ınfınıtıvus / mastarlar

bediademiris©
MASTAR / INFINITIVUS
Gramerde mastar fiilin isim gibi kullanılan biçimidir. Türkçede mastarlara bir gramer
terimi olarak “eylemlik” de denmektedir. Latincede kullanılan terim ise infinitivus’tur. Pek
çok Batı dilinin gramerine de terim olarak Latince infinitivus’tan alınmıştır. Infinitivus,
“bitimsiz” anlamına gelen Latince infinitus kelimesinden türemiştir. Dolayısıyla infinitivus
terimi fiilin isim gibi kullanılan biçimleri olan mastarların, bir fiilin cümle içinde yüklem
görevinde iken kip, çatı, zaman ve şahıs gösterecek şekilde çekime uğrayıp son şeklini alması
gibi sonlanmadığını, bitimsiz olduğunu göstermektedir.
Latincede mastarlar (infinitivi) fiillerden yapılan yapılar içinde yer alıp Latincenin
grameri içinde fiil soyundan gelen isimler olarak değerlendirilirler. Mastar fiilden yapılma
isimdir. Dolayısıyla fiilin özelliklerine sahip olmasının yanı sıra, isimlerin özelliklerine de
sahiptirler. Fiiller gibi etken ya da edilgen çatıda olabildikleri ve zaman bakımından da
şimdiki, geçmiş ve gelecek zamanlardan birinde olabilmelerinin yanı sıra, isimler gibi cinsi,
sayısı vardır ve bir isim gibi çekilirler. Bütün fiillerin mastarlarının yansız (neutrum) ve tekil
(singularis) bir isim oldukları kabul edilir. Bir isim olarak mastarlar cümle içinde yalın
(nominativus) yada düz tümleç görevinde (accusativus) bulunabilirler.
Türkçede mastarın tanımı fiil kök ve gövdelerinin karşıladıkları oluş, kılış ve
durumları şahıs ve zamana bağlı olmadan göstermek üzere bazı eklerle kurulan fiil adı olarak
verilmekle birlikte Latincede mastarlar çatı, zaman, şahıs da gösterebilmektedir.
Laticede genel olarak fiillerin, etken ve edilgen çatıda ayrı ayrı şimdiki, geçmiş ve
gelecek zamanı ifade eden toplam altı mastarı vardır. Mastarlar fiillerin çekim gövdelerine
belirli ekler getirilerek yapılır. Bilindiği gibi, Latincede fiillerin genel olarak üç ayrı çekim
gövdesi vardır: Şimdiki zaman çekim gövdesi, geçmiş zaman çekim gövdesi ve supinum
çekim gövdesi. Fiillerin şimdiki zaman mastarları eşzamanlılık gösteriyor olup etken ve
edilgen çatıda fiilin şimdiki zaman çekim gövdesinden yapılır. Fiilin geçmiş zaman mastarı
önce yapılan eylemlere işaret etmekte olup etken çatıda geçmiş zaman çekim gövdesinden,
edilgen çatıda supinum çekim gövdesinden yapılır. Gelecek zaman mastarları ise geleceğe
işaret etmekte olup hem etken çatıda hem de edilgen çatıda fiilin supinum gövdesine ekler
getirilerek yapılır. Aşağıdaki tabloları inceleyelim:
Vox Activa
Praesens
Perfectum
Futurum
1. Grup
amare
sevmek
amavisse
sevmiş olmak
amaturum/uram
/urum esse
sevecek olmak
2. Grup
monere
uyarmak
monuisse
uyarmış olmak
moniturum/uram
/urum esse
uyaracak olmak
3. Grup
regere
yönetmek
rexisse
yönetmiş olmak
recturum/uram
/urum esse
yönetecek olmak
4. Grup
audire
işitmek
audivisse
işitmiş olmak
auditurum/uram
/urum esse
işitecek olmak
5. Grup
capere
almak
cepisse
almış olmak
capturum/uram
/urum esse
alacak olmak
Vox Passiva
Praesens
Perfectum
Futurum
1. Grup
amari
sevilmek
amatum/am/um
esse
sevilmiş olmak
amatum iri
sevilecek olmak
2. Grup
moneri
uyarılmak
monitum/am/um
esse
uyarılmış olmak
monitum iri
uyarılacak olmak
3. Grup
regi
yönetilmek
rectum/am/um
esse
yönetilmiş olmak
rectum iri
yönetilecek olmak
4. Grup
audiri
işitilmek
auditum/am/um
esse
işitilmiş olmak
auditum iri
işitilecek olmak
5. Grup
capi
alınmak
captum/am/um
esse
alınmış olmak
captum iri
alınacak olmak
Yukarıdaki tablolarda görüldüğü gibi, fiillerin etken çatı şimdiki zaman mastarları
fiilin praesens çekim gövdesine, 1. ve 2. grup fiiller için –re, 3. grup fiiller için –ere, 4. grup
1
bediademiris©
fiiller için –re ve 5. grup fiiller için –ere getirilerek yapılmaktadır. Böylece 1. grup fiillerin
şimdiki zaman mastarları –are, 2. grup fiillerin şimdiki zaman mastarları –ere (ilk –e uzun), 3.
grup fillerin –ere, 4. grup fiillerin şimdiki zaman mastarları –ire, 5. grup fiillerin şimdiki
zaman mastarları –ere ile son bulmaktadır. Fiillerin etken çatı geçmiş zaman mastarları, fiilin
perfectum çekim gövdesine –isse getirilerek oluşturulur. Fillerin etken çatı gelecek zaman
mastarlarını oluşturmak için, fiilin participium futurum’una sum fiilinin şimdiki zaman
mastarı esse ilave edilir. Esse çekime uğramadan aynen kalmakla birlikte participium futurum
kısmı tıpkı participium’larda olduğu gibi çekilmektedir.
Edilgen çatı şimdiki zaman mastarları fiilin praesens çekim gövdesine, 1. ve 2. grup
fiiller için –ri, 3. grup fiiller için –i, 4. grup fiiller için –ri ve 5. grup fiiller için –i getirilerek
yapılmaktadır. Böylece 1. grup fiillerin şimdiki zaman mastarları –ari, 2. grup fiillerin şimdiki
zaman mastarları –eri (ilk –e uzun), 3. grup fillerin –i, 4. grup fiillerin şimdiki zaman
mastarları –iri, 5. grup fiillerin şimdiki zaman mastarları –i ile son bulmaktadır. Fiillerin
edilgen çatı geçmiş zaman mastarları, fiilin participium perfectum’una sum fiilinin şimdiki
zaman mastarı esse ilave edilerek oluşturulur. Esse çekime uğramadan aynen kalmakla
birlikte participium perfectum kısmı tıpkı participium’larda olduğu gibi çekilmektedir.Fillerin
edilgen çatı gelecek zaman mastarlarını oluşturmak için, fiilin supinum’una çekimsiz iri
getirilir.
Deponens fiillerin ise edilgen çatısı olmadığı için, etken çatıda şimdiki, geçmiş ve
gelecek zamanlarda olmak üzere üç mastarı vardır. Deponens fiillerin şimdiki zaman
mastarları fiilin praesens çekim gövdesine, 1. ve 2. grup fiiller için –ri, 3. grup fiiller için –i,
4. grup fiiller için –ri ve 5. grup fiiller için –i getirilerek yapılmaktadır. Böylece 1. grup
fiillerin şimdiki zaman mastarları –ari, 2. grup fiillerin şimdiki zaman mastarları –eri (ilk –e
uzun), 3. grup fillerin –i, 4. grup fiillerin şimdiki zaman mastarları –iri, 5. grup fiillerin
şimdiki zaman mastarları –i ile son bulmaktadır. Deponens fiillerin geçmiş zaman mastarları,
fiilin participium perfectum’una sum fiilinin şimdiki zaman mastarı esse ilave edilerek
oluşturulur. Esse çekime uğramadan aynen kalmakla birlikte participium perfectum kısmı
tıpkı participium’larda olduğu gibi çekilmektedir. Deponens fiillerin gelecek zaman
mastarları participium futurum’una sum fiilinin şimdiki zaman mastarı esse ilave edilir. Esse
çekime uğramadan aynen kalmakla birlikte participium futurum kısmı tıpkı participium’larda
olduğu gibi çekilmektedir
Verba Deponentia
Vox Activa
Praesens
Perfectum
Futurum
1. Grup
hortari
teşvik etmek
hortatum/am/um esse
teşvik etmiş olmak
hortaturum/uram
/urum esse
teşvik edecek olmak
2. Grup
vereri
korkmak
veritum/am/um
esse
korkmuş olmak
veriturum/uram
/urum esse
korkacak olmak
3. Grup
sequi
izlemek
secutum/am/um
esse
izlemiş olmak
secuturum/uram
/urum esse
izleyecek olmak
4. Grup
mentiri
yalan söylemek
mentitum/am/um esse
yalan söylemiş olmak
mentiturum/uram
/urum esse
yalan söyleyecek olmak
5. Grup
pati
katlanmak
passum/am/um
esse
katlanmış olmak
passurum/uram
/urum esse
katlanacak olmak
Not: Bir istisna olarak, mori/ölmek fiilinin geçmiş zaman mastarı mortuum/am/um esse; gelecek zaman mastarı
moriturum/uram/urum esse olur.
Mastarların Cümle İçinde Kullanılışları:
Mastarlar cümle içinde bir isim gibi kullanılırlar bu durumda yansız tekil (neutrum
singularis) bir isim gibi değerlendirilen mastarın hali (casus) ile cümle içindeki görevine göre
yalın hal (nominativus) yada belirtme hali (accusativus) olabilir.
2
bediademiris©
Örnek Cümleler:
Errare est humanum. / Hata yapmak insanidir (insana özgüdür).
[Bu cümlede mastar bağ fiil ile birlikte yalın halde kullanılmıştır. Cinsi yansız ve sayısı tekil
olduğu için sıfat da uyum sağlayarak neutrum singularis olmuştur.]
Cupio dormire. / Uyumayı (uyumak) istiyorum (arzu ediyorum).
Iubeo te tacere. / sana susmayı emrediyorum.
[Her iki cümlede de mastarın görevi düz tümleç olmaktır. Dolayısıyla mastar her iki cümlede
de ismin belirtme halindedir (accusativus) ve tekildir.]
Hanc scripturam legere est difficile. / Bu yazıyı okumak zordur.
Cupio pecuniam habere. / Paramın olmasını arzu ediyorum.
Bene scribere me docuit. / Bana iyi yazmayı öğretti.
[Mastarlar cümle içinde isim gibi kullanılmakla birlikte fiil kökenli kelimeler oldukları için,
bir düz tümleç veya dolaylı tümleç alabilir, bir zarf (adverbium) tarafından da nitelenebilirler.
Bu üç cümleden ilkinde yalın halde bulunan mastar aynı zamanda bir düz tümleç (hanc
scripturam) almıştır. Yalın haldeki mastarın cinsi neutrum, sayısı tekil olduğu için, sıfat nom.
neutr. sing. olarak yazılır. İkinci cümlede düz tümleç görevinde olan, dolayısıyla belirtme
durumunda (accusativus) bulunan mastar aynı zamanda kendisi de bir düz tümleç almıştır.
Pecuniam kelimesi mastarın düz tümleci olduğu için belirtme durumundadır (accusativus).
Üçüncü cümlede de belirtme durumunda bulunan mastar aynı zamanda bir zarf ile (bene)
nitelenmektedir. Cümlenin yüklemi olan doceo (öğretmek) fiili Latincede iki düz tümleç
alabilen bir fiildir. Bu cümlede mastarlı ifade bene scribere (iyi yazmayı) ve şahıs zamiri me
(bana) cümlenin yüklemi docuit (öğretti) için düz tümleç görevinde olup belirtme
durumundadır.]
Te hic manere est optimum. / Senin burada kalman en iyisidir.
Cupio eum magnam gloriam habere. / Onun büyük bir şöhrete sahip olmasını arzu ediyorum.
[Bu iki cümlede olduğu gibi cümle içinde isim gibi kullanılmış bir mastarın, gösterdiği eylemi
yapan bir öznesi de olabilir. Böyle durumlarda mastarın öznesi her zaman belirtme
durumunda (accusativus) olur. Cümlelerden ilkinde belirtme durumundaki şahıs zamiri te
cümle içinde yalın durumda olan mastarın öznesidir. Mastarın yalın durumda olması
sebebiyle sıfat da nom. sing. neutr. olarak yazılmıştır. Bu cümlede ayrıca mastarı niteleyen bir
zarf da bulunmaktadır. İkinci cümlede mastar düz tümleç konumunda olması sebebiyle
belirtme durumundadır (accusativus). Bunun yanı sıra mastarın hem öznesi vardır hem de düz
tümleci vardır. Eum mastarın öznesi olduğu için accusativus durumundadır; mangam gloriam
sıfat tamlaması ise mastarın düz tümleci olduğu için, belirtme durumundadır.]
Not: volo / istemek, nolo / istememek, malo / tercih etmek, possum / muktedir olmak, debeo /
gerekli olmak, statuo / karar vermek, constituo / karar vermek, cupio / arzu etmek, sino / izin
vermek, cogo / zorlamak, prohibeo / engellemek, audeo / cüret etmek, conor / çabalamak,
desino / bırakmak, dubito / tereddüt etmek, cunctor / tereddüt etmek, soleo / alışkanlığında
olmak, scio / bilmek, coepi / başlamak fiilleriyle birlikte kullanılan mastar cümle içinde her
zaman düz tümleç konumunda olur. Cümlenin öznesi olarak sadece sum fiilinin verbum
copulativum olarak kullanıldığı cümlelerde yer alır.
Aşağıdaki örnek cümleleri inceleyelim:
Constituerunt proficisci. / Yola çıkmaya karar verdiler.
Dulce et decorum est pro patria mori. / Vatan uğruna ölmek tatlı ve şereflidir.
3
bediademiris©
Cupimus diligenter scribere. / Özenle yazmayı arzu ediyorum.
Vinci erat turpe. / Yenilmek utanç vericiydi.
Natare est facile. / Yüzmek kolaydır.
Sapientis est verum dicere. / Doğruyu söylemek akıllı adamın işidir.
Turpe est te verum non dicere. / Senin doğruyu söylememen utanç vericidir.
Nefas est templa destruere. / Tapınakları tahrip etmek günahtır.
Libros legere iucundum est. / Kitaplar okumak güzeldir.
Haec verba dicere est difficile. / Bu sözleri sarfetmek zordur.
Mastarlar kendi başlarına anlamları olmayan fiillerle birlikte kullanıldıklarında, bu
fiilleri tamamlayarak anlamlarında bir ilerleme sağladıklarından bu tür mastarlara infinitivus
prolativus denir (profero /öne getirmek’ten). Infinitivus prolativus alan fiiller: Audeo; coepi;
conor; consuesco; debeo; desino; desisto; dubito; incipio; nequeo; posum; sino; soleo; statuo;
constituo
Not: 1. possum / muktedir olmak ve debeo / gerekli olmak fiilleriyle geçmiş zaman mastarı
kullanılmaz. Eylem geçmiş zamanda olmuşsa, posum ya da debeo fiillerini geçmiş zamanda
yazmak gerekir. Örnek: Venire poterat. / Gelebildi. Venire debuit. / Gelmesi gerekti.
2. coepi / başlamak fiili ile edilgen çatıda bir mastar kullanılıyorsa, fiilin kendisi de edilgen
çatıda yazılır. Örnek: Urbs oppugnari coepta est. / Şehre hücum edilmeye başlandı.
Şahıssız fiillerle birlikte mastar kullanıldığında mastar fiilin öznesi durumunda
kullanılır. Bir mastarla birlikte kullanılan şahıssız fiiller şunlardır: me miseret / bana acı verir;
me piget / canımı sıkar; me paenitet / pişmanlık duyarım; me pudet / bana utanç verir; me
taedet / bana bıkkınlık verir; me iuvat / hoşuma gider; me delectat / beni memnun eder; me
decet / bana yakışır; me dedecet / bana yakışmaz; me oportet; interest; refert / ilgiliendirir, …
için önemi vardır; mihi licet / -e bilirim, bana izin vardır; mihi libet / beni memnun eder; mihi
placet / hoşuma gider; mihi videtur / bana öyle görünüyor; liquet / açıktır, aşikardır; expedit /
uygundur, yararlıdır; prodest / yararlıdır; convenit / uygun düşer, doğrudur; accidit / oluyor,
vuku buluyor; contingit / vakidir.
Oportet diligentem esse. / Dikkatli olmak gerekir.
Oportet verum dicere. / Hakikati söylemek gerekir.
Pueros docere mihi placet. / Çocukları okutmak hoşuma gider.
Discessisse domo me non paenitet. / Evden ayrılmış olmak canımı sıkmıyor.
Mastarlar dolaylı ifadelerin kurulmasında kullanılır. Dolaylı ifadelerde söylemek,
bilmek, düşünmek, algılamak ve hissetmek vs. anlamlarına gelen bütün fiiller (verba dicendi
et sentiendi; verba affectuum) Latincede bir mastarla birlikte kullanılabilirler. Bu tür
cümlelerde mastarın gösterdiği eylemi yapan özne daima belirtme durumunda (accusativus)
bulunur ve muhakkak yazılmalıdır. Dolaylı ifadenin öznesi ile mastarın öznesi aynı olsa dahi
mastarın gösterdiği eylemi yapan özne accusativus halinde muhakkak yazılmalıdır.
Şu fiillerle a.c.i yapısı kullanılır:
Dico; nego; iubeo; nuntio; clamo; scio; intellego; video; puto; audio; miror; queror; doleo;
gaudeo
Ayrıca şu şahıssız ifadelerle de a.c.i. yapısı kullanılır: constat; apparet; necesse est; fama est;
oportet;
4
bediademiris©
Ruh halini ifade eden fiiller / Verba affectuum (gaudeo, indolesco);
Algılamak ve hissetmek ile ilgili fiiller / Verba sentiendi (sentio, video, cerno, audio,
conspicio, intellego, cognosco);
İstek ifade eden fiiller / Verba volendi (volo, nolo, malo, cogo, iubeo, veto, cupio, sino, patior)
Bilmek ile ilgili fiiller / Verba sciendi (scio, nescio, intellego, memoria teneo, disco)
Düşünmek ile ilgili fiiller / Verba cogitandi (cerno, cogito, credo, habeo, puto, spero)
Söylemek fiilleri / Verba declarandi (dico, nego, ait, nuntio, pronuntio, narro, scribo, doceo,
ostendo, demonstro)
Accusativus Cum Infinitivo (a.c.i.)
Söylemek, hissetmek anlamına gelen fiillerle (verba dicendi (declarandi) atque
sentiendi) etken çatıda a.c.i. yapısı kullanılır.
Putamus Corneliam venire / venisse / venturam esse.
Putabamus puellam venire / venisse / venturam esse.
Dico me errare.
Dicis te errare.
Dicit eum errare.
Dicit se errare.
Dixi me venturum esse.
Sciebamus urbem captam esse.
Scimus puellam fuisse felicem.
Dixit se venturum esse.
Dixit vos sibi non persuasisse.
Dixerunt eam necatam esse.
Dixerunt eam eos necaturam esse.
Sperabamus vos venturos esse.
Sperabant se venturos esse.
Negavit eas venturas esse.
Nominativus Cum Infinitivo (n.c.i.)
Söylemek, düşünmek, inanmak, hissetmek anlamına gelen fiillerle (verba dicendi
(declarandi) atque sentiendi) edilgen çatıda n.c.i. yapısı kullanılır.
Tradunt Homerum caecum fuisse. a. c. i.
Traditur Homerus caecus fuisse. n. c. i.
Ancak bu tür kullanımlarda şunlara dikkat etmek gerekir:
1. video, iubeo, veto, sino fiilleriyle edilgen çatıda bütün şahıs ve zamanlarda n.c.i.
kullanılır. Ancak video fiili bana uygun görünüyor, kararındayım anlamında
kullanıldığında, bu fiille dahi a. c. i. yapısı kullanılır:
Visus est mihi scriber. Bana yazı yazıyor göründü. / Bana yazı yazıyormuş gibi geldi.
Ancak
Visum est mihi scribere. Yazmak kararındayım.
2. dico, existimo, iudico, puto fiilleriyle edilgen çatının sadece praesens gövdeden
yapılan zamanlarında (praesens, imperfectum, futurum simplex) bütün şahıslar için
n.c.i. kullanılır.
Putabant Terentii fabellas propter elegantiam sermonis a Laelio scribi.
5
bediademiris©
Putabantur Terentii fabellae propter elegantiam sermonis a Laelio scribe. (Cic. Att.
7.3.10)
Geçmiş zamanlarda a.c.i yapısı kullanılır. Ancak bu fiillere eşlik eden bir dativus
tümleç varsa, o zaman söz konusu zamanlarda dahi a. c. i. yapısı korunur:
Traditur Homerus caecus fuisse.
Traditum est Homerum caecum fuisse. (Cicero, Tusc. 5.39.114)
Parthi nuntiabantur transisse Euphratem.
Ancak
Mihi nuntiabatur Parthos transisse Euphratem. (Cic. Fam. 15.1.2)
3. trado, fero fiilleriyle edilgen çatıda sadece praesens gövdeden yapılan zamanlarının 3.
tekil ve çoğul şahıslar söz konusu olduğunda bu fiillerle n.c.i. kullanılır.
4. audio, credo, nuntio gibi fiillerle edilgen çatının praesens gövdeden yapılan
zamanlarında nadiren n.c.i. kullanılır.
Örnek Cümleler
Volo domum redire.
Desino mortuos commemorare.
Romam exstinctam esse cupit.
Res agi coeptae sunt. / İşler yapılmaya başladı.
Constituerunt contendere. / Ilerlemeye karar verdiler.
Me iuvabat te videre. / Seni görmek hoşuma gidiyordu.
Me iuvat te vidisse. / Seni görmüş olmak beni memnun ediyor.
Spero te venturum esse. / Senin gelecek olmanı ümit ediyorum.
Sperabam te venturum esse. / Senin geleceğini ümit ediyordum.
Mihi videtur hos libros legere esse iucundum. / Bana öyle geliyor ki, bu kitapları okumak
hoştur.
Malo scribere quam legere. / Okumaktan ziyade yazmayı tercih ediyorum.
Cupio Romam venire. / Roma’ya gelmeyi arzu ediyorum.
Audebant vera non dicere. / Gercekleri söylememeye cüret ediyorlardı.
Solebamus cotidie in forum venire. / Her gün foruma gelmek alışkanlığındaydık/ gelirdik.
Docebat nos litteras. / Bize harfleri öğretiyordu.
Docebat nos scribere. / Bizlere yazmayı öğretiyordu.
Incipis laborare. / Çalışmaya başlıyorsun.
Nesciebat bene dicere. / Düzgün konuşmasını bilmiyordu.
Decemviri libros Sibyllinos inspicere iussi sunt.
Ovidius ab Augusto in patriam venire vetitus est.
Equites Romani appropinquare nuntiabantur.
Equites Romanos appropinquare nuntiatum est.
Milites mortui esse dicebantur.
Milites mortuos esse dictum est.
Puellae aegrotare videntur.
Puellae aegrotae esse videntur.
Flevisse videbaris.
Flevisse visus es.
Verum non dicere mihi videris.
Caesar in urbem venire iussus est.
Homerus caecus fuisse dicitur (traditur).
Lacrimae Niobae etiam hodie manere narrantur.
6
bediademiris©
Aegrotus iubetur non surgere.
Athenienses vetiti sunt novos muros aedificare.
Domi manere iussi eramus.
Orpheus ad inferos descendisse narratur (dicitur).
Lycurgi temporibus Homerus fuisse traditur.
Traditum est Homerum caecum esse.
Ubi tyrannus est, ibi dicendum est plane nullam esse rem publicam.
Infinitivus Historicus
Latincede geçmişte olmuş bir olayı hikaye ederken, seri bir biçimde anlatırken yüklemi
geçmiş yamanda yazmak yerine, Türkçede de olduğu gibi Praesens Şimdiki zamanı
kullanmak mümkündür. Örneğin Türkçeden bir örnek vermek gerekirse, “çocuk kapıyı açar,
içeri girer. Elindekileri masanın üzerine koyar” şeklindeki bir anlatımda anlatılan olaylar
geçmiş zamanda olduğu halde hikaye anlatılırken geniş zaman kullanılabildiği gibi, Laticede
de şimdiki zaman kullanılır ve bu tür bir kullanıma hikaye praesensi praesens historicus denir.
Geçmiş zamanda olmuş eylemleri anlatırken cümlenin yüklemi praesens zamanında
yazılmayıp mastar şeklinde de yazılabilir. Bu tür mastarlar Laticede geçmiş zamanı
anlattıkları için infinitivus historicus olarak adlandırılırlar.
Örnek
Interea Catilina Romae multa simul moliri, insidias tendere, parare incendia, opportune loca
armatis hominibus obsidere, ipse cum telo esse, item alios iubere; dies noctesque festinare,
vigilare, neque insomniis neque labore fatigari.
Ille non tollere oculos, non remittere stilum, tum fragor adventare et intra limen audire.
7