Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi

tasavvuf·
İlrrli ve
Akademik Araştırma Dergisi
Ankara 2004
AhJ.aki ve Edebi Bir Osmanlı Dergisi:
Mekilrlmü,l-Ahllik
Zülfikar GÜNGÖR
Yard. Doç. Dr. , Ankara ü. ilahiyat Fakültesi
özet
(Zülfikar Güngör, "Ahlal<i ve Edebi Bir Osmanlı Dergisi: Mekarimü'IAhlakn, Tasavvuf İ/mf ve Akademik Araştırma Dergisi,
Ankara 2004, 225-238, Yıl 5, S. 12, ss.)
11. Meşrutiyet dönemi Türk basın hayatının önemli dönüm
noktalanndan birisidir. Bu dönemde basın hayatında bir patlama yaşanmış
ve çok sayıda gazete ve dergi yayın hayatına başlamıştır. Bu makalede II.
Meşrutiyet sonrası yayın hayatına atılan bir Osmanlı dergisi incelenmiştir.
Mekat-tmü'I-Ablak, dini-ahlaki ve edebi içerikli haftalık bir dergidir ve 30
sayı neşredilıniştir. Yazımızda dergide neşredilen yazıların bir kısmının
muhtevaları üzerinde durulmuş; ayrıca derginin tek meşhur yazan olan
Muhammed Es'ad Erbili'nin "İktisab·ı Mehasin· i Ahlaka Dair" isimli
makalesi Latin hartlerine çevrilerek örnek makale olarak verilmiştir.
İncelememiz derginin bütün sayılarında yayınlanan makalelerin listesi ile
tamamlanmaktadır.
Anahtar kelimeler: Mekariınü' l-Ahliik ,
Türk Basını, M. Es'ad Erbili
1.
Osmanl ı
Dergisi, Il.
Meşrutiyet,
Giriş
Bu yazunızda Il. Meşrutiyet'in ilanı sonrası İstanbul'da çıkarılan bir Osmanlı
dergisini tanıtmaya çalışaçağız. Il. Meşrutiyet, Türk basın tarihi için son derece
önemli bir o1aydır.Türk basını 1908 yılındaki bu ilan sonrası büyük bir neşir
atağına kalkmış; b ir anda gazete ve dergi türünde haftalık veya günlük olarak
çıkarılan mevkuteler onahğı kaplamıştır. Bu yayınlardan birçoğu bir attınlık barut
misali çok kısa süreli ol muş; bazıları ise daha uzun süre yayın hayatına devam
edebilmiştir. İşte bizim bu yazımııda tanıtmaya çalışacağımız Mekarimü '/-Ahlak
isimli dergi de basın hayatımızın kısa süreli yayınlarından biridir.ı
ı Bu dergi 30 sayı çıkmıştır. Ankara Üniversitesi ilahiyat Fakültesi hocalarından Prof. Dr. M. Sait
Hatipoğlu'nda ilk 29 sayısı, Milli Kütüphane 1956 SB 360 nurnarada ise 29. sayı hariç 1-30. sayıları
226
tasavvu:f
Mekiirimü'l-Ahlak, Fatih dersHimlarından Hafız Mehmed Tevfik Efendi'nin
imtiyaz sahipliği altında İstanbul'da çıkarılan haftalık ahlaki ve edebi bir
dergidir. Derginin ilk sayısında imtiyaz sahibinin yazdığı "İlın-i Ahval-i Kalp"
başlıklı seri yazının baş tarafında derginin isminin "Ben güzel ahlakt tamamlamak için gönderildim." anlamındaki hadis-i şerifte geçen "Mekarimü'I-Ahlak"
ifadesinden alındığı belirtilmiştir. Derginin isminin altında yer verilen "Diyanet-i
mukaddese-i Ahmediyye'ye ve ahlak u adab- ı seniyye-i Muhammediyye'ye
hadi m şimdilik haftada bir def'a neşr olunur hulki ve edebi risaledir." ifadeleri
derginin yayın politikasını, amacını ve muhtevasın ı açıklamaktadır. Dergide
yayınlanacak yazıların niteliği ile ilgili olarak da şu duyunı her sayıda yapılmıştır:
"Şer'-i şerlfe mutabık ve risiilemizin mesleğine muviifık olarak gönderilecek
makalat mea 'ş-şükran kabul olur. Dere olunmayan evrak iade olunmaz ve
adem-i dercinden dolayı da hiçbir gune mesuliyyet denıhde edilmez."
Bu ifadeler derginin hedefinin İslam dinine, Hz. Peygamber'in ahlak ve edeb
anlayışına uygtın yayın yapmak olduğunu ortaya koymaktadır.
27X19 cm ebadında kapak hariç sekiz sayfadan ibaret olan derginin ilk sayısı
1 Ramazan 1326/14 Eylül 1324 (27 Eylül1908)'de son sayısı olan 30. sayı ise 29
Recebü 'l-hayr 1327/3 Ağustps 1325 (16 Ağustos 1909) tarihinde çıkmıştır.
Toplam otuz sayı olarak çıkan derginin çıkış günleri Pazar'la başlamış; bazı
sayıları Pazaıtesi, Salı ve Perşembe günlerinde çıkmıştır. Bu durum derginin haftalık periyodunun bazı zamanlarda aksadığın ı göstermektedir. Özellikle son sayı
olan 30. sayı ile bir önceki sayı arasındaki süre yaklaşık dört aydır. Derginin
neşrinin bu kadar süreyle gedkmesi hakkında hiçbir açıklama da yapılmamıştır.
Derginin ilk dört sayısı Matbaa-i A.mire'de; 5-8. sayılar Matbaa-i Şirket-i
Sahafiyye-i Osmaniyye'de; 8-11. ile 14,15. sayıl ar Selanik Matbaası'nda; 12-13
ile16-27.sayılar arası Hilal Matbaası'nda; 28-30. sayılar ise Amed! Matbaası'nda
basılmıştır. Ücreti 20 para olan dergi altı aylık veya yıllık abone sistemi ve perakende satış yoluyla okuyuculanyla buluşmaya çalışmıştır.
2. Derginin Yazar Kadrosu ve
Mekarimü 'l-Ah/altın
Muhtevası
devamlı yazı
heyeti, imtiyaz sahibinin yanı sıra Fatih
dersi'amlarından Hiifız Besinı Efendi ile Rıza Bey olarak derginin serlevhasında
her sayıda ilan edilmiştir. Dergide yazıları yayın l anan kişilerin büyük çoğunluğu
mevcuttur. Prof. Dr. Ethem Cehecioğlu , Hatipoğlu'ndan aldığı dergileri foıokopi ettirerek ciltletmiş
ve Ankara Üniversitesi ilahiyat Fukültesi Kütüphanesi'ne de bir takım hediye etmiştir. Biz bu
çalışmamızı Edıem Cebecioğlu hoc:ımızın elindeki nüsba ile Milli kütüphanedeki nüshalardan faydalanarak yaptık. Bunun için hem Hatipoğlu, hem de Cebecioğlu lıoc:ılannııza şükranlarımı sunma yı
bir görev addediyorum.
zülfikar güngör/ ablakf ve eckbf bir osmanlı dergisi:
nıekiirimu '1-ablak
227
öğretmen
veya müderristir. İçleri nde Erbill Esad Efendi 2 dışında şöhrete ulaşmış
bir isim bulunmamaktadır. Dergide tercüme veya telif olarak yazıla rı yayınlanan
şa hıslar yukarıda isimleri geçenlerin dışında şunlardır: Mekteb-i Hukuk-ı Şahane
Müdavimlerinden Seyfi zade Ali Rıza, Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi
Muallim-i Evveli Kürsi Şeyhi Mülazımlarından Mehmet Behcet, Seyfi zade Rıza ,
Ebu'r-Rıza zade Rıza, Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza, Sinop Mekteb-i İdaeli
Muallimlerindenden el-Hac Eelhem Pertev1, Hoca zade Mehmed Nuri, Manisa
Mekteb-i İdaeli Muallimlerinden Mehmed Salim, Kal'a-i Sultaniyeli Ali Tayyar,
Gümülce'de Kırmahalle Müderrisi zade Müderris Mehmed Es'ad, Fethiye'de
Medrese-nişin-i Talebe-i Ulum-ı Müdzinden Div:ildi Hafız Kaclri.
Dergide neşredilen yazılar ahlak!, tasavvufı, dini ve edebi muhtevaya sahiptir. Yazıların büyük bir çoğun luğu telif olmakla birlikte tercüme olanlar da
vardı r. Dergide Osmanlı padişahların ın huzurunda yapıldığı için "Huzur
Dersleri"3 diye isimlendirilen ders örneklerine de yer verilmesi dergide çeşitlilik
ol uşturmuştur. Neşredilen üç adet ders ele Medine-i Münevvere Müclerrisi
Arnavtıd Ömer Efendi'ye aittir. Şiire ise dergide hemen hemen hiç yer verilmemiştir. Oruz sayı içinde yayınlana n tek şiir, Esad Erbil'i'ye ait bir tah ınis'ti r4 ve 23.
sayıda yayınlanmıştır.
Mekarimü 'l-Ah/altta neşredilen bazı yazılar tefrika halinde birkaç sayı
devam etmiştir. Tefrika şeklinde yayınlanan yazıların içerisinde dört tanesinin
tamamlanmadığı yaptığımız inceleme sonunda görülmüştür. Tamamlanamayan
yazılar şunlardır:
ı. Derginin imtiyaz sahibi Fatih DersiamJa rımclan Hafız Tevfik'in başta
Birgivi'oin Tarikat-ı Muhammediye adlı eseri olmak üzere, İmam-ı Gazali,
Ebu'lleys Semerkandl ve Hadimi gibi İslam alimlerinin eserlerinden yararlanarak
hazırladığını ifade ettiği; "İlm-i Ahval-i Kalp" adlı tefrikası son sayı hariç ram 29
sayı yayınlanmıştır. Tefrikanıo yazan, çalışmasının üç babtan meydana geldiğin i
ve birinci babta Kur'an ve Sünnete bağlanmanın önemi ile bidatlrdan
kaçınmanın gereği üzerinde clunılacağını ; ikinci babta Şeriat-ı garra-yı
Ahmediyyedeki ınühim işlerelen bahsedileceğini; üçüncü babta ise ibadet ve
hayır zannıyla yapılmakta olan işlere müteallık hükümterin açıklanacağını ifade
etmiştir. 6 Bu tefrika üzerinde yaptığımız incelemede yayınlanan kısımlarda ikinci babın bile tamamlanamadığını tespit ettik.
2 Muhammed Es'ad Erbili hakkında bk. Vahit Gökwş, Mubammed Es'ad-ı Erbilf'nin Rayatı
Eserleri tıe Tasavvıı/"Felsf!lesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2002.
3 Huzur dersleri hakkında bkz. Ebu '.l-ulii Mardin, Huzur Dersleri (1-f!l), İstanbul 1951, 1966.
4 Bu tahmis Niy;lzl Mısrl'nin bir şiirine yapılm ışcır ve Divanında n~redilmişrir. Bkz. Mtıhanııned
Es'ad Erbili, Divihı-ı Es'ad, istanbul 1991, s. 182.
5 Fatih Dersiamlarımdan Hafı:t. Tevfik, "İinı-i Ahval-i Kalp (1) ", Mekdrimü'I-Ahlt!ik, S. ı , ı
Ramazan 1326/14 Eylül 1324(27 Eylül 1908) Pazar, s. 2-3.
6 Bk. Agm., s. 4.
228
tasavwf
Hoca zade Ali Rıza'nın Peygamberimizin ahlaki özelliklerini
anlattığı "Ahlak-ı Muhammediyye " adlı tefrikası 7. sayıclıın başlayarak 29. sayıya
kadar tam 13 sayıda yayınlanmıştır.
3. Kasımpaşa'da Cezayirli Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Eweli Behcet
Efendi'nin İmam Gazali'nin Beyanu Enn e'l -Müstahıkka li'l-muhabbeti
Hüva'!Hihu Vahdeh Adlı Makalesinin Tercümesi olan "Muhabbet-i ila'llah " adlı
tefrikası 15. sayıda başlamış ve en son 24. sayıda dördüncüsü yayınlanmıştır.
4. Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza'nın , "Zina "başlıklı tefrikası 24. sayıda başlanuş
ve 28. sayıda dördüncüsü yayınlanmıştır.
Bunların dışı nda tamamlanmış tefrikalardan Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa
Mektebi Muallim-i Eweli Behcet Efendi'nin "Hiyel-i Şeytaniyye ve Desayis-i
Nefsaniyye" başlıklı tefrikası , Mevlan~i'nın Mesnevl adlı eserindeki Hz. Muaviye
ile Şeymn arasında geçen ve şeytan ın hile ve deslsderinden bahseden hikayenin
tercümesidir. Bu yazı derginin 6-14. sayılarında dokuz bölüm halinde neşredil­
mişrir. Bir diğer önemli tefrika ise imzasız olarak yayınlanan "Ah lak -ı
UmGmiyyenin lsHih Çarelerinden Hubb- ı fi 'llah ve Buğz-ı fi'llah" başlıklı
makaledir. Bu makale derginin 19-24 sayılarında 6 bölüm halinde neşredilmiştir.
Dergide ·yazısı yayınlanan en önemli isim, yukanda da ifade ettiğimiz gibi,
Muhammed Es'ad Erbill'dir. Bu zatm dergide üç adet makalesi ile bir şiiri
yayınlanmıştır. Buzatın 16. say ıda neşredi len "Bir Makale-i Diniyye-i Siyasiyye",
başlıklı yazısında, Il. MeşrOtiyetin ilanı sonrasında kurulan Meclis-i Mebusan ve
Meclis-i Ayan'dan memleketin hayrına çalışmalar yapması, mazlumları zulümden kurtarmalan, milletin başına bela olan rüşvetçi memurların yerine millete
sadakatle hizmet edecelderin atanması istenmekte ve kurtuluşun ancak eline
sadakatle sarılmakla mümkün olduğu ifade edilmekte ve şu beyitlerle teyid
edilmektedir:
2.
Kılınçlı
Dfn ile basıt iken mtsret-i asbab-ı umur
Mücrimin mazhar-ı tevfik olacak mı arneli
Nur- ı
tii'tit ile tezyfn-i sı(ii.t etmelidir
Defrlet u milletine hizmet olursa emel(
Muh:.ıınıned
Es'ad Erbill, derginin 19. sayısında yayınlanan "Kemalat-ı
Avrupa'da Görenlere Karşı fvlüdafaa" başlıklı yazısın ı ise, ismi
zikredilmeyen bazı İslam! dergilerde çıka n makalelerde, batıda yetişen ilim
adamlarının övülerek Müslümanların böyle alimler yetiştiremediğinin yazıldığını
görerek bunlara cevap olarak yazmıştır. Yazar bu makalesinde özetle,
İslamiyet'in ve Kur'an' ın insanlığı düşmüş olduğu cehalet ve sefalet
Beşeriyyeyi
7 Mektirimu 'L·Ahlilk, S. 16, 19 Zllhicce 1326/30
Kanun-ı Evvel 1324 (12 Ocak 1909) Salı , s. 124.
ıülfıkar
güngör/ ahliikf ve edebf bit· osmanlı derg·isi: rnekilt-imü '1-ah/ii.k
229
çukurlanndan çıkarta rak yücelttiğini ve Batı'nın bugün müsbet ilimlerde geldiği
seviyeyi de Müslümali ilim adamlarının eserlerinden yaptıkları tercümelere
borçlu olduğunu ifade etmiştir.
· Biz Mekarimü'I-Ahlak isimli derginin ranıtı mını yaptığımız yazım1Zt dergide
yayın lanan makalelere bir örnek olmak üzere. derginin isim ve muhtevasına
uygun olanveEsad Erbil! tarafından kaleme alınan bir makaleyi verdikten sonra
derginin tamamının içeriğini sayı sayı vererek tamamlamak istiyoruz. Derginin
23. sayısında yayınlanan "İktisab-ı Mehasin-i Ahlaka Dair" b~Iıklı yazısında
yazar, ahlak-ı zemlme denilen kötü huylar ile ahlak-ı hamide olarak isimlendirilen iyi huyları saydıktan sonra, kalbin nefıs üzerindeki hakimiyetini
sağlamak için iyi huyların ehil kimselerden öğrenil erek hayatımıza hakim
kılnınası gerektiğine vurgu yapmaktadır.
Bu yazımızl a Türk basın tarihimizin bir sayfasını oluşturan bir dergiye
araştırmacıların dikkatini çekmek istedik. Yayınlanan yazı ların içeriklerinin de
ele alınarak ineeleneceği daha geniş bir çalışma ile, derginin yayınlandığı dönemin elini ve kültürel anlayışının ortaya konulmasına katkı sağlanacağını
düşünüyoruz .
3. M. Es'ad E.rblli'nin Makalesi
"Meşayih-i
Izim dan
Reşadetlü
Es'ad Efendi Hazretleri Tarafından
İkti<iab-t Mehasin-i Ahlaka 00ir8
Devr-i istibdadın kesafet-I mezaliminden hilal-i 'Id gibi henüz arz-ı cemale muv1ifık
olan ziya -yı hürriyeti tebdl eden erbab-ı kemalden ricil ederim ki nefsin kuvve-i kiihire-i
ınüstebi&lnesioe mağlOb olan akl u iı-fanın istihsal-i hürriyetine müsa'ade ve bir de badiyi sada olmamak üzre ci her-i ihtisarı iltizam edilen ma'n1zat-ı fakiranemi kemal-i i'tidal ile
mütala'a ve muhakeme buyursunlar. Ma'lum olduğu gibi beni beşerin ecsadı üzerinde
hükümran olan bir hayli emclzın icea-yı nüfOzu gayr-i münker olduğu nıisillü nüfOs
üzerinde birçok eskam-ı ma'neviyyenin sO-i te'si'ri ciiy- ı iştibah değildir. Emraz-ı macidiyenin ta'dad ve emr-i tedavisi fenn-i tabibere aid bir vazife olduğu ve eskam-ı
ma'neviyyenin ise Izah ve ıslahı 'ilm-i ahlaka muhtac bir keyfiyyet bulunduğu dahi
bedlhldir.
Muhafaza-i sıhhat ka'idelerinin cisman1 ve nefsani kısımları arasındaki mi.işabeher-i
tiimıneyi nazar-ı i'tibiira almayanlar ve yalnız emriiz-ı cismaniyyeni.n tedavisine sarf-ı
mesafedip eskanı-ı nefsaniyyenin ç.ıresinl düşünmeyenler diyebilirim ki zarar ve ziyanını
bilemeyen bir çocuk gibi kendini aldatmış olur. Hele bir insan vazife-i hayatiyyesini ifa ve
seınere-i afiyetini iktiraf etmek için vücuduna tari oacak 'ile! ve emrazın iziilesi lazım ve
binaen'aleyh tıbbıyeye bi-hakkın riayet eylemesi mürelımtim olduğunu bilemeyen pek
azdır. Bu hakikara vakıf olmayanlar ve yahud emr-i tedaviele ihtiyar-ı tekasül edenler
8 Mekarimu 'I-Ahliik, S. 23,9 Safer 1327/ 17 Şubat 1324 (2 Ma rt 1909) Salı, s.lS0-182.
230
tasavl.lu.f
tehiküm-i emraza ve belki de
ifna-yı
vücuda ma'rGz
oldukları
ne derece kesb-i
sübı1t
etmiş ise nüfUs-ı beşer üzerinde teraküm eden bir takım aka'id-i sehlfe ve evsaf-ı zeıni­
menin dahi izillesine müsara'at etmeyenler selilmer-i cisınaniyye ve se 'adet-i rOhaniyye
gibi iki metalib-i ınu'azzama-i insiloiyyeden mahrum olacaRiarı akl-ı selim ile sabit ve
müberhendir.
Zira bir vücud ki rGh ile cisınin hey'et-i ictima'iyyesinden tekvin ve tevhid edilmiştir.
Telvis-i ervah eden bir takım evsaf-ı zernı-me ve nefsaniyyenin sO-i te'sirine cismaniyyetin
'adem-i iştiraki imkan haricindedir. Ma'rOzat-ı mütekaddimeyi serd ü tasvirden sonra
ifade olunur ki bir insanın sinn-i sabavetinde ser-a-pa cehl ile mevsfıf bulunduğunu
Cenab-ı Hak bize 'ıyaneh bildirmiş olduğu misillü enbiya-yı ızam aleyhimi's-sal:ii.tü ve'ssetam efendilerimiz müstesna olduğu ha\de bi'l-cümle nüfUsun mütehal\ ık oldukları
ahlak-ı rezlleye teb'an emınare-i bi's-sG' olduklarını dahi ayet-i cemesiyle beyanen i'lan
buyurmuştur. Binaen'aleyh bir insan açlık, sus\ızluk gibi dil'l-i helakın esbab-ı difi'asına
ne kadar muhtiic ise nüfUsun dahi se'adet-i daimesint: hadim olacak vesa'ite o nisbette
muhtiictır. Mefasid-i nefsaniyye ve mes1ilih-i rCıhaniyyey i bir nazar-ı basirane ile
müviizene bir kıstas-ı hakimane ile muhakeme eyleyen şerl'at-ı Ahmediyye ve tarikat-ı
Muhaınınediyyeye hezeran teşekkür olsun ki efrad-ı ümmeti kemalat-ı insaniyye
dairesinden ihrac ey! eyecek sO-i ahlakı birer birer ta'dad ve makamat-ı 'aliyye-i İslamiyy­
eye is'ad için vesile olacak mehasin-i evsafı yekan yekan i'dad buyurmuştur.
Evsaf-ı mezmGme.nin tafsilatına kesb-i vukGfu arzu edenlere arz olunur ki bunların en
kabihi kibir, cehl, buhl, buğz, hırs, tama', hased, riya olduğu gibi bir çok teferru'atı da
vardır. Onlar hubb- ı dih, hubb-ı ma\, tGI-ı emel, 'adem-ı tevekkül, ağnıyaya tezellül, havfı sukut, kasvet, gılzat, gafler, atalet, gıybet, nemlmet, hiddet, 'adavet, terk-i kana'at, kı Ileti rahm, kıller-i hayii, istihfi\f-ı fukarii, eza, cem, dik-ı sadr, isti'dil, malaya'ni ile iştigal ve
daha başkalarından ibarettir. Bu gibi evsaf-ı zemimenin birine yahut birinden ziyadesine
müptela olanlar iki cihanda mu'azzeb olacaklarından Hak Celle ve ala Hazretleri kelam-ı
kadiminde "Kad efiaha men zekkiiha9 ayet-i eelllesini ferman buyurmuş ma'na-yı münifi,
nefsini tezkiye eden azab-ı elimden necat buldu demektir. Şeytan-ı la'inin boynuna
geçmiş olan tavk-ı azabın mahza kibrinden dolayı olduğunu tasdik etmeyen bir ehl-i
ki tab yoktur. Binaen'aleyh her bir baliğ ve 'ak il emriiz-ı sabikadan birisine ibtilasını ihtisas
edince tecv1z-i terahi etmeyip 'iliic-ı acilini tedarik hususunda gayret ve gencine-i
islaıniyyet'e ınevdO' olan cevahir-i fezii'ilden vücudunu behremend-i se'adet eylemelidir.
Fezail-i islamiyyenin ta 'dadına gelince bunların ber-güzidesi tevazu, te'allüm-i sehavet,
sadakat, şeca'at, kana'at, emanet. istikaınet, nezfihet, nez,'lket, beşaşer olduğu ınisillü bir
takım levazımı da vardır. Onlar ise rikkar., iffet, ülfet, mıhabbet, merhamet, hürmet,
ri'ayet, hürriyet, sekioet, haşyet, hikmet, nasihat, ibadet, şetl<at, adalet, sabır, şükür, zeka,
safa, vefa, haya ve bunlara mürnasil bir hayli mezayası vardır.
Halık-ı 'Azim Celle şanuhu kendi kullarını evsaf-ı mütekabile-i m:ı' rOzanın kabülüoe
müste'id bir Mide halk ve Icad buyurmuş olduğundan maddi olsun ına'nevl olsun her ferdin terakki ve tenezzülleri sCıret-i hareketine tabi' tutulmuştur. Hakkıyla terbiye-i nefse
haiz-i te'sir olan feraiz-i diniyye ve vacibat-ı insaniyyeyi i'fa hususunda ihtiyar-ı kusur
9 91 Şems/9.
zülfikar güngör/ ahttikf ve edebi bir osmanlı dergisi: mekiirimü 'l-ahttik
231
etmeyenler hatiz-i sefiHete düçar olmayarak medaric-i i'ti!anın mertebe-i kusvanesine
olacaklan şübhesizdir.
Nev'-i insanın ıslah-ı ahvaline te'slr-i azlmi inkar olunmayan ulGm u irfan mevcud ve
terbiye sayesinde fısk u fücurdan envii'-ı sefaetten tecrlcl ve tehiib-i nüfüs edenlerin bir
haylisi meşhud bulunduğundan haz'ine-i İslamiyyet'e Levdl' ve her biri bir lctiher-i giranbabaya tafd!l olunan mehasin-i ahlakı tahsil bilbıncia sarf-ı nakdine-i birnıneri sermaye-i
hayata malik olan ihv:in-ı elinimden arzu ediyorum.
Ma'ruz'at-ı fakiranemin istimaı beşeriyyet nokta-i nazanndan efrad-ı ümmetin umümu
için her zaman ve mekanda ehem ve elzem ise de hususiyle bugün şahid-i nizenin-i hürriyet bütün beni beşerin canından aziz bir ma'şuka-i ruh-nüviizı bulunmakla o maksad-ı
mukacidesin bir sOret-i mükemmelele pez1'rii-yı husGlü diyebilirim ki efradın evvel be-evet
herkes kendi ec:ci-yı vücudunda hürriyet, adalet, istikamet gibi fezaili tatbik ve te'ınine
vasıl
ınütevakkıft.ır.
Ma'lumdur ki ni.ishii-i kübra olan herkesin mülk-i vücudu bir takım ktıvva-yı
ma'neviyye ve tevabi'-i maddiyyeden müteşekkil olup kalp gibi bir hakim-i adil ile usul-i
meşveret ve meşrl'ıtiyyete tevfikan te'sls-i adalet veeibeden iken emınare-i bi's-sCı' olan
nefs elesayis-i gCın-a-gfın ile kuvva-yı nıu'tedile-i m:ı · neviyyeyi tedricen taht-ı tahakküme
alarak ınu'arnele - i nıüstebidanesini icriiya nıuvaffakiyerle tevabi'-i maddiyye-i cismaniyyeyi de ir<kle-i keyfiyyesine hadinı etmiş ve ·adeta bir esir gibi kendine tabi' eylemiştir. Asıl hakim-i 'adil olan kalbi nı::ıhkuın derecesine getirmiştir. Binaen'aleyh herkes
kendi kalbini zulum ve istibdiidından kurtararak istihsal-i hürriyetle daire-i ·adl ü insilfa
iıd' için bir kuvve-i icra.iyyeye müraca'at farizadandır ki o da ancak ahkam-ı Celile-i
ilahiyyeden ibaret olmasına nazaran onu ehil ve erbabından almak iktiza eder. Ve mina'llahi't-tevfik."
4.Melcl.rimü '1-Alililk'ta Yayınlanan Y azılar
10
Sayı 1: 1 Ramazan 1326/ 14 Eylül 1324(27 Eylül 1908) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın -i Alwi\1-i Kalp (1)", s. 1-5.
Fatih Dersiamlarımdan HaJız Tevfik, "Ahkam- ı Şeh r-i Sıyam (1)", s .S-7.
Mekteb-i Hukuk- ı Şahane Müdavimlerinden Seyfi zade Ali Rıza, "Musahabe-i
Ramazanlyye: Şehr- i Ramazan", s. 7-8.
Fatih Dersiaınlarıından Beslm, "Çelebi Ne Demek", s. 8.
Sayı
2: 8 Ramazan 1326/ 21 Eylül 1324(3 Ekim 1908) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan I-Iafız Tevfik, "İl ın-i Ahval-i Kalp (2)", s. 9--11.
''Adar-ı Kab'iha (1)", s.ll-14.
Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi Muallirn-i Evveli Kürsi Şeyhi
Mülazımlarından Mehmet Behcer, ''Ahlak-ı Zemlmeclen Tahallus Çaresi", ss. 14-16.
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "Ahkaın -ı Şehr-i Sıyam (2)", s. 16.
10 Dergilerin miladi tarihleri
numaraları
da tarafımızdan
tarafımızdan
verilmiştir.
tespit edilmiş ve lıı rbirinin devamı olan yazıların rakip
232
tasavvuf
Sayı
3: 15 Ramazan 1326/28 Eylüll324(10 Ekim 1908) Pazar
Fatih Dersiam larımdan Hafız Tevtlk, "İl ın-i Ahval-i Kalp (3)", s. 18-19.
"Fevaid-i İttifak ve Mazarrat-ı Nifak", s.19-20.
uFitne-İhtilal", s. 20-22.
"Bir Mülk Nasıl Elden Çıkar? Ve
Ka blha (2)", s. 24.
Nasıl
Muhafaza Edilir?", s . 22-23.
"Adat-ı
Sayı
')
4: 23 Ramazan 1326/6 Teşrin-i Evvel 1324(18 Ekim 1908) Pazartesi
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın -i Alıval -i Kalp (4)", s. 25-27.
"Emr-i bi'l-marGf Nehy-i ani'l-münker (1 )",s. 27-29.
"Adat-ı Kablhadan (3)'', s. 29-30.
Seyfi zade Rıza, "Ahlak-ı Hasene Tahslli", s. 30-32
"Mahkeme-i Kübra Nam Fesad-name", s. 32.
Sayı
5: 1 Şevvaı 1326/ 14 Teşrin-i Evvel 1324(27 Ekim 1908) (Salı) "
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (5)", s. 33-35.
Ebu 'r-Rıza zade Rıza , "Medine-i Münevvere Müderrisi Amavud Ömer Efendi
MerhGmu n Huzür-ı Pactişahide Takr1r Buyurdukları Ders-i Ak des (1 ) ", s. 35-38.
"Harp istemeli mi?", s. 38-40.
Sayı
6: 6 Şevval 1326/ 19 Teş rin-i Evvel 1324(1 Kasım 1908) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İi m-i Alwal-i Kalp (6)", s. 41 -42.
Gazi Hasan Paşa Me ktebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeytaniyye ve Desayis-i Nefsaniyye (1)'', s. 42-45.
"Kalpaklar-Taklld", s. 45-46.
"Yaftalar ve Evrak-ı Saire-i Münteşire'' , s. 46-47.
"Emr-i bi'l-ma'ıilfvc Nehy-i ani'l-münker (2)", s. 47-48.
Kasımpaşa'da
Sayı 7: 13 Şevval 1326/26 Teşrin-i Evvel 1324(8 Kas ım 1908) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan Ha fız Tevfik, " İlın - i Alıval -i Kalp (7)", s. 49-51.
Kılınçit Hoca zade Ali Rıza,"Ah l ak-ı Muhaınmediyye (})", s. 51 -52.
Kasımpaşa'da Gazi Hasan:·· Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeytaniyye ve Desayis-i Nefsaniyye (2)", s. 52-54 ..
"Emr-i bi'l-ına 'ruf ve Nehy-i ani'l-münker (3)", s. 54.
"Adat-ı Kab1ha'dan ma ba'd (4)", s. 54-56.
"Silah Aunak", s. 56.
l l Gün
tarafınııldan
tespit edilmiştir.
~ülfikar ı;ıü ngör/ abiiiki ı;e
Sayı
8: 20
Şevval
edebi bir osmanlı det-gisi: mek&rimü '/-abi/ik
1326/2 Teşrin-iSani 1324(15
Kasım
233
1908) Pazar
Fatih Dersiaınlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (8)", s. 57-59.
zade Rıza, "Medine-i Münevvere Müderrisi Arnavud Ömer Efendi
Merhümun HuzGr-ı Padişa h ide Takrlr Buyurdukları Ders-i Şer1f (2)", s. 59-61.
Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi Mualli ın-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeytaniyye (3)", s. 61-62.
Sinop Mekteb-i İdadl Mualliınlerindenden el-Hac Edhem Pertev!, "Ahlak-i
Alal'den Muktebestir (1)", s. 62-64.
"Adat-ı Kablha'dan ma ba'd (5)", s. 64.
Ebu ' r-Rıza
Sayı
9 : 27
Şevval
1326/ 9
Teşrin-i
Sani
ı 324(22 Kasım
1908) P azar
Fatih Ders iarnlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Alwal-i Kalp (9)", s. 65-67.
Ebu'r-Rıza zade Rıza, "Medine-i Münevvere Müderrisi Arnavud Ömer Efendi
Merhümun Huzür-ı Padişahide Takrlr Buyurduklan Ders-i Şerlf (3)", s. 67-68.
Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi MuaiJim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeytaniyye (4)", s. 68-69.
"Osmanlı Askerlerine Ülne", s. 70.
"Sihriyyet ve İstihza", s. 70-71.
Hoca zadeMehmed Nuri, "Hadiml MerhGmun Oğluna Nasihatı (1)", s. 71-72.
'' Adat-ı Kabiha'dan ma ba'd (6)", s. 72.
Sayı 10: 5" Zi'l-ka'de 1326/ 16 Teşrin - i Sani 1324(29 Kasım 1908) P azar
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (lO)", s. 73-74 .
Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeyraniyye (5)", s. 74-75.
Hoca zade Mehmed Nuri, "Hadimi Merhümun Oğluna Nasihatından ma ba'd
(2)", s. 75-76.
"Ceza-yı İ'damın BirTesiri Var mı?", s. 77-79.
''Adat-ı Kabiha'dan ma ba'd (7)", s. 79-80.
Sayı
l l: 12 Ztl-ka'de 1326/ 23
Teş rin-i Sanı
1324 (6
Aralık
1908) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Alwal-i Kalp (ll)", s. 81-83.
Kılı nçit Hoca zade AH Rıza ," Ahh'ik-ı Muhammediyye'den (2)", s. 84-85.
Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel~i Şeytaniyye (6)" . s. 85-86.
"Piyangolar", s. 86-88.
"Adat-ı Kab'iha'dan ma ba'd (8)", s. 88.
12 Dergi üsti.inde sehven 4 zi'l-ka'de çı kmış.
234
ıasavi/Uf
Sayı
12: 19 Zi'l-ka'de 1326/ 30 Teşrin-iSani 1324(13
Aralık
1908) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlm-i Ahval-i Kalp (12)", s. 89-93Sinop Mekteb-i İdad1 Muallimlerindenden el-Hac Edhem Pertevl, "Usul-i
Ahlak (2)", s. 93-94.
('
Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeytaniyye (7)", s. 94-95.
"Adat-ı Kablha'dan ma ba'd (9)", s. 95-96.
"İslam'da Cuınhuriyyet", s. 96.
Sayı
13: 26 Z i'l-ka'de 1326/ 7 Kanu n-ı evvel 1324(20 Aralık 1908) Pazar
"Meclis-i Meb'Cısana" , s. 97-98.
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (13)", s. 98-101.
Kılınçit Hoca zade Ali Rıza,"Ahlak-ı Muhamınediyye'den (3)", s. 101-102.
"Adat-ı Kablha'dan ma ba'd (10)", s. 102-104.
Kasımpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeycaniyye (8)", s. 104.
Sayı
14: 3 Zi'l-hicce 1326/ 14 Kanun-ı evvel 1324(27 Aralık 1908) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, " İlm-i Ahval-i Kalp (14)", s. 105-108.
"Açık Muhabere", s. 108.
"Kalpak-Şapka", s.108-109.
Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza , "Ahlak-ı Muhammediyye'den (4)", s. 109.
"Adat-ı Kablha'dan ma ba'd (ll)", s. 109-111.
Kasunpaşa'da Gazi Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Hiyel-i Şeytaniyye (9Y, s. 111-112.
"Hayai-Karagöz", s. 112.
Sayı 15: ıo'·' Z i'l-hicce 1326/ 21 Kanun-ı evvel 1324(3 Ocak 1909) Pazar
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahv:ll-i Kalp (15)", s. 113-116.
Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza , "Ahlak-ı Muhammediyye'den (5)", s. 116-117.
Kasımpaşa'da Cezayirli Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"İmam Gazali'nin Beyanu Enne'I-Müstahıkka li'l-muhabbeti Hüva'llahu Vahdeh
Adlı Makalesinin Tercümesi- Muhabbet-i ila'Uah (1)", s. 117.
"Kurban", s. 118-119.
"Bayram Günlerini Nasıl Geçireceğiz?" , s. 119-120.
"Resim", s . 120.
l3 _Dergi üzerinde selwen ll zilhicce çıkmış.
zülfikar güngör/ abiald ve edebf bir osmanlı dergisi:
Sayı
mekarlmı1 '/-ah/ak
235
16: 19 Zi'l-hicce 1326/ 30 Kanun-ı evvel 1324 (12 Ocak 1909) Salı
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, " İlın-i Alıval-i Kalp (16)", s. 121-123.
Ulema-i Kirarndan ve Meşayih-i izamdan Kenzü'I -İrfan Sahibi Reşadetlü
Erbill Es'ad Efendi Hazretleri, "Bir Makale-i Diniyye-i Siyasiyye", s. 123-125.
Manisa Mekteb-i İdadi Muallimlerinden Mehmed Salim, ''Keramet-i Veliye
Dair Bostan'dan Bir Hikaye", s. 125-127.
Sinop Mekteb-i İdadl Mualliınlerindenden el-Hac Edhem Pertevi, "UsGI-i
Ahlakiyye'den ma ba'd (3)", s. 127-128.
"Muktebisar", s.128.
Sayı
17: 26 Zi'l-hicce 1326/6 Kanun-ısani 1324 (19 Ocak 1909) Salı
Fatih Dersiamlanından Hafız Tevfik, "İlın-i AhvaJ-i Kalp (17)", s. 129-132.
Kılınçtı Hoca zade Ali Rıza,"Ahlak-ı Muhammediyye'den (6)", s. 132-133.
Kasımpaşa'da Cezayiı·li Hasan Paşa Mektehi Muallirn-i Evveli Behcet Efendi,
"Muhabbet-i ila 'lialı (2)", s. 133-135.
"Kalpak Hakkındaki Müracaat", s. 135.
"Adat-ı Kabiha'dan ma ba'd (12)", s. 135.
"Muktebisar··, s. 135-136.
Sayı
18: 4 Muharrem 1327/ 13 Kanun-ısani 1324 (26 Ocak 1909) Salı
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevrık, "İlın-i Ahval-i Kalp (18)" , s. 137-139.
Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza," Ahlak-ı Muhaınmediyye'den (7)", s. 139-141.
Kasımpaşa'da Cezayirli Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli BelKet Efendi,
"Muhabbet-i ila'llah (3)", s. 141-142.
"Aydın Vitayeti Zelzelesi", s. 142-144.
"Kalpak", s.144.
Sayı
19: ll Muharrem 1327/ 20 Kanun-ı sanl1324 (2
Şubat
1909) Salı
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevf'ık, "İlın- i Ahval-i Kalp (19)", s. 145-146.
Meşayih-i Izamdan Es'ad Efendi Hazretleri, " Kemalat-ı Beşeriyyeyi Avrupa'da
Görenlere Karşı Müdafaa", s. 147-149.
"Ahlak-ı Umumiyyenin Islah Çarelerinden Hubb- ı fi'llah ve Buğz-ı fi'lHih (1)",
s. 149-152.
''Kalpak Meselesi", s. 152.
Say ı
20: 18 Muharrem 1327/ 27 Kanun-ı sa.n l 1324 (9 Şubat 1909) Salı
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Alıval-i Kalp (20)", s. 153-155.
Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza,"Ahlak-ı Muhaınmediyye'den (8)", s. 155-156.
"Ahlak-ı Umümiyyenin Islah Çarelerinden Hubb-ı fi'llah ve Buğz-ı tl'llah (2)",
s. 156-159.
236
fasawu:f
"Mason Meselesi (1)'', s. 159-160.
"Resim Hakkında Suale Cevap!', s . 160.
Sayı 21 : 25 '~ Muh arrem 1327/3 Şubat 1324(16 Şubat 1909) Salı
"Sabır, Teenni, Basiret, İtidal" , s. 161-162.
Fatih Dersiaınlarıından Hafız Tevfik, "İim-i Ahviil-i Kalp (21)", s. 162-163.
Kılınçlı
Hoca zade Ali Rıza,''Ahhik-ı Muhanımediyye 'den (9)", s. 163-164.
"Ahlak-ı
Umumiyyenin Islah Çarelerinden Hubb-ı fi'llah ve Buğz-ı fi'llah (3)",
s. 164-165.
"Farmason Meselesi (2)", s. 165-167.
Sinop Mekteb-i İdadi Muallirnlerindenden el-Hac Edhem Pertevl, "Tatbikat-ı
Ahlakiyye (1)", s. 167-168.
SayJ 22: 2 Safer 1327/ 10 Şubat 1324 (23 Şu bat 1909) Salı
Fatih Dersiamlarımdan 1-Iafız Tevfik, " İlın-i Ahv~il-i Kalp (22)", s. 169-171.
Kılınçlı
Hoca zade Ali Rıza ,"AhHlk-ı
"Ahlak-ı UınCımiyyenin
Muhamınediyye'den
00)", s. 171-172.
Islah Çarelerinden Hubb-ı fi'llah ve Buğz-i fi'llah (4)",
s. 172-173.
"İnihad, Ref-i Tecessüs ve Şi !cik", s. 173-175.
"İli m mi Efdal Akıl ını?",
s. 175.
''Farmason Meselesi (3)" , s. 175-176.
Sayı
23: 9 Safer 1327/ 17
Şubat
1324 (2 Mart 1909) Salı
Fatih Dersiaınlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (23)", s. 177-178.
Kılınçlı
Hoca zade Ali
"Ahlak-ı
Rıza,"AhH1k-ı
Muhammediyye'den (ll)" , s. 178-179.
Umumiyyenin Islah Çarelerinden Hubb-ı fi 'llah ve Buğz- ı fi 'lh1h (5)",
s. 179-180.
Meşayih-i Izamdan Reşadetlü Es'ad Efendi, "İktisab- ı Mehasin-i Ahlaka Dair",
s. 180-182.
Meşiiyih - i
Izamdan
Reşa.detlü
Es'ad Efendi, "Tahm'is", s. 182-183.
Kal'a-i Sultaniyeli Ali Tayyar, "Jyab, Hümaz, Lümaz (1)", s. 183-184.
Sayı
24: 18 Safer 1327/ 26 Şubat 1324 (ll Mart 1909) Perşe m be
Fatih Oersiaınlanmdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (24)':, s. 185-186.
Kasımpaşa'da
Cezayirll Hasan Paşa Mektebi Muallim-i Evveli Behcet Efendi,
"Muhabbet-i ila'llah (4)", s. 187-188.
"Cum'a Namazı ve Şeriat isteriz Meselesi (1)", s. 188-189.
14 Dergi üzerinde ~ehven 26 .Muh:ırrem çıkmış.
zülfikar gü ngör/ ah/Jkf ve edebi btr osm,anlı dert< isi: mekarimü 'l-ahliik
"Ahlak- ı Umfım iyyenin
237
Islah Çarelerinden Hubb-ı fi'llah ve Buğz-ı fi'Hah (6)",
s. 189-190.
Kal'a-i Sultaniyeli Ali Tayyar, "Iyab, Hümaz, Lüınaz (2)", s. 191.
K1lmçlı Hoca zade Ali Rıza , "Zina (1)", s. 191-192
Sayı
25: 25 Safer 132715 Mart 1325 (18 Mart 1909) Perşembe
Fatih Dersiaınlarıından Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (25)", s. 193-195.
Sinop Mekteb-i İdaeli Mualliınlerin denden el-Hac Eelhem Pertevl, ''Tatbikat-ı
Ahlakiyye (2)", s. 195-196.
"Cumhuriyet Meselesi", s . 196-197.
"Şeri at isteriz Meselesi (2)", s . 197-199.
Güınülce'de Kırmahalle Müderrisi zade Müdenis Mehınecl Es'acl, "Manzum
Ehadis-i Şerlfe Tercümesi", s. 199.
Kılınçtı Hoca zade Ali Rıza , "Zina (2)", s . 199-200.
Sayı
26: 3 R ebiü'l-evvel 1327/12 Mart 1325 (25 Mart 1909) Perşembe
Fatih Dersiamlarımdan Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (26)", s. 201-203.
"Şeriat isteriz Meselesi (3)", s. 203-206.
"Şer' ve Kan ün Meselesi (1 )", s . 206-207.
Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza, "Zina (3)", s . 207-208.
Sayı 27: 10 Rebiü'l-evvel 1327/19 Mart 1325 (1 Nisan 1909) Perşembe
Fatih Dersiamlarıınclan Hafız Tevfik, "ilm-i Ahval-i Kalp (27)", s. 209-212.
Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza,"Ahlak-ı .Muhammediyye'den Tevazu-ı Nebevl
(12)", s. 212-213.
"Şer' ve Kanun Meselesi (2)" , s . 213-215.
"Müteferrika", s . 215-216.
"Dahiliyye Nezareti'nin Nazar-ı Oikkatine", s . 216.
Sayı 28: 17 Rebiü'l-evvel 13271 26 Mart 1325 (8 Nisan 1909) Perşembe
Fatih Dersiaınlarıından Hafız Tevfik, "İlın-i Ahval-i Kalp (28)", s. 217-219.
Fethiye'de Medrese -nişin-i Talebe-i UlUın - ı Müdizinden Divrikli Hafız Kadri,
''Himaye-i Hayvanat Hakkında " , s. 219-221.
Manisa Mekteb-i İ'dadl Muallirnlerinden Mehmed Salim, "Hikeınl, Ahlak!
Emsal ve Cümel-i Farisiyye (1 ) ", s. 221-223.
Kılınçlı Hoca zade Ali Rıza , "Zina (4)", s. 223-224.
"Dans-Tiyatro Dersleri'', s. 224.
Sayı
29: 28 Rebiü'l-evvel 1327/6 Nisan 1325 (19 Nisan 1909) Pazartesi
Fatih Dersiaınlarımdan Hafız Tevfık, "İlın-i Alw~il-i Kalp (29)", s. 225-226.
238
ıasavvuf
KıJınçlı Hoca zade Ali Rıza, "AhHik-ı Muhaınmediy)re'den Tevazu-ı NebeVı
(13)", s. 226-227.
"Kable'l-Feraiz İh las-ı Şerif, Cehren Tekblr, Ba'de's-salat Zikir Meselesi", s.
227-229.
''Hadise-i Askeriyye", s. 229-232.
Manisa .Mekteb-i İ'dactl Mualliınlerinden Mehıned Salim, "Hikeml, Ahlaki
EmsiU ve Cüınel-i Farisiyye (2)", s. 232.
Sayı
1325 (16 Ağustos 1909) P azartesi
"Hüsn-i Muaşeret-İttihad-ı Anasır'dan maba'd", s. 233-237.
"Huzur-ı Padişahl Dersi", s. 237-239.
"Endişe-i Maişet", s. 239-240.
30: 29 Recebü!l-hayr 1327/ 3
Ağustos
Abstract
[Zülfikar Güngör, "An Ottoınan journal of Ethical and Literary
Content.s: Mekarimu'l-Ahlali', Tasawuf !Jmfve Akademik Araştırma
Dergisi, Ankara 2004, Yıl 5, S. 12, pp. 225-2381
The epoch of the Second Meshrutiyet isa tUrning point for the history
of Turkish media. There took place a dramatic increase in the number of
daily newspapers and seri als. I will examine one of the Ottoman journals,
which appearecl in the years following the Second Meshrutiyet.
Mekm·imu 'l-Ahlak is :ı weekly journal cont:aining such issues as rel igion,
morals and literature. There came out thirty issues of this journal. I intended to address some of the articles published in this journal. In addi tion, ı
translite ra red the aıticle emitled Jktisab-i Mebasin-i Ah luka Dair, of which
author is the only f::ımous contributer, M. Es'::ı d Erbili, into the modern
Turkish alphabets. The article ends with a list containing all the titles of the
articles published in the journal.
Key words: Mekarimu'l-Ahlak, Ottoman]ournal, Second Meshrutiyet,
Turkish ınedia, M. Es'a·d Erbili.