Turizm Sektörüne Sağlanan Devlet Destekleri

Turizm Sektörüne Sağlanan Devlet
Destekleri
Cüneyt Ertürk
Turizm Sektörüne Sağlanan Devlet
Destekleri
• 1990'lı yılların başından bu yana sürekli azalma
eğilimi gösteren yatırım teşvik tedbirleri 20 yıllık
bir süreçten sonra eski günlerine dönme sinyalleri
vermiş bulunmaktadır.
• Kanaatimizce Ekonomi Bakanlığı elinden geleni
yapmıştır. Bundan sonra sıra yatırımcılara
gelmiştir. Artık Türkiye turizm sektörü açısından
yatırım yapılabilir ülke limitlerini çoktan aşmıştır.
Şimdi bu desteklerden ve bunların rakamsal
karşılıklarından bahsedeceğiz.
I. Turizm Sektörüne Sağlanan Devlet
Destekleri
Turizm sektörüne sağlanan devlet destekleri dört ana başlık
altında toplanabilir. Bunlar;
1. Turizm Yatırım, Turizm İşletme Belgeleri Sahiplerine Sağlanan
Devlet Destekleri
2. Yatırım Teşvik Belgesi Sahiplerine Sağlanan Devlet Destekleri
3. Turizm Sektörüne Sağlanan Diğer Devlet Destekleri
4. Sağlık Turizmine Sağlanan Devlet Destekleri
II.Turizm Yatırım, Turizm İşletme
Belgeleri Sahiplerine Sağlanan Devlet
Destekleri
•
•
•
•
Turizm belgeli yatırım ve işletmeler turizm teşvik kanunu uyarınca elektrik,
gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan
tarifelerden en düşüğü üzerinden öderler.
Turizm
İşletme Belgesi sahibi tesislere 1319 sayılı Emlak Vergisi
Kanunu’nun 5/b maddesi kapsamında 5 yıl süre ile emlak vergisi muafiyeti
uygulanmaktadır.
Turizm Bakanlığı tarafından verilen turizm yatırım ve işletme belgesine
sahip tesislerin haiz olduğu belgeler açma izni olarak değerlendirilmektedir.
Bu nitelikteki açma izninin 2559 sayılı Kanunun 7 ve Ek 8 inci maddelerinin
aksine mahallin en büyük mülki amiri tarafından değil, Turizm Bakanlığı'nca
verilmesi benimsenmiştir.
Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Devlet
Planlama Teşkilatınca teşviki karara bağlanmış otel, motel ve benzeri
turistik tesisler bina-inşaat harcından muaf tutulmuştur.
III.Yatırım Teşvik Belgesi Sahiplerine
Sağlanan Devlet Destekleri
• Yatırım Teşvik Belgesi sahibi turizm yatırımlarına sağlanan destekleri incelemeden önce, sosyo-ekonomik gelişmişlik
seviyeleri dikkate alınarak hazırlanan bölgeleri incelemekte yarar bulunmaktadır.
1.Bölge
Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla
2. Bölge
Adana, Aydın, Bolu, Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri hariç), Denizli, Edirne, Isparta, Kayseri, Kırklareli,
Konya, Sakarya, Tekirdağ, Yalova
3. Bölge
Balıkesir, Bilecik, Burdur, Gaziantep, Karabük, Karaman, Manisa, Mersin, Samsun, Trabzon, Uşak, Zonguldak
4. Bölge
Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Dizce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir,
Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Sivas
5. Bölge
Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu,
Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat
6. Bölge
Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van,
Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri
Yatırım Teşvik Belgesi Sahiplerine
Sağlanan Devlet Destekleri
•
Turizm Sektörü’nde bölgesel desteklerden İstanbul ili hariç tüm bölgelerde
gerçekleşecek olan 3 yıldızlı veya üzerindeki tesisler (Turizm yatırım/işletme
belgeli özel tesis, yayla/dağ evi ve butik otel yatırımlarında "3 yıldız ve
üzeri" şartı aranmayacaktır) ilişkin yatırımlar faydalanabilecektir. 6. Bölge
için ise 500.000 TL asgari yatırım tutarı şartını sağlayan yatırımcılar
herhangi bir başka şart aranmaksızın teşvik belgesine bağlanabilecektir.
•
İstanbul ilinde gerçekleşecek olan yatırımlar bölgesel desteklerden
yararlanamayacak olup, 1.000.000 TL asgari Sabit Yatırım Tutarı’nın
üzerinde gerçekleşen yatırımlar sadece KDV istisnası ve Gümrük Vergisi
Muafiyeti desteklerinden yararlanabilecektir.
Yatırım Teşvik Belgesi Sahiplerine
Sağlanan Devlet Destekleri
Destek Unsurları
İstanbul
1. Bölge
2. Bölge
3. Bölge
4. Bölge
5. Bölge
6. Bölge
KDV İstisnası
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Gümrük Vergisi Muafiyeti
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
KKDF İstisnası
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Vergi İndirimi
Yok
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
Yok
Yatırım Yeri Tahsisi
Yok
15%
2 Yıl
20%
3 Yıl
Var
5 Yıl
Var
İç Kredi
Yok
Faiz Desteği*
Yok
25%
30%
6 Yıl
Var
40%
7 Yıl
Var
50%
10 Yıl
Var
Var
3 Puan
4 Puan
5 Puan
7 puan
1 Puan
1 Puan
2 Puan
2 Puan
Yok
Döviz Kredisi
Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği
Yok
Yok
Yok
Yok
Yok
Yok
10 Yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği
Yok
Yok
Yok
Yok
Yok
Yok
10 Yıl
*Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında yapılacak yatırımlarda proje bazında sağlanacak faiz desteği tutarları 3 üncü, 4 üncü, 5 inci ve 6 ncı
bölgelerde sırasıyla beşyüzbin, altıyüzbin, yediyüzbin ve dokuzyüzbin Türk Lirasını geçemez.
Yatırım Teşvik Belgesinin Finansal
Etkilerine İlişkin Örnek Çalışma
Teşvik belgesi sahibi turizm yatırımlarına sağlanan desteklerin yatırıma
etkisini daha iyi anlayabilmek için bir yatırım varsayımı üzerinden
gitmekte fayda bulunmaktadır;
Yatırım Türü:
5 yıldızlı Otel, 120 yatak
Toplam Sabit Yatırım Tutarı: 10.000.000 TL
Bina-İnşaat Harcaması:
5.000.000 TL
Makine-Teçhizat Harcaması: 5.000.000 TL
Yerli Makine Teçhizat:
3.000.000 TL
İthal Makine Teçhizat:
2.000.000 TL
İstihdam:
60 Kişi
Finansman:
%50 Özkaynak, %50 Kredi
Yatırım Teşvik Belgesinin Turizm
Yatırımlarına Finansal Etkisi
Destek Unsurları
İstanbul
1. Bölge
2. Bölge
3. Bölge
4. Bölge
5. Bölge
6. Bölge
KDV İstisnası
450.000,00
450.000,00
450.000,00
450.000,00
450.000,00
450.000,00
450.000,00
Gümrük Vergisi Muafiyeti*
60.000,00
60.000,00
60.000,00
60.000,00
60.000,00
60.000,00
60.000,00
KKDF İstisnası*
120.000,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00
Vergi İndirimi
0
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
0
1.500.000,00 2.000.000,00 2.500.000,00 3.000.000,00 4.000.000,00
316.800,00
475.200,00
792.000,00
950.400,00 1.108.800,00
5.000.000,00
1.584.000,00
İç Kredi
0
0
0
500.000
600.000
700.000
Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği
0
0
0
0
0
0
936.000,00
Gelir Vergisi Stopajı Desteği
0
0
0
0
0
0
864.000,00
630.000,00
2.446.800,00
6
24
Faiz Desteği**
900.000
Döviz Kredisi
TOPLAM
Yatırımı Karşılama Oranı %
3.105.200,00 4.422.000,00 5.180.400,00 6.438.800,00
31
44
52
64
9.914.000,00
99
Yatırım Teşvik Belgesi Sahiplerine
Sağlanan Devlet Destekleri
Yatırım Yeri Tahsisi
İrtifak hakkı veya kullanma iznine konu taşınmazlar üzerinde
gerçekleştirilecek toplam yatırım tutarı, taşınmaz maliki idarelerce bu
taşınmazlara takdir edilecek rayiç değerin turizm yatırımları için iki
katından az olmayan yatırımlar yatırım yeri tahsisinden
yararlanabilecektir.
Teşvikten yararlanacak gerçek veya tüzel kişiler lehine; taşınmazlar
üzerinde, ilk yıl için emlak vergi değerinin yüzde üçü oranında takdir
edilecek bedel karşılığında kırkdokuz yıl süreli bağımsız ve sürekli
nitelikte irtifak hakkı tesis edilebilir.
Yatırım Teşvik Belgesi Sahiplerine
Sağlanan Devlet Destekleri
Öncelikli Yatırım Konuları
• Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm
yatırımlarından bölgesel desteklerden yararlanabilecek nitelikteki
turizm konaklama yatırımları öncelikli yatırım konuları arasında yer
almaktadır. Bu da söz konusu yatırımların 5. Bölgede uygulanan
desteklerden faydalanacağı anlamına gelmektedir. 6. Bölgedeki
yatırımlar bu bölgelerde yer alsalar da yine 6. Bölge desteklerinden
faydalanmaya devam edecektir.
• Bu noktada Ekonomi Bakanlığı’nın Nisan ayında yayımlamış olduğu
sunumda yer alan Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri
listeleri aşağıda yer almaktadır. Yayımlanacak olan tebliğle bu listede
değişiklikler yapılabileceğini hatırlatmakta fayda görmekteyiz
Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim
Bölgeleri
Adana Karataş Yumurtalık KTKGB
Erzincan Ergan Dağı KTKGB
Ankara Kızılcahamam KTKGB
İzmir Bergama-Allanoi-Manisa Soma Menteşe Termal KTKGB
Antalya (Kuzey) KTKGB
İzmir Dikili Termal KTKGB
Antalya Demre KTKGB
Kocaeli Sakarya Kıyı Bandı KTKGB
Antalya Kemerağzı-Kundu KTKGB
Kuzey Van Gölü Selçuklu KTKGB
Antalya Kent Merkezi KTKGB
Mersin Tarsus Gülek Karboğazı KTKGB
Antalya Oymapınar KTKGB
Mersin Tarsus KTKGB
Aydın Didim KTKGB
Muğla Milas Fesleğen KTKGB
Balıkesir-Marmara Güneyi Adalar KTKGB
Nevşehir Kapadokya KTKGB
Çankırı Ilgaz Kadınçayırı Yıldıztepe KTKGB
Ordu Bolaman KTKGB
Denizli Termal KTKGB
Rize Anzer KTKGB
Edirne Çanakkale Saroz Körfezi KTKGB
Rize Çamlıhemşin Ayder KTKGB
Elazığ Harput KTKGB
Samsun Ayvacık KTKGB
Elazığ Tunceli Fırat Havzası KTKGB
Şanlıurfa Kent Merkezi KTKGB
IV. Turizm Sektörüne Sağlanan Diğer
Devlet Destekleri
•
2634 sayılı Turizm Teşvik Kanununun 13 üncü maddesine göre
Turizm Bakanlığından belgeli konaklama işletmelerinin ihracatçı
sayılması için sağlamaları gereken döviz miktarına ilişkin karar
18/08/2009 tarihli 27323 sayılı Bakanlar Kurulu’nun 2009/15299
sayılı kararında açıklanmıştır. Buna göre bu kapsama giren
konaklama tesislerinin yurtdışından sağlayacakları asgari döviz
miktarı 1 milyon ABD Doları sağlamaları gerekmektedir. Bu şartı
sağlayan turizmciler 14 Kasım 2010 tarihinde Resmi Gazete’de yer
alan Yurt Dışı Turizm Fuarlarına Katılımın Ve Turizm Tanıtma Ve
Pazarlama
Faaliyetlerinin
Desteklenmesine
İlişkin
Tebliğ
kapsamındaki desteklerden faydalanabilmektedir. Buna göre;
Destek Tanımı
Yurtdışı turizm fuarlarına katılım
Destek İçeriği
Bakanlık tarafından iştirak edilen veya desteklenen
yurtdışı turizm fuarlarına Bakanlık standı dışında
katılan ilgili sektör meslek birliğinin/derneğinin
öncülüğünde grup olarak bölge tanıtımı yapacak
işletmelerin; Yer kirası ile stand inşası ve
dekorasyonuna ilişkin toplam giderlerinin Bakanlık
tarafından uygun görülmesi halinde % 50’si ödenir.
Maksimum Destek Tutarı
Yatırımcının Yıllık Yararlanma
Hakkı
Bu miktar her fuar için 20.000
(yirmibin) ABD Dolarını geçemez.
5 fuar * 20.000 $= 100.000 $
Ödenecek destek miktarı her bir
etkinlik için bireysel faaliyetlerde
Bireysel veya ilgili sektör meslek birliğinin/derneğinin
10.000 (onbin), grup
öncülüğünde grup olarak, tesisleri ile birlikte bölge
faaliyetlerinde 25.000
tanıtımı amacıyla yurtdışında gerçekleştirecekleri,
(yirmibeşbin) ABD Dolarını
kokteyl, çalıştay, sergi ve benzeri etkinliklere ilişkin yer
geçemez.
kirası, ikram ve organizasyon giderlerinin Bakanlık
tarafından uygun görülmesi halinde %50’si ödenir.
Yurtdışında gerçekleştirilecek tanıtım ve pazarlama
faaliyetleri
Bölge tanıtımı için hazırlanan projeleri kapsamındaki
reklam giderlerinin Bakanlık tarafından uygun
görülmesi halinde %50’si ödenir.
Reklam faaliyetlerinde ödenecek
destek miktarı her bir etkinlik için
bireysel faaliyetlerde 40.000
(kırkbin), grup faaliyetlerinde
150.000 (yüzellibin) ABD Dolarını
geçemez.
Mali yıl içinde yapılacak
ödemeler toplamı, bireysel
işletmeler için 150.000
(yüzellibin), grup faaliyetlerinde
750.000 (yediyüzellibin) ABD
Dolarını geçemez.
TOPLAM
Maksimum 150.000 $
250.000 $
V. Sağlık Turizmine Sağlanan Devlet
Destekleri
Bir zamanlar sadece belirli kesim için niş bir alternatif olan tıp
turizmi yaygın bir faaliyete dönüşmekte ve birçok gelişmiş
ülkede çoğunluk için güvenilir bir seçenek haline gelmektedir.
Bu sürecin farkında olan hükümet; özel önem verdiği sağlık
turizmi sektörüne bugüne kadar rastlanılmayacak büyüklükte
teşvikler vermektedir. Ucuz iş gücü, tam kapasite kullanılmayan
turizm tesisleri, uygun iklim ve coğrafya gibi bileşenlerin
sonucunda Türkiye’nin sağlık turizminde önünün çok açık
olduğunu görmemek imkansızdır. Bu çerçevede, sağlık turizmine
sağlanan desteklerden bahsedeceğiz.
Sağlık Turizmine Sağlanan Devlet
Destekleri
“Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ”le sağlık
turizmine yönelik destekler getirilmiştir. Bu desteklerden yararlanabilmek için
sağlık turizmi şirketi ya da sağlık kuruluşu olma zorunluluğu vardır. Desteklerle
ilgili detaylı bilgi verilmeden önce bu iki tanımın tekrarının faydalı olacağı
görüşündeyiz.
Sağlık Turizmi Şirketi: Yurtdışından gelen hastalara rehberlik, danışmanlık ve
organizasyon hizmetleri sunan şirket
Sağlık Kuruluşu: Sağlık sektöründe faaliyet gösteren, Sağlık Bakanlığı tarafından
ruhsatlandırılmış veya Sağlık Bakanlığı’na bağlı bir kuruluşu, üniversite
hastanesini veya bunları işleten şirket
Destek Tanımı
Pazara Giriş Desteği
Destek İçeriği
Maksimum Destek Tutarı
Sağlık kuruluşları, sağlık turizmi şirketleri veya işbirliği kuruluşlarının sektör, ülke, uluslar yıllık toplam en
arası mevzuat veya yatırım konularında satın alacakları veya hazırlatacakları raporlara
100.000 ABD Doları
ilişkin giderler; sağlık turizmi şirketleri ve sağlık kuruluşları için %60 oranında
Yatırımcının Yıllık
Yararlanma Hakkı
fazla
100.000 $
Bakanlığın belirlediği hedef ülkelerden sağlık kuruluşları tarafından Türkiye’deki sağlık
hasta başına en fazla 1.000
kuruluşlarına getirilen hastaların uçuş giderleri %50 oranında ve toplam tedavi
ABD Doları
masraflarının %20’sini geçmemek üzere
Yurt dışında düzenlenen fuar, kongre, konferans ve/veya bağımsız tanıtım programı
kapsamında yapılan tanıtımlara ilişkin sponsorluk, reklam, tanıtım, danışmanlık, katılım ve
organizasyon giderleri; sağlık kuruluşları veya sağlık turizmi şirketleri için %50 oranında ve
yıllık toplam en fazla 300.000 ABD Doları tutarında karşılanır.
Yurt Dışı Tanıtım Desteği
300.000 $
Sağlık kuruluşları, sağlık turizmi şirketleri ve işbirliği kuruluşlarının yurt dışında
5 etkinlik * 15.000 $ =
düzenlenen fuar, kongre veya konferanslara ilişkin katılım maliyetleri; etkinlik başına %70
en fazla 15.000 ABD Doları 75.000 $
oranında
Sağlık kuruluşları, sağlık turizmi şirketleri ve işbirliği kuruluşlarının arama motorlarında
yapacakları, arama ağı reklamları da dahil olmak üzere reklam ve tanıtım giderleri; %50
oranında
Yurt Dışı Birim Desteği
Belgelendirme Desteği
Danışmanlık Desteği
yıllık en fazla 100.000 ABD
Doları
100.000 $
Sağlık kuruluşları, sağlık turizmi şirketleri veya işbirliği kuruluşlarının doğrudan veya yurt
dışında faaliyet gösteren şirketleri ya da şubeleri aracılığıyla açtıkları birimlerin kira
giderleri 4 yıl süresince karşılanır. Sağlık kuruluşları ve sağlık turizmi şirketleri her birim yıllık en fazla 200.000 ABD
başına %60 oranında
Doları
Sağlık kuruluşlarının uluslar arası teknik mevzuata uyum sağlamak ve yurt dışı pazarlara
girmek amacıyla aldıkları belge, sertifika veya akreditasyona ilişkin alım, yenileme ve
danışmanlık giderleri; her bir belge, sertifika veya akreditasyon türü için %50 oranında
Sağlık turizmi şirketleri veya sağlık kuruluşlarının Bakanlığın ön onay verdiği konularda
satın aldıkları danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderler %50 oranında
200.000 $
en fazla 50.000 ABD Doları 50.000 $
yıllık en fazla 200.000 ABD
Doları
200.000 $
TOPLAM1.925.000 $
Bu 1.925.000 $'a ek olarak hasta başı maksimum 1.000 $ pazara giriş desteğinden 1.000 adet hastanın faydalanacağı varsayılırsa yıllık 2.925.000 $'a kadar sağlık turizmine
sağlanan desteklerden yararlanma hakkı bulunmaktadır.