Primer korunma

Tip 1 Diyabetes Mellitus
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Kliniği
Diyabetes Mellitus nedir?
Kan şekeri yüksekliği ile sonuçlanan vücutta yetersiz insülin
üretimi veya insülin etki basamaklarında problemin olduğu
hastalık tablosudur.
Diyabetes mellitus
Tanı Kriterleri
Diyabet belirtileri + rastlantısal plazma glikozu
veya
Açlık plazma glikozu
veya
Glikoz yüklemesi sonrası 2. saat plazma glikozu
≥ 200 mg/dl
HbA1c
≥ %6,5
≥ 126 mg/dl
≥ 200 mg/dl
Çocuk ve Ergenlerde Tip 1, Tip 2 Diyabetes Mellitus ve Monogenik Diyabetin
Klinik Özellikleri
Tip 1
Tip 2
Monogenik
Genetik
Poligenik
Poligenik
Monogenik
Başlangıç yaşı
6 ay – genç erişkin
Genellikle puberte ve
sonrası
Çoğu zaman ergenlik
sonrası – istisna
glikokinaz ve neonatal
diyabet
Klinik başvuru
Çoğu zaman akut,
hızlı
Değişken; yavaş seyir
– ciddi
Değişken
(Glikokinazda
insidental olabilir)
Otoimmünite
Var
Yok
Yok
Ketozis
Yaygın
Yaygın değil
Yaygın değil
Glisemi
Yüksek
Değişken
Değişken
Obezite
Toplumdaki sıklık
Artmış sıklık
Toplumdaki sıklık
Akantozis nigrikans
Yok
Var
Yok
Sıklık (tüm genç
diyabetlilerde)
Genellikle %90 +
Çoğu ülkede < %10
(Japonya %60-80)
%1-2
Diyabetli ebeveyn
%2-4
%80
%90
Tip 1 Diyabetes mellitus
Mutlak insülin eksikliği-ketoasidoz eğilimi
T hücre aracılıklı pankreatik adacık β-hücre harabiyeti
Otoimmün patolojik sürecin serolojik işaretleri- diyabet
otoantikorları
Tip 1 Diyabetes mellitus
İnsidans
Finlandiya
64 /100.000
Türkiye
10,8/100.000
Çin/ Venezuela
0,1 /100.000
Type 1 diabetes. Atkinson MA et al.
Lancet. 2014 Jan 4;383(9911):69-82
Yeşilkaya E et al. 2015
Tip 1 Diyabetes mellitus
İnsidans
Type 1 diabetes. Atkinson MA et al.
Lancet. 2014 Jan 4;383(9911):69-82
Tip 1 Diyabetes mellitus
İnsidans
İnsidans artıyor…. (özellikle < 5yaş )
Başvuruda mevsimsel fark var (Sonbahar-Kış > Yaz)
Doğum ayı bahar ayları olanlar daha riskli
Erkek > Kız
Tip 1 Diyabetes mellitus
Genetik
HLA DR3 - DQA1*0501 - DQB1* 0201 (Yatkınlık)
HLA DR4 - DQA1*0301 - DQB1* 0302 (Yatkınlık)
HLA DR2 - DQA1*0102 - DQB1* 0602 (Koruyucu)
Tip 1 Diyabetes mellitus
gelişim evreleri
Etken olaylar belki
in utero gelişmekte
Genetik predispozisyon muhtemelen immün
anormallikler ile ilişkili veya anahtar faktör
(Tetikleyici olay)
İki veya daha fazla
adacık otoantikorunun
olması asemptomatik
tip 1 diyabeti gösterebilir.
Tetikleyici olay öncesi,
çevresel faktörler tüm
doğal süreci etkiliyor olabilir
Genetik predispozisyon
Glikoz düzeyinde artan sapmalar
semptomatik başlangıca bireysel olarak
yaklaşıma işaret etmekte
Aşikar
İmmünolojik
anormallikler
Progresif
İnsülin salınımı
kaybı
β-hücre kütlesi
Normal insülin
salınımı
Aşikar
diyabet
Glikoz
normal
C-peptit
var
Bazı hastalar tanıdan uzun süre sonra
düşük konsantrasyonlarda C-peptit
üretmeye devam eder.
C-peptit
yok
Uzun süredir diyabetli hastalarda
β-hücre kütlesi her zaman sıfır
değildir.
Her ne kadar β-hücre harabiyeti
Potansiyel olarak doğrusal olsa da,
bu durum bazen dalgalanan bir
patern gösterebilir.
Yaş (yıllar)
Tip 1 Diyabetes mellitus
Otoantikorlar
Adacık hücre antikoru
Anti GAD (Glutamik asid dekarboksilaz otoantikoru)
İnsulin otoantikoru
IA2 ( ayrıca ICA 512 veya tirozin fosfataz diye bilinir ) antikoru
Tip 1 Diyabetes mellitus
“Pre”
Pre”- diyabet
Bozulmuş açlık glisemisi
Açlık kan şekeri 100-126 mg/dl
Bozulmuş glikoz toleransı
OGTT ‘de 2. saat kan şekeri 140-200 mg/dl
Tip 1 Diyabetes mellitus
Belirtiler
Poliüri
Polidipsi
Polifaji
Kilo kaybı
Sekonder enürezis
Tip 1 Diyabetes mellitus
Bulgular
Hiperglisemi
İnsülinopeni
Ketonemi
Asidemi
Glikozüri
Ketonüri
Tip 1 Diyabetes mellitus
Tedavi
Charles Best
ve 10 köpek
James Collip
Frederick Banting
11 Ocak 1922'de,
14 yaşında bir şeker hastası olan
Leonard Thompson'a
John James Macleod
1923 Nobel Fizyoloji
Ödülü
Eli Lilly
Deri
Deri altı doku
Kapiller damar
a- İnsülin aspart
b- İnsülin lispro
c- İnsülin glulisine
d- İnsülin glargine
e- İnsülin detemir
İnsülin tipi
Etki başlangıcı
Pik etki zamanı Etki süresi
Lispro
Aspart
Glulisine
5-15 dk
45-75 dk
2-4 st
Regüler
30 dk
2-4 st
5-8 st
NPH
2 st
6-10 st
18-28 st
İnsülin
Glargine
2 st
Pik yok
20- >24 st
İnsulin
detemir
2 st
Pik yok
6-24 st
İnsülin düzeyi
İnsülin kalemi ile kan insülin düzeyi
20.00
07.00
Kahvaltı
12.00
Öğle yemeği
18.00
Akşam yemeği
İnsülin düzeyi
İnsülin pompasında bazal insülin
20.00
07.00
Kahvaltı
12.00
Öğle yemeği
18.00
Akşam yemeği
İnsülin düzeyi
İnsülin pompasında bolus insülin
20.00
07.00
Kahvaltı
12.00
Öğle yemeği
18.00
Akşam yemeği
Type 1 diabetes. Atkinson MA et al.
Lancet. 2014 Jan 4;383(9911):69-82
Tip 1 Diyabetes mellitus
komplikasyonlar
Mikrovasküler
Diyabetik retinopati
Diyabetik nefropati
Diyabetik nöropati
Makrovasküler
Kardiyovasküler olaylar
Miyokard infarktüsu
İnme
Anjina
By-pass ihtiyacı
Tip 1 DM komplikasyonlardan korunma
Katı glisemik kontrol
NefropaF & ReFnopaF ↓
Tip 1 Diyabetes mellitus
primer ve sekonder korunma
Primer korunma
Hidrolize formula
İnek sütü proteini eliminasyonu
Sekonder korunma
Oral insülin
Nazal insülin
Nikotinamid
Son slayt
Soru ve katkılar lütfen
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Kliniği
http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/