28 Şubat - VakıfBank

 Haftalık Uluslararası Ekonomi Raporu T VakıfBank 28 Şubat ‐ 07 Mart 2011
Bu Haftaki Yazımız... ABD’de Bütçe Tartışmaları ve Ekonomik Etkiler Son dönemde ABD ekonomisi açısından önemli gündem maddesini oluşturan orta ve uzun vadeli bütçe tasarısı ABD ekonomisinin geleceğine ilişkin önemli ipuçları barındırmaktadır. Buna ek olarak, maliye politikaları üzerinde yaşanabilecek olası politik anlaşmazlıklar, ekonomi üzerindeki etkilerin farklı boyutlara ulaşmasına neden olabilecektir. Bu çalışmada, bütçe tasarısının temel noktaları incelenmiş, bir diğer gündem maddesi olan borçlanma limiti ile birlikte ekonomik etkileri incelenmiştir. Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ABD • ABD Başkanı Barack Obama tarafından ortaya konan 2012 mali yıl bütçe teklifini inceleyen Moody´s, bu bütçenin ABD´nin kredi notu için kısa vadede çok az pozitif bir etki yapacağını ancak bütçenin Kongre´den sunulduğu şekli ile geçmesi şansının yok denecek kadar az olduğunu bildirdi. •ABD'de Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi Şubat ayında 77.5'e yükselerek 75.3 düzeyindeki beklentilerin üzerine çıktı. Endeks Ocak ayında 74.2 değerini almıştı • ABD Hazinesi, bugün iki yıl vadeli tahvil ihalesinde 35 milyar dolarlık satış yaptı.İhalede faiz oranı %0.745 ile Mayıs 2010´dan bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. • ABD’de Ocak ayında ikinci el konut satışları beklentilerin üzerinde %2.7 artarak 5.36 milyon oldu. •ABD´de Ocak´ta yeni konut satışları %12.6 düştü ve Aralık’ta kaydedilen yüksek büyümeyi neredeyse geri verdi. Yeni konut satışları yıllık 300 bin olan beklentilerin altında 284 bin oldu. • ABD´de haftalık işsizlik başvuruları 22 bin azalarak 391 bin seviyesine indi. Başvuruların 405 bin seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyordu. • ABD´de Ocak´ta dayanıklı mal siparişleri %2.5 olan beklentilerin üzerinde %2.7 yükseldi. Bu, dört aydır kaydedilen ilk artış oldu. • ABD Hazinesi, bugünkü 7 yıl vadeli tahvilin ihalesinde 29 milyar dolarlık satış yaptı. İhalede faiz oranı, % 2.854 olarak gerçekleşti. İhaleye satışın 2.86 katı talep geldi. AVRUPA • Euro Bölgesi’nde özel sektör aktivitesi Temmuz 2006´dan bu yana görülen en hızlı artışı kaydetti.Şubat´ta Euro Bölgesi PMI 57.0´den 56.9 olan beklentilerin üzerinde 58.4´e yükseldi. •Euro Bölgesi´nde sanayi siparişleri Aralık ayında azalış beklentilerin aksine %2.1 arttı, yıllık bazda ise %18.5 artış oldu. •İngiltere'de Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2010'un 4. çeyreğinde % 0.6 ile beklentilerden fazla azaldı. •Almanya´da IFO iş güveni endeksi Şubat´ta 110.3´den 111.2 seviyesine yükselerek rekor seviyeye geldi. Endeksin değişmemesi bekleniyordu. •Almanya'da Şubat ayında tüketici fiyatlarının yıllık bazda % 2 ile beklentilerin altında arttığı açıklandı. • Almanya'da GSYİH büyümesi 2010 4.çeyrekte çeyreklik bazda %0.4 oldu. •Fransa’da Ocak ayında TÜFE aylık %0.2 azalırken, yıllık %1.8 arttı. • İtalya’da Ocak ayında TÜFE beklentilere paralel %0.4, yıllık %2.1 arttı. DİĞER • Moody´s, Japonya´nın Aa2 olan tahvil notunun görünümünü, hükümetin karşı karşıya olduğu zorluklar ve ülkenin artan borç yükünü azaltmaya yönelik görünümün zayıflamasına dayanarak ´durağan´dan ´negatif´e indirdi. Moody’s kredi yetkilisi, Japonya’nın kredi notu görünümünün düşürülmesini, hükümetin faiz dışı denge hedefinde başarısız olacağı endişesinin tetiklediğini söyledi. • Japonya’da büyük ve bölgesel bankaların Japon devlet tahvili (JGB) alımları 2010 yılında, kredilere cansız talebin etkisi ile rekor seviyeye çıktı. • Japonya, Ocak ayında 22 aydan bu yana ilk kez dış ticaret açığı verdi. Yavaşlayan ihracata bağlı olarak açık 5.7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. •Japonya’da çekirdek tüketici fiyatları endeksi %0.3 artış beklentisinin aksine Ocak´ta aylık %0.2 düştü. •Çin Maliye Bakanı Xie Xuren, ülkenin 2010 yılı bütçe açığının GSYH´nın %2.5´i civarında olduğunu bildirdi. • Brezilya’da Ocak ayında cari açık/GSYİH oranı %2.35’e yükselirken, cari açık 5.4 milyar dolar oldu. • Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, yönetim karşıtı gösterilerin yayıldığı Libya´nın kredi notunu "BBB+ "dan "BBB"ye indirdi. • Uluslararası kredi derecelendirme şirketi S&P, halkın sokaklara indiği Bahreyn´in yabancı ve yerel para cinsinden notlarını A´dan A‐´ye indirdi. • Moody´s, Bahreyn´in A3 olan devlet tahvili notunu olası bir indirim için izlemeye aldığını duyurdu. • Suudi Arabistan Petrol Bakan Yardımcısı Prens Abdulaziz, petrol piyasasına yeterli derecede arz sağlandığını, farklı gösterge petrollerde fiyatların piyasada bazı alışılmadık şeyler olduğuna işaret ettiğini bildirdi. •Kolombiya Merkez Bankası(BANREP), faiz oranlarını 25 baz puan artırarak, faiz oranı %3.00’ten %3.25’e çıkarıldı. [email protected] Ankara, TÜRKİYE ABD’de Bütçe Tartışmaları ve Ekonomik Etkiler Son dönemde ABD ekonomisi açısından önemli gündem maddesini oluşturan orta ve uzun vadeli bütçe tasarısı ABD ekonomisinin geleceğine ilişkin önemli ipuçları barındırmaktadır. Buna ek olarak, maliye politikaları üzerinde yaşanabilecek olası politik anlaşmazlıklar, ekonomi üzerindeki etkilerin farklı boyutlara ulaşmasına neden olabilecektir. Bu çalışmada, bütçe tasarısının temel noktaları incelenmiş, bir diğer gündem maddesi olan borçlanma limiti ile birlikte ekonomik etkileri incelenmiştir. ABD’de bütçe ofisi tarafından yayımlanan tasarı incelendiğinde, 2011 yılında 3.8 trilyon dolar 30
seviyesinde gerçekleşmesi beklenen bütçe 25
harcamalarının, 2012 yılında 3.7 trilyon dolar 20
seviyesine gerilemesi beklenmektedir. Gelirlerin 15
ise 2011 yılında 2.17 trilyon dolar olacağı tahmin 10
edilmektedir. 2011 mali yılında 1.64 trilyon 5
dolara yükselmesi beklenen bütçe açığının 0
harcamalardaki kısıntılar ve gelir artışı ile, 2012 ‐5
yılında 1.1 trilyon dolara düşeceği ‐10
öngörülmektedir. ABD bütçesine ilişkin ‐15
tahminler yapılırken temel alınan makroekonomik tahminler de yine tasarı da yer almıştır. Buna göre, söz konusu tasarıda yer alan tahminlere göre, ABD ekonomisinin 2011 yılında Bütçe Açığı / GSYİH (%)
Gelirler / GSYİH (%)
% 2.7, 2012 yılında % 3.6, 2013 yılında % 4.4, Harcamalar / GSYİH (%)
2014 yılında % 4.3, 2015 yılında % 3.8 ve 2016 Kaynak: Office of Management and Budget (ABD Bütçe Ofisi)
yılında ise % 3.3 büyümesi, işsizlik oranının ise *: Tahmin
2011 yılında % 9.3, 2012'de % 8.6, 2013'de %7.5, 2014'de % 6.6, 2015'de % 5.9 ve 2016'da % 5.5 olması beklenmektedir. Bu yıl %10.9 olarak gerçekleşen bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYİH) oranının 2015 yılına kadar %3.2’ye gerilemesi de öngörüler arasındadır. Grafik‐1: ABD Bütçe Harcama ve Gelirleri (% GSYİH)
Borçlanma Limiti, Politik Tartışmalar ve Olası Etkiler Grafik‐2: Borçlanma Limiti
15
13
11
9
Borçlanma, borç limitine yaklaştı
7
5
Yasal Borç Limiti (trilyon dolar)
Gerçekleşen Borçlanma (trilyon dolar)
Kaynak: Bloomberg
Hükümetin borçlanabileceği miktara sınır getiren borç limiti, ABD’de borç yönetiminden sorumlu kurum olan Hazine’nin Kongre’den yasal olarak onay çıkmadıkça yeniden borçlanmasını engellemeyi amaçlamaktadır. İlk kez 1917 yılında kullanılmaya başlanan borç limitinin ABD kongresinin kararıyla sık sık artırıldığı görülmüştür. 1962 yılından sonra borç limitinde 74 defa artırıma gidilirken, en son artırım 14 Şubat 2010’da yapılmış ve borç limiti 14.294 trilyon dolara çıkarılmıştır. Geçmiş yıllarda borç limitinde nispeten kademeli bir artış olduğu görülürken, 2010 yılında tek seferde 1.9 trilyon dolarlık artış yapıldığı da dikkat çekmektedir. Hazine yıllık bütçe açığını kapatmak için yeni tahvil ihraç ederek borçlanmak zorunda kalmaktadır. Ancak borç limitine ulaşıldığında ise Kongre tarafından limitin artırılması gerekmektedir. Dolayısıyla bu da Kongre’ye teorik de olsa ülkenin bütçe açığını kontrol imkanı sağlamaktadır. Şu anda ABD’nin borcu 14.072 trilyon dolar seviyesindeyken, Hükümet tarafından yapılan tahminlere göre borç limitine 31 Mart ile 16 Mayıs tarihleri arasında ulaşılacaktır. Bu nedenle 31 Mart tarihinden önce borç limitinin artırılması acil görülmektedir. Ancak Kongre’nin Cumhuriyetçi üyeleri borç limitinin artırılması için bütçe tasarısında harcama kesintileri yapılması şartını ileri sürmektedirler. Eğer bu konuda bir anlaşmaya varılamaz ve borç limiti artırılmaz ise hükümetin, sosyal güvenlik ödemeleri ve daha önce aldığı borçlar gibi parasal yükümlülüklerini yerine getirememe riski bulunmaktadır. Bunun uluslararası kredi piyasalarında ABD’nin güvenilirliğini sarsacağı, ABD’nin gelecekte daha fazla borçlanamayacağı, dış ticaretinin olumsuz etkilenebileceği ve tüm bunların sonucunda ABD’nin 2008 yılında yaşanandan daha kötü bir resesyon dönemine girebileceği de 2 iddia ediilmektedir. Ayrıca A
borç limitinin artırılmaması durumunda 1995 yılında yaşşanana benze
er şekilde hükümet faaliyetlerinin
n durması (go
overnment shu
utdown) ihtim
mali de bulunm
maktadır. asaları etkilerr mi? Bütçe tarrtışmaları piya
Obama’nın geçtiğimiz hafta başında sunduğu bü
ütçe tasarısında yer alan öneriler, ö
borç limitinin artırılması ve Cumhuriyetçiler ve Demokratlar’ın aralaarının daha daa açılmasına n
neden olmuştur. Her iki kesintilerr konusunda C
tarafta keesinti yapılmaası yönünde hemfikirken, keesintilerin han
ngi kalemlerden ve ne boyu
utta yapılmassı gerektiği anlaşmazzlıkların odak noktası olaraak dikkat çekm
mektedir. Büttçe konusunda anlaşmazlıkkların devam etmesi ve uzlaşman
nın sağlanamaaması durumu
unda, 1995‐19
996 yılına ben
nzer bir durum
mun ortaya ççıkması ‐şu an
n için uzak gibi görünse de‐ mümkün olabilir. H
Hatırlamak gerekirse, 1995 yılında Cumh
huriyetçilerin ççoğunlukta olduğu ABD ç
harcamalarına ilişkin
n kesintiler konusunda k
Kongresi ile ABD Başşkanı Clinton arasında sağğlık, eğitim çevre ö
kesintiler konusu
unda isteksiz bir tavır anlaşmazzlıklar çıkmışttır. Clinton, harcamalardaa yapılması önerilen sergilerkeen, Cumhuriyetçiler ise o dönemde d
borrç limitinin arrttırılmasını on
naylamayacakklarına yönelik tehditte bulunmuştur. Söz ko
onusu anlaşm
mazlıklar, bütçe tasarısını bir çıkmaza sürüklemiş ve konu bir çözüme mamıştır. Bütü
ün bu gelişmelerin sonucun
nda hükümet h
harcamalar ko
onusunda bir öncelik sırası belirlemiş bağlanam
ve buna göre hükümeet tarafından sağlanan baazı hizmetler yavaşlatılmış bazıları ise ttamamen durrdurulmak (
shutdown). Faaliyetlerin durdurulmassı, 400 milyon doları bu dönemde zorunda kalınmıştır. (government denen geçici işsizlik maaşları olmak üzere toplamdaa 700‐800 çalışmadıığını belirten hükümet çallışanlarına öd
milyon dolar d
bir ek maliyet getirmiştir. Son dönemde yaaşanan gelişm
meler, 1995‐1
1996 yılı ile benzerlik gösterdiğğinden, piyasaaların geçmiştte yaşanan geelişmelere nassıl tepki verdiğini incelemeek, geleceğe yyönelik bir tablo çizm
mek bakımınd
dan önemli olaacaktır. 10 yıllık ABD
D Hazine tahvvil getirisinin 1
1995‐1996 yıllarındaki seyrini gösteren Grafik‐3 96 yıllarında incelendiğin
de, 1995‐199
piyasanın 17 TTemmuz: 17 Ekim: ABD Hazinessi'nin 8,5 Borçç limitinin hükümetin hizmetlerini durdurma kararına ihaleleri azaltma kararı
arttırılma talebi
genel olaraak çok fazla reaksiyon vermediği 8
görülmekted
dir. Borç liimitinin artıırılmasının BD Hazine 6 Kassım: 3‐10 yıllık AB
7,5
tahvil ihalelerinin erte
elenmesi
istendiği tarrih olan 17 Teemmuz’da gettirinin sert şekilde arttığğı dikkat çekeerken, ABD Haazinesi’nin 7
ihalelerin azzaltılacağını du
uyurduğu tariih olan 17 6,5
Ekim’de ve 3 ve 10 yılllık ABD Hazine tahvil 6
ihalelerinin ertelendiği ttarih olan 6 Kasım‘da ok sert bir hareket yaşamadığı getirinin ço
5,5
görülmekted
dir. 1995‐199
96 yılları bütççe tasarısı 5
çerçevesindeeki politik gelişmelerin genel olarak 5 Mayıs 95 Eyylül 95 Ocak 966 Mayıs 96 Eyylül 96
Ocak 95
piyasaya ettkisinin sınırllı kaldığı sö
öylenebilir. Kaynak: Bloomberg
Ancak piyassa belirsizliğin
nin yüksek ollduğu son dönemdee, ABD maliye politikasına ilişkin soru işaretlerinin artm
ması piyasalarr açısından risk oluşturabile
ecektir. Grafik‐3: 10 Yıllık ABD Hazine
e Tahvil Getirisi (%)
ABD Bütççesi ve Olası M
Makroekonom
mik Etkileri ABD’de maliye m
politikkasına ilişkin gerek politikk gerekse eko
onomik tartışşmaların yoğu
unlaştığı günlerde, son yayımlanan bütçe plan
nlarının kısa vee uzun vadeli ekonomik etkileri önemli ggündem maddesini oluşturrmaktadır. n ABD’de yaşaanabilecek politik uzlaşmazlıkların yarataabileceği makroekonomik e
etkilere ek Bütçe plaanlarına ilişkin
olarak plaanının başlı baaşına sonuçlarrı da ABD’de eekonomik görünüm üzerind
de önemli beliirleyici olacakttır. 1,5
Grafik‐4: Kam
mu Harcamalarıının ABD Büyüm
mesine Katkısı (%)
1,0
0,5
0,0
‐0,5
‐1,0
Kaynak: Bureau of Economic Analysis (Ekonomikk Analiz Bürosu)
ABD’nin büyüme perfo
A
ormansına bakıldığında, 2007 yılında başlayan f
finansal krizzden itibare
en alınan önlemlerin ettkisiyle kamu kesiminin büyümeye kaatkısının yükse
ek olduğu g
görülmektedi
r. Geçen haftaki miz gibi raporumuzda değindiğim
t
toparlanma ssürecinin yaşaandığı son dönemde isee kamu yerine tüketici harcamalarının büyüme üzerinde s
sürükleyici ro
l oynadığı görrülmüştür. S
Sonuç olarak,
önümüzdeki dönemde uygulanacak maliye politikkaları ABD büyümesi üzeerinde daha belirleyici rol oynayab
bilecektir. Halihazırda H
3 2010 yılının son çeyreğinde negatif gerçekleşen kamunun büyümeye katkısının olası harcama kısıntılarında daha da düşmesi mümkün olabilecek ve hanehalkı tüketimi tarafından gelen olumlu katkıların daha sınırlı kalmasına neden olabilecektir. Grafik‐5: ABD Bütçe Gelir ve Harcamaları (%GSYİH) Tahmin Harcama Ortalama Harcama 1971 ‐ 2010
Gelir Ortalama Gelir 1971 ‐ 2010
Kaynak: ABD Kongre Bütçe Ofisi (CBO) Kongre Bütçe Ofisi (Congressional Budget Office) tarafından yapılan ve yukarıdaki grafikte de görülen ABD bütçe harcama ve gelirlerinin GSYİH’ye oranının seyrine bakıldığında, son dönemde harcamaların ortalama değerinin üzerine, gelirlerin ise altına düştüğü bir ortamda çok yüksek seviyelere ulaşan bütçe açığının kısa vadede hızlı bir şekilde azalacağı öngörülmektedir. 2021 yılına kadarki süreçte sabit bir bütçe açığının devam edeceği tahmin edilirken, bu durumun ekonomi üzerindeki etkilerinin de uluslararası boyutta ele alınması yararlı olacaktır. Bu bağlamda, yabancı yatırımcıların ABD ekonomisine olan güvenlerinin ne şekilde değişeceği ve buna bağlı olarak, ABD devlet borçlanma kağıtlarına taleplerinin ne ölçüde olacağı önem kazanacaktır. Özellikle küresel dengesizliklerin artarak devam ettiği bir ortamda ABD’nin olası kamu kaynaklı açıklarının dış finansman ihtiyacı üzerindeki etkisi belirleyici olacaktır. EK1: Yeni Dönemde Yapılması Düşünülen Harcamalar Tarım alanında; kırsal kesimde ekonomik gelişmeyi destekleme, bu kesimlerde yenilenebilir enerji üretilmesi ve kullanımının teşvik edilmesi, arazi hibe edilmesi, halka tarım alanında eğitim verilmesi, gıda güvenliğinin geliştirilmesi, direkt ödemelerin azaltılarak sübvansiyonlara devam edilmesi, tarım sigortasının yaygınlaştırılması… Ticaret alanında; yeni iş alanlarının yaratılması, Amerikalı ihracatçılara yeni fırsatlar yaratmak, inovasyonu destekleme, gelişen sanayi için demiryolu ağının geliştirilmesi… Savunma alanında; ordunun ve tesislerin geliştirilmesi… Milli istihbarat alanında; terörle mücadele programının uygulanmaya devamı, bilgi paylaşımını kolaylaştıran yapılanmalar, çevrimiçi güvenliğin artırılması, toplama ve analiz tekniklerinin geliştirilmesi… Eğitim alanında; okul öncesi çocuk eğitiminin genişletilmesi, öğretmen ve müdürlerin eğitilmesi, eğitimcilere yönelik ödüllendirme sisteminin geliştirilmesi, başarının yükseltilmesi için etkili ve inovatif çalışmalar yapılması… Enerji alanında; sera gazı emisyonlarının azaltılması, yenilikçi temiz enerji teknolojilerinin kullanılması, güvenilir enerji dağıtımı için yeni yapılanma için çalışılması, radyoaktif atıklar ve nükleer malzemenin temizlenmesi ve yönetimi… Sağlık alanında; kanser fonunun 2 katına çıkarılması, ilaç giderlerini düşürme, tıbbi ürün güvenliğini artırma, AIDS önleme ve tedavi geliştirme çabaları, sağlık alanında çalışan kaliteli eleman sayısını artırma, düşük gelirli bireyleri kapsayan sağlık reformları yapılması… İşgücü alanında; işsizlik sigortası sistemi reformu yapılması… Ulaşım alanında; hızlı tren ağının genişletilmesi (harcanması düşünülen miktar: 8milyar $), hava trafik kontrol sisteminin yenilenmesi… Hazine alanında; yeni finansal programın desteklenmesi, sorunlu varlıkları kurtarma programının yürütülmesi, yurtiçi ve yurtdışı vergilerinin toplanmasına özen gösterilmesi… 2009
Milyar $
2010
Recovery Act
500
0
Tarım
Ticaret
Savunma
Eğitim
Enerji
Sağlık
Ulaşım
4 Açıklanacak Veriler (28 Şubat‐ 04 Mart 2011) Ekonomi Gündemi 28.02.2011 01.03.2011 ABD Euro Bölgesi Önceki Beklenti Çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi (Ocak) %1.2
‐‐
Chicago PMI Endeksi (Şubat) 68.8
68.0
%10.0
%10.0
59.0
59.0
‐‐
%2.4
‐%1.30
‐‐
İşsizlik Oranı (Ocak) PMI İmalat Endeksi (Şubat) TÜFE (Şubat) İngiltere Para Arzı (Ocak) Almanya PMI İmalat Endeksi (Şubat) 62.6
62.6
İtalya İşsizlik Oranı (Ocak) %8.6
%8.6
TÜFE (Şubat) %2.1
%2.3
187 bin
175 bin
%5.3
%5.6
391bin
395 bin
ISM Hizmetler Endeksi (Şubat) 59.4
59.5
PMI Hizmetler Endeksi (Şubat) 57.2
57.2
Büyüme Oranı 4. Çeyrek %0.3
%0.3
Perakende Satışlar (Ocak) ‐%0.6
%0.3
ECB Toplantısı ve Faiz Kararı %1.0
%1.0
PMI Hizmetler Endeksi (Şubat) 59.5
59.5
‐%0.3
%0.5
PMI Hizmetler Endeksi (Şubat) 49.9
51.0
ÜFE (Ocak) %4.5
%4.7
36 bin
178 bin
İşsizlik (Şubat) % 9.0
% 9.1
Dayanıklı Mal Siparişleri (Ocak) %2.7
‐‐
Fabrika Siparişleri (Ocak) %0.2
%2.0
02.03.2011 03.03.2011 04.03.2011 ABD ADP Özel istihdam (Şubat) Euro Bölgesi ÜFE (Ocak) ABD Haftalık İşsizlik Başvuruları Euro Bölgesi Almanya İtalya ABD Perakende Satışlar (Ocak) Tarımdışı İstihdam (Şubat) 5 ABD EKONOMİK GÖSTERGELERİ EKONOMİK AKTİVİTE GÖSTERGELERİ ABD Büyüme ABD Büyüme Beklentisi
10
3,6
8
3,5
6
3,4
4
3,3
3,2
2
3,1
0
3
‐2
2,9
‐4
2,8
06.2010
06.2009
06.2008
06.2007
06.2006
06.2005
06.2004
06.2003
06.2002
06.2001
06.2000
06.1999
06.1998
06.1997
06.1996
06.1995
06.1994
06.1993
06.1992
2,6
06.1991
2,7
‐8
06.1990
‐6
2011‐1Ç
2011‐2Ç
2011‐3Ç
2011‐4Ç
2012‐1Ç
ABD Büyüme Beklentisi (%, ç/ç)
ISM İmalat ve Büyüme
ISM Hizmetler ve Büyüme
65
8
60
6
4
55
6
4
2
50
0
45
8
60
55
2
50
65
0
‐2
45
‐4
40
35
‐6
35
‐6
30
‐8
30
‐8
ISM İmalat Endeksi
‐2
GSYİH (%, ç/ç, Sağ Eksen)
ISM Hizmetler Endeksi
10.2010
12.2009
02.2009
04.2008
06.2007
08.2006
10.2005
12.2004
02.2004
04.2003
‐4
06.2002
12.2010
06.2010
12.2009
06.2009
12.2008
06.2008
12.2007
06.2007
12.2006
06.2006
12.2005
06.2005
12.2004
06.2004
12.2003
06.2003
12.2002
06.2002
40
GSYİH (%, ç/ç, sağ eksen)
Öncül Göstergeler Endeksi
‐30
‐40
Philly FED İmalat Endeksi
10.2010
05.2010
12.2009
07.2009
02.2009
09.2008
04.2008
11.2007
06.2007
08.2006
03.2006
10.2005
05.2005
01.2007
Empire State İmalat Endeksi
05.2006
‐50
Öncül Göstergeler Endeksi (6 aylık % Değ.)
01.2011
‐20
06.2010
11.2009
0
‐10
04.2009
10
09.2008
20
02.2008
6
5
4
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
‐4
‐5
30
07.2007
40
12.2006
Bölgesel Aktivite Endeksleri
ENFLASYON GÖSTERGELERİ ÜFE %)
ÜFE (yıllık ‐
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
5
4
4
3
3,5
2
2
3
1,5
1
2,5
2
0
1,5
‐1
0,5
‐2
1
0
‐3
0,5
0
12.2010
Çekirdek Enflasyon (Gida ve Enerji Disi) (%, y/y)
ÜFE (yıllık ‐ %)
TÜFE (%, y/y)
Petrol ve Petrol Ürünleri Enflasyonu
Gıda Enflasyonu
4,5
160
7
4
140
6
3,5
120
5
100
4
80
3
3
2,5
2
60
1,5
1
40
0,5
20
0
12.2007
0
12.2008
12.2009
08.2010
12.2009
01.2010
12.2008
06.2009
12.2007
11.2008
12.2006
12.2005
12.2005
04.2008
1
09.2007
2,5
5
4,5
02.2007
3
6
07.2006
3,5
12.2010
2
1
0
‐1
‐2
12.2006
12.2007
Benzin Fiyatlari (Dolar)
12.2008
12.2009
12.2010
Gıda Fiyatları (%, y/y)
Ham Petrol Fiyatlari (Dolar, Sag Eksen)
Piyasa Enflasyon Beklentisi
Michigan Enflasyon Beklentisi
0
11.2006
11.2007
11.2008
11.2009
11.2010
Michigan 1 yillik Enf. Endeksi
Michigan 5 yillik Enf. Endeksi (Sag Eksen)
2,8
2,7
2,6
2,5
‐0,5
0
‐1
5 Yıllık Başabaş (Breakeven) Enflasyon Beklentisi
01.2011
1
1
0,5
06.2010
2,9
2
1,5
11.2009
3,1
3
3
2
04.2009
4
09.2008
3,3
3,2
02.2008
5
3
2,5
07.2007
3,4
12.2006
3,5
6
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ ABD Menkul Kiymetlerine Net Yabanci Yatirimi
ABD Dis Ticaret Dengesi
150
0
‐10
100
‐20
‐30
50
‐40
‐50
0
‐60
‐70
‐50
‐80
‐90
‐100
11.2006
11.2007
Dis Ticaret Dengesi
11.2008
11.2009
11.2010
09.2006
Dis Ticaret Dengesi (Petrol Hariç)
09.2007
09.2008
09.2009
09.2010
ABD Net Menkul Kiymet Yatirimi (Milyar $)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Haftalik Perakende Satis Verileri
Perakende Satislar
10
6
5
5
4
3
0
2
‐5
1
‐10
‐1
0
‐2
‐15
12.2006
‐3
12.2007
12.2008
12.2009
12.2010
12.2008
12.2009
12.2010
Perakende Satislar (%, y/y)
ICSC Magaza Zinciri Satislari (%, y/y)
Perakende Satislar (Oto Hariç, %, y/y)
Perakende Satislar (Gaz Hariç, %, y/y)
Michigan Tüketici Güven Endeksi
5
100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
11.2006
Tüketim Harcamalari
4
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
11.2007
11.2008
11.2009
Michigan Ünv. Tüketici Güven Endeksi
11.2010
12.2001
12.2003
12.2005
12.2007
12.2009
Reel Tüketim Harcamalari (%, y/y)
KONUT PİYASASI GÖSTERGELERİ Yeni Konut Arzi (mlyn adet)
Yeni Konut Arzi
Konut Satislari
115
7
110
6,5
13
12
105
6
11
100
5,5
10
9
95
5
90
4,5
85
4
80
3,5
75
3
70
2,5
11.2006
11.2007
11.2008
11.2009
8
7
6
5
4
3
11.2010
11.2006
11.2007
Bekleyen Konut Satislari Endeksi
11.2008
11.2009
11.2010
Yeni Konut Arzi (mlyn adet)
Ikinci El Konut Satislari (Milyon, Sag Eksen)
İpotekli Konut Kredisi Faizleri
Konut Fiyatlari
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
20
7,5
7
15
6,5
10
7
6
5
0
6,5
5,5
‐5
6
5
‐10
‐15
5,5
4,5
‐20
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
11.2010
05.2010
11.2009
12.2010
05.2009
12.2009
11.2008
12.2008
05.2008
12.2007
11.2007
12.2006
05.2007
12.2005
5
11.2006
4
‐25
Mortgage Faiz (Sabit Faizli)
Mortgage Faiz (Değişken Faizli, Sağ Eksen)
İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ Tarım Dışı İstihdam
İşsizlik Başvuruları
700
500
650
300
600
100
550
500
‐100
450
‐300
400
‐500
350
300
‐700
250
‐900
05.2008 10.2008 03.2009 08.2009 01.2010 06.2010 11.2010
09.2006 04.2007 11.2007 06.2008 01.2009 08.2009 03.2010 10.2010
Haftalık İşsizlik Başvuruları (Bin)
Tarım Dışı İstihdam Aylık Değişim (Bin Kişi)
Haftalık İşsizlik Başvuruları (4 Haf. H.O.)
İşsizlik Oranı
Ortalama Saatlik Ücret
11
4,5
10
4
9
8
3,5
7
3
6
2,5
5
2
4
3
1,5
09.2006
07.2007
05.2008
03.2009
İşsizlik Oranı (%)
01.2010
11.2010
11.2006 06.2007 01.2008 08.2008 03.2009 10.2009 05.2010 12.2010
Ortalama Saatlik Ücret (%, y/y)
EURO BÖLGESİ AKTİVİTE GÖSTERGELERİ Büyüme (Çeyreklik)
Büyüme Tahminleri
%
5
3
4,5
2
4
1
3,5
3
0
2,5
‐1
2
‐2
1,5
0
12.10
09.10
06.10
03.10
12.09
09.09
06.09
03.09
12.08
09.08
06.08
03.08
12.07
09.07
06.07
03.07
‐4
12.06
1
0,5
09.06
‐3
2011‐1Ç
2011‐2Ç
Euro Bölgesi
Euro Bölgesi(ç/ç)
Almanya(ç/ç)
2011‐3Ç
Almanya
2011‐4Ç
İngiltere
Fransa(ç/ç)
Sanayi Üretimi ve Güven Endeksi
Hizmetler PMI
10
10
65
5
60
0
55
5
0
‐5
‐10
‐5
‐15
50
‐20
‐10
‐25
‐30
45
‐15
40
‐35
‐20
‐40
35
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
2003
Euro Bölgesi Sanayi Güveni (2 ay ileri)
Sanayi Üretim Endeksi (% ‐ 3ay Ort/3 ay Ort, sağ eksen)
İmalat Sanayi PMI
65
60
55
50
45
40
35
30
2003
2004
2005
2006
Euro Bölgesi
Almanya
2007
2008
2009
2010
İngiltere
Fransa
2011
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Euro Bölgesi İngiltere Fransa
Almanya 2010
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat‐İhracat
Dış Ticaret Dengesi
40
30
30
20
20
10
10
0
0
‐10
18
1
13
0
‐1
8
‐2
‐3
3
‐10
‐4
‐2
‐20
‐5
‐20
‐30
2
‐7
‐6
‐30
‐40
‐12
‐7
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Fransa Dış Ticaret Dengesi (milyar euro,sol eksen)
Euro Bölgesi İthalat (%‐y/y)
Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
Euro Bölgesi İhracat (%‐y/y,Sağ Eksen)
Almanya Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
3
4,5
ÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
10
3,5
2,5
3
8
2,5
6
2,5
2
4
1,5
2
2
1,5
0
0,5
1
‐0,5
‐1,5
1,5
‐2
1
‐4
‐6
0,5
0,5
‐8
‐10
0
Euro Bölgesi TÜFE (% ‐ y/y)
Çekirdek Enflasyon (% ‐ y/y, sağ eksen)
Euro Bölgesi ÜFE (y/y)
Çekirdek Enflasyon (y/y, Sağ Eksen)
Ülkeler Bazında TÜFE
6
5
4
3
2
1
0
‐1
İspanya TÜFE(y/y)
İtalya TÜFE(y/y)
Almanya TÜFE(y/y)
Fransa TÜFE(y/y)
01.02.2011
01.09.2010
01.04.2010
01.11.2009
01.06.2009
01.01.2009
01.08.2008
01.03.2008
01.10.2007
01.05.2007
01.12.2006
01.07.2006
01.02.2006
01.09.2005
01.04.2005
01.11.2004
01.06.2004
01.01.2004
‐2
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı
İstihdam ve PMI
65
2,5
10,5
2
10
60
1,5
9,5
1
9
0,5
8,5
‐0,5
8
‐1
45
‐1,5
40
55
50
0
7,5
‐2
7
‐2,5
35
2006
2008
2009
2010
Bileşik PMI (sol eksen)
Euro Bölgesi İstihdam (% ‐ y/y)
İşsizlik Oranı (%)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Özel Tüketim
2
Krediler
1,5
1
10
15
0,5
12
20
8
0
10
6
5
4
‐0,5
‐1
‐1,5
‐2
2
0
2010Ç2
2010Ç1
2009Ç4
2009Ç3
2009Ç2
2009Ç1
2008Ç4
2008Ç3
2008Ç2
2008Ç1
2007Ç4
2007Ç3
2007Ç2
2007Ç1
2006Ç4
2006Ç3
2006Ç2
‐2,5
Euro Bölgesi Özel Tüketim Almanya Özel Tüketim
Fransa Özel Tüketim
0
‐5
‐2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Reel Sektör Kredileri (% ‐ y/y)
Hanehalkı Kredileri (% ‐ y/y, Sağ Eksen)
Tüketici Kredileri
Perakende Satışlar ve Özel Tüketim
2
10
1,5
8
1
0,5
6
0
4
‐0,5
2
‐1
‐1,5
0
Euro Bölgesi Perakende Satışlar (% ‐ ç/ç)
Tüketici Kredileri ( % ‐ y/y)
Özel Tüketim (% ‐ ç/ç)
10Ç4
10Ç2
09Ç4
09Ç2
08Ç4
2010
08Ç2
2009
07Ç4
2008
07Ç2
2007
06Ç4
2006
06Ç2
2005
05Ç4
2004
05Ç2
2003
04Ç4
2002
04Ç2
‐2
‐2
Perakende Satışlar
Tüketici Güven Endeksi ve Özel Tüketim
5
2,5
0
2
‐5
1,5
4
3
2
1
1
‐15
0,5
‐20
0
‐1
0
‐2
‐30
‐0,5
‐3
‐35
‐1
‐4
‐25
‐40
‐1,5
1994
1996
1998
2000
Tüketici Güveni
2002
2004
2006
2008
2010
Özel Tüketim (% ‐ y/y, Sağ Eksen) 2005Ç2
2005Ç3
2005Ç4
2006Ç1
2006Ç2
2006Ç3
2006Ç4
2007Ç1
2007Ç2
2007Ç3
2007Ç4
2008Ç1
2008Ç2
2008Ç3
2008Ç4
2009Ç1
2009Ç2
2009Ç3
2009Ç4
2010Ç1
2010Ç2
2010Ç3
2010Ç4
‐10
Euro Bölgesi Perakende Satışları (%, ç/ç)
Almanya Perakende Satışları (%, ç/ç)
Fransa Perakende Satışları (%, ç/ç)
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ ABD Kısa Vadeli Faiz Oranları
LIBOR ve OIS Spreadleri
400
bps
7
350
%
6
300
5
250
4
200
150
3
100
2
50
1
0
USD Spread
GBP Spread
FED Faiz Oranı
3 ay USD Libor
Euro Spread
AUD Spread
3 ay Haz. Bon. Getirisi
3 ay ABCP Getirisi
15.02.2011
15.10.2010
15.06.2010
15.02.2010
15.10.2009
15.06.2009
15.02.2009
15.10.2008
15.06.2008
15.02.2008
15.10.2007
15.02.2011
15.10.2010
15.06.2010
15.02.2010
15.10.2009
15.06.2009
15.02.2009
15.10.2008
15.06.2008
15.02.2008
15.10.2007
15.06.2007
15.06.2007
0
‐50
3 ay USD OIS
İngiltere Kısa Vadeli Faiz Oranları
Euro Bölgesi Kısa Vadeli Faiz Oranları
%
%
8
6
7
5
6
4
5
4
3
3
2
2
1
1
3 ay Euro Libor
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi
3 ay Euro OIS
BoE Faiz Oranı
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi
3 ay GBP Libor
3 ay GBP OIS
27.11.2010
27.07.2010
27.03.2010
27.11.2009
27.07.2009
27.03.2009
27.11.2008
27.07.2008
27.03.2008
27.11.2007
22.02.2011
22.10.2010
22.06.2010
22.02.2010
22.10.2009
22.06.2009
22.02.2009
22.10.2008
22.06.2008
22.02.2008
22.10.2007
22.06.2007
ECB Faiz Oranı
27.07.2007
0
0
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar [email protected]
0312‐455 70 87 Serkan Özcan Baş Ekonomist [email protected] Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist [email protected]
Nazan Kılıç Ekonomist [email protected]
Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist [email protected]
0312‐455 84 88 Ümit Ünsal Ekonomist ümit.ü[email protected]
0312‐455 84 18 Seda Meyveci Ekonomist [email protected]
Emine Özgü Özen Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 87 Naime Doğan Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı [email protected]
Elif Artman Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 90 Senem Güder Araştırmacı [email protected]
0312‐455 84 76 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı [email protected]
0312‐455 84 80 0312‐455 84 89 0312‐455 84 85 0312‐455 84 82 0312‐455 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar