milyar KRW. Aralık 2003 itibariyle Banka 167 milyar Won’luk net gelire ulaşmıştır, bu gelir büyük ölçüde elde tutulan menkul kıymetlerin satışı ve menkul kıymetlerin değerlenmesinden kaynaklanan kazançlara dayanmaktadır. 2004 yılının ikinci çeyreğinde kredi kartları borçları krizinden doğan 243,4 milyar Won’luk bir zarara rağmen, 30 Haziran 2004’de sona eren birinci yarıda Bankanın net geliri 168,6 milyar Won’a dayanmıştır. Kore Kalkınma Bankası SK Networks için karşılıkların tersine dönmesinden doğan kazançları onaylayabilir. İlâve olarak, Kore Kalkınma Bankası yılın ikinci çeyreğinde net faiz geliri, harç ve temettü geliri ve menkul değer mevcutlarından kazançlar gibi işletme kazançlarını (kâr) tescil edebilir. 2) Kore Kalkınma Bankası’nın 2004 için kazanç/gelir beklentisi nedir? 2003’de kâr-zarar hesabında zarar faktörlerinin çoğunun yansıtıldığı, büyük kredi zarar rezervlerinin (karşılıklarını) ayrıldığı ve risk yönetimi sağlamlaştırıldığından, 2004 için rakamların iyileşeceği beklenmektedir. 3) Kore Kalkınma Bankası’nın bilânçosunda büyük değişmeler ne idi? Aralık 2003 itibariyle, 2002 sonu ile kıyaslandığında krediler ve yatırım menkul kıymetleri sırasıyla 2,5 trilyon Won ve 1,6 trilyon Won’a kadar artmıştır ve Banka kurumsal sektörden gelen finansman talebinde artış yaşamıştır. Bu durum şu gerçekle açıklanabilir: Koreli şirketleri doğrudan sermaye piyasasından finanse etmek kolay değildi, SK Networks skandalının patlaması ve kredi kartı borcu meselesinin ortaya çıkmasından sonra kredi riskine karşı duyarlı hale geldi. 30 Haziran 2004 itibariyle, kredi bilançosu Mart 2004 sonuyla kıyaslandığında 1,2 trilyon Won artarak, 47,5 trilyon Won ulaşmıştır. Kredi miktarındaki bu artış genellikle ticaret finansmanı için interbank (bankaların kısa vadeli olarak birbirlerinden ödünç para alıp verdikleri para piyasası) kredilerindeki bir artıştan kaynaklanmıştır. Ayrıca menkul kıymetler bilançosu da 1,0 trilyon artarak, 30,9 trilyon Won’a ulaşmıştır. 119 Menkul kıymetler miktarındaki bu artış büyük ölçüde hükümetin bu tür menkul kıymetlere toplamı 1 trilyon Won’a varan sermaye enjeksiyonuna atfedilmektedir. TABLO: KKB’nın Bilanço Büyüklükleri Aktif Kasa ve bankalardan alacaklar Menkul kıymetler Krediler Diğerleri Toplam Aktif Borçlar ve Öz kaynak Mevduatlar Borçlar Sınaî Finansman Bonoları Diğer Borçlar Toplam Borçlar Toplam Öz kaynak Toplam Borçlar ve Öz kaynak (Milyar Won) 2003 1,779 28,022 47,454 12,008 89,263 2003 10,716 22,503 36,876 11,765 81,860 7,403 89,263 1Ç2004 1Y2004 2,473 29,986 46,326 10,295 89,080 1Ç2004 10,596 21,523 39,149 10,019 81,287 7,793 89,080 1,483 30,941 47,546 9,220 89,190 1Y2004 9,869 22,276 38,822 9,262 80,229 8,961 89,190 NOT: 1$ = 1.060 KRW 4) Bankanın BIS26 rasyosu ve sermaye yapısı nedir? Sermaye Yeterlilik Rasyosu/Oranı 2003 sonu itibariyle %16,22 ve 2004’ün birinci çeyreği itibariyle %17,23 olmuştur. Ağustos 2003’de hükümetin 80 milyar Won sermaye enjeksiyonu ve Banka kârlılığındaki iyileşme sermaye yeterlilik oranını %16,22’ye yükseltmiştir. 2003 sonunda 7,7 trilyon Won olan Birinci Grup Sermaye, 2004 Mart sonunda 0,5 trilyon Won’luk bir artış göstererek 8,2 trilyon Won’a ulaşmıştır. Sermayedeki bu artış büyük ölçüde yatırım menkul kıymetlerine dayalı kazançların değerlenmesinden kaynaklanan sermaye ayarlamalarındaki (düzeltmelerindeki) bir artışa bağlanmaktadır. Netice olarak, sermaye yeterlilik oranı Mart 2004’de %17,23 olmuştur. 26 BIS=Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank of/for International Settlements) Sermaye Yeterlilik Rasyosu (Capital Adequacy Ratio). Sermaye Yeterlilik Rasyosu =Toplam sermaye/toplam aktifler oranı bir bankanın sermaye yeterliliğini ölçen önemli bir finansal orandır. BIS standartları yerel bir banka için %8,5; bir finans şirketi için %8,0 ve bir yabancı banka şubesi için %7,5’dur. 120 TABLO: KKB’nın Sermaye Yapısı (2003 birinci çeyrek itibariyle, Birim: Milyar Won) Pasifler Birinci Grup Sermaye (A) Ödenmiş Sermaye Dağıtılmayan Kârlar Diğerleri İkinci Grup Sermaye (B) Verilen Kredinin Zararı Karşılığı Tali (ikincil) Borçlar Diğerleri Konsolide edilmemiş Bağlı Şirketlerdeki Yatırım(C) Toplam Sermaye(A+B-C) Riske göre düzeltilmiş Aktifler Riske göre düzeltilmiş Sermaye Oranı Birinci Grup Oran Miktar 8,246 7,242 280 724 4,676 548 4,123 5 221 12,701 73,704 17.23% 11.19% 5) Hükümet Nisan 2004’de 1 trilyon Won’luk sermaye enjekte etti. Nedeni neydi ve bunun finansal yapı üzerindeki etkisi ne oldu? 30 Nisan 2004’de Kore Hükümeti 1 trilyon Won değerinde sermaye enjekte ederek güçlü desteğini geçerli bir hale koymuştur. Bu sermaye katkısı Bankanın ödenmiş sermayesini 8,2 trilyon Won’a çıkarmıştır. Söz konusu 1 trilyon Won’luk sermaye enjeksiyonu Kansai Electric Power Co.(KEPCO) ve Korea Water Resource Corporation (KOWACO) hisse senetlerinden oluşmaktadır. TABLO: Kore Hükümetinin Sermaye Enjeksiyonu Miktar Hisse Senetlerinin Sayısı Mülkiyet payı KEPCO 695 milyar KRW 34,512 5.4% KOWACO 305 milyar KRW 47,221 4.2% Not : 1. KEPCO ve KOWACO’nun toplam sermayesinde KKB'nın toplam payı sırasıyla %26.9 ve %10.6’ya ulaştı 2. KOWACO kamu iktisadi devlet teşekkülü olarak 1967’de kurulmuş olup, esas itibariyle ulusal su kaynaklarını idare etmektedir. C. Sermaye Enjeksiyonunun Kore Kalkınma Bankası Üzerinde Finansal Etkisi 1. Sermaye Yeterlilik Oranı (Capital Adequacy Ratio) FSS (Financial Supervisory Service: Mali Denetim Servisi) tarafından yapılan tahminlere göre; 2006’da yürürlüğe girmesi planlanan Uluslar arası Banka Düzenlemeleri (BIS) Yeni Sermaye Mutabakatı (Basel II Accord) finansal kuruluşların sermaye yeterlilik oranlarında bir düşme ile sonuçlanabilir. 121 Böylece, kendiliğinden başlatılan sermaye artışı yerinde bir önlem olarak düşünülmektedir. Sermaye enjeksiyonundan dolayı, 2003 sonu ile kıyaslandığında Bankanın sermaye yeterlilik oranı %1,81 puan yükselmektedir. TABLO: Sermaye Enjeksiyonundan Sonra Sermaye Yeterlilik Oranı * Sermaye - Grup 1 - Grup 2 Riskle-ağırlıklandırılmış aktifler Sermaye Yeterlilik Oranı (Birim: Milyar KRW ) 2003 Sermaye enjeksiyonundan sonra 11,808.7 13,308.7 (7,693.4) (8,693.4) (4,115.3) (4,615.3) 72,792.2 73,792.2 %16.22 %18.03 *Konsolide (edilmiş) 2. Kârlılık Kansai Electric Power Co.(KEPCO) hisselerinden doğan kâr payı geliri Bankanın kârlılığına katkıda bulunmuştur. 2003 yılında, KEPCO hisselerinden kâr payı gelirinin toplamı 145 milyar Won olmuştur. Bankanın KEPCO’daki payının %26,9’a ulaşması ve sürekli olarak net kâr kaydetmesinden dolayı, hükümetin sermaye enjeksiyonunun KKB’nın kârlılığını iyileştirmesi beklenmektedir. 3. Tek Borçlu Limitindeki Artış Hükümetin sermaye enjeksiyonu KKB’nın tek borçlu limitinde [Bankanın sermayesi (Grup 1+Grup 2)*%25] 250 milyar Won’a yakın bir artışa yol açmıştır. D. Aktif Kalitesi 1) KKB’nın sorunlu aktif (bad asset) durumu ve karşılıkları nelerdir? 2003 sonu itibariyle sorunlu aktif oranı %2.96 ve 2004 birinci yarısı itibariyle %2.40 olmuştur. 2003 yılında, büyük ölçüde SK Networks, Thrunet ve Hyundai Corp.’a verilen kredilerden dolayı, KKB sorunlu aktiflerde bir artış yaşamıştır. Sonuç olarak; 2002’de %1,94’e kadar düşen sorunlu aktif oranı (sınıflamaya göre standart altı veya standardı düşük aktiflerin toplam aktiflere oranının yüzdesi), 2003 yılı sonunda %2,96’ya yükselmiştir. 2004’ün ikinci çeyreğinde, Bankanın sorunlu aktiflerinin miktarı 2004 Mart sonundaki 2.020,7 milyar Won’dan, %30,8 oranında veya 622,4 milyar Won azalarak, 1.398,3 milyar Won’a düşmüştür. SK Networks'ün geri ödeme gücündeki iyileşmeden dolayı, 122 ihtiyat kabilinden SK Networks’ün riskleri yeniden sınıflandırılmış ve bu yeni sınıflamayla Bankanın sorunlu aktiflerinde bir azalma meydana gelmiştir. Sorunlu aktif oranı (aktif sağlamlığı sınırlamasına göre “standart altı veya standardı düşük aktiflerin” “toplam aktiflere” oranının yüzdesi) 2004 Mart sonunda %3,53’den %1,13 oranında azalarak, %2,40’a düşmüştür. KKB'nın kredi zararını kapsama oranı (loan loss coverage ratio) 2003 sonu itibariyle %67,8 ve 2004 yılı birinci yarısı itibariyle %107.6’dır. 2003 sonunda, zarar kapsama oranı (toplam karşılıkların sorunlu aktiflere oranının yüzdesi) %67,8 olmuştur. 2004’ün birinci çeyreğinde, sorunlu aktiflerin miktarı 622,4 milyar Won’a kadar azalmış olmakla birlikte karşılıkların miktarı Mart 2004 sonunda 1.480,8 milyar Won’dan, 23,1 milyar Won’luk artışla, 1.503,9 milyar Won’a ulaşmıştır. Netice olarak, 2004 Haziran sonu itibariyle, zarar kapsama oranı (toplam karşılıkların sorunlu aktiflere oranı) Mart sonundaki %73,3 oranından, %34,3’lük artışla %107,6’ya ulaşmıştır. 2) KKB’nın kredi portföyü nedir? TABLO: Kredi Alanlara Göre Kredi Portföyü (2004 Birinci Yarısı itibariyle, Birim: Milyar Won) Sınıflama Miktar/Pay Büyük Anonim Şirketler 15,268.0 (%47.0) KOBİ’ler 11,926.5 (%36.7) Diğerleri 5,291.9 (%16.3) Toplam 32,486.4 (%100) Not) Won ve döviz cinsinden verilen krediler dahildir. Diğerleri yerel hükümetler, kamusal sermayeli işletmeler ve KKB’nın denizaşırı ofisleri tarafından verilen kredileri kapsar. TABLO: Sanayi Çeşidine Göre Kredi Portföyü (2004 Birinci Yarısı İtibariyle, Birim: Milyar Won) Sanayi Kredi Miktarı Tarım, Ormancılık 13.5 Balıkçılık 53.3 Madencilik 215.2 İmalât 16,733.1 Elektrik, Gaz, Su Hizmeti 1,601.0 İnşaat 570.1 Toptan, Perakende 1,034.7 Pansiyon, Gıda 953.9 Ulaştırma 2,643.6 Haberleşme 436.3 Finans, Sigorta 4,226.7 Gayri Menkul, Kiralama 106.6 Ticaret Hizmeti 170.8 Devlet/Kamu, Ulusal Savunma 3,204.6 Eğitim 3.2 123 Sağlık, Welfare Eğlence, Kültür Kamu Hizmeti Yabancı/Dış Toplam 321.5 73.3 109.4 15.7 32,486.4 Not: Won ve döviz cinsinden verilen krediler dahildir 3) KKB, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen kredileri belirgin bir şekilde artırdı. Farklı büyüklükteki firmalar arasında kredi verme açısından herhangi bir hükümet politikası veya standart olarak kabul edilen bir kural var mı? Fon tahsisine ilişkin herhangi bir standart olarak kabul edilen bir kural veya politika yoktur. Kore’de istihdamın %80’den fazlasını oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ’ler) işgücü piyasasında en önemli işverendir. Ayrıca, KOBİ’ler bir ulusun ekonomik kalkınmasında temel bir atılımcı olarak göze çarpmakta ve yedek parça ve elemanların imalâtında ve ürünlerin yenilenmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Bu yüzden, hükümetin ekonomik politikası güçlü bir şekilde KOBİ’leri desteklemektedir. KKB, Kore’nin en önemli sanayileri ve ulusun ekonomik büyümesi için uzun-vadeli fonların düzenli akımını temin amacıyla kurulmuştur. Kamusal sermayeli bir banka olarak, KKB ayrıca ekonomik temelleri güçlendirerek, büyük şirketler/sanayilerin dengeli gelişmesi için KOBİ’leri teşvik eden hükümet politikasını da desteklemektedir. Bankanın KOBİ’ler açılmasındaki artış gittikçe artan sayıda büyük şirketin kendi sermaye yedeklerinden istifade etmesi veya genellikle doğrudan doğruya sermaye piyasaları ile avantajlı bağlantı kurmalarıyla açıklanabilir. Buna mukabil olarak, KKB’nın KOBİ sektörüne kredi arzı miktar olarak artmıştır ve bundan dolayı Bankanın kredi portföyünde KOBİ’ler ağırlık kazanmıştır. KKB’nın kredi portföyünde KOBİ’lerin payı geçen yıllarda devamlı olarak artmıştır. Aralık 2002’de, KKB’nın kredi portföyünde KOBİ’lerin payı sadece %23,6 iken Haziran 2004’de bu oran %36,7’ye yükselmiştir. Bununla birlikte, KKB’nın KOBİ’lere açılmasında hükümet tarafından verilmiş herhangi bir direktif veya hedef olmadığı belirtilmelidir. Ancak, KKB sadece diğerlerinden kendilerini farklılaştıran ve dolayısıyla daha düşük risk taşıyan tutarlı/rantabl ve gelecek vaat eden KOBİ’leri desteklemiştir. Bu nedenle, Bankanın portföyünde KOBİ payının artması onun değişen finansal koşullara Bankanın makul/rasyonel karşılık vermesinin bir sonucudur. 124 4) KKB’nın teminatlı kredi oranına karşı teminatsız kredi oranı nedir? 2002’de Kore Kalkınma Bankası teminatsız kredilere ilişkin sınırlayıcı kuralları gevşetmiştir. Bu tarihten sonra, sadece itibarlı, güvenilir kredi müşterileri veya hükümet politikasına göre tercihli muameleye hak kazanan müşteriler teminatsız kredilere (veya veresiye) uygun olabilmiştir Bugün, KKB, iç standarda göre müşterinin kredi itibarı (üstünlüğü) belirli bir seviyeden daha düşük olmadıkça bir müşterinin teminat temin etmesini talep etmemektedir. Bununla birlikte, teminat veren müşteriler kredi onaylama sürecinde ve faiz oranının belirlenmesinde müşteri lehinde göz önüne alınmaktadır. TABLO: KKB’nın Kredilerinin Teminatına Göre Dağılımı Büyük Şirketler (2003 sonu itibariyle, Birim: Milyar Won) Teminatlı Teminatsız 8,669 (%58.2) 12,009 (%67.5) KOBİ’ler 6,225 (%41.8) 5,780 (%32.5) Toplam 14,894 (%100.0) 17,789 (%100.0) Toplam 20,678 (%63.3) 12,005 (%36.7) 32,683 (%100.0) Not) 1. Won ve döviz cinsinden krediler dahildir 2. Yerel idareler ve kamu işletmeleri büyük şirketlere dahildir. 5) 2003’de Koreli şirketlere KKB ne kadar fon sağladı ve 2004’de de ne kadar sağlayacak? 2003’de, şirketlere KKB 15,5 trilyon Won fon sağlamıştır. Krediler 9.6 trilyon Won Şirket Tahvili/Bonosu 4.7 trilyon Won Hisse Senedi 0.5 trilyon Won Kamu Fonları 0.7 trilyon Won 2004’de, Banka 17 trilyon Won miktarında fon sağlamayı planlıyor. Krediler 10.5 trilyon Won Şirket Tahvili/Bonosu 5.5 trilyon Won Hisse Senedi 0.5 trilyon Won Kamu Fonları 0.5 trilyon Won E. Kamusal Sermayeli Şirketlerin Özelleştirilmesi 1) Kansai Electric Power Corporation’in (KEPCO) borcunu KKB niçin garanti ediyor ve detayları nedir? 125 Şirketin iştiraklerinin makul bir finansal kaldıraçla özelleştirilmesine yardımcı olmak için KKB, KEPCO’nun tahvillerine teminat/garanti vermektedir. Nisan 2001’de ve 2002’den itibaren özelleştirme sürecinde KEPCO altı bağlı şirkete (yan kuruluş) bölündü. KEPCO’nun altı bağlı şirketinin mevcut borçlarının teminatlı yükümlülükleriyle ilgili müteselsil ve muhtelif borçlarını KEPCO halletmek/çözmek zorundadır. KEPCO ve bağlı şirketleri KEPCO’nun eski borç yükümlülüklerinin tamamından müteselsilen veya ayrı ayrı sorumlu idi ve bağlı şirketlerin uygun olmayan veya onların satış fiyatının altında bir değerde satışının yapılması düşünüldü. Bu müteselsil yükümlülük meselesini çözmek için, KKB ödeme garantisi vermeyi kararlaştırdı (29 Mayıs 2001). Verilen garanti ile bağlı/iştirak şirketleri finansal kaldıraçlarını azaltarak mali yapılarını sağlamlaştırabilir. Gerçekten Kore Kalkınma Bankası KEPCO’nun yeniden yapılandırılmış tahvilleri için üç grup garanti sağlamıştır. Verilen garantiler Şubat 2003’de Global27 ve Yankee28 tahvillerini (4,4 trilyon Won), Nisan 2003’de Euro29 Tahvilini (1 trilyon Won) ve Şubat 2004’de Samurai30 tahvilini (874 milyar Won) kapsamaktadır. F. Fon Temini 1) Kore Kalkınma Bankasının en önemli fon temin kaynakları nelerdir? Çeşitlendirilmiş fon temin kaynakları Haziran 2004 itibariyle, Bankanın borcunun %54,7’si tahviller, %31,4’ü kredi (borç alma) ve %13,9’u mevduatlardan oluşmaktadır ve bu durum Bankanın en önemli fon temin kaynağının tahviller olduğunu yansıtmaktadır. Kore Kalkınma Bankası 1997’de 27 Global Tahviller (Global Bonds)= Eş zamanlı olarak birden fazla piyasada/düzenleyici yetkisi olan piyasada sunulmak üzere çıkarılan tahvillerdir. 28 Yankee Tahvilleri (Yankee Bonds)= ABD dışında bir ülkede ABD’li olmayan bir şirket tarafından dolar üzerinden ihraç edilen menkul kıymetlerdir. 29 Euro-Tahvil (Eurobond)= Genellikle uluslar arası bir konsorsiyum tarafından çıkarılan ve herhangi bir tek ülke düzenleyicisinin tam yetkisine tabi olmaksızın birçok ülkedeki yatırımcılara satılan bir tahvildir. Anapara ve faizinin dolar üzerinden ödenmesi zorunlu değildir. 30 Samurai Tahvili (Samurai Bond)= Yabancı bir şirket /kuruluş tarafından Japonya’da Japon Yeni üzerinden ihraç edilen Tahvillerdir. ABD’deki Yankee tahvillerine ve İngiltere’deki Bulldog tahvillerine benzerdir. 126 %6 olan mevduatların payını artırmak suretiyle, fon temini (finansman) yapısının çeşitliliğini artırmaktadır. Diğer taraftan, iç piyasada düşük faiz oranlarından yararlanarak, Kore Kalkınma Bankası KRW cinsi tahvillerin ve mevduatların payını artırmaktadır. (2004’ün Birinci Yarısı itibariyle) Kore Won’u % 62.7 Döviz % 37.3 2) 2002’den beri Banka denizaşırı fon temininde ne kadar para topladı? ● 65 Milyar JPY Samurai Tahvili – Haziran 2003 ● 750 Milyon USD Global Tahvil – Eylül 2003 ● 500 Milyon EUR Euro-Tahvil – Eylül 2003 ● 150 Milyon AUD (Avustralya Doları) Kangaroo31 Tahvili – Kasım 2003 ● 850 Milyon USD Global Tahvil – Şubat 2004 ● 65 Milyar JPY Samurai Tahvili – Haziran 2004 ● 1 Milyar USD Global Tahvil – Temmuz 2004 3) Kore Merkez Bankası likidite açısından KKB’nı nasıl destekliyor? Kore Merkez Bankası Kore Kalkınma Bankası’na toplam kredi tavanı ve maksimum acil kredi tahsisi gibi düşük fiyatlı (ucuz) kredi tahsisi/kredi limiti vermektedir. Toplam Tavan Kredisi ● Kredi miktarının en yüksek sınırını kapsayan anlaşmayı yürürlüğe koyma tarihi: Mart 2002 ● Vade: 1 ay - KOBİ’ler için yapılan ticari senet iskontoları, ticaret finansmanı ve kredilerin önceki ayın arzına göre belirlenir. Kore Merkez Bankası’ndan acil kredi 31 Kanguru Tahvili (Kangaroo Bond)= Avustralya’da ihraç edilen Avustralya Doları üzerinden ödenebilen bir Eurobond’dur. 127 ● Yürürlük Tarihi: Aralık 1997 ● Para ve bankacılık sisteminin istikrarını doğrudan tehdit eden veya elektronik veri işleme sisteminin bozulması gibi diğer acil durumların olması halinde Kore Merkez Bankası’ndan geçici acil kredi limitleri (lines) kullanılır. G. Yönetim ve Gelecekteki Stratejiler 1) Kore Kalkınma Bankası’nın risk yönetimindeki iyileşme nedir? KKB kredi riskinin üstesinden nasıl geliyor ve onun büyük borçlulara göre vaziyeti nasıldır? Kore Kalkınma Bankası’nın ayda en az bir kez toplanan Risk Yönetim Komitesi vardır. Guvernör Yardımcısı, Risk Yönetimi Bölümü Müdürü ve diğer yöneticilerden oluşan komite oturumuna Guvernör başkanlık eder. Komite riskle ilişkili meseleleri müzakere eder ve risk yönetim politikalarını tespit eder. Komite müzakeresinin temel gündemi aşağıdaki hususları kapsamaktadır: ● Ülkeye, sanayiye ve borçlulara göre kredi riski vaziyetinin (pozisyonunun) analizi ● Riskteki değerin ölçümüne göre piyasa riskinin yönetimi ● Yeniden fiyatlandırma aralığı (boşluğu) ve simülasyona (benzetim) göre faiz oranı riskinin yönetimi ● Birikimli vade açığına göre likidite riskinin yönetimi ● Para birimine göre döviz pozisyonu ile ilgili limitler ● Uluslararası Banka Düzenlemeleri (Bank for International settlements – BIS) oranının yönetimi Risk Yönetimi Bölümü, Kore Kalkınma Bankası’nın banka düzeyinde risk yönetimi ve kredi politikasının kontrol kulesidir. Risk Yönetimi Bölümü aktif-pasif yapısını, likidite ve piyasa riski, BIS oranı, risk yönetim sistemlerini yönetmektedir. İlâve olarak, kurumsal finansman, uluslar arası finansman ve yatırım bankacılığı gibi diğer bölümler her bir bölüm düzeyinde finansal riski yönetmek için kendi risk yönetim ekiplerine sahiptir. Teknik olarak, risk yönetiminde verimlilik ve doğruluğu artırmak için, Kore Kalkınma Bankası 2000 yılında erken uyarı sistemini uygulamaya koymuştur. Ayrıca, KKB, kredinin tehlikeye girme belirtilerini fark etmek ve dış şokların etkisini asgariye 128 indirmek için VaR (Value-at-Risk: Riskteki Değer), NIM (Net Interest Margin: Net Faiz Farkı: Faiz Geliri ve Faiz Gideri arasındaki fark: spread), Vade Açığı32 (Maturity Gap) ve CaR (Cash at Risk: Riskteki Nakit) gibi göstergeleri kullanmaktadır. Bundan başka, Banka mali otorite tarafından talep edildiği gibi, tek bir şirkete veya gruba Bankanın sermayesinin %25’inin altında açılmayı (kredi vermeyi, riske girmeyi) sürdürmektedir. Bankanın ayrıca kredi limiti için bir iç tüzüğü vardır: Bir borçluya açılan kredi riski “borçlunun değerini (Borçlunun iskonto edilmiş gelecek nakit akımı yöntemiyle tahmin edilmektedir) eksi diğer alacaklılara borcu”nu aşmamalıdır. 2) Uluslararası Banka Düzenlemeleri Yeni Basel Sermaye Mutabakatının (Basel II Accord) yürürlüğe girişine KKB nasıl hazırlanıyor ve onun sermaye üzerine etkisi bekleniyor mu? Uluslararası Banka Düzenlemeleri Yeni Basel Sermaye Mutabakatının (Basel II Accord) Yürürlüğe Girişi İçin Altyapının Kurulması KKB, Uluslararası Banka Düzenlemeleri Yeni Basel Sermaye Mutabakatının (Basel II Accord) koşullarını karşılamak için kredi değerlendirme (sınıflama) modelleri ve ilgili veri tabanlarını iyileştirmektedir. Değerlendirme (sınıflama) modeli her bir sınıflama için yükümlülüğü yerine getirmeme olasılığını tahmin etme sürecinde risk tartma sistemindeki değişmeleri yansıtacaktır, bu durum modelde ayırımcı gücü ve nesnelliği arttıracaktır. Basel II risk ölçümü için çeşitli modeller tavsiye etmektedir. Kredi tipine göre riske açık olma durumu üzerinde onların etkisini tetkik ettikten sonra, Banka risk ölçümü için en iyi model konusunda karar vermekte ve stratejik bir aktif portföyü geliştirmektedir. Sermaye ve aktif yapısı üzerindeki etkisi Düzenleme sermaye oranının payının değişmeden kalacağını ve finansal otoritenin minimum zorunlu oranın %8’de muhafaza edileceğini belirlediği için, sermaye yapısı üzerinde önemli etki şu an beklenmemektedir. Diğer taraftan, Bankanın menkul 32 Vade Açığı= Banka değerini etkileyen unsurların başında vade açığı gelmektedir. Çünkü, banka bilançoları faiz değişmelerine karşı hassastır. Vade açığı ilişkisi bankaların faize karşı duyarlı olan varlıkları ile yükümlülükleri arasındaki vade farklarının banka bilançosuna getirdiği risk ile açıklanmaktadır. Örneğin, bir bankanın kısa vadeli yükümlülükleri uzun vadeli yükümlülüklerinden fazla ise, kısa vadeli faiz oranlarındaki ani artışlara karşı, bankanın yükleneceği yüksek finansman maliyetleri banka kârlılığını etkileyecektir. 129 değerleri ve düşük kredi itibarı olan şirketler karşılığında riske açık olma durumu Bankanın toplam risk-ağırlıklı aktiflerini artıracaktır. 3) Kore Kalkınma Bankası’nın gelecek için stratejileri nedir? Kore Kalkınma Bankası Asya’nın Lider Bankası olarak geleceğe yürümek için uzunvadeli planlar hazırlamıştır. Bu planın önemi şudur: Bu plan, Kore’nin Kuzeydoğu Asya’nın endüstriyel, lojistik ve finansal merkezi olmasına dönük Kore hükümetinin planları ile tutarlıdır. Kore Kalkınma Bankası’nın dört önemli birimi yatırım bankacılığı, kurumsal bankacılık, kurumsal yeniden yapılandırma ve danışmanlık ve uluslararası bankacılıktır. KKB, proje finansmanı, kurumsal tahvil ihracı ve KKB’nın kurumsal bankacılık sektöründeki gücüne dayalı olarak diğer yatırım bankacılığı işleri sayesinde Kore’de ve Asya’da kâr tabanını güçlendirmeyi planlamaktadır.Kore Kalkınma Bankası ayrıca Asya mali krizi sırasında biriktirmiş olduğu Birleşme&Devralma, mali güçlük içindeki işletmeleri rehabilite etme ve şirket bölünmeleri ile ilgili uzmanlığını kullanarak kurumsal yeniden yapılandırma işine ağırlık vermeyi de planlamaktadır. Uzun vadede, Kore Kalkınma Bankası çeşitli teknik bilgisini Çin ve Güneydoğu Asya mali piyasalarına transfer ederek bu piyasalara girmeyi planlamaktadır. Danışmanlık işini ayakta tutarak, Kore Kalkınma Bankası yurtiçi firmaları mali bakımdan kendi ayakları üzerinde durabilir ve yurtiçi piyasa koşullarına uygun hale getiren çözümler üretebilecektir. Bu çözümler Koreli firmaların denizaşırı rakiplerine bilgi sızmasına karşı verilerini korumalarına yardımcı olabilir. 130 4. HİNDİSTAN SINAİ KALKINMA BANKASI 4.1. Hindistan Sınai Kalkınma Bankasının Tanıtımı Kısa Biyografisi 1964 yılında Hindistan Merkez Bankası’nın sahip olduğu bir banka olarak kurulan ve 1976’da sahipliği Hindistan Hükümeti’ne aktarılan IDBI’nın uluslararası finansman bölümü 1982 yılında bünyeden ayrılarak, Hindistan Eximbank’ına dönüştürülmüştür. 1990 yılında kurulan Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası’nın (Small Industries Development Bank of India) sermayesinin tamamının sahibidir. 1994 yılında yüzde 49’u halka açılmıştır. 2003 itibariyle sermayesinin yüzde 57’si Devlete ait olup kamusal niteliktedir. Banka sanayi sektörüne, hem ulusal para hem de yabancı para cinsinden orta uzun vadeli finansman sağlar, garanti verir, diğer kurumların garantör olduğu durumlarda refinansman sağlar, sanayinin ihtiyacını karşılamak üzere makine-teçhizat finansmanı, aktif kredisi, finansal kiralama, işletme sermayesi finansmanı sağlar ve Girişimci Sermayesi Fonu çerçevesinde destek olur. Kilometre Taşları • Temmuz 1964: Hindistan Parlamentosu’ndan çıkan bir kanunla Hindistan Merkez Bankasının bünyesinde kurulmuştur. • Şubat 1976: Mülkiyeti Hindistan Hükümetine devredilmiştir. Sanayi sektörünün gelişimi, teşviki ve mali destek sağlamak için devlet ve ulusal kuruluşlarla işbirliği içinde çalışmayı sağlayacak bir Finansman Kurumu olarak düzenlenmiştir. • Mart 1982: Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası’nın (IDBI) Uluslararası Mali Bölümü, Meclis tarafından çıkarılan bir kanunla Hindistan Hükümetininde katılımı ile kurulmuş olan Hindistan İhracat-İthalat Bankası’na devredilmiştir. • Nisan 1990: SIDBI adı altında Küçük Ölçekli Sınaî Kalkınma Bankası kurulmuştur. Küçük ölçekli sınaî sektörünün belli başlı ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla kurulmuştur. Eylül 2000’de çıkan SIDBI’nin kuruluş kanununa göre SIDBI’nin kuruluşunda %51’lik paya sahip olan IDBI, zaman içinde IDBI’ın ortaklık payı %79,13’e ulaşmıştır. 131 • Ocak 1992: Faiz getirisi düşük tahvillerle(deep discount bond)33 ilk defa iç borçlanma piyasasına yönelmiş ve başarılı bir yol kat etmiştir. • Aralık 1993: Tahvil Satışı, Gayrimenkul Komisyonculuğu, Müşteri Portföy Yönetimi, ve Mevduat Bankacılığı hizmetlerini sunan Hindistan Sanayi Kalkınma Bankası (IDBI) Sermaye Piyasası Hizmetleri Ltd. Şirketi kurulmuştur. Firma, halihazırda ülkedeki ana alıcı-satıcı rolüne öncülük etmektedir. • Eylül 1994: Mali sektör reformlarının bir parçası olarak, RBI’in (Reserve Bank of India: Hindistan Merkez Bankası) kamu bankacılığını özel katılımcılara açma politikası çerçevesinde, ile SIDBI birlikte, özel sektörün ticari bir bankasının yan kuruluşu olarak SIDBI’nin ortaklığı ile IDBI Bank Ltd kuruldu. • Ekim 1994: IDBI kanunu, halka açık payının en fazla % 49 olmasına izin vermek üzere değiştirildi. • Temmuz 1995: Halka arz yoluyla sermaye artışı yapılmış ve sermaye 20 milyar Rs.’ye çıkarılmıştır34, böylelikle Hükümetin sermayedeki payı % 72,14’e düşmüştür. • Mart 2000: Amerikan Principle Financial Group ile IDBI’nin Yatırım Yönetimi Şirketinin sermayesine ve yönetimine katılımı içeren bir Ortak Yatırım (JV) anlaşması yapılmıştır. IDBI 2003 yılında şirket stratejisinin bir parçası olarak, eskiden sermayesinin tamamı kendisine ait olan Yatırım Yönetimi şirketindeki iştirak paylarını yeni kurulan şirkete devretmiştir. • Mart 2000: Bilişim Teknolojisi (IT) ilgili tüm faaliyetleri üstelenecek bütün sermayesi IDBI’ya ait olan yan kuruluş IDBI Intech Ltd. kuruldu. • Haziran 2000: Mart 2001’de, devletin ortaklıktaki payını % 58,47’ye indirmek amacıyla kamu payının bir kısmı imtiyazlı sermaye haline dönüştürülmüştür. • Ağustos 2000:Tüm Hindistan Mali Kuruluşları içinde ilk olarak ISO 9002-:1994 Hazine işlemleri sertifikası almıştır. Aynı zamanda yine tüm Hindistan mali 33 Faiz getirisi düşük tahvil (Deepdiscount bond): Nominal değerinden veya geri ödeme fiyatından (redemption price) daha düşük bir fiyatla satılantahvildir. Faiz getirisi düşük olan tahvil de denmektedir. 34 Hindistanda 10 milyon Rupi’ye 1 kror (crore) denmektedir. 132 sektöründe ISO 9001: 2000 Kambiyo (forex) Hizmetleri Sertifikasını alan ilk kuruluş olmuştur. • Mart 2001: Abonelere ve borç senedi ihraç edenlere teknolojiyle şekillendirilen bilgi ve profesyonel hizmetler veremek üzere, IDBI Yed-i Eminlik(trusteeship) Hizmetleri Ltd. şirketi kuruldu. • 2002: Finansman Kurumlarının ve Bankaların donuk ve sıkıntılı aktiflerinin stratejik yönetimiyle ilgilenecek Aktif Yeniden Yapılandırma Şirketi Ltd., (ARCIL)’in kuruluşuna seçkin bankalar/kurumlarla birlikte iştirak edildi. • 2003: Eylül 2003’de, Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası Tata Ev Finansmanı Ltd.’deki Tata Finansman Limited şirketinin tüm hisselerini devraldı, bu durum IDBI’nın perakende finansman sektörüne gireceğinin işaretiydi. Kanut finansmanı iştiraki o tarihten sonra ‘IDBI Homefinance Limited’ adını aldı. • Aralık 2003: 16 Aralık 2003’de, Sınaî Kalkınma Bankası’nın 1964 tarihli yasasının değişikliğini (İşletmenin Devri ve Kaldırılması ile ilgili) Parlamento onayladı. Devlet Başkanı da 30 Aralık 2003’de onayladı. Bu değişiklik 1964 tarihli IDBI yasasındaki yapılan işlere ilave olarak, 1949 tarihli Bankacılık Düzenleme Yasasına göre ticari bankacılık yapmak gerekli operasyonel esneklik getirmeyi amaçladı. • Temmuz 2004: Sınaî Kalkınma Bankası’nın (İşletmenin Devri ve Kaldırılması) 2003 Tarihli Yasası 2 Temmuz 2004’de yürürlüğe girdi. • Haziran 2004: IDBI ile IDBI Bank Ltd.’nin Yönetim Kurulları 29 Temmuz 2004’de kendi toplantılarında IDBI Bank Ltd. ile Hindistan Sınai Kalkınma Bankası Ltd’nin birleşme teklifi konusunda prensip kararı aldı. • Eylül 2004: Sıkıntılı Aktifleri İstirara Kavuşturma Fonu (SASF) Tröst Sözleşmesini Yed-i Eminleri 24 Eylül 2004’de yürürlüğe soktu ve Yed-i Eminlerin ilk toplantısı 27 Eylül 2004’de yapıldı. • Eylül 2004: Yeni şirket “Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası” 27 Eylül 2004’de anonim şirket haline geldi ve Açılış Ruhsatı Şirketler sicil Dairesi tarafından yayınlandı. • Eylül 2004: 1993 tarihli Bankalara ve Finansman Kurumlarına Olan Borçların Tahsili Yasasına göre, SASF’i bir finansman kurumu olarak tanımlayan Maliye Bakanlığı’nın tebliği yayınlandı. 133 • Eylül 2004: Toplamı 90 milyar Rs. olan faizsiz ve 20 yıl imtiyazlı, Hindistan Hükümeti IDBI Özel Hisse Senetleri ihracı için 29 Eylül 2004’de Maliye Bakanlığı Tebliğ yayınladı. • Eylül 2004: Maliye Bakanlığı ihraç tarihinin 1 Ekim 2004 olarak tespit edildiğini bildiren tebliği 29 Eylül 2004’de yayınladı. • Eylül 2004: Hindistan Merkez Bankası, Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası Ltd.’nin 1934 tarihli Merkez Bankası yasasının II No.lu Listesine dahil edildiği ile ilgili tebliği 30 Eylül 2004’de yayınladı. • Ekim 2004: Belirlenen gün – 1 Ekim 2004 – IDBI İşletmesinin IDBI Ltd.’ye devriyle, IDBI bir bankacılık şirketi olarak faaliyetlere başladı. 1964 tarihli IDBI yasası iptal edildi. 4.2. Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası’nın Yönetim ve Organizasyonu Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası (IDBI) 7 Üyeden oluşan Yönetim Kurulunca yönetilen bir kurumdur. İdari yöneticiler ve bir yasal danışmandan oluşan Üst Düzey Yönetim Kadrosu tarafından belirlenen ve desteklenen kararlar çerçevesinde Bankanın günlük faaliyetlerinden sorumlu 6 Genel Müdür mevcuttur. IDBI Ltd. yaklaşık 1400 deneyimli uzman ve memurun çalıştığı bir kuruluştur. Bankanın Merkez Ofisi Mumbai’de olup, Chennai, Guwahati, Kolkata ve Yeni Delhi’de bulunan beş Bölgesel Ofisle bir ağ bağlantılı çalışmaktadır. Ayrıca şubeleri ülke dışında da faaliyet göstermektedir. Hindistan Sınaî Kalkınma Bankasında Başkanlık sistemi vardır. Başkanın altında hiyerarşi olarak Genel Müdürler yer almaktadır. Ayrıca Başkana bağlı 5 bölgesel ofis ve 105 şube vardır. 4.3. Hindistan Sınai Kalkınma Bankası’nın Hizmet Politikası a) Amaçlar • IDBI tarafından desteklenen müşterilere teminat mektupları vermek gibi yabancı para (döviz) hareketlerine ait hizmetler vermek. • Müşterilere çeşitli türev ürünler sunmak. b) Yardım Edilen Şirketler/Müşteriler • İç piyasadan ya da yurt dışından makina, ekipman, hammadde veya servis temin etmek isteyen şirketler. 134 • Döviz veya Rupi kaynaklı kredi almak isteyen şirketler. • Yeterli marjlarda mevduatı olanlar c) Hizmetler • Döviz veya Rupi kaynaklı kredi almak isteyen müşterilerine teminat mektubu vermek. • İpotek veya kar karşılığı ticari teminat mektubu vermek. d) Türev Ürünler • Kredi ve faizlerin IDBI’ye geri ödenmesi, teminat mektupları ödemelerinin IDBI’ye yapılması sırasında oluşabilecek yüksek kur dalgalanmalarına karşı müşterilerini korumak, danışmanlık hizmeti vermek. • Müşterileri faiz oranlarındaki ve döviz satış kurlarındaki dalgalanmalardan korumak için Vadeli Kur Anlaşmaları (Forward Rate Agreement), Faiz Oranı Swapları, gibi hizmetler vermek. e) Bankacılık Programının Özellikleri Minumum Para Yatırma: 10.000 Rupi ve 1.000 Rupinin katları olacak – ondan sonra tüm opsiyonlar için geçerlidir. Mevduatın Vade Süresi: 1,5 milyon Rupi’den (15 lak) az bütün mevduatlar için minimum 15 gün, 1,5 milyon Rupi’den (15 lak) çok mevduatlar için 7 gün. Mevduat Hesabı Açma seçenekleri: Birikimli ve Birikimsiz olmak üzere, mevduat sahibinin iki seçeneği vardır. Mevduat Faiz Oranı: Ayrıcalıklı kimseler (senior citizens) için daha yüksek faiz oranı uygulanmaktadır. Faizin Başlangıcına Esas Olan Tarih: Çekin/Görüldüğünde Ödenecek Poliçenin/Ödeme Emrinin nakde dönüştürüldüğü tarihten itibaren IDBI Ltd.’nin ofisinde faiz ödenecektir. Merkezden çok uzaktaki şube çekleri kabul edilmez. 135 Hindistan Sınai Kalkınma Bankası Organizasyon Şeması Yönetim Kurulu Başkanı İç Denetim Yönetim Kurulu Üyesi, Sekreter, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, Sınai Politika ve Teşvik Şubesi Gözetim Hukuk Müşavirliği Yönetim Kurulu Üyesi, Sekreter (Mali Sektör), Maliye Bakanlığı, Ekonomik İşler Şubesi Diğer 4 Adet Kurulu Üyesi İstihbarat Birimi Jawaharlal Nehru Kalkınma Bankacılığı Enstitüsü Yönetim Genel Müdür Genel Müdür Genel Müdür Genel Müdür Genel Müdür Kurumsal Borç Yeniden Yapılandırma Birimi Proje Uygulama Timi Bütçe ve Planlama Müdürlüğü Kurul İdari ve Sosyal Hizmetler Merkezi Hesaplar Müşteri İlişkileri Yönetim Birimi Kredi Hesapları Müdürlüğü Yurtiçi Kaynaklar Yatırım ve İkincil Piyasa İşlemleri Kambiyo Hizmetleri Müdürlüğü Kredi Takip Rehabilitasyon Finansman -I Rehabilitasyon Finansman -II Genel Müdür Kurumsal Finansman -I Kurumsal Finansman -II Kurumsal Finansman -III Kurumsal Destek Müdürlüğü Proje Değerlendirme Risk Sermayesi Müdürlüğü Entegrasyon Timi Koordinasyon Kredi Riski Yönetimi Grubu Ekonomik Araştırma Yeni İş Alanları Dolaylı Finansman Özel Projeler Bilişim Teknolojisi Stratejik Yatırımlar Müdürlüğü İnsan Kaynakları Sıkıntılı Aktifleri İstikrara Kavuşturma Fonu (SASSF) Birimi Kütüphane ve Yayınlar Vergi Birimi Uluslar arası Kaynaklar Pazar Araştırması Hazine Basın ve Halkla İlişkiler Basın ve Halkla İlişkiler Kanuna ve Yönetmenliğe Uygunluk Bölgesel Koordinasyon ve Şube İşlemleri 136 Bölgesel Ofis ve Şubeler (5 Ofis, 107 Şube) Faiz Ödemesi: • 6 Aylık veya daha uzun vadeli mevduatlar için faiz, 3’er aylık bileşik olarak hesaplanır. • Aylık Faiz seçeneğinde faiz, yıllık bileşik faiz seçeneğine uygun olarak ayarlanır. Faiz ve Anapara Ödeme Şekli: • IDBI’de mevduat hesabı olanlara doğrudan kredi hizmeti. Diğerlerine ise, Görüldüğünde Ödenecek Poliçe ve Ödeme Emirleri vade tarihinde ödenecektir. • Faiz ve anapara ödemesi nakit olarak tüm IDBI şubelerinde yapılır. • Bazı seçilmiş şubelerde idari düzenlemelere bağlı olarak, Elektronik Kliring Hizmeti35 (ECS) verilir. Vadeden Önce Para Çekme: Tek hesap sahibinin veya ortak hesap sahiplerinden birinin ölümü halinde ve 180 günden daha kısa vadelerde ceza uygulanmaz. Kaynağında Vergi Kesilmesi: • 5.000 Rupi’ye kadar faiz geliri elde edenlere yürülükteki vergi yasalarına göre kaynağında vergi kesilir. • Gelir vergisi yetkililerinden izn belgesini ibraz edenler kaynağında vergiden muaftır. Vergi İndirimleri: • Gelir Vergisi Kanunu 1961’e göre 12.000 Rupi’ye kadar geliri olanlar vergi indirimine tabidir. • Mevduat Hesapları Varlık Vergisinden muaftır. • Dini ve hayır cemiyetleri için vergi indirimi uygulanır. Nominasyon (Yed-i Eminlik)36: Yed-i eminlik hizmetleri verilmektedir. Hesaptan fazla çekme ya da kredi hizmeti IDBI tarafından verilir. 35 ECS=Electronic Clearing Service= Elektronik Kliring Hizmeti= Dış ticaretten doğan borç ve alacakların döviz kullanmadan birbirlerine takas yolu ile mahsup edildiği bir ödeme şeklidir. 137 Kredi Hizmeti: IDBI’nın takdir yrtkisine bağlı olarak, hesaptan fazla para çekme/kredi hizmeti mevcuttur. 1.12.2004’de Revize Edilmiş Faiz Oranları TABLO: Normal Sabit Mevduatlar İçin Faiz Oranları Vade Süresi 7-14 gün Kategori I (1,5 milyon Rupi’ye kadar olan hesaplar ) - Kategori II (1.500.000-10.000.000 Rupi arası hesaplar) 4,00 15-30 Gün 4,00 4,00 31-45 Gün 4,00 4,25 46-90 Gün 4,25 4,50 91 Gün –6 Aydan az 4,65 5,00 6 Ay-9 Ay 5,10 5,50 9 Ay-1 Yıl 5,10 5,50 1 Yıl- 1,5 Yıl 5,35 5,75 1,5 Yıl-2 Yıl 5,35 6,00 2 Yıl-3 Yıl 5,50 6,00 3 Yıl-5 Yıl 5,65 6,25 5Yıldan Uzun 5,75 6,50 TABLO: Ayrıcalıklı Kimseler İçin Sabit Mevduat Faiz Oranları Vade Süresi 46-90 Gün 91 Gün –6 Aydan az • Kategori I (1,5 milyon Rupi’ye kadar olan hesaplar ) 4,25 Kategori II (1.500.000-10.000.000 Rupi arası hesaplar) 4,50 4,65 5,00 6 Ay-9 Ay 5,60 5,75 9 Ay-1 Yıl 5,60 5,75 1 Yıl-1,5 Yıl 5,85 5,75 1,5 Yıl-2 Yıl 5,85 6,00 2 Yıl-3 Yıl 6,00 6,00 3 Yıl-5 Yıl 6,15 6,25 5Yıldan Uzun 6,25 6,50 180 güne kadar vadeli olan hesapların faizi basit faiz, 180 günden fazla olanlarınki ise 3’er aylık bileşik faiz olarak hesaplanır. 36 Yed-i Emin (Nomination/Nominasyon)= Gerçek sahibinin gizli tutulması amacıyla menkul kıymetlerin adına kaydolduğu ve amacı sadece söz konusu menkul kıymetleri saklamak olan şirket, banka veya kişi. Bireysel mevduat hesabı olanların hepsi için bu hizmet verilmektedir. Ayrıca tek şahıs şirketinin hesabına da verilmektedir.Hesap sahibi veya sahipleri istediği herhangi bir zamanda yed-i eminlik değiştirilebilir veya iptal edilebilir. Yed-i eminliğin yapılması, iptali veya değiştirilmesi için üçüncü bir kişinin tanıklığı gereklidir. Yed-i emin, hesap sahibi/sahiplerinin ölümü halinde yasal vârislerin yed-i emini olarak bakiye kalanı alır. 138 • Ayrıcalıklı vatandaşlara uygulanan faiz oranları yukarıdaki tablodaki gibidir. Bunlara ayrıca ilave yapılmaz. • IDBI çalışanları ve emeklileri için daha yüksek faiz oranları uygulanır. • 10.000.000 Rupi’den yüksek ödemeler için merkez ofisin onayı gerekir. Bu tür hesaplara IDBI özel faiz oranları verebilir. 4.4. Kurumsal Yönetişim IDBI yaptığı faaliyetlerde en yüksek standartlarda kurumsal yönetişime sahiptir. Yüksek standarttaki yönetişimi sürdürme sorumluluğu Yönetim Kuruluna aittir. Yürütme Kurulu ve Denetim (Murakıplar) Kurulu’na yasal çerçeve içinde kalmak şartıyla gerekli gördükleri değişiklikleri yapma yetkisi tanınmıştır. 4.5. IDBI’nin Yatırımcılar İçin Müşteri Hizmetleri: Duyarlı ve Sorumlu IDBI, proje, ekipman finansmanı, kredi verme, kiralama ile ekipman temini, teknoloji yükseltmek için finansman, orta ölçekli sanayi işletmelerinin finansmanı gibi konularda mali destek sağlar. Yeni sanayi projelerinin yanı sıra mevcut işletmelerin geliştirilmesi, modernizasyonu ve çeşitlendirilmesi konularında da finansal destek verir. Sanayideki değişen finansal ihtiyaçlara göre, IDBI kısa vadeli kredi, işletme sermayesi ve diğer kısa dönem ihtiyaçlara uygun olarak hizmetlerini planlar. Ayrıca ticari bankacılık, danışmanlık hizmeti, müşteri hizmetleri gibi ücret karşılığı hizmetler de verir. IDBI ayrıca müşterilerinin ihtiyaçlarına uygun olarak, bankacılık ürün ve hizmetleri ile pazarlama ve yed-i eminlik hizmetleri de vermek üzere ortaklıklar ve yan şirketler kurar. IDBI, Hindistan içinden ve dışından kurumsal yatırımcı ve piyasadan kaynak temin ederek müşterilerinin kredi gereksinimlerini karşılar. IDBI kaynak bulmak için toplumun tüm kesimleriyle yakın ilişkiler kurar. 4.6. Kaynak Temini IDBI, borç ve hisse senetlerinin bir kombinasyonu vasıtasıyla kaynakları seferber etmektedir. 1995’de SEBI (Hindistan Menkul Kıymetler ve Alım-Satım Kurulu) tarafından onaylanmış hisseleri ile halka açılmıştır. IDBI’nin hisseleri Ulusal Borsa’ya ve Mumbai Borsasına kayıtlıdır. Hisseler Ulusal Güvenlik Emanet Şirketinde veya Merkezi Emanet Servisleri Şirketinde soyut olarak tutulabilirler. Bu şirketler, yatırımcının hisselerinin elektronik formda saklandığı yerlerdir. Bu hizmetle hisselerin 139 kaybolması, transfer için imza gereksinimi, transferdeki gecikmeler gibi zorluklar bertaraf edilmektedir. Ayrıca IDBI teminatsız tahvilleri halka arzıyla da kaynak temin eder. Çeşitli tahvillerin ihracının amacı kısmen kaynak temini ve aynı zamanda bireysel yatırımcılar için uygun yatırım fırsatları sağlamaktır. 4.7. Müşteri (Yatırımcı) İlişkileri IDBI, merkez ofisinde bir Müşteri Hizmetleri Birimi kurmuştur. Bu birimde IDBI’nin deneyimli ve eğitilmiş personeli ile yetkili kıldığı üç firmanın temsilcileri görevlendirilmiştir. Yatırımcı Hizmetleri İçin Personelin Yönlendirilmesi IDBI yatırımcısının memnuniyetini sağlamak için hızlı, özenle ve sabırla hizmet verme konusunda personelini eğitir ve motive eder. Yıllar boyunca IDBI değişen ve artan personel eğitimi gereksinimini karşılamak için her türlü çabayı göstermektedir. Şikâyete yol açan durumları telâfi etme yöntemi Yatırımcının memnuniyetsizliği durumunda aşağıdaki telafi yolları açıktır: Merkez ya da Şube ofislerdeki IDBI yetkililerine sözlü olarak başvurabilir. Her şubede girişe yakın konumda şikayet ve öneri kutuları bulunmaktadır. Telafisi beklenen konularda yazılı şikayet Hindistan Menkul Kıymetler ve AlımSatım Kurulu (Securities and Exchange Board of India -SEBI /Hindistan Merkez Bankası-RBI/Merkezi hükümetin Şirket Sorunları Bakanlığı (Department of Company Affairs-DOCA)’ya gönderilebilir. IDBI web sitesinden şikayet formu temin edilebilir. Yatırımcı formu doldurup merkez ya da şube ofislerdeki öneri kutularına atabilir, ya da posta ile gönderebilir. 140 Çeşitli Müşteri Hizmetleri için Zaman Dilimi/Sınırlaması Müşterilere verilen hizmetler için gerekli süreler aşağıdaki tabloda verilmiştir. İşin Tanımı Tahvil / bono alımı Alım yapılmamışsa paranın geri ödenmesi Temettü / faiz ödemesi Tahvillerin geri ödemesi Tahvillerin zamanından önce geri ödenmesi istendiğinde Bonoların suretinin çıkartılması Sertifikaların postada kaybolması Faiz / pay belgelerinin (kupon) suretinin çıkartılması Faiz belgelerinin geçerli kılınması Temettü belgelerinin geçerli kılınması Adres değişikliği Banka talimatında değişiklik Tek sahibin ölümü halinde tahvillerin devredilme isteği Ortak sahiplerinden birinin ölmesi durumunda tahvillerin devredilmesi isteği Hisse senedinin devri isteği 37 Hisse senedi sertifikasının konsolidasyon isteği Medeni haldeki değişikliğe bağlı olarak isim değişimi isteği Zaman sınırlaması Halka arzın bitmesinden sonra 30 gün. Halka arzın kapanmasından 30 gün içinde 30 günü aşan süre için faiz ödenir. Vade bitim tarihlerinde(Vade tarihini belirlemek için yatırımcıların araç için başvurmaları gereklidir). Satın alma dökümanında belirtilen vade bitiminde. Sahibi tarafından tam zamanında ödenmiş enstrümanın geri alınmasından sonra 30 gün içinde. Kefalet senedi ve taahhütname gibi gerekli belgelerin verilmesinden sonra sonra 6 hafta içinde. Orijinal sertifikanın kaybının gazetede ilan edilmesinden sonra. Belgenin geçerlilik süresinin dolmasından vekefalet senedi gibi tüm gerekli belgelerin tesliminden sonra 20 gün içinde. Belgelerdeki faiz ödeme tarihinden itibaren 6 ay içinde başvurulması halinde hemen, değilse 20 gün içinde belgenin sureti çıkarılır. Geçerlilik süresinin dolmasından sonra, Banka alındısı ile birlikte. Bilgi iletilir iletilmez. Bilgi iletilir iletilmez. Ölüm belgesi, vasiyetname, mahkeme kararı, veraset belgesi gibi belgelerin ibrazından sonra 30 gün içinde. Tahvilin orijinali ile ölüm belgesinin ibrazından sonra 30 gün içinde. Senedin teslim edilmesinden sonra 30 gün içinde. Senedin teslim edilmesinden sonra 30 gün içinde. Orijinal sertifika ile birlikte, evlenme / boşanma belgesi ve yeni imza örneğinin ibrazından sonra 30 gün içinde. İş Prensiplerinin Şekli İş Ortakları Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası (IDBI) müşteri ve iş ortakları ile karşılıklı çıkarını göz önünde tutar. Tüm iş ilişkilerinde ortaklarının kendisininki ile tutarlı iş prensiplerine bağlı çalışmasını bekler. 37 Burada hisse senetlerinin nominal değerlerinin düşürülerek hisse senetleri sayısının arttırılması işlemini ifade ediyor. 141 İş Dürüstlüğü IDBI maddi çıkarı için doğrudan ya da dolaylı biçimde rüşvet almaz ve vermez. Hiçbir çalışanı rüşvet olarak algılanabilecek ödeme veya hediye kabul edemez. Bu tür bir yaklaşım reddedilerek derhal yönetime bildirilmelidir. Toplumsal İlişki IDBI çalışma alanındaki tüm sorumluluklarını yerine getirerek toplumdaki yerini almıştır. Yatırımcı Bilgileri Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası’nın tüm itfaya tabi tahvil38 (Flexibond) yatırımcıları, bu bonoların geri satın alınması gibi işlemleri yapmak için hiçbir kişi veya kurumun yetkili kılınmadığını bilmelidirler ve yetkili olmayan kişi ve kuruluşlarla temasa geçmemelidirler. 4.8. Proje Finansmanı a) Amaç Yeni, tevsi ve mevcut projelerin çeşitlendirilmesi ve modernizasyonu için uzun vadeli finansman kaynağı sağlamak. b) Yardım Çeşitleri Uzun vadeli kredi, aracılık yüklenimi (underwriting), öz sermayeye doğrudan iştirak taahhüdü, ve ertelenmiş/vadeli ödeme garantisi sağlamak. 38 İtfaya Tabi Tahvil (Flexibond; Redeemable bond; Callable bond):Anaparası geri ödenerek önceden belirlenmiş bir tarihte çıkarımcı kuruluş tarafından geri satın alınabilen tahvildir. Eğer geri alım fiyatı, düşen faiz oranları nedeniyle, kuramsal piyasa fiyatının altında ise, çıkarımcı/ihraçcı tahvili geri satın alabilir. Faiz oranları düşerse, tahvil çıkarımcısı daha düşük faiz oranlarından taze fonlar toplayabilir ve daha önceden alınan yüksek faizli olarak toplanan kredilerini geri öder. Eğer faiz oranı düşerse tahvil fiyatı geri alım fiyatına yakın yükselebilir ve ondan fazla değildir. Hindistan’da geri alım opsiyonlu ihraç edilen tahvillerin genellikle piyasalarda alım-satımı yoktur (borsaya kote edilmez). Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası’nın 1992 tarihli İtfaya tabi tahvil (Flexibond) ihracı (Faiz oranı yaklaşık %16,5) çıkarımcının tahvili geri alımının en son örneğidir. Söz konusu tahvil her beş yıldan sonra satma ve geri alma opsiyonu ile, başlangıçta 25 yıl süreli olarak ihraç edildi. Kurumun kararı daha düşük faiz oranı senaryosunun ardından devreye girer. Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası daha önceki %16 borçlanmasından daha düşük 500 baz puanı( baz puanı: bir yatırımın getirisinin %1 anlamında kullanılmaktadır, burada 500 baz puanı=%1x500=0,05’dir) civarında şimdi taze fonlar toplayabilir. Bu yüzden devlet-dışı bir tahvile yatırım yapmadan önce, çıkarımcının geri alım opsiyonu veri iken, yatırımcı kendisinin gelecek nakit girişlerini etkilemesi muhtemel koşulları değerlendirmelidir. 142 c) Uygunluk IDBI Yasası Bölüm 2 c bendine uyan herhangi bir sınaî firma. Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası’nın kuruluş kanununun Bölüm 2 c bendinde yardım almaya uygun sınaî firmalarının iştigal alanları aşağıdaki gibi belirlenmiştir: i. İmalât; herhangi bir malzemenin elle, mekanik, kimyasal, elektrikli veya diğer benzeri işlemlere tabi tutularak üretilmesi, hazırlanması veya yapılması veya korunması için herhangi bir sanat veya yöntemi içeren mal/malzeme işleme, ii. Gemi ile taşımacılık, iii. Madenlerin geliştirilmesi dahil, madencilik, iv. Otel endüstrisi, v. Yolcuların veya malların karayolu, suyolu veya havayolu veya teleferik veya asansörle taşınmasıyla iştigal edenler, vi. Elektrik enerjisi veya enerjinin diğer biçimde olanlarının üretimi, depolanması veya dağıtımı, vii. Herhangi bir çeşit makine veya ekipmanın bakımı, tamiri, test edilmesi, sınanması, veya bakımlarının sağlanması veya araçların/taşıtların, veya teknelerin veya deniz motorlarının veya çekicilerin/treylerlerin veya traktörlerin bakımı, tamiri, test edilmesi veya bakımlarının sağlanması, viii. Makine veya güç yardımıyla herhangi bir eşyanın monte edilmesi, tamiri veya paketlenmesi, ix. Bir sanayi bölgesinin veya bir sanayi alanının düzenlenmesi veya geliştirilmesi, x. Balıkçılık veya balıkçılık için kıyı hizmetleri sağlama ve buna bağlı kıyı bakımı yapmak, xi. Endüstriyel gelişmenin desteklenmesi için özel veya teknik bilgi veya diğer hizmetlerin sağlanması veya xii. Sanayi için mühendislik, teknik, finansal, yönetim, pazarlama veya diğer hizmetlerin veya olanakların sağlanması, xiii. Değiştirme, süsleme, parlatma, işleme, perdahlama, yağlama, yıkama, arıtma gibi hizmet endüstrisi veya başka türlü kullanmak, satmak, nakletmek, dağıtım yapmak veya imha etmek amacıyla herhangi bir maddeyi, cismi, cevheri (ham ya 143 da ara malı) işlemden geçirme, fiziksel, kimyasal değişikliklerle daha uygun, kullanılır duruma getirme, xiv.Tibbî (iyileştirici), sağlık veya diğer birleşik hizmetleri sağlama, xv. Bilişim, teknoloji, telekomünikasyon veya elektronikle ilişkili hizmetleri sağlama, xvi.Sanayi tesislerinin, teçhizatın, makinelerin veya taşıt araçları, gemiler ve uçaklar dahil diğer aktiflerin kiralama-satınalma işlemleriyle ilgili (finansal) kiralama ve kiracının yeniden kiralaması, xvii. Bu yasanın hedeflerini göz önünde tutarak, Merkezi Hükümetin Resmi Gazete’de yayınladığı tebliğinde belirlenen diğer faaliyetler, xviii. Yukarıda sözü edilen (xviii) fıkrada belirlenen herhangi bir faaliyet veya diğer herhangi bir konu dahil olmak üzere, yukarıda adı geçen faaliyetlerle ilişkili olsun olmasın herhangi bir kavramın, teknolojinin, tasarımın, üretim yönteminin veya ürünün araştırılması ve geliştirilmesi. d) Finansman Yardımının Cinsi: Rupee ve döviz cinsinden krediler e) Girişimcinin Katılımı: Normal olarak öngörülen minimum proje maliyetinin asgari % 25’i olmalıdır. f) Borç Özsermaye Oranı: 1.5/1 g) Faiz Oranı ve Diğer Giderler Rupee Kredisi İçin: Zaman zaman Kısa Vadeli Borçlanma oranı ile sabitlenmektedir. Kredi alanın kredi itibarı ve risk algılamasına bağlı olarak piyasada yaygın olan faiz oranı bandı dahilinde cari oran uygulanır. Faizler üç ayda bir ödenecektir. Döviz Kredisi için: Kredinin süresi ve risk algılamasına göre dövizin kaynağı artı sabit bir marja (spread) bağlı LIBOR’a dayalı değişken faiz oranı uygulanır. Başvuruda Peşin Alınan Komisyon: Kredi tutarının %1’i. Taahhüt Gideri: Kredi anlaşmasının imzandığı tarihten itibaren çekilmemiş kredi tutarının %0,25’i. Aracılık Yüklenimi Gideri: Aracılık edilen tutarın %2,5’i. 144 Değiştirme Opsiyonu • Proje maliyetinde belirlenen tutar aşıldığında, belirli kriterlere bağlı olarak, %20 ilave yardım. • Temerrüt durumunda. h) Teminat İlk teminat taşınır ve taşınmaz aktifler üzerinden alınır. ı) Geri Ödeme Borçlunun öngörülen nakit akımına göre belirlenecek üçer aylık sabit taksitlerle geri ödeme yapılır. i) Belgeleme √ Kredi Anlaşması √ Zilyetliğin muhafazası kaydıyla ipotek/rehin sözleşmesi √ Gerektiğinde ana kuruculardan kişisel teminat √ Aşağıdaki durumlar için kuruculardan alınan taahhütler: a. Finansman yoluyla proje maliyetindeki fazlalık/eksiklikleri karşılama, b. Kurucuların elindeki hisse senetlerini elinden çıkarmaması √ Eğer fima IDBI’a olan yükümlülüklerini yerine getiremiyorsa, komisyon ücretinin ödenmemesi için Yönetim Kurulu’ndan taahhütname √ Bilişim Teknolojisi Dairesinden İtiraz Etmeme Belgesi √ Şirketler Kanununa göre Yönetim Kurulu Kararı 4.9. Film Finansmanı a) Amacı: 1983 yılındaki Sinema Kanunları çerçevesinde reklam, kısa metrajlı filimler, belgeseller için finansman kaynağı sağlamak. b) Uygunluk: Şöhretli yapımcılar tarafından hazırlanan, tanınmış yönetmenler ve diğer teknik elemanlar tarafından üstlenilmiş, başarılı geçmişi olan birliktelikler. Önceden başarılı olmuş girişimler dikkate alınır. c) Yardımın Miktarı: 20.000.000 Rs.’den az olamaz. Filmin tahmini maliyetinin %50’sinden fazla olamaz. 145 d) Girişimcinin Payı: Filmin tahmini maliyetinin %30’undan az olamaz. Distribütörlerin yurtiçi pazarlama, müzik ve video haklarından avanslar biçiminde sermaye katkısının bir kısmı (filmin tahmini maliyetini %20 aşmamak koşuluyla) toplanabilir.. e) Borç-Özsermaye Oranı: 1/1’i aşamaz. f) Faiz Oranı: Yürürlükte olan faiz aralığında en düşük oran uygulanır. (I.T. Yasası 36. Bölüm (1) (viii) altında tanımlanan mevcut vergi muafiyetine tabidir.) IDBI, vergi muafiyetinin olmadığı durumlarda en yüksek faiz oranını uygulama hakkına sahiptir. g) Başvuruda Alınan Ön Komisyon: Kredi tutarının %1’idir. h) Geri Ödeme: Normal olarak iki yıl geçmeyecek bir süre içinde geri ödeme yapılır. Dağıtım, müzik hakları anlaşması vasıtasıyla gerçekleştirlecek satış miktarı ve pazarlanma süreci de dikkate alınarak para akışına bağlı olarak geri ödeme planı farklılık gösterebilir. Meydana gelebilecek değişikliklere göre film üzerindeki IDBI’in hakları saklı kalır. IDBI, gerekli gördüğü hertürlü mal varlığını inceleme hakkına sahiptir. ı) Güvenceler: Film negatiflerinin laboratuvardaki işlemlerinde yayınlanma hakkının IDBI’nin onayında olduğu belirtir teminat mektubu. IBDI, tüm anlaşmalardan ve Fikri Mülkiyet (Telif) Hakkından feragat etme hakkına sahiptir. IDBI, tüm telif hakların paha biçilmesinde görüşme ve sonuçlandırma hakkına sahiptir. Tüm iç ve dış gelir akışları gibi sermaye hareketlerini düzenleyecek bir güvence/teminat hesabı oluşturulur. Satışların, telif hakların doğacak gelirleri bu güvence hesabı lehine kredilendirilir. Güvence hesabı çalışma prensipleri IDBI’in istekleri doğrultusunda şekillendirilir. Güvence hesabının oluşturulması sırasında ilgili tüm taraflardan itirazının bulunmadığı belirtir bir sertifika alınır. IDBI, Güvence hesabının alacaklılarının başında yer alır. İlk önce proje içinde yer alan tüm taşınabilir aktifler ipoteklenir. Üreticilerin özlük hakları garanti altına alınır. 146 Tüm müzik, video, internet, CD, DVD hakları, eski meşhur film arşivinden doğan mevcut haklar tesis edilip Banka lehine devredilir. Film geniş kapsamlı sigortalanarak güvence altına alınır. Borçlunun, işin tamamlaması için bu tür kurumlardan tahvil garantisi isteyebilirler. Bu tür durumlarda, IDBI’nin işin olabilirliği ve mevcut riskler dikkate alınarak garanti verilebilir. i) Yardımların Onaylanma İşlemleri: IDBI, başvurusu tamamlanan proje için hazırlanmış olan finansman teklifini, görüşülmesi için Danışma Kurulu’na sunar. IDBI, uzman bir grubun danışmanlığını ve uzman görüşlerine başvurulmasını teklif edebilir. Anlaşma koşullarının ve süresinin IDBI tarafından onaylanmasından sonra kredi talep eden taraf ile IDBI arasında bir anlaşma yapılır. j) Ödemeler: Faalieyet öncesi yapılan harcamalar başvuru yapan firma tarafından karşılanır.IDBI, firma faaliyete geçtikten sonra ve faaliyet sonrası meydana gelecek harcamalara katılacaktır. Katılımın miktarı, filmin toplam bütçesine, filmin çekim gelişmelerine, sermaye katılımına, paranın çekiliş takvimine ve süresine, çeşitli özel şartlara ve teminat mektubundaki koşullara bağlı olarak değişebilir. k) İzleme: IDBI, Filmin çekim ve diğer süreçlerini zaman zaman kontol etmek, harcamaların ne için olduğunu, gerekli olup olmadığı incelemek amacıyla uzman kuruluşları denetlemek için görevlendirme hakkına sahiptir. 4.10. Ticari Kredi Orta ve Kısa Vadeli Şirket Kredisi Planı a) Amaç: Normal sermaye giderleri, işletme sermayesi akçesi, işletme sermayesindeki açığın finansmanı, şirketin Gönüllü Emeklilik Planı için oluşturulacak fonuna katkı ve şirket faaliyetleri için gerekli taşınmazların alımına gerekli desteği sağlamak. b) Uygunluk Kriterleri: i. Şirketler: En az 5 yıldır faaliyette olup, kârlı ve geçmişteki kredi sicili olumlu olan firmalar. 147 ii. Kredi Notu: Kredi Değerlendirme Kuruluşları (daha önce kredi desteği almış firmalar için) tarafından yapılan incelemeden en az BBB, daha önce kredi desteği almamış firmalar için uzun dönemli değerlendirme sonucunda A almış olmalıdır. Daha önce mali destek almamış olan firmanın bağlı olduğu grubun IDBI ile olan önceki ilişkilerine bağlı olarak BBB kredilendirme notu aranabilir. iii. Net Varlıklar: 100 Milyon Rs.’den az olmamalıdır (sadece mal varlığı ve serbest rezervleri içerir). iv. Uzun Vadeli Borç/Özsermaye (toplam sermaye) Oranı: Maksimum 1,25/1 olmalıdır. v. Cari Oran39: Toplam Dönen Varlıklar (Toplam kısa vadeli aktifler)/Toplam kısa vadeli borçlar = Minimum 1,1/1 olmalıdır. vi. Faizi Karşılama Oranı40: Vergi öncesi işletme geliri (veya bazen, nakit akımı)/Faiz Ödemeleri= Minimum 2/1 c) Yardımın Koşulları: i. Miktarı: Daha önce kredi desteği almamış firmalar için minimum 50 Milyon Rs. ii. Kefalet: Risk İbrazında/görüldüğünde faktörleri göz Ödenecek Senet önüne alınarak (Demand kararlaştırılacak Promissory Note) ve aşağıdakilerden biri veya bileşimi; a. Minimum %25 ipotek payı olan mevcut borç/kredi verenlere eşdeğerde birinci dereceden ipotek vermek b. Kredilendirme notu yüksek şirketler grubunun içinde yer alan şirketin teminatı. c. Borsaya kayıtlı hisse senetlerinin minimum %40 payının teminat olarak verilmesi. d. İyi firmaların alacaklarının teminat olarak verilmesi. 39 Cari Oran: Kasa, banka, alacaklar ve stoklar gibi cari varlıkların, kısa vadeli borçlar, kısa vadeli borç senetleri, uzun vadeli borç cari taksitleri, ödenecek vergi borçları ve diğer ödenecek giderler gibi cari pasiflere bölünmesi ile elde edilen ve bir şirketin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme kabiliyetni gösteren orandır. 40 Faizi karşılama oranı bir şirketin vergi öncesi işletme gelirlerinin kaç kere faiz ödemelerini karşıladığını ölçer. Yukarıdakine alternatif formül şöyledir: Faizi Karşılama Oranı = (Net Gelir+faiz giderleri+Şirket vergileri +gelirde azınlık hissesi payı) / Faiz giderleri (faiz ödemeleri). 148 e. Gerekli görüldüğü hallerde, ilâve teminat olarak kişisel teminat verilmesi, yani diğer bir kimsenin borca kefil olması. iii. Geri Ödeme Dönemi: İlk kredi ödeme tarihinden itibaren 5 ½ yıl’a kadar. Senetlerin Doğrudan Kırılması a) Amaç: Yerli makina ve ekipmanların satışlarını desteklemek. b) Uygunluk Kriterleri: • Mali yapısı güçlü firmalar. • En az son üç yıldır faaliyette olmak. • Mali Kuruluşlara ödenmemiş borcunun bulunmaması. • Şirket garantisine karşılık olarak sadece AAA derecesi bulunan firmalar uygundur. c) Yardımın Biçimi: Senetlerin kırılması için yıllık limit (Rupi olarak). d) Yardımın Kapsamı: Sigorta, vergi ve taşımacılık dahil, toplam tutarın tamamı. e) Borç-Özsermaye (Toplam sermaye) Oranı: Satış Yapan Firmalar için =1,5/1 f) Faiz Oranı: 2-3 yıl 3 yıldan fazla-5 ½ yıla kadar 5 ½ yıldan fazla- 7 yıla kadar Senetlerin maddi profiline göre Senetlerin kırılma zamanında yaygın olan gibi Aylık, 3 aylık, 6 aylık, yıllık ödemelere bağlı olarak g) Geri Ödeme: 2 ile 7 yıl arası. h) Teminat: Banka garantisi/ Müşterek taahhütname. ı) İstenen Belgeler: Satın Alanın Ruhsatnamesi Senetler/Emre yazılı senet, bono Banka Garantisi Bankadan imzalar için yetki mektubu 4.11. Teknoloji Yenileme Fonu Projesi a) Amacı: Hindistan Hükümeti Nisan 1999 yılında, Mart 2007 yılına kadar yürürlükte kalacak olan, Jüt ve Tekstil Sanayisi için Teknoloji Yenileme Fonu Projesi hazırlanmıştır. Proje, Tekstil endüstrisinde, dünyada modern yöntemlerin bir sonucu 149 olarak belirli bir dönemde ulaşılan teknolojik gelişme seviyesine ülkenin tekstil teknolojisinin ulaşmasını sağlamayı amaçlamaktadır. b) İlgili Kuruluşlar: • Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası (IDBI) - Tekstil Endüstrisi için (Hindistan ekonomisinde Küçük Ölçekli Endüstri-SSI- sektörü hariç) • Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (SIDBI) -Tekstil Endüstrisi için (Hindistan ekonomisinde Küçük Ölçekli Endüstri-SSI- sektörü sektörü) • Hindistan Sanayi Finansman Kurumu (IFCI) - Jüt Sanayisi için c) Uygunluk Kriterleri: Geliştirilsin veya geliştirilmesin mevcut birimlerle ve yeni birimler. d) Yardımın Büyüklüğü: İhtiyaca dayalı. e) Girişimcinin Katılım Payı: Proje maliyetinin minimum %20’si. f) Borç-Özsermaye (toplam sermaye) Oranı: 1,5/1, lâyık olduğu durumlarda daha esnek olunabilir. g) Faiz Oranları: Rupi Kredisi: Kredi anlaşmasında yerine getirilmesi taahhüt edilen ve/veya yaptırımların uygulandığı anda geçerli olan uygunabilir faiz oranları uygulanır. Tekstil Bakanlığı, Hindistan Hükümetinin, Teknoloji Yenileme Fonu Projesi Yönetiminin (TUFS) danışmanlığında kredi alanlara yıllık %5 oranında faiz geri ödemesi yapabileceğini belirtmektedir. Yabancı Para Cinsinden Kredi : Normal Yabancı Para Kredilerine uygulanır.Bununla birlikte, esas oran kredi masrafları dikkate alınarak hesaplanan ağırlıklı ortalama sonucu ortaya çıkar, kurda %5’i geçmeyen dalgalanmalar sonucu meydana gelen farkları Tekstil Bakanlığı ve Hindistan Hükümeti bu esas oranda yapılacak değişiklikle karşılar. h) Teknoloji Yenileme Fonu Projesi (TUFS) bünyesindeki sektörler: Pamuk çırçırlama ve sıkıştırıp balyalama, İpeği makaraya sarma ve bükme, 150 Yün temizleme ve tarama, Sentetik elyaf iğliğinin eğrilmesi, kıvrılması ve bükülmesi, İplik eğirme, Suni ipek elyafı ipliği (Viscose Filament Yarn -VFY), Suni ipek elyafının tasnif edilmesi (Viscose Staple Fibre -VSF), Bağımsız dokuma hazırlayıcı, Dokunmamış elyaflar, bez işlemesi ve teknik tekstiller dahil, dokuma örgü, Giysi/tamamlanmış imalât (konfeksiyon), Elyafların, ipliklerin, kumaşların/bezlerin, konfeksiyon ürünlerinin işlenmesi ve tamamlamalar. ı) Kredinin Süresi: Normalde (Borcun geri ödenmesinin ertelenmesi veya durdurulması konusunda borçlu ve alacaklılar arasında yapılan antlaşma, moraturyum, dahil) 10 yılı geçmemek kaydı ile geri ödeme kapasitesiyle bağlantılıdır. i) Teminat: Sabit kıymetler üzerinden birinci ipotek alınır. İlave güvence gerekli görüldüğü takdirde, borç veren kurum tarafından kurucu ortakların kişisel teminat/rehin ve/veya başka garantiler şart koşulabilir. j) Gerekli Belgeler: Rupi/ Yabancı Para Kredi Anlaşması Teknoloji Yenileme Fonu Projesi (TUFS) Anlaşması İpotek Senedi 4.12. Yeniden Finanse Etme (Finansman)41 a) Amacı: Orta Ölçekli Sanayileri finanse etmek. b) Uygun Kuruluşlar: 41 Yeniden finansman mali piyasada iki anlamda kullanılmaktadır: 1) Eski bir borcun yeni fakat daha ucuz bir kaynakla geri ödenmesi; ‘) Bir borcun vadesini uzatmak amacıyla vadesi gelmiş olan menkul kıymetlerle değiştirilmek üzere yeni menkul kıymet ihraç edilmesidir. Buruda birinci anlamda kullanılmaktadır. 151 Tüm Devlet Finansman Kurumları (SFC) / Devlet Sınaî Kalkınma Kurumları (SIDC) için Azami Sınırı Belirlenmiş Kredi (Line of Credit –LOC) Yalnızca Bihar, Himachal Paradesh, Jammu & Kashmir, Orissa ve Kuzeydoğudaki Eyaletlerdeki bankaları yeniden finanse etmek. c) Koşullar: IDBI Yasası 2. Bölüm c bendi (Bakınız yukarıda proje finansmanı bölümü) / Devlet Finansman Kurumları (SFC) yasası altında tanımlanan sanayiler, Küçük Ölçekli Endüstri (SSI) olmamak, Azami Sınırı Belirlenmiş Kredi(LOC) projesi içinde maliyeti 120 Milyon Rupiyi geçmeyen projeler, Yeniden Finanse Etme Projesinin standartlarına ve parametrelerine uyan teklifler. d) Yardımın Biçimi: Rupi Kredisi e) Yeniden Finansmanın Kapsamı: Devlet Finansman Kurumları (SFC) (Şirketler/Diğerleri)……………..240/120 milyon Rupi42 Çift Fonksiyonlu Hindistan Kalkınma Merkezleri ((TFIDC) …………..250 milyon Rupi Devlet Sınaî Kalkınma Kurumları (SIDC) ……………………………400 milyon Rupi f) Girişimcinin Katılım Payı: Proje Maliyetinin % 25’i. g) Borç-Özkaynak (Toplam sermaye) Oranı: 2/1’den büyük olmamalıdır. h) Faiz Oranı: Azami sınırı belirlenmiş kredinin (LOC) faiz oranı / Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası (IDBI) tarafından zaman zaman açıklanan kendisinin Asgari Borç Verme oranına (Banka Oranı) dayalı olarak yeniden finansman verilmektedir. ı) Başvuruda Alınan Ön Komisyon: Azami sınırı belirlenmiş krediye göre her kredi ödemesi tutarının %1’i. i) Geri Ödeme Dönemi: 42 10 milyon rupee = 1 krore (crore) = 100 Lak (lakh) şeklinde para değeri dönüşümü mevcuttur. 152 Azami sınırı belirlenmiş kredi (LOC) için; En fazla 8 yıl Yeniden Finansman kredisi için; En fazla 10 yıl Normal Geri Ödeme Dönemi; 3-10 yıl arası j)Teminat: İlk kredi borçlanmasından doğabilecek kredi riski Bununla birlikte ilk borç veren, azami sınırı belirlenmiş kredi (LOC)/yeniden finansman kredisi için gerekli güvenceleri (güvenceleri içeren belgelerde önceden belirtilmiş olan) Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası (IDBI) adına daha önce almış olduğu güvenceleri ilk borç veren olarak elinde tutabilir. k) Belgeler: Uygun Kuruluşlarla/azami sınırı belirlenmiş kredi için bankalarla/yeniden finansman kurumlarıyla yapılmış olan genel anlaşmalar. Borç alan (ilk borç verenin talebi halinde) ilk borç veren tarafla anlaşma yapar ve ipotek senetlerini arz eder. 4.13. Senetlerin Yeniden Kırılması/İskonto Edilmesi43 a) Amacı: Ticari kurum veya kuruluşlara yerli makina ve teçhizatın satışını desteklemek veya karşılamak. b) Uygunluk: IDBI Yasasının Bölüm 2(c)’de belirtilen sanayi firması ile ilgili bono veya senetler IDBI tarafından reeskonta/ yeniden kırılmaya uygun bulunmalıdır. c) Yardımın Biçimi: Rupi Kredisi d) Yardımın Büyüklüğü: Senet veya bonoların yeniden kırılma/iskonto edilme işleminin uygulanabileceği en düşük tutar 10.000 Rupi’dir. Fatura tutarının Tamamı. e) Girişimcinin Katkısı: Bu konuda IDBI’nin her hangi bir koşulu yoktur. f) İndirim Masrafı: Bankalar tarafından iskonto edilen (discount) senedin ikinci kez yeniden iskonto ettirilmesi /reeskont (rediscount) 43 153 Üç yıla kadar ---------------------- }geçerli olan gibi, 3 yıldan fazla 5 ½ yıldan az------}zaman zaman. g) Geri Ödeme Süresi: Senetlerin ve bonoların bir kümesini kapsayan minimum ve maksimum ertelenmiş ödeme periyodu sırasıyla 2 ve 5 ½ yıldır. Senetler genellikle 3’er aylık bakiyelerle çekilir. h) Teminat: Poliçe44 / Emre yazılı senetler/bono. ı) Belgeler: Poliçelerin, Senetlerin/bonoların/ilişkili diğer sertifikaların emaneten verilmesi. 4.14. Rehabilitasyon Finansmanı (Re.F.) IDBI portföyünde, birleşme/satın alma yoluyla yeniden canlandırılabilecek, belirli potansiyel olarak kendi ayakları üzerinde durabilir, zayıf ve sıkıntılı firmalar bulunmaktadır. Rehabilitasyon Finansman Birimi (RFD) yukarıda açıklanan amacı gerçekleştirmek için kurulmuş uzmanlaşmış bir bölüm olup, birleşme/satın alma veya ortak kurucu olarak katılmaya ilgi gösteren kaynak sahibi tarafları araştırma içindedir. Bu tip firmaların sanayiye bağlı olarak sınıflandırmaları aşağıda verilmiştir. Mevcut firmaların hali hazırda mevcut olduğu sanayiler verilmiştir. Buna ek olarak, IDBI’ni portföyünde yönetiminin güçlendirilmesi, teknolojinin geliştirilmesi, yeni kaynak aktarımı gibi çeşitli tedbirlerle canlandırılabilecek firmalar da bulunmaktadır. IDBI, bu amaçları gerçekleştirebilmek için, birleşme/satın alma veya ortak kurucu olarak hareket etmeye ilgi duyan potansiyel yatırımcı/müşterilerle temasa geçmektedir. 4.15. Hazine Kaynaklı Hizmet a) Amacı: Kısa vadeli fon gereksinimini karşılamak için ortak işbirliği. b) Uygunluk Kriterleri: 44 Poliçe (Bill of Exchange)= Alacaklının borçluya hitap ederek belli bir tarihte belli bir miktar parayı üçüncü bir kişi ya da onun havale edeceği bir kişiye kayıtsız şartsız ödemesi için verdiği yazılı emirdir. Kıymetli evrak niteliğinde bir kambiyo senedir. 154 i) Şirketler: En az 5 yıldır faaliyette olup, borç verenlerce tatmin edici performans ve kredi sicili bulunan başarılı firmalar, ii) Kredi Notu: Kredi Risk Yönetim Grubu (Credit Risk Management Group–CRMG) tarafından/veya herhangi bir Kredi Değerlendirme Kuruluşundan en az AA notu almış olmak, iii) Borç-Özkaynak Oranı: En fazla 1.25/1, iv) Cari Oran: En az 1.1/1, v) Net Varlıklar: 250.000.000 Rupi’den az olmamalıdır. c) Yardımın Büyüklüğü: Miktarı : En az 100.000.000 Rupi a) Güvence: Görüldüğünde Ödenecek EmreYazılı Senet/Bono Aktifler üzerine ipotek koymak için IDBI lehine vekaletname / yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda şirketin aktiflerine ipotek koymak için taahhütname/garanti verme. e) Geri Ödeme Süresi: Gerekli görüldüğü durumlarda Satın alma/Satma Opsiyonlu en fazla 18 aya kadar süre. 4.16. Hindistan Sınai Kalkınma Bankası’na Sıkça Sorulan Sorular Nominal değerinden veya geri ödeme fiyatından daha düşük fiyatla satılan, faiz ve getirisi düşük (Deep Discount Bonds) 1992/I Serisi Tahvillerin (DDB) Geri Ödemesine İlişkin Sorulan Sorular. 1. Elinde DDB tutuyorum, geri ödeme için hangi aşamalardan geçmem lazım ? Bononun aslı, Form 15 H ve geri ödeme başvurusunu elden ya da posta ile IDBI Bank Ltd. veya IDBI şubelerine teslim edeceksiniz. 2. Ödemeyi nasıl alırım ? Ödeme emri birinci sahibin adına düzenlenerek posta ile gönderilecektir. Geri Ödeme Başvurusu ile İlgili Sorular: 1. Geri ödeme yapılması için nasıl başvurulur ? 155 Ödeme istek formu doldurularak ya da, herhangi bir kağıda istek dilekçesi yazılarak, bononun no.’su, isim, adres, birinci sahibinin Banka hesap detayları, telefon, e-mail belirtilir ve istek yazısı bononun tüm sahipleri tarafından imzalanır. İstek yazısında ve yollanan tüm dökümanlarda bononun Hesap (folio) No.’su belirtilmektedir.Elden başvurularda ekstra bir takım döküman daha teslim edilmelidir. Bu takım kaydedilip size geri verilecektir. 2. Ödeme Başvuru Formu Nedir ? Yatırımcıya kolaylık için hazırlanmış bu formlar, ödeme bildirimi ile birlikte yatırımcıya postalanır. Formda gerekli tüm bilgiler belirtildiğinden boş kağıda dilekçe yerine bunları kullanmak daha uygundur. Kaybolan, yırtılan formların yerine yenisi IDBI şubelerinden veya IDBI web sitesinden temin edilebilir. 3. Elinde birçok DDB tutuyorum, bunlar için kaç tane başvuru formu yollayacağım? Birden fazla sertifikanın Hesap No.’su aynı ise bunlar için tek bir ödeme başvuru formu gönderilir. Her farklı Hesap No.’su için ayrı form gönderilir. Vadesi Gelmiş Tahvil Sertifikalarının Elden Çıkarılmasına Ait Sorular: Tahvil Sertifikasını Nasıl Elden Çıkaracağım ? Bononun arkasına veya uygun bir yerine kâr pulu yapıştırılır. Birinci sahibi pulun üzerini varsa, ikinci, üçüncü sahipleri de pulun altını imzalarlar. Birinci sahibinin reşit olmaması durumunda yerine vasisi imza atar. Zaman içinde herhangi bir nedenle imza değişikliği olduğunda bunun bildirilmesi gerekir. Reşit Olmayan Kişi Adına Elde Tutulan Tahvillere İlişkin Sorular: 1. Reşit olmayan kişi adına elde tutulan DDB’ler için ne yapmalıyız? Ödeme başvuru formunu reşit olmayan kişi adına vasisi imzalayıp gönderir. Bu kişi ikinci veya üçüncü sahip de olsa aynı işlem uygulanır. 2. Ödeme ne şekilde yapılır ? Ödeme emri birinci bono sahibinin adına yapılacaktır. Bu nedenle reşit olmayan birinci sahip adına banka hesabı açtırılır ve bu hesaba ait bilgiler başvuru formunda belirtilir. 156 3. Birinci tahvil sahibinin reşit olmaması durumunda vergi uygulaması nasıldır? Bu durumda eğer vasinin geliri vergiye tabi ise bono sahibininki de vergiye tabi olacaktır. Tahvil Sahiplerinde Medeni Hal veya İsim Değişikliğine İlişkin Sorular 1. DDB alımı yaptığım sırada reşit değildim, şimdi reşit oldum. Ne yapacağım? Reşit olduğunuzu belgelemek için nüfus cüzdanınızın fotokopisini yollayın. Bir yetişkin olarak kendi sertifikanızı satabilirsiniz. Kayıtlarda kendi imzanız bulunmadığı için imzanızı yetkili bir kurumda tasdik ettirmeniz gerekir. 2. Evlendim ve ismim değişti, bu durumda ne yapacağım ? Evlenme cüzdanınızın kopyası ile başvuracaksınız. Eğer imzanız değiştiyse tasdik ettirilmesi gerekir. Tahvil Sahip veya Sahiplerinin Ölümüne İlişkin Sorular 1. Birinci tahvil sahibi öldü, ben ikinci sahibiyim. Ne yapmalıyım? Birinci sahibe ait ölüm belgesinin tasdikli suretini ibraz edeceksiniz. Diğer prosedürler öncekilerle aynıdır. 2. Birinci tahvil sahibi öldü ve bu kişi tahvilin tek sahibiydi. Ne yapılmalıdır ? Eğer tahvil sahibinin ölümü halinde, IDBI tahvil sahibi olarak ölen kişinin avukatlarını ya da varsa yasal mirasçılarını tanır. İki ya da daha fazla kişiye ait tahvillerin son sahibinin de ölmesi halinde de yasal mirasçılar ya da ölen kişinin avukatları tahvile sahip olacaklardır. Form 15 H ve Vergi Mevzuatına İlişkin Sorular 1. Faiz ödemeleri vergiye tabi midir? Evet bu tahvillerin geliri vergiye tabidir. Gelir vergisi mevzuatı 1961’e göre gerekli kesinti yapıldıktan sonra tahvil sahiplerine faiz ödemesi yapılır. Nominal değerinden veya geri ödeme fiyatından daha düşük bir fiyatla satılan tahvillerde çıkış fiyatı ile geri ödeme fiyatı arasındaki fark faiz geliri kabul edilir ve vergiye tabidir. Vadesinden önce transfer edilen tahvillerde ise çıkış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki fark ana paraya kâr/zarar olarak dahil edilir. Bununla beraber tahvil/bono alım satımı işi ile uğraşan kişilerin kâr ya da zararları ticari kâr/zarar olarak değerlendirilir. Faiz, her tahvilin 157 9.300 Rupi’lik faiz kısmı için ( tahvil başına12.000 eksi 2.700 Rupi) bireylere % 10.2, şirketlere ise % 20.4 oranında vergi kesilir. 2. Form 15 N’yi nasıl dolduracağım? Formu IDBI’den alın, Hesap No, isim, adres, meslek vb. bilgileri belirtilen yerlere yazın ve işaretli iki yeri imzalayın. 3. Kaynağında vergi kesinti belgesini alacak mıyım? Evet. Form 16A’daki kaynağında vergi kesintisi sertifikası ödeme emri ile birlikte size postalanacaktır. Bu belgede anapara, faiz, vergi gibi detaylı bilgiler bulunacaktır. 4. İmza, Sertifika ve belge tasdik etmeye yetkili kişi ve kuruluşlar hangileridir? Pul ve mühürleri ile imza, sertifika vb. tasdik etmeye Noterler, IDBI veya Kamu Bankası yada programa dahil edilen Ticari Banka yetkili personeli ile IDBI ile işbirliğinin içinde bulunan bir Bankanın personeli yetkilidir. Yerleşik-Olmayan Hindistanlı (Non-Resident Indian – NRI) Bono/tahvil Sahiplerinin Soruları 1. Ben NRI bono sahibiyim. Ne yapmalıyım? Normal prosedürü aynen takip edeceksiniz. Yerleşik-Olmayan Hindistanlı (NRI) yatırımcıların başvurularında NRI statülerini belirtmelidirler. Yatırımcılar bonoların Hindistan’daki Yerleşik-Olmayanların Normal Rupi Hesabı olan (Non-Resident Ordinary Rupee Account – NRO) Banka hesaplarına aktarılması için yazılı talimat vereceklerdir. Ya da Hindiztan’daki adreslerine ödeme bildirimi yapılacaktır. Tahvil Sahiplerinin Karşılaştığı İlginç Problemlere İlişkin Sorular 1. Ben (DDB) tahvil sahibiyim. Ancak tahvilimi kaybettim. Ne yapacağım? Tahvilin yenilenmesi isteği ile başvurulabilir, tahvilinizin yeni bir suretini çıkartabilirsiniz. Başvurunuzdan sonra bir ay içinde tahviliniz yenilenir. Tahvilin sureti çıkartıldıktan sonra eski sertifika iptal edilir. Kayıp tahvil bulunsa bile sadece yenilenmiş olan geçerli olacaktır. 2. Tüm evraklarımı tamamlayıp zamanında teslim ettiğim halde ödeme bildirimim elime geçmedi. Bunun birçok sebebi olabilir. 158 b) Tahvil ilgilinin eline geçmemiş, sevk sırasında kaybolmuş olabilir. c) İmzanız kayıtlardakine uymadığı için başvurunuz reddedilmiş olabilir. d) Tasdikli ilave dökümanlar teslim edilmemiş olabilir. B ve C durumlarında bu durum size bildirilecektir. Ödeme bildirimi IDBI tarafından yapılmış ancak gönderilme sırasında kaybolmuş da olabilir. Yukarıdaki nedenlerden herhangi birinden dolayı ödeme bildirimi elinize geçmemişse IDBI şubelerine derhal başvurunuz. 3. Elime geçen ödeme bildiriminde yanlışlıklar var. Bu durumda hatalı belgeyi elden ya da posta ile IDBI ofislerinden herhangi birine iletip düzeltme isteyebilirsiniz. IDBI’nin Satın Alma Opsiyonlu Tahvillerine İlişkin Sorular 1. IDBI neden (DDB) Tahviller yerine Satın Alma Opsiyonlu Tahviller getirdi? 15.1.1992 tarihli yönetmeliğe göre, yatırımcılar satma opsiyonuna sahiptir. IDBI önceden kararlaştırılmış tarihlerde erken geri alım yapabilir. DDB’lerde faiz oranı % 15 iken, bu oran sonradan düşerek % 10 civarına inmiştir. 2. Yatırımcılar DDB’lere para yatırırken Satma Opsiyonundan haberdar olamıyorlar. Tahvil sertifikalarında ve 15.1.1192 tarihli halka arz dökümanında erken satma opsiyonundan bahsedilmektedir. 3. Satın Alma Opsiyonu DDB alan tüm yatırımcılar için geçerli midir? Evet. Bu seçenek tüm DDB yatırımcıları için geçerlidir. 31.3.2002 tarihinden sonra DDB’ler için faiz işletilmeyecek olduğundan DDB’lerin geri almak üzere geri getirilmesi yatırımcının menfaatinedir. Sertifikaya 2. veya 3. ismin eklenmesi: Bir sertifika tek bir kişinin adına olduğunda eğer o kişi 2. veya 3. kişinin eklenmesini isterse ( 3 kişiye kadar izin verilir) bu kişiye tahvil sertifikasının transferi/devri sırasında izlenen yolu takip etmesi tavsiye edilir. (Sertifikanın ilk sahibi tahvilin arkasını transfer eden sıfatıyla inceler, sonra ilk sahibi ve ilave sahibi ( ortak) adlarını yazarak belirtilen yerleri imzalarlar.) İlave edilen kişi reşit değilse, ilk olarak bu kişnin 159 adı ile altına aynı hizada vasisinin adı yazılır. Yukarıda anlatıldığı şekilde imzalanır. Sertifika IDBI’ye kaydettirilir. Nominasyon (Vasilik) IDBI tahvillerinin nominasyon kolaylığı vardır. Tek bir tahvil sahibi veya tüm sahipleri ya da hayatta kalan tahvil sahibi veya sahipleri dört kişiyi geçmemek şartıyla bir yada birkaç kişiyi (reşit olmayan kişi de olabilir) varis tayin edebilirler. Bu kişi veya kişiler tahvilin ilk sahibi veya sahipleri öldüğünde tahvili tahsil edebilirler. Verasetin birden fazla kişiye olması durumunda, birinci sırada adı yazılı varise ilk sahiplerin ölümü durumunda ödeme yapılır. Varis sadece tahvil üzerindeki miktarı alır, sertifikayı satamaz veya transfer edemez. Varisin reşit olmaması durumunda, tahvil sahibi varisin doğum tarihini de diğer detaylarla birlikte belirtir.Varislik, uygulma srasında yada sonradan yapılabilir. Veraset iptal edilebilir yada değiştirilebilir. Bu değişiklikler de IDBI’ye kaydettirilir. Veraset, varis gösteren kişinin tahvili transfer etmesi ile sona erer. Tahvilin yeni transfer edildiği kişi yeni birini varis gösterme hakkına sahiptir. Bu işlem de IDBI’ye kaydettirilir. Tahvili başkası adına elinde bulunduran, emanet edilen kişinin varis belirleme hakkı yoktur. Tahvil Sertifikasının Çoğaltılması (Kopyalanması) - Zarar görmüş tahvil sertifikaları: Hasarlı tahvil sertifikaları, bu durumu belirten ibare ile yenilenmeye gönderilir. Bu işlem sırasında teminat mektubu aranmaz. - Sertifikanın çalınması veya kaybolması (postada kaybolmalar hariç) Kayıp tahvil sertifikası, sertifika no, hesap no ve ayırıcı no’su ile derhal IDBI’ye bildirilerek transferi engellenir. Sertifikanın kaybı ayrıca polise bildirilir ve bir şikayet tutanağı düzenlenir. Tahvilin kopyalanması (yenilenmesi) isteği IDBI’ye ödeme mektubu (tazminat mektubu) ve teminat mektubu ile gönderilir. Kayıp veya çalınmış tahvillerin değeri 50,000 Rs’nin altında ise teminat mektubu şartı aranmaz. - Postada Kaybolmalar 160 Tahvil sertifikasının postada kaybolması halinde yenilenme isteği mektubu ile birlikte varsa ödeme ve teminat mektupları gönderilir. Yeni sertifika da, gerekli süre geçtikten ve gazetede kaybolduğu ilan edildikten sonra düzenlenir. Faiz Hakkının (Belgesinin) Çoğaltılması Faiz ödemesi gelen tahvil sahiplerine bir hafta önceden bildirim yapılır. Makul bir süre içinde ödeme belgelerini alamayan tahvil sahipleri hesap no, sertifika no, isim ve diğer detay bilgi ile birlikte IDBI’ye bildirirler. Düzenlenip yollandığı halde kaybolan veya sahibinin eline geçmeyen ödeme belgeleri, kayıp belgenin bulunması halinde yeniden ödeme yapılmaması için Banka uyarıldıktan sonra yenilenir. - Faiz belgelerinin yeniden geçerli kılınması: Geçerlilik süresi dolmuş belgeler yeniden geçerli kılınmak için IDBI’ye gönderilir. - Tahvil sertifikası ve/veya ödeme belgesindeki yanlışların düzeltilmesi: Tahvil sertifikaları ve faiz belgelerindeki yanlışların düzeltilme isteği tüm sahipleri tarafından imzalanarak gönderilir. - Adres ve banka detay bilgilerindeki değişiklikler: Adres ve diğer detay bilgilerdeki yanlışlık yazım hatası ise birinci sahip imzası ve hesap numarası ile birlikte düzeltilmesi istenir. Tahvil sahiplerinin isimlerinin değiştirilmesi -Yetişkin tahvil sahibinin adının değişmesi: İsim değiştirme isteği tahvil sertifikasının aslı ile Resmi Gazete veya Sivil bir gazetede yayınlanmış isim değiştirme bilgisi yada yeminli bir belge ile birlikte yapılır. Yeni imza kayıt için IDBI’ye gönderilir. - Reşit Olmayan tahvil sahibinin reşit olması: Reşit olmayıp, vasisi kanalıyla tahvili elinde tutan bir kişi, reşit olduğunda tahvilin kendi adına kaydettirilmesini isteyebilir. Bu istek, tahvil sertifikasının aslı ile birlikte, kişinin reşit olduğunun belgesi ile birlikte yapılır. Reşit olan kişinin yeni imza örneği vasisi yada bankacısının tanıklığında atılarak kayıt için IDBI’ye gönderilir. 161 -Vasi Değişimi: Vasisi aracılığıyla elinde tahvil tutan reşit olmamış bir kişi vasisini değiştirmek için başvuruda bulunabilir. Bu istek yeni vasi olacak kişi tarafından yapılır. Eğer eski vasi hayatta ise, bu kişinin de rızası gereklidir. Yeni vasi bankacısı veya yetkili bir merci önünde attığı imza örneği (sirküleri) ile başvurarak doğal vasi, yasal vasi yada Mahkeme tarafından atanmış vasi olarak IDBI’ye kaydedilir. - Reşit olmayan kişinin adının değişmesi: Elinde tahvil tutan reşit olmayan kişinin vasisi bu kişinin ad değiştirme işlemi tamamlandıktan sonra tahvil ve ad değiştirme belgesi ile birlikte başvurarak tahvildeki adı değiştirtir. -Tahvildeki ismin evlilik/ boşanma nedeniyle değişmesi: Evlenme/boşanma nedeniyle isim değişikliği olduğunda bu durumu belgeleyen döküman ile birlikte tahvil ad değişimi için IDBI’ye kaydettirilir. Yeni imza sirküleri de IDBI’ye yollanır. -Şirket isimlerindeki değişiklikler: Adını değiştiren şirket, orijinal tahvil sertifikası ile birlikte başvurarak yeni adına yeniden sertifika düzenletir. Bölme ve Birleştirme Ellerinde IDBI tahvili tutanlar, hissedarlar tarafından imzalanmış yazılı başvuru ile ellerinde tuttukları imzalanmış yazılı başvuru ile ellerinde tuttukları miktarları pazarlanabilir (satılabilir) lota dönüştürebilirler. Tahvillerin Geri Ödenmesi IDBI tarafından basılan farklı tip tahvillerin farklı vadeleri vardır ve bu tahvil üzerinde belirtilir. Tahvil sahiplerinin üzerinde yazılı detaylara uymaları gerekmektedir. Tahvil sahibi erken geri ödeme istediğinde adını IDBI’ye kaydettirir. Vade sonunda ödenmek üzere kaydettirilen tahviller bu gün geldiğinde ödenir. Tahvil ciro edilirken bu durum üzerine not edilir. Eğer IDBI satın alma opsiyonunu uygulamaya karar verirse, geri ödeme geliri kayıtlı tahvil sahibine verilir. Tahvil sertifikası çıkarılırken ya da “Satma Opsiyonu” uygulanırken, tahvil sahibi yada transfer edilen kişi, tahvilin arkasına tahvilin kaç rupi getirisi olduğunu gösteren getiri 162 pulunu yapıştırıp imzalar. Tahvilin tüm sahipleri/transfer edilen kişiler “Lütfen faiz gelirini ödeyiniz” yazarak imzalarlar. Tahvillerde Teminat Prosedürü IDBI tahvilleri kredi alınırken teminat olarak gösterilebilir. IDBI, ticari bankalarla anlaşma yaparak, tahvil teminatı karşılığı kredi temin edilebilir. Yatırımcı bu bankalara başvurup, bankaların ileri sürdüğü koşullarda kredi alır. IDBI bu koşullara karışmaz. Faiz ödemelerinde, kaynağında vergi kesilmesi faiz gelirleri gelir vergisine tabidir. Mali yıl sonunda 2500 Rupi’den fazla gelir elde edenler için yürürlükteki oranlar üzerinden kaynağında vergi kesilir. Bugün yerli firmalar için vergi % 20 (bu miktarın % 10’u kadar fazlası ile), Hindistanda yerleşik bulunmayan şirketler, bireyler, dernekler vs. için ise % 30 (bu miktarın %10’u kadar fazlası ile) oranındadır. Vergi kaynağında kesildiğinde, bunun belgesi yatırımcıya verilir. Birey, şirket, dernek, cemiyet vb.’nin toplam gelir üzerinden vergi ödemesi gerektiği durumlarda, bu kişi veya kurum her mali yılın başlangıcının 2 ay öncesinde IDBI’ye başvurarak kaynağında vergi kesilmesini engelleyebilir. DDB’li tahvillerde, tahvil üzerinde yazılı fiyat ile geri ödeme sırasındaki fiyat arasındaki fark faiz geliri olarak kabul edilerek, bu gelir üzerinden kaynağında gelir vergisi uygulanır. Yüksek iskontolu tahviller vade sonu gelmeden transfer edildiğinde, çıktığında üzrinde yazılı fiyat ile satış fiyatı arasındaki fark ana para olarak kabul edilir. Geri Ödeme Kuralları 1. Geri ödeme isteği önceden basılmış, matbu formlar doldurularak yapılır. Bununla birlikte, boş kağıda yazılacak istek de geçerli sayılır. Büyük harflerle, ad, adres, Banka hesabına ait detaylı bilgi, (Bankanın adı, türü, şube, adres vb.) , vergi numarası, telefon, E-mail belirtilir. 2. İstek kağıdı tahvilin tüm sahipleri tarafından imzalanır ve tahvil sertifikası ve Form 15 ile birlikte gönderilir. 3. Ek Re 1’deki tahvil çıkarılırken arkasına veya herhangi uygun bir yerine gelir (kâr) pulu yapıştırılır. Pulun üzerini tahvilin birinci sahibi imzalar, ikinci, üçüncü sahipleri 163 de birinci sahibinin imzasının tam altına imzalarını atarlar. (Bunların kâr pulunu imzalamaları gerekmez.). Birinci sahip reşit değilse, yerine vasisi imza atar. 4. Vergi, kaynağında kesilecektir. Eğer kaynağında kesinti istenmiyorsa, 15H’deki form doldurulacak ve tahvile eklenecektir. (Hesap no, isim, adres, Tablo III ve diğer detaylar doldurulacaktır. Tahvilin ilk sahibi ( yada vasisi) Form 15H’deki “X” işaretli iki yere imza atacaktır. Form 15H ödeme bildirimi yapıldıktan sonra, geri ödeme günü gelmeden önce teslim edilecektir. Tahvil sahibine Form 16A’daki TDS sertifikası gönderilecektir. 5. Her farklı Hesap No.’lu tahvil için bu dökümanlardan bir set hazırlanıp yollanır. 6. Geri ödeme belgesine banka hesap detayları yazılır. Ödeme belgesinin tahvilin ilk sahibin adına düzenlendiği durumlarda, ilk sahibine ait banka hesap detayları verilmelidir. İlk sahibin reşit olmaması durumunda ise, bu kişi adına banka hesabı açılmalı ve bu hesaba ait detay bilgi verilmelidir. 7. Tahvil sahibinin statüsünde bir değişiklik olduğunda (evlilik nedeniyle sayadı değişikliği, reşit olmayan kişinin reşit olması vb.) bu durumu ispatlayan belgeler ilave edilir. Tahvil sahibinin imzası da bu belgelerde bulunacaktır. 8. Sertifikaların/ imzaların doğruluğu, noter, resmi yetkili, IDBI yetkilisi, ticari veya kamu bankası yetkilisi, vb. kişiler tarafından mühür yada damga ile onaylanır. 9. Tahvile kendisine bağış yapılmak suretiyle sahip olan kişinin imzası da Madde 8’deki gibi onaya tabidir. Tahvilin bağışlandığı kişi reşit değilse vasisinin imzası da aynı şekilde onaylanacaktır. 10. Tahvilin tek sahibinin ölümü halinde, IDBI yalnızca bu kişinin avukatlarını ya da, Hindistan veraset yasalarına göre tahvilin miras kaldığı kişi yada kişileri tahvil sahibi olarak tanıyacaktır. Tahvilin iki yada daha fazla kişi adına çıkarıldığı yada satıldığı durumlarda, hayatta kalan son kişinin de ölümü halinde, avukatları ya da miras yoluyla kendisine tahvil kalan kişi tahvil üzerinde hak sahibi olacaktır. 11. Tahvilin birden fazla kişinin adına olduğu ve birinci sahibine hayatta kalması koşulu ile ödeme yapılacağı yada sahiplerden herhangi birine hayatta olması koşuluyla ödeme yapılacağı belirtildiği durumlarda bu koşullara uygun olarak ilk sahibine veya herhangi bir sahibine ödeme yapılır. 164 12. Tahvil sahiplerine yürülükteki (1961) gelir vergisi yasasına uygun olarak kesinti yapıldıktan sonra ödeme yapılır. Yürülükteki vergi uygulamalarına göre “ DDB tipi Tahvillerde, çıkış fiyatı ile, ödeme fiyatı arasındaki fark faiz geliri olarak kabul edilir. Vadesinden önce transfer edilmiş tahvillerde çıkış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki fark kâr yada zarar olarak ana paraya dahil edilir. Tahvil ve benzeri değerlerin alım satımıyla uğraşan bir kişinin kâr yada zararı ise ticari kâr/zarar olarak değerlendirilir. Kaynakta Vergi Kesintisi(TDS), bireyler için kesinti oranı % 10,2, şirketler için ise %20,4 olarak belirlenmiştir. 13. Hindistan Merkez Bankası (RBI) sadece Yerleşik-Olmayan Hindistanlı (NRI) yatırımcılar için faiz gelirlerini ülkelerine götürebilme izni vermiştir. Yatırımcılar Hindistan’daki banka hesap bilgilerini, Hindistan’daki ikametgah adreslerini içeren bir ödeme talimatı yapacaklar, hızlı iletişim için e-mail adreslerini de belirtebileceklerdir. 14. Tahvil sahipleri başvurularını IDBI’ye (Pazartesi-Cuma günleri 10:00-15:00 saatleri arasında) posta yada elden teslim edebileceklerdir. Proje Değerlendirme Metodolojilerinde Farklılık: Proje değerlendirme aracını hangi hizmetler için kullanılabileceğine iyi bir örnek oluşturabilir. Yeni ürün, tevsii, yeni teknoloji, modernizasyon ve özel olarak rehabilitasyon proje finansmanı kapsamında, diğer faaliyetler sadece mali analiz ile değerlendirilmektedir. 165 5. HİNDİSTAN KÜÇÜK SANAYİLER KALKINMA BANKASI (HKSKB) 5.1. HKSKB’nın Tanıtımı Kısa Biyografisi 1990 yılında kurulan Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), küçük ölçekli sanayi birimlerinin mali yönden desteklenmesi amacıyla faaliyet göstermektedir. Tanım itibarıyla küçük sanayi kapsamına girenler, 10 milyon rupi altındaki yatırım tutarına sahip olan işletmelerdir. Sanayi sektörünün yanı sıra; ulaştırma, sağlık, otelcilik-turizm ve alt yapı alanlarında da faaliyet gösterilmektedir. Şirketler dışında bağımsız tüzel kişiler, profesyoneller ve kendi işini kuran müteşebbisler de kapsam dahilindedir. Kuruluş Amacı Küçük ölçekli sanayi işletmelerine (KÖS) destek ve finansman sağlayan, öteki kurumlarla tam bir işbirliği ve uyum altında kalkınma teşvikleri sağlamayı amaç edinmiş bir temel finans kuruluşudur. Temel hedefleri, küçük ölçekli sanayi işletmelerinin (KÖS) finansmanı, teşviki, kalkınması ve bu amaçla gerekli işbirliğinin sağlanmasıdır. Hizmetleri Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB) Programları, dört sınıfta toplanabilir: Yeniden finansman Senet finansmanı Projeye bağlı doğrudan finansman Teşvik ve kalkınma programları 166 Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası Organizasyon Şeması Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür Yönetim Kurulu Üyesi, KOBİ’ler Bakanlığı, Kalkınma Komiseri Yönetim Kurulu Üyesi, Maliye Bakanlığı, Ekonomik İşler Dairesi, Bankacılık Bölümü Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdür Yardımcısı Yetkili Müdür (İcra Direktörü) Yönetim Kurulu Üyesi, Hindistan Sınai Kalkınma Bankası Genel Müdürü Yönetim Kurulu Üyesi, Hindistan Merkez Bankası Ulusal Bankacılık Murahhas Azası ve Grup Müdürü Yönetim Kurulu Üyesi, Hindistan Hayat Sigortası, Finans ve Muhasebe (Emekli) Genel Müdürü Yönetim Kurulu Üyesi, Andhra Pradesh Eyaleti Finans Kurumu, Murahhas Azası, Haydarabad Yönetim Kurulu Hesap Uzmanı Üyesi, Yeminli Yeniden Finansman Öz Sermaye ve Senet Finansmanı KOBİ Kaynak Desteği Yönetim Kurulu Üyesi, Bölgesel Endüstriler Merkezi Başkan Yardımcısı Proje Finansmanı Yönetim Kurulu Üyesi, Punjap Ulusal Bankası Genel Müdürü Teşvik ve Kalkınma Yardımı Yönetim Kurulu Tamilnadu Sınai ve Şirketi (emekli) Başkanı Bölgesel Bürolar Müdürlüğü (5 Adet) Üyesi, Yatırım İştirakler Müdürlüğü (3 Adet İştirak) 167 Gözetim Müdürlüğü 5.2. HKSKB’nın Organizasyon Yapısı Hindistan Küçük Sanayiler Bankasının Yönetim Kurulu 12 üyeden oluşmaktadır. Yönetim Kurulu Başkanı aynı zamanda Genel Müdürdür. Bir tane Genel Müdür Yardımcısı bulunmaktadır. Sadece Gözetim Müdürlüğü doğrudan Genel Müdüre bağlıdır. Genel Müdür Yardımcısının altında Yetkili Müdür (İcra Direktörü) vardır. Bütün birimler Yetkili Müdüre bağlıdır. 5.3. HKSKB’nın Hedefleri Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası’nın (HKSKB), 2000 yılında sermaye yapısı, hisselerin yönetimi ve borçlanma düzeni değiştirilmiştir. Sermaye, 4,5 milyar Rs’den 10 milyar Rs’ye çıkarılmıştır. Bunun yarıdan bir fazlası (%51 hissesi), IDBI nezdinde Hindistan Hayat Sigortası Şirketi, Hindistan Genel Sigorta Şirketi, kamu sektörü bankaları ve öteki kamu kurumları adına tutulmaktadır. Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) tanımı günün koşullarına göre sürekli yenilenmektedir. i. Dolaylı Yardımlar Dolaylı yardımlar küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için tahsis edilen borç finansmanı veren temel kuruluşlara yapılır (BVK). 913 adet bu tür borç veren kuruluş (BVK) ve bunlara bağlı 65 000 şube mevcuttur. Yeniden Finans Yoluyla Yardım; Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) projeleri; gelişme, teknoloji yenileme, modernizasyon, kalite özendirme, çeşitlendirme, konusunda olabileceği gibi hasta ve sorunlu küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için rehabilitasyon amaçlı da olabilir. Karayolları taşımasındaki sürücüler, bağımsız taşıyıcılar, profesyoneller, küçük hastahaneler, bakım evleri, Siber veya internet kafeler, pazarlama, sanayi alt yapısı ve turizm konularında da küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) kapsamında yardımcı olunmaktadır. SIDBI, Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için destek olan bankalara da kısa vadeli kredi vermektedir. İskontoyla Yardım; Senetlerin vadesinden önce iskonto edilmesiyle sağlanan reeskont kredilerine uygulanan faizle desteklenen finans türüdür. Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) sektörüne ilişkisi olan makine imalatçılarına yönelik yardım ve alıcılarına ödeme kolaylığı sağlamak üzere bu senet iskontosu programı uygulanmaktadır. Küçük 168 ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) sektöründe kullanılan makinelerin alım-satımında kullanılır. ii. Doğrudan Yardımlar Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), 41 ildeki ofisleri yoluyla doğrudan yardım da yapmaktadır. Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) sektöründe sağlanan destekleri kapsar. -Yeni küçük ölçekli sanayi işletmelerinin (KÖS) kurulması, -Yeni turizm işletmeleri, -Teknoloji yenileme, -Çeşitlendirme, -Kalite geliştirme (ISO-900 sertifikası sağlanması), -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için pazar geliştirme, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için alt yapı geliştirilmesi, -Sipariş ve sevkıyat öncesi ve sonrası kredi ve ihracat finansmanı, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için makine imalatı yapanlara senet iskontosu, -Faktöring hizmetleri. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB) teklifleri; -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) birimlerine teknoloji geliştirme ve modernleştirme fonu uyarınca mali destek, -Tekstil-çırçır ve balyalama için modernizasyonun finansmanı, -Deri tabaklama modernizasyonuna finans desteği, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) tarafından kamu ve özel bankalardan alınan teknoloji yenileme kredilerine %12 faiz indirimi yapılması, -Devlet elektrik kurumundan alınan enerjinin fatura ve ödemelerinde kısa dönemli kredi olanağı tanınması, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için sunumda bulunan kamu ve özel şirketlerin faturalarının iskonto edilmesi, -Turizm Bakanlığı tasdikli, 2-3 yıldızlı otel projelerine faiz indirimi uygulanması, 169 -Küçük ölçekli sanayi işletmelerinin (KÖS) kredi notunu yükseltecek teminatlar verilmesi. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), Döviz Desteği; -İhracata yönelik olmak koşuluyla küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için ithalatta döviz kredisi sağlamak, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için ihracatın sipariş ve sevkıyatına dayalı olarak döviz kredisi vermek, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için sevkıyat öncesi ve sonrasında yerel para türünden (Rs) kredi sağlamak, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) ihracat faaliyetlerine ait faturaları dövizle finanse etmek. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), Risk Sermayesi; -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) için icat yapmayı ve uzmanlaşmayı teşvik ve desteklemek, -Bu amaçla kurulmuş fonlara katılmak, -Yazılım ve bilgi teknolojilerini ilgilendiren sanayi dallarında kamu risk sermayesi fonları kurmak ve kurulanları desteklemek, -ABD ile küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) konusunda destek faaliyetlerini sürdürmek amacıyla ortak program yürütmek. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), şu kuruluşlarla kredi programları ve sözleşmesi yapmaktadır; -Kamu finans kuruluşları, -Devlet sanayi geliştirme şirketleri, -Kamuya ait küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) şirketleri, (girdiler ve pazarlama destekleri için) -Faktoring şirketleri, -Ulusal küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) kuruluşları. 170 5.4. HKSKB’nın Kalkınma ve Destek Hizmetleri Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB) tarafından; kalkınma ve destek hizmetleri, küçük ölçekli sanayi işletmelerinin (KÖS) geliştirilmesini teşvik amacıyla tahsis edilir. Gelişmeyi teşvik amaçlı faaliyetleri şunlardır; -Kırsal sanayilere yönelik girişimlerin özendirilmesi, -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS) sektörünün gereksinimlerine uygun insan kaynaklarının geliştirilmesi, -Teknoloji yenilenmesi, -Çevre ve kalite yönetimi, -Pazarlamanın teşvik edilmesi, -Bilgilerin yaygınlaştırılması. 5.5. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), Teşvik Araçları; 5.5.1. Mikro Kredi Programı; Mikro finansman kurumu (MFK) yoluyla finansman sağlanması için, SODBI Mikro Kredi Vakfı (SFMC) 1998’de kurulmuştur. Sermayesi 1 milyar Rs’dir. Yoksul halk kitlelerine özellikle, bayanlara yönelik olarak çalışan mikro finans kurumlarının birleştirildiği bir ulusal ağ kurmayı amaçlamaktadır. Pratisyenlerin mali ve yönetim yeteneklerini geliştirmek, geleneksel kapasiteleri sürdürülebilir ekonomik ölçeğe ve istenen pazara erişim boyutlarında yeni olanaklara ulaştırmak için çalışır. Kuruluş, bu amaçla Roma’daki Uluslararası Tarım Geliştirme Fonu (IFAD) ile işbirliği anlaşması yapmıştır. SMFC, Ulusal Gelişim İdaresi (DEFID) ile uyum zaptı imzalamıştır. Mikro finans kuruluşları ve vakfın birlikte yeni kapasite kurma ve geliştirme öncelikleri alanında, İngiltere ile bağış temeline dayanan bir işbirliği programı vardır. Vakıf mikro finans kuruluşlarının kapasitelerini artırmak ve mikro finans olanaklarını artırmak ve etkinleştirmek için yeni bir eylem planı hazırlamıştır. 5.5.2. Köy Sanayi Programı (KSP) Köy Sanayi Programı (KSP); bilgi, motivasyon, eğitim ve kredi ile uygun teknoloji ve pazar bağlantılarının bütünleştirilmesiyle oluşturulmuş güçlü bir kırsal kalkınma paketidir. Sivil Toplum Örgütleri (STÖ), Teknik Danışma Örgütleri ve girişim uzmanı profesyonellerce yürütülmektedir. 171 5.5.3. Mahila Vikas Nidhi (MVN) Mahila Vikas Nidhi (MVN) programı, bayanlara yönelik ekonomik destekleri içerir. Kırsal ve yoksul kesimlerdekilere, eğitim ve istihdam olanağı yaratmaktadır. Eğitim ve üretim merkezleri (EÜM) tarafından sağlanan temel üzerinde faaliyet gösterir. Nitelikli (akridite edilmiş olan) Sivil Toplum Örgütleri (STÖ) tarafından yürütülmektedir. 5.5.4. Girişim Geliştirme Programı (GGP) Girişim Geliştirme Programı (GGP), hedeflenen kitlelerin içinde girişim yeteneğine sahip olanların eğitilmesini amaçlamaktadır. Böylece kendi işlerini kurmak için gerekli ve yeterli bilgi, şevk ve rehberlik temeli hazırlanmış olur. Bu program, Uzmanlaşmış Girişim Geliştirme ajanslarınca yürütülür. Kırsal kesimde yaşayan gençlerin, bayanların, küçük işletmelerin, emekli veya işsiz zanaatkar ve sanatkarların girişim olanaklarını artırmaktadır. (KÖS) İnsan Kaynakları Geliştirme Programları -Küçük ölçekli sanayi işletmeleri (KÖS), yönetim programları, -Küçük ölçekli sanayi işletmelerinde (KÖS) Beceri ve Teknoloji Artırma programlarıdır. Hedeflenen çeşitli kitlelerin içinde girişim beceri ve yeteneğine sahip olanların eğitilmesini amaçlamaktadır. Kendi işlerini kurmaları için gerekli ve yeterli olacak bilgi, sevk ve rehberlik temeli hazırlanmış olur. Bu programı yürütmek için her tür Uzmanlaşmış Girişim Geliştirme ajanslarından yararlanılmaktadır. Bu programın hedef kitlesi; kırsal kesimde yaşayan gençler, bayanlar, küçük işletmeler, emekli veya işsiz zanaatkar ve sanatkarlardır. 5.5.5. Teknoloji Güncelleştirme Programları (TGP) -Belli sanayi sektörlerine yönelik Teknoloji Güncelleştirme Programı (TGP) -Teknoloji aktarımı programı -Kalite geliştirme programları Kalite ve Çevre Yönetimi Programı -Küçük ölçekli sanayi işletmelerini (KÖS), çevre konularında bilinçlendirmek, projelerin uygulanmasında gerekli olan teknik destekleri vermek, sosyal ve çevre 172 koruma önlemlerinin yararlarını anlatmak, çevre yatırımlarının ve işletme maliyetlerini değerlendirerek finans maliyetleriyle karşılaştırmak. -Küçük ölçekli sanayi işletmelerinin (KÖS) uymak zorunda oldukları çevre yasaları ve yönetmelikleri hakkında eğitmek, bilgilendirmek, istenen normlarda çalışmaları için gerekli aşamaları ve yolları öğretmek. 5.5.6. Pazarlama Teşvikleri -Hindistan içinde ve dışında sergi ve fuarlar düzenlenmesi için sponsorluk ve organizatörlük yapmak, katılımcıların giderlerine destek olmak. -Küçük ölçekli sanayi işletmelerine (KÖS) uygun fiyatlarla pazarlama bilgilerini aktarmak. -İhracata yönelik küçük ölçekli sanayi işletmelerine (KÖS) derecelendirme hizmeti sunmak, -Pazar araştırmalarına sponsorluk etmek. 5.5.7. Bilgi Yaygınlaştırma Programı -Radyo programları ve TV serileri yaparak, uygun projelerin halka tanıtılması ve iş çevrelerine yeni tanıtım olanakları yaratılması. -Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB) faaliyetlerini sunacak yıllık rapor hazırlanması, -Küçük ölçekli sanayi işletmelerine (KÖS) teknolojilerin mevcut durumu ve sorunları konusunda raporlar hazırlanması, -Politik kararların değiştirilmesine katkı sağlayacak sektörel değerlendirme raporları hazırlamak. -Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) faaliyetleri ve etkileri hakkında değerlendirme çalışmaları yapmak. 5.6. Yeni Yaklaşımlar 5.6.1. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası’nın (HKSKB) Buluş ve Yenilikleri Teşvik İçin Ulusal Programı; Buluş ve yenilikleri teşvik için ulusal program kapsamında Hindistan Teknoloji Enstitüsü (HTE), Kanpur ve Birla Teknoloji Enstitüsü Mesra, Ranchi ile İcat Geliştirme 173 Merkezleri (tekno park yönetimleri) arasında uyum zaptı imzalanmıştır. Bu teknoloji parklarından Kanpur işletmeye açılmış olup, Mesra açılmak üzeredir. 5.6.2. Hızlandırılmış Finans Programı Mevcut müşteriler için ayrıcalıklı olarak yeni başvurularda bulunan işletmelerin ayrıntılı bürokratik işlemlerinin ortadan kaldırılmasını amaçlamaktadır. Teknoloji Geliştirme Fonu Kredili Sermaye Desteği Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), tekstil sektöründe bir defalığına olmak üzere %12 krediyle-bağlantılı sermaye teşvik desteği; ya da teknoloji geliştirme fonu programınca mevcut %50 faiz iadesinden yararlanma olanağı sağlamaktadır. Finans Hizmetleri Sektörü Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB); sinema, tiyatro, multiplex ve restoran konularındaki yatırımları da teşvik kapsamına almıştır. Otel Kredilerine Faiz İndirimi Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), 2001’den itibaren belli yerlerde Turizm Dairesinin onayından geçmiş projeler için kendisi tarafından yapılan kredilendirmelerde %3-5 oranında faiz indirimi uygulamaktadır. 5.7. HKSKB’nın Yan Kuruluşları (HKSKB) Risk Sermayesi Yatırım Şirketi (RSS): Risk Sermayesi Şirketi (RSS); Ulusal Girişimler Yazılım ve Bilgi Teknolojileri Fonu (UGYBT) bünyesinde bir Varlık Yönetim Şirketi (VYS) olarak 1999 yılında kuruldu. Sermayesi bir milyar Rs.’dir. (HKSKB) Yardım Fonu Şirketi (YFŞ): Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB) bünyesinde 1999 yılından kurulan Yardım Fonu Şirketi (YFŞ), risk sermayesi fonlarına teminat sağlamaktadır. 5.8. HKSKB’nın Yardımcı Kuruluşları Küçük Ölçekli Sanayi İşletmeleri (KÖS) Kredi Garanti Fonu; Kredi Garanti Fonu Vakfı, küçük ölçekli sanayi işletmelerine (KÖS) yönelik olarak 2000 yılında kuruldu. 25 milyar Rs. sermayesi vardır. Bunun 2.5 milyar Rs.’si HKSKB’ye aittir. Devlet teşvik belgesi almış tüm küçük ölçekli sanayi işletmelere 174 (KÖS) özelikle yazılım ve teknoloji geliştirme konularında olmak üzere belli finans kuruluşlarından işletme ve yatırım kredisi verilmesinde garantör olmaktadır. Küçük Ölçekli Sanayi İşletmeleri (KÖS) Teknoloji Bürosu HKSKB tarafından 1995 yılında kurulan, küçük ölçekli sanayi işletmelere (KÖS) yönelik Teknoloji Bürosu; Birleşmiş Milletler Asya-Pasific Teknoloji Transferi Merkezi ile birlikte çalışmaktadır. Uluslararası rekabet gücü kazandırılması için ülke içi ve dışı teknoloji web sitesi; www.techsmall.com. adresinde yayın yapmaktadır. Şimdiye kadar 11.000 teknoloji profili yayınlanmıştır. 5.9. HKSKB’nın Kurumsal Tabanı HKSKB tarafından şu kuruluşlara katkıda bulunulmaktadır. -Faktoring Şirketleri -Kuzey Doğu Geliştirme Finans Şirketi. -IDBI Bankası -Hindistan Girişim Enstitüsü (Guwahati) 5.10. HKSKB’nın Özel Fonları -Ulusal Öz sermaye Fonu -Mahila Vikas Nidhi -Mahila Udyam Nidhi -Risk Sermayesi Fonu -Teknoloji Geliştirme ve Modernleştirme Fonu 5.11. HKSKB’nın Kaynakları Hindistan Hükümeti, Japon Uluslararası İşbirliği Bankası (JBIC), KfW, Uluslararası Gelişim Dairesi (DIFID), Uluslararası Tarım Kalkınma Fonu (IFAD) ile işbirliği içindedir. Ayrıca, 2002’de başlayan sermaye artışlı bono projesi gereği sermaye toplatabilmektedir. Gelir vergisi yasası uyarınca yatırımcılara avantaj sağlanmaktadır. HKSKB Derecelendirilmiş Bono İhracı HKSKB tarafından ihraç edilen bonolar için CARE, AAA derecesi vermektedir. Bu bonoların tutarı 15 milyar Rs’ye kadar çıkmaktadır. Vergilendirilebilir öncelikli sektör 175 bonoları; vadeli mevduat programı ve ticari senetler için de aynı AAA derecesi alınmıştır. Bu derecelendirme risksiz yatırım demektir. 5.12. HKSKB’nın Faaliyet Durumu TABLO: Toplam Yardımlar Tablosu ( Milyon Rs.) Plan Refinansman Öz Sermaye Yardımı Senet Finansmanı KÖS amaçlı Kurumlara yardım Proje Finansmanı Geliştirme Teşvik Yardımları TOPLAM S D S D S D S D S D S D S D 1990 20,522 15,615 71 55 2,660 1,987 805 728 30 13 3 24,101 18,388 2000 80,880 44,116 202 169 8,805 7,786 7,923 4,375 9,956 7,710 440 258 108,206 64,414 2001 63,750 41,116 202 169 8,805 7,786 7,923 4,373 9,956 7,710 440 258 108,206 64,414 2001 $ 1,306 849 11 7 160 146 101 93 262 113 9 5 1,849 1,213 * S: tahsis, D; ödeme Uygulama Aşamasında da Katkı: Hindistan’daki kalkınma bankalarının ortak özellikleri, projeyi yapmakla kalmayıp, uygulamada da yer almalarıdır. Özellikle SIDBI kırsal kesim projelerinin hem programlama hem projelendirme hem de uygulamasında yer almaktadır. 176 6. FİLİPİNLER KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Philippines) 6.1. Filipinler Kalkıma Bankası’nın Tanıntımı Filipinler Kalkınma Bankası ilk kez 1935 yılında Ulusal Kredi ve Sanayi Kurulu adı altında, Devlet Sosyal Güvenlik Fonlarını, Posta Tasarruf Fonlarını ve Emeklilik Fonlarını koordine etmek ve yönetmek amacıyla kurulmuştur. 1939 yılında Tarım ve Sanayi Bankası’na dönüştürülen Banka, savaş sonrasına kadar bu isimde faaliyet göstermiştir. 1947 yılında Hükümet Rehabilitasyon Finans Kurumu oluşturarak bu bankanın tüm faaliyetlerini bu kuruma devretmiştir. Bu kurum tarım, ticaret, sanayi ve savaş hasarlarının onarılması konularında kredi veriyordu. Daha sonra 1958 yılında bu kurum Filipinler Kalkınma Bankası adını almıştır. Bu dönemde banka, sermayesini arttırarak ve yurt çapında şubeler açarak, faaliyetlerini tüm kalkınma çabalarını kapsayacak şekilde genişlemiştir. Bu dönemde hem ulusal hem de uluslararası piyasalardan kaynak sağlanmıştır. 1986 yılında yapılan FKB tüzüğünde yer alan değişiklikler arasında, kayıtlı sermayesinin 5 milyon Pezodan 35 milyon Pezoya artırılması ve Başkanlık ve Genel Koordinatörlük (Chief Executive Officer: CEO’luk) pozisyonlarının oluşturulması da bulunmaktadır. Banka mevduat toplayabilmekte, hem iç hem de dış piyasalardan borçlanabilmekte ve uluslararası finansal kurumlardan kredi sağlayabilmektedir. İmalat sanayi, deniz hava ve kara ulaşımı, konut, hastane, haberleşme, su dağıtımı, eğitim, altyapı, ekoturizm, her türlü çevre ve teknoloji yatırımları Bankanın proje finansmanından yararlanabilmektedir. 6.2. Filipinler Kalkınma Bankası’nın (FKB) Organizasyon Yapısı Filipinler Kalkınma Bankasının üst yönetimi 9 kişilik Yönetim Kurulundan oluşmaktadır. Genel Müdür aynı zamanda hem Genel koordinatör ve hem de Yönetim Kurul Başkan Yardımcısıdır. Hukuk Müşavirliği, Genel Sekreterlik ve Uygunluk İzleme Birimleri doğrudan Genel Müdüre bağlıdır. Genel Müdüre bağlı ayrıca 5 ayrı Genel Müdür Yardımcısı vardır. 177 Filipinler Kalkınma Bankası Organizasyon Şeması Yönetim Kurulu (9 Kişi) Yönetim Kurulu Başkanı Hukuk Müşavirliği Genel Müdür ve Genel Koordinatör (CEO) Genel Sekreter Uygunluk İzleme Genel Müdür Yrd. Kurumsal Bankacılık Genel Müdür Yrd. Toptan Bankacılık Genel Müdür Yrd. Kalkınma Bankacılığı Genel Müdür Yrd. Operasyonlar Genel Müdür Yrd. Şube Bankacılığı Kurumsal Bankacılık I Toptan Bankacılık I Kalkınma Bankacılığı Program Kredileri I Gayrı Menkul ve İştirak Yönetimi Şube Bankacılığı Nakit Yönetimi Kurumsal Bankacılık II Toptan Bankacılık II Kalkınma Bankacılığı Program Kredileri II Risk Yönetimi Şube Bankacılığı Takas ve ATM İşlemleri Kurumsal İlişkiler Toptan Bankacılık VISMIN Kalkınma Bankacılığı Program Kredileri III Uluslararası Bankacılık Plasmanlar ve Menkul Kıymetler Faktoring Kalkınma Bankacılığı Program Yönetimi I Kalkınma Bankacılığı Program Yönetimi II Sigorta ve Risk Yönetimi Stratejik Planlama ve Araştırma Sorumluluk Muhasebesi Sistemi Kambiyo İşlemleri Kredi ve Değerlendirme Yönetimi Sistemler ve Metodlar Yatırım Bankacılığı Kredi Politikası Gözetimi Alım/Satım İşlemleri Şube Bankacılığı Pazarlama Şube Bankacılığı Operasyonlar 15 Bölgede 77 Şube, 2 Temsilcilik Kaynaklar İnsan Kaynakları Muhasebe Sorumluluk Sistemi 178 Aktif Yönetimi Tröst Hizmetleri Muhasebe Fon Yönetimi İç Denetim Genel Müdür Yardımcıları sırasıyla Kurumsal Bankacılık, Toptan Bankacılık, Kalkınma Bankacılığı, Operasyonlar ve Şube Bankacılığından sorumludur. Genel Müdür Yardımcılarına bağlı birimler organizasyon şemasında gösterilmektedir. Bankanın Genel Koordinatörü (The Chief Executive Officer-CEO) aynı zamanda genel müdürü olan kişi de Yönetim Kurulu tarafından seçilmektedir. Genel Müdürün diğer yetki, görev ve icraatları arasında; Yönetim Kurulunca karara bağlanmış olan politika, kriterler ve emirlerin yürütülmesi ve idaresi; Bankanın işlem (operasyon) ve yönetiminin idaresi ve denetimi; ve ilgili yasa tarafından belirlenmiş olan veya Yönetim Kurulunca zaman zaman verilebilecek olan diğer fonksiyon ve görevlerle ilgili yetki ve icraatların gerçekleştirilmesi sayılabilir. 6.3. Filipinler Kalkınma Bankası’nın (FKB) Kalkınma Anlayışı: Filipinler Kalkınma Bankası (FKB), kalkınmanın finansmanı ve sermayenin harekete geçirilmesi (mobilization) için önemli bir banka olmayı hedeflemektedir. Bu amaçla, FKB ekonominin kritik sektörleri ile stratejik sektörlerine orta ve uzun vadeli fonların sağlanması misyonunu üstlenmiştir. Söz konusu sektörler; Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ), çevre, deniz taşımacılığı, altyapı, ulaşım ve haberleşme, hastaneler ve okullar gibi sosyal hizmetler, tarım ve gıda güvenliği ve diğerleri şeklinde sayılabilir. Kalkınmaya Yönelik Diğer Girişimler - Çevre - Mikro-finans - Yerel Yönetim Birimleri (Local Government Unites LGU) - Konut Yapımı (İskan) - Bilgi Öğrenme Merkezi (Knowledge Learning Center) - Büyük Stratejik Projeler - Toptan Bankacılık - Sermaye Piyasası Kalkınması Kalkınma bankaları, kalkınma ve sürdürülebilir bir büyüme sorununda kilit bir rol üstlenmiştir. Ülkenin bu konuda gelişme kaydetmesinde FKB lokomotif güç durumundadır. Ülkenin seçkin bir kalkınma finans kurumu olarak FKB, iyi durumdaki 179 Filipinlilerin kaynaklarını kullanarak sürdürülebilir büyümenin hızlandırılması ve etkin hale getirilmesi gibi stratejik bir görevi üstlenmiştir. 6.4. Günümüzde FKB Filipinler Kalkınma Bankası (FKB), bu yeni sözleşme ile; Kalkınma Bankası olarak sınıflandırılmış ve bir mevduat bankasının bütün diğer fonksiyonlarını da icra edebilecek şekilde tanımlanmıştır. Bankanın başlıca hedefi (öncelikli konusu) KüçükOrta Büyüklükteki tarım ve sanayi tesislerinin orta ve uzun vadeli ihtiyaçlarını tedarik etmek üzere bankacılık hizmetlerinin sağlanmasıdır. FKB yurtiçi sermaye piyasasının büyümesini destekleyen, Resmi Kalkınma Yardım (Official Development Assistance-ODA) programlarının ve bağışlarının, iki veya çok taraflı kurumların uluslararası fonlarının ülke açısından tek dağıtım kanalıdır. Banka aynı zamanda ekonomiyi canlandırmak amacıyla kaynak bulma ve altyapı, ulaştırma, haberleşme, güç ve enerji, KOBİ’ler, tarım ve gıda güvenliği, eğitim, sağlık, konut, mikro-finans ve çevre gibi stratejik sektörlerin program tipi kredilendirmesine de devam etmektedir. FKB’nın, son yıllarda başarılı oluşumu ve Çevre Yönetim Sistemi (EMSEnvironmental Management System) gerçekleştirilmesi bakımından, İsviçre Hizmet Sertifika Sistemi (SGS- Service Generale de Surveillance) tarafından ISO 14001 belgesi verilen ilk Filipinler bankası olduğu görülmektedir. FKB, global rekabetçi operasyonlarında (işlemlerinde) stratejik pozisyonunu ve yaşama kabiliyetini (finansal kapasitesini) garantiye almak için sürekli kurumsal güçlendirme faaliyetlerine gitmektedir. FKB aynı zamanda sosyal sorumluluklarını yürütürken, sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya (gelişmeye) öncülük edecek yenilikçi ürünler ve hizmetler sunmaya da devam etmektedir. 6.5. Filipinler Kalkınma Bankası’nın Ürünleri ve Hizmetleri 6.5.1. Ödünç Para ve Kredi Olanakları Finanse Edilen Projelerin Tipi 1. Sanayi a) Büyük Üretici üe Üretici Olmayan Sanayiler b) Küçük ve Orta Ölçekli Üretici ve Üretici Olmayan Sanayiler 180 2. Kamu Hizmetleri a) Kara, Hava ve Deniz Taşımacılığı b) Haberleşme c) Güç (Enerji) Tedarik ve Dağıtımı d) Su Temini ve Dağıtımı 3. Sosyal Gelişim a) Konut b) Hastaneler c) Okullar d) Altyapı e) Çevre Turizmi (Eko-Turizm) 4. Tarımsal Sanayi a) Hasat Sonrası Hizmetler b) Tarımsal İşletmeler 5. Ödünç Para Odaklı Programlar a) Çevre Yönetimi b) Mikro Finansman c) İmtiyaz Hakları İçin (Franchise) Ödünç Verme Programı d) ISO 9000 Sertifikası Elde Etme Amaçlı Program e) Yeni ve Yenilenebilir (New And Renewable Energy-NRE) Enerji Programları f) Teknoloji Geliştirme ve Ticareti g) Yerel Yönetim Birimlerinin (LGU:Local Government Units) Finansman Programı h) Sürdürülebilir Lojistik Gelişme Programı 6. Diğer Programlar a) Finansmanın Tahsilatı 181 b) Mevduat Karşılığı Krediler 6.5.2. Sağlanan (Verilen) Hizmetler a.Uluslararası Bankacılık Hizmetleri 1) İthalat için yurtiçi, normal veya şartlı izlemeye dayalı (standby letter) akreditif, 2) İthalat veya ihracat işlemleri akreditif karşılığı fatura anlaşmaları, Açık Hesaplar, Kabul Karşılığı Dokümanlar, Ödeme Karşılığı Dokümanlar, 3) Emanet Makbuzu Finansmanı (trust receipt financing), b.Yatırım Bankacılığı Hizmetleri 1) Mali Müşavirlik ve Yatırım Danışmanlığı, 2) Borç veya Öz kaynak İhtiyacı İçin Düzenlenmiş Araçlardan Oluşan Finansman Paketleri, 3) Teminatların Oluşturulması-İhracının İdaresi, 4) Birleşmeler, Devirler (Edinimler) ve İşletmelerin Satışı, Borç Sendikasyonları, Proje Finansmanı ve Ortak Yatırımların Düzenlenmesi, 5) Borç ve Kaynak İhtiyaçlarının Yüklenimi. c. Nakit Yönetimi Hizmetleri 1) Mevduat Ürünleri a) Tasarruf Mevduatı (Dolar ve Pezo) b) Cari Hesap (Çek Hesabı) c) Vadeli Mevduat (Dolar ve Pezo) d) Opsiyon Tasarruf Mevduatı e) Özel Tasarruf Mevduatı 2) Fon Transferi ve Havale Hizmetleri a) Yönetici çekleri (manager’s check: MC) b) İbrazında ödenen poliçe (demand draft:DD) c) Telgraflı transfer (TT) 182 d) Filipin Yurtiçi Dolar Transfer Sistemi (PDDTS: Philippine Domestic Dollar transfer System) e) Yabancı Para Havalesi f) Yurtdışında Çalışan Filipinli İşçilerin Kazançlarının Dahili Transferleri (OFWs:Overseas Filipino Workers). 3) Özel ve/veya Diğer Hizmetler: a) Yabancı Para Simsarlığı b) Seçici Hizmet Sistemi (SSS:Selective Service System) Ödemelerinin Kabulü c) ATM Hizmetleri d) Maaş (Bordro) Hizmetleri e) Mevduat Toplama ve Geri Çekme İşleri f) Filipin Sağlık Primlerinin Toplanması g) Değişik Ödeme Planı Hizmetleri (Modified Disbursement Scheme: MDS) h) Eğitim Departmanı Maaş Hizmetleri i) Ulusal Tahsilat Memuru (RCO:National Collection Officer) j) Dekont Düzenleme k) Yurtiçi Gelirler Bürosu, Vergi Tahsilatı için (BIR:Bureau of Internal Revenue) l) Filipin Uzun Mesafe Telefon Görüşmeleri Şirketi Ödemelerinin kabulü (FLTD:Filipin Uzak Mesafe Telefon Şirketi) m) Elektronik Ödeme Sistemi (EPS:Electronik Payment System) d.Tröst Ürünleri ve Hizmetleri (Trust) (Başkası Adına Kurulan Fonların veya İşlerin İdaresi) 1) Genel Tröst Fonları 2) Emeklilik Fonlarının İdaresi 3) Yatırım İşletmesi Düzenlemesi 4) İpoteğe Dayalı Tröst 5) Borç Yönetimi 6) Tröstçülük 183 7) Tröst Acenteliği (Temsilciliği) 8) Transfer Acenteliği 9) Ödeme Acenteliği 10) Kayyumluk (Yedieminlik) 11) Kişisel Yaşam Tröstü 12) Yaşam Sigortası Tröstü 13) Geri alınabilir (kabili rücu)Tröst Düzenlemeleri e. Hazine Ürünleri ve Hizmetleri (Yurtdışı ve Yurtiçi) 1) İnterbank Borç Alma/Ödünç Vermeleri 2) Hükümet (Kamu) Teminatlarının Simsarlığı 3) Döviz cinsinden Teminatların Simsarlığı 4) Döviz Simsarlığı 7. MALEZYA SANAYİ VE TEKNOLOJİ BANKASI LİMİTED (Bank Industry &Teknologi Malaysia Berhad) 7.1. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Limited’in Tanıtımı 1979 yılında kurulmuş olup, 2003 yılı itibariyle sermayesi 750,45 milyon RM’dir.45 Amacı; sermaye yoğun, ileri teknoloji gerektiren ve ihracat potansiyeli olan sektörlere uzun vadeli finansman sağlamaktır. Temel faaliyetleri özellikle gemicilik ve imalat sektörüne yoğunlaşmıştır. İmalat sektöründe, yatırım konusunun Malezya Sanayi Kalkınma İdaresi tarafından desteklenen yatırım konusu olması kaydıyla, arsa yatırımı hariç yatırım unsurlarının yüzde 85’ine kadar finansman sağmaktadırlar. İşletme sermayesi ihtiyacı için de finansman sağlanmaktadır. Refinansman, sermaye yatırımları kapsam dışı konulardır. Kredilerin vadesi 15 yıla kadar çıkmaktadır. Banka ülkenin yapısına uygun olarak, gemicilik sektöründe gemi imalatı, yeni ve 2. el gemi satın alma, işletmecilik maliyetlerine ilişkin geniş finansman araçlarına sahiptir. 1999 verilerine göre kredi dağılımında denizcilik yüzde 64, imalat sanayi yüzde 36 paya sahiptir. Bankanın başlıca aktiviteleri; sermaye yoğun teknoloji içeren ve 45 Malezya para birimi Ringgit (RM): USD$=RM 3,799; ABD Doları cinsinden sermayesi 197.538.826 $’dır. 184 ihracata yönelik endüstrilere özellikle denizcilik, imalat vb. sektörlere uzun vadeli finansman sağlamaktır. 7.2. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Limited’in Organizasyon Yapısı Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası’nın Yönetim Kurulu 8 üyeden oluşmaktadır. Genel Müdür aynı zamanda Bankanın Yönetim Kurulu üyesidir. Grup Genel Sekreteri Yönetim Kurulu üyesi değildir. Yönetim Kurulu üyelerinin dışında iki tane de yeminli denetçi bulunmaktadır. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Organizasyon Şeması Yönetim Kurulu Başkanı 6 Yönetim Kurulu Üyesi Grup Genel Sekreteri Genel Müdür Genel Müdür Yardımcıları Kredi Dairesi İş Geliştirme Dairesi Grup Risk Yönetimi Dairesi 7.3. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası’nın Grup Özel Aktifler Dairesi Finansman Desteği Verdiği Sektörler 7.3.1. İmalat Sanayiinin Finansmanı Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Limited, imalat sanayiindeki devamlı büyümeyi aktif bir şekilde destekleme rolünü üslenmiştir. Bankanın sağladığı kolaylıklar firmanın başlangıç ile genişleme safhalarına yardımcı olmak ve devam eden işlemlerinin geliştirilmesine de katkıda bulunmaya yöneliktir. 185 Banka sanayileşme safhasında öncülük görevini yerine getirirken stratejik önem taşıyan konularda finansman kolaylıkları sağlamayı amaçlar. Bunlar; - Sanayi ve teknoloji yoğun sanayi dallarının büyümesini teşvik etme, - Başlıca sanayi dalları arasında koordinasyonu sağlayan destekleyici sanayileri geliştirme, - Yeni müteşebbisler yetiştirme ve mevcutların da seviyesini yükseltme, - Küçük ve orta ölçekli müteşebbisleri teşvik etme, - Öncü sanayileri geliştirmedir. Finansman kolaylıkları fabrika yeri, makine ve ekipmanı, fabrika binası inşası yanı sıra hammadde alımına yönelik işletme sermayesi temini gibi faaliyetleri de kapsamaktadır. 7.3.2. İmalat Sanayiindeki Geliştirme Faaliyetleri Elektrik/Elektronik: Banka, Malezya’nın sanayileşme politikalarını destekleyecek şekilde elektrik ve elektronik malzeme üretimiyle uğraşan firmalara işlerini genişletme ve modernleştirmeleri için imkanlar sağlar. Mühendislik (Metal Esaslı): Banka gayri safi milli hasılaya (GNP) başlıca katkıda bulunan mühendislik sektörünün geliştirilmesine büyük önem verir. Aynı şekilde Malezya’nın sanayileşme politikasını desteklemek üzere mühendislik sektörünün büyümesini ve modernizasyonu için imkanlar sağlar. Bu finansman imkanları parça imalatı, kalıp dökme, elektrolizler, boya makineleri, madeni baskı makineleri vb.. imalat içindir. Plastik Teknolojisi: Banka plastik sanayiinin özellikle elektrik, elektronik ve otomotiv sanayinin ileri teknoloji gerektiren kalıp yapma işleri için kullanılacak parça ve aksamını üreten firmalara, üretimi artırmaları için mali destek sağlar. Gıda İşleme: Banka, hükümetin büyük miktardaki gıda maddeleri ithalatını azaltmak amacına paralel olarak, gıda işleme sanayiine de mali destek sağlamaktadır. Burada amaç, 186 uluslararası piyasalarda rekabet edebilecek güçte, küçük ve orta ölçekli müteşebbisleri çoğaltmaktır. Banka Megara Bankasının kurduğu yiyecek fonunun (3f fund) da acentasıdır. Bu fon, Megara Bankası tarafından yerel yiyecek üretimini arttırmak amacıyla tahsis edilmiştir. İlaç Sanayi: Banka, yine hükümetin ülkedeki ilaç sanayiinin geliştirilmesinin hızlandırılması gayretlerine paralel olarak birincil ve ikincil ilaç işleme sektörlerine yönelik mali imkanlar sağlar. Bu yardımlar fabrika, teçhizat ve ekipman teminiyle birlikte fabrika binası inşaatını da sağlar. Genel Özellikler ve Şartlar Geçerli Faaliyetler: Malezya Sanayi Geliştirme İdaresi tarafından geliştirilmesi öngörülen bütün imalat faaliyetleri Geçerli Kalemler: Fabrika makine ve ekipmanı, Fabrika binası, Hammadde satın alımı. Geçersiz Kalemler: Mükerrer finansman, Hisse alımının finansmanı, Arazi alımının finansmanı İmkanlar: Kredi ve İşletme sermayesi. Finansman Marjı: Proje maliyetinin %85’i ve borçlanma rasyosunun 3.5’ini geçemez. Faiz Oranı: Kullanılan fonun tipine göre yıllık azami %65. Ödeme süresi : 15 yıla kadar. Teminatlar: - Finanse edilen varlıklar üzerinde sabit şarj - Firmanın varlıkları üzerinde sabit ve değişken şart - Ortak ve yönetici garantileri - Diğer gereken teminatlar 7.3.3. Küçük ve Orta Sanayii İşletmelerinin Finansmanı Banka, bir kalkınma bankası olması nedeniyle, küçük ve orta sanayi işletmelere hükümetçe tahsis edilen fonların geliştirilmesinde de rol oynar. 187 Bankaca verilen fonlar şöyledir : - Tabung Ushawan Bumiputra 2 (TUB2) - Japon Uluslararası İşbirliği Bankası (JBIC-SMI) - Tabung Endüstri Kecil Sederhana 2 (TIKS-2) i. Tabung Usahawan Bumiputra 2 (TUB2) Fonu TUB imkanı, Bumiputra küçük ve orta sanayii müteşebbislerini ve buna bağlı olmayan işletmelerle adi ortaklarını hedef alır. Fonun amacı ürünlerinin kalitesini arttırmayı ve ihracat sektöründe yer almayı hedefleyen teşebbüsleri desteklemektedir. Genel Özellikler ve Şartlar Sektör: İmalat sanayi Hedef: Bumiputra SMI şirketinin sabit ve işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılama. Müşteriler: %100’üne Bunmiputra’nın sahip olduğu ve ortaklık payının 10.0 milyon RM’ yi geçmeyen şirketler Faiz Oranı: %5 yıllık Finansman miktarı: Azami miktarı 5.0 milyon RM Azami Süre: Proje finansmanında, azami ödemesiz, 8 yıl; İşletme sermayesinde ana paranın %10’nu kesintili, 8 yıl ii. Japon Uluslararası İşbirliği Bankası Fonu (JBIC- SMI) Bu fonun amacı, Malezya’daki küçük-orta ölçekli sanayi işletmelerinin güçlendirilmesidir. Genel Özellikler ve Şartlar Sektör: İmalat sanayi Hedef: Sabit sermaye ve teknik yardımlaşmanın sağlanması Müşteriler: 3.0 milyon RM sermayeli ve aşağıdaki kriterlerden herhangi birine katılmayan şirketler -Toplam 150 den az işçi çalıştıranlar -Yıllık cirosu 25.0 milyon RM’den az olanlar 188 Faiz oranı: Proje finansmanında yıllık %6.25; İşletme sermayesinde yıllık %6.25 Kredi Miktarı : Mevcut : Yeni : -Proje finansmanı azami 5.0 - Sabit varlıklar maliyetinin %85’ine kadar, milyon RM - Sabit sermaye harcamaları ile birlikte işletme sermayesi de varsa -İşletme sermayesi azami toplam borcunun %20’sini geçmemek üzere işletme sermayesi 500.000 RM finansmanı - Tek başına işletme sermayesi tutarının 500 RM’yi aşmaması Azami Geri Ödeme Süresi: Mevcut : Yeni : - Proje finansmanında - Sabit sermaye ve işletme sermayesi ile birlikte olduğunda Projenin nakit akımına göre 3 yılı ödemesiz 15 yıl 3 yılı ödemesiz 15 yıl - Sadece işletme sermayesinde 1 yılı geçmeyecek - İşletme sermayesinde azami 1 yıl iii. Tabung Industri Kecil Dan Sederhana 2 (TIKS2) Genel Özellikler ve Şartlar Yararlanacak Sektör: İmalat Sanayi Hedef: Hammadde ve diğer unsurların satın alınması ve depolanması Müşteriler: Çoğunluğunu Malezyalı ortakların oluşturduğu ve ayrıca aşağıdaki tüm kriterleri karşılayan şirketler; - 10.0 milyon RM’lik ortaklar fonu - Küçük-orta ölçekli işletmelerin üretimlerinin en az %50’sinin ihracı veya ihracatçı şirketlerle bağlantılı olması Faiz Oranı: Yıllık %5 Finansman miktarı: Azami 3.0 milyon RM Azami Geri Ödeme: İlk para çekiminden itibaren 3 yıl 7.3.4. Şirketlerin Finansmanı Japon Uluslararası İşbirliği Bankası: Fon (300 milyon dolar) Genel Özellikler ve Şartlar Sektörler: İmalat sanayi Amaç: Makine ekipman alımının yanısıra fabrika binası inşaat işleri 189 Müşteriler: Malezyalı ortakların çoğunluğunu teşkil ettiği şirketler aşağıdaki kriterlerden birini karşılamak koşulu ile; 1- 150’den fazla işçi çalıştıracak veya 2- Yıllık cirosu 25.0 milyon RM’den fazla olacak veya 3- Ödenmiş sermayesi 3.0 milyon RM’den fazla olacak Faiz Oranı: Yıllık %6,5 Azami Geri Ödeme Süresi : Projenin nakit akımına bağlı olarak azami 5 yıl ödemesiz dönemi de eklemek şartı ile 15 yıl. 7.3.5. Denizcilik Sanayiinin Finansmanı Malezya’nın denizcilik sektörünün geliştirilmesi için bu imkan; - Mevcut Malezya Filosunu arttırmak ve seviyesini yükselterek ödemeler dengesindeki durumunu da geliştirmek, - Malezya tersanelerinin imkanlarını arttırmak, - Denizcilikle ilgili faaliyetlerde verimliliğin ve etkinliğin arttırılması ve geliştirilmesi, konularına yöneliktir. 1.0 Milyar RM’lik Gemicilik Fonu Malezya’da gemicilik sektörünü geliştirmeye gayret eden Hükümet, 1.0 milyar RM’lik bir “Malezya Gemicilik Finansman Fonu”nu kurmuştur. Bu fonla Malezya’nın denizcilikte önemli bir yere gelmesi amaçlanmaktadır. Banka, bu fonu idare etmek üzere Hükümet tarafından görevlendirilmiş olup sektördeki Malezyalı gemicilik şirketleriyle yakın bir işbirliği içinde çalışır. Genel Özellikler ve Şartlar Yararlanacak Şirketler: Fondan yararlanacak şirketlerin Malezya’da bulunması ve - %70’inin Malezya’nın kontrolünde olduğu listedeki şirketlerden olması - Listede yer almıyorsa %100’ünün Malezyalılara ait olması - Malezyalı Armatörler Birliği’ne (MASA) üye olması Sağlanan İmkanlar: Kredi 190 Faiz Haddi: Yerli üretilen teknelerde yıllık %5.5 - % 6.5; Dışarıda üretilen ve kullanılmış gemilerde yıllı %6 - %7 Kredinin Amacı: Kredi, Malezya’da kayıtlı yeni ve kullanılmış gemilerin iktisap edinilmesini hedeflemekle beraber esas olarak içerde yapılmış gemiler tercih edilmektedir. Ancak yurtiçinde yapılmamış gemiler de kapsam içindedir. 1- Tekne Tipleri: Yeni ve kullanılmış şilepler de dahil olmak üzere; kuru yük gemileri, sıvı yük gemileri, özel yüklü olan gemiler (çimento, araba, LPG) ve konteynerler kapsam içindedir. İkinci el gemilerin finanse edilebilmesi için geri ödeme dönemlerinin sonuna kadar 20 yaşının üzerinde olmamaları gerekir. Kredi Limiti: Gemi maliyetinin azami %75’i finanse edilir. Geri ödeme: 2 yıl ödemesiz devre dahil 15 yıl Teminatlar: (Bunlarla sınırlı kalmamak kaydıyla) Bankanın teminat olarak arayacağı şeyler şunlardır: 1- Gemi ipoteği 2- Sigorta poliçeleri 3- Ortaklar/yöneticiler garantileri 4- Charter anlaşmaları 5- Gemi inşa sözleşmesi 6- Borçlunun sabit ve değişken varlıkları üzerindeki kefalet Gemicilikle İlgili İmkanlar i. Yeni Gemilerin Finansmanı Malezya’da yerli tersanelerde inşa ettirilmeleri karşılığında yerli gemi sahiplerine kredi verilmektedir. Yurtiçindeki tersanelerin kapasite ve yapılabilirliklerinin yeterli olmaması halinde yurtdışında gemi yaptırılınca da gemi sahiplerine kredi veya garanti kolaylığı sağlanır. 191 ii. Kullanılmış Gemilerin Finansmanı İster dahilde ister yurtdışında inşa edilmiş olsun, geri ödeme süresinde 20 yaşını geçmeyecek kullanılmış gemiler için gemi sahibi kredi talebinde bulunur ve kredilendirilir. iii. Gemi İşletmesi Döner Kredisi (SORC) Bu imkan, bankanın mevcut müşterilerinin işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere getirilmiştir. İşletme sermayesi kredisi, mevcut gemilerin parçalarını değiştirme işlemlerini ve gemiler için parça tedarik işlemlerini kapsar. 192 Genel Özellikler ve Şartlar: İmkanın Cinsi Kredi (yeni gemi) Kredi (eski gemi) Kredi Marjı Geminin sözleşme tutarının %80’i Geminin piyasa değerinin %75’i Garanti (dışarıda inşa edilen yeni gemi) Gemi maliyetinin %80’i Kredi Faizi/Garanti Komisyonu BLR + Azami %2 yıllık BLR+Azami %2 yıllık %0.1 aylık BLR+azami yıllık %2 Geri Ödeme Süresi 2 yıl ödemesiz süre azami 15 yıl Azami 10 yıl geminin yaşı ödeme süresinin sonunda 20 yılı geçmemek şartıyla Azami 10 yıl Azami 12 ay Gemi İşletme Döner Kredisi Maksimum finansman tutarı halihazır müşteriler için 500.000 RM’dir. Not: BLR=The Bank’s Base Lending Rates =Bankanın Temel Kredi Faiz Oranı anlamını ifade eden bir kısaltmadır. Teminatlar 1- Gemi ipoteği Gemi ipoteği Gemi ipoteği İlave ipotek 2- Sigorta Sigorta Ortakların garantisi 3- Ortakların garantisi Ortakların garantisi - Bütün varlıklar üzerinden ek ödeme Ortakların garantisi 4- Charter sözleşmesi Charter sözleşmesi - - 5- Gemi inşa sözleşmesi Bütün varlıklar üzerinden ek ödeme - - 6- Bütün varlıklardan alınan şarjlar 193 Tersanelere Sağlanan İmkanlar i. Tersane Sermaye Harcamaları Bu imkan, yurtiçi tersanelerinde yapılan gemi inşaatlarını ve bu tersanelerin verimlilik ve etkinliklerinin arttırılmalarını sağlamaktadır. Aynı zamanda tersanelerin altyapı seviyelerinin geliştirilmesi için yeni makine ve ekipman tedarikini de teşvik eder. ii. Gemilerin Tamir İndirim İmkanı Banka yerel tersanelerin gemi tamir işlerini garanti etmelerini sağlamak üzere, 12 aya kadar devirli işletme kredisi de sağlar. iii. Performans Bonoları Bu imkan altında banka, gemi yapımcılarının garantörü rolünü oynayarak geminin teknik performansını gerek yapım gerekse geminin tesliminden sonra belli bir süre içinde garanti eder. iv. Sözleşme İhale Bonosu Bu imkan, yerli müteahhidin yabancılarla başabaş rekabetinin gerekli olduğu ihalelerde desteklenmesini sağlar. v. Sözleşme Döner Kredisi Banka gemilerin bakım veya imalat sürelerinde de tersanelere döner kredi sağlamaktadır. 194 Genel Özellikler ve Şartlar Finansman Türü Tersane sermaye harcamaları Gemi tamir iskonto hizmetleri Performans bonosu Sözleşme ihale bonosu Sözleşme döner bonosu Finansman marjı Azami %85 Azami %80 Azami %25 En az 50.000 RM %30 ortaklar fonu Azami %80 kontrat değeri Faiz/ garanti komisyonu BLR+%2 yıllık BLR+%2 yıllık %0.1 aylık %0.1 aylık BLR+%2 yıllık Geri ödeme süresi 2 yıl ödemesiz devre 10 yıl 6-12 ay Azami 18 ay Kontrat süresi 6-12 ay Teminatlar 1-Varlıklar üzerinden sabit ve değişken ödeme 2-Ortakların garantisi 3-Sigorta 1-Bonolar 2-Varlıklar üzerinden ödeme 3-Ortakların garantisi 1-Varlıklar üzerinden ödeme 2-Ortakların garantisi 3-Sigorta 1- Varlıklar üzerinden ödeme 2-Ortakların garantisi 1-Sözleşme 2-Ödeme 3-Garanti Not: BLR=The Bank’s Base Lending Rates =Bankanın Temel Kredi Faiz Oranı anlamını ifade eden bir kısaltmadır. 195 Denizcilikle İlgili Faaliyetler İçin İşletme Sermayesi Müşteriler : Denizcilikle ilgili faaliyetleri olan ve Malezyalıların sahibi olduğu şirketler Hedef : Denizcilikle ilgili faaliyetleri ki bunlar arasında öğretmenler, konferansçılar ve danışmanların profesyonellerin aylık ve ücretleri ve genel giderleri de bulunmaktadır. Bunların gerektirdiği işletme sermayesi ihtiyacını kısmen karşılamaktır. Sektör : Denizcilik sektöründe mürettebatın temini, eğitilmesi, gemicilikle ilgili sair işleri sunan şirketler Azami miktar : 1.0 milyon RM Faiz : Bankanın faiz politikasına bağlıdır. Marj : Sözleşme değerinin %80’ine kadar kredi verebilir. Geri ödeme süresi : Sözleşme süresi kadardır, ancak borç yıllık olarak yenilenebilir. Donatım : 3.51’den fazla olmamalı Teminatlar : 1. Sözleşmenin imzası (Arttırılabilir) 2. Sigorta 3. Ortakların müşterek garantisi 4. Diğer gerekli senetler 7.3.6. Denizcilikle İlgili Faaliyetlerin Finansmanı Bu imkan yerli limanların yurtiçi depoların ve nakliye hizmetlerinde etkinlik ve verimliliğin arttırılmasına yönelik finansmanı öngörmekte ve şirketlerin denizcilikle ilgili faaliyetlerine yönelik yeni yapılanma kolaylaştırmalarını sağlamaktadır. 196 veya mevcutların iyileştirilmesini Sabit Varlıkları Finanse Etme İmkanı Genel ve Özel Şartlar Şirketler Amaç Azami marj: Faiz oranı Geri ödeme Teminatlar Kredi %51 Malezyalı ortakları olan şirketler a) Limanlar 1- Liman alt yapısı ve destek yapılarının inşası 2- Araç ve gereçlerin edinilmesi b) Yükleme boşaltma 1- Yükleme ve boşaltma araçlarının edinilmesi 2- Yeni araç ve gereçlerin temini c) Depolar 1- Depoların inşa ve genişletilmesi 2- Sair araç ve gereçlerin temini Sanayi Kiralama-Satın Alma %51’i Malezyalılara ait şirketler Denizcilikle ilgili araç ve gereçlerin satın alınmasını finanse etmek Altyapı projelerinde proje maliyetinin %85’i Araç–gereç temininde; 1- Yeni araçta satın alma fiyatının %85’i, 2- Kullanılmış araçta piyasa fiyatının %65’i, BLR + azami %2 yıllık 2 yıl ödemesiz devre hariç10 yıl -Bankaca finanse edilen varlıklar üzerinden tespit edilen ödeme, -Ortakların müşterek ve çeşitli garantileri, -Bütün varlıklar üzerinden ödeme, Yeni işlerde satın alma fiyatının %85’i, Kullanılmış, tamir edilmiş piyasa değerinin ve satın alma değerinin %65’i, Sabit %5 yıllık 12 ay ödemesiz dönem hariç 8 yıl Kiralama satın alma sözleşmesine göre mülkiyet hakkı, Yüksek riskli müşterilerde yönetici garantisi, Diğer senet ve teminatlar, 7.3.7. Yüksek Teknoloji Sanayiinin Finansmanı Bu imkan yüksek teknoloji ile ilgili faaliyetlerin geliştirilmesini desteklemek amacıyla geliştirilmiştir. Bunlar: i. İleri imalat teknolojisi - Robotlar - CNC makine aletleri - Esnek imalat sistemleri - Otomasyon - İleri CAD/CAM ve diğerleri ii. İleri Madde Araştırmaları - Plastikler - Seramikler - Alaşımlar - Bileşikler ve diğerleri 197 iii. Biyoteknoloji - Genetik ve hücre çalışmaları - Enzim üretimi ve reaksiyonu - Büyük ölçekli mayalanma - Büyük ölçekli genetik mühendisliği - Başlıca ilaç üretimi ve diğerleri iv. İleri Elektrik ve Elektronik - Silikon levha dizaynı ve fabrikasyonu - Entegre devrelerle (IC) ilgili faaliyetler - İleri elektrik ve elektronik ekipman üretimi vb.. v. Bilişim Teknolojisi - Software geliştirilmesi - Hardware üretim ve geliştirilmesi - Telekomünikasyon - İnternetle bağlantılı faaliyetler vb.. vi. Alternatif Enerji Kaynakları ve Mühendisliği - Enerji etkinliğini arttırıcı sistem ve kontrolü - Yenilenebilir enerji kaynakları - Yakıt pilleri - Güneş pilleri - Polimeri bataryaları vii. Yerli Teknolojiler - Yeni keşifler ve gelişmeler - Ürün zenginleştirme - Proses zenginleştirme viii. Optik ve Lazer Teknolojisi - Opto elektronik sistemler ve fotonik aletler - Lazer uygulama malzemeleri - Optik sistem parçaları 198 İleri Teknoloji Faaliyetlerine Dönük Kredinin Genel Özellikleri ve Şartları Finansman Türü: İleri teknoloji ile ilgili faaliyetlere ait fabrika binası inşası, makine ve ekipman ve atölyeleri alımı finanse etmek. Sınırı: Proje maliyetinin azami %75’i Geri Ödeme Süresi: Azami 3 yıllık ödemesiz dönem de dahil azami 8 yıl Faiz: Yıllık %5 Şartlar: - %51 Malezyalı ortak - Malezya’da kayıtlı olmak - İleri teknoloji faaliyetleri ile uğraşmak Teminat: - Önce sabit komisyon - Tüketim varlıkları üzerinden sabit ve değişken komisyon - Ortakların, idarecilerin garantileri - Diğer gerekli teminatlar Yeni Teknoloji Yatırım Fonu (NTIF) Bu imkan, yüksek teknoloji ile çalışan Malezya şirketlerinin yararlanması için Hükümet tarafından getirilen “uyarıcı paket” gereğince çalıştırılmaktadır. Hedef : Yabancı şirketlerden hisse alınması veya yeni büyümekte olan sektörlere şirketleşme için yatırım amaçlarıyla kredi verilmesi. Amaç: 1- Yabancı şirketlerde hisse edinme ve bu şirket teknolojilerinin mutlaka Malezya’ya transfer edileceği garantisinin alınması 2-Yeni gelişen sektörlerde işe başlayan şirketlere yatırım yapma 3-Finansman sadece uygun teknoloji ile işe başlayan şirketlerce yapılacak yatırımlar için söz konusudur. Müşteriler: 1-Yabancı şirketlerde hisse sahibi olmak veya Malezyalı ortakların kontrolündeki şirketlerde en az 3 yıl benzeri işlemi yapmış olma 199 2-Yeni büyüyen sektörlerde işe başlayan şirketlere yatırım yapılması veya Malezyalı ortakların hakimiyetindeki şirketlerde en az 3 yıl benzeri faaliyetlerde bulunulması Sektörler: 1-1986 Tarihli Yatırımların Geliştirilmesi Yasası kapsamındaki yüksek teknoloji şirketleri için mal ve faaliyet listesindeki yüksek teknoloji şirketleri: a) İleri elektronik b) Ekipman/edevat c) Biyoteknoloji d) Otomasyon ve esnek üretim sistemi e) Elektro optik ve non-linear optik f) İleri malzeme g) Optoelektronik h) Software mühendisliği i) Alternatif enerji kaynakları j) Yiyecek üretim ve prosesi k) Uzay 2- Malezya Hükümetince desteklenen diğer ileri teknoloji sektörü Hisseler: 1- Normal hisseler 2-Konvertibl rüçhan hissesi 3-Konvertibl borç hissesi Finansman: a-Yabancı şirket hisseleri ya mevcut ortaklardan satın alınır veya şirketin %51’inden fazlasını temsil eden yeni hisselerin alınması az bile olsa borçlunun Malezya’ya teknoloji transferinin tamamlandığını temin etmesi halinde %51’den az olmasını da kabul edebilir. b- Yeni büyüyen sektörlerde işe başlayacak olan şirketlerin yatırımı için sermaye ihtiyacının finansmanı Kredi Miktarı: a- Yabancı şirketler söz konusu ise azami 50.0 Milyon RM b- İşe yeni başlayan şirketlerde 5.0 Milyon RM 200 Faiz Haddi: Zaman zaman resmi makamlarca değiştirilmekle birlikte yıllık azami %4. Finansman Marjı: Satın alınan hisse senedinin %85’i veya yapılacak yeni yatırımın tamamı. Süre: Ödemesiz dönem dahil 10 yıl. Geri ödeme: Anapara ve Faizin ödenmesi müşterinin imkanlarına göre aylık, 3 aylık veya 6 aylık olarak ayarlanır. Teminat: - Müşterilerin şirketteki tüm hisseleri üzerinde rehin. - Ortakların, müdürlerin, personelin garantileri - Diğer Hisse senetleri. Banka Sanayileşme Fonu Hükümetin ve diğer kuruluşların fonlarının dışında, Banka “Banka Sanayileşme Fonu” adı altında kendi fonunu kurmuştur. Diğer kuruluşların faiz oranları Hükümet tarafından sabitleştirildiği halde “Banka Sanayileşme Fonunun” oranı, Bankanın “Ana borç verme Oranı’na“ bir miktar ilavesiyle bulunur. Bu mevcut fonlardan yararlanamayan banka müşterilerine sunulan alternatif bir imkandır. Bu fon, Bankanın gelişmelerini hedeflediği sektörler içinde kullanılabilir. Fonun özellikleri ve şartları diğer imalat sanayi ve denizcilik sanayinin finansmanı için sunulanların aynıdır. Halihazır faiz oranları zaman zaman değişmekle birlikte yıllık %5.35’dir. 7.3.7. İslam Kalkınma Bankası (Jeddah) Kolaylıklarının Finansmanı Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Berdah, şeriat hükümetlerine dayalı çeşitli islami finansman kolaylıkları da sağlamaktadır. Banka, Maliye Bakanlığı tarafından İslam Kalkınma Bankasının Malezya’ya sağlayacağı kolaylıkları geliştirici bir rol oynamakla beraber, İslam Kalkınma Bankası kaynaklarından yararlanacak firmalar için garantör rolü de üstlenmektedir. Sağlanan imkanlar şöyledir: - İthalatın Finansmanı - İhracatın Finansmanı - Taksitli satışlar 201 - Leasing (kiralama) İthalat Finansman Kolaylığı (MURABAHAH) İşletmelerinde kullanacakları maddeleri ithal etmek durumunda olan Malezya şirketleri bu imkandan yararlanırlar. Şöyle ki, Banka malları üreticiden satın alır ve bir miktar karla bu malları kullanacak müteşebbislere tekrar satar. Yararlanıcı satınalma bedelini gecikmeli ödeme esasına göre bir defada ödeyebilir. Genel Özellikler ve Şartlar Miktar: Minimum 50.000, maksimum 3.0 milyon ABD Doları Mallar: 1- Sınai hammadde 2- Sınai ara mallar 3- Sermaye Malları Geri Ödeme Süreleri: 1- Sınai hammaddede 18 aya kadar 2- Sınai ara mallarda 24 aya kadar 3- Sermaye mallarında 30 aya kadar Mark-up: LİBOR+ilave, ancak üye ülkelerde ithalatın %05’i aksi takdirde %1’i ilave İade: Erken ödemede ilavenin %30’una kadar indirim Para: Amerikan doları Teminat: 1- Bütün varlıklar üzerinden borç senetleri 2- Anonim şirket garantisi 3- İdarecilerin ve ortakların müşterek garantisi 4- Kontrat gereği diğer teminatlar Komisyon tutarı: Yıllık %1,5 İhracat Finansman Kolaylığı (MURABAHAH) Banka, doğrudan doğruya Malezyalı üreticiden aldığı malları yabancı alıcılara tekrar satarken bu imkan kullanılır. Yabancı ithalatçı bedelini bir defada ödeyebileceği gibi taksitler halinde de ödeyebilir. 202 Genel Özellikler ve Şartlar Miktar: Minimum 50.000, maksimum 3.0 milyon ABD Doları, Mallar: 1- Tüketici malları 2- Ana mallar 3- Sermaye Malları Geri Ödeme Süreleri: 1- Tüketici mallarında 24 aya kadar 2- Ana mallarda 36 aya kadar 3- Sermaye mallarında 120 aya kadar Mark-up: LİBOR+ İade: Erken ödemede ilavenin %30’u Para: Amerikan doları Teminat: Uluslararası Banka veya yatırım ve ihracata teminat veren islami kuruluşlardan (ICIEC) garanti istemi Garanti Miktarı: Yıllık %2 Taksitli Satışlar (BAI BITHAMAN AJIL) Bu ad altındaki işlemlerde Banka, varlıkları satın alır ve ilgilisine satar. Bu işlemlerde mal bedeli, varlığın gerçek maliyetinin üstüne bir miktar mark-up konularak saptanır. Mal bedelinin taksitler halinde ödenmesine imkan veren bu sistemde, malın mülkiyeti teslim anında doğrudan doğruya faydalanıcıya intikal eder. Genel Özellikler ve Şartlar Miktar: Minimum 4.55 milyon ABD Doları Mallar : Sınai makine ve ekipman, gemiler, tekneler ve ulaştırma ekipmanları Geri Ödeme Süresi: 6-36 ay ödemesiz devre dahil azami 12 yıl Mark-up: Yıllık %6 İade: Erken ödemede mark-up %15’i Para: İslam Dinarı Teminat: 1- Aktiflerin finansmanında alınan ilk şarjlar 203 2- Bütün varlıklar üzerinden bulunan borç senetleri 3- Anonim şirket garantileri 4- İdarecilerin ve ortakların müşterek garantisi 5- Kontrat gereği diğer teminatlar Komisyon Tutarı: Yıllık %1.5 Finansal Kiralama - Leasing (AL-IJARA) Bu imkanın uygulanmasında Banka, makine ekipman ve benzeri varlıkları satın alır ve takiben onların kullanılma haklarını, belirlenmiş bir zaman dilimi için, müşterisine intikal ettirir. Müşteri bu sürede sabit bir kira ödemesinde bulunur. Banka, bu süre boyunca malın mülkiyetini muhafaza eder. Genel Hükümler ve Şartlar: Miktar: Azami 4.55 milyon ABD Doları Mallar : Sanayi makine ve ekipman, gemiler, tekneler ve ulaştırma makineleri Geri Ödeme: 6-48 ay arasında değişen bir ödemesiz dönem de dahil olmak üzere, azami 15 yıl, Mark-up: Yıllık %6 İade: Erken ödemelerde mark-upın %15’i, Para: İslam Dinarı Teminat: 1- Bütün varlıklar üzerinden alınan borç senetleri 2- Anonim şirket garantisi 3- İdarecilerin ve ortakların müşterek garantisi 4- Kontrat gereği diğer teminatlar Komisyon Tutarı: Yıllık %1.5 7.3.8. İslami Finansman Kolaylıkları Varlık Finansmanı Bu imkan Bankanın müşterilerine sunduğu en son finansman hizmetleridir. Bunlar; - Bai Bithaman Ajil taksitli satışlar - Ijarah (kiralama) 204 - Al-Ijarah Thumma Al Bai Sınai kiralama BAI BİTHAMAM AJİL Taksitli Satışlar Bu imkan, tekneler, liman ekipmanları, yükleme boşaltma araçları gibi sabit yatırımların alınıp satılmasına yönelik bir ticari işlem olup müşteri satış maliyetini gecikmeli bir şekilde bankaya öder. Bu imkanın uygulamasında Banka, satın alma fiyatının %85’ini karşılayacak şekilde söz konusu malı müşterisi adına satın alır ve maliyet artı kar esasına göre müşterisini borçlandırır. Müşteri aylık veya 3 aylık taksitler halinde sözleşme süresinde Bankaya öder. Taksit süresi ödemesiz dönem de dahil olmak üzere azami 10 yıldır. Genel Özellikler ve Şartlar Amaç: 1- Yeni veya kullanılmış tekneler 2- Makine ve ekipman 3- Denizcilikle ilgili faaliyetler: 4- Liman alt yapı ve destekleme 5- Yükleme boşaltma 6- Depo-antrepo 7- Limanlarda bulunan yardımcı malzemeler Müşteri: Sermaye çoğunluğu Malezyalı ortaklarda bulunan şirketler Finansman Miktarı : 1- Yeni tekneler için anlaşma maliyetini azami %75’i 2- İkinci el tekneler için azami %65 3- Denizcilikle ilgili faaliyetler için satışın alma bedelini azami %80’i 4- Diğer makine ve ekipman için satın alma bedelinin azami %85’i Süre: Azami 10 yıl Ödemesiz Süre: Azami 24 yıl Mark-up: Aylık olarak ve yıllık %0.8 Teminat: 1- İpotek 2- Müşterek kefalet 3- Diğer belgeler 205 IJARAH Kiralama (Leasing) Bu imkanda Banka, tekne, fabrika, yükleme, makine gibi bazı varlıkların kullanma haklarını müşterilerine bırakır. Banka, müşterisinin istediği varlığı satın aldıktan sonra, üzerinde anlaştıkları belli bir süre için onları müşterisine kiralar. Satın alınabilen sabit varlıkların finansmanı için İslam Bankası ürünleri; Amaç ve Mallar: 1- Yeni veya kullanılmış tekne 2- Fabrika, makine ve teçhizat 3- Denizcilikle ilgili faaliyetler 4- Yükleme ve boşaltma araçları edinimi 5- Depo ve antrepo edinimi 6- Malzeme işleme ekipman edinimi Müşteriler: Hisselerinin çoğunluğunun Malezyalı ortakların oluşturduğu şirketler Miktar: Azami %100 finansman, yalnız; - Yeni teknelerde sözleşme fiyatının %75’i - Kullanılmış teknelerde gerçek değerin %65’i Süre: Azami 10 yıl Ödemesiz Dönem: Azami 24 ay Mark-up: Aylık ödenmek üzere yıllık %0.8 Başlangıç Ödemesi: 1 ay başlangıçta ve 1 ay sonra Teminatlar: Senetler, sigortalar, müşterek kefalet ve diğer senetler AL-IJARAH THUMMA AL-BAI (AI TAB- İslamik Sınai Kira Satın Alması) Bu model finansmanda Banka, müşterisiyle anlaşarak, ödemeleri satın alma fiyatına eriştiğinde satın almak şartıyla varlıkları kiralar. 206 Banka, satın alma bedelinin %85’ine kadar finansmanını sağlayacak malı müşterisine devreder. Bu dönemin sonunda müşteri varlığı satın alır ve mülkiyeti müşteriye devredilir. Kiralama süresi, ödemesiz dönem de dahil olmak üzere azami 10 yıldır. İslam Bankası kurallarına göre satın alınabilecek sabit sermaye malları: Amaç ve Mallar: 1- Yeni ve ikinci el tekneler 2- Fabrika, makine ve ekipman 3- Denizcilikle ilgili faaliyetler 4- Liman altyapı ve destek hizmetleri edinimi 5- Yükleme, boşaltma araçları edinimi 6- Depo-antrepo edinimi 7- Malzeme işleme ekipman edinimi Müşteriler: Hisse çoğunluğu Malezyalı ortaklara ait şirketler Miktar: 1- Yeni teknelerde mukavele tutarının azami %75’i 2- İkinci el teknelerde reel değerinin azami %65’i 3-Denizcilikle ilgili faaliyetlerde satın alma tutarının azami %80’i 4-Fabrika, makine ve teçhizatta satın alma değerinin azami %85’i Süre: Azami 10 yıl Ödemesiz Süre: Azami 24 ay Mark-up: Yıllık %0.8 Teminat: 1- Finanse edilen malın takipsizliğinin beyanı 2- Müşterek kefiller 3-Borç senetleri 4-Diğer senetler Devletin Özel Önem Verdiği Yatırımlar: İmalat sanayi ve bu sanayide yer alan KOBİ’ler, ile denizcilik ve yeni teknolojiler konusunda ağırlıkla kamu fonlarının, Devletin desteklediği yatırımlara kullandırılmasına aracılık ediyor, bu yapısıyla Türkiye Kalkınma Bankası'na benzemektedir. 207 8. MALEZYA SINAÎ KALKINMA FİNANSMANI LİMİTED (MIDF–Malaysıan Industrıal Development Finance Berhad) 8.1. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited’in Tanıtımı 30 Mart 1960’ta kurulan MIDF, Malezya’nın ilk endüstriyel kalkınma finansman kurumudur. Amacı; orta ve uzun vadeli kredilerle, yeni sınai işletmelerinin yanında modernize edilen ve/veya tevsi edilen mevcut işletmelerin, sabit yatırımlarını finanse ederek Malezya’nın imalat sanayiini teşvik etmektir. 31 Aralık 2003 itibariyle MIDF’nin ödenmiş sermayesi 936.429.000 RM’dir.46 Aralık 1992’de MIDF, Kuala Lumpur Borsasına kote edilen ilk ve tek kalkınma finansmanı kurumu olmuştur. Özel sektör finansman kurumu olarak MIDF, ülkedeki imalat işlerinin başlatılması ve yürütülmesinde bilgi sahibi ve tecrübeli uzmanlarca idare edilip işletilmektedir. Deneyim ve uzmanlığını mali gücüyle birleştiren MIDF, Malezya’daki imalat sektörünün sabit varlıklarının finansmanını sağlayan lider kuruluştur. Kuruluşundan bu yana MIDF, 7.3 milyar RM üzerindeki bir tutarı, 5.900‘den fazla kredi işlemi ve finansal kiralama yoluyla, imalat sektöründeki kuruluşlara sağlamıştır. Yıllar içinde MIDF, ASEAN-Japon Kalkınma Fonu, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayii Teşvik Programı/OECF Fonu, Yeni Girişimciler Fonu, Bumiputera Endüstriyel Fonu ve Endüstriyel Düzenleme Fonu gibi özel kredi programları altındaki fonlardan, bu fonların idaresi ve dağıtımı için hükümetçe görevlendirilmiş kalkınma finansmanı kurumlarından biri olarak yararlanmıştır. Hükümetin, 1992’de küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesine daha yoğun yaklaşabilmek için lider kuruluşlar yaratma kararını takiben, MIDF Uluslararası Ticaret ve Endüstri Bakanlığının gözetiminde modernizasyon ve otomasyon programı çerçevesinde küçük ve orta ölçekli işletmelere ayrıcalıklı kredilerin yönlendirilmesinin idaresinde görevlendirilmiştir. 1997’deki ekonomik gerilemeyi takip eden yıllarda hükümet, Malezya Negara Bankası (Merkez Bankası) kanalıyla, küçük ve orta ölçekli firmalara, ulusal katma değeri arttırmak ve nakit sıkıntısı çeken faal işletmeleri desteklemek ve yardım etmek için ayrıcalıklı krediler verebilmek amacıyla fonlar yaratmıştır. MIDF bu fonlardan 46 Malezya para birimi Ringgit (RM): US$ 1= RM 3,799’dur. Buna göre ödenmiş sermayesi 246.493.550 RM’dir. 208 ikisinin idaresi için seçilmiştir; Küçük ve Orta Ölçekli Endüstriler Fonu (FSIM) (daha sonraları FSMI 2 olarak yeniden düzenlenmiştir) ve Küçük ve Orta Ölçekli Endüstrilerin Rehabilitasyonu Fonu (RFSM1). 1999 da hükümet Miyazawa Teşvikleri altında yardım aldığında, MIDF tekrar diğer 2 kalkınma finansmanı kuruluşu ile beraber, 300 milyon RM tutarında %6.25 faizli ayrıcalıklı bir fonun idare ve dağıtımı ile görevlendirilmiştir. Yıllar içinde MIDF, iştirakleri ve sağlam yatırımlarıyla çeşitli alanlarda bir grup olarak gelişmiştir. MIDF’nin iştirakleri arasında; halen ülkenin en geniş endüstri sitesi inşaat şirketi olan Malezya Endüstri Emlak Ltd. şirketi (Malaysian Industrial Estate Berhad), ülkede ilk halka açılan ve en geniş ortaklı firma hizmetleri şirketi olan Firma ve Müşavirlik Hizmetleri Şirketi (Corporate and consultancy services Sendirian Berhad), bir yatırım holding şirketi olan MIDF Yatırım Holding (MIDF Investment Holding), bir broker aracı şirketi olan MIDF Sisma Menkul Kıymetler Şirketi (MIDF Sisma Securities Snd. Bhd) ve bir portföy idaresi şirketi (MIDF Management Snd. Bhd.) bulunmaktadır. Hükümetin Aberdeen bankacılık Asset sektörünün birleştirilmesi ve konsolidasyonu talimatından sonra, Malezya Uluslararası Ticaret Bankası ve EON Bankası adlı iki iştirakini satmak zorunda kalmıştır. Satış Aralık 2000’de sonuçlandırılmıştır. Şubat 2003’te, Amanaha Sermaye Ortakları LTD.’in ( Amanaha Capital Partners Berhad-ACP) alımı tamamlanmıştır. ACP şimdi MIDF’nin bir iştirakidir. 8.2. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited’in (MIDF) Organizasyon Yapısı Malezya Sınaî Kalkınma Finans Limited Şirketi’nin Yönetim Kurulu 10 üyeden oluşmaktadır. Yönetim Kurulu üyeleri icracı ve icracı olmayan (bağımsız) diye aralarında ikiye ayrılmaktadır. İcracı üyelerden biri Yönetim Kurulu Başkanı, biri Başkan Yardımcısı, biri Grup Genel Müdürü, biri 30 iştirakten sorumlu Grup Finansman Genel Müdürü, biri Banka Operasyonları Genel Müdürü, bir 4 kişiden oluşan Banka Denetim ve Risk İzleme Komitesinden ve bir diğeri de 3 kişiden oluşan Atma ve Değerlendirme Komitesinden sorumludur. İcracı olmayan üyeler Yönetim Kurulu Toplantılarına katılmakla sorumludur. 209 Malezya Sınai Kalkınma Finansmanı Limited Şirketi Organizasyon Şeması Yönetim Kurulu Başkanı Yönetim Kurulu Üyesi (Atama ve Değ. Krl) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Grup Genel Müdürü (Yönetim Kurulu Üyesi) Denetim ve Risk İzleme Komitesi (Başkan+3 üye) Grup Finansman Genel Müdürü Yönetim Kurulu Üyesi Diğer 4 Yönetim Kurulu Üyesi Banka Operasyonları Genel Müdürü Yön.Krl. Üyesi Banka Operasyonları Genel Müdür Yardımcısı Genel Müdür Yardımcısı (Projeler) Genel Müdür Yardımcısı (Bankacılık İşlemleri) Proje Değerlendirme İnsan Kaynakları Krediler İdari İşler Finansal Kiralama Genel Müdür Yardımcısı Hukuk İşleri Genel Sekreterlik Hizmetleri Güvenlik ve Halkla İlişkiler 8.3. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited’in (MIDF) Amacı Şirketin kuruluşunun ana amacı, Malezya’daki sanayileşmenin geliştirilmesini hızlandırmaktır. 210 Bunu genellikle; - Bu tür işletmelerin kuruluşuna, tevsiine ve modernizasyonuna yardım ederek, - Bu tür işletmelere gerek ulusal gerek dışarıdan özel sermaye katılımını cesaretlendirip teşvik ederek, - Endüstriyel yatırımlarda özel mülkiyeti cesaretlendirip teşvik ederek ve sermaye piyasalarının genişlemesini teşvik ederek ve özellikle; - Ekipman, ağır ve hafif makine, diğer ilgili ekipman için uzun veya orta vadeli kredi, leasing veya sınai taksitle satın alma kolaylığı şeklinde finansman sağlayarak, - İdari, teknik ve yönetim hizmetleri sağlayarak, yapmaktadır. 8.4. MIDF Ürünleri ve Hizmetleri Sabit ve değişken faiz oranlı vadeli krediler; - Proje kredisi, - Makine kredisi, - Fabrika ipoteği kredisi, - İşletme sermayesi kredisi, - Öz kaynak kredisi. Sınai taksitle satın alma (IHP) ve finansal kiralama kolaylıkları; Makine ve ekipman edinimi için uygun görülen firmalara MIDF aynı zamanda leasing ve taksitle satış kredisi imkanı sağlamaktadır. İyi bir mali geçmişe sahip kurulu eski şirketler için de önceden onaylanmış IHP/leasing imkanları sunulmaktadır. MIDF makine/ekipman maliyetinin %90’nının finansmanını azami 5 yıllık bir geri ödeme vadesi ile temin etmektedir. İslamî esaslı mali hizmetler; - Acil satış sabit sermaye finansmanı/MIDF sabit sermaye finansmanı, 211 - Murabaha (faizsiz kaynak) işletme sermayesi finansmanı/MIDF işletme sermayesi finansmanı, - Taksitle satma (icarla alım) kolaylığı/MIDF sınai taksitle satın alma , - Kiralama (İcar)/ MIDF leasing, - Financing for Reverse İnvestment-İhracata yönelik faaliyet gösteren yerli firmalara yatırım yapılması, - Sermaye katılımı; MIDF aynı zamanda özel şirketlerin sermayelerine katılır. Bu normal, değiştirilebilir, itfa edilebilir ve öncelikli hisse senedi ve değiştirilebilir tahvil şekillerinde olabilmektedir. - Borsaya kote edilmiş şirketlerin tahvil ihraçları için garanti, özel borç senetleri ve kesin teminat mektubuna katılım; 8.5. MIDF’in Hizmet Verdiği Sektörlerin Kapsamı MIDF aşağıdaki sektörlere finansman yardımında bulunmaktadır: 1.İmalat: Tüm imalat sanayii türleri. 2.İmalat bağlantılı hizmetler sektörü: Depo, soğuk hava deposu, soğuk hava depolu nakliye, konteyner nakliyatı, çevre koruma programları ve atık su temizliği. 3.Diğer hizmetler sektörü: Eğitim hizmetleri, enformasyon teknolojisi hizmetleri ve sağlık hizmetleri. 4.Turizm: Turistler için konaklama, (otel, motel, dağ kulübesi) turizm tatil beldeleri, dağlık tatil beldeleri, tabii parklar, konulu parkların geliştirilmesi için finansman. 5.Altyapı sektörü: IPP Özel Enerji Üreticileri, su temini projeleri, liman hizmetleri, otoyol yapımı, hava ve kara ulaşımı projeleri 8.6. MIDF’in Kredileri MIDF, imalat, imalat sanayii bağlantılı hizmetler, alt yapı ve turizm sektörlerine geniş kapsamda imkanlarını; - Sabit faiz oranlı vadeli krediler - Değişken faiz oranlı vadeli krediler şeklinde sağlamaktadır. 212 Bunlar aşağıdaki şekillerde olabilir. 1. Proje kredisi: Bu orta ve uzun vadeli krediler, normalde 5-15 yıl vadede (uygun bir ödemesiz dönem dahil), fabrika sahası, binaların inşası ve makine ve ekipmanların satın alınmasını kapsayacak şekilde sabit sermaye mallarının ediniminin finansmanına yardımcı olmaktadır. MIDF sabit sermaye yatırımının %70’ine kadar olan kısmının finansmanını sağlamaktadır. 2. Makine kredisi: Makine ve ekipmanların finansmanına yardım için, MIDF, makinenin c.i.f maliyetinin %75’lik kısmına kadar ve yeni makineler için maksimum 5 yıla kadar vadede kredi vermektedir. Kullanılmış, ikinci el, yenilenmiş en fazla 5 yaşındaki makineler için finansman oranı maksimum %55’tir. 3. Fabrika ipoteği kredisi: Uygun modern fabrika sahası edinimi için, MIDF, fabrika ipoteği kredisi programı uygulamaktadır. Toprak, elektrik tesisatı, yangın tertibatı ve havalandırma gibi temel yapıları ile birlikte binaların toplam maliyeti, ödemesiz dönem dahil 15 yıla kadar uzun vadeli kolay geri ödemeli bu kredilerle karşılanabilmektedir. 50 yıllık kiralama süresi kalan kiralık arsa veya sahip olunan arsa üzerinde bulunan fabrikalar için re-finansmana müsaade edilmektedir. Fabrikanın bedelinin saptanması, MIDF tarafından onaylanmış bir ekspertizce yapılmalıdır. 4. İşletme sermayesi kredisi: İşletme sermayesi ihtiyacı içindir. Bu 6 ayı ödemesiz 3 yıl vadeli kredi şeklinde yapılandırılmıştır. 5. Öz kaynak kredisi: Seçici bazda verilmektedir. 8.6.1. MIDF’in Özel Kredi Programları Enformasyon ve İletişim Teknolojisi İçin Faizsiz veya Çok Düşük Faizle Verilen Uzun Vadeli Krediler (Soft loan for information and communications technology SLICT): Aynı zamanda Enformasyon Ve İletişim Teknolojisi Uyarlaması İçin Faizsiz Veya Çok Düşük Faizle Verilen Uzun Vadeli Kredi Programı olarak ta bilinir (Soft Loan Scheme for ICT Adoption). Enformasyon ve iletişim teknolojisi için faizsiz veya çok düşük faizle verilen uzun vadeli kredi programı, Ocak 2004’te KOBİ’lerin enformasyon ve iletişim teknolojisini kullanarak; rekabet güçlerini arttırmak, verimlilik ve üretkenliklerini geliştirmelerinin 213 yanında, kendi mühendislik dizayn becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak amacıyla başlatılmıştır. Program iki kategoriye ayrılmıştır. i. E-İmalat (ERP) ii. E-Dizayn Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme Kurumu (Small and Medium Industries Development Corporation-SMIDEC) kanalıyla Hükümetten gelen bu program altındaki fonlar sadece MIDF tarafından yönlendirilmektedir. 8.6.2. Seçim Kriterleri ve Ana Özellikler Seçilebilirlik: 1965 Firmalar Kanununa göre kurulmuş olan Malezya Anonim şirketlerinden; En az %60’ı Malezya öz kaynağına sahip, 150 kişiyi aşmayan, tam zamanlı çalışanı olan ve yıllık cirosu 25 milyon RM’yi geçmeyen, 2 yıldan daha az olmayacak şekilde işletmede olan ve yerel otoritelerce çıkarılan geçerli işletme lisansı olan şirketler seçilmektedir. Seçilebilir sektörler: - İmalat - İmalat bağlantılı hizmetler; 1. Kalibrasyon, elektroplak, makine, ısı yalıtımı, metal kalıp, dövme gibi mühendislik destek hizmetleri, 2. Ambar, ambalaj, uluslararası satın alma merkezi ve nakliyat gibi lojistik hizmetler, 3. Fabrika makine ve ekipmanlarının temini ve tamiri, 4. Yazılım geliştirilmesi, 5. Üretim hattının otomasyonu, 6. Dizayn ve paketleme hizmetleri. Kredi tutarı: Minimum 20.000 RM, maksimum 250.000 RM. 214 Finanse etmeye uygun konular: a. Mühendislik dizayn kapasitelerinin arttırılması (e-dizayn); i. İlgili mühendislik dizayn yazılımının satın alımı ör. Bilgisayar destekli dizayn computer aided design CAD), bilgisayar destekli imalat (computer aided manufacturing CAM), bilgisayar destekli mühendislik (computer aided engineering CAE) veya on-line mühendislik dizayn hizmetlerine üyelik ücreti/lisans ücreti. ii. İlgili bilgisayar donanımı satın alımı, bilgisayar parçası ve net-work ekipmanı, iii. İlgili eğitim masrafları. b. Şirket kaynak planlaması yazılımı (Enterprise Resource Planning ERP) veya benzer yazılımların (e-imalat) edinimi; i. ERP yazılımı satın alımı veya on-line ERP sistemine ilk yıl üyelik veya bilgisayarla bütünleşmiş imalat (Computer integrated manufacturing CIM), şirket kaynak idaresi (Enterprise resource management ERM), maddi kaynak planlaması (Material resource planning MRP), üretim zinciri idaresi (supply chain management SCM) ve müşteri ilişkileri idaresi (customer relations management CRM) gibi benzer yazılımlar, ii. Sistemin çalışması, müşteri isteğine uygun hale getirilmesi ve eğitimini içeren kuruluş ücretleri, iii. İlgili bilgisayar donanımı, parçaları ve net-work ekipmanı satın alımı. c. İlgili hizmetler ve eğitim programlarının maliyetleri ve ücretleri. Finansman oranı: Uygun görülen konuların maliyetlerinin %75’ine kadar. Kredi vadesi: 5 yıla kadar Faiz oranı: %3.0 (yıllık) Taahhüt komisyonu: yok ERP programı altında kredi için başvuracakların uygun bir IT personeli istihdam etmeleri gerekmektedir. Benzer şekilde, e-dizayn için başvuruda bulunacakların projeyi yürütmeden sorumlu olacak bir tasarımcıya sahip olmaları gerekmektedir. 215 8.6.3. MIDF’in İslamî Esaslı Mali Hizmetleri MIDF sabit sermaye finansmanı/Acil satış sabit sermaye finansmanı Uygun sektörler: 1.İmalat: Tüm imalat sanayii türleri. 2.İmalat bağlantılı hizmetler sektörü: Depo, soğuk hava deposu, soğuk hava depolu nakliye, konteyner nakliyatı, çevre koruma programları ve atık su temizliği. 3.Diğer hizmetler sektörü: Eğitim hizmetleri, enformasyon teknolojisi hizmetleri ve sağlık hizmetleri. 4.Turizm: Turistler için konaklama, ör. otel, motel, dağ kulübesi, turizm tatil beldeleri, dağlık tatil beldeleri, tabii parklar, konulu parkların geliştirilmesi için finansman, tur otobüsleri, karavanları. 5.Altyapı sektörü: IPP Özel Enerji Üreticileri, su temini projeleri, liman hizmetleri, otoyol, kara ve hava ulaşımı projeleri. Finanse edilecek uygun konular: Fabrika arsası, fabrika binası ve makine/ekipman ve bağlantılı sabit sermaye varlıkları. Finansman oranı: - Fabrika/yeni makinenin %80’ine kadar - 5 yıldan yaşlı olmayan kullanılmış makinenin %60’ına kadar Finansman süresi: - Ödemesiz dönem dahil fabrika/sabit varlıklar için 15 yıla kadar - Ödemesiz dönem dahil makineler için 7 yıla kadar. Kâr oranı: %7.75 yıllık sabit oran, aylık bakiye üzerinden hesaplanmaktadır. Başvuru Prosedürü ve Talep Edilen Bilgiler MIDF tarafından alınan tüm talepler tamamen gizli tutulur. Başvuru yapanlar projelerinin güvenilir olduğunu ve yapılacak işlerlerin muktedir ve yetkili bir idare altında olacağını ispatlayacak temel detaylı bilgileri vermekle yükümlüdürler. Başvuruyla birlikte, başvuran bir değerlendirme teminatını (talep edilen kredinin %0.5’i tutarında azami 25.000 RM) ödemesi gerekmektedir. Bu tutar kredi teklifinin kabulünden sonra ödemesiz dönem boyunca kullanılmak üzere borçlunun hesabına aktarılacaktır. 216 ödenecek faiz ödemelerinde Her başvuru, projenin dikkatle incelenmesinden sonra ele alınacaktır. Çoğu durumda MIDF personelince yerinde ekipman ve işlemlerin araştırılması için düzenlemeler yapılacaktır. MIDF’nin şirketin finanse edilebilirliğini değerlendirebilmek için proje hakkında yeterli temel bilgilere ihtiyacı vardır. Eğer başvuran, MIDF’nin projenin geçerliliğine ve yardımına uyguluğuna karar verebilmesi için gereken uygun bilgileri temin edemezse, başvurunun değerlendirilmesinde gecikmeler olacaktır. Verilmesi gereken bilgiler aşağıdadır: Başvuranın alt yapısı: İsim, adres, yasal durumu, işin ve organizasyonun tarihçesi, sermaye yapısı dahil firma bilgileri. Şirket ve İdari Bilgiler: Şirketin yapısı ve idari kuruluşunun detayları, ana ortakları, müdür, idareciler ve diğer anahtar personel isimleri ve biyografileri. Proje tanımı: Finanse edilecek projenin tanımı, var olan veya önerilen fabrika, üretim ve kapasiteler, işgücü, hammadde ve diğer zorunlu gereksinimler. Proje maliyeti ve finansman gereksinimi: Önerilen finansman imkanları dahil, toprak, bina, alt yapı, makine, yardımcı yapılar, kuruluş ve işletme öncesi masraflar ve işletme sermayesi gibi temel başlıklar altında projenin tahmini maliyeti. Pazar araştırması: Mevcut ve geleceğe dönük talep değerlendirilmesi, fiyatlar, rekabet koşulları, mevcut ve/veya önerilen dağıtım pazarlama sistemi dahil olacak şekilde pazar araştırması. İşletme planı ve karlılık: Beklenen satışlar, satış fiyatları, imalat maliyetleri ve genel giderler dahil planlanan işletme planı ve tahmini karlılığı. Diğer bilgiler: Şirketin kuruluş senedi ve ortaklık sözleşmesi suretleri, imalat lisansları, Hükümet yetkililerinden alınan ilgili onaylar, ortak girişim, teknik yardım ve kar payı, temettü anlaşmaları, son üç yılın mali hesapları (eğer firma üç yıldan daha fazla işletiliyorsa Ticaret Siciline gönderilen 24&49 formları) gibi evraklar. MIDF’ye Finansman Başvurusu Başvuru formalarına internet üzerinden online olarak ulaşılabilmektedir. Bunlar ön başvurular olup, finansman başvurusu ile ilgili daha fazla bilgi için yetkililerle görüşülmesi gerekmektedir. 217 TABLO: MIDF Kredi Geri Ödeme Planı Program tipi Faiz oranı SLSME %4.00 yıllık yıllık bakiye %5.00 yıllık aylık bakiye %6.25 yıllık aylık bakiye %6.50 yıllık aylık bakiye %7.00 yıllık aylık bakiye %5.00 yıllık aylık bakiye FSMI2 JBIC/FSMI AJDF/JBIC SMIPP/JPIC NEF(sermaye ortaklığı şirketleribumiputera) için Kredi tutarı 500.000 RM Vade:3 yıl Vade:5 yıl Vade:7 yıl Aylık ödeme(RM) Aylık ödeme(RM) Aylık ödeme(RM) 15.014,52 9.359,46 6.942,07 14.985,45 - - 15.267,67 9.724,63 7.364,35 15.324,50 9.783,07 7.424,72 15.438.55 9.900,60 7.546,34 14.985,45 9.435,62 7.066,95 Not: 1) SLSME: Küçük ve Orta Ölçekli Şirketler İçin Faizsiz veya Düşük Faizli Uzun Vadeli Kredi-Soft Loan For Small And Medium Enterprises 2) FSMI 2: Küçük Ve Orta Ölçekli Sanayiiler için Fon-Fund for Small And Medium Scale Industries 3) JBIC/FSMI: Uluslar arası işbirliği için Japon Bankası/ Küçük Ve Orta Ölçekli Sanayiiler için FonJapan Bank for International Cooperation/ Fund for Small And Medium ScaleIndustries 4) AJDF/JBIC:ASEAN Japon Kalkınma Fonu/JBIC- ASEAN Japan Development Fund/JBIC 5) SMIPP/JBIC: Küçük Ve Orta Ölçekli Sanayiiler için promosyon programı fonu/JBIC- Small And Medium ScaleIndustry Promotion Program Fund/JBIC 6) NEF2: Yeni Girişimciler Fonu 2-New Entrepreneurs Fund 2 8.7. Malezya Sınai Kalkınma Finansmanı Ltd.’ye Sıkça Sorulan Sorular 1. İşletme sermayesi imkanı sağlıyor musunuz? Özellikle yeni yatırımların ve devam etmekte olan imalat sektöründeki işletmelerin sabit sermaye finansmanı için, vadeli krediler veya finansal kiralama (leasing) ve sınai taksitle satın alma (IHP-Industrial hire purchase) kolaylıkları şeklinde finansman ürünleri sunmaktayız. Ancak, bazı durumlarda, Küçük ve Orta Ölçekli Endüstriler İçin Uluslararası Ortaklık Fonu İçin Japon Bankası (JBIC/FSMI- Japan Bank for International Cooperation Fund for Small And Medium Scale Industries ) ve Küçük ve Orta Endüstriler 2. Fonu (FSMI 2- Fund For Small And Medium Industries) gibi çeşitli Hükümete ait özel kredi programları altında, sabit sermaye finansmanı için vadeli kredi paketi ile birlikte işletme sermayesi imkanı sağlanmaktadır. 2. İşletme sermayesi kredisi açık kredi kolaylığı gibi döner kredi şeklinde midir? İşletme sermayesi finansmanı açık krediye benzemez zira döndürülmez. Esas olarak, 6 aya kadar geri ödemesiz dönemi olan ve 3 yıla kadar aylık ödemeler şeklinde geri ödemeli, vadeli işletme sermayesi kredisidir. 218 3. Kullanılmış, yenilenmiş, ikinci el makine finanse ediyor musunuz? Evet, ancak finansmanın yüzdesi ve kredinin vadesi makinenin yaşına ve durumuna ve aynı zamanda borçlunun borçlarını ödeme siciline bağlıdır. Çoğu durumda, MIDF, en fazla 5 yıllık kullanılmış makinenin, maliyetinin %60 kadarını finanse etmeyi düşünebilmektedir. 4. Toprak alımını finanse ediyor musunuz? Hayır, ancak fabrika inşaatı ile birlikte toprağı bir paket altında finanse etmeyi düşünebiliriz. 5. Yeniden finansman kolaylığı sağlıyor musunuz? Hayır. 6. İşletme öncesi masraflarını finanse edebilir misiniz? Hayır, sabit yatırım masrafları üzerinde uzmanlaşmaktayız- örneğin fabrika ve makine ve diğer ilgili ekipman ve fabrika inşaatı. 7. Hizmet sektörünü finanse edebilir misiniz? İmalattan başka MIDF, turizm, altyapı sektörleri yanısıra, imalat sektörü ile ilgili hizmetler sektörünün finansmanını da sağlamaktadır (ambar, nakliye, çevre koruma programı gibi). Özellikle, uzmanlaşmış hizmet merkezleri ve lojistik hizmetleri ile ısı yalıtımı, elektro kaplama vs. gibi konularda mühendislik destek hizmetleri için MIDF finansman sağlamaktadır. 8. Hazır yapılmış fabrika binasını satın almam için finansman sağlayabilir miyim ve finansmanın yüzdesi ve kredinin vadesi nedir? Evet, MIDF hazır yapılmış fabrika binasını finanse edebilir. Finansman yüzdesi %80’ne kadar olabilirken, vadesi fabrikanın yerine bağlı olarak 15 yıla kadar olabilir. 9. Kredini teminatı ne olacaktır? Çoğu durumda, MIDF makine ve ekipman ve benzerleri gibi sabit yatırım varlıkları üzerinden senet alacaktır. Tüm krediler ortakların/yöneticilerin teminatları ile desteklenmelidir. Sadece işletme sermayesi kredisinde, MIDF, gayri menkul veya mevduat üzerinden rehin gibi ek teminat talep edecektir. 10. Krediden alınan faizin cinsi nedir? Özel kredi planları altında, faiz vade boyunca sabittir. Ancak, MIDF’nin kendi kaynaklarından sağladığı kredilerde oran, kredinin büyüklüğüne ve vadesine bağlı olarak ya sabit veya değişken olabilir. 11. Onaylanabilecek finansman oranı en fazla ne olabilir? Normalde makine kredilerinde %70-75 ve fabrika-ipotek veya proje kredisi (yani-makine ve fabrika 219 inşaatı kombinasyonu) finansmanında %80’e kadardır. Finansal kiralama/IHP kolaylıklarında, yeni ekipmanlar için finansman oranı %90’a kadar ve kullanılmış/yenilenmiş ekipmanlarda %60’a kadardır. 12. Herhangi bir işlem ücreti alıyor musunuz? Eğer alıyorsanız ne zaman ödemem lazım? Evet, işlem ücreti MIDF’de ifade edildiği şekliyle onaylanma ücreti hesabı alınmaktadır. Azami 25.000 RM’ye kadar, her başvurulan 1.000 RM’lik kredi için 5 RM’lik onaylama ücreti hesabı alınmaktadır. Bu onaylama ücreti hesabı, resmi kredi başvurusunun yapıldığı anda ödenmelidir. Bu hesabın nasıl muamele gördüğü aşağıdadır: - Eğer bizim kredi teklifimizi kabul ederseniz, kabul ettiğiniz zaman tutar hesabınıza yatırılacak ve yapacağınız faiz ödemesinin bir kısmına karşılık olacaktır. - Eğer MIDF başvurunuzu ret ederse, tüm tutar size geri ödenecektir. - Eğer kredi teklifimizi ret ederseniz, tazmin hakkımız doğar ve tüm tutarı alı koyarız. - Eğer başvurunuzu geri alırsanız veya başvurunuzu değerlendirebilmemiz için gerekli bilgileri veremezseniz, tazmin hakkımız doğar ve tüm tutarı alıkoyarız. 13. Taahhüt komisyonu alıyor musunuz? Çeşitli özel Hükümet kredi programları altında taahhüt komisyonu alınmamaktadır. Ancak, MIDF normal fonlarında, onaylanmış ancak kullanılmamış tutarlar üzerinden %1 taahhüt komisyonu alınmaktadır. 14. Kredi işlemleri ne kadar zaman alır? Başvuran, kredi işlemleri için gerekli tüm belge ve bilgiyi sunması halinde kredi başvurusunun onaylanması en az bir aylık bir süre alır. 15. Kredi işlemleri nerede yapılır? Kuala Lumpur’daki genel merkezimizde kredi işlemleri yapılmaktadır. Ancak, kredi başvuruları Penan, Johar Bahne, Ipoh, Kuantas, Kota Bhanu, Luching ve Kota Kinabatu’daki 7 temsilciliğimize de verilebilir ve işlem görebilir. 16. Kredi teklifi borçlu tarafından kabul edildiğinde ne olacaktır? Kredi teklifinin kabulü ile MIDF krediyi teminat altına almak için gerekli yasal dokümanları hazırlaması gerekli için işlemleri yapmaya görevlendirecektir. 220 hukuk müşavirlerinden birini 17. Hukuki masraflar için ne kadar ödemem gerekiyor? Hukuki masraflar aşağıdaki gibidir: i . İlk 100.000 RM için %1 ii. Takip eden tutardan 5 milyon RM kadar %0.5 iii. 5 milyon RM ve üstü için %0.25 iv. Pul masrafı %0.5 Ücret ana doküman (kredi tutarı) üzerinden alınır. Takip eden evraklar için, her bir evrak için ücret 10.00 RM’dir. Vergi %5’tir. Yukarıda açıklanan ücretler, Baro heyetinin tavsiye ettiği ücret yapısı temel alınarak MIDF’nin hukuk müşavirleri tarafından alınırlar. 18. MDIF kredi koşulları hakkında bilgi sağlar mı? Evet, borçlu tarafından talep edildikçe. 19. Kredi başvurusu için özellikle gereken temel bilgiler nelerdir? En azından, firmanın (firmanın tüzel kişiliği ve idari yapısı bilgileri dahil) temel yapısına ait bilgilere, proje tanımı, proje maliyeti ve finansman ihtiyacı, pazar araştırması ve son üç yıllık denetlenmiş bilançolara ihtiyacımız vardır. 20. Kredinin kullanımını ne zaman talep edebiliriz? Kredi evrakları tamamlandığı, yani anlaşmanın imzalanıp, ilgili teminatların ve harçların alındığı, avukatlarca her şeyin kredi teklifimizde belirlendiği şekilde kullanım öncesi koşullara uygun ve düzende olduğunu teyit etmelerinden sonra, kredi kullanım talebini gönderebilirsiniz. Hukuki evraklar normalde bir aydan iki aya kadar bir sürede tamamlanırlar. 21. Kendi hukuk müşavirlerimizin hizmetlerinden yararlanabilir miyiz? Hayır, fakat hukuki evrakları çabuklaştıracak deneyimli hukuk müşavirlerimiz vardır. 22. Tavsiye edeceğiniz makine üreticileri listeniz var mı? Hayır, fakat MIDF normalde satıştan sonra alıcıya iyi hizmet veren ve sağlam geçmişi olan makine üreticilerini tercih etmektedir. 23. Finanse edilebilecek makinenin ithali/satın alınması için bankaya/makine üreticisine taahhüt mektubu verebilir misiniz? Evet, ancak sadece kredi teklifimizin kabulünden sonra şartlı taahhüt mektubu verebiliriz. 221 8.8. Çıkarılan Sonuçlar MIDF 1960 yılında Malezya imalat sanayiinde yer alan mevcut firmaların modernizasyon ve tevsii yatırımları ile yeni firmaların sabit yatırımlarını uzun vadeli finansman sağlayarak desteklemek amacıyla kurulmuş, özel bir finansman kuruluşudur. 90’lar boyunca KOBİ’lere yönelik hükümet politikalarına uygun olarak kaynaklarını geliştirmiştir. Ayrıca zamanla faaliyet alanına; imalatı destekleyen hizmet sektörleri (soğuk hava depoları, depolama, konteynır taşımacılığı, çevre yatırımları, eğitim, bilgi teknolojileri), turizm, altyapı yatırımları (liman hizmetleri, otoban, hava ve yer ulaşım yatırımları) dahil olmuştur. 1999 verilerine göre kredilerin yüzde 65’i imalat, yüzde 19’u hizmetler sektöründe yoğunlaşmıştır. Özel yatırımların sermayelerine de iştirak edebilmektedir ve finansal kiralama hizmeti de vermektedir. Proje kredileri 5-15 yıl vadeli olup sabit yatırımların yüzde 75’ine kadar finansman sağlayabilmektedir. Ayrıca 2. el makine teçhizatı da kredilendirmekte ancak bu durumda vade 5 yılı geçemeyip finansman oranı da yüzde 55’de kalmaktadır. İşletme kredileri 6 ay ödemesiz dönem dahil 3 yıldır. Ayrıca, modern fabrika binalarının yapılması/satın alınması için yangın tertibatı, elektrik ve havalandırma sistemleri gibi donanımlar da dahil olmak üzere toplam maliyetinin yüzde vadeye kadar ipotek kredisi de verebilmekte, yapabilmektedir. 222 bu 80’ine kadar 15 yıl konuda refinansman 9. GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ KALKINMA BANKASI (The Development Bank Of Southern Africa, DBSA) 9.1. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası’nın (DBSA) Tanıtımı Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası (DBSA) Güney Afrika’nın ilk altyapı geliştirme finansman kurumudur. DBSA yoksulluk, adaletsizlik ve bağımlılıktan uzak yetkili ve entegre bir güney Afrika bölgesini hedeflemektedir. Bu hedefe dönük olarak, DBSA güney Afrika’da sosyoekonomik kalkınma ve ekonomik entegrasyon için ve Sahranın daha geniş Afrika bölgesine dönük stratejik bir kalkınma ortağı olmak için bir lider değişim aracı olmaya çabalamaktadır. Güney Afrika Cumhuriyeti hükümeti tarafından 1983 yılında kurulan DBSA Güney Afrika’da mevcut beş kalkınma finansman kurumundan birisidir. 31 Mart 2004 itibariyle ödenmiş sermayesi 200 milyon R (Rand, 1 Rand = 6,3 ABD $’ıdır. Buna göre sermayesi 31.746.032 $). Ayrıca her yıl 3.792.344.000 R (Bugünkü kurdan 601.959.365 $) daimi hükümetin finansman temini vardır. DBSA’ya fiziki, sosyal ve ekonomik altyapıyı finanse ederek bölgede sürdürülebilir sosyo-ekonomik kalkınmaya ivme kazandırma görevi verilmiştir. Bunu yaparken, DBSA insan kaynağının gelişmesini ve kurumsal kapasite yaratılmasına katılmakta ve desteklemektedir. Güney Afrika’daki insanların hayat kalitesinin iyileştirilmesinde onların sosyal, ekonomik ve çevresel ihtiyaçlarına çabaları yönlendirmek için kesin ve açık olarak belirtilmiş programları ve projeleri DBSA finanse etmekte ve desteklemektedir. Banka sürdürülebilir kalkınma prensiplerine bağlı kalmaktadır. Bankada son zamanlardaki dönüşüm ile yalnızca kalkınma finansmanı üzerinde yoğunlaşmaktan uzaklaşan ve finansör, danışman ve ortak olarak üçlü bir role sahip en önemli bir ulusal kalkınma kurumu haline gelmiştir. 9.2. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası’nın (DBSA) Organizasyon Yapısı Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası’nın (DBSA) kuruluş kanununa göre, Bankanın Yönetim Kurulu üye sayısı hiçbir zaman 10’dan az 15’den fazla olamaz. 223 Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası Organizasyon Şeması Yönetim Kurulu Afrika Ortaklıkları Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı Kurumsal Sekreterya Kalkınma Fonu Kurumsal Strateji İç Denetim CEO Ofis Müdürü Kurumsal Finansman ve İdare Bilgi Yönetimi Özel Sek. ve Uluslararası Yatırımlar Güney Afrika İşlemleri Stratejik Girişimler Sözleşmeler İdaresi Bilişim Geliştirme Kurumsal Finansman Eastern Cape Temsilciler Finansal Yönetim Bilişim Teknolojisi Hukuk İşleri Çalışanlar Arasında Ayrımcılığı Önleme İnsan Kaynakları Uluslararası Finansman Proje Finansmanı: Güney Afrika Faaliyet Değerlendirme Levazım ve Hizmetler İdaresi Politika Risk Yönetimi Borsa Üyeleri Gauteng, Free State ve North West Limpopo Mpumalanga ve KwaZuluNatal İşlemler ve Kredi İdaresi Yapısal Finansman Western ve Northern Cape Eğitim Çalışanların Performansını Değerlendirme 224 Yenilik İdaresi Kurumsal İletişim ve Pazarlama Stratejik Projeler Proje Ofisi Pazarlama Hazine Sermaye Piyasaları ve Finans İşlemleri Hazine İşlemleri Boşalma nedeniyle yönetim kurulu üye sayısı 10’un altına düşebilir, bu durumda boş üyelikler Maliye Bakanı veya ilgili hissedarlar tarafından yapılan atamayla dolduruluncaya kadar, geriye kalan Yönetim Kurulu üyeleri Bankanın faaliyetlerini yönetir. Halen DBSA’nın hissedar temsilcileri tarafından atanan 14 üyesi vardır. Yönetim Kurulu icracı değildir ve üyelerin dokuzu bağımsız üyelerdir. Yönetim kurulu üyesi olan Genel Müdür icra (yürütme) yetkisine sahip tek üyedir. Güney Afrika Maliye Bakanı hissedarların temsilcisi olarak hareket etmektedir. DBSA nispeten yatay bir organizasyon yapısına sahiptir. Banka’da üç seviyeli bir yönetim yapısı vardır: Yönetim Kurulu Başkanı-Genel Müdür aynı zamanda Genel Koordinatör, icra kurulu, ve birim müdürlükleri. 6 organizasyona ait her grubun kendi birimleri vardır. İcra Kurulu Genel Koordinatör (Bankanın Genel Müdürü), Kalkınma Fonu Başkanı/Yöneticisi ve Bankanın operasyonel gruplarından sorumlu yöneticilerinden oluşmaktadır. Bankanın altı grubu Hazine, Güney Afrika İşleri, Özel sektör ve Uluslararası Yatırımlar, Bilgi Yönetimi, Kurumsal Finansman ve İdari ve Stratejik Girişimlerdir. 9.3. DBSA’nın Görevi ve Sorumluluk Alanı Banka Güney Afrika Devleti tarafından 1983 yılında kurulmuş bir kalkınma finans kurumudur ve tamamı kamu mülkiyetindedir. Bankanın düşüncesi (vizyonu); fakirlikten, bağımlılıktan ve eşitsizlikten kurtulmuş entegre ve güçlü bir Güney Afrika bölgesi yaratılmasıdır. Buna yönelik olarak banka, Güney Afrika’da sosyo-ekonomik kalkınma ve ekonomik entegrasyonun lider kurumu, Sahra güneyi geniş Afrika bölgesinde ise stratejik kalkınma ortağı olmayı hedeflemektedir. Bankanın görevi ve amacı : - Sosyal, ekonomik ve kurumsal altyapının finansmanı, - Finansal, teknik ve kurumsal danışmanlık hizmeti sağlama, - Özel sektörün gelişimi için katalizör görevi. Faaliyetlerinin Coğrafi Alanı : Banka, Güney Afrika Kalkınma Topluluğu’nu (SADC) oluşturan 14 ülkede faaliyet göstermektedir. Faaliyet alanını şu şekilde yapmıştır: 225 • Gauteng, Free State ve North West • KwaZulu-Natal ve Mpumalanga • Western ve Northern Cape • Eastern Cape • Limpopo • Uluslararası Finans (Angola, Bostvana, Kongo, Lesotho, Malavi, Mozambik, Namibya, Şeyseller, Mauritius, Swaziland, Tanzanya, Zambiya, Zimbabve) 9.4. Bankanın Üçlü Rolü (Faaliyetleri) 1. Yatırım Desteği : Kuruluşundan beri (20 yılda) Banka 28,8 milyar Raund ( yaklaşık 3,7 milyar USD) kredi ve iştirak onaylamış, 25,7 milyar R kullandırmıştır. Ayrıca 275 milyon R değerinde garanti vermiştir. 2003 yılı sonu itibariyle toplam 366 müşteri sayısına ulaşmıştır. 2. Danışmanlık ve Teknik Destek : Banka kuruluşundan beri 124,5 milyon R hibe onaylamıştır. Hibe yanında Bankanın bilgi desteği ve kurum hizmeti içeren danışmanlık rolü de vardır. Banka müşterilerine ve kalkınma kuruluşlarına destek amacıyla bilgi ve politika üretmektedir. Örneğin 2003 yılında: - Yerel ekonomileri düzenleme çalışmasında, İller ve Yerel Yönetimler Bakanlığına yardımcı olmuştur. - Milli Hazinenin geliştirdiği Belediyeler Finansman Yönetimi konusundaki çalışmasına yardımcı olmak için Banka 13 adet sosyo-ekonomik veri derlemiştir. - Sulama şebekelerini Su İşleri ve Ormancılık Bakanlığından yerel belediyelere devri konusundaki bir politika taslığına yardım etmiştir. - Eyalet kalkınma stratejisi ve bir eyalet kalkınma kurumu oluşturmada Northern Cape Eyaleti Ekonomik İşler ve Turizm Bakanlığına stratejik danışmanlık sağlamıştır. - Kurum Hizmetleri : Banka halen yaklaşık 500 milyon R tutarında 22 kurum projesine sahiptir. Bu projelerin dağılımı şöyledir: - Ortak Girişimler 226 - Bağımsız müteahhit İşleri - Sözleşmeler yönetimi Kümülatif hibe onaylarının sektörel dağılımı: i. Alt yapı projeleri (Kurumsal kapasite yaratma) %52 ii. Politika ve planlama %21 iii. Diğer %27 3. İştirak Banka kalkınma faaliyetlerinin başarısı için Ortaklık rolüne önem vermektedir. Geniş bir kalkınma yatırımcıları yelpazesinden ortaklar seçebilir: merkezi devlet, belediyeler, eyalet yönetimleri, özel sektör, kurumlar, kalkınma ajansları, kamu kökenli örgütler ve sivil toplum kuruluşları. 9.5. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası’nın (DBSA) Finansal Yapısı Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası, kendi finansmanını kendisi bulan bir kurumdur ve fonlarını yerel ve uluslararası sermaye piyasalarından, ulusal ve global kalkınma kurumlarından ve iç kaynaklarından sağlar. Bankanın özkaynak yapısı içinde 4,8 milyar R kayıtlı sermayesi (artırılabilir) vardır. Bankanın notları: Fitch AAA - ulusal oran Moody’s Baa2 – uluslararası oran S+P BBB - uluslararası oran TABLO: Bankanın Seçilmiş Göstergeleri Seçilmiş Göstergeler Projelerin T. Yatırım Tutarı a) Güney Afrika b) Diğer SADC ülkeleri Toplam Banka Katkısı (Onay) Banka Dışı Katkı / TYT (%) Kullandırım a) Güney Afrika b) Diğer SADC ülkeleri T İşletme Sermayesi Maliyeti T. İşl. Serm. / T. Yat. Tut. (%) Toplam Çalışan (yıl sonu) Personel Başına Katkı ** 2003/04 5.535 3.929 1.606 3.348 65,3 2.729 2.315 414 382,3 11,5 489 5,6 2002/03 13.775 10.278 3.497 3.833 72,2 3.661 2.903 758 286,9 7,5 470 7,8 *SADC : Güney Afrika Kalkınma Ülkeleri (14 ülke) **Ortalama çalışan / T. Kredi kullandırım 227 (Milyon Rand) (1$ = 6,3 R) 2001/02 2000/01 1999/200 13.484 13.897 5.607 8.477 3.106 3.648 5.007 10.791 1.959 3.151 2.217 2.040 76,6 84,0 63,6 1.781 1.622 1.702 1.101 1.139 1.286 680 483 416 255,0 232,1 1181,3 8,1 10,5 8,9 430 430 431 4,1 3,8 4,0 TABLO: Bankanın Finansal Performansı (Milyon Rand) (1$ = 7,8 R) 2001/02 2000/01 1999/2000 2003/04 2002/03 1.446 1.872 663 1.101 763 1.651 1.686 597 967 1.284 920 1.505 579 1.105 593 969 1.465 577 1.151 632 797 1.333 519 950 414 1.913 5.723 15.853 216 23.684 200 11.197 11.736 751 23.684 1.306 5.107 14.296 210 20.919 200 10.231 9.971 717 20.919 1.376 3.253 12.004 2.010 18.643 200 8.898 8.341 1.404 18.643 1.092 3.253 12.306 1.104 17.755 200 8.328 7.521 1.906 17.755 1.268 3.253 10.798 672 15.991 220 7.479 7.836 676 15.991 6,8 3,2 26,4 2,3 72,0 105,9 8,1 0,8 47,3 74,1 11,0 6,6 3,1 12,5 6,1 17,4 2,4 72,4 98,3 6,2 1,0 48,9 69,7 13,5 6,1 2,3 6,7 3,2 27,7 1,8 75,0 95,5 7,4 1,1 47,7 69,5 12,8 7,5 3,6 8,0 3,7 24,0 1,8 68,5 90,3 6,2 1,1 46,9 61,1 11,7 7,3 3,7 5,9 2,6 22,7 2,0 69,9 104,8 7,9 1,3 46,8 72,6 13,0 7,3 3,6 Finansal Sonuçlar Gelir (provizyonlar hariç) Faiz Gelirleri (kalkınma faaliyetl.) Yatırım Faiz Gelirleri Faiz Ödemeleri Net Kar Finansal Durum Nakit ve Nakit Benzerleri Menkul Kıymet (devlet tahvilleri) Kalkınma Faal. Kredileri Diğer Aktifler TOPLAM AKTİFLER Ödenmiş Sermaye Toplam Sermaye ve Yedekler Finansal ( orta ve uzun v.) Borçlar Diğer Borçlar TOPLAM PASİFLER Finansal Oranlar Özkaynak Karlılığı (%) T. Aktif Karlılığı (%) Faaliyet Giderler / Gelirler Faiz Dönüş Hızı (Faiz gel / gid.) Özkaynaklar / Krediler (%) Uzun Vadeli Borçl./Özkaynakl (%) Hazır Değerler / T. Akttifler (%) Ödenmiş Sermaye / T. Aktifler (%) Özkaynaklar / T. Aktifler Finansal Borçlar/Kalkınma Krd. % Kalkınma Krd. Ort. Faiz Yükü (%) Donuk Krediler / Kalkınma Krd. % Tahsili Mümkün Olm. Krd/Krd % *Kalkınma Faaliyetleri: Kalkınma Kredileri+Kalkınma Yatırımları 9.6. Bankanın Ürün ve Hizmetleri DBSA üstlendiği ÜÇLÜ rolünü (Finansör, Danışman ve İştirakçilik) gerçekleştirmek için müşterilerine çeşitli ürün ve hizmetler sunmaktadır: - Kredi ürün ve hizmetleri - Teknik destek - Danışmanlık hizmetleri - Kurumsal (agency) hizmetler 9.6.1. DBSA’nın Kredi Ürün ve Hizmetleri DBSA kamu ve özel kuruluşlara geniş bir finansal ürün yelpazesi sunar. Bankanın finansal ürünlerine etkili bir ihtiyaç duymayan projelerin finansmanı ile banka ilgilenmez. Bankanın finansman rolü, özel sektör altyapı yatırımlarını desteklemede bir katalizör rolü oynama ihtiyacı olarak tanımlanabilir. 228 Banka müşterilerine şu alanlarda gelişmiş hizmet sunar : Altyapı yatırımlarına düşük faizli direk kredi olanağı bulma; Altyapı yatırımlarında, uygun ise, hisse alma; Yatırım riskini azaltarak özel sektörü desteklemek için, uygun durumlarda, garanti vermek; Konut, sağlık, eğitim ve altyapı yatırımlarında köprü kredi olanağı sağlama; Özel sektör, devlet ve diğer kurumlarla yakın işbirliği içinde, yatırımların neticesi ve getirileri gibi paket riskler için ticari banka hizmeti verme. Bu ürünler her bir proje için özel olarak belirlenir. Bu yaklaşım müşteri ihtiyaçlarına cevap vermede bankanın esnekliğini artırır. 9.6.2. DBSA’nın Teknik Desteği (Yardım) Teknik destek banka kadrosu (uzmanları ) tarafından sağlanır, ve uygun ise kamu sektörü müşterilerine diğer kurumlardan finansal ve teknik yardım sağlanmasına yardımcı olur. Teknik Desteğin diğer amacı, altyapı geliştirmede müşterilerin kaynaklara ulaşma kapasitelerinin artırılmasına için programlar yapmaktır. DBSA teknik desteği geniş kamu kesimi müşterilerine açıktır. Banka her şeye kendisi girme niyetinde değildir. Özel sektör kurumlarının Müşterilere daha iyi hizmet vereceği durumlarda, DBSA müşterileri uygun profesyonel yardım almalarına yönlendirir. Teknik destek ücreti konusunda, projelerin özel ihtiyaçları dikkate alınarak, esnek bir yaklaşım uygulanmaktadır. Ücret normal olarak profesyonel hizmetler için alınmaktadır. Potansiyel teknik destek alanları: Projelerin hazırlanması ve finansmanı konusunda danışmanlık, Müşterilerin alacağı uzmanlık ve danışmanlıklar için ihale şartnamesi hazırlama , Proje hazırlama, değerlendirme ve yürütülmesinde işgücü temini ve tüketici araştırması, Özel sektörden teklif alma için dokümanların hazırlanması, Özel sektör ile ön görüşmelere yardımcı olmak, Tekliflerin değerlendirilmesine yardımcı olmak, Özel sektör ile yapılan Sözleşmelere yardımcı olmak 229 Bazı durumlarda Bankanın teknik destek verdiği bir proje için, projenin finansmanı rolü de talep edilmektedir. Bu ikili görev nedeniyle bir çelişki doğabilmektedir. Her şeye rağmen bu durum Banka Yönetimi tarafından hazırlanmış olan açık el kitapları sayesinde çözüme ulaştırılmaktadır. Ancak banka hiçbir zaman aynı anda hem teklif ve ihalelerde hakem hem de potansiyel finansör olmayacaktır. Eğer bir müşteri hakemlik sürecine Bankanın doğrudan katılmasını talep etmiş ise, banka finansman sağlamaktan imtina edecektir. Aynı şekilde, eğer Bankanın bir proje için finansman sağlama olasılığı var ise, Banka ihale ve teklifleri değerlendirme hakemliğinde yer almayacaktır. Teknik Destek özel sektörün kalkınma programlarına iştiraki ve desteği için de kullanılmaktadır. Teknik Destek üç durumda olabilir; finansal olanaklar, teknik eksperlik, alternatif ve tamamlayıcı kaynaklara ulaşım. Banka aynı zamanda Hazırlık Desteği de verir, yani Banka tarafından değerlendirilecek bir projenin hazırlık ve planlama aşamasında müşterilere bir kredi önerebilir. DBSA Güney Operasyonları Birimi DBSA Kalkınma Fonu’nun aşağıdaki destek enstrümanlarını da teklif ve idare eder: Mevcut ve potansiyel müşterilere kapasite artırma için teknik destek yardımları sağlar, böylece altyapı yatırımlarının kalkınma etkisi maksimize olur, ve işbirliği, eyalet ve sektörler arası kalkınma bilgilerinin analizi ve yorumu desteklenir. İç ve dış uzmanların bilgilerini, belediyelerin ve toplulukların doğrudan kullanımı için yönlendirme. Ayrıcalık ve teşvik sağlama. 9.6.3. DBSA’nın Danışmanlık Hizmetleri Banka, proje timleri, analist ve uzmanları (politik, bölgesel, hukuki, mali ve değerlendirme) vasıtasıyla müşterilerine kapsamlı bir danışmanlık, avukatlık ve değerlendirme hizmetleri sunar. Bankanın danışmanlık ve hukuksal hizmetleri geniş bir kategoride sınıflanabilir, aşağıda bazı örnekler verilmiştir: Kalkınma danışmanlık alanları; enerji, bilgi iletim ve teknolojileri, taşımacılık, su ve sulama, sosyal altyapı, şehir planlama ve konut, kurumsal yapılanma, politika, 230 turizm ve ilgili endüstriler, imalat, toptan ve perakende ticaret, madencilik, bilgi analizi ve tavsiye, kırsal alan ve tarım. Bilgi Paylaşımı ve Eksperlik alanları; politika geliştirme, stratejik ve operasyonel analiz, ulusal ve eyalet yasaları, anlaşmalar, proje yönetimi, iş geliştirme, risk yönetimi, bilgi yönetimi, proje hazırlama ve fonlaması, başvuru koşulları, wokshop ve konferans düzenleme, toplantı koordinasyonu, proses hazırlama, yatırımların sosyal ve çevresel etkileri, iş geliştirme, tedarik-temin, kadın girişimcilik, yasal ve kurumsallaşma, vs. Bu danışmanlık ve hukuki hizmetler çeşitli biçimlerde sağlanır: Kişisel görüşmeler; workshop ve konferanslar; durum değerlendirme çalışmaları; politika çerçeveleri; uygulama el kitapları; raporlar; yayın, rapor, taslak, el kitabı vs. 9.6.4. Kurumsal Hizmetler Banka devlet ile iş yapan finansman kuruluşlarına ve diğer kuruluşlarına kurumsal hizmet verir. Bu hizmetler bankanın maliyetlerini karşılama karşılığında verilir. Kurumsal Hizmetler Birimi, bankanın kalkınma faaliyetlerini destekleme görevini yerine getirmede bir altyapı sağlar. Kurum programları, Bankanın bölgedeki kalkınma işbirliğini ve finansal olarak kendi kendine yeterliliği geliştirme amacını destekler. Müşterilerin ve diğer hissedarların kalkınma (yatırım) dürtülerini desteklemeye yönelik bu Hizmetler şunları içerir: Politika araştırma ve geliştirme Proje çalışmaları ve değerlendirmeleri yapma Kalkınma planlama ve programlamaları Finansman bulma ve harcamaların yönetimi Lojistik tedarik ve ihale hizmetleri İnsan kaynakları yönetimi, hukuki danışma ve destek gibi genel kurumsal hizmetler. 231 9.7. Bankanın Faaliyetlerinden Örnekler Bankanın kredi, hibe ve danışmanlık hizmeti verdiği Güney Afrika Cumhuriyeti ve bölge ülkelerindeki bazı projeler: 1. Proje Adı: Mogale Belediyesi altyapı programı 2.aşama Açıklama: İçme suyu, kanalizasyon, elektrik, yol, yağmur suyu drenajı, sosyal altyapı ve tesislerin yenilenmesi ve büyütülmesi. Tahmini yatırım: 65 000 000 Rand Müşteri: Mogale City Belediyesi Kredi: 65 milyon rand 2. Proje Adı: Cell C Açıklama: Güney Afrika’da 3. Cep telefonu şebekesi yatırımı. Tahmini yatırım: 300 000 000 Rand Müşteri: Cell C Kredi: 300 milyon Rand 3. Proje Adı:Ethos Teknoloji Fonu Açıklama: Yeni kurulacak teknoloji firmalarına risk sermayesi sağlama. Tahmini yatırım: Müşteri: Ethos Kredi: 25 milyon Rand 4. Proje Adı: Haven Hotel yenileme fizibilitesi Açıklama: Haven Otelin yenilenmesi ve modernizasyonunun uygunluğu çalışmasına destek Müşteri: Eastern Cape Kalkınma Şirketi Hibe: 120 000 Rand 5. Proje Adı: Bilgisayar modeli geliştirme Açıklama: Proje önceliklerinin belirlenmesi için bir bilgisayar modeli geliştirmesine teknik destek Müşteri: Zululand Bölge Belediyesi Hibe: 76 675 Rand 6. Proje Adı: Sasol gaz tesisi Açıklama: Mozabik Doğal gaz tesisi Müşteri: Sasol Ldt. Kredi: 650 milyon Rand 232 10. KAZAKİSTAN KALKINMA BANKASI (Development Bank of Kazakhstan JSC) 10.1. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Tanıtımı Bankanın kuruluşu; kayıtlı sermayesinin %100 kamunun iştirakiyle oluştuğu ve halka açık olmayan (kapalı) Anonim Şirket şeklinde olduğu, 25 Nisan 2001 tarihli Kazakistan Kalkınma Bankası hakkındaki Kanun ve 18 Mayıs 2001 tarih ve 659 sayılı Kazakistan Cumhuriyeti Hükümetinin oluşturduğu kararname ile onaylanmıştır. 2001 yılında Kazakistan’ın dengeli kalkınmasının sağlanması amacı ile kurulan Kazakistan Kalkınma Bankasının 2002 yılı itibariyle 30 Milyar Tenge (KZT) ödenmiş sermayesi vardır (1 ABD$’ı yaklaşık 130,38 Tenge’ye eşittir, buradan hareketle ödenmiş sermayesi 230.769.231 ABD$’dır). Sermayesinin yüzde 75’i devlete ait yüzde 25’i ise Astana ve Almaata belediyelerine aittir. Sermaye olarak Kazakistan’ın en büyük bankasıdır. Varlık büyüklüğünün verdiği destekle Banka kendi öz varlıklarına, kaynaklarına karşılık tahvil ihraç etme imkanına sahiptir. Aynı nedenle Kazakistan hükümetinin borçlanmalarında sahip olduğu avantajlarla tahvil ihraç edebilmektedir. Banka, Ülke çapında ve yerel büyük maliyetli projeleri hükümet garantisi ile kar amacı güdülmeksizin finansmanına aracılık eder. Banka, Kazakistan Cumhuriyeti ve yerel bütçeden sağlanan fonları kullanmaktadır. Bu fonları belirli vade ve koşullarda alır, nasıl kullandırılacağı Cumhuriyet yasaları tarafından belirlenir. Finanse edilecek projeler ise Bankanın kendi usul ve prensiplerine göre yapılır. Bankanın hissedarları, Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığınca temsil edilen Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti ve Kazakistan Cumhuriyeti’nin yerel yönetim kuruluşlarıdır. Bankanın Maliye Bakanlığı temsilcisi dahil 15 hissedarı vardır. 10.2. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Organizasyon Yapısı Yönetim Kurulu, Kazakistan Cumhurbaşkanı ve Kazakistan Cumhuriyet Hükümetinin tavsiyesi ile, Ortaklar Genel Kurulu tarafından seçilir. Başkan dahil Yönetim Kurulu 7 kişiden oluşur. 3 Yönetim Kurulu üyeliğine Kazakistan Cumhurbaşkanı ve 4 Yönetim Kurulu üyeliğine Kazakistan Cumhuriyet Hükümeti aday gösterir. Yönetim Kurulunun bütün yetkisi Banka Genel Müdürüne devredilemez. 233 Gerçek kişiler sadece Yönetim Kurulu üyesi olabilir. Yönetim Kurulu üyeleri kamuda çalışmayan kimseler olabilir. Yönetim Kurulunun yeni yapısının seçiminde, seçilecek şahısların sayısına eşit miktarda oy verme hakkının olduğu seçim sistemi, yani seçme yetkisi olanların oylarının hepsini adaylardan yalnız bir tanesine veya birkaçına verebildiği seçim sistemi uygulanır. Yönetim Kurulu üyeliğinin süresi 4,5 yıldır (4 yıl ve altı ay). Hissedarlar genel toplantısının tarihini yerel yetkililerin (Yönetim Kurulu üyeleri) rotasyon ihtimali yüzünden Kazakistan Cumhurbaşkanı belirleyebilir. Yönetim Kurulu Başkanı Hissedarlar genel kurulu tarafından 2 yıllığına seçilir. Banka Genel Müdürü Yönetim Kurulu Başkanı olarak seçilemez. Yönetim Kurulu üyeliğine seçilenler tekrar seçilebilir. Yönetim Kurulu üyelerinin süresi yeni Genel Kurulun yeni üyeleri seçmesine kadar devam eder. Yönetim Kurulu üyeleri Kazakistan Cumhurbaşkanı ve Kazakistan Cumhuriyet Hükümetinin adaylıklar konusunda ön fikir birliğine varmaları ile Genel Ortaklar Toplantısının kararına göre görevden alınabilir. Yönetim Kurulu Başkanının üç tane yardımcısı vardır. Başkana Genel Müdürler, İç denetim, güvenlik, Personel Bölümü, Danışmanlar, Stratejik Departman, Stratejik Planlama Bölümü, İzleme ve analiz Bölümü doğrudan başlıdır. Diğer birimler Başkan Yardımcılarına bağlıdır. 10.3. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Hizmetleri Banka fonksiyonlarını yerine getirmek için aşağıda sıralanan hizmetleri sağlamaktadır. 1. Kazakistan Kalkınma Bankası hakkındaki Kazakistan Cumhuriyeti (K.C) Kanunu’nun 15. maddesinin 1. fırkasında belirtilen organizasyonlar dışında, şirketlere teminatlar ve kredilerin verilmesi, (Ek 1). 2. Devletçe garanti edilmiş krediler hakkındaki sözleşmeler gereğince alınan karşılık hesapları ve şartlı mevduatlar gibi özel hesapların açılması ve idaresi, 3. Merkezi ve yerel bütçelerin fonları hesabına yatırım projeleri hizmetleri ile ilgili harcamaların finansmanı ve bunlar hakkındaki banka hesaplarının açılması ve idaresi, 4. (Transfer işlemleri) Para Transferleri hakkındaki Bankanın kredi müşterilerinin talimatlarının gerçekleştirilmesi, 234 5. Bankanın kredi müşterilerine talimatları doğrultusunda ödeme yapılması ve bankalar ile muhabir bankalar arasında kendi banka hesapları üzerinde ödemeler yapılması, 6. Kredi alanlar lehine (emre yazılı senetler hariç) kabul edilen ödeme belgelerinin toplanması, 7. Tahvil ihracı, 8. Banka mülklerinin kiraya verilmesi, 9. Kazakistan Kalkınma Bankası hakkındaki K.C. Kanunu ve K.C. Banka Mevzuatınca belirlenmiş olduğu durumlarda devlet menkul kıymetleri ve diğer menkul kıymetlerle ilgili operasyonların yürütülmesi, 10. Program dahilinde önerilmiş olan projelerin, değerlendirilmesi işinin yürütülmesi, 11. Proje hakkındaki değerlendirme sonuçlarında, etkinlik, kredi müşterilerinin kredi itibarı ve borç ödeme gücü (genel borçlarını ödeme gücü), borcun geri dönüş oranı, program finansmanının dahilinde şekli ve projenin koşullarını amaca da uygunluğu içerecek şekilde, ve harcamaların yatırım projesi değerlendirmesi hakkındaki bankanın kanaatinin oluşturulması, 12. Geri ödeme temeli üzerinde finanse edilecek olan program dahilindeki yatırım projesinin bankaca değerlendirilip, hakkında olumlu sonuca varılması ile işlem tamamlanmış olur. Banka kuruluş sözleşmesinde belirtilmiş olan sınırlamalar dahilinde uzun vadeli yatırım projelerinin değerlendirilmesini üstlenmektedir. 235 Kazakistan Kalkınma Bankası Organizasyon Şeması Güvenlik Hizmeti Genel Kurulu Yönetim Kurulu Genel Müdürler Başkan Stratejik Şube Personel Dairesi İç Denetim Şubesi Başkanlık Ofisi Müdürü Stratejik Planlama Dairesi Danışman İzleme ve Analiz Dairesi Asistan Başkan Yardımcısı Finansman Şubesi Mali Aktif-Pasif Muhasebe Dairesi İdari işler Muhasebe Dairesi Bütçe Planlama Dairesi Genel Muhasebe Birinci Başkan Yardımcısı Başkan Yardımcısı • Proje finansmanı Şubesi 1 Yatırım projeleri finansman Dairesi 2 Yatırım projeleri finansman Dairesi • Proje finansmanı Şubesi Daire 1 Daire 2 • Sorunlu krediler ve mali olmayan aktifler Dairesi • Levazım Dairesi • İzleme ve metodoloji Dairesi • İhracat finansmanı Dairesi • Aracı finansmanı Dairesi • Almaty Temsilcilik Bürosu Hazine Borçlanma ve planlanmış finansman Dairesi • Risk yönetimi • Hukuk işleri Şubesi Banka faaliyetlerini hukuka uygun düzenleme Dairesi Projeleri hukuki tetkik Dairesi • Uluslar arası ilişkiler Dairesi 236 • • 10.4. Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Mali Performansı TABLO: Kazakistan Kalkınma Bankası’nın 31.12.2002 Tarihli Gelir Tablosu Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Dikkate Alınarak Hesaplanmıştır. (KPMG tarafından Denetlenmiştir.) (Tablodaki tutarlar 1000 Kazakistan Tenge’si cinsinden verilmiştir.) Notlar Faiz Geliri Faiz Gideri Net Faiz Geliri Ücret ve Komisyon Geliri Ücret ve Komisyon Gideri Net Ücret ve Komisyon Geliri Net Menkul Kıymet Geliri Net Döviz Geliri Diğer Gelirler Faaliyet Geliri Karşılıklar Genel Yönetim Giderleri İşletme Giderleri Vergi Öncesi Kâr Vergi Muafiyetinden Doğan Kâr Net Kâr 4 4 5 5 6 7 8 9 10 11 2002 2,753,147 (657,861) 2,095,286 7,905 (87,986) (80,081) 383,171 508,556 17,857 909,584 (235,832) (660,200) (896,032) 2,028,757 8,046 2,036,803 2001 866,229 (376) 856,853 15 (8,412) (8,397) 1,522 94,069 6,591 102,182 (188,585) (188,585) 771,053 2,547 773,600 TABLO: Kazakistan Kalkınma Bankası’nın 31.12.2002 Tarhli Bilançosu (Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Göre Hazırlanmıştır. (KPMG Denetim Finansmanca Denetlenmiştir.) (Tablodaki rakamlar 1000 Kazakistan Tenge’si cinsinden verilmiştir.) Notlar VARLIKLAR (AKTİF) Nakit K.C. Ulusal Bankasından alacaklar Bankalar ve diğer finansman kuruluşları ile plasmanlar Ticaretten elde edilen finansal araçlar Geri Satın alma sözleşmesine bağlı tahsil olunacak Tutarlar (Alacaklar) Krediler (Müşteriler) Yatırımlar Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Diğer Aktifler Ertelenmiş Vergi Aktifleri TOPLAM AKTİFLER BORÇ VE ÖZKAYNAKLAR Bankalardan ve Diğer Finansal Kuruluşlardan bakiyeler ve mevduat Müşterilerden mevduat ve tasfiye hesabı İhraç edilen Tahviller Diğer Borçlar TOPLAM BORÇLAR ÖZKAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye Yedek Akçeler TOPLAM ÖZKAYNAKLAR TOPLAM BORÇLAR VE ÖZKAYNAKLAR 237 2002 2001 14 27,984 16,918,173 383,171 17,947,998 947 5,380,684 1,127 16,067,071 16 17 18 19 20 25 11,740,139 10,358,056 81,365 110,690 11,431 10,593 57,589,614 3,310,861 85,276 7,621 7,584 2,547 24,872,718 21 4,456,713 - 22 23 24 51,012 20,105,155 166,331 24,779,211 15,234 57,207 72,441 26 30,000,000 2,810,403 32,810,403 57,589,614 24,026,677 773,600 24,800,277 24,872,718 12 13 14 15 TABLO: Kazakistan Kalkınma Bankası’nın Nakit Akım Tablosu (31 Aralık 2002) Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Göre Hazırlanmıştır (Tablodaki rakamlar 1000 Kazakistan Tenge’si cinsindendir.) Notlar A.İŞLETME FAALİYETLERİNDEN OLAN NAKİT AKIŞI Vergi Öncesi Net Kâr Nakdi Olmayan Kalemlerin Düzeltmeleri -Amortisman ve Yıpranma Payı -Maddi Duran Varlıkların Satışından Olan Kazançlar -Sorunlu Varlıklar Karşılığı -İşletme Sermayesi Değişiklikleri Öncesi İşletme Geliri -İşletme Varlıklarındaki Artış veya Azalışlar -K.C. Ulusal Bankasındaki Alacaklar -Bankalar ve diğer finansal kuruluşlardaki plasmanlar -Ticaretten Elde Edilen Finansal Araçlar -Geri Satın alma sözleşmesine bağlı tahsil olunacak Alacaklar -Krediler (Müşterilere) -Diğer Varlıklar -İşletme Borçlarındaki artışlar -Bankalar ve Diğer Finansal Kuruluşlardan Olan Mevduat ve Bakiyeler -Müşterilerden olan Mevduatlar ve Tasfiye hesapları -İhraç edilmiş Tahviller -Diğer Borçlar -Faaliyetlerden doğan nakit akımı TOPLAM B-YATIRIM FAALİYETLERİNDEN DOĞAN NAKİT AKIŞLARI Satın alınan yatırımlar (Net) Satın alınan maddi duran varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar Yatırım Faaliyetlerinden Doğan Nakit Akışları (TOPLAM) C-FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN DOĞAN NAKİT AKIŞLARI -Sermaye Artışı -Yatırım faaliyetlerinden Doğan Nakit Akışı -Nakit ve Nakit Benzerlerindeki Net (Azalış)/Artışlar - Dönem Başı Kasa (nakit) ve hazır değerler - Dönem Sonu Kasa (nakit) ve hazır değerler 31 2002 2001 2,028,757 771,053 29,672 87 235,832 2,294,348 2,498 773,551 5,058,366 (16,902,349) (383,171) (1,880,927) (5,058,366) (1,127) (16,092,694) (11,975,971) (3,847) (7,584) 4,456,713 - 35,778 20,105,155 109,124 913,219 15,234 57,207 (20,288,156) (7,038,195) (16,349) (112,568) (7,167,112) (3,319,861) (87,762) (7,633) (3,415,256) 5,973,323 5,973,323 (280,570) 323,265 42,695 24,026,677 24,026,677 323,265 323,265 10.5. Kazakistan Kalkınma Bankası Kuruluş Sözleşmesi Kazakistan Kalkınma Bankası A.Ş. Kredi Politikası Hakkındaki Kuruluş Sözleşmesi i. Genel Karşılıklar 1. Kazakistan Kalkınma Bankası A.Ş.’nin kredi politikasına ilişkin bu kuruluş sözleşmesi, Kazakistan Kalkınma Bankasının (Kalkınma Bankası olarak geçecek bundan sonra) kredi politikasının önceliklerini ve ilkelerini tanımlar. Ayrıca, yatırım öncelikleri, ödünç verilecek cazip fonlarla ilgili nicel sınırlamaları; limitleri, alanları, olası koşulları, kredilendirmenin vadeleri ve yöntemi (işleyiş), öz kaynak tahsisi, ortak finansmanı, teminatın rehni ve temsilcilik hizmetleri tanzim edilmektedir. 238 2. Sözleşmede, Kalkınma Bankasının yurtiçi mevzuatlarca tayin edilmiş olan; risk yönetimi, aktif ve pasif yönetimi, bankanın yurtiçi kredi ve ödünç verme politikalarının belirlenmesinde temel teşkil eden kavramsal ve oluşturulmuş unsurlar içerilmektedir. 3. Sözleşmede belirlenmiş olan öncelikler ve kısıtlamalar, ülkedeki ekonomik durumda ve dünya piyasalarındaki değişmelere olduğu kadar K.C.’nin mevzuat değişiklikleri sonucu Kalkınma Bankasının yeni faaliyet rehberindeki sonuçları da dikkate alınarak düzeltilebilir. ii. Finansman 4. Yatırım Öncelikleri Ekonomik Faaliyetleri Genel Sınıflandırmasına göre (General Classifier of Economic Activity-GCEA-) Kalkınma Bankasınca finansmanı yapılacak önemli sanayi yatırım öncelikleri aşağıda verilmiştir. − Tarımsal ürünlerin işlenmesi (alkol ve tütün mamulleri hariç)-(alt sektörleri DA, 15.91-15.97 ve bölüm 16 hariç) − Tekstil ve konfeksiyon sanayileri (DB alt sektörü) − Deri imalatı, deri ve ayakkabı ürünleri (DC alt sektörü) − Marangozluk ve ağaçtan ürünler imalatı (DD alt sektörü) − Kağıt hamuru ve kağıt sanayi (basım hariç) (DE alt sektörü, 22.1 grup hariç) − Kok kömürü, madeni yağlar ve nükleer maddeler (DF alt sektörü) − Kimya sanayi, patlayıcı maddeler hariç (DG alt sektörü) (24.61 hariç) − Kauçuk ve plastikten ürünler (DH alt sektörü) − Diğer Metal Olmayan Madeni ürünler üretimi (DJ alt sektörü) − Metalürji sanayi ve nihai metal mamul üretimi (DJ alt sektörü) − Makine ve Teçhizat üretimi, silah ve cephane (mühimmat) hariç, (DK alt sektörü, 29.6 hariç) − Elektrik malzemeleri, Elektronik ve Optik Mamul Üretimi (DL alt sektörü) − Ulaşım Araçları ve Teçhizatı üretimi (DM alt sektörü) 239 − Diğer sanayiler (DN alt sektörü; 36.2, 36.5 hariç) − Elektrik Enerjisi, Gaz ve Su Dağıtım ve Üretimi (E Bölüm) − İnşaat (ev yapımı hariç), eğitim, otel ve kültür merkezi ve maden arama faaliyetleri (F Bölümü 45.12 hariç) − Ulaştırma ve iletişim (I. Bölümü) Yatırım projelerinin finansmanının seçimindeki öncelik dünya piyasalarına odaklanmış geleceğe dönük projeler, imalatı yüksek düzeyde ilave masraflar gerektiren teknolojik sistemlerce belirlenmiş olan projelere verilmektedir. 5. Finansman Şekilleri: Finansman faaliyetinde, Banka aşağıda finansman şekillerini kullanır. − Orta ve Uzun Vadeli Finansman, (Yatırım Projelerinin ortak finansmanı dahil) − İhracatın finansmanı, (Ortak finans dahil) Yurtiçi malların yabancı piyasalara girmesine yardımcı olacak şekilde 6. Yatırım Projelerinin seçimi ve İnceleme (expert) işlemlerindeki Ana Kriterler: Yatırım projelerinin seçimi ve incelemesindeki başlıca kriterler şunları içerir; − Yatırım projelerinin, öncelikle ileri teknoloji kriteri olmak üzere, bankanın sektörel önceliklerine (tercihlerine) uyması, − Projenin geri ödenmesi (fon yaratması, ekonomik ömür) ve kârlılığı − Hammadde yeterliliği ve bunun sonucu ortaya çıkarılmış olan üretimin (ürünlerin) satış garantisi (güvencesinin) olması. − Proje kararlarının teknoloji ve tekniğe uygunluğu (geçerliliği) − Çevresel gereklere uygunluğu − Projeye ilişkin belgelerin tamamlanması ve niteliği − Kurumsal gelişmişlik, yüksek nitelikli idare − Kredi teminatı − Kredi alan tarafından gereklerin yerine getirilmesi (kredi değerliliği, ödeme kapasitesi, mali istikrar vb) 240 7. Finansmanın Kısıtı Kalkınma Bankası hakkındaki 25 Nisan 2001 tarihli K.C. yasasının 15. maddesinde belirlenmiş olan kısıtlamalar dikkate alınarak Banka finansman işlemini gerçekleştirir.(EK-1) 8. Faiz Oranları ve Tarifeler (Ücretler) Kalkınma Bankasınca verilecek kredinin faiz oranları, bankanın operasyonel harcamaları ve ortalama ödünç verme maliyetleri dikkate alınarak yaklaşık olarak belirlenir. Kalkınma Bankasının Aktif-Pasif Yönetimi Komitesi bankanın ödünç (kredi) alma ortalama maliyetini, faiz oranı limitini (minimum-maksimum), ücretleri, kredi komisyonlarını Yönetim Kurulu tarafından belirlenmiş olan yöntemi dikkate alarak saptar (belirler). 5 milyon ABD Doları’na kadar olan ihracat işlemleri ve yatırım projeleri için olan faiz oranı hakkındaki karar, Kalkınma Bankasının kredi komitesinin kararına (vardığı kanaate) göre Yönetim Kurulu tarafından alınır. 9. Yatırım projelerinin Kredilendirilmesi 1.Kredilendirme Vade ve Para Birimi Yatırımın finansmanı konusunda aşağıdaki vadeler söz konusudur; Orta vade (5 yıldan 10 yıla kadar) Uzun vade (10 yıldan 20 yıla kadar) Yatırım projeleri yatırımın koşullarına göre ulusal veya yabancı para birimleri cinsinden finanse edilmektedir. 2.Finansman Kaynakları Ödünç Alınan Fonlar (Merkez ve yerel bütçelerden alınan krediler dahil) ve devlet garantisinde olan Kalkınma Bankasınca cazip bulunan krediler yatırım projelerinin finansmanında kullanılırlar. 3.Minimum Kredi Miktarı: Yatırım projelerinde, Kalkınma Bankasınca verilecek kredinin minimum miktarı (alt limiti) 5 milyon ABD dolarına karşılık gelmektedir. 241 4.Karar verme mekanizması (Prosedürü) Bankanın yatırım projesinin değerlendirmesinin olumlu sonuçlanması halinde karar (rapor) Bankanın Kredi Komitesinin Görüşüne sunulur. Kredi Komitesinin olumlu kararlarından sonra yatırım projesinin finansmanı konusundaki karar, nihai karar haline getirilmek üzere Yönetim Kurulunun görüşüne sunulur. 10. İhracat İşlemlerinin Finansmanı a. Kredilendirme Vadeleri ve Para Birimi: Vadeler, ihracat işlemlerinin koşullarına bağlı olarak belirlenir. İhracat işlemlerinin koşullarına göre ulusal para veya yabancı para birimleri cinsinden finanse edilir. b. Finansman Kaynakları: İhracat işlemlerinin finansmanında aşağıdaki kaynaklar kullanılır : - ödünç alınan fonlar (merkez ve yerel yönetim bütçelerinden alınanlar dahil) - % 20’sini geçmemek şartı ile Kalkınma Bankası’nın Sermaye ve Öz Kaynakları c. Minimum Kredilendirme Miktarı: Kalkınma Bankası’nın ihracat işlemleri için vereceği kredinin minimum miktarı 1 milyon ABD dolarıdır. d. Karar Verme İşleyişi İhracat işlemlerinin finansmanı konusundaki, bankanın değerlendirme sonucunun olumlu olması durumunda, karar Kredi Komitesinin görüşüne sunulur. 5 milyon ABD dolarını geçmeyecek şekilde ihracat işlemlerinin finansmanı konusundaki kararı Kalkınma Bankası Kredi Komitesi alır. 5 milyon ABD doları ve bunu aşan miktarları konusundaki Kredi Komitesinin olumlu görüşü üzerine Banka Yönetim kurulunca finansman kararı alınmaktadır. 242 Yönetim kurulu, Kalkınma Bankasının ödünç verme portföyündeki ihracat işlemleri finansmanının payını belirler. 11. Kredi (Borç) Portföyünün Takip ve Denetimi Borçlu portföyünün (kredi müşterileri) takip ve denetimi Kalkınma Bankasınca sürekli olarak yapılmaktadır. Denetim mekanizmasına kredi değerliliği, borçlunun borç ödeme gücü ve kredi sözleşmesinin belirlenmiş süresi içersinde projenin gereklerinin yerine getirilmesinin takibi de dahildirler. Kalkınma Bankasının takip ve denetimin sonuçlarına dayanarak, kredi(borçlu) portföyünün sınıflandırması ve kanunun 17. Maddesine göre aylık olarak belirlenen (şekillenen) karşılığı ayrılır.(EK-1) 12. Kalkınma Bankası Teminat Kararı 1. Kalkınma Bankasınca Verilecek Teminatların Kısıtı; Banka Kanununun 15. Maddesince ortaya konulan kısıta göre teminatlar verir. Kalkınma Bankası, kuruluş sözleşmesinde sıralanmış olan yatırım öncelikleri açısından tatminkar bulunan yatırım projelerinin finansmanına dair teminatlar verir. 2. Vadeler ve Para Birimi: Kalkınma Bankası yatırım projelerinin ve ihracat işlemlerinin finansmanı için, kuruluş sözleşmesinde düzenlenmiş olan, tatminkar vadelerle bankaca bu yatırım projelerinin ve ihracat işlemlerinin borçlanma vadelerinde teminatlar verir. Projenin veya ihracat işlemlerinin gereklerine göre ulusal para veya yabancı bir para birimi cinsinden banka teminatı düzenler. 3. Teminatın Miktarı: Banka tarafından finanse edilen yatırım projeleri ve ihracat işlemleri, kuruluş sözleşmesinde verilmiş olan tatminkar miktarlarda, söz konusu proje ve ihracatın finansmanı için teminatlar verir. 4. Teminatın Toplam Tutarı: Bankanın üçüncü kişilere vereceği mevcut teminatlarının (şarta bağlı borçların) toplam tutarının oranı (yatırım projeleri ve ihracat işlemleri için gerekli bulunan), Banka öz kaynaklarının iki katını geçemez. 243 Bankanın Yönetim Kurulu, belirlenmiş oran limitleri dahilinde şarta bağlı borçlar konusundaki söz konusu kısıtı belirleme hakkına sahiptir. 5. Karar-Verme Süreci: Yatırım projeleri ve ihracat işlemleri konusundaki Bankanın teminat verme işi, değerlendirme sonuçlarının olumlu olmasına bağlı olarak ve kredi komitesinin görüşüne sunulup onaylanmasıyla gerçekleşir. Yönetim kurulu üçüncü kişilere verilecek olan teminatlar konusundaki kararı (nihai kararı) kredi komitesinin olumlu (değerlendirme sonucu) görüşü dahilinde alır. 5 milyon ABD Dolarını geçmeyecek şekilde olan üçüncü kişilere olan borçlar için olan ve ihracat işlemleri için olan teminatlar konusundaki karar, Kalkınma Bankasının Kredi Komitesi tarafından alınır. 5 milyon ABD Dolarını geçen miktarlardaki teminat tutarları konusundaki karar ise, Kredi Komitesinden herhangi bir olumsuz sonuç gelmediği durumlarda Yönetim Kurulu tarafından alınır. 6. Kalkınma Bankası Şarta Bağlı Borçlarının (Teminatların) Takip ve Kontrolü: Teminatların takip ve kontrolü Banka tarafından kredi işleyişi içinde, borçlunun kredi ve ödeme kapasitesi, teminatın geçerliliği sürecine, bu süre içerisindeki projenin gerçekleştirilmesi de dahil olacak şekilde yükümlülükleri açısından sürekli olarak yapılır. Bankanın takip ve kontrol sonuçlarına dayanarak (sonuçlarından hareketle), ilgili kanunun 17. maddesi dikkate alınarak şarta bağlı borçlar (yükümlülükler) ve karşılıklarının şeklinin sınıflandırılması aylık olarak yapılacaktır. 13. Kredi Teminatlarının Güvencesi Krediler ve teminatlar, bir diğer deyişle mevzuatla şart koşulmuş, yüksek oranlı likit aktifler ile (Hazine bonoları ve ikinci derece ve diğer bankaları teminatı gibi) güvenceye alınacaktır. Bankaca verilecek olan Krediler ve Teminatlar hakkında güvencenin miktarı, yapısı ve yönetiminin şartları, Bankanın Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. 244 14. Limitler Bir borçlunun (veya bağlı borçlular grubunun) riskinin limiti, Kalkınma Bankası’nın sahip olduğu sermayenin %25’ini geçemeyeceği şarta bağlanmıştır. Kalkınma Bankasının Yönetim Kurulu, kredi politikasındaki önceliklere göre ve endüstriyel ve bölgesel özelliklere göre borçlu portföyünün yapısı hakkındaki limiti oluşturmakla yetkilidir. iii. Temsilcilik Faaliyetlerinin Yerine Getirilmesi 15. Kalkınma Bankasınca Yapılan Temsilcilik Faaliyetleri Banka Kanunun 10. maddesinde sayılan temsilcilik faaliyetlerini yapar. 16. Hizmet Gerek ve Şartları Temsilcilik hizmetlerinin yapılmasına dair sözleşme, Kalkınma Bankası hizmetlerinin verilmesi ile ilgili temsilcilik hizmetlerine ters düşmeyecek koşullar (mali olanlar dahil) ve sorumluluklardan oluşan, temsilcilik tarafından icra edilecek görevler listesi vermektedir; - Geri ödeme temeline dayalı finanse edilmiş olan merkez ve yerel yönetimlere ait projeler, - Hükümetçe kredi teminatı verilmiş olan harcamaları finanse edilmiş olan projeler, - Hükümet (devlet) garantili krediler, - Geri ödeme esasına bağlı temsilcilik faaliyetinde olduğu kadar, hükümet (Kazakistan Cumhuriyeti hükümetince garanti edilen) garantileri hakkındaki yükümlülükleri ve yasal şirketlerin (müteşebbislerin) emre yazılı senetlerine ilişkin yükümlülüklerin (merkez bütçeden tahsis edilmiş olan) yerine getirilmesi, Proje ve krediler ilgili temsilcilik hizmetlerinin icrasında, kredi alanların Kalkınma Bankası ile olan işlemlerinden doğan maliyeye olan yükümlülüklerini (yerine getirilmesini) üstlenmez iv. Yatırım Projelerinin ve İhracat İşlemlerinin Değerlendirmesi 17. Kalkınma Bankası, ihracat işlemi bankaca yapılan yatırım projesinin değerlendirmesi olmaksızın kredi tahsis etmez ve teminat vermez. 245 Bu değerlendirme bankanın iç mevzuatı (düzenlemeleri) tarafından belirlenmiş olan işleyişe (prosedüre) göre yürütülür (yapılır). 18. Bankaca Değerlendirmeye Konu Ocak Yatırım Projeleri ve İhracat İşlemleri Kalkınma Bankası bir sözleşme temeline dayalı aşağıdaki proje ve işlemlerin değerlendirmesini yürütür: - Geri ödeme esasında finansmanı önerilmiş olan (merkez kamu) ve yerel yatırım projeleri, - Hükümetçe garanti verilmiş kredilerin harcamalarının finansmanı önerilmiş yatırım projeleri, - Kalkınma Bankası veya onun teminatını üstlenme şeklinde finansmanını teklif ettiği yatırım projeleri ve ihracat işlemleri, - Yatırım projelerinin ve ihracat işlemlerinin değerlendirmesini yürütmek amacıyla, Kalkınma Bankası uzman ve danışmanlara başvurabilir. 19. Yatırım Projeleri ve İhracat İşlemlerinin Gereklilikleri (Şartları) Sadece, Bankanın dahili mevzuatları tarafından belirlenmiş olan sıkı şartlara bağlı olarak sözü edilmiş yatırım projeleri ve ihracat işlemleri değerlendirmek üzere kabul edilebilir. 20. Bankanın Değerlendirme Ücretleri (Tarifesi) Yatırım projeleri ve ihracat işlemlerinin değerlendirme işleminin yürütülmesi ile ilgili ücretler Bankanın Aktif-Pasif Yönetimi Komitesince belirlenecek ve Yönetim Kurulunca onaylanacaktır. v. Ödünç Almalar (Borç Alma) 21. Kaynaklar ve Şekiller Kalkınma Bankası Mevzuatına göre, banka yurtdışı ve yurtiçi kredi piyasalarından, merkez (hazine) ve yerel yönetimlerden alınan borçlar dahil, borçlanabilecektir. Ödünç Alma İşlemleri aşağıdaki şekillerde olabilir. - Tahvillerin çıkarılması ve ihracı - Kredi sözleşmelerinin yapılması 246 Kalkınma Bankasının yükümlülükleri borçları karşılığı çıkarmış olduğu menkul kıymetlerle temsilcilik yükümlülükleri durumunda daha iyi olacaktır. Kalkınma Bankası sendikasyon kredileri, K.C.’de yerleşik olan ve olmayan (bankalar-arası) interbank kredileri ve sözleşmeye bağlanmış olan bütçe kaynaklı kredilerin pazarlamasını (attraction) cazip hale getirilmesi işini üstlenir. Kalkınma Bankası hem ulusal hem de yabancı para birimleri cinsinden borç alabilir. 22. Ödünç Alınmış Fonların Kullanımı Kalkınma Bankası kredilendirme faaliyetleri ve işletme likit ihtiyacını karşılamak üzere ödünç fonlara başvurabilir. Hazine (bütçe) kaynaklı krediler ödünç almanın işleminin ortalama maliyetini düşürmek ve kredi portföyü akışının ortalamasını artırmak için (açısından) cazip olabilecektir. 23. Ödünç Alma Durumundaki Faiz Oranı Bankanın Aktif-Pasif Yönetim Komitesi ödünç alma işindeki faiz oranının limitini (maksimum tutarını) belirleyecektir. 24. Limitler ve Sınırlamalar Yatırım projelerinin ve ihracat işlemlerinin finansmanında kullanılacak olan, Banka için cazip .... alınacak olan ödünç alınacak fonların faiz hariç ana para miktarı, atıfta bulunan sermayesinin 4 katını geçemeyecektir. Banka Yönetim Kurulu yükümlülükler (liabilitesi) için belirlenmiş olan rasyoya göre limit belirleme işini düzenler. Sınırlamalar, temsilcilik temelindeki hizmete sunulmuş fonlar için uygulanmayacaktır (geçerli olmayacaktır.) Bankanın kredi portföyünün kaynaklar, vadeler ve ödünç alma oranları açısından yapısına Bankanın Aktif-Pasif Yönetimi Komitesince karar verilir. vi. Yatırım Portföyü Yönetimi 25. Amaçlar ve Limitler 247 Kalkınma Bankası, yurtiçi ve yurtdışı piyasalardan aşağıda belirlenmiş olan yatırım portföyünün toplam tutarının belli bir yüzdesinde (gerekli olan) finansal araçlara (kayıtlı sermayesi ve ödünç alınan fonlar dahil) likidite fazlası oluşturmak için yatıracaktır: 1- Kazakistan Cumhuriyetinin Devlet Tahvillerine (diğer durumlardaki mevzuata göre çıkarılmış olan tahviller dahil) %100’e kadar; 2- Aşağıda sıralanmış olan mali organizasyonlarca çıkarılmış olan menkul kıymetlere; - Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) (Dünya Bankası) - Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası - Asya Kalkınma Bankası - İslam Kalkınma Bankası - Uluslararası Finansal Kurum (IFC) - Amerika Kalkınma Bankası (Inter-American Bank of Development) - Uluslararası Ödemeler (settlements) Bankası (BIS) - Afrika Kalkınma Bankası Plasman limiti %100 3- Kredi değişiklik (risk) notu standart 8 Foor’a göre BBB’den düşük olmayan, Moodys’e göre Baa3 olan ülkelerin devlet tahvilleri, %70’den fazla olmamak üzere; 4- Kazakistan Cumhuriyeti topraklarında faaliyet gösteren, borsa (sermaye piyasasında) da organizasyonların en yüksek (%25’den kategoride fazla kayıtlı, olmayacak finansal olmayan ve finansal şekilde) organizasyonların (%50’den fazla olmamak üzere) çıkarmış oldukları kamu dışı menkul kıymetler, 5- Yabancı ülkelerin mevzuatlarına göre Kazakistanlı ihraççılar tarafından çıkarılan (Kazakistan Cumhuriyeti sahip olduğu kredi değerleme notundan bir dereceden daha az olmayan kredi değerleme notuna sahip ülkelerdeki) kamu dışı menkul kıymetler, %25’i geçemeyecek şekilde) 248 6- Standart&Poor’s’a göre kredi değerleme notu BBB’den, Moody’s’e göre Baa3’den az olmayan nota sahip ülkelerdeki yabancı ihraççıların, kamusal olmayan menkul kıymetleri, %20’den az olmamak üzere, 7- Yabancı para, %100’e kadar 8- 1. ve 7. maddelerde belirtilmiş olan, mali (finansal) araçlara bağlı olarak çıkarılmış olan türev menkul kıymetler, %20’yi geçmemek üzere, 9- K.C. Ulusal Bankasındaki, yabancı bankalardaki (kredi notu Standart&Poor’s’a göre BBB, Moody’s’e göre Baa3’den düşük olmayan) ve ikinci gruptaki bankalardaki mevduatlar ve ikinci grup bankalar ve yabancı bankalarca çıkarılmış olan mevduat sertifikalarına; %50’yi geçmemek üzere, 10- İlgili resmi kuruluşça lisansa bağlı olarak çıkarılmış kullanıma uygun, altın ve gümüş vb. değerli madenler, %20’den fazla olmamak üzere. 26. Araçlarla İlgili İşlemler Kalkınma Bankası, Bankanın Yönetim Kurulunca belirlenen ve K.C. mevcut mevzuatına göre belirlenmiş olan limitler dahilinde yukarda sözü edilen araçlarla ilgili işlemleri yürütme hakkına sahip olacaktır. Kalkınma Bankasına Bankanın Yönetim Kurulunca belirlenmiş olan limitler dahilinde, K.C. mevzuatının (yasalarının) izin verdiği, diğer mali (finansal) araçlarla ilgili işlemleri yürütme hakları verilmiştir. K.C. Kalkınma Bankası (ödenmiş tutarın %50’sini geçmemek şartıyla) kayıtlı sermayesinin bir kısmını K.C. yasalarının belirlemiş olduğu prosedüre göre, varlık (aktif) yönetimine transfer etme hakkına sahip olacaktır. vii. Kalkınma Bankasının Yasal Şirketlerinin Sermayesine Katılımı (İştiraki) 28. İştirak (Katılım) Limiti: Kalkınma Bankasının finansal kiralama organizasyonlarını, merkezi emanetçinin ve borsanın kayıtlı sermayesine iştirak (katılım) limiti Bankanın Yönetim Kurulunca belirlenir. Eğer bu olmazsa aksi takdirde K.C. Mevzuatı ve Kalkınma Bankası Belgelerince teşkil ettiği limittir. 249 Kalkınma Bankasının ve/veya iştiraklerinin finansal kiralamadaki üçüncü kişilerle olan iştiraklerdeki payı, taraflar arasındaki karşılıklı sözleşme (anlaşma) vasıtasıyla belirlenir. Kazakistan Cumhuriyeti Hükümet Kararı Tarih: 9 Mart 2004 Sayı : 289 Kazakistan Cumhuriyeti Kalkınma Bankası A.Ş.’nin Kredi Politikasına İlişkin Kuruluş Sözleşmesi hakkında. Kazakistan Cumhuriyeti Kalkınma Bankası hakkında 25 Nisan 2001 tarihli yasaya göre, Hükümet karar alacaktır: 1- K.C. Kalkınma Bankası A.Ş.’nin ilişikte verilen Kredi Politikasına ilişkin, kuruluş sözleşmesinin onayı 2- Mevcut karar 1 Ocak 2004’de yürürlüğe girecektir. Kazakistan Cumhuriyeti Başbakanı D.Akhmetov Onay: Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti 10.6. Ek 1: Kazakistan Cumhuriyeti Kalkınma Bankası Kanunu Madde 14: Bankanın, Yasal Şirketlerin Sermayesine İştiraki: Banka, Kuruluş Sözleşmesi ve K.C. Mevzuatı dahilinde aşağıdaki durumlarda yasal şirketlerin sermayelerine iştirak eder: 1- Banka, öncelikle daha fazla realize etmek amacıyla maddi teminat sağlayarak oluşturduğu iştirak ve yasal kuruluşlara paylarını (katılımını) iyileştirir. 2- Menkul kıymetler piyasasının profesyonel iştirakçileri (borsa, merkezi emanetçi) tarafından kurulmuş olan yasal kuruluşların sermayesine iştirak eder. 3- Finansal kiralama şirketlerinin sermayesine (kuruluş) iştirak. Madde: 15 Banka Faaliyetlerinin Kısıtlamaları: Bankanın aşağıdakileri yapması yasaktır: 250 1- Maddi varlıklara, ikinci gruptaki bankalara, kredi kurumu, kamu dışı (özel) emeklilik fonları, emeklilik fonlama şirketleri, yatırım fonları, sigorta organizasyonları, finansal kiralama ve diğer kredi organizasyonlarına kredilerin ve teminatların verilmesi, 2- Cazip mevduatlar, maddi ve yasal kuruluşların Açık Banka Hesapları, Kanunun 7. maddesi (5-8-12. fıkralarında belirlenmiş durumlar) hariç. 3- Geri dönüş garantisi olmayan kredilerin verilmesi, 4- Yasal kuruluşların sermayelerine iştiraki ve nakit ödeme hizmetinin sürdürülmesi, (yasada belirtilen istisna durumlar hariç) 5- Öncelikli cazip hale getirilmiş kredilerin vadesi geçmiş (bir yıldan fazla) yükümlülüklerin varlığı (bulunması halinde), yurtiçi ve yurtdışı ek borçlanmalar (ödünç almalar) yapmak. Madde 17: Banka Şekillendirdiği Rezervler Kalkınma Bankası, K.C. Ulusal Bankasının ana sözleşmesine göre .... sınıflandırılmış olan (belirlenmiş) varlık (aktif) ve şarta bağlı borçlar için rezervlerini oluşturur. Madde 7: Bankanın işlemleri (ilgili maddesi 5.8 ve 12. fıkraları) 5) Kalkınma Bankasının likidite yönetimi ile ilgili bazı bankacılık işlemlerinin yürütülmesi için muhabir banka ve organizasyonların hesaplamanın açılması ve idaresi. 8) Bankadan önce, yasal şirketlerin yükümlülüklerinin sürdürülmesi için gerekli fonların transferi için olan banka hesaplarının açılması ve idaresi. 12) Kalkınma Bankasının likiditesinin sürekliliği için gerekli banka mevduatlarının kabulü. 251 11. GENEL SONUÇLAR Pek çok kalkınmakta olan ülkenin, basit ithal ikâmesinden daha gelişmiş ihracata dönük sınaî faaliyetlere doğru geçiş deneyiminde; yürütülen projelerin tedbirli ve profesyonelce elenerek, sınaî faaliyetlerin yayılması ve hatta daha küçük girişimlere kadar ulaşması konusunda KFK’larının önemli rolü bulunmaktadır. Yüksek büyüme hızına sahip ekonomilerde liberal hükümet politikaları ve malî sistemler arasında önemli bir bağlantı bulunmaktadır ve bu ekonomilerde KFK’ları inisiyatif için büyük faaliyet alanına sahiptirler. Son yıllarda, KFK’nın faaliyetlerinde ve yapılarında önemli genişlemeler ve değişmeler meydana gelmiştir. Söz konusu değişmeler yeni ekonomik sektörlerde, yeni kurumsal yapılarda veya finansal araçlarda, küçük-ölçekli girişimlerde ve az gelişmiş bölgelerde önemli derecede çeşitliliği gerektirmiştir. Esas itibariyle KFK’nı; büyük ve orta ölçekli işletmelere/girişimlere 10 yıla kadar vadeli krediler veren kurum veya belirli yatırım projelerini uygulamakla görevlendirilen kamusal sermayeli kurum olarak tanımlayan klasik modeller yeterliliğini yitirmiştir. İnsanın evrimi ve değişmesi KFK’nın birçok yeni türleri ile sonuçlanmıştır. KFK’larını tanımlama açısından bazı ortak özellikleri aşağıda verilmiştir; • KFK’ları malî aracı kurumlardır. Üretken yatırımlara kaynakları seferber eder, dağıtır ve kâr elde etmeyle tutarlı fakat onu aşan bir kalkınma amacına sahiptir. • KFK’ları projelerin seçiminde ve onaylanmasında takdir yetkisine sahiptirler; onların yatırım hedefleri ve kriterleri önceden belirlenir fakat belirli yatırım hedefleri belirli değildir. Sahip olduğu takdir yetkisini kullanırken sıkı proje değerlendirme, gözetim ve denetim standartlarını takip eder ve buna dayanarak metodoloji ve profesyonel/mesleki personel geliştirir. • İster hisse senedi taahhütlerinden, bütçe ödeneklerinden ve kamu veya özel kaynaklardan iç borçlanma olsun, isterse dış kredilerden olsun, KFK’larının sağlam ve uzun-vadeli kaynaklara ihtiyacı vardır. • Bir kalkınma finansman kurumu belirli bir sektör, bir işletme büyüklüğü veya buların belirli bir türü ile sınırlandırılabilir veya kendisini sınırlayabilir veya çok amaçlı olabilir. Seçim belirli yerel koşullara ve ihtiyaçlara bağlıdır. 252 KFK’larının, kaynakların rasyonel ve esnek dağıtımını gerçekleştirmesi ve yatırım projelerini sistemli biçimde değerlendirilerek gözetip denetlemedeki başarısı nedeniyle, pek çok ülkede hem ulusal hükümetler ve hem de dış finansman kurumları tarafından faaliyetlerinin hacmi ve alanı genişletilmiştir. KFK’larından beklentilerin artması ve kendi inisiyatifleri, yurtiçi ve uluslararası enflasyonun da etkisiyle, mali kaynaklarına ve idari kapasitelerine sıkıntılar getirmiştir. Enflasyon KFK’larının ve onlardan kredi alan borçluların öz sermayesini aşındırmak suretiyle; kredilendirme marjlarını azaltarak, maliyetlerini artırarak ve projelerin yaşama kabiliyetini etkileyerek, geri ödeme problemlerini ağırlaştırmakta ve gerek duyulan borçlanma miktarını artırmaktadır. Genellikle bu durum malî belirsizliği ve riskleri de beraberinde getirmektedir. KFK’ları son yıllarda daha fazla kamu fonlarına bağımlı hale geldiğinden diğer bütçe istihkakları ile rekabet etmek zorunda kalmıştır. Birçok ülkede kamu kaynakları önemli ölçüde KFK’larının kullanımına verilmiştir. Ancak, KFK’larının kamu fonlarına bağımlılığındaki bu artış, projelerin seçiminde ve değerlendirilmesinde özerkliğini ve objektifliğini (nesnelliğini) zarara uğratmaya yol açabileceği endişesini doğurmaktadır. Bu nedenle; artan fon talebini karşılamak, kamu fonlarının diğer yüksek öncelikli alanlarda kullanımına imkân vermek ve mali durumlarının teminatını iyileştirmek için, KFK’larının bağımsız kaynakları harekete geçirme çabalarını artırmaları büyük önem taşımaktadır. Muhtemel yurtiçi ve uluslararası finansman kaynaklarından yerli ve yabancı paralar cinsinden tahvil ihracı yoluyla borçlanmak yine hükümet garanti ve iznini gerektirmektedir. KFK’larının kâr marjları esas olarak kamu politikası ve faiz oranlarıyla ilgili mevzuata bağlıdır. Enflasyonu hesaba kattıktan sonra (reel olarak) faiz oranlarının hem kamu mevduatları (ve tahvil satın alımları) ve hem de rezerv birikimi biçiminde kurumsal tasarrufu özendirecek seviyelere kadar çıkmasına izin verilmesi önem taşımaktadır. KFK’larının kârlılıklarını iyileştirme ve fon kaynaklarını artırma ihtiyacı nedeniyle faaliyetlerini çeşitlendirmeleri gerekmektedir. Kurumsallaşmış kalkınma bankalarının dahi, uluslararası kurumların ayrıcalıklı finansman imkânlarından yararlanmasının hayli kısıtlı olduğu ve yurtdışı ticari fon temin etmenin tamamen yurtiçi finansman temininin yerini alamayacağı göz önünde tutulduğunda, 253 KFK’nın; köprü finansmanı, orta-vadeli kiralama/kiralama-satın alma finansmanı, firma-arasında takas sözleşmeleri, emeklilik fonları ve kurumsal portföy yönetimi için tröst hizmetleri ve yabancı paraların döviz kuru riskine karşı korunmak amacıyla vadeli olarak alım satımı (hedging) gibi çeşitli bankacılık hizmetlerinden gittikçe daha fazla yararlanarak temel fonları harekete geçirmeleri önem kazanmaktadır. KFK’nın faaliyetlerini çeşitlendirmesi konusundaki baskıların bir kısmı da diğer kurumlarla rekabet etme ihtiyacından doğmaktadır. Rakip kurumlar arasında yer alan ticari bankalar, sanayi için uzun vadeli kredi verme yanında, bir dizi geniş bankacılık hizmeti ile müşterilerin giderek artan kompleks taleplerini karşılamaya çalışmaktadırlar. Özellikle şekli kolay değişen politik-ekonomik koşullar ve daha önce bahsedilen yeni talepler ve baskılar göz önünde tutulduğunda, KFK’larının kendi kendini sistemli değerlendirmesinin büyük önemi bulunmaktadır. Değişen koşullar, talepler ve fırsatlar sürekli gözden geçirilmeli ve KFK’larının kendi hedefleri, stratejisi ve çalışma tarzı bu değişmelerin ışığında değerlendirilmelidir. Diğer finansman kurumlarının aksine, KFK’larının sosyal sorumlulukları da bulunmaktadır. Bu nedenle, yardım alan projeler malî ve ekonomik kriterlere ilâveten sosyal kriterleri de mutlaka yerine getirmelidir. Sosyal hedeflerle malî ekonomik fizibilitenin dengeli olması kalkınma bankacılığı faaliyetinin temel bir unsurunu oluşturmaktadır. Birçok sosyal programı uygulamak için, malî anlamda, kamusal ve uluslararası yardım ve tercihler KFK’larını gerekli kılmaktadır. Kalkınma bankacılığının esas amacı üretken projeleri tespit etmek ve bu projelere yardım etmektir. Bunu yaparken, ilgili KFK için bir takım iş riskleri olmakla beraber, sosyo-ekonomik hedeflerini gerçekleştirmek için değişik araçlara da sahiptir. KFK mekanizmasının temel katkıları ve avantajı; projelerin teknik, malî ve ekonomik yaşama kabiliyetinin (yapılabilirliğinin) sistematik analizine fırsat vermesidir. KFK’ları projelerin sayısını ve kalitesini çeşitli yollarla artırabilmektedirler. Bu yollar arasında; büyük ölçüde uygun ikâme yatkınlığı olup olmadığını görmek için cari ithalatları incelemek; muhtemel katma değer biçimleri için hammadde ihracatlarını incelemek; ülke yararına muhtemel kullanımlar için doğal kaynakları incelemek; endüstriyel sektör araştırmaları yapmak; iş yapmaya 254 istekli iş adamlarına yol göstermeye çalışarak onların kamu ve yabancı ortaklar veya her ikisi ile ortak girişimlere iştirakini cesaretlendirmek, sayılabilir. Zamanla, Hükümet stratejileri ve politikaları ile KFK’larının çalışma politikaları arasındaki ilişki değişime uğramıştır. KFK’ları mutlaka ulusal politika çerçevesi dahilinde faaliyet göstermeli, ancak günlük kararlarda takdir yetkisini elinde bulundurmalıdır. Birçok alanda KFK’ları hükümet politikalarına şekil vermek ve hükümet kararlarını etkilemek için inisiyatifler alabilmelidir. KFK’ları belli bariz politikaları biçimlendirmeli ve gelişen çalışma stratejilerinin periyodik raporlarını hazırlamalıdır. 255 EK: ULUSAL KALKINMA BANKALARININ LİSTESİ Sıra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 Ülke Banka Adı Algeria Algeria Algeria Algeria Antigua and Barbuda Argentina Argentina Armenia Austria Austria Bahamas Bangladesh Bangladesh Banque Extérieur d’Algérie Algerian Bank for Development Bank of Agriculture and Rural Development Local Development Bank Antigua And Barbuda Development Bank Banco Nacionale desarollo - BANADE Banco Europeo para America Latina Armenian Development Bank Osterreichische Konrollbank Aktiengesellschaft Austria Wirtschaftsservice Gesellschaft m.b.H (AWS) Bahamas Development Bank Bangladesh Shilpa Bank - BSB Industrial Promotion and Development Company of Bangladesh Limited IPDCB Bangladesh Krishi Bank Belgian Investment company for Developnig Countries (BIO) Belgian Corporation for International Investment (SBI-BMI) Bhutan Development Finance Corporation (BDFC)+C185 Banco Industrial -BI Botswana Development Corporation -BDC National Development Bank - NDB Banco Nacional de Desenvolvimento Economico e Social Brazilian Development Bank Societe Burundaise de Financement – SBF Rural Development Bank Federal Business Development Bank Business Development Bank of Canada Bank of Cape Verde - BCV Caribbean Development Bank – CDB Development Finance Corporation of Ceylon -DFCC Central Bank of Chile – CB China Investment Bank CIB Chine Development Bank Banco del Republica(Central Bank)- BR Instituto de Fomento Industrial- IFI Development Bank of the Comoros –DBC Cyprus Development Bank Turkish Republic of Northern Cyprus Development Bank Czech Moravian Gurantee and Development Bank Danish International Investment Funds (IFU, IO, IFV) National Commercial Bank of Dominica Corporación Financiera Nacional Ecuador-CFN Compania Financiere Ecuatoriana de Desarrollo SA –COFIEC Development Industrial Bank - DIB Principle Bank for Development and Agricultural Credit Agricultural and Industrial Development Bank- AIDB Development Bank of Ethiopia Fiji Development Bank - FDB Fiji National Provident Fund Bangladesh Belgium Belgium Bhutan Bolivia Botswana Botswana Brazil Brazil Burundi Cambodia Canada Canada Cape Verde Caribbean Ceylon/Sri Lanka Chile Chine Chine Colombia Colombia Comoros Cyprus Cyprus Czech Repub. Denmark Dominican Repub. Ecuador Ecuator Egypt Egypt Ethiopia Ethiopia Fiji Fiji 256 Sıra Ülke No 49 Finland 50 France 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 Gabon Gambia Gana Germany Ghana Greece Greece Guatemala Guatemala Haiti Honduras 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 Honduras Hungary Hungary India India India India India India India India India India India India India India India 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 India India Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Indonesia Iran İran İran İsrael Italy Ivort Coast Jamaica Japan Jordan Jordan Banka Adı Finnish Fund for Industrial Cooperation Ltd (FINNFUND) Société de Promotion et de Participation pour la Coopération Economique (PROPARCO) The Gabonese Bank of Development Gambia Commercial and Development Bank - GCDB Agricultural Development Bank German Development Corporation (DEG) National Investment Bank - NIB Citizens National Bank - CNB Hellenic Industrial Development Bank (ETBA S.A.) Bank of Guatemala - BG Development Bank of Guatemala – DBG Bank of Repuplic of Haiti/Industrial Development Fund- BRH/FDI Central Bank of Honduras/National Industrial Development Fund BCH/NIDF Banco Nacional de Desarrollo Agricola National Bank of Hungary – NBH Hungarian Development Bank Agricultural Finance Corporation limited (AFC) Bank of Maharshtra (BOM) Export Import Bank of India (EXIM) Housing and Urban Development Corporation (HUDCO) Housing Development Finance Corporation (HDFC) Industrial Credit and Investment Corporation of India Limited (ICICI) Industrial Development Bank of India (IDBI) Industrial Investment Bank of India (IIBI) Small Industries Development Bank of India (SIDBI) Industrial Reconstruction Corporation of India limited (IRCI) Khadi and Village Industries Commision (KVIC) National Bank for Agriculture and Rural Development (NABARD) National Housing Bank Risk Capital and Technology Finance Corporation Limited (RCTFC) Technology Development and Infırmation Company of India Limited (TDICI) SCICI Limited Industrial Finance Corporation of India (IFCI) Bank Jabar Lmited (Bank Pembangunan Daerah Jawa Barat)- BAPINDO Bank Nagari (BPD Sumbar) Private Development Finance Corporation of Indonesia – PDFCI Usaha Pembiyaan Pembangunan Indonesia - UPPINDO Bank Mandiri Misr Iran Development Bank – MIDB Agricultural Bank of Iran Bank of Industry and Mine (of Iran) Industrial Development Bank Società Italiana per le Imprese all’Estero (SIMEST) Ivort Coast Industrial Development Bank National Development Bank of Jamaica- NDB Development Bank of Japan Cities and Villages Development Bank – CVDB Agricultural Credit Corporation 257 Sıra No 97 98 99 100 101 102 103 104 Kazakhstan Kazakhstan Kenya Kenya Korea Korea Korea Korea 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 Korea Korea Laos Lesotho Libya Madagascar Malawi Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Malaysia Maldives Mali Malta Mauritania Mauritius Mauritius Mexico Mexico Mexico Mongolia Mongolia Moracco Morocco Nepal Nepal Nepal Netherlands Nicaragua Nigeria Nigeria Nijeria Nijeria Norway 141 142 143 144 145 Oman Pakistan Pakistan Pakistan Pakistan Ülke Banka Adı Development Bank of Kazakhstan State Insurance Corporation for Insurance of Export Credit and Investment Industrial Development Bank – IDB Kenya Industrial Estates – KIE Industrial Bank of Korea – IBK (SMIB) Korea Development Bank – KDB Korea Long Term Credit Bank – KLB Korea Technology Banking Corporation (Formerly Korea Technology Development Corporation) – KTBC Small and Medium Industry Bank Republic of Korea Korea Development Finance Corporation State Bank of Laos – SBL Lesotho National Development Corporation - LNDC Agricultural Bank Bankin ny Indostria –BNI Investment and Development Bank of Malawi - IDBM Bank Industri Malaysia – BIM Bank Pembangunan & Infrastruktur Malaysia Berhad –BPM Bank Industri & Teknologi Malaysia Berhad Malaysian Industrial Development Finance Berhad- MIDF Sabah Development Bank Berhad – SDB Sabah Credit Corporation Bank of Maldives Banque Nationale de Development Africole Investment Finance Bank Limited Mauritania Bank for Development & Commerce – MBDC Bank of Mauritius – BOM Development Bank of Mauritius – DBM Nacional Financiera – NAFIN Fondo de Equipamiento Industrial BANCOMEXT Capital Bank of Mongolia Trade and Development Bank of Mongolia Caisse Nationale de Credit Agricole Banque Nationale de Developpement Economique (BNDE) Agricultural Development Bank Nepal Nepal Industrial Development Corporation Nepal Development Bank Limited Netherlands Development Finance Company (FMO) Nicaragua Development Bank – NDB National Bank for Commerce and Industry - NBCI Nigerian Industrial Development Bank – NIDB Nigerian Agriculturel and Co-operative Bank Ltd Ecobank Nigeria Norwegian International Investment Fund for Developing Countries (NORFUND) Oman Development Bank Industrial Development Bank of Pakistan - IDB Bank of Khyber (BOK) National Development Finance Corporation - NDFC Pakistan Industrial Credit and Investment Corporation Ltd- PICIC 258 Sıra No 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 Ülke Pakistan Pakistan Pakistan Pakistan Pakistan Palau Panama Panama Paraguay Paraguay Peru Peru Peru Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Philippines Poland Poland Portugal Puerto Rico Romania Romania Russia Rwanda Samoa Sao Tome and Principe 177 Senegal 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 Seychelles Singapore Solomon Islands South Africa Spain Sri Lanka Sri Lanka Sudan Sudan Swaziland Swedan Switzerland Syria Tanganyika Tanzania Thailand Thailand Banka Adı Agricultural Development Bank of Pakistan Pak Oman Investment Company Pak Libya holding Company (Pvt.) Limited Pakistan Kuwait Investment Company (Private) Ltd -(PKIC) Saudi Pak Industrial and Agricultural Investment Company (Pvt) Limited National Development of Palau (Ada ülkesi) Corporacion Financiera Nacional - COFINA Banca de Desarrollo Agropcuario National Development Bank - NDB Development Bank of Paraguay Corporacion Financiere de Desarollo - COFIDE ADELA Investment Company Banco Arabe Latinoamericano Development Bank of the Philippines- DBP Asiatrust Bank Private Development Corporation of the Philippines-PDCP SGV Group Philippines Export-Import Credit Agency Philippines Investments System Organization Planters Development Bank Queen City Development Bank BRE Bank Polish Development Bank - PDB Banco de Fomento e Exterior - BFE Government Development Bank For Puerto Rico Investment Bank of Romania Romania Development Bank Russian Regional Development Bank Rwanda Development Bank – RDB Development Bank of Samoa National Bank of Sao Tome and Principe - BNSTP Societe Financiere Senegalaise pour le Developpement de l'Industrie et du Tourisme – SOFISEDIT Development Bank of Seychelles Development Bank of Singapore Development Bank of the Solomon Islands -DBSI Development Bank of South Africa Compańía Espańola de Financiación del Desarollo (CONFIDES) National Development Bank of Sri Lanka -NDB DFCC Bank Agricultural Bank of Sudan Farmers Bank for Investment and Rural Development Central Bank of Swaziland Swedfund International AB (SWEEDFUND) Credit Suisse (Group) Agricultural Cooperative Bank Tanganyika Development Finance Company – TDFC Tanzania Investment Bank – TIB Industrial Finance Corporation of Thailand – IFCT Thai Military Bank Public Co. Ltd. 259 Sıra No 195 Togo Ülke Banka Adı Banque Ouest Africaine de Developpement (West African Development Bank) - BOAD 196 Togo Banque Togolaise de Developpement - BTD 197 Tonga Islands Tonga Development Bank – TDB 198 Trinidad and Tobago Development Finance Company -DFC 199 Tunisia Societe Nationale d'Investissement - SNI 200 Tunisie Banque de Developpement Economique de Tunisie -BDET 201 Tunisie Banque de Tunisie et des Emirats d'Investissement-BTEI 202 Tunusia Société Tunisienne de Banque 203 Turkey Industrial Development Bank of Turkey - TSKB 204 Turkey Development Bank of Turkey 205 Turkey Industrial Development Bank of Turkey 206 Turkey Türk Eximbank 207 Uganda Uganda Development Bank – UDB 208 Uganda Centenary Rural Development Bank Ltd. 209 United Kindom Orion Bank Ltd. 210 United Kingdom Commonwealth Development Corporation (CDC Group) 211 Uruguay Central Bank of /Fund for Development Investment Financing - BCU/FFID 212 Uzbekistan National Bank of Uzbekistan 213 Uzbekistan Asaka Bank 214 Venezuela Development Bank of Venezuela - BDV 215 Vietnam Bank for Investment and Development of Vietnam 216 Vietnam Vietnam Export-Import Commercial Joint-Stock Bank 217 Western Samoa Development Bank of Western Samoa – DBWS 218 Yemen Industrial Bank of Yemen – IBY 219 Yemen Yemen Bank for Reconstruction and Development 220 Yugoslavia Development Bank of Yugoslavia – DBY 221 Yugoslavia Yugoslav Investment Bank 222 Zaire Societe Financiere de Developpement – SOFIDE 223 Zambia Development Bank of Zambia – DBZ 224 Zimbabwe Small Enterprise Development Company – SEDCO 260 YARARLANILAN KAYNAKLAR Baum C. and S. M. Tolbert (1985) Investing in Development - Lessons of World Bank Experience. Oxford: Oxford University Press. Bennet, R. (1993) Plenty of money but few deals, Euromoney, X (April): 86-88. Bhatt, V. V. (1993) Development banks as catalyst for industrial development, International Journal of Development Banking, 11, 1: 47-61. Bhatt, V. V. (1994) Main and lead bank systems, International Journal of Development Banking, 12, 1: 53-79. Cameron, R. (ed.) (1972) Banking and Economic Development: Some Lessons of History, New York: Oxford University Press. Dugan, A. (1990) Banks in the firing line, western banks in East Europe, Euromoney, Sept.119-133. Houk, D. (1967) Financing Problems of Development Banking, London: Frederick Praeger Publishers. Jain, P.K. (1989) Assessing the performance of a development bank, Long Range Planning, 22, 6:100-106. Jequier, N. and H. Yao-Su (1989) Banking and the promotion of technological developments, International Labour Office and St. Martin's Press, New York. Kariisa, J. and V. Murinde (1995) Towards evaluating the financial performance of development banks: A case study of the East African Development Bank, International Journal of Development Banking,13, 2 (July). Kitchen, R. (1986) Finance for the Developing countries, London: John Wiley & Sons. Kitchen, R. (1992) Venture capital: is it appropriate for developing countries? In: Fischer, K.P. and G.J. Papaioannou, Business Finance in Less Developed Capital Markets, Westport and London: Greenwood Press. Murinde, V., K. Naser and R.S.O. Wallace (1994) Is it prudent for Islamic banks to make investment decisions without the interest rate instrument? Research in Third World Accounting, Vol. 3. Murinde, V. (1996) Development Banking and Finance, Ashgate Publishing Limited, Aldershort: Avebury. Rowley, A. (1992) Ex-Japan, Asia markets languish as immense untapped potential, Financier, I1, 3:12-16. Rwegasira, K. (1992) Problems of Financial Analysis in Institutional Lending Operations, Aldershort: Avebury. Sender, H. (1993) Banking more for less, Far Eastern Economic Review, 56,20:5253. William, A.D. (2004) Inside The World’s Development Finance Institutions, Ohio:Thomson Corporation Press. Yao-Su, H. (1981) The World Bank and Development Finance Companies, Journal of General Management (Autumn). Yülek, A. M. (1994) Development finance Institutions: Characteristics and World Bank’s Experience With Them, financial Sector Development Division World Bank, Washington D.C., USA. 261
