TEKNOLOJİ ÖDÜLLERİ

TEKNOLOJİ
ÖDÜLLERİ
M.Yavuz 2EYTİNOGLU
ÖZET
Teknoloji Ödülleri, Türkiye'nin sanayileşmesinde ileri
teknolojinin geliştirilmesi, kullanılmasını teşvik etmek
amacıyla düzenlenen bir faaliyettir. Teknoloji Geliştirme,
Ürün Geliştirme ve Teknoloji Uygulama dallarında ESO
Üyesi firmalar arasında 1985'den bu yana her iki yılda bir
dağıtılmaktadır,
SUMMARY
Technology awards are an important activity of Eskişehir
Chamber of Industry (ECI), Its aim is to encourage the development and the use of new technology in the industry
These awards are given in there different fields; Technology Development, Development of New Products and Technology Application, This has been held between member of
ECI in every two years, since 1985.
GİRİŞ
Ödül varma bizim geleneğimizde fazla yeri olmayan bir eylem. Her nedense biz ödül vermeyi pek sevmiyoruz, versek
te verdiğimiz ödüller pek anlamlı olamıyor. Genel olarak
yönlendirme sistemimize bir bakarsak, gocuk yetiştirmeden
üretime kadar sistemin Ödülden çok ceza üzerine kurulmuş
olduğu görülür.
Oysa başka ülkeleri İncelediğimizde en basit konularda dahi
özendirici ödüllerin hergün gündemde olduğunu izliyoruz.
Örneğin; dökümcü çırakları arasında bile en iyi dökümcü
çırağı Ödülü dağıtıldığını görüyoruz. Bu ülkeler her konuda
yeni yetişenlere itici güç oluşturacak, şevk uyandıracak
ödüller veriyorlar.
Oda'mız ödüllendirmeyi her zaman cezalandırmadan daha
önce gelen bir özendirme aracı olarak kabul etmiştir. Biz insanların, kurumların, özendirilerek yönlendirilebileceğini ve
bunun çok daha iyi sonuçlar doğuracağını daima benimseyip , bu yolda hareket etmeyi uygun gördük. Diğer taraftan
verilen ödülün verenin dünya görüşünü de yansıtma
biçiminde bir İşlevi de olduğundan Oda olarak koyacağımız
ödülün Oda'nın Eskişehir ve Türkiye için benimsediği sanayileşme amacına yönelik olması gerekir diye düşündük ve
bunun sonucu olarak ta teknolojiye özendirmeyi ve
yaygınlaştırmayı amaçlayan bir ödül geliştirdik. Örneğin;
"Fazla Vergi Vermeyi" ödüllendirmeyi Oda'mız görevleri
İçinde kabul etmedik. Vergi verme olayı bizim görüşümüze
göre, insanların yapması gereken bir görev, bir zorunluluktur. Fazla vergi verme, esas olarak fazla gelir elde etmeden
314
kaynaklandığına göre, fazla vergi veren kişi zaten çok para
kazanarak ödülünü almış durumdadır. Bu bakımdan, yapıp
yapmama seçeneği olan bîr işi eski tabirle "İhtiyari" olarak
yapıyormuş kabul edip de ek bir ödül vermeyi çok fazla anlamlı bulmuyoruz. Buna karşılık teknoloji ödülü, bizim İçin
özellikle Türkiye ve Anadolu'daki orta boy sanayiciler İçin bir
yaşam biçimi olmalı diye düşündüğümüz, "Yaratıcılığı" teşvik
ettiği için önemlidir.
Niçin "Yaratıcılık", bizim yani orta ve küçük ölçekli sanayi
için yaşamsal bir nitelik taşımaktadır? Bunun nedenleri
açıktır. Bugün ticari dengeler sürekli olarak büyük sermayenin, tekellerin oligopollerln lehine çalışmaktadır. Bunu bir
ekonomik eleştiri olarak kabul etmemek lazımdır. Bu bir durum tesbltldlr. Yapılan incelemeler bunu net biçimde ortaya
koymaktadır. Eskişehir'de on yıldan beri şirket bazında
yaptığımız araştırmalar yurt düzeyindeki gözlemlerimiz,
dünyadaki gelişmeler bu düşüncelerimizin haklılığını
gösteren örneklerle doludur.
Bir yandan yurtiçi pazarda Orta ve Küçük İşletmelerin durumu bu yolda gelişirken, bir de Dünya pazarı içinde
Türkiye'nin durumu söz konusudur. Gündemde olan ancak
ne zaman gerçekleşeceği bilinmeyen AT üyeliği için sürekli
bir "hazırlanma"
lafı ile günler geçmektedir. Bu
hazırlanmanın nasıl sürdürüldüğü pek bilinmemekle birlikte"
Nasıl olsa ÂT ye de bizi yarın almayacaklar" düşüncesinin
egemen olduğu bir gevşekliğin sürüp gittiği söylenebilir,
oysa ÂT ya girsek te glrmesek te dünya piyasalarında rekabet ederek mal satmak zorunda olduğumuz ortadadır. Biz
sermaye yoğun yatırımlarıyla piyasayı paylaşmış dünya
devleri İla onların silahları İle yani sermay ile boğuşma
şansına sahip değiliz. Diğer taraftan İşçiliğimiz çalışan saat
başına batıya göre ucuz olmakla beraber, üretilen ürüne
düşen pay bakımından daha yüksek. Batı, ürünlerini bize
kıyasla çok daha az İşçilik saati harcayarak yapabilmekte
ve ucuz İşçiliğimiz bize pek çok sahada bir yarar
sağlamamaktadır. Bu olumsuz durumun "Asya Kaplanları"
gibi İşçiyi daha fazla istismar ederek düzeltmek ne toplumumuzun sosyal yapısına, ne de bizim toplum anlayışımıza uygun düşer.
Sanayileşerek kalkınma hedefine doğru gerek yurtiçindeki
dengelerin yerine oturmasında, gerekse Dünya pazarında
yerimizi almamızın tek bir yolu kalmaktadır. Para ve kol
gücünü değil, "Beyin Güoü"nü ortaya çıkarmak. Bu yeni
ürünler, yani teknolojiler demektir. Araştırıcı olmak demektir,
yaratıcı olmak demektir.
Yaşaması ve gelişmesinin ülkeye büyük yararlar
sağlayacağına inandığımız küçük va orta boylu sanayilerin
bu yarışma ortamında ayakta kalabilmelerinin tek yolu
büyük sermayenin sahip olamadığı esneklikten yararlanmak
onların yapamadığı biçim ve kalitede ürünleri üretmek, yaratıcılığı sn sonuna kadar kullanmakla mümkündür.
Bu düşüncelerimizi alt alta koyduğumuz zaman Teknoloji
ödüllerinin felsefesi ortaya çıkmaktadır. Oda olarak biz sait
para kazanmak İçin değil, bu topluma bir şeyler vermek İçin
çalışan, Türkiye'nin sanayileşmesi için çalışan, bu sanayileşmede ileri bir teknolojinin oluşması İçin çalışan kişileri,
kurumları ödüllendirmeyi düşündük.
Bu felsefe için de 1985 yılında başlayan ve İki yılda bir
düzenlenen Teknoloji Ürünleri Oda'nın dağıttığı tek ödül olma
özelliğini korumaktadır. Bu belki öğünülecek bir konu değil,
olsa olsa Oda'nın teknolojik gelişmeye verdiği önemi vurgular; ancak bu ödül bizim bilgimize göre, hala Türkiye'de bu
konuda verilen tek ödül olma özelliğini korumaktadır ki, işte
bu üzücü bir durumdur.
Oda'mız üyesi kuruluşlar île sınırlı olarak teknoloji Ödülleri
üç kategoride yapılmaktadır.
Bunlardan ilki "herhangi bir ürünün İmalatında daha önce kullanılmayan, yeni bir teknolojiyi bulup geliştiren" kişilere kuruluşlara verilen TEKNOLOJİ GELİŞTİRME ODÜLÜ'dür.
ikincisi "daha önce bilinmeyen veya bilindiği halde kullanılmayan ya da ülkemizde üretilmeyen bir ürünü geliştiren"
kişi veya kuruluşlara verilen "ÜRÜN GELİŞTİRME
QDÜLÜ"dür.
Sonuncusu ise, "Teknolojinin ve sanayinin temeli ileri teknolojiye ya da yurdumuzda yeni üretilen bir ürüne de ödül
verilmektedir. Ama bunlar "Dünya İlkelerine" ödül vermenin
önemini göstermektedir.
Bugün belki dışarıdan alınmış ileri bir teknolojiye ya da yurdumuzda yeni üretilen bir ürüne de ödül verilmektedir. Ama
bunlar "Dünya İlkelerine" ödül vermenin özlemini
göstermektedir.
Doğaldır ki, sadece Odamı'zın ödül vermesi arzuladığımız
sonuca ulaşmamıza yetmez. Çözüm; herşeyden önce
bağnaz olmayan, araştırıcı, eleştiriye açık bir eğitim düzeni
kurmamızdan ve araştırma-gellştirmeye para ayırmamızdan
geçmektedir. Oda'mızın verdiği ödüller bu yolda bir adım
daha İleri gitmemizi sağlar, hemen soluğu kesilmeyecek bir
eylemi başlatırsa amacına ulaşmış demektir.
ESKİŞEHİR SANAYİ ODASI TARAFINDAN HER
İKİ YILDA BİR VERİLEN TEKNOLOJİ
ÖDÜLLERİ'Nİ KAZANAN FİRMALAR
198S YILI
1.TEKNOLOJİYİ GELİŞTİRME ÖDÜLÜ
MERSAN KÖLLEKTİF ŞİRKETİ,A.OSMAN ÇENGELLİ ve
OĞULLARI firması, kendi özgün çalışmalarıyla, prefabrik
merdiven basamağı ve yer karosu imalatında kullanılan
"konveyör bantlı kontinü işleme hattı'm geliştirip imal etmeleri nedeniyle, bu ödüle hak kazanmışlardır.
2.ÜRÜN GELİŞTİRME ÖDÜLÜ
ŞlMŞİREL KOLL.ŞİRKETl firması.kendi dizaynları elan
reaktörle Türkiye'de ilk kez "madeni yağlarda viskozite İndeks geliştirici ve akma noktası düşürücü olarak kullanılan
alkil metakrilat kopolimeri'ni imal etmeleri nedeniyle bu ödüle
hak kazanmışlardır.
3.TEKNOLOJİ UYGULAMA ÖDÜLÜ
SÖĞÜT REFRAKTER MALZEMELERİ A.Ş.ülkemizde
"yüksek alimünalı tuğla üretim teknolojisi'ni getirerek,
Türkiye'de ilk kez % 70-80 oranında yüksek alimünalı refrakter tuğla imalatını gerçekleştirmesi nedeniyle bu ödülü
kazanmışlardır.
1987 YILI
1,TEKNOLOJİ
GELİŞTİRME
ÖDÜLÜ
Kendi özgün çalışmalarıyla fabrika artığı alimünyum folyo,
ziftli kağıtlar ve kağıt hurdalarının mevcut preslerinde yaptığı
ilave ve değişikliklerle dayanıklı, elastiki, ısı geçirgenlik katsayısı düşük, levhalar haline dönüştürmesi nedeniyle ÂSİM
TURAN firmasına verilmiştir.
2.ÜRÜN GELİŞTİRME ÖDÜLÜ
a)Kendi geliştirdiği teknolojiyi kullanarak Türkiye'de ilk kez
"iki fazlı sıcak tank boya ve karbon sökücüsünü" İmal etmeleri nedeniyle ŞlMŞİREL KİMYA SÂNAYİ VE TİCARET KOLLEKTİF ŞİRKETİ'ne verildi.
b) Kendi Özgün çalışmaları sonucu işlevi bakımından hem
sap parçalama, hem de toprak frezesi özelliklerini taşıyan
"BORAN" adlı makinayı İmal etmeleri nedeniyle HIZARLAR
MAKİNA SANAYİ VE TİCÂRET A.Ş. ne verildi.
3.TEKNOLOJİ UYGULAMA ÖDÜLÜ
a) Makina sanayiinde geniş ölçüde kullanılan sfero dökümü
flotret prosesini başarı ile gerçekleştiren TÜRKİYE ŞEKER
FABRİKALAR! A.Ş. ESKİŞEHİR MÂKİNA FABRİKASI'na verilmiştir.
b) Yurdumuzda ilk kez kullandıkları üç katlı sandviç saçın
kalınlık ölçülerinde yaptıkları değişiklikler ile pulluk kulakları ndaki aşınmayı azaltarak. Ömrünü % 50 arttırmaları v«
malzeme tasarrufu sağlamaları nedeniyle TURAN TARIM
MAKİNALARI SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ye verildi.
1989 YILI
1,TEKNOLOJİ
GELİŞTİRME ÖDÜLÜ
Bu dalda ödül OTOSAN Â.Ş. tarafından geliştiren "Optik
Sensörlü Elektronik Ölçme Ekipmanları" na verilmiştir.
Otomobil motorları, makina, dişli makinaları vb. hassas
çalışan tüm makina elemanlarında delik, mil çapı ve malzeme kalınlıklarını 0001 mm (1 mikron) hassasiyette ve
doğrulukta ölçen bu cihaz insan unsurundan kaynaklanan
ölçme hatalarını en aza indirmektedir. Yurt dışında imal edilen benzerlerine göre önemli değişiklikler içeren bu cihazda
ölçmenin optik olarak yapılması yeni bir teknoloji olarak kabul edilmiştir. İmalatında yerli parçaların kullanılması da ayrı
bir özelliğidir.
2.ÜRÜN GELİŞTİRME ÖDÜLÜ
a) EMAYESAN LTD.ŞTİ. Güvenli şebekedeki gaz basıncının
değişmelerinden etkilenmeyen, çevre kirliliğine neden olmayan otomatik ısı ayar sistemi sayesinde konforlu bir
318
ısıtma sağlayan Şakir Zümre Doğal Gaz Sobasını üretmesi
nedeniyle verilmiştir.
b) ES.EN ESKİŞEHİR MÂKİNÂ VE TESİS İMALÂTI SÂNAYİ
A,Ş, daha önce ürettiği ES.ESN 1010 Beton blok makinasında önemli konstrüktif değişiklikler yaparak makinanın
ürettiği ürünleri çeşitlendiren, kapasitesini artıran, kalifiye
elaman ihtiyacını ve yedek parça İhtiyacını en aza indiran
ES.EN 1212'yi üretmesi nedeniyle bu ödüle layık
görülmüştür,
3.TEKNOLOJİ UYGULAMA ÖDÜLÜ
a)3ARAR GİYİM TEKSTİL SÂNAYİ VE TİCARET A,Ş. konfeksiyon sanayiinde kullanılan ve üritimi ülkemizde
yapılmayan "Ceket ve palto göğüs formu verme presi" ni firma olanaklarıyla ve problemin ortaya konulup, analizinin
yapılarak çözümünün kendi içinde bulunması ve başarılması
nedeniyle verilmiştir,
b) TOPRAK DEMİR DÖKÜM SANAYİ Â,Ş, kalıplama ergitme
316
ve döküm, maca üretimi, kum hazırlama, temizleme, diş
açma-gruplama gibi döküm teknolojisinin bütün kademelerinde genel demir döküm alanında bilinen ve uygulanan en
son ve modem teknolojiyi uygulaması nedeniyle verilmiştir.
YAVUZ 11YTİNOĞLU
1936 yılında Tavşanlı'da doğdu. Galatasaray Lisesi ve İTÜ Makina Fakültesİ'nİ bitirdi. Çalışma hayatına Entil A.Ş.'de
başlayan YAVUZ ZiYTlNOÛLU bu süre
içinde yedi yıl Eskişehir Devlet Mimarlık ve
Mühendislik Akadamesînde dökümcülük
dersi de verdi. 1970-1989 yılları arasında
10 yıl sûra ile E S O . Yönetim Kurulu
Başkanı olarak görev yaptı. Halen Zeytİnoğlu Holding A.Ş.'nİn Yönetim Kurulu
Başkanı olan Yavuz ZEYTİNOĞLU
İngilizce, Almanca ve Fransızca biliyor.