dijital diplomaside ınstagramın rolü

1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
DİJİTAL DİPLOMASİDE INSTAGRAMIN ROLÜ:
COME SEE TURKEY ÖRNEĞİ
Gaye Aslı Sancar1
Özet
Yeni teknolojiler ve yeni medya, iletişim süreçlerine farklı bir boyut getirmiştir. Bu değişim devletlerin uluslararası kamularla olan iletişim sürecini de etkilemiştir. Gelişen teknolojilerle kamu diplomasisi de gelenekselden yeni kamu diplomasisine doğru gelişim
göstermiş devletler yeni kamu diplomasisinde uluslararası hedef kitlelerine ulaşmak
için kullandıkları strateji ve taktikleri değiştirmişlerdir. Devletlerin uluslararası halkla
ilişkileri olan kamu diplomasisi bu kapsamda artık dijital diplomasi uygulamalarına yer
vermektedir. Dijital diplomasi ile iletişim süreci devletten bireye ve bireyden bireye olarak gerçekleşmekte ve bu da kültürlerarası iletişime de imkân vermektedir. Yine dijital
diplomasi sayesinde devletlerin mesajlarına hedef kitleleri olan yabancı halklar cevap
verebilmekte ve farklı uygulamalarla süreç karşılıklı olarak ilerleyebilmektedir.
Çalışmanın amacı Türkiye’nin dijital diplomasi uygulamalarından etkin olarak yararlanıp yaralanamadığını ortaya koymaktır. Çalışmada öncelikle yeni kamu diplomasisi
kavramı ele alınarak kamu diplomasisinde ilişki inşa etmenin rolüne değinilecektir. Çalışmanın devamında dijital diplomasi kavramı tanımlanarak dijital diplomaside sosyal
medya kullanımının rolünden bahsedilecektir. Çalışmanın araştırma aşamasında T.C.
Cumhurbaşkanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ana sponsorluğunda gerçekleştirilen Come See Turkey kampanyasına hedef
kitlelerin nasıl katılım gösterdiği incelecektir. Bu doğrultuda “Dijital diplomasi örneği
olarak Come See Turkey kampanyası aracılığıyla gerçekleştirilen iletişim etkileşime olanak vermektedir”, “Come See Turkey kampanyası ile verilen mesajlar doğru hedef kitleye
ulaşmaktadır” ve “Come See Turkey” kampanyası ile alınan geri bildirim Türkiye imajının
olumlu olarak yansıtıldığını göstermektedir” hipotezleri Come See Turkey Instagram hesabından gönderilen içeriklerin analiz edilmesiyle sınanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Kamu Diplomasisi, Dijital Diplomasi, Instagram.
THE ROLE OF INSTAGRAM IN DIGITAL DIPLOMACY:
THE CASE STUDY OF “COME SEE TURKEY”
Abstract
New technologies and new media have brought a new dimension to communication
processes. This transformation has also influenced communication process of governments with international publics. The advancing technologies have transformed traditional public diplomacy into new public diplomacy. Consequently, governments have
changed their strategies and tactics to reach their international publics. Being international public relations of governments, public diplomacy now involves digital diplomacy
applications. In digital diplomacy, communication process takes place from government
to individual and from individual to individual and this process paves the way for intercultural communication. Similarly, thanks to digital diplomacy, foreign societies along
with their target publics have the opportunity to respond messages of governments. The
mutual interaction thus has been ensured through different practices.
The purpose of the paper is to present whether Turkey efficiently benefits from digital
diplomacy or not. The paper firstly handles the notion of new public diplomacy, and
1. Yrd. Doç. Dr., Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler Anabilim Dalı, [email protected]
371
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
afterwards the issue of building relations in public diplomacy will be touched upon. The
paper will continue defining the concept of digital diplomacy and referring to the role of
using social media in digital diplomacy. The paper will seek to answer how target publics participate to the campaign called “Come See Turkey”, organized under the aegis of
Presidency of The Republic of Turkey and under the sponsorship of Minister of Culture
and Tourism. In this respect, the following hypotheses “The communication performed
as an example of digital diplomacy through the “Come See Turkey” campaign allows
interaction.”, “The messages conveyed through the “Come See Turkey” campaign reach
the right target audience.” and “The feedback conveyed through the “Come See Turkey”
campaign reflect the positive country image of Turkey” will be tested analyzing contents
shared from the official Instagram account of the campaign.
Keywords: Public Diplomacy, Digital Diplomacy, Instagram.
372
1. Giriş
Yeni iletişim teknolojileri tüm alanlarda olduğu gibi halkla ilişkilerde birçok konuya farklı
bir boyut getirmiştir. Bu yeniliklerden devletlerin uluslararası halkla ilişkiler faaliyetleri
olan kamu diplomasisi çalışmaları da etkilenmiş ve devletlerin uluslararası kamuoylarına kendilerini anlatma biçimleri dönüşüme uğramıştır. Geleneksel kamu diplomasisinin
devletten yabancı halklara doğru olan iletişim biçimi yeni kamu diplomasisi ile halklardan yabancı halklara doğru bir yön almıştır. Halkların birbirleriyle iletişim kurabildikleri
yeni kamu diplomasisinin en önemli uygulama alanlarından biri dijital diplomasidir.
Dijital diplomasi sayesinde artık kamu diplomasisi çalışmalarında iletişim süreci internet aracılığıyla hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Dijital diplomasinin getirdiği bir diğer
avantaj devletlerin mesaj ilettikleri yabancı halklarda da etkileşimi gerçekleştirebilmeleridir.
Çalışmanın amacı Türkiye’nin dijital diplomasi uygulamalarından etkin olarak yararlanıp yaralanamadığını ortaya koymaktır. Çalışmada öncelikle yeni kamu diplomasisi
kavramı ele alınarak kamu diplomasisinde ilişki inşa etmenin rolüne değinilecektir. Çalışmanın devamında dijital diplomasi kavramı tanımlanarak dijital diplomaside sosyal
medya kullanımının rolünden bahsedilecektir. Çalışmanın devamında T.C. Cumhurbaşkanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ana
sponsorluğunda gerçekleştirilen Come See Turkey kampanyasına hedef kitlelerin nasıl
katılım gösterdiği incelecektir. Bu doğrultuda “Dijital diplomasi örneği olarak Come See
Turkey kampanyası aracılığıyla gerçekleştirilen iletişim etkileşime olanak vermektedir”,
“Come See Turkey kampanyası ile verilen mesajlar doğru hedef kitleye ulaşmaktadır” ve
“Come See Turkey” kampanyası ile alınan geri bildirim Türkiye imajının olumlu olarak
yansıtıldığını göstermektedir” hipotezleri Come See Turkey Instagram hesabından gönderilen içeriklerin analiz edilmesiyle sınanacaktır.
2. Yeni Kamu Diplomasisi
Kamu diplomasisini kısaca tanımlamak gerekirse onun devletlerin yabancı halklar nezdinde kamuoyu oluşturmak için gerçekleştirdikleri uluslararası halkla ilişkiler faaliyetleri
olduğu görülmektedir. Devletlerin gerçekleştirdikleri iletişim stratejileri ile uluslararası
kamuoyunu kendi lehlerine oluşturmalarının amacı dış politika hedeflerine dayanmaktadır: “Kamu diplomasisini devletlerin, diğer devletlerin devlet dışı gruplarına yönelik
dış politika hedef ve amaçlarına ulaşmak beklentisiyle gerçekleştirdikleri iletişim temelli
faaliyetleri olarak açıklamak mümkündür” (Sevin, 2015: 563). Kamu diplomasisinin tarihçesine bakıldığında onun Soğuk Savaş sırasındaki geleneksel uygulamalarda ideolojik mesajlar üzerine kurulduğu görülmektedir. Soğuk Savaş sonrası oluşan ortam her
alanda olduğu gibi kamu diplomasisinde de birçok değişime sebep olmuştur. Bunların
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
başında kamu diplomasisi mesajlarının tek yönlü ve ideolojik olmaktan çıkıp halkların
fikirler ve değerlerle cezbedilmesi üzerine kurulması gelmektedir.
Soğuk Savaş dönemi sonrasında geleneksel kamu diplomasisinden yeni kamu diplomasisine geçilmesinde iki önemli değişim görülmektedir. Bunlardan birincisi kuşkusuz
iletişim teknolojilerinin küreselleşmesi ve internet ve yeni medyanın iletişim kurma biçimlerini değiştirmesidir. “Eski ve yeni kamu diplomasisi arasındaki temel farklılık yeni
kamu diplomasisinin daha karmaşık iletişim modelleri talep etmesiyle ilişkidir” (Pamment, 2013: 10). İnternet hükümetlere ve kamulara ilişki inşa etmek için yeni olanaklar
sunmuştur (Storie, 2015: 317). İnternetin ilişki inşa etmek için sunduğu bu yeni olanaklar
onun hızlı ve anlık iletişim özellikleriyle açıklanabilmektedir. “Geleneksel diplomasiye
ek olarak kamu diplomasisi yabancı halkların uluslararası ilişkilerde lehte olmalarını
sağlamak ve uluslararası çevreyi yönetmek için dâhil olmaları için çaba gösterir. İletişim
teknolojilerindeki gelişim eski kamu diplomasisini iki yönlü ilişki inşa eden iletişimle
karakterize edilen yeni kamu diplomasisine dönüştürmüştür” (Zhong ve Lu, 2013: 542).
Sonuç olarak yeni kamu diplomasisinde mesaj içeriklerinin değerlerle ilgili olduğu ve
iletişim sürecinin iki yönlü, diyaloğu ve etkileşimi temel aldığı söylenebilmektedir.
Geleneksel kamu diplomasisinden yeni kamu diplomasisine geçişte görülen ikinci değişim elbette ilkiyle paraleldir. İletişim süreçlerinde gerçekleşen değişim uluslararası
arenadaki aktörleri de çeşitlendirmiş ve bu yeni aktörlerin devletlerin karşısında önemli
birer baskı unsuru olarak konumlanmalarını sağlamıştır. “Yeni aktörlerin oluşturduğu
ağlar güçleneceği için yeni kamu diplomasisinde devletlerin rolü azalmaya devam edecektir. Halklar arasında daha fazla diplomasi olacak ve diplomasi küresel ölçekte daha
çok iç politika meselesi gibi görünecektir” (Saka ve Ezgin, 2016: 72). “Yeni kamu diplomasisi uluslararası siyasi iletişimde güçlü bir konsensusun olduğu vardiya değişimidir.
Küreselleşme ve yeni medya Dışişleri Bakanlıklarının geleneksel eşik bekçiliği yapılarını
dönüştürmüştür ve Dışişleri Bakanlıkları dış politikada artık tek başlarına ana aktör değildirler” (Pamment, 2013:3). Yeni kamu diplomasisinde devletlerin tek başlarına aktör
olmaktan çıkmaları kamu diplomasisi sürecinin uluslardan uluslara olarak da gerçekleşmesini mümkün kılmakta ve aslında onu daha da inandırıcı hale getirmektedir. “Devlet
dışı aktörler gittikçe güç kazanırken, diplomasi yalnızca devletlerden devletlere olan ilişkileri değil, aynı zamanda tamamı kamu nazarında harekete geçirilmiş devlet-vatandaş
ve vatandaş-vatandaş ilişkilerini de kapsamak durumunda kalmıştır” (Saka ve Sezgin,
2016: 61-62). Vatandaşların da kamu diplomasisi sürecinde aktör olması yukarıda bahsedildiği gibi kamu diplomasisinin propagandadan uzaklaşması için de bir fırsat olarak görülmektedir: “Yeni kamu diplomasisinin temel aldığı prensipler çok çeşitlidir. Yeni
kamu diplomasisi monoloğu değil anlamayı isteyen diyaloğu ve entegrasyonu benimser,
devlet dışı aktörlerle işbirliği geliştirir, hiyerarşik bir yöntem ile değil ağ yöntemi ile çalışır, dışarıda ve içerideki kamu diplomasisi işleriyle işbirliğinde bulunur, propaganda yerine doğru bilgi verir (Andreasen’den aktaran Sigsgaard, 2011: 15-16). Yeni kamu diplomasisinde kişilerarası etkileşime olanak veren ağlar aynı zamanda kamu diplomasisine
yeni bir uygulama alanı da getirmiştir. Bireylerin bireylere mesaj iletebildiği olanaklara
yer veren dijital diplomasi uygulamaları yeni kamu diplomasisinde karşımıza çıkan en
önemli uygulama alanıdır.
3. Dijital Diplomasi Kavramı
Yukarıda da ele alındığı gibi yeni kamu diplomasisinin önemli bir uygulama alanı olan
dijital diplomasinin ortaya çıkmasında internet ve diğer iletişim teknolojilerinin gelişmesi rol oynamıştır. Bu teknolojiler Dışişleri Bakanlıkları’nın ve diplomatların ölçülme
biçimini dahi değiştirmiştir: “İnternet ve cep telefonları artık siyasal değişim kampanya-
373
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
larının önemli birer aracıdırlar. Onlar artık sadece zengin ulusların oyuncakları değildir
ve bu teknolojik varlıklara erişim artıkça ağların açıklığı daha da önemli hale gelecektir.
Bugün yeni diplomasi ve diplomat biçimlerine ihtiyaç vardır. Artık performans sadece
Dışişleri Bakanlıkları’nın toplantı odalarında değil bilgisayar monitörleri ve cep telefonu
ekranlarında ölçülecektir” (Seib, 2012: 99-104). Seib’in de ifade ettiği üzere internet teknolojisi dış politika iletişimin başarısında dahi kendini var etmektedir.
Kamu diplomasisinde yürütülen iletişim stratejilerinin dijital araçlarla gerçekleştirilmesini öngören dijital diplomasi için farklı tanımlar mevcuttur: “Dijital diplomasi, devletlerin karar alma süreçlerinde, kamu diplomasisinde ve mesleki kurallarda en üst etkiyi
almak için uluslararası politikayı dijital araçlarla ve sanal işbirlikleriyle yönetme yoludur”(Cercel ve Saftescu, 2015: 388). “Dijital diplomasi, uluslararası ilişkilerde ve siyasette artık yalnızca hükümetlerin söz sahibi olmadığı, toplumların ve bireylerin de bu
dengede önemli bir yere sahip olduğu stratejik bir uygulamadır (Kurt, 2016: 177). “Dijital
diplomasi yeni bir diplomasi değil, sadece diplomaside internet araçlarının kullanılması
ve sanal ortamda diplomasi faaliyetlerinin ve görüşlerinin aktarılması, kamu diplomasisi
anlamında bilgilendirme faaliyetlerinin bu ortamda yürütülmesidir” (Ekşi, 2014: 116).
Tüm bu tanımlamalardan görüldüğü üzere dijital diplomasi devletlerin kamu diplomasisi sürecinde tek başına aktör olmaktan çıktıkları, bireylerin de yabancı halklarla internet
ve dijital araçlar aracılığıyla bağlantı kurabildikleri sanal ortamda gerçekleşen stratejik
diplomatik iletişimdir.
374
Dijital diplomasi aracılığıyla gerçekleşen iletişim devletlerden yabancı halklara, yabancı
halklardan devletlere ve yabancı halklardan diğer halklara olmak üzere üç biçimde gerçekleşebilir. Waller’ın sanal diplomasi olarak adlandırdığı dijital diplomasi tanımında
görüleceği üzere kamu diplomasisinin geldiği bu değişimin temelinde ağlarla örülmüş
yeni bir düzen ve dijital diplomasi sürecine katılım için gerekli teknolojilere sahip herkesin sürece katılabilmesi yeniliği bulunmaktadır:
“En geniş anlamda, ‘sanal diplomasi’ terimi, dönüşen diplomasinin ağlarla donatılmış bir evrenin
ortaya çıkışı ile bağlantılandırılmasını temsil etmektedir. En dar anlamda, terim karar verme, koordinasyon, iletişim ve uluslararası ilişkilerin bilgi ve iletişim teknolojileri yardımıyla uygulanmasını içermektedir. Her şeyin ötesinde, Sanal Diplomasi Girişimi genişlemiş ve büyümüş, herhangi bir yerde
herhangi birinin herhangi bir veya tüm bilgi ve iletişim medyalarından etkilenmiş ve işin içinde olan
bir kişinin diplomatik uygulamalardaki eleştirel kontrolünü desteklemektedir” (Waller, 2007: 479).
Waller’ın bahsettiği sanal diplomasi girişimi bireylerin eleştirel kontrolünü desteklerken Ekşiye göre geleneksel diplomasiyi de demokratikleştirmektedir: “Dijital diplomasi
elitlere has ve kapalı kapılar ardındaki geleneksel diplomasiyi demokratikleştirici yönde
dönüşüme de zorlamıştır. Çünkü dijital diplomasi, diplomasi alanına katılımı artırarak
bireyi diplomat rolüne taşımaktadır. Böylece dijital diplomasi, diplomasiyi diplomatların tekelinden çıkararak toplumsal tabana yayma işlevini yerine getirmekte ve vatandaş
diplomasisini inşa etmektedir” (Ekşi, 2016: 89). Bireylerin vatandaş diplomatı olmasını
kolaylaştıran dijital diplomasinin en çok kullanılan taktiklerinden biri sosyal medya ve
sosyal ağlardır.
Günümüzde sosyal medya ağları ile kişiler arası iletişim daha hızlı bir hal kazanmış ve
herkes birer vatandaş diplomatı olma hakkı kazanmıştır: “Dijital diplomasi stratejilerini
özellikle kamu diplomasisi için önemli bir fırsat olarak gören ülkeler ve toplumlar internetin sınır ötesi hareket alanından faydalanarak diğer ülkeler ve toplumlar ile internetin ve sosyal medya ağlarının sunduğu iletişim imkânları sayesinde geçmişe göre çok
daha zahmetsiz, doğrudan, ekonomik, hızlı ve şeffaf şekilde etkileşime geçme imkânına
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
kavuşmuştur” (Kurt, 2016: 162). Sosyal medyanın bu imkânlarını Pamment iki yönlü iletişim için bir avantaj olarak görmektedir: “Yeni kamu diplomasisi diyalojik, işbirlikçi ve
kapsayıcıdır. Yeni kamu diplomasisi yayımcılık modellerine verilen arayı ve halklarla iki
yönlü dâhil olmayı yerleştirmeyi amaç edinen sosyal medya avantajını temsil etmektedir (Pamment, 2013:3). Sonuç olarak yeni kamu diplomasisi ve beraberinde ortaya çıkan dijital diplomasi sosyal ağlardan sıkça yararlanmakta ve onun avantajlarından farklı
şekilde yararlanmaktadır bu noktada dijital diplomaside sosyal ağların rolünü detaylı
olarak ele almak gerekmektedir.
4. Dijital Diplomaside Sosyal Ağların Yeri
İnternet ve Web 2.0 neticesinde ortaya çıkan sosyal ağlar sanal ortamda toplulukların
bir araya gelmesine olanak vermekte ve geliştirilen farklı sosyal medya uygulamaları ile
iletişimde bulunan taraflar diyalog kurabilmektedir. “Sosyal medya devletlerin dünya
vatandaşları ile açık bir diyalog inşa etmelerini sağlamaktadır. Sosyal medyanın en değerli yönü sadece yeni hedef kitlelere ulaşma ve mesajları daha etkili bir şekilde yayma
fırsatı değil aynı zamanda devletler ve dünya vatandaşları arasında karşılıklı anlayışı artırmaktır” (Deruda, 2014: 2). “Sosyal medyanın en değerli avantajı geniş bir hedef kitleye
ulaşma imkânı sağlaması ve dünya vatandaşları ve hükümetler arasında karşılıklı anlayışı yerleştirmesine olanak vermesidir” (Cercel ve Saftescu, 2015: 386). “Sosyal medyada
amaç içerik paylaşmak, kampanya yapmak, beğenen sayısını artırmak değil etkileşim
yaratmaktır. Doğru kişilerden oluşan ve etkileşim kurulan hayran sayısını artırmak gereklidir” (Uğurlu, 2015:298). “Sosyal medyanın ilerlemesiyle kamu diplomasisi iletişimi
de değişmiştir. Hedef kitle pasif bir mesaj alıcıdan ziyade sürecin aktif katılımcısı haline
gelmiştir. Yeni kamu diplomasisi iletişiminin temeli olan bağlantılık ve etkileşim, diplomatların tek yönlü bilgilendirmeye dayalı iletişimi deneyimlerin paylaşıldığı ve ilişkilerin inşa edildiği iki yönlü iletişime geçmelerini gerektirmiştir” (Zhong ve Lu, 2013: 547).
Tüm bu tanımlardan da görülebileceği gibi dijital diplomaside sosyal medya kullanımı
iletişim sürecinde öncelikle geniş bir hedef kitleye ulaşmayı ve hedef kitlelerle diyalog
kurmayı ve etkileşim, katılım ve bağlantılığı sağlamayı, karşılıklı anlayış ve ilişki inşa
etmeyi gerçekleştirmektedir.
Pamment sosyal medyanın kamu diplomasisinde hedef kitlelere yönelik sağladığı bu
faydaları yeni bir motivasyon olarak değerlendirmektedir: “Sosyal medya yeni kamu diplomasisinin merkezine yeni bir motivasyon yerleştirmiştir (Pamment, 2013: 14). Tüm bu
faaliyetlerin yanında sosyal medyadan kamu diplomasisi kampanyalarının planlama ve
değerlendirme süreçleri için de yararlanılabilmektedir: “Kamu diplomasisi uzmanları
yeni medyanın sadece iletişim kurmak için değil aynı zamanda planlama ve değerlendirme içinde yararlı olduğunu düşünerek içerik hazırlamaktadırlar. Bu araçlar geleneksel
iletişim araçlarından anlık iletişime olanak sağladıkları için farklılaşırken genç hedef kitlelere ulaşmak açısından da önemlidir” (Rugh, 2014: 97).
Dijital diplomaside sosyal medya kullanarak hedef kitlerle etkileşimi sağlamak için farklı
stratejiler mevcuttur. “Sosyal medya dijital diplomasi için güçlü bir araçtır. Sosyal medya temelli diplomasi için altı farklı etkili iletişim stratejisi bulunmaktadır. Bunlar sosyal paydaşların dâhil edilmesini sağlayan etkileşimli iletişim, kişiselleştirilmiş iletişim,
duygu kullanımı, güncel konularla ilgili bilgi verme, şeffaf iletişim ve network kurmadır”
(Straus ve diğerleri, 2015: 370-371). Tüm bu iletişim stratejilerinin kullanılarak hedef
kitlelerin sürece dâhil olmalarının sağlanması onlara yönelik yansıtılan imajın da olumlu olmasını sağlayabilmektedir. Nitekim dijital diplomaside sosyal medya kullanımının
sağladığı bir diğer avantaj da olumlu imajın yansıtılmasıdır: “Dâhil olma kamu diplomasisinin önemli bir parçasıdır ve sosyal medyayı kullanmak olumlu imajın teşvik edilmesi
375
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
için bir yoldur.” (Harris, 2013: 18). Çalışmanın devamında Türkiye’nin dijital diplomasi
alanında gerçekleştirdiği “Come See Turkey” kampanyasında hedef kitlelerin nasıl katılım gösterdiği incelenecektir.
5. Araştırma: Dijital Diplomaside Instagram’ın Rolü Come See Turkey Örneği
Çalışmanın bu noktasında T.C. Cumhurbaşkanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ana sponsorluğunda gerçekleştirilen Come
See Turkey kampanyasına hedef kitlelerin nasıl katılım gösterdiği incelecektir. Come See
Turkey projesi kapsamında 2014 yılında 13 farklı ülkeden 20 fotoğrafçı 24 gün boyunca
iki farklı rota ile Türkiye’yi dolaşmıştır. Kampanyanın amacı Instagram fotoğrafçılarının
Türk kültürü, tarihi, doğası ve insanı ile ilgili izlenimlerini fotoğrafçılığın evrensel dilini
kullanarak anlatmaktır (Seven Plus, 2017). Insagram’da kampanya ile ilgili fotoğrafların
paylaşımı halen devam etmektedir. Çalışmada yabancı hedef kitlelerin sürece nasıl dâhil
olduğu sorunsalından yola çıkılarak aşağıdaki hipotezler sınanacaktır.
H1: “Dijital diplomasi örneği olarak Come See Turkey kampanyası aracılığıyla gerçekleştirilen iletişim etkileşime olanak vermektedir” .
H2: “Come See Turkey kampanyası ile verilen mesajlar doğru hedef kitleye ulaşmaktadır”.
H3: “Come See Turkey” kampanyası ile alınan geri bildirim Türkiye imajının olumlu olarak yansıtıldığını göstermektedir”.
376
5.1. Araştırma Yöntemi
Çalışmada Come See Turkey Instagram hesabından son 6 ay (Ekim 2016-Mart 2017)
içerisinde gönderilen fotoğraflar içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenecektir. Bu
kapsamda hedef kitlelerin içeriklere yaptığı yorumlar ve verilen cevaplar incelenecek ve
kampanyanın hedef kitlelerin katılımına olanak sağlayıp sağlamadığı sorusuna cevap
aranacaktır. Çalışmanın devamında içeriklerde yer alan etiketlerin İngilizce olup olmadığı ve içeriklere yapılan yorumların dili araştırılacaktır.
5.2. Araştırma Bulguları
Çalışmada öncelikle hesabın takipçi sayısı, gönderilen içerik sayısı ve içeriklerin beğeni
sayıları gibi genel kriterlere bakılacaktır. Come See Turkey hesabının 2 Nisan 2017 tarihi
itibariyle 92 bin 196 takipçisi bulunmaktadır. Come See Turkey hesabı tarafından ise
kampanya kapsamında fotoğraf çeken fotoğrafçıların hesaplarının da dâhil olduğu 22
hesap takip edilmektedir. Kampanya kapsamında bugüne kadar yayınlanan içerik sayısı
ise 899’dir (Instagram, 2017).
Come See Turkey Instagram hesabının son altı aydır yayınladığı içeriklerin toplam sayısı
13’dir. Aşağıdaki görselde yayınlanan fotoğraflar gözükmektedir.
Resim 1: Come See Turkey Hesabından Genel Bir Görüntü
Kaynak: https://www.instagram.com/comeseeturkey/?hl=tr
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
H1: “Dijital diplomasi örneği olarak Come See Turkey kampanyası aracılığıyla gerçekleştirilen iletişim etkileşime olanak vermektedir”
Çalışma kapsamında fotoğrafların beğeni sayıları, yapılan yorum sayısı ve verilen cevap
sayısı ve araştırılmıştır.
Tablo 1: Come See Turkey Beğeni ve Yorum Sayıları
377
Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere Come See Turkey hesabında yer alan fotoğrafların
beğeni sayısı önemli ölçüde yüksektir ancak sadece bir fotoğrafta kullanıcılara cevap
verilmiştir.
H2: “Come See Turkey kampanyası ile verilen mesajlar doğru hedef kitleye ulaşmaktadır”.
Çalışmanın literatür aşamasında görülmüştür ki kamu diplomasisi ve dijital diplomasinin hedef kitlesi yabancı halklardır. Dolayısıyla bu noktada verilen mesajların doğru
hedef kitleye ulaşması için İngilizce olması gerekmektedir. Yine hesabı takip edenlerin
de sadece Türklerden oluşması kampanya mesajlarının yanlış hedef kitleye yöneldiğinin
göstergesidir. Bu doğrultuda hipotezi ölçmek için belirlenen kriterler içeriklerin altına
yazılan etiketlerin İngilizce olup olmaması, içeriklere yapılan yorumların kaçının yabancı
dilde olup olmadığıdır. Emojilerle yapılan yorumlarda ise kullanıcı isimleri hedef kitlenin yabancı olup olmadığı konusunda yardımcı olmuştur.
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
Tablo 2: Yorumların Dili
378
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi 13 fotoğrafa yapılan toplam yorum sayısı 127’dir.
Bu yorumların 72 adeti yabancı dillerden oluşurken 55 adeti Türkçedir. Yorum yapılan
diller arasında İngilizce, İtalyanca, İspanyolca, Arapça ve Çince’ye rastlanmıştır. Fotoğrafların altına yazılan etiketler Come See Turkey, İstanbul, Turkey, İzmir ve Şirince gibi
kampanya ismini ve yer isimlerini kapsamaktadır. Sayıca az da olsa bazı fotoğraflarda
hem İngilizce hem Türkçe etkiket ve gönderici yorumu bulunmaktadır. Bununla birlikte
bir fotoğrafta hiç İngilizce etkilet bulunmadığı tespit edilmiştir ki bu yabancı hedef kitlelere ulaşabilmek açısından yanlıştır. Sonuç olarak kampanya kapsamında gönderilen
içeriklere yabancı dilde yapılan yorumlar Türkçe yorumlardan fazladır.
H3: “Come See Turkey” kampanyası ile alınan geri bildirim Türkiye imajının olumlu olarak yansıtıldığını göstermektedir.
Çalışmanın devamında sosyal medya aracılığıyla yansıtılan Türkiye imajının olumlu olup
olmadığı kullanıcıların fotoğraflara yaptığı yorumlar analiz edilerek cevap verilmiştir.
Tablo 3: Come See Turkey Fotoğraflarına Yapılan Yorumlar
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere ekim 2016 ve mart 2017 tarihleri arasında yayımlanan 13 fotoğrafa toplam 72 adet yabancı dilde yorum yapılmıştır. Bunlardan 56
tanesini İngilizce ve İtalyanca olumlu yorumlar ve kalp, çiçek, alkış gibi olumlu özellikler
atfedilen emojiler oluşturmaktadır. Olumlu yorumlarda ifade edilen cümleler İngilizce
ve İtalyanca olarak mükemmel, harika, harika anlamına gelen “wow” nidası, bu ülkeyi
ziyaret etmek istiyorum, benim şehrim gibi ifadeler içermektedir.
Tabloda da görüleceği gibi anlaşılamayan yabancı dilde yorumların sayısı 10’dur. 6 adet
ne olumlu ne de olumsuz içerik atfeden yorum bulunmaktadır. Bu yorumlarda kullanıcılar başka kişileri işaretlemişlerdir. Sonuç olarak görülmektedir ki dijital diplomasi
bağlamında Instagramın kullanıldığı Come See Turkey sayfasında yer alan fotoğrafların
altına yapılan yabancı dildeki yorumların olumlu olması Türkiye ile ilgili yansıtılan imajın olumlu olduğunu göstermektedir.
Sonuç ve Tartışma
Devletlerin uluslararası halkla ilişkileri olan kamu diplomasisi gelişen iletişim teknolojileri ile birlikte tek yönlü devlet kaynaklı mesajların verilmesinden kaynağın sadece
devlet olmadığı iki yönlü iletişim ve diyaloğa olanak veren yeni kamu diplomasisi uygulamalarına doğru bir değişim göstermektedir. Yeni kamu diplomasisinin önemli bir uygulama alanı olarak dijital diplomasi internetin olduğu tüm dijital araçlar aracılılığıyla
kamu diplomasisi sürecinin gerçekleşmesine olanak vermektedir. Devletlerden bireylere
ve bireylerden bireylere yönelik gerçekleştirilebilen dijital diplomasi uygulamalarında
hedef kitlelere ulaşmak için sosyal ağlar ve sosyal medya araçlarından da sıkça yararlanılmaktadır.
Çalışmada öncelikle yeni kamu diplomasisi ve dijital diplomasi kavramları açıklanmış
ve dijital diplomaside sosyal ağların kullanılmasının ne gibi faydalar sağladığı üzerinde durulmuştur. Sosyal medya araçlarının sağladığı etkileşim, diyalog, ilişki inşa etme
gibi özelliklerin Türkiye’nin Come See Turkey örneği üzerinden nasıl gerçekleştiği sorunsalından yola çıkarak Come See Turkey Instagram hesabı içerik analizi yöntemi ile
incelenmiştir. Come See Turkey hesabının altı aylık içeriklerinin incelenmesi sonucunda
hesaba yorum yapanların sayılarının yeterli olduğu sonucuna varılmıştır. Yapılan yorumlara cevap verilip verilmediği sorusu birinci hipotezi ölçmek için sorulmuş ve araştırma
bulgularında da görüldüğü üzere sadece bir fotoğrafta kullanıcılara cevap verildiği görülmüştür. Bu doğrultuda çalışmanın birinci hipotezi olan “dijital diplomasi örneği olarak Come
See Turkey kampanyası aracılığıyla gerçekleştirilen iletişim etkileşime olanak vermektedir” hipotezi
doğrulanmamaktadır.
Çalışmanın devamında yapılan 127 yorumun çoğunluğunun (72 adet) yabancı dilde yorumlar olduğu görülmektedir yine fotoğrafların altına yazılan etiketler de İngilizce’dir.
Dolayısıyla çalışmanın ikinci hipotezi olan “Come See Turkey kampanyası ile verilen mesajlar
doğru hedef kitleye ulaşmaktadır” doğrulanmıştır. Son olarak yapılan yorumlar incelendiğinde 72 yorumun 56 tanesinin olumlu içeriklerde olduğu görülmüş ve “Come See Turkey”
kampanyası ile alınan geri bildirim Türkiye imajının olumlu olarak yansıtıldığını göstermektedir”
hipotezi de doğrulanmıştır.
Çalışmada dijital diplomaside sosyal medya araçlarının etkileşime ve diyaloğa olanak
vermesinin kaynağın elinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Devletlerin yabancı hedef kitlelerine ulaşmak için onların dilinde mesaj verme gereklilikleri yine bir kez daha önemini göstermiştir ve görülmüştür ki hem fotoğrafın evrensel dili hem de yazılan İngilizce
etiketler Come See Turkey aracılığıyla verilen mesajların doğru hedef kitlelere ulaşması
sağlamıştır. Türkiye sahip olduğu tarihçe ve kültürel değerler yeni kamu diplomasisinde etkileşimi gerçekleştirecek potansiyele sahiptir. Come See Turkey gibi sosyal med-
379
1st International Conference on New Trends in Communication
1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
ya fenomenlerinden de yararlanılan kampanyalar hem Türkiye imajı ve itibarına katkı
sağlayacak hem de ülkeye turist çekilmesini sağlayarak uzun vadede turizm ve kültürel
diplomasiye de olanak verecektir.
Kaynakça
380
Come See Turkey (2017) https://www.instagram.com/comeseeturkey/?hl=tr (28.03.2017)
Deruda, A. (2014). The Digital Diplomacy Handbook. CreateSpace Independent Publishing Platform.
Ekşi, M. (2014). Kamu Diplomasisi ve Ak Parti Dönemi Türk Dış Politikası. Ankara: Siyasal
Kitabevi.
Ekşi, M. (2016). Türk Dış Politikasında Diplomasinin Yeni İletişimsel Boyutları ve
Mekanizmaları: Dijital Diplomasi Burcu Sunar Cankurtaran (Ed.) Uluslararası İlişkilere Disiplinler arası Bir Yaklaşım: Uluslararası İletişim Perspektifi. İçinde (ss: 75-92). İstanbul: Uluslararası
İlişkiler Kütüphanesi.
Harris, B. (2013). Diplomacy 2.0: The Future of Social Media in Nation Branding. Exhange: The Journal of Public Diplomacy. Vol:4 ss:17-31.
Kurt, G. (2016). Dijital Diplomaside Güncel Bir Örnek: Kanada’nın “The Global Dialogue
on the Future of Iran” Projesi. Gaye Aslı Sancar (Ed.) Kamu Diplomasisinde Yeni Yaklaşımlar ve
Örnekler. İçinde (ss: 155-182) İstanbul: Beta Yayınları.
Pamment, J. (2013). New Public Diplomacy in the 21st Century, New York: Routledge.
Rugh, W. (2014). Front Line Public Diplomacy. New York: Palgrave MacMillan.
Saka, E. ve Akbuz E. S. (2016). Dijital Diplomasi: Bir Literatür İncelemesi. Burcu Sunar
Cankurtaran (Ed.) Uluslararası İlişkilere Disiplinler arası Bir Yaklaşım: Uluslararası İletişim Perspektifi. İçinde (ss: 55-74). İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi.
Seib, P. (2012). Real-Time Diplomacy: Politics and Power in the Social Media Era. New
York: Palgrave MacMillan.
Seven Plus Advertising Agency. (2017). “Come See Turkey” http://www.sevenplusad.com/
Sevin, E. (2015). Pathways of Connection: An Analytical Approach to the Impacts of Public Diplomacy. Public Relations Review. Vol: 41, ss: 562-568.
Sigsgaard, J. N. (2011). The New Era of Diplomacy. Germany: Lambert Academic Publishing.
Storie, K. L. (2015). Lost Publics in Public Diplomacy: Antecendents for Online Relationship Management. Public Relations Review. Vol: 41, ss: 315-317.
Straus, N., Kruikemeier, S., Van der Meulen, H., ve Van Noort, G. (2015). Digital Diplomacy
in GCC Countries: Strategic Communication of Western Embassies on Twitter. Government Information Quarterly. Vol: 32 ss: 369-379.
Uğurlu, S. (2015). Gelişen İletişim Araçlarıyla Modern Halkla İlişkiler: Digital PR. Saadet
Uğurlu (der.) Günümüzde ve Gelecekte Stratejik Halkla İlişkiler Yönetimi. içinde (ss:259-311) (2.
Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
Waller M. J. (2007). The Public Diplomacy Reader. Washington: The Institute of World
Politics Press.
Zhong, X. ve Lu, J. (2013). Public Diplomacy Meets Social Media: A Study of the U.S. Embassy’s Blogs and Micro Blogs. Public Relations Review. 39, ss: 542-548.