kaynağı indir

SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
MALİ TABLOLAR ve ÖZELLİKLERİ
1. Bilanço
işletmenin belli bir tarihteki varlıkları ve kaynaklarını (mali durumunu) gösteren mali
tablodur. Varlık ve kaynakların eşitliği esasına dayanır. Varlık ve kaynaklarda ortaya
çıkan değişimleri izleyen çizelgeye hesap adı verilir.
ZTE İŞLETMESİ
PASİF
31.12.2015 tarihli BİLANÇO
1. DÖNEN VARLIK
3. KISA VD. YB. KAYNAK
AKTİF
2. DURAN VARLIK
AKTİF TOPLAMI
4. UZUN VD. YB. KAYNAK
5. ÖZ KAYNAK
PASİF TOPLAMI
Aktif Hesaplar
Pasif Düzenleyici
Artış
Azalış
(+)
(-)
Borç
Kalanı
Pasif Hesaplar
Aktif Düzenleyici
Azalış
Artış
(-)
(+)
Alacak
Kalanı
500. Sermaye Hesabı
Azalış
Artış
(-)
(+)
Zarar Hs.
Artış
(+)
Kar Hs.
Artış
(+)
Gider Hs.
Artış
(+)
Gelir Hs.
Artış
(+)
AKTİF DÜZENLEYİCİ
(Pasif Karakterli)
PASİF DÜZENLEYİCİ
(Aktif Karakterli)
302.Ertelenmiş Fin. Kiralama Borçlanma Maliyeti (-)
308.Menkul Kıymetler İhraç Farkları (-)
322.Borç Senetleri Reeskontu (-)
337.Diğ. Borç Senetleri Reeskontu (-)
371.Dönem Karı Peşin Ödenen Vergi ve Diğ Yük. (-)
402.Ertelenmiş Fin. Kiralama Borçlanma Maliyeti (-)
408.Menkul Kıymetler İhraç Farkı (-)
422.Borç Senetleri Reeskontu (-)
437.Diğ. Borçlar Senetleri Reeskontu. (-)
501.Ödenmemiş Sermaye (-)
503.Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları (-)
580.Geçmiş Yıllar Zararları (-)
591.Dönem Net Zararı (-)
103.Verilen Çek. ve Öde. Emirleri (-)
119.Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karş. (-)
122.Alacak Senetleri Reeskontu (-)
124.Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri(-)
129.Şüpheli Ticari Alacaklar Karş. (-)
137.Diğ. Alacak Senetleri Reeskontu (-)
139.Şüpheli Diğ. Alacaklar Karş. (-)
158.Stok Değer Düşüklüğü Karşı (-)
199.Diğ. Dönen Varlık. Karş. (-)
222.Alacak Senetleri Reeskontu (-)
224.Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri(-)
229.Şüpheli Alacaklar Karş. (-)
237.Diğ. Alacak Senet. Reeskontu (-)
239.Şüpheli Diğ. Alacaklar Karş. (-)
241.Bağlı Menkul Kıy. Değer Düşüklüğü Karş. (-)
243.İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-)
244.İştirakler Sermaye Payları Değer Düş. Karş. (-)
246.Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri (-)
247.Bağlı Ort. Sermaye Payları Değer Düş. Karş (-)
249.Diğ. Mali Duran Varlıklar Karş. (-)
257.Birikmiş Amortismanlar (-)
268.Birikmiş Amortismanlar (-)
278.Birikmiş Tükenme Payları (-)
298.Stok Değer Düşüklüğü Karşı. (-)
299.Birikmiş Amortismanlar (-)
Ortak Kavramlar
 Karşılıklar
 Kıdem Tazminatı Karşılığı
 Maliyet Gider Karşılığı
 Dön. Karı Ver. Ve Diğ Yas Yük Karş.
 Bu hesaplar hariç diğerleri düzenleyicidir.
 Amortismanlar
 Reeskontlar
 Taahhütler
 Zararlar
 Farklar
 Ertelenmiş
1
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
2. Gelir Tablosu
İşletmenin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı
bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net
karını veya zararım gösteren dinamik bir finansal tablodur.
Gelir tablosu aşağıda belirtilen beş ana bölümden oluşur.
640 İştirak. Temettü Geliri
641 B. Ort. Temettü Geliri
642 Faiz Geliri
643 Komisyon Geliri
644 Konusu Kalmayan Karş.
645 Menk. Kıy. Satış Karı
646 Kambiyo Karı
647 Rees. Faiz Geliri
649 D. Olağan Gelir Kar
60. Brüt Satışlar
61. Satış İndirimleri (-)
NET SATIŞLAR
62. Satışların Maliyeti (-)
BRÜT SATIŞ KARI veya ZARARI
63. Faaliyet Giderleri (-)
FAALİYET KARI veya ZARARI
64. Diğer Olağan Gelir ve Karlar
65. Diğer Faal. Olağan Gider ve Zararlar (-)
66. Finansman Giderleri (-)
OLAĞAN KAR veya ZARAR
67. Diğer Faal. Olağandışı Gelir ve Karlar
68. Diğer Faal. Olağandışı Gider ve Zararlar (-)
DÖNEM KARI veya ZARARI
69. Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-)
DÖNEM NET KARI veya ZARARI
Gider Hs.
Artış
(+)
Gelir Hs.
Artış
(+)
………………………………
………………………………
………………………………
653 Komisyon Gideri
654 Karşılık Gideri
655 Menk. Kıy. Satış Zararı
656 Kambiyo Zararı
657 Rees. Faiz Gideri
659 D. Olağan Gider Zarar
Önemli Detaylar:
Gelir Tablosunda 5 adet kar grubu vardır. Bu gruplar aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
 Brüt Satış Karı veya Zararı
 Faaliyet Karı veya Zararı
 Olağan Kar veya Zarar
 Dönem Karı veya Zararı
 Dönem Net Karı veya Zararı
Gelir tablosunda yer alan kar/zarar hesapları birlikte ele alınarak “karı veya zararı”
şeklinde ifade edilir. Bu hesaplar bilançoya aktarıldığında ise ayrıştırılır ve “Dönem
Net Karı” ve “Dönem Net Zararı” olarak ifade edilir.
(750-630-263) Araştırma Geliştirme Gideri
(691-370) Dön. Karı Vergi ve Diğ. Yasal Yük. Karşılığı hesapları her iki tabloda da
aynı isimde yer alan ortak hesaplardır.
Gelir tablosu hesaplarının tamamı dönem sonunda kapatılır. Asla izleyen döneme
geçemezler. Bu sebeple Kesin Mizanda kalan vermezler.
Gelir tablosu gelir ve giderleri sistematik olarak sıralayan bir tablodur. Ancak
zannedildiği gibi gelir ve giderlerin tamamı sadece gelir tablosunda yer almaz. Bazı
gelir ve gider hesapları dönemsellik kavramı gereği bilançoda yer almaktadır.
Bunlar;

Gelecek Ayl / Yıll. Ait Gelir ve Giderler (180-280-380-480)

Gider / Gelir Tahakkukları (181-281-381-481)

124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Gelirleri

262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri

263 Araştırma ve Geliştirme Gideri (263 nolu hesap)

271 Arama Giderleri

272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri
Bu hesaplar gelir tablosunda yer almadıkları için dönem sonunda kapanmazlar ve
kesin mizanda kalan verirler.
2
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
3. Yevmiye Maddesi Türleri
1. Basit Madde
Bir hesabın borçlu, bir hesabında alacaklı
olarak kaydedildiği yevmiye maddesidir.
________________ / _________________
…………Hesabı
XXX
…………….Hesabı
XXX
_______________fuathoca.net______________
2. Birleşik Madde
Bir hesabın borçlu, birden fazla hesabın
alacaklı olduğu yâda bir hesabın alacaklı,
birden fazla hesabın borçlu olduğu yevmiye
maddesidir.
________________ / _________________
…………Hesabı
XXX
…………….Hesabı
XXX
…………….Hesabı
XXX
_______________fuathoca.net______________
yada
________________ / _________________
…………Hesabı
XXX
…………Hesabı
XXX
…………….Hesabı
XXX
_______________fuathoca.net______________
3. Karma Madde
Hem borçlu hem de alacaklı tarafın birden fazla
hesapla işlem gördüğü yevmiye maddesidir.
________________ / _________________
…………Hesabı
XXX
…………Hesabı
XXX
…………….Hesabı
XXX
…………….Hesabı
XXX
_______________fuathoca.net______________
4. Tamamlayıcı Madde
Sadece bir tarafta hesabın var olduğu, diğer
tarafta hesap olmayan yevmiye maddesidir.
Hatalı yapılan bir işlemin düzeltilmesi amacıyla
kullanılır.
________________ / _________________
……………………………………………..
…………….Hesabı
XXX
_______________fuathoca.net______________
3
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
4. Muhasebe Süreci
İşletmenin sürekliliği kavramı gereği sonsuz bir ömre sahip
olduğu varsayılsa da ömrünün belli dönemlere ayrılarak
faaliyet sonuçlarının ortaya konulması gerekir. Bu yüzden
muhasebe
süreci
işletmenin
bir
dönem
boyunca
gerçekleştirdiği faaliyetleri ve bunların sonuçlarını açıklayan
bir süreçtir. İşletmenin ömrü 01 Ocak tarihinde başlayıp 31
Aralık tarihinde sona eren, birbirini takip eden kesintisiz
dönemlerden oluşur.
(a) Açılış Bilançosu
(b) Açılış Kaydı
(a)
(b)
(c)
(d)
Dönem Sonu Envanter
DB
Dönem İçi
Muhasebe Süreci
1
2
Günlük işlemlerin belgelendirilmesi
Yevmiye Defteri
Büyük Defter
Aylık Mizanlar
(a) Genel Geçici Mizan
(b) Envanter İşlemleri
 Muhasebe Dışı Envanter
(Envanter Çıkarmak)
 Sayım
 Değerleme
 Muhasebe İçi Envanter
(Envanter İşlemleri)
 Düzeltme Kayıtları
(c) Kesin Mizan
(d) Mali Tabloların Hazırlanması
 Bilanço
 Gelir Tablosu
(e) Hesapların Kapatılması
3
4
5
4
6
7
5 nolu
hesaplara
devredilir.
6 nolu
hesaplara
devredilir.
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
I. BÖLÜM SORULARI
1.
Aşağıdakilerden
hangisi,
Finansal
Tabloların
Sunuluşuna İlişkin Türkiye Muhasebe Standardında
(TMS 1) finansal tablolar arasında sayılmamıştır?
A) Bilanço
B) Fon akım tablosu
C) Özkaynaklar değişim tablosu
D) Nakit akış tablosu
E) Açıklayıcı dipnotlar
2.
Aşağıdakilerden
hangisi,
Türkiye
Muhasebe
Standartlarına (TMS) göre finansal tablolar tam seti
içinde yer almaz?
A) Bilanço
B) Nakit akış tablosu
C) Öz kaynak değişim tablosu
D) Dipnotlar ve açıklayıcı notlar
E) Kâr dağıtım tablosu
3.
4.
5.
6.
7.
Dönem içinde meydana gelen işlemler nedeniyle
bilanço kalemlerinde ortaya çıkan değişmeler
aşağıdakilerden hangisi aracılığıyla izlenir?
A) Genel geçici mizan
B) Yardımcı defter
C) Hesap
D) Kesin mizan
E) Fon akım tablosu
İşletmenin varlık ve kaynaklarında değişime neden
olmayan ancak gelecekte değişime neden olabilecek
işlemlerin
izlendiği
hesaplar
aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Asli hesaplar
B) Yardımcı hesaplar
C) Düzenleyici hesaplar
D) Nazım hesaplar
E) Geçici hesaplar
Aşağıdaki finansal tablolardan
esasına göre düzenlenmez?
A) Gelir Tablosu
B) Bilanço
C) Nakit Akış Tablosu
D) Özkaynak Değişim Tablosu
E) Fon Akış Tablosu
hangisi
Artışların borç tarafına, azalışların alacak tarafına
kaydedildiği hesaplar aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gelir hesapları
B) Borç hesapları
C) Öz kaynak hesapları
D) Pasifi düzenleyici hesaplar
E) Aktifi düzenleyici hesaplar
I. 110 Hisse Senetleri
II. 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-)
III. 322 Borç Senetleri Reeskontu (-)
IV. 770 Genel Yönetim Giderleri
V. 671 Önceki Dönem Gelir ve Kârları
Yukarıdaki hesaplardan hangilerindeki artışlar ilgili
hesabın borç tarafına kaydedilir?
A) II ve III
B) I, II ve V
C) I, III ve V
D) I, III ve IV
E) II, IV ve V
8.
Aşağıdaki hesaplardan hangisindeki artışlar, ilgili
hesabın alacak tarafına kaydedilir?
A) Binalar
B) Borç Senetleri Reeskontu
C) İndirilecek Katma Değer Vergisi
D) Menkul Kıymetler İhraç Farkı
E) Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri
9.
Aşağıdaki işlemlerden hangisi bilanço toplamını
değiştirir?
A) Poliçe düzenlenmesi
B) Hisse senedinin, alış fiyatına satılması
C) Ticari malın, maliyetine satılması
D) Ticari malın, çek ciro edilerek alınması
E) Senetli alacağın, teminat için bankaya gönderilmesi
tahakkuk
10. Aşağıdaki işlemlerin hangisi bilanço toplamında
değişim meydana getirir?
A) Ticari malların maliyetine peşin satılması
B) Senetsiz borçların çek keşide edilerek ödenmesi
C) Portföydeki alacak senetlerinin bankaya teminata
verilmesi
D) Çek ciro edilerek demirbaş alınması
E) Vadesi gelen alacak senetlerinin peşin tahsili
5
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
15. Vergiye esas kâr, gelir tablosunda aşağıdakilerin
hangisinde verilen sıraya göre belirlenir?
A) Faaliyet Kârı – Brüt Satış Kârı – Olağan Kâr
B) Faaliyet Kârı – Olağan Kâr – Brüt Satış Kârı
C) Faaliyet Kârı – Olağan Kâr – Dönem Kârı
D) Olağan Kâr – Brüt Satış Kârı – Dönem Kârı
E) Brüt Satış Kârı – Dönem Net Kârı – Faaliyet Kârı
11. İşletme satın aldığı 50.000 TL tutarındaki mal karşılığında
20.000 TL’lik senet ciro etmiş, 15.000 TL’lik çek ve 10.000
TL’lik senet düzenlemiş, kalanı ise kredili bırakmıştır. Buna
göre, bu işlemler bilanço toplamını nasıl etkiler?
A) Aktif ve Pasif toplamları değişmez.
B) Aktif ve Pasif toplamları 35.000 TL artar.
C) Aktif ve Pasif toplamları 15.000 TL artar.
D) Aktif ve Pasif toplamları 30.000 TL artar.
E) Aktif toplamı 20.000 TL azalırken Pasif toplamı 30.000
TL artar.
12. Aşağıdaki
ticari
işlemlerden
hangisi,
toplamında (aktif-pasif) azalışa sebep olur?
A) Çek ciro edilerek mal alımı
B) Maliyetine (kârsız) peşin mal satışı
C) Peşin mal alımı
D) Banka kredisi borcunun ödenmesi
E) Senet verilerek mal alımı
16. Aşağıdakilerden hangisi gelir tablosu kalemi değildir?
A) Brüt Satış Kârı veya Zararı
B) Vergi Kârı veya Zararı
C) Faaliyet Kârı veya Zararı
D) Dönem Kârı veya Zararı
E) Olağan Kâr veya Zarar
bilanço
17. Aşağıdaki hesaplardan hangisi Özkaynaklar hesap
sınıfı içerisinde yer almaz?
A) Geçmiş Yıllar Zararları
B) Dönem Net Kârı veya Zararı
C) İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
D) Hisse Senedi İhraç Primleri
E) Özel Fonlar
13. Dönen varlıklar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
A) Dönen varlıklar içerisindeki ilk madde ve malzeme,
yarı mamuller-üretim, mamuller ve ticari mallar
hesapları, maliyet ve gider hesapları ile karşılıklı
çalışmak zorundadır.
B) Dönen varlıklar içinde yer alan menkul kıymetler,
alacaklar, stoklar ve diğer dönen varlıklar içindeki
kalemler için yapılacak değerleme sonucunda gerekli
durumlarda uygun karşılıklar ayrılır.
C) İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde
paraya dönüşebilecek varlıkları, bilançoda dönen
varlıklar arasında gösterilir.
D) Bilanço tarihinde, duran varlıklarda yer alan
hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar, dönen
varlıklardaki ilgili hesaplara aktarılır.
E) Dönen varlık hesapları, duran varlık hesaplarına göre
daha hızlı nakde dönme yeteneğine sahiptir.
18. Aşağıdakilerden hangisi gelir tablosu hesaplarından
birisidir?
A) Gelecek Aylara Ait Gelirler
B) Hisse Senedi İptal Kârları
C) Konusu Kalmayan Karşılıklar
D) Arama Giderleri
E) Hazırlık ve Geliştirme Giderleri
19. Aşağıdakilerden hangisi gelir tablosunda yer alan
hesaplardan birisidir?
A) Finansman Giderleri
B) Borç ve Gider Karşılıkları
C) Arama Giderleri
D) Komisyon Gelirleri
E) Kazanılmamış Finansal Kiralama Gelirleri
14. Bir ticaret işletmesinin ana gelir sağlayıcı faaliyetinden
kaynaklanan
gelirler,
aşağıdaki
hesaplardan
hangisinde muhasebeleştirilir?
A) İştiraklerden Temettü Gelirleri
B) Faiz Gelirleri
C) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar
D) Yurt İçi Satışlar
E) Diğer Olağan Dışı Gelir ve Kârlar
6
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
20. Aşağıdaki hesaplardan hangisi dönem başında yapılan
açılış kaydında borçlandırılabilir?
A) Karşılık Giderleri
B) Birikmiş Amortismanlar
C) Çıkarılmış Tahviller
D) Araştırma ve Geliştirme Giderleri
E) Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri
26. Aşağıdakilerin hangisi pasifteki bir aslî hesabın gerçek
değeri ile bilançoda gösterilmesine imkân sağlayan
hesaplardan birisidir?
A) Birikmiş Amortismanlar
B) Maliyet Giderleri Karşılığı
C) Alacak Senetleri Reeskontu
D) Menkul Kıymet İhraç Farkları
E) Hisse Senedi İhraç Primleri
21. Aşağıdaki hesaplardan hangisi işletmenin düzenlediği
dönem başı bilançosunda yer almaz?
A) Özel Maliyetler
B) Arama Giderleri
C) Araştırma ve Geliştirme Giderleri
D) Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri
E) Verilen Sipariş Avansları
27. Aşağıdakilerden hangisi düzenleyici hesaplardan biri
değildir?
A) Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı
B) Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük
Karşılıkları
C) Dönem Net Zararı
D) Birikmiş Amortismanlar
E) Borç Senetleri Reeskontu
22. Aşağıdaki hesaplardan hangisi işletmenin 01 Ocak
tarihinde
düzenlediği
dönem
başı
bilançosunda yer almaz?
A) Arama Giderleri
B) Kazanılmamış Finansal Kiralama Gelirleri
C) Konusu Kalmayan Karşılıklar
D) Hazırlık ve Geliştirme Giderleri
E) Gelecek Aylara Ait Gelirler
I. Kıdem Tazminatı Karşılığı
II. Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılığı
III. Menkul Kıymet İhraç Farkı
IV. Ödenmemiş Sermaye
V. Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı
28. Yukarıda
verilen
hesaplardan
hangileri
pasif
düzenleyici hesaplar arasında yer alır?
A) Yalnız I
B) III ve V
C) III ve IV
D) III, IV ve V
E) I, II ve III
23. Aşağıdaki hesaplardan hangisi işletmenin düzenlediği
açılış bilançosunda yer almaz?
A) Birikmiş Amortismanlar
B) Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri
C) Tesise Katılma Payları
D) Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı
E) Menkul Kıymetler İhraç Farkı
24. Aşağıdaki hesaplardan hangisi bilançoda yer almaz?
A) Gelecek Aylara Ait Gelirler
B) Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı
C) Gelir Tahakkukları
D) Sayım ve Tesellüm Noksanları
E) İştiraklerden Temettü Gelirleri
29. Aşağıdakilerden hangisi pasifi düzenleyici bir hesap
değildir?
A) Borç Senetleri Reeskontu
B) Menkul Kıymetler İhraç Farkı
C) Kıdem Tazminatı Karşılığı
D) Dönem Net Zararı
E) Ödenmemiş Sermaye
25. Aşağıdakilerden hangisi bir bilanço hesabıdır?
A) Konusu Kalmayan Karşılıklar
B) Faiz Gelirleri
C) Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri
D) Reeskont Faiz Gelirleri
E) Komisyon Gelirleri
30. Aşağıdakilerden hangisi pasifi düzenleyici hesaplardan
birisidir?
A) Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı
B) Birikmiş Amortismanlar
C) Alacak Senetleri Reeskontu
D) Dönem Net Zararı
E) Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı
7
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
31. Aşağıdaki hesaplardan
hangisi borç
vermez?
A) Devreden KDV
B) İş Avansları
C) Dönem Net Zararı
D) Alacak Senetleri Reeskontu
E) Verilen Depozito ve Teminatlar
kalanı
Katma değer vergisi de dâhil olmak üzere fatura
bedelinin tamamı için bir çek ciro edilerek demirbaş
alışı
II. Özel fonların 1/2'sinin birikmiş amortismanlar hesabına
aktarılması
III. Bir alacak senedinin bankaya ıskonto ettirilmesi
IV. Aralıklı envanter yönteminde ticari malda sayım
sonucunda bulunan farkın, ilgili hesaba aktarılması
36. Yukarıdaki finansal olaylardan hangilerinin muhasebe
kaydında bileşik madde kullanılır?
A) I ve II
B) I ve III
C) I ve IV
D) II ve III
E) II ve IV
I.
32. Gelecek dönemlerde yarar sağlamak üzere yapılan ve
gelir tablosu kapsamına girmeyen peşin ödenmiş
giderlere ne ad verilir?
A) Olağan giderler
B) Olağandışı giderler
C) Sermaye giderleri
D) Aktifleştirilmiş giderler
E) Hasılat giderleri
37. Aşağıdaki finansal olaylardan hangisinin kaydında
basit madde kullanılır?
A) Yarısı peşin, yarısı kredili olarak KDV dâhil 11.800
TL’ye mal satışı
B) Bankadaki mevduat hesabına vergi hariç 1.100 TL faiz
işlemesi
C) Önceki dönemde tamamına karşılık ayrılan 5.000 TL
tutarındaki şüpheli alacağın tahsil edilememesi
D) Kayıtlı bedeli 5.000 TL olan bir demirbaşın KDV dâhil
5.000 TL’ye satılması
E) KDV hariç tutarı 1.000 TL olan malın satın alınması
33. Aşağıdakilerden hangisi kesin mizanda kalan vermez?
A) Uzun vadeli yabancı kaynak hesapları
B) Gelir ve Gider hesapları
C) Duran varlık hesapları
D) Dönen varlık hesapları
E) Özkaynak hesapları
34. Aşağıdaki hesaplardan hangisi kesin mizanda kalan
veren hesaplardan biri değildir?
A) Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri
B) Gelecek Aylara Ait Gelirler
C) Gider Tahakkukları
D) Dönem Net Kârı veya Zararı
E) Gelecek Yıllara Ait Giderler
38. Aşağıdaki
işlemlerden
hangisinin
muhasebeleştirilmesinde, basit madde kullanılması
yeterli değildir?
A) Satıcıların hesabına havale gönderilmesi
B) Kredili olarak yapılan satış sonrasında çek alınması
C) Özel maliyet harcaması yapılması
D) Tamamına karşılık ayrılmış olan alacağın tahsil
edilememesi
E) Mal alımı için nakit avans verilmesi
35. Aşağıdaki hesaplardan hangisi kesin mizanda borç
kalanı verebilir?
A) Genel Üretim Giderleri Yansıtma hesabı
B) Çeşitli Giderler hesabı
C) Menkul Kıymet Satış Kârları hesabı
D) Dönem Net Kârı hesabı
E) Ödenmemiş Sermaye hesabı
39. Muhasebe dışı envanterin tamamlanmasından sonra,
belirlenen durumlara göre muhasebe kayıtlarında
gerekli düzeltmelerin yapılması ve bu düzeltme
kayıtlarından sonra, gelir ve gider hesaplarının kar ve
zarar hesabı ile karşılaştırılarak ilgili doneme ilişkin
faaliyet sonucunun saptanması işlemine ne ad verilir?
A) Tasfiye envanteri işlemi
B) Muhasebe içi envanter
C) Mizan
D) Kesin mizan
E) Geçici mizan
8
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 01
40. İşletmenin varlıkları ve borçlarının fiziki sayımının
yapılarak muhasebe kayıtlarında yer alan ekonomik
değerler ile işletme kaynaklarının gerçek durumu
yansıtıp yansıtmadığına bakılması ve muhasebe
kayıtları ile gerçek durum arasındaki farkların ortaya
konmasına ne ad verilir?
A) Kesin mizan
B) Geçici mizan
C) Muhasebe dışı envanter işlemi
D) Birleşme işlemi
E) Tasfiye envanteri işlemi
41. İktisadi varlıkların büyük defter hesaplarında yer alan
değerleri dikkate alınmaksızın, bu varlık ve borçların
tek tek sayılması, kontrol edilmesi ve değerlemesi
işlemine ne ad verilir?
A) İç kontrol
B) Muhasebe dışı envanter
C) Iskonto
D) İştira
E) Muhasebe içi envanter
42. Aşağıdakilerden hangisi muhasebe dışı envanter
işlemleri arasında yer almaz?
A) Alacak ve borçlarla ilgili listelerin hazırlanması
B) Dönem sonucunu belirlemeye yönelik kayıtların
yapılması
C) Bankalardaki yabancı paraların değerlemesi
D) Reeskont hesaplarının yapılması
E) Kasa mevcudunun belirlenmesi
43. Ticaret işletmesinde aşağıdaki yevmiye
gösterimlerinden hangisi yanlıştır?
A) Varlık Hesabı borçlu, Varlık Hesabı alacaklı
B) Varlık Hesabı borçlu, Kaynak Hesabı alacaklı
C) Varlık Hesabı borçlu, Gelir Hesabı alacaklı
D) Nazım Hesap borçlu, Varlık Hesabı alacaklı
E) Nazım Hesap borçlu, Nazım Hesap alacaklı
kaydı
9
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 02
HAZIR DEĞERLER
A. 100 KASA HESABI
Artış
(+)
Azalış
(-)
Borç Kalanı
Nakit hareketleri için kullanılan bu hesaba ilişkin olarak yöneltilen soru formatları aşağıdaki
gibidir:
(a)
Yabancı paralı işlemlerin kaydedilmesi ve değerlemesi
(b)
Kasa mevcudu ile ilgili olarak yapılan sayım sonuçlarının muhasebeleştirilmesi
1. Yabancı Paralı İşlemler
ALIŞ
Döviz alış kaydı:
100 Kasa Hesabı
Döviz Kasası
100 Kasa Hesabı
TL Kasası
SATIŞ
DS DEĞERLEME
Kur artışından doğan satış karı:
100 Kasa Hesabı
XX
XX
DS kur artışlarının değerlendir.:
100 Kasa Hesabı
XX
TL Kasası
XX
Döviz Kasası
646 Kambiyo Karı Hs
100 Kasa Hesabı
XX
XX
Döviz Kasası
Kur azalışından doğan satış zararı:
100 Kasa Hesabı
XX
TL Kasası
656 Kambiyo Zararı Hs
100 Kasa Hesabı
Döviz Kasası
10
XX
646 Kambiyo Karı Hs
DS kur azalışlarının değerlendir.:
656 Kambiyo Zararı Hs
XX
100 Kasa Hesabı
XX
XX
Döviz Kasası
XX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 02
2. Sayım İşlemleri




Sayım Noksanlığı
Eksik Tahsilat
Fazla Ödeme
Kişinin zimmetine para geçirmiş olması
Ödeme kaydının unutulması
Noksanlığın tespiti halinde
197 Sayım Tes. Noksanlığı




Fazlalığın tespiti halinde
100 Kasa Hs
XX
XX
100 Kasa Hs
397 Sayım Tes. Fazlalığı
XX
Noksanlığın nedeni bulunduğunda:
Nedeni ne ise yazılır
XX
197 Sayım Tes. Noksan.
XX
Fazlalığın nedeni bulunduğunda:
397 Sayım Tes. Fazlalığı
XX
Nedeni ne ise yazılır.
XX
Noksanlığın nedeni bulunamaz ise:
689 D. Olağandışı Gider Zarar
XX
197 Sayım Tes. Noksan.
Sayım Fazlalığı
Fazla Tahsilat
Eksik Ödeme
Ödeme kaydının fazla yazılması
Tahsilat kaydının unutulması
XX
Fazlalığın nedeni bulunamaz ise:
397 Sayım Tes. Fazlalığı
XX
679 D. Olağandışı Gelir
XX
XX
Noksanlık hesapları nedeni bulunsa da bulunmasa da
kapatılır.
Fazlalık hesapları nedeni bulunsa da bulunmasa da
kapatılır.
Son dönemlerde bu konu ile ilgili olarak kasa
farklarının araştırılmadan doğrudan kapatılması
ya da ilgili kişilerden tahsil edilmesi şeklinde
sorular gelmektedir. Eğer araştırma yapılmayacak ise
bu durumda geçici hesaplar olan sayım noksanlıkları ve
fazlalıklarına ihtiyaç olmayacaktır. Böyle bir durumda
ise noksanlığın tespit edilmesi halinde yapılması
gereken kayıt aşağıdaki gibi olacaktır.
Kasada
oluşan
fazlalığın
nedeni
araştırılmayacak ise bu durumda 397. Sayım
Tesellüm
Fazlalıkları
hesabı
kullanılmayacaktır. Bu durumda yapılması gereken
işlem kasadaki artışın doğrudan verilecek sebebiyle
kapatılmasıdır. Fazlalık tespit edildiği anda yapılacak
kayıt aşağıdaki gibi olacaktır:
Noksanlığa neden olan yada
sorumlu olan ilgili hs.
100 Kasa Hs
XX
100 Kasa Hs
Fazlalığa neden olan
durula ilgili kullanılacak hs
XX
11
XX
XX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 02
2. BÖLÜM SORULARI
1.
2.
İşletme, 15.03.2016 tarihinde kasa sayımında 4.000 TL’lik
fark tespit etmiş ve ilgili hesaba almıştır. Söz konusu farkın,
dönem içinde peşin bedelle satın alınan posta pullarının
kaydının unutulmasından kaynaklandığı 17.03.2016
tarihinde tespit edilmiştir. Buna göre, 17.03.2016
tarihinde yapılacak kayıt aşağıdakilerden hangisidir?
A) Diğer Hazır Değerler hesabı borçlu, Sayım ve
Tesellüm Noksanları hesabı alacaklı
B) Diğer Hazır Değerler hesabı borçlu, Kasa hesabı
alacaklı
C) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı borçlu, Diğer
Hazır Değerler hesabı alacaklı
D) Diğer Hazır Değerler hesabı borçlu, Sayım ve
Tesellüm Fazlaları hesabı alacaklı
E) Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı borçlu, Diğer
Hazır Değerler hesabı alacaklı
İşletme, 01.12.2015 tarihinde alıcıdan 500.000 ABD Doları
($) tahsil etmiş, 1 $ = 2,90 TL’den kayda almış, 15.12.2015
tarihinde 400.000 $’ı 1 $ = 2,95 TL’den bozdurmuştur.
27.12.2015 tarihli kasa sayımında ise kasada 95.000 $
bulunduğu tespit edilmiştir. Farkın nedeni aynı gün tespit
edilememiş, araştırılmasına karar verilmiştir. 27.12.2015
tarihli kur 1 $ = 3,00 TL’dir. Buna göre, 27.12.2015
tarihinde yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardan
hangisinin kullanımı doğrudur?
A) Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı 14.500 TL
alacaklandırılır.
B) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı 14.500 TL
borçlandırılır.
C) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı 14.750 TL
borçlandırılır.
D) Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı 15.000 TL
alacaklandırılır.
E) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı 15.000 TL
borçlandırılır.
4.
ETZ işletmesi dönem içinde satın aldığı 2.000 dolar için
5.500 TL ödeme yapmıştır. İşletme izleyen dönemde
dolarlardan bir kısmını 2,80 TL birim fiyattan nakde
dönüştürmüş ve bu işlemden 60 TL kar elde etmiştir. Bu
durumda işletmenin nakde dönüştürdüğü dolar miktarı
ne kadardır?
A) 1 000 $
B) 1 050 $
C) 1 100 $
D) 1 200 $
E) 1 250 $
5.
Daha önce 2,40 TL kur ile hesaplara alınan 1500 $’ın bir
kısmı 3000 TL olarak çevrilmiştir. Bu satış işleminde
işletme 600 TL kambiyo karı elde ettiğine göre TL’ye
kaç dolar çevrilmiştir?
A) 1500
B) 1250
C) 1000
D) 900
E) 1100
6.
Dönem sonunda yapılan incelemede, 15 Kasım tarihinde
kayıtlara alınan 300 TL tutarındaki kasa sayım farkının
nedeninin “peşin tahsil edilen kira bedelinin çek alınarak
tahsil edilmiş gibi kaydedilmesi olduğu” tespit edilmiştir.
Buna göre, dönem sonunda yapılması gereken kayıtla
ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
300
100 Kasa Hesabı
B)
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
3.
101 Alınan Çekler
C)
101 Alının Çekler
İşletme, dönem sonunda yapmış olduğu sayımda
kasasında 5.000 TL olduğunu tespit etmiştir. Aynı tarihte
Kasa hesabı 6.500 TL borç kalanı vermektedir. Farkın
nedeni araştırılmayacaktır. Yukarıdaki bilgilere göre,
yapılması gereken günlük defter kaydı ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Kasa hesabı borçlu 1.500 TL
B) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı alacaklı 1.500
TL
C) Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı alacaklı 1.500 TL
D) Kambiyo Zararları hesabı borçlu 1.500 TL
E) Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar hesabı borçlu
1.500 TL
197 Say. Tesellüm Noksanları
D)
197 Sayım Tesellüm Noksanları
100 Kasa Hesabı
E)
101 Alının Çekler
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
12
300
300
300
300
300
300
300
300
300
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 02
7.
26.05.2014 tarihinde yapılan kasa sayımında kasada 2.550
Amerikan Doları bulunduğu belirlenmiştir. Aynı tarihte
Amerikan Doları kasasına ait yardımcı hesabın borç
toplamı 12.500 Amerikan Doları, alacak toplamı ise 10.025
Amerikan Dolarıdır. Kasa farkının nedeni araştırılacaktır.
26.05.2014 tarihinde 1 Amerikan Doları’nın 2,00 TL
olduğu varsayımına göre yapılacak günlük defter
kaydıyla ilgili aşağıdaki hesaplardan hangisinin
kullanımı doğrudur?
A) Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı borçlu 150 TL
B) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı alacaklı 150 TL
C) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı borçlu 150 TL
D) Kasa hesabı borçlu 75 TL
E) Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı alacaklı 150 TL
8.
İşletmenin muhasebe kayıtlarında kasa hesabının kalanı
30 400 TL olarak belirlenmiştir. Aynı gün yapılan kasa
sayımında ise kasada 25.000 TL olduğu tespit edilmiştir.
Bu duruma göre yapılacak günlük defter kaydıyla ilgili
olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı borçlu,
5400 TL
B) 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı alacaklı,
5400 TL
C) 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı borçlu, 5400
TL
D) 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı alacaklı,
5400 TL
E) 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı borçlu,
25.000 TL
9.
İşletme, 5.000 TL’lik kasa fazlalığının alıcılardan olan
alacağının tahsil edildiği halde kayıtlara geçirilmediğinden
kaynaklandığını saptamıştır. Bu bilgilere göre yapılacak
yevmiye kaydı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
5000
120 Alıcılar Hesabı
B)
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
121 Alacak Senetleri
C)
120 Alıcılar Hesabı
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
D)
100 Kasa Hesabı
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
E)
397 Sayım Tesellüm Fazlaları
320 Satıcılar Hesabı
5000
5000
5000
5000
5000
5000
5000
5000
5000
13
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 03
BANKALAR
102 Bankalar Hesabı
Artış
Azalış
(+)
(-)
Borç Kalanı
3 AY
VB
102 Bankalar
XX
VS
102 Bankalar
193 Peş. Öd. Vergi
-Vadeli Mevduat
XX
102 Bankalar
642 Faiz Gelirleri
-Vadesiz Mevduat
VB
102 Bankalar
3 AY
2 AY
Öteki tarafta kavuşma var
102 Bankalar
193 Peş. Öd. Vergi
-Vadeli Mevduat
XX
102 Bankalar
Duvarda AŞK vardır.
Ama 642 duvarda ölür.
181 Gelir Tahak.
3 AY
642 Faiz Geliri
4 AY
5 AY
VS
Öteki tarafta kavuşma var
102 Bankalar
193 Peş. Öd. Vergi
-Vadeli Döviz Mevduatı
XX
Duvarda AŞK vardır.
Ama 642 duvarda ölür.
181 Gelir Tahak.
4 AY
642 Faiz Geliri
VB
3 AY
642 Faiz Geliri
4 AY
XX
4 aydır işleyen para üzerinde
ortaya çıkan kur farkı da ayrıca
yazılır.
Vade Bozulursa
Duvarda AŞK vardır.
Ama 642 duvarda ölür.
181 Gelir Tahak.
3 AY
3 AY
14
4 AY
5 AY
XX
Yabancı para üzerinden
hesaplanan faiz kayda alınırken
DS kuru kullanılır.
XX
646 Kambiyo Karı
XX
XX
181 Gelir Tahak.
642 Faiz Gelirler
646 Kambiyo Karı
-Vadesiz Mevduat
102 Bankalar
3 AY
2 AY
3 AY
XX
102 Bankalar
XX
XX
181 Gelir Tahak.
642 Faiz Gelirler
-Vadesiz Mevduat
102 Bankalar
3 AY
VS
XX
VB
XX
XX
VS
681 Önc. Dön. Gider Zarar
181 Gelir Tahakkukları
3 AY
3 AY
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 03
300 Banka Kredileri
Azalış
Artış
(-)
(+)
Alacak Kalanı
5 AY
VB
102 Bankalar
XX
300 Banka Kredileri
780 Finansman Gideri
300 Banka
Kredileri
VB
102 Bankalar
XX
XX
5 ay
102 Bankalar
7 AY
4 AY
XX
VS
Öteki tarafta kavuşma var
300 Banka Kredileri
XX
780 Finansman Gideri
4 AY
7 AY
381 Gider Tahakkuku
XX
300 Banka Kredileri
VS
XX
Duvarda AŞK vardır.
Ama 780 duvarda ölür.
780 Finans. Gid.
7 AY
381 Gid. Tahak.
102 Bankalar Hs.
XX
7 AY
400 Banka Kredileri
Azalış
Artış
(-)
(+)
Alacak Kalanı
VB
102 Bankalar
400 Banka
Kredileri
8 AY
4 AY
12 AY
VS
Öteki tarafta kavuşma var
303 Uz. Vd. Kredilerin
XX
Anapara Taksit Faizleri
780 Finansman Gideri 4 AY
381 Gider Tahakkuku 20 AY
XX
XX
102 Bankalar Hs.
780 Finans. Gid.
481 Gid. Tahak.
Her duvarda AŞK vardır.
Ama 780 duvarda ölür.
8 AY
780 Finans. Gid.
8 AY
12 AY
381 Gid. Tahak.
400 B. Kredileri
12 AY
XX
303 Uzun Vd.
Kredi. Anapara
Taksit Faizleri
481 Gider Tahakkukları
381 Gid. Tahak.
15
XX
8 AY
8 AY
XX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 03
3. BÖLÜM SORULARI
1.
İşletme, 1 Temmuz 2016 tarihinde bankadan 3 yıl vadeli,
500.000 ₺ tutarlı kredi almıştır. Faiz, anapara ile birlikte
vade sonunda ödenecektir. 2016 yılına ilişkin hesaplanan
faiz tutarı 50.411 ₺’dir. Buna göre, 31 Aralık 2016
tarihinde yapılacak kayıt aşağıdakilerden hangisidir?
A)
300 Banka Kredileri
500 000
780 Finansman Giderleri
50 411
100 Kasa Hesabı
B)
780 Finansman Giderleri
101 Alınan Çekler
C)
780 Finansman Giderleri
481 Gider Tahakkukları
D)
400 Banka Kredileri
300 Banka Kredileri
E)
300 Banka Kredileri
481 Gider Tahakkukları
2.
3.
31.12.2015 tarihinde işletmenin bankadaki döviz
hesabında 1$=1,3 TL iken yatırılmış 50.000 $
bulunmaktadır. 31.12.2015 tarihinde 1$=1,4 TL ise
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) 102 Bankalar hesabı 5.000 TL borçlu; 656 Kambiyo
Zararları hesabı 5.000 TL alacaklı
B) 102 Bankalar hesabı 65.000 TL borçlu; 642 Faiz
Gelirleri hesabı 65.000 TL alacaklı
C) 656 Kambiyo Zararları hesabı 5.000 TL borçlu; 102
Bankalar hesabı 5.000 TL alacaklı
D) 102 Bankalar hesabı 5.000 TL borçlu; 100 Kasa
hesabı 5.000 TL alacaklı
E) 102 Bankalar hesabı 5.000 TL borçlu; 646 Kambiyo
Kârları hesabı 5.000 TL alacaklı
4.
İşletme, cari hesap dönemi içinde 1 Amerikan Doları = 2,3
TL’den 20.000 Amerikan Doları almış ve bankaya
yatırmıştır. Yılsonunda (31 Aralık) Merkez Bankası resmi
döviz kuru 1 Amerikan Doları = 2,6 TL’dir. Buna göre, söz
konusu yabancı paranın değerleme işlemi ile ilgili kayıt
için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Kasa hesabı borçlu 46.000 TL, Bankalar hesabı
alacaklı 46.000 TL
B) Bankalar hesabı borçlu 52.000 TL, Kambiyo Kârları
hesabı alacaklı 52.000 TL
C) Kasa hesabı borçlu 52.000 TL, Bankalar hesabı
alacaklı 52.000 TL
D) Kambiyo Kârları hesabı borçlu 6.000 TL, Kasa hesabı
alacaklı 6.000 TL
E) Bankalar hesabı borçlu 6.000 TL, Kambiyo Kârları
hesabı alacaklı 6.000 TL
550 411
50 411
50 411
50 411
50 411
500 000
500 000
500 000
500 000
Finansal tablolarını yıllık olarak hazırlayan işletme,
01.09.2015 tarihinde C Bankasında yıllık % 12 faizli 6 ay
vadeli 60.000 TL’lik vadeli mevduat açtırmıştır. İşletme
nakit sıkışıklığı nedeniyle vadenin dolmasına 1 ay kala
(01.02.2016 tarihinde) vadeyi bozarak ilgili tutarı vadesiz
mevduata aktarmıştır. Buna göre, vade bozulma
tarihinde yapılacak kayıtla ilgili aşağıdaki hesaplardan
hangisinin kullanımı doğrudur?
A) Bankalar hesabı 63.000 TL alacaklandırılır.
B) Faiz Gelirleri hesabı 3.000 TL alacaklandırılır.
C) Gelir Tahakkukları hesabı 3.000 TL alacaklandırılır.
D) Önceki Dönem Gider ve Zararları hesabı 2.400 TL
5.
borçlandırılır.
E) Gelir Tahakkukları hesabı 2.400 TL borçlandırılır.
16
İşletmenin bankadaki cari hesabına 20.000 TL faiz
tahakkuk ettirildiği bankadan gelen dekonttan anlaşılmıştır.
Faiz gelirinden %15 gelir vergisi kesintisi yapılmıştır. Buna
göre, yapılması gereken kayıtta aşağıda verilen hangi
hesap kaç TL alacaklandırılmalıdır?
A) Faiz Gelirleri 17.000
B) Faiz Gelirleri 20.000
C) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar 3.000
D) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar 17.000
E) Gelir Tahakkukları 20.000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 03
6.
İşletmenin düzenlediği geçici mizanda Banka Kredileri
hesabının borç toplamının 5.600 TL, alacak toplamının ise
4.500 TL olduğu belirlenmiştir. Yapılan incelemelerde
satıcılara yapılan 2.000 TL tutarındaki ödemenin yanlışlıkla
Banka Kredileri hesabına kaydedildiği belirlenmiştir. Bu
bilgilere göre, yapılacak düzeltme kaydından sonra
Banka Kredileri hesabı kaç TL ve ne kalanı vermelidir?
A) 900 TL ve borç kalanı
B) 900 TL ve alacak kalanı
C) 1.100 TL ve alacak kalanı
D) 3.100 TL ve alacak kalanı
E) 3.100 TL ve borç kalanı
9.
7.
İşletme, 01.09.2007 tarihinde Z Bankasında 6 ay vadeli
300.000 TL tutarında bir mevduat hesabı açtırmıştır. Yıllık
faiz oranı % 18 olup anapara vade sonunda faizi ile birlikte
işletmenin aynı bankadaki vadesiz mevduat hesabına
aktarılmıştır. (İşletme finansal tablolarını yıllık olarak
düzenlemekte olup vergi oranı % 15’tir. Bir yıl 360 gün
olarak alınacaktır.) Buna göre, işletmenin 31.12.2007
tarihinde yapması gereken kayıt aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
102 Bankalar
9000
10. İşletme, 01.11.2007 tarihinde aldığı 90 gün vadeli ve % 24
faizli 200.000 TL tutarındaki krediyi vade sonunda faizi ile
birlikte ödeyecektir. (Bir yıl 360 gün olarak alınacaktır.)
Buna göre, ödeme tarihindeki kayıt aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
300 Banka Kredileri
200 000
381 Gider Tahakkukları
8 000
4 000
780 Finansman Gideri
181 Gelir Tahakkukları
B)
642 Faiz Gelirleri
642 Faiz Gelirleri
D)
181 Gelir Tahakkukları
642 Faiz Gelirleri
E)
102 Bankalar
181 Gelir Tahakkukları
121 Alacak Senetleri
102 Bankalar
B)
300 Banka Kredileri
381 Gider Tahakkukları
9000
102 Bankalar
C)
300 Banka Kredileri
780 Finansman Gideri
27000
18000
18000
102 Bankalar
D)
300 Banka Kredileri
780 Finansman Gideri
18000
200 000
8 000
208 000
200 000
12 000
212 000
200 000
12 000
18000
200 000
12 000
102 Bankalar
381 Gider Tahakkukları
18000
9000
E)
300 Banka Kredileri
208000
27000
102 Bankalar
8.
212 000
27000
181 Gelir Tahakkukları
C)
102 Bankalar
ZTE işletmesinin bankadaki mevduat hesabına dönem
sonu itibariyle 500 $ faiz tahakkuk ettirilmiştir. İşletmenin
vadeli mevduatı açtığı tarihte dolar kuru 1,80 TL iken,
dönem sonu itibariyle 2,10 TL olarak saptanmıştır. İşletme
10.000 Dolarlık vadeli mevduat hesabı açtığına göre
yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisinin
kullanımı doğrudur?
A) Kambiyo Zararları hesabı alacaklı 3 000 TL
B) Bankalar hesabı borçlu 18 000 TL
C) Faiz gelirleri hesabı alacaklı 900 TL
D) Kambiyo Karları hesabı alacaklı 3 000 TL
E) Bankalar hesabı alacaklı 3 000 TL
İşletme 01.11.2009 tarihinde bankada 3 ay vadeli bir hesap
açtırmıştır. Buna göre, işletmenin dönem sonunda
yapması gereken kayıt aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gelir Tahakkukları hesabı borçlu – Bankalar hesabı
alacaklı
B) Gelir Tahakkukları hesabı borçlu – Faiz Gelirleri
hesabı alacaklı
C) Bankalar hesabı borçlu – Faiz Gelirleri hesabı alacaklı
D) Bankalar hesabı borçlu – Gelir Tahakkukları hesabı
alacaklı
E) Faiz Gelirleri hesabı borçlu – Bankalar hesabı alacaklı
17
208000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 04
ÇEKLER
103 VERİLEN ÇEKLER ve ÖDEME EMİRLERİ
Azalış
Artış
(-)
(+)
Çekin bankadan
Çek düzenlenmesi
ödendiğinde
Çek keşide edilmesi
Alacak Kalanı
101 ALINAN ÇEKLER
Artış
Azalış
(+)
(-)
Çek alınması
Çekin ciro edilmesi
Çekin tahsil edilmesi
Borç Kalanı
(a) Alındığında
101 Alınan Çekler
(a)
XX
İlgili Hesaplar
(b) Tahsil Edildiğinde
102 Bankalar
XX
103 Verilen Çekler
101 Alınan Çekler
XX
103 Verilen Çekler
102 Bankalar
XX
Alınan çekler TL üzerinden düzenlenmişse dönem sonunda
itibari değer üzerinden değerlemesi yapılır. Yabancı para
cinsinden düzenlenen çekler dönem içinde Merkez Bankası
kuru ile kayıtlara aktarılıp, dönem sonunda maliye
bakanlığının yayınladığı kur üzerinden değerlemeye tabi
tutulur.
Karşılıksız çeklerin olması durumunda ise “Şüpheli Ticari
Alacaklar hesabı” kullanılır.
Çekler kanunen nakit benzeri bir kıymetli evrak
olsalar
da
günlük
hayatta
aynı
şekilde
kullanılmamaktadırlar. Yani kanunun belirlediği
esaslara göre çek nakit olmasına rağmen günlük hayatta bir
vade unsuru gelişmiştir. Bu da çeklerin ileri bir tarihte tahsil
edileceği ve o an itibariyle nakit benzeri varlık olmasının
mümkün olmadığı anlamına gelir. Bu durumda çekler
envanter çalışmaları esnasında “özün önceliği” kavramı
gereği hazır değerler içerisinden çıkartılıp geçici olarak
Alacak Senetleri içinde vadeli çekler alt hesabı bazında
takip edilir. Ancak bu takip süresi çekler için uzun olmayıp
bir gün sonra dönem başı itibariyle ortadan kaldırılır.



321 Borç Senetleri


XX
XX
Dönem sonunda bir yıldan uzun vadeli çeklerle
ilgili envanter kayıtları
103 Verilen Çekler
XX
XX
Dönem başında çeklerle ilgili geçici kayıtların
kapatılması
321 Borç Senetleri
XX
421 Borç Senetleri
XX
XX
103 Verilen Çekler
XX
2. Çekle ilgili kavramlar
Dönem başında çeklerle ilgili geçici kayıtların
kapatılması
101 Alınan Çekler
XX
121 Alacak Senetleri
221 Alacak Senetleri
Dönem sonunda bir yıldan kısa vadeli çeklerle ilgili
envanter kayıtları
103 Verilen Çekler
XX
421 Borç Senetleri
Dönem sonunda bir yıldan uzun vadeli çeklerle
ilgili envanter kayıtları
221 Alacak Senetleri
XX
101 Alınan Çekler
XX
Verilen çeklerde nitelik itibariyle bankadaki mevduatı azaltıcı
bir etkiye sahip bir hesaptır. Ancak çekin bankadan
bozdurulmaması nedeniyle gerçek bir indirim
olmamaktadır. Bu sebeple dönem sonu envanter
çalışmaları esnasında vadeli çeklerin gerçekte bankayı
azaltmadığı aşikardır. Bu sebeple hazır değerler içerisinde
düzenleyici bir etki yaparak gerçek durumun yanlış
gösterilmesine neden olmaktadır. Tıpkı alınan çeklerde
olduğu gibi verilen çeklerinde vadelerine göre geçici
hesaplara aktarılması söz konusu olmaktadır. Ancak burada
Alacak Senetleri hesabı yerine borç senetleri hesabı
kullanılacaktır. Çünkü verilen çekler doğası gereği
işletmeden ileriki bir tarihte mevduat çıkışına neden
olacaklardır. Bu aktarım işlemi dönem sonunda
gerçekleştirilip, bir gün sonrasında dönem başı itibariyle ters
çevrilerek sonlandırılır.
Dönem sonunda bir yıldan kısa vadeli çeklerle ilgili
envanter kayıtları
121 Alacak Senetleri
XX
101 Alınan Çekler
XX
(c) Envanter İşlemleri
XX
(d) Envanter İşlemleri

XX
(b) Bankadan ödendiğinde
XX
101 Alınan Çekler
(c) Cirolandığında
İlgili Hesaplar
Verildiğinde – Düzenlendiğinde – Keşide
Edildiğinde
İlgili Hesaplar
XX
Keşideci
: Çeki düzenleyeni
Lehdar
: Çeki tahsil edeni
Muhatap
: Çeki ödeyen bankayı
Ciro
: Çek üzerindeki tahsilat hakkının üçüncü bir
kişiye devrini ifade eder.
XX
XX
18
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 04
4. BÖLÜM SORULARI
1.
İşletmenin, borcuna karşılık satıcılara keşide ettiği çek,
satıcı işletme tarafından nasıl kaydedilmelidir?
A)
320 Satıcılar Hesabı
XX
101 Alınan Çekler
B)
320 Satıcılar Hesabı
103 Verilen Çekler Öd. Emir.
C)
120 Alıcılar Hesabı
103 Verilen Çekler Öd. Emir.
D)
101 Alınan Çekler
120 Alıcılar Hesabı
E)
121 Alacak Senetleri
101 Alınan Çekler
C)
101 Alınan Çekler
121 Alacak Senetleri
D)
120 Alıcılar Hesabı
220 Alıcılar Hesabı
101 Alınan Çekler
E)
120 Alıcılar Hesabı
121 Alacak Senetleri
101 Alınan Çekler
4.
ZTE işletmenin dönem sonu itibariyle Verilen Çekler
hesabına kayıtlı olan 32.000 TL’lik 6 ay vadeli çeki olduğu
tespit edilmiştir. Bu bilgilere göre dönem sonu envanter
işlemlerinde
yapılması
gereken
kayıtta alacaklandırılacak hesap aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs.
B) Alınan Çekler Hs.
C) Borç Senetleri Hs.
D) Bankalar Hs.
E) Alacak Senetleri Hs.
5.
ZTE İşletmesi dönem sonu envanter çalışmaları esnasında
yabancı para ile düzenlenen müşteri çeklerinde 3.000 TL
tutarında olumlu kur farkının olduğunu tespit etmiştir. Bu
durumda borçlandırılacak hesap aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Kasa Hs.
B) Alınan Çekler Hs.
C) Verilen Çekler Hs.
D) Kambiyo Karları Hs.
E) Alıcılar Hs.
6.
Alınan ileri tarihli çekin Alınan Çekler hesabı yerine
Ticari Alacaklar grubuna kaydedilmesi, aşağıdaki
muhasebe temel kavramlarından hangisinin gereğidir?
A) Sosyal sorumluluk
B) Tarafsızlık ve belgelendirme
C) Tutarlılık
D) Özün önceliği
E) Tam açıklama
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
ZTE işletmesinin Alınan Çekler hesabının dönem sonu
itibariyle borç kalanı 13.000 TL’dir. Söz konusu çeklerin
4.000 TL’lik kısmı bir yıldan kısa süreli, kalanı ise bir yıldan
uzun süreli olduğu tespit edilmiştir. Buna göre yapılması
gereken kayıtta aşağıdakilerden hangisidir?
A)
121 Alacak Senetleri
13 000
101 Alınan Çekler
B)
121 Alacak Senetleri
221 Alacak Senetleri
E İşletmesi, satıcıya olan 35.000 TL’lik borcuna karşılık
keşide ettiği 14.000 Dolarlık çekini
yılsonunda
değerlemeye tabi tutacaktır. Yılsonunda 1 Doların 2,40
TL olduğu varsayımına göre yapılacak değerleme kaydı
için aşağıdaki hesaplardan hangisinin kullanımı
doğrudur?
A) Kambiyo Kârları hesabı alacaklı 1.400 TL
B) Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri hesabı alacaklı
1.400 TL
C) Satıcılar hesabı borçlu 1.400 TL
D) Kambiyo Zararları hesabı borçlu 1.400 TL
E) Alınan Çekler hesabı borçlu 1.400 TL
XX
120 Alıcılar Hesabı
2.
3.
13 000
4 000
9 000
13 000
13 000
13 000
4 000
9 000
13 000
4 000
9 000
13 000
19
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 05
MENKUL KIYMETLER – YATIRIMLAR
Geçici Yatırım
110 Hisse Senetleri
Artış
Azalış
(+)
(-)
ALIŞ
Borç Kalanı
110 Hisse Senet.
653 Komisyon Gid
Uzun Vadeli Yatırım
%10-%50 dahil
242 İştirakler
%9,9 a kadar
240 Bağlı Menk. Kıymet
Artış
Azalış
(+)
(-)
Artış
(+)
Borç Kalanı
240 B. Menk. Kıy.
653 Komisyon Gid
XX
XX
XX
102 Bankalar
Azalış
(-)
242 İştirakler Hs.
XX
XX
XX
119 M. Kıymet
Değ. Düş. Karş.
XX
132 İştirak. Alacak
XX
649 Diğer
Olağan Gelir
654 Karşılık Gid.
XX
XX
XX
654 Karşılık Gid.
XX
241 B.Men. Kıy
Değ. Düş. Karş.
110 Hisse Senetleri
240 B.Men. Kıy
XX
Hisse değeri %10’un altına düşerse
240 B. Men. Kıymet
XX
XX
242 İştirakler
XX
XX
DEĞİŞİM
Uzun Vd. yatırım olmaktan çıkarsa
242 İştirakler
110 Hisse Snt
645 M. Kıymet
Satış Karı
XX
XX
XX
20
XX
XX
XX
XX
XX
247 B.Ort. Değ. Düş.
Karşılığı
XX
Hisse değeri %50’nin altına düşerse
242 İştirakler
XX
245 B. Ortaklıklar
XX
Uzun Vd. yatırım olmaktan çıkarsa
110 Hisse Senetleri
XX
XX
641 B. Ortaklıklar
Temettü Geliri
654 Karşılık Gid.
XX
XX
102 Bankalar
133 B. Ort. Alacak
XX
244 İşt. Ser Pay
Değ. Düş. Karş.
XX
110 Hisse Senetleri
102 Bankalar
SATIŞ
XX
XX
246 Bağlı Ortaklıklara
Ser. Payı Taah.
246 Bağlı Ortaklıklara
Ser. Payı Taah.
XX
640 İştirakler.
Temettü Geliri
XX
Uzun Vd. yatırım olmaktan çıkarsa
DEĞİŞİM
DEĞ. DÜŞ. TEMETTÜ
649 Diğer Olağan
Gelir
654 Karşılık Gid.
136 Diğer Çeş. Alc.
245 B. Ortaklıklar Hs.
XX
243 İştiraklere
Ser. Payı Taah.
XX
102 Bankalar
Azalış
(-)
Borç Kalanı
102 Bankalar
XX
Artış
(+)
Borç Kalanı
243 İştiraklere
Ser. Payı Taah.
136 Diğer Çeş. Alc.
%50 üstü
245 Bağlı Ortaklık
245 B. Ortaklıklar
XX
XX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 05
Alış
Satış
İşletme nominal bedeli 80 000 TL olan
hisse senetlerini 100.000 TL’den satın
almıştır. Alışla ilgili olarak 5000 TL
komisyon giderine katlanmıştır.
110 Hisse Senetleri 100 000
653 Komisyon Gid.
5 000
İşletme dönem sonu itibariyle hisse
senetlerinin 20.000 TL değer
düşüklüğüne uğradığını tespit etmiştir.
654 Karşılık Gideri
105 000
102 Bankalar
20 000
119 M. Kıymet
Değ. Düş. Karş.
20 000
İşletme izleyen dönemde söz konusu
hisse senetlerinin %40’ını 37.000
TL’den satmıştır.
102 Bankalar
37 000
119 M. Kıy. Değ
8 000
Düş. Karş.
40 000
110 Hisse Snd
644 Konusu
Kalmayan Karş.
5 000
İşletme izleyen yıl söz konusu hisse
senetlerinin %40’ını 37.000 TL’den
satmıştır.
102 Bankalar
37 000
119 M. Kıy. Değ
8 000
Düş. Karş.
40 000
110 Hisse Snd
671 Önc. Dön.
Gelir ve Karları
5 000
Alış
Nominal bedeli 18.000 TL
alış bedeli 20.000 TL olan
hisse senetleri
110 Hisse Senetleri
Satış
DS. Değer Düş.
3000 TL
119 M. Kıy.
Değ. Düş. Karş.
İşletme izleyen
dönemde hisselerin
yarısını 11.000 TL’ye
satmıştır.
102 Bankalar
119 M. Kıy. Değ Düş. Karş.
110 Hisse Snd
644 Kon Kalm. Karş.
645 M.Kıy. Satış Karı
Alış
İşletme uzun vadeli yatırım amacıyla ABC
şirketinin %55’lik hissesini satın almıştır.
245 Bağlı Ortaklıklar
Satış
İşletme söz konusu hisse senetlerinin
%10’luk kısmını satmıştır.
242 İştirakler
242 İştirakler Hs.
245 Bağlı Ortaklıklar
21
XX
XX
11 000
1 500
10 000
1 500
1 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 05
4
1
İşletme uzun vadeli yatırım
amacıyla satın aldığı ve
sermayesinin %30’una sahip
olduğu hisse senetlerini elden
çıkarmaya karar vermiştir.
242 İştirakler – 110 Hiss. Snt
110 Hiss. Snd.
3
2
İşletme 100 000 TL
sermayeli şirketin
%40lık kısmını 60.000
TL ödeyerek satın
almayı taahhüt etmiştir.
242 İştirakler
İşletme %25’lik paya sahip
olduğu ABC şirketinin
4000 TL temettü
dağıtacağını öğrenmiştir.
640. İştiraklerden
Temettü Geliri
132 İştiraklerden Alc. 4 000
640 İştirakler.
Temettü Geliri
XX
242 İştirakler
XX
242 İştirakler Hs.
4 000
654 Karş. Gideri
60 000
243 İştiraklere Ser.
Payı Taah.
İşletme nominal bedeli
190.000 alış bedeli 200.000
TL olan hisse senetlerine
%20 karşılık ayırmıştır.
119. Menkul Kıymet
Değer Düşk. Karş.
40 000
119 Men. Kıy.
Değ. Düş. Karş.
60 000
40 000
8
5
ABC şirketinin nominal bedeli 3 TL
olan hisse senetlerinden 10.000
adedini 36.000 TL’ye satın almış ve
%10 karşılık ayırmıştır. İzleyen
dönemde söz konusu hisseleri
32.000 TL’den satması durumunda
yapılacak kayıt nasıl olmalıdır.
655 M. Kıymet Satış Zararı
102 Bankalar
119 M. Kıy. D.D.K.
655 M. Kıy. Sat. Zar
110 Hisse Snt.
7
6
İşletme 100 000 TL
sermayeli şirketin
%40lık kısmını 60.000
TL ödeyerek satın
almayı taahhüt etmiştir.
242 İştirakler
İşletme %25’lik paya sahip
olduğu ABC şirketinin
4000 TL temettü
dağıtacağını öğrenmiştir.
640. İştiraklerden
Temettü Geliri
132 İştiraklerden Alc. 4 000
640 İştirakler.
Temettü Geliri
32 000
3 600
400
İşletme nominal bedeli
190.000 alış bedeli 200.000
TL olan hisse senetlerine
%20 karşılık ayırmıştır.
119. Menkul Kıymet
Değer Düşk. Karş.
4 000
36 000
242 İştirakler Hs.
243 İştiraklere Ser.
Payı Taah.
654 Karş. Gideri
60 000
60 000
22
119 Men. Kıy.
Değ. Düş. Karş.
40 000
40 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 05
5. BÖLÜM SORULARI
1.
İşletme, nominal değeri 25 TL ve birim alış fiyatı 40 TL olan
hisse senetlerinin 2.000 adedini birim fiyatı 45 TL’den
satmıştır. Bu işlem ile ilgili doğru kayıt aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
102 Bankalar
90 000
110 Hisse Senetleri
645 Menkul Kıymet Satış Karı
B)
102 Bankalar
110 Hisse Senetleri
E)
102 Bankalar
110 Hisse Senetleri
642 Faiz Gelirleri
2.
4.
İşletme, nominal değeri 1 TL ve alış fiyatı 2 TL olan hisse
senetlerinden 10.000 adet satın almış ve bu hisse senetleri
için dönem sonunda 5.000 TL karşılık ayırmıştır. Bir
müddet sonra bu hisse senetlerinin 4.000 tanesi 4.800
TL’ye banka aracılığı ile satılmıştır. Buna göre, bu satışla
ilgili yapılacak kayda ilişkin aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A)
102 Bankalar
4 800
90 000
80 000
10 000
80 000
10 000
110 Hisse Senetleri
642 Faiz Gelirleri
D)
102 Bankalar
Finansal raporlarını Tekdüzen Muhasebe Sistemine göre,
hazırlayan İşletmenin 2014 yılı içinde 45.000 TL’ye satın
aldığı hisse senetlerinin ilgili yılsonu borsa değeri 47.000
TL, 2015 yılı sonu borsa değeri 40.000 TL olarak
gerçekleşmiştir. Buna göre, ihtiyatlılık kavramı uyarınca
işletmenin 2014 ve 2015 yılı sonunda yapması gereken
işlemlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Her iki yıl için de herhangi bir kayıt yapılmaz.
B) 2014 yılı sonunda kayıt yapılmaz, 2015 yılı sonunda
5.000 TL değer düşme kaydı yapılır.
C) 2014 yılı sonunda 2.000 TL değer artış kaydı yapılır,
2015 yılı sonunda kayıt yapılmaz.
D) 2014 yılı sonunda 2.000 TL değer artış kaydı, 2015 yılı
sonunda 5.000 TL değer düşme kaydı yapılır.
E) 2014 yılı sonunda 2.000 TL değer artış kaydı, 2015 yılı
sonunda 7.000 TL değer düşme kaydı yapılır.
50 000
40 000
110 Hisse Senetleri
645 Menkul Kıymet Satış Karı
C)
102 Bankalar
653 Komisyon Gideri
3.
80 000
10 000
90 000
90 000
90 000
80 000
10 000
İşletme, daha önce %10 oranında karşılık ayırdığı nominal
değeri 49.000 TL, alış bedeli 50.000 TL olan hisse
senetlerini 49.000 TL’ye peşin satmıştır. Buna göre, hisse
senedi satışıyla ilgili aşağıdaki hesaplardan hangisinin
kullanımı doğrudur?
A) Menkul Kıymet Satış Zararları hesabı borçlu 1.000 TL
B) Hisse Senetleri hesabı borçlu 50.000 TL
C) Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı hesabı
alacaklı 5.000 TL
D) Konusu Kalmayan Karşılıklar hesabı alacaklı 4.000 TL
E) Hisse Senetleri hesabı alacaklı 49.000 TL
110 Hisse Senetleri
645 Menkul Kıymet Satış Karı
B)
102 Bankalar
655 Menkul Kıymet Satış Zararı
110 Hisse Senetleri
C)
102 Bankalar
655 Menkul Kıymet Satış Zararı
110 Hisse Senetleri
D)
102 Bankalar
119 M. Kıymet Değ. Düş Karş.
655 Menkul Kıymet Satış Zararı
110 Hisse Senetleri
E)
102 Bankalar
654 Karşılık Giderleri
110 Hisse Senetleri
23
4 000
800
4 800
3 200
8 000
4 800
1 200
6 000
4 800
2 000
1 200
8 000
4 800
3 200
8 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 05
5.
Tamamı 40.000 TL’ye satın alınan hisse senetlerindeki
değer düşüklüğü için önceki yıl 4.000 TL karşılık ayırmış
bulunan işletme, sonraki yıl hisse senetlerinin yarısını
satmıştır. Hisse senetlerinin satılan kısmı için karşılığın 500
TL’lik kısmının gereksiz yere ayrıldığı anlaşılmıştır.
İşletmenin hisse senetlerini satış tutarı kaç TL’dir?
A) 17.500
B) 18.000
C) 18.500
D) 19.000
E) 21.500
8.
Bir işletmenin elindeki âtıl fonları kısa vadeli
değerlendirmek amacıyla yapacağı yatırımlar için
Tekdüzen
Muhasebe
Sistemi’nde
aşağıdaki
hesaplardan hangisi kullanılamaz?
A) İştirakler
B) Hisse Senetleri
C) Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları
D) Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları
E) Diğer Menkul Kıymetler
6.
İşletmenin bankaya verdiği talimatla nominal değeri 3
TL ve satış fiyatı 4 TL olan hisse senetlerinden 10.000
adet satın alması ve bu işlem için bankaya 400 TL
komisyon ödemesiyle ilgili olarak yapılacak kayıt
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
102 Bankalar
40 000
653 Komisyon Gideri
400
9.
İşletme uzun vadeli stratejik amaçları doğrultusunda 50
000 TL sermayeli bir anonim şirketin hisse senetlerinin
7500 TL’lik kısmını satın almayı taahhüt etmiştir. Bu
işleme ilişkin olarak yapılması gereken kayıtta
aşağıdaki hesaplardan hangisi alacaklandırılır?
A) 243 İştiraklere Sermaye Taahhütleri
B) 240 Bağlı Menkul Kıymetler
C) 242 İştirakler
D) 245 Bağlı Ortaklıklar
E) 246 Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri
110 Hisse Senetleri
B)
110 Hisse Senetleri
102 Bankalar
C)
110 Hisse Senetleri
653 Komisyon Gideri
102 Bankalar
D)
102 Bankalar
40 400
40 000
40 000
40 000
400
40 400
40 400
653 Komisyon Gideri
110 Hisse Senetleri
E)
110 Hisse Senetleri
653 Komisyon Gideri
102 Bankalar
7.
10. İşletme, 01.09.2015 tarihinde 500.000 TL sermayeli K
A.Ş.’ye ortak olmak amacıyla 200.000 TL itibari (nominal)
değerli hisse senedini 300.000 TL’ye satın alma
taahhüdünde bulunmuştur. Bu bilgilere göre, 01.09.2015
tarihinde yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardan
hangisinin kullanımı doğrudur?
A) İştiraklere Sermaye Taahhütleri hesabı 300.000 TL
alacaklandırılır.
B) Bağlı Ortaklıklar hesabı 300.000 TL borçlandırılır.
C) İştiraklere Sermaye Taahhütleri hesabı 200.000 TL
alacaklandırılır.
D) İştirakler hesabı 200.000 TL borçlandırılır.
E) Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri hesabı
300.000 TL borçlandırılır.
400
40 000
40 400
400
40 000
İşletme, 1.000.000 TL sermayeli T Anonim Şirketine ait
450.000 TL nominal değerli hisse senetlerini, şirkete uzun
vadeli ortaklık amacıyla 550.000 TL’ye satın alma
taahhüdünde bulunmuştur. Bu bilgilere göre, yapılacak
muhasebe
kaydında
borçlandırılacak
hesap
hangisidir?
A) Bağlı Menkul Kıymetler
B) Bağlı Ortaklıklar
C) İştiraklere Sermaye Taahhütleri
D) Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri
E) İştirakler
24
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 05
11. İşletme, 2 yıl önce 48.000 TL’ye kayıtlarına aldığı,
yönetimine katılmak amacıyla sermayesinin %48’ine ortak
olduğu bir işletmenin hisse senetlerine ek olarak 5.000
TL’lik yeni senet almıştır. Bu satın alma sonrasında ilgili
işletmede kontrol gücü sağlanmıştır. Alım süreci sonunda
hesapların görünümü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) 242 İştirakler hesabı 48.000 TL borç kalanı verir.
B) 242 İştirakler hesabı 53.000 TL borç kalanı verir.
C) 242 İştirakler hesabı 53.000 TL alacak kalanı verir.
D) 245 Bağlı Ortaklıklar hesabı 48.000 TL borç kalanı
verir.
E) 245 Bağlı Ortaklıklar hesabı 53.000 TL borç kalanı
verir.
13. M İşletmesi, sahip olduğu A Şirketi hisse senetlerine ilişkin
olarak payına 2.000 TL'lik temettü geliri tahakkuk
ettirildiğini öğrenmiştir. İlgili şirketteki ortaklık payı %5'tir.
Bu işleme ilişkin günlük defter kaydı aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
2 000
649 Diğ. Olağan Gel ve Karlar
B)
243 İştiraklere Sermaye Taahhütleri
242 İştirakler Hs.
C)
245 Bağlı Ortaklıklar
246 Bağlı Ort. Ser. Taah.
D)
649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
E)
645 Menkul Kıymet Satış Karı
12. İşletme, 3 ay önce satın aldığı ve hisse senetleri hesabında
takip ettiği A şirketinin hisse senetlerine 3.000 TL temettü
geliri tahakkuk ettiğini A şirketinin genel kurul kararından
öğrenmiştir. Bu işleme ilişkin günlük defter kayıtları
nasıl olmalıdır?
A)
132 İştiraklerden Alacaklar
3 000
640 İştiraklerden
Temettü Geliri
B)
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
649 Diğer Olağan Gelir ve Kar
C)
649 Diğer Olağan Gelir ve Kar
136 Diğer Çeşitli Alacak
D)
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
520 Hisse Senedi İhraç Primi
E)
127 Diğer Ticari Alacaklar
679 Menkul Kıymet
Satış Karları Hs.
649 Diğer Olağan Gelir ve Kar
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
14. Bir işletme 20.000 TL tutarla İştirakler Hesabında izlediği
bir iştirakini, beklediği verimi sağlayamadığı için satmaya
karar vermiştir. Yapılacak aktarma kaydında kullanılacak
borçlu hesap aşağıdakilerden hangisidir?
A) İştirakler
B) Diğer Mali Duran Varlıklar
C) Bağlı Menkul Kıymetler
D) Hisse Senetleri
E) Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları
3 000
3 000
3 000
3 000
3 000
3 000
3 000
3 000
3 000
25
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 06
TAHVİL ve FİNANSMAN BONOLARI
111 Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları
Artış
(+)
Borç Kalanı
Azalış
(-)
İşletme 01.02. tarihinde 10.000 TL
nominal değerli 2 yıl vadeli %12
faiz oranlı tahvil satın almıştır.
111 Özel Kesim
Tahvil Snt ve Bono
10 000
102 Bankalar
10 000
Alış
4 AY
ihraç
İşletme 01.02. tarihinde 10.000 TL
nominal değerli 2 yıl vadeli %12
faiz oranlı tahvili 01.06 tarihinde 4
aylık işlemiş faizi ile satın almıştır.
10.000 X 4 ay X 12
--------------------------:400
1200
111 Özel Kesim
Tahvil Snt ve Bono
198 Diğer Çeşitli
Dönen Varlıklar
10 000
400
102 Bankalar
Alış
6 AY
ihraç
10 400
İşletme 01.02. tarihinde 10.000 TL
nominal değerli 2 yıl vadeli %12 faiz oranlı
tahvili 01.08 tarihinde 6 aylık işlemiş faizi
ile 11.000 TL’ye satın almıştır.
10.000 X 6 ay X 12
--------------------------:600
1200
111 Özel Kesim
Tahvil Snt ve Bono
198 Diğer Çeşitli
Dönen Varlıklar
10 400
600
102 Bankalar
Alış
7 AY
İşletme 01.04.
tarihinde 10.000TL
nominal değerli 2 yıl
vadeli %12 faiz
oranlı tahvili 01.06
tarihinde 2 aylık
işlemiş faizi ile
10.500 TL’ye satın
almıştır.
111 Özel Kesim
Tahvil Snt ve Bono
198 Diğer Çeşitli
Dönen Varlıklar
102 Bankalar
11 000
3 AY
12 AY
281 Gelir Tah.
642 Faiz
Gelirleri
700
181 Gelir Tah. 1200
700
642 Faiz
Gelirleri
10 300
200
10 500
10.000 X 2 ay X 12
--------------------------:200
1200
26
1200
V.Sonu
102 Bankalar
XXX
193 Peş Öd. Vergi Fon
XXX
111 Özel Ksm Tahvil
Senet ve Bonoları
198 Diğ Çeş Dön Varlık
642 Faiz Gelirleri
281 Gelir Tahakkuk
181 Gelir Tahakkuk
10300
200
300
700
1 200
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 06
405 Çıkarılmış Tahviller
Azalış
(-)
Alış
Alacak Kalanı
12 AY
4 AY
İşletme
01.09
780 Fin. Gideri 4000
tarihinde
481 Gider
4000
100.000TL
Tahakkuku
nominal
değerli 2 yıl
vadeli %12
faiz oranlı
tahvil ihraç
etmiştir.
102 Bankalar
405 Çıkarılmış
Tahviller
Artış
(+)
8 AY
780 Fin. Gideri
12.000
381 Gider
Tahakkuku
405 Çıkarılmış
Tahviller
304 Tahvil
Ana Para
Borç, Taksit
ve Faizleri
12.000
100.000
780 Fin. Gideri
8000
481 Gider Tahakkuku
4000
381 Gider Tahakkuku
12000
304 Tahvil Ana Para
100.000
Borç, Taksit ve Faizleri
100.000
102 Bankalar
100 000
Alış
100 000
9 AY
İşletme
01.03
tarihinde 12 000
100.000TL nominal değerli 2 ----------:500TL aylık
yıl vadeli %12 faiz oranlı tahvili 24 ay
88.000 TL’ye ihraç etmiştir.
102 Bankalar
408 M. Kıymet
İhraç Farkları
405 Çıkarılmış Tahviller
88 000
12 000
780 Fin. Gideri
100 000
408 M. Kıymet
İhraç Farkları
27
88 000
12 000
100 000
124000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 06
305 Çıkarılmış Bono ve Senetler
Azalış
(-)
Artış
(+)
Alacak Kalanı
7 AY
Alış
3 AY
İşletme 01.06 tarihinde 50.000TL
nominal değerli 10 ay vadeli %12
faiz oranlı finansman bonosu
ihraç etmiştir.
780 Fin. Gideri 3500
381 Gider
Tahakkuku
3500
780 Fin. Gideri
381 Gider Tah.
305 Çık. Bono ve Senet
1.500
3.500
50.000
102 Bankalar
102 Bankalar
305 Çıkarılmış
Bono ve Senet
55.000
50 000
Alış
50 000
5 AY
3 AY
İşletme 01.08 tarihinde 80.000TL
nominal değerli 8 ay vadeli %12
faiz oranlı finansman bonosu
64.000 TL’ye ihraç etmiştir.
102 Bankalar
308 M. Kıymet İhraç Farkı
305 Çık. Bono ve Senet
780 Fin. Gideri
308 M. Kıymet
İhraç Farkı
64.000
16.000
80 000
28
10 000
780 Fin. Gideri
10 000
308 M. Kıymet
İhraç Farkı
6000
6000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 06
6. BÖLÜM SORULARI
Aşağıdaki bilgilere göre verilen 2 soruyu cevaplayınız.
İşletme, T AŞ tarafından 1 Haziran 2006 tarihinde ihraç
edilen yıllık % 18 faizli ve faizi 12 aylık dönem sonları
itibariyle ödenen tahvillerin 500.000 TL nominal değerli
kısmını 10 Eylül 2006 tarihinde 527.000 TL’ye banka
aracılığıyla satın almıştır. Satın alınan tahviller 10 Aralık
2006 tarihinde banka aracılığıyla 550.000 TL’ye
satılmıştır. (Bir ay 30 gün olarak alınacaktır.)
1.
2.
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
642 Faiz Gelirleri
645 M. Kıymet Satış Karı
Buna göre, tahvillerin satın alınmasıyla ilgili kayıt
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
111 Özel Kesim Tahvil
500 000
Senet ve Bonoları
642 Faiz Gelirleri
27 000
102 Bankalar
B)
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
198 Diğer Çeşitli Dönen Varlık
102 Bankalar
E)
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
659 Diğer Olağan Gider ve Zarar
102 Bankalar
500 000
27 000
23 000
550 000
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
642 Faiz Gelirleri
649 D. Olağan Gelir ve Kar
C)
102 Bankalar
502 000
23 000
25 000
550 000
500 000
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
198 Diğ. Çeş. Dönen Varlık
642 Faiz Gelirleri
645 M. Kıymet Satış Karı
27 000
527 000
D)
102 Bankalar
502 000
500 000
27 000
22 500
500
550 000
25 000
102 Bankalar
D)
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
659 Diğer Olağan Gider ve Zarar
B)
102 Bankalar
527 000
102 Bankalar
C)
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
198 Diğer Çeşitli Dönen Varlık
Buna göre, tahvillerin satışıyla ilgili yapılması gereken
kayıt aşağıdakilerden hangisidir?
A)
102 Bankalar
550 000
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
198 Diğ. Çeş. Dönen Varlık
642 Faiz Gelirleri
527 000
502 000
E)
102 Bankalar
25 000
111 Özel Kesim Tahvil
Senet ve Bonoları
198 Diğ. Çeş. Dönen Varlık
642 Faiz Gelirleri
645 M. Kıymet Satış Karı
527 000
500 000
27 000
502 000
25 000
23 000
550 000
502 000
25 000
22 500
500
527 000
3.
29
İşletmenin varlıkları arasında yer alan ve ihraç tarihi
01.06.2006 olan 400.000 TL tutarındaki tahvilin yıllık faiz
oranı % 18’dir. Buna göre, dönem sonunda yapılacak
kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisinin kullanımı
doğrudur?
A) Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabı borçlu 6.000 TL
B) Finansman Giderleri hesabı borçlu 42.000 TL
C) Gelir Tahakkukları hesabı borçlu 42.000 TL
D) Gelecek Yıllara Ait Gelirler hesabı borçlu 48.000 TL
E) Faiz Gelirleri hesabı borçlu 48.000 TL
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 06
4.
İşletme 01.10.2006 tarihinde ihraç edilen % 18 faizli ve
yıllık faiz ödemeli devlet tahvillerinin 250.000 TL’lik kısmını
ihraç tarihinde satın almıştır. Bu tahvillerin 150.000 TL’lik
bölümünü 01.05.2007 tarihinde 165.000 TL’ye satmıştır.
İşletmenin 31.12.2006 tarihi itibariyle yapması gereken
kayıt aşağıdakilerden hangisidir?
A)
690 Dön. Kar veya Zararı
11 250
642 Faiz Gelirleri
B)
112 Kamu Kesimi Tahvil
Senet Bonoları
6.
304 Tahvil Anapara
Borç Taksit ve Faizleri
B)
321 Borç Senetleri
11 250
11 250
405 Çıkarılmış Tahviller
C)
102 Bankalar
11 250
642 Faiz Gelirleri
C)
181 Gelir Tahakkukları
642 Faiz Gelirleri
D)
181 Gelir Tahakkukları
E)
181 Gelir Tahakkukları
180 Gelecek Ayl Ait Gider
642 Faiz Gelirleri
5.
405 Çıkarılmış Tahviller
D)
306 Çıkarılmış Diğer
Menkul Kıymetler
11 250
11 250
45 000
180 Gelecek Ayl Ait Gider
642 Faiz Gelirleri
Çıkarılmış Tahviller hesabında kayıtlı olan 300.000 TL
tutarındaki tahvilin vadesinin bir yılın altına indiği
belirlenmiştir. Bu işlem ile ilgili doğru kayıt
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
405 Çıkarılmış Tahviller
300 000
481 Gider Tahakkukları
E)
300 Banka Kredileri
33 750
11 250
481 Gider Tahakkukları
45 000
300 000
300 000
300 000
300 000
300 000
300 000
300 000
300 000
300 000
30 000
15 000
Aşağıdakilerin hangisi pasifteki bir aslî hesabın gerçek
değeri ile bilançoda gösterilmesine imkân sağlayan
hesaplardan birisidir?
A) Birikmiş Amortismanlar
B) Maliyet Giderleri Karşılığı
C) Alacak Senetleri Reeskontu
D) Menkul Kıymet İhraç Farkları
E) Hisse Senedi İhraç Primleri
30
7.
Aşağıdaki hesaplardan hangisi işletmelerin ihraç etmiş
oldukları uzun vadeli finansal borçlanma senetlerine
ilişkin olarak tahakkuk edip de henüz ödenmeyen
faizlerinin izlendiği hesaptır?
A) 305 Çıkarılmış Bonolar ve Senetler
B) 303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve
Faizleri
C) 405 Çıkarılmış Tahviller
D) 408 Menkul Kıymet İhraç Farkları
E) 304 Tahvil Anapara Borç, Taksit ve Faizleri
8.
Finansal tablolarını yıllık olarak hazırlayan C İşletmesi,
01.11.2016 tarihinde 6 ay vadeli, 600.000 TL nominal
değerli finansman bonolarını, nominal değerinin %5 altında
satmıştır. Buna göre, satış tarihinde oluşan farkın
31.12.2016 tarihi itibarıyla itfa kaydı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Finansman Giderleri Hs. borçlu 10.000 TL;
Çıkarılmış Bono ve Senetler Hs. alacaklı 10.000 TL
B) Finansman Giderleri Hs. borçlu 5.000 TL;
Menkul Kıymet İhraç Farkları Hs. alacaklı 5.000 TL
C) Menkul Kıymet Satış Zararları Hs. borçlu 10.000 TL;
Çıkarılmış Bono ve Senetler Hs. alacaklı 10.000 TL
D) Finansman Giderleri Hs. borçlu 30.000 TL;
Çıkarılmış Bono ve Senetler Hs. alacaklı 30.000 TL
E) Finansman Giderleri Hs. borçlu 10.000 TL;
Menkul Kıymet İhraç Farkları Hs. alacaklı 10.000 TL
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 06
9.
Bir işletme, 01.08.2015 tarihinde 500.000 TL nominal
değerli 6 ay vadeli finansman bonosunu 440.000 TL’ye
banka aracılığıyla satmıştır. Bu işlemle ilgili 01.08.2015
tarihinde yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardan
hangisinin kullanımı doğrudur?
A) Çıkarılmış Bono ve Senetler hesabı 440.000 TL
alacaklandırılır.
B) Menkul Kıymet Satış Zararları hesabı 60.000 TL
borçlandırılır.
C) Finansman Giderleri hesabı 60.000 TL borçlandırılır.
D) Çıkarılmış Bono ve Senetler hesabı 500.000 TL
borçlandırılır.
E) Menkul Kıymet İhraç Farkları hesabı 60.000 TL
borçlandırılır.
10. İşletme, 5 yıl vadeli 200.000 TL nominal değerli tahvilleri
195.000 TL bedelle ihraç etmiştir. İhraç işlemine aracılık
eden banka, tahvillerin tamamını sattığını ve tutarı
işletmenin aynı bankadaki mevduat hesabına yatırdığını
bildirmiştir. Buna göre, işlemin muhasebe kaydı
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
102 Bankalar
195 000
408 Menkul Kıymet İhraç Farkı
5 000
405 Çıkarılmış Tahviller
B)
102 Bankalar
200 000
5 000
195 000
195 000
5 000
305 Çıkarılmış Bono Snt
D)
102 Bankalar
405 Çıkarılmış Tahviller
E)
405 Çıkarılmış Tahviller
102 Bankalar
12. Beş yıl vadeli, 20.000 TL nominal değerli tahviller, nominal
değerinin %3 altında banka aracılığıyla satılmıştır. Bu
tahvilin ihracına ilişkin yapılacak kayıtla ilgili aşağıdaki
hesaplardan hangisinin kullanımı doğrudur?
A) 102 Bankalar hesabı borçlu 20.000 TL
B) 305 Çıkarılmış Bono ve Senetler hesabı alacaklı
20.000 TL
C) 405 Çıkarılmış Tahviller hesabı alacaklı 19.400 TL
D) 408 Menkul Kıymet İhraç Farkları borçlu 600 TL
E) 655 Menkul Kıymet Satış Zararları borçlu 600 TL
200 000
408 M. Kıymet İhraç Farkı
405 Çıkarılmış Tahviller
C)
102 Bankalar
308 Menkul Kıymet İhraç Farkı
I. Menkul Kıymet İhraç Farkı hesabı borçlandırılır.
II. Gider Tahakkukları hesabı borçlandırılır.
III. Gelecek Aylara ait Giderler hesabı borçlandırılır.
11. Finansal tablolarını yıllık olarak düzenleyen işletme
01.09.2014 tarihinde nominal değeri 400.000 TL olan tahvil
ihraç ederek 355.000 TL’ye satmıştır. Yukarıda verilen
bilgilere göre, 31.12.2014 tarihinde yapılması gereken
kayıtla ilgili aşağıdakilerden hangisi/hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) II ve III
13. Faiz ve anapara ödemesi vade sonunda yapılacak olan
bir bonoyu dönem içerisinde satın alan bir işletme,
bononun döneme isabet eden faizini bilançoda hangi
hesapta raporlar?
A) 127 Diğer Ticari Alacaklar
B) 380 Gelecek Aylara Ait Giderler
C) 136 Diğer Çeşitli Alacaklar
D) 111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları
E) 181 Gelir Tahakkukları
200 000
200 000
200 000
200 000
200 000
31
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
ALACAKLAR ve BORÇLAR
A. Ticari Alacaklar
• 120 Alıcılar
• 121 Alacak Senetleri
• 122 Alacak Senetleri Reeskontu (-)
• 124 Kazanılmamış Fin. Kiralama Faiz Gelirleri (-)
• 126 Verilen Depozito ve Teminatlar
• 127 Diğer Ticari Alacaklar
• 128 Şüpheli Ticari Alacaklar
• 129 Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı (-)
C. Ticari Borçlar
• 320 Satıcılar
• 321 Borç Senetleri
• 322 Borç Senetleri Reeskontu (-)
• 326 Alınan Depozito ve Teminatlar
• 329 Diğer Ticari Borçlar
İşletmenin ticari faaliyetleri nedeniyle ortaya çıkan ve 3.
Kişilere olan borçlarının izlendiği gruptur.
İşletmenin ticari faaliyetleri nedeniyle ortaya çıkan ve 3.
Kişilerden olan alacaklarının izlendiği gruptur.
Ticari Borçlar
Ticari Alacaklar
Artış
Azalış
(+)
(-)
Azalış
(-)
Artış
(+)
Alacak Kalanı
Borç Kalanı






Anahtar kelimeler
Kredili Alacak
Senetli Alacak
Hatır Senedi almış
Nominal değer ile
Tasarruf değeri
Arasındaki fark
Kredili MDV satışı
Senetli Alacakların
Yenilenmesi




: Alıcılar Hesabı
: Alacak Senetleri Hesabı
: Alacak Senetleri Hesabı
: Alacak Snt Reeskontu Hesabı
: Diğer Ticari Alacaklar Hesabı


: Faiz Gelirleri Hesabı
Anahtar kelimeler
Kredili Borçlar
Senetli Borçlar
Hatır Senedi Vermiş
Nominal değer ile
Tasarruf değeri
Arasındaki fark
Kredili MDV alışı
Senetli Borçların
Yenilenmesi
: Satıcılar Hesabı
: Borç Senetleri Hesabı
: Borç Senetleri Hesabı
: Borç Snt Reeskontu Hesabı
: Diğer Ticari Borçlar Hesabı
: Finansman Giderleri Hesabı
D. Diğer Borçlar
• 331 Ortaklara Borçlar
• 332 İştiraklere Borçlar
• 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar
• 335 Personele Borçlar
• 336 Diğer Çeşitli Borçlar
• 337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-)
B. Diğer Alacaklar
• 131 Ortaklardan Alacaklar
• 132 İştiraklerden Alacaklar
• 133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
• 135 Personelden Alacaklar
• 136 Diğer Çeşitli Alacaklar
• 137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-)
• 138 Şüpheli Diğer Alacaklar
• 139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-)
İşletmelerin ticari faaliyetleri dışında kalan ve daha çok
hukuki bağ içinde bulunduğu kurum ve kişilerden olan
alacaklarının izlendiği gruptur.
Diğer Alacaklar
Artış
Azalış
(+)
(-)
İşletmelerin ticari faaliyetleri dışında kalan ve daha çok
hukuki bağ içinde bulunduğu kurum ve kişilere olan
borçlarının izlendiği gruptur.
Azalış
(-)
Diğer Borçlar
Artış
(+)
Alacak Kalanı
Borç Kalanı
32
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
E. Alacaklar için Kalıp Kayıtlar
F. Borçlar için Kalıp Kayıtlar
(1) Senetsiz Alacağın Senetli Hale Getirilmesi
121 Alacak Senetleri
XXX
642 Faiz Geliri (vade farkı varsa)
120 Alıcılar
(2) Senetli Alacakların Yenilenmesi
121 Alacak Senetleri (Yeni)
(1) Senetsiz Borcun Senetli Hale Getirilmesi
320 Satıcılar
XXX
780 Fin. Gid. (vade farkı varsa)
XXX
XXX
XXX
321 Borç Senetleri
(2) Senetli Borcun Yenilenmesi
321 Borç Senetleri (Eski)
780 Finansman Gideri
XXX
121 Alacak Senetleri (Eski)
642 Faiz Gelirleri
XXX
XXX
31 Aralık tarihli reeskont kaydı:
322 Borç Snt. Reeskontu
XXX
XXX
647 Rees. Faiz Gelirleri
01 Ocak tarihli reeskont kaydının iptali:
122 Alacak Snt Rees.
XXX
(4) Alacak Senetlerinin İskontosu
102 Bankalar
780 Finansman Gideri
336 Diğer Çeşitli Borçlar
* Hatır Senetlerinde 3’ün 1’i vardır
XXX
XXX
XXX
XXX
(6) Depozito ve Teminatlar
100 Kasa Hesabı
XXX
XXX
326 Alınan Depozito ve
Teminatlar Hesabı
XXX
100 Kasa Hesabı
(7) Hatır Senetleri (Almıştır)
121 Alacak Senetleri
321 Borç Snt. Rees.
XXX
XXX
121 Alacak Senetleri
(6) Depozito ve Teminatlar
126 Verilen Depozito ve
Teminatlar Hesabı
XXX
01 Ocak tarihli reeskont kaydının iptali:
657 Reeskont Faiz Giderleri
XXX
XXX
121 Alacak Senetleri
(5) Alacak Senetlerinin Ciro edilmesi
…………………
XXX
(3) Borç Senetlerinin Tasarruf Değeri ile Değerlemesi
31 Aralık tarihli reeskont kaydı:
657 Reeskont Faiz Giderleri
XXX
647 Rees. Faiz Gelirleri
XXX
XXX
321 Borç Senetleri (Yeni)
(3) Alacak Snt’lerinin Tasarruf Değeri ile Değerlemesi
122 Alacak Snt. Rees.
XXX
(7) Hatır Senetleri (Vermiştir.)
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
XXX
321 Borç Senetleri
* Hatır Senetlerinde 3’ün 1’i vardır
XXX
33
XXX
XXX
XXX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
POLİÇELER
Benim için
farketmez abi.
Ha sana vermişim
ha Hasana…
Süleyman, benim
Hasan abiye
borcum var. Bana
olan borcunu ona
ödesen olur mu?
KEŞİDECİ
(Düzenleyen)
Ben
MUHATAP
(Ödeyecek)
Süleyman
320 Satıcılar
121 Alc. Snt.
XX
320 Satıcılar
XX
120 Alıcılar
XX
* Kabulden Gelmesi
321 Borç Snt
XX
* Muhatabın kaydı
LEHDAR
(Tahsil Eden)
Hasan Abi
XX
121 Alc. Snt.
121 Alc. Snt.
XX
* Lehdara gönderilmesi
XX
120 Alıcılar
* Lehdarın kaydı
XX
ŞÜPHELİ ALACAKLAR
4 AY
Satış
X İşletmesi KDV
hariç 6000 TL’lik 4
ay vadeli kredili mal
satmıştır.
120 Alıcılar Hs.
600 Y. İçi Satış
391 Hes. KDV
Sonraki Yıl
İşletme vadesi gelmesine
rağmen müşteriden olan
alacağını tahsil edememiş ve
gerekli yasal süreci
başlatmıştır. Bu aşamada
alacağın tamamı için karşılık
ayrılmıştır.
6000
XX
XX
128 Şüpheli Ticari
Alacaklar
120 Alıcılar
6000
654 Karş. Gideri
129 Şüp. Tic.
Alacak Karş.
6000
İşletme izleyen yasal
süreç sonunda
alacağının 4000 TL’lik
kısmını almış, kalan
kısmın tahsil olanağı
kalmamıştır.
100 Kasa
129 Ş. Tic. Alc. Karş.
6000
6000
128 Ş. Tic. Alacak
644 Konusu Kalm.
Karşılıklar
34
İşletme izleyen yıl
alacağının 4000 TL’lik
kısmını almış, kalan
kısmın tahsil olanağı
kalmamıştır.
4000
6000
100 Kasa
129 Ş. Tic. Alc. Karş.
6000
4000
128 Ş. Tic. Alacak
671 Önceki Dön.
Gelir ve Karları
4000
6000
6000
4000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
7. BÖLÜM SORULARI
1.
TZE A.Ş. 2015 yılı içinde Ticari Alacaklarına ilişkin bilgiler
aşağıdaki gibidir.

DB Ticari Alacaklar
30 000 TL

D. İçi Kredili Satışlar (KDV Dahil) 55 000 TL

D. İçi Tahsilatlar
34 000 TL

Şüpheli Ticari Alacaklar
12 000 TL

Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı
4 000 TL
Bu bilgilere göre işletmenin DS bilançosunda Ticari
Alacaklarının Net Tutarı kaç TL’dir? (KDV %10
alınacaktır)
A) 30 000
B) 54 000
C) 47 000
D) 50 000
E) 62 000
4.
K Ticaret A.Ş., Y Ticaret A.Ş.’ye sattığı ticari mallarla ilgili
olarak vadesi gelen 4.000 TL tutarındaki senetsiz alacağını
tahsil edememiştir. Y Ticaret A.Ş. bunun yerine 3 ay vadeli
2.500 TL tutarında bir senet ciro etmiş, ayrıca 1.800 TL
tutarında bir çek keşide ederek vermiştir. Buna göre, Y
Ticaret AŞ’nin yapacağı kayıtla ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) Borç Senetleri hesabı 2.500 TL borçlandırılır.
B) Alınan Çekler hesabı 1.800 TL borçlandırılır.
C) Satıcılar hesabı 4.300 TL alacaklandırılır.
D) Finansman Giderleri hesabı 300 TL borçlandırılır.
E) Satıcılar hesabı 4.300 TL borçlandırılır.
2.
Aşağıda ZTE işletmesine ait bazı hesap kalemlerinin
tutarları verilmiştir:

Alıcılar
32 000 TL

Alacak Senetleri
44 000 TL

Alacak Senetleri Rees.
8 000 TL

Diğer Çeşitli Alacaklar
14 000 TL

Alınan Dep. Ve Teminatlar
12 000 TL

Verilen Dep. ve Teminatlar
6 000 TL

Şüpheli Ticari Alacaklar
28 000 TL

Şüpheli Ticari Alc. Karşılığı
18 000 TL

İştiraklerden Alacaklar
15 000 TL
Yukarıdaki bilgilere göre, işletmenin ticari alacaklarının
toplam tutarı kaç TL’dir?
A) 84.000 TL
B) 98.000 TL
C) 136.000 TL
D) 150.000 TL
E) 162.000 TL
5.
İşletme,
daha
önce
alacak
senedi
olarak
muhasebeleştirdiği
50.000
TL’lik
bonoyu
tahsil
edememiştir. Borçlunun düzenlediği 55.000 TL’lik ileri
tarihli yeni bir bono karşılığında alacağın vadesi
uzatılmıştır. Buna göre, bu işlem için yapılacak kayıtla
ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) 121
Alacak
Senetleri
hesabı
55.000
TL
alacaklandırılır.
B) 128 Şüpheli Ticari Alacaklar hesabı 50.000 TL
borçlandırılır.
C) 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı hesabı 50.000
TL alacaklandırılır.
D) 642 Faiz Gelirleri hesabı 5.000 TL alacaklandırılır.
E) 780 Finansman Giderleri hesabı 5.000 TL
alacaklandırılır.
3.
Aşağıdakilerden hangisi alacak senetlerinin işletmenin
finansman
ihtiyacının
karşılanması
amacı
ile
kullanılmasına örnek olarak verilemez?
A) Hatır senedinin tahsil edilmesi
B) Alacak senedinin ciro edilmesi
C) Alacak senedinin yenilenmesi
D) Alacak senedinin tahsil edilmesi
E) Alacak senedinin iskonto ettirilmesi
Bankalar Hesabı
Finansman Gideri
6.
35
XXX
XXX
Alacak Senetleri
XXX
Yukarıdaki kayıt aşağıdaki işlemlerden hangisine
aittir?
A) Müşteri senedinin satıcıya ciro edilmesi
B) Müşteri senedinin iskonto ettirilmesi
C) Müşteri senedinin vadesinde tahsil edilmesi
D) Vadesi gelen müşteri senedinin yenilenmesi
E) Müşteri senedinin teminat olarak verilmesi
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
7.
K A.Ş., muhatabı ticari ilişkileri olan M A.Ş. ve lehdarı
tedarikçi L A.Ş. olan 50.000 TL’lik bir poliçe keşide ederek
kabul için M A.Ş.’ye göndermiştir. Kabul edilen poliçe K
A.Ş. tarafından L A.Ş.’ye teslim edilmiştir. Buna göre, K
A.Ş. tarafından yapılacak kayıtla ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) Borç Senetleri hesabı alacaklandırılır.
B) Satıcılar hesabı borçlandırılır.
C) Alacak Senetleri hesabı borçlandırılır.
D) Alacak Senetleri hesabı alacaklandırılır.
E) Alıcılar hesabı borçlandırılır.
11. İşletme ihale ettiği bir iş için teminat mektubu yoluyla
300.000 TL, ipotek yoluyla 200.000 TL ve nakden 100.000
TL olmak üzere toplam 600.000 TL tutarında teminat
sağlamıştır. Bu işlemle ilgili Alınan Depozito ve
Teminatlar hesabında izlenecek teminat tutarı kaç
TL’dir?
A) 100.000
B) 300.000
C) 400.000
D) 500.000
E) 600.000
8.
ETZ işletmesi muhatabın kabulünden gelen poliçeyi
lehdara göndermiştir. Bu durumda lehdarın yapması
gereken kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisinin
kullanımı doğrudur?
A) Satıcılar Hesabı Borçlu
B) Alacak Senetleri Hesabı Alacaklı
C) Satıcılar Hesabı Alacaklı
D) Borç Senetleri Hesabı Borçlu
E) Alıcılar Hesabı Alacaklı
12. İşletme, 1000 TL depozito aldığı kapların müşteri
tarafından iade edilmeyeceğini öğrenmiştir. Kapların
maliyeti 2.000 TL, birikmiş amortismanı 1200 TL’dir. Buna
göre, kaplara ilişkin yapılacak kayıtla ilgili aşağıdaki
hesaplardan hangisinin kullanımı doğrudur?
A) Alınan Depozito ve Teminatlar hesabı alacaklı 1.000
TL
B) Diğer Olağan Gider ve Zararlar hesabı borçlu 800 TL
C) Diğer Maddi Duran Varlıklar hesabı alacaklı 800 TL
D) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı alacaklı 200 TL
E) Birikmiş Amortismanlar hesabı alacaklı 1.200 TL
9.
İşletme, müşterisi Bay “C”den 10.000 ₺’lik senetsiz
alacağına karşılık, kendi lehine Bay “C” üzerine 11.000 ₺
nominal değerli poliçe keşide etmiş ve poliçe Bay “C”
tarafından kabul edilip imzalandıktan sonra işletmeye iade
edilmiştir. Buna göre, işletmenin yapacağı kayıtla ilgili
aşağıdaki hesaplardan hangisinin kullanımı doğrudur?
A) Alıcılar hesabı borçlu 10.000 ₺
B) Alacak Senetleri hesabı borçlu 11.000 ₺
C) Alacak Senetleri hesabı borçlu 10.000 ₺
D) Alıcılar hesabı alacaklı 11.000 ₺
E) Faiz Gelirleri hesabı borçlu 1.000 ₺
10. İşletmenin üçüncü kişilere karşı bir işin yapılması için
veya geri vermek koşuluyla aldığı bir değerin
karşılığını sağlaması veya gerçekleşecek bir borcun
karşılığı olarak belli sözleşmeler nedeniyle ödediği
tutar
aşağıdaki
hesaplardan
hangisinde
muhasebeleştirilir?
A) Diğer Ticari Alacaklar
B) Verilen Depozito ve Teminatlar
C) Alınan Depozito ve Teminatlar
D) Alınan Avanslar
E) Verilen Avanslar
36
13. A İşletmesi, B İşletmesine sattığı malların nakliyesi için
kullandığı dayanıklı ambalaj malzemeleri karşılığında 1.500
TL depozito bedeli tahsil etmiştir. B İşletmesi 20/04/2016
tarihinde bu ambalaj malzemelerinin 1.200 TL tutarındaki
kısmını iade etmiş, kalan ambalaj malzemelerinin
kullanılamaz hale geldiğini belirtmiş ve A İşletmesi aynı
gün banka aracılığı ile B İşletmesine 1.200 TL havale
yapmıştır. Buna göre, A İşletmesinin 20/04/2016
tarihindeki
işlem
için
yapacağı
kayıtla
ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Alınan Depozito ve Teminatlar hesabı 1.200 TL
alacaklandırılır.
B) Verilen Depozito ve Teminatlar hesabı 1.200 TL
alacaklandırılır.
C) Alınan Depozito ve Teminatlar hesabı 1.500 TL
alacaklandırılır.
D) Alınan Depozito ve Teminatlar hesabı 1.500 TL
borçlandırılır.
E) Verilen Depozito ve Teminatlar hesabı 1.500 TL
borçlandırılır.
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
14. İşletme, sattığı malların kapları ile ilgili olarak
müşterisinden aldığı depozito bedelinden 7.000 ₺’sini
kapların bir kısmının hasarı nedeniyle düştükten sonra
kalan 13.000 ₺’yi iade etmiştir. (Kaplar için ayrılan
amortisman ihmal edilmiştir.) Buna göre, doğru kayıt
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
326 Alının Depozito ve Teminatlar
20 000
256 D. Maddi Duran Varlık
B)
326 Alının Depozito ve Teminatlar
20 000
20 000
100 Kasa Hesabı
256 D. Maddi Duran Varlık
C)
153 Ticari Mallar Hs.
326 Alının Depozito ve Teminatlar
100 Kasa Hesabı
D)
100 Kasa Hesabı
326 Alınan Depozito Tem.
E)
326 Alının Depozito ve Teminatlar
100 Kasa Hesabı
153 Ticari Mallar
17. Alacak senetlerinin değerleme günü ile vade tarihi
arasındaki gün sayısı esas alınarak bulunan ıskonto
tutarı aşağıdaki hesaplardan hangisinin borcuna
kaydedilir?
A) Faiz Giderleri
B) Reeskont Faiz Giderleri
C) Alacak Senetleri Reeskontu
D) Alacak Senetleri
E) Reeskont Faiz Gelirleri
13 000
7 000
7 000
13 000
18. İşletmenin alacak senetlerinin toplam kayıtlı değeri 58 000
TL’dir. 31 Aralık itibariyle yapılan hesaplamada senetlerin
tasarruf değeri 52 000 TL olarak hesaplanmıştır. Buna
dayanarak 31 Aralık itibariyle alacak senetleri için
reeskont kaydı yapılmıştır. Ertesi dönem başında
reeskont iptali için yapılması gereken kayıt
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
122 Alacak Senetleri Rees.
6 000
20 000
20 000
20 000
20 000
13 000
7 000
647 Reeskont Faiz Geliri
B)
647 Reeskont Faiz Geliri
122 Alacak Snt. Rees.
C)
647 Reeskont Faiz Geliri
15. ZTE işletmesi 900 TL ödediği dayanıklı ambalajları hasara
uğradığı için iade edememiştir. Bu durumda yapılacak
kayıtta alacaklandırılacak hesap aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Satıcılar Hs.
B) Genel Yönetim Giderleri Hs.
C) Verilen Depozito ve Teminatlar Hs.
D) Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs.
E) Alınan Depozito ve Teminatlar Hs.
657 Reeskont Faiz Gideri
D)
657 Reeskont Faiz Gideri
121 Alacak Senetleri
E)
121 Alacak Senetleri
647 Reeskont Faiz Geliri
16. 31 Aralık itibarıyla işletmenin elinde 3 ay önce müşteriden
alınmış ve vadesinin bitimine 7 ay kalan 13.500 TL nominal
değerli bir alacak senedi bulunmaktadır. Yapılan
hesaplamada senedin tasarruf değeri 13.200 TL olarak
tespit edilmiştir. Buna göre, 31 Aralık tarihinde yapılacak
kayıt ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Finansman Giderleri hesabı 300 TL borçlandırılır.
B) Karşılık Giderleri hesabı 300 TL borçlandırılır.
C) Reeskont Faiz Giderleri hesabı 300 TL borçlandırılır.
D) Alacak Senetleri Reeskontu hesabı 300 TL
borçlandırılır.
E) Reeskont Faiz Gelirleri hesabı 300 TL borçlandırılır.
37
6 000
6 000
6 000
6 000
6 000
6 000
6 000
6 000
6 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
19. Bir işletmenin 31.12.2015 tarihinde alacak senetleri için
hesapladığı reeskont tutarıyla ilgili olarak 2016 yılında
yapacağı kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisinin
kullanımı doğrudur?
A) Reeskont Faiz Giderleri hesabı alacaklı
B) Reeskont Faiz Giderleri hesabı borçlu
C) Reeskont Faiz Gelirleri hesabı alacaklı
D) Reeskont Faiz Gelirleri hesabı borçlu
E) Alacak Senetleri Reeskontu hesabı alacaklı
23. İşletmenin şüpheli hale gelen ve tamamına karşılık ayırdığı
50.000 TL tutarlı alacağın 20.000 TL’lik kısmı tahsil edilmiş,
30.000 TL’lik kısmının değersiz alacak haline geldiği
kesinleşmiştir. Buna göre, doğru kayıt aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
100 Kasa Hesabı
20 000
654 Karşılık Gideri
B)
100 Kasa Hesabı
644 Konusu Kalmayan Karşılık
128 Şüpheli Tic. Alacaklar
C)
654 Karşılık Gideri
100 Kasa Hesabı
20. Vergi mevzuatı açısından şüpheli sayılan bir alacağın
tahsilinde gerçekte şüpheli bir durum görünmüyorsa
karşılık ayrılmaması gerektiği, aşağıdaki muhasebe
temel kavramlarından hangisi ile açıklanabilir?
A) Önemlilik
B) Tam Açıklama
C) Maliyet Esası
D) Özün Önceliği
E) Parayla Ölçme
20 000
20 000
50 000
70 000
30 000
20 000
671 Önc. Dön. Gelir ve Kar
128 Şüp. Tic. Alacaklar
D)
100 Kasa Hesabı
129 Şüp. Tic. Alc. Karşılığı
20 000
30 000
20 000
50 000
644 Kon. Kalmayan Karş.
128 Şüp. Tic. Alacaklar
E)
128 Şüp. Tic. Alacak.
100 Kasa Hesabı
129 Şüp. Tic. Alc. Karş.
21. Dava aşamasındaki alacaklar için işletmede aşağıdaki
kayıt yapılmıştır:
654 Karşılık Gideri
2.000
129 Şüp. Tic. Alc. Karş.
2.000
Buna göre, yapılan bu kayıt aşağıdaki muhasebenin
temel kavramlarından hangisinin bir gereğidir?
A) Özün önceliği
B) İhtiyatlılık
C) Parayla ölçülme
D) Tutarlılık
E) Önemlilik
22. İşletmenin şüpheli alacak olarak izlediği ve tamamı için
karşılık ayırdığı 30.000 TL tutarındaki senetli alacağının
tahsilinin imkansız olduğu tespit edilmiştir. Buna göre,
yapılacak kayıtla ilgili aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Şüpheli Ticari Alacaklar hesabı alacaklandırılır.
B) Konusu Kalmayan Karşılıklar hesabı alacaklandırılır.
C) Alacak Senetleri hesabı alacaklandırılır.
D) Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı hesabı alacaklandırılır.
E) Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı alacaklandırılır.
38
20 000
50 000
30 000
20 000
50 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 07
24. İşletme, geçen yıl 23.000 TL karşılık ayırdığı alıcılardan
olan 50.000 TL'lik şüpheli ticari alacağının 30.000 TL’sini
cari dönemde tahsil etmiştir. Bu işleme ilişkin günlük
defter kaydı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
120 Alıcılar
30 000
129 Şüp. Tic. Alc Karş.
23 000
128 Şüp Tic. Alacaklar
649 Diğer Olağan Gelir
ve Karlar
B)
100 Kasa Hesabı
50 000
3 000
30 000
128 Şüp Tic. Alacaklar
644 Konusu Kalmayan
Karşılıklar
C)
100 Kasa Hesabı
129 Şüp. Tic. Alc Karş.
27 000
3 000
30 000
23 000
128 Şüp Tic. Alacaklar
671 Önceki Dönem
Gelir ve Karları
D)
120 Alıcılar
129 Şüp. Tic. Alc Karş.
50 000
3 000
30 000
23 000
128 Şüp Tic. Alacaklar
671 Önceki Dönem
Gelir ve Karları
E)
120 Alıcılar
129 Şüp. Tic. Alc Karş.
128 Şüp Tic. Alacaklar
649 Diğer Olağan Gelir
ve Karlar
25. “A ve Ortağı Kollektif Şirketi” ile “B ve Ortağı Kollektif
Şirketi” birleşerek faaliyetlerini, yeni kuracakları “C ve
Ortakları Kollektif Şirketi” bünyesinde devam ettireceklerdir.
Birleşme sürecinde “A ve Ortağı Kollektif Şirketi” itibari
değeri 6.200 TL olan alacak senedini, 6.150 TL peşin
değer üzerinden yeni şirkete devretmiştir. Bu bilgilere
göre; “A ve Ortağı Kollektif Şirketi”nin devrettiği
alacak senediyle ilgili yapması gereken muhasebe
kaydında, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı 50 TL
borçlandırılır.
B) Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı 50 TL
alacaklandırılır.
C) Faiz Gelirleri Hesabı 50 TL alacaklandırılır.
D) Alacak Senetleri Hesabı 6.200 TL alacaklandırılır.
E) Alacak Senetleri Hesabı 6.150 TL alacaklandırılır.
50 000
3 000
30 000
23 000
50 000
3 000
39
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 08
STOKLAR
150. İlk madde ve malzeme
151. Yarı mamuller – Üretim
152. Mamuller
153. Ticari Mallar
157. Diğer Stoklar
158. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
159. Verilen Sipariş Avansları
(a)
(b)
(c)
(d)
Dönem sonu envanter işlemleri esnasında stok kalemleri
içinde yer alması gereken unsurlar,
 Konsinye olarak başka işletmelere gönderilmiş mallar,
 Temsilcilerin, şubelerin ve satış memurlarının
nezdinde olan mallar,
 Alıcının kabul şartına bağlı satışlarda alıcıya
gönderilen mallar,
 Üretim işletmelerinde mamul stoku, yarı mamul ve ilk
madde malzeme stoklarıdır.
İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi (FİFO)
Son Giren İlk Çıkar Yöntemi (LİFO)
Tartılı (Basit) Ortalama Maliyet Yöntemi
Hareketli (Ağırlıklı) Ortalama Maliyet Yöntemi
(3) Dönem Sonu Değerlemesi
Stoklar envanterde, maliyet ve piyasa değerinden düşük
olanı ile değerlenir. Ancak VUK 274. Maddesinde ise
stokların maliyet bedeline nazaran değerleme günündeki
satış bedeli yerine emsal bedelinin esas alınabileceğini
belirtmektedir.
Stokların envanteri yapılırken aşağıdaki belirtilen
kalemlerin stok mevcudu içinde dikkate alınmaması
gerekir.
 Konsinye olarak işletmede bulunan mallar,
 Sürüm kabiliyetini yitirmiş (ayrılarak diğer stoklara
alınan) mallar,
 Satıcılara verilen sipariş avansları,
 Satın alma bağlantıları ile alımı kararlaştırılan mallar,
 İşletmenin kabul şartına bağlı olarak satıcılar
tarafından gönderilmiş mallar.
A. Stok Değerleme Yöntemleri
(1) Girişte Değerleme
(a) Ticari Mallar İçin
Maliyet bedeli stokların elde edilmesi ve satışa hazır hale
getirilmesi için yapılan tüm harcamaların toplamından
oluşur.
Alış bedeli
Nakliye gideri
Sigorta giderleri vb. unsurlardır.
“Emtia, maliyet bedeliyle değerlenir. Emtianın maliyet bedeline
nazaran değerleme günündeki satış bedelleri % 10 ve daha fazla
bir düşüklük gösterdiği hallerde mükellef, maliyet bedeli yerine 267
nci maddenin ikinci sırasındaki usul hariç olmak üzere, emsal bedeli
ölçüsünü tatbik edebilir. Bu hüküm 275 inci maddede yazılı
mamuller için de uygulanabilir. (VUK 274. md)”
Emsal bedel ise üç yönteme göre belirlenmektedir. Bu
yöntemler şunlardır:
 Ortalama Fiyat Esası
 Maliyet Bedeli Esası
 Takdir Esası
Her ne kadar bu üç yöntem esas alınsa bile VUK 274.
maddesi “Maliyet Bedeli Esası” nın kullanımına izin
vermemektedir. Bu bakımdan stoklar için emsal bedel
uygulanırken sırasıyla “Ortalama Fiyat Esası” ve “Takdir
Esası” yöntemleri kullanılır.
(a) Ortalama Fiyat Esası
Bu yönteme göre emsal bedel, aynı cins ve nevideki
mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir
evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların
miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan
“Ortalama satış fiyatı” ile hesaplanır.
Bu yöntemin uygulanabilmesi için, aylık satış miktarının,
emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran
%25’ten az olmaması şarttır.
(b) Üretilen Mamuller İçin
İmal edilen emtianın (tam ve yan mamul mallar) maliyet
bedeli aşağıda yazılı unsurları ihtiva eder:
•
Mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan iptidai ve
ham maddelerin bedeli;
•
Mamule isabet eden işçilik;
•
Genel idare giderlerinden mamule düşen hisse;
•
Genel idare giderlerinden mamule düşen hisse; (bu
hissenin mamulün maliyetine katılması ihtiyaridir.)
•
Ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zaruri olan
mamullerde ambalaj malzemesinin bedeli.
(b) Takdir Esası
Bu yönteme göre, emsal bedel, eğer ortalama fiyat esasına
göre belirlenemezse, ilgililerin idareye başvurusu üzerine
takdir komisyonunca takdir yoluyla belirlenir.
(VUK 275. Madde)
(2) Çıkışta Değerleme
Stokların maliyetinin tespitinde kullanılan temel yöntem
gerçek parti maliyet yöntemidir. Ancak işletmeler çoğu
zaman farklı satınalma maliyetlerine ya da üretim
maliyetlerine katlanarak stok alımı yaparlar. Belli aralıklarla
bu stokların satışı ya da üretimi gerçekleştirilirken satılan
malların gerçek maliyetini tespit etmede sıkıntılar ortaya
çıkar. Bu imkânsızlıklar nedeniyle stokların çıkıştaki
maliyetinin
belirlenmesinde
çeşitli
varsayımlar
kullanılmaktadır.
40
Tüm bu yöntemlerin dışında stokların değerlen özellikli bazı
İşlemlerde söz konusu olmaktadır. Finansman giderlerinin
payına, zayi olan stoklara, kur farklarına, vade farklarına,
primlere, iskontolara, fireler, değer düşen stoklara ait özet
açıklamalar aşağıdaki gibidir:
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 08
(4) Aralıklı Envanter Yöntemi
(5) Sürekli (Devamlı - Aralıksız) Envanter Yöntemi
153 Ticari Mallar Hesabı
Artış
Azalış
(+)
(-)
Dönem başı stok
Alıştan İade
Dönem içi alışlar
Alış İskontosu
Alış giderleri
Satışların Maliyeti (DS)
Borç Toplamı
Alacak Toplamı
Borç Kalanı
ZTE işletmesinin ticari mallar hesabına ilişkin dönem içi
işlemleri aşağıdaki gibidir:
Dönem başı mevcut stok
12 000 TL
Dönem içi mal alışları
23 000 TL
Dönem içi alış giderleri
5 000 TL
Alış iadeleri
6 000 TL
Alış iskontoları
2 000 TL
Dönem içi satışlar
20 000 TL
Dönem sonu sayım sonucu 18 000 TL
Not: Tüm işlemler nakit gerçekleştirilmiş olup, KDV oranı %10
olarak alınacaktır.
(a) İşletmenin dönem başı mevcutları ile ilgili olarak
yapması gereken kayıt nasıl olmalıdır?
İşletmeler bir önceki dönemden kalan malları için
dönem içinde herhangi bir giriş işlemi yapmazlar. Zira
bu mallar için girişler bir önceki dönemlerde
gerçekleştirilmiştir.
(b) İşletmenin dönem içi mal alışları ile ilgili olarak
yapması gereken yevmiye kaydı nasıl olmalıdır?
153 Ticari Mallar
-
28 000
2 800
100 Kasa Hesabı
30 800
(c) İşletmenin dönem içi yapmış olduğu alış iadesi ve
iskontosuna ilişkin yevmiye kaydı nasıl olmalıdır?
100 Kasa Hesabı
-
391 Hesaplanan KDV
_____________ / ________________
100 Kasa
8 800
153 Ticari Mallar Hs.
-
Alış iade
6 000
Alış iskontosu 2 000
(a) İşletmenin dönem başı mevcutları ile ilgili olarak
yapması gereken kayıt nasıl olmalıdır?
İşletmeler bir önceki dönemden kalan malları için
dönem içinde herhangi bir giriş işlemi yapmazlar. Zira
bu mallar için girişler bir önceki dönemlerde
gerçekleştirilmiştir.
Mal Bedeli
Alış gideri
60 000
10 000
191 İndirilecek KDV
7 000
100 Kasa Hesabı
77 000
____________fuathoca.net______________
(c) İşletmenin dönem içi yapmış olduğu alış iadesi ve
iskontosuna ilişkin yevmiye kaydı nasıl olmalıdır?
_____________ / ________________
100 Kasa
7 700
8000
Mal Bedeli 23 000
Alış Gideri 5 000
Not: Tüm işlemler nakit gerçekleştirilmiş olup, KDV oranı %10
olarak alınacaktır.
-
8 800
153 Ticari Mallar Hs.
ZTE işletmesinin ticari mallar hesabına ilişkin dönem içi
işlemleri aşağıdaki gibidir:
Dönem başı mevcut stok
20 000
Dönem içi mal alışları
60 000
Alış giderleri
10 000
Alış iadeleri
4 000
Alış iskontoları
3 000
Dönem içi satışlar
55 000
Satıştan iadeler
11 000
Kar marjı
%10
(b) İşletmenin dönem içi mal alışları ile ilgili olarak
yapması gereken yevmiye kaydı nasıl olmalıdır?
_____________ / ________________
153 Ticari Mallar Hs.
70 000
Mal Bedeli 23 000
Alış Gideri 5 000
191 İndirilecek KDV
153 Ticari Mallar Hesabı
Artış
Azalış
(+)
(-)
Dönem başı stok
Alıştan İade
Dönem içi alışlar
Alış İskontosu
Alış giderleri
Satışların Maliyeti (Hemen)
Satıştan iadeler
Borç Toplamı
Alacak Toplamı
Borç Kalanı
30 800
153 Ticari Mallar Hs.
-
8 000
Alış iade
4 000
Alış iskontosu 3 000
7 000
391 Hesaplanan KDV
700
____________fuathoca.net______________
391 Hesaplanan KDV
800
____________fuathoca.net______________
(d) İşletmenin dönem içi yapmış olduğu satışlara
ilişkin yevmiye kaydı nasıl olmalıdır?
_____________ / ________________
100 Kasa
22 000
600 Yurtiçi Satışlar
20 000
391 Hesaplanan KDV
2 000
____________fuathoca.net______________
(e) Dönem sonu sayım sonucuna göre yapılması
gereken yevmiye kaydı:
_____________ / ________________
621 Satılan Tic. Mal Mal. 14 000
(d) İşletmenin dönem içi yapmış olduğu satışlara
ilişkin yevmiye kaydı nasıl olmalıdır?
_____________ / ________________
100 Kasa
60 500
600 Yurtiçi Satışlar
55 000
391 Hesaplanan KDV
5 500
____________fuathoca.net______________
_____________ / ________________
621 Satılan Tic. Mal Mal. 50 000
153 Ticari Mallar
50 000
____________fuathoca.net______________
153 Ticari Mallar
14 000
____________fuathoca.net______________
41
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 08
(e) İşletmenin dönem satıştan iadeler ile ilgili yapmış
olduğu yevmiye kaydı nasıl olmalıdır?
_____________ / ________________
610 Satıştan iadeler
11 000
191 İnd KDV
1 100
100 Kasa
12 100
____________fuathoca.net______________
_____________ / ________________
153 Ticari Mallar
10 000
621 Satılan Tic. Mal Mal. 10 000
____________fuathoca.net______________
(f)
Dönem sonu sayım sonucu ile Ticari Mallar
hesabının görünümünü karşılaştırınız.
153 Ticari Mallar Hesabı
Artış
Azalış
(+)
(-)
D. başı stok
20 000
4 000 Alıştan İade
D. içi alışlar
60 000
3 000 Alış İskontosu
Alış giderleri
10 000 50 000 Satışların Maliyeti
Satıştan iadeler 10 000
Borç Toplamı 100 000 57 000 Alacak Toplamı
Borç Kalanı
43 000
İşletme dönem sonu envanter işlemleri neticesinde
deposunda 43 000 TL tutarında mal bulundurmak
zorundadır. Aksi durumda işletmenin stokları ile ilgili
olarak “Sayım Tesellüm Noksanı” ve “Sayım Tesellüm
Fazlası”’ndan söz edilebilir.
B. Diğer Stoklar
(1) Değer Düşüklükleri
(a) Kesinleşmemişse
İşletmenin çeşitli nedenlerle değer düşüklüğüne uğramış
stoklarının yer aldığı gruptur. Buradaki söz konusu değer
düşüklüğü kesin olmayıp,
 Moda değişimi
 Seri sonu ürünler gibi fiziksel yıpranma yaşamamış
ancak değer olarak azalış seyri izleyen ürünlerin
izlendiği gruptur.
Söz konusu ürün yada mallar yukarıda bahsedilen
unsurlar sebebiyle değer düşüklüğüne uğramışsa bu
durumda ilgili hesaplardan çıkarılıp, Diğer Stoklar
hesabına aktarılır.
_____________ / ________________
157 Diğer Stoklar
XXX
______________________ / ________________
689 Diğ. Olağandışı Gid. Zarar
XXX
153 Ticari Mallar
XXX
_________________fuathoca.net__________________
Kaydını gerçekleştirmek gerekecektir.
Değer Düşüklüğünün Sigorta Şirketi Tarafından
Karşılanması
Değer düşüklüğüne uğramış stokların tamamının yada
bir kısmının sigorta şirketi tarafından karşılanması
durumunda 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı kullanılır.
Aşağıda sigorta şirketinin farklı derecelerde ortaya çıkan
kayıpları telafi etmesine yönelik kayıtlara yer verilmiştir.
(c)
Zararın bir kısmını karşılamayı taahhüt etmesi
durumunda;
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
XXX
689 Diğ. Olağandışı Gid. Zar.
XXX
XXX
153 Ticari Mallar
Zararın tamamını karşılamayı taahhüt
durumunda;
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
XXX
153 Ticari Mallar
XXX
Taahhüdü yerine getirdiğinde;
100 Kasa Hesabı
XXX
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
XXX
C. Avans İşlemleri
İşletmeler çoğu zaman tedarik edecekleri ürün ve hizmetler
için satıcı firmaya bir ön ödeme gerçekleştirirler. Sipariş
usulü alınan mal ve hizmet tutarları için yapılan ön ödemeler
“159 Verilen Sipariş Avansları” hesabında kaydedilir. Söz
konusu siparişin yerine getirilmesi yani başka bir ifade ile
işletmeye ulaşması durumunda ise bu hesabın mahsubu
yapılır.
Sipariş durumunda;
159 Verilen Sipariş Avansları
XXX
100 Kasa Hesabı
Siparişin işletmeye
mahsup;
153 Ticari Mallar
191 İndirilecek KDV
153 Ticari Mallar
XXX
____________fuathoca.net______________
Yukarıdaki işlemi takiben ihtiyatlılık kavramı gereği
değer düşüklüğü nispetinde karşılık ayrılması gerekir.
_____________ / ________________
654 Karşılık Giderleri
XXX
ulaşması
XXX
halinde
(b) Kesinleşmişse
Şayet işletmedeki mevcut stoklar sadece değer olarak
değil fiziksel olarak da değer düşüklüğüne uğramışsa,
bu durumda işletmenin değer düşüklüğü karşılığı
ayırmasına gerek yoktur. Çünkü işletmenin bu
ürünlerden kaynaklanan yarar sağlama imkânı ortadan
kalmıştır.

Yangın

Su baskını

Deprem vb. gibi unsurlar nedeniyle yarar tükenen
stoklarımızı
doğrudan
Zarar
hesaplarına
aktarmamız gerekir. Bu durumda;
42
yapılacak
XXX
XXX
159 Verilen Sipariş Avansı
100 Kasa Hesabı
158 Stok Değ. Düş. Karş. XXX
____________fuathoca.net______________
etmesi
XXX
XXX
Akreditif açılması durumunda;
Söz konusu mal ve hizmet, şayet yurtdışından sipariş
edilmiş ve ön ödeme yapılmışsa, kısaca bu işleme akreditif
denilebilir. Akreditif mal ve hizmet bedelinin İthalatçı ile
ihracatçı arasında bir banka aracılığıyla yapıldığı bir çeşit
ödeme transferidir. Bu durum aşağıdaki şekilde kaydedilir;
159 Verilen Sipariş Avansları
102 Bankalar
XXX
XXX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 08
8. BÖLÜM SORULARI
1.
Mal hareketlerini aralıklı envanter (sayım) yöntemine göre
izleyen bir işletmede dönem başı mal mevcudu 16.000 TL
olup işletme dönem içinde 38.000 TL’lik mal satın almıştır.
İşletmenin dönem içindeki satış hasılatı 46.000 TL olup
satış kârı 12.000 TL’dir. Bu bilgilere göre, işletmenin
dönem sonunda mal mevcudunun maliyeti kaç TL’dir?
A) 8.000
B) 20.000
C) 34.000
D) 54.000
E) 58.000
2.
Aralıklı envanter (sayım) yöntemini kullanan bir
işletmede, fiili sayım sonucu bulunan malın parasal
tutarı kayıtlara göre, hesaplanan tutardan küçük ise
aradaki fark aşağıdaki hesaplardan hangisinde
muhasebeleştirilir?
A) 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı
B) 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları
C) 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları
D) 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti
E) 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar
3.
Stoklarını aralıklı envanter (sayım) yöntemine göre, kayda
alan bir işletmenin Ticari Mallar hesabının borç toplamı
28.000 TL, alacak toplamı ise 18.000 TL’dir. İşletme yıl
sonunda yaptığı envanter çalışmasında 2.000 TL’lik malın
% 50 oranında değer kaybettiğini tespit etmiş ve değeri
düşen malları ayrı bir hesaba aktarmıştır. Bunun dışında
depoda fiilen 3.500 TL’lik mal kaldığını tespit etmiştir. Buna
göre, Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabına yapılacak
kayıtla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) 4.500 TL borçlandırılır.
B) 5.500 TL borçlandırılır.
C) 5.500 TL alacaklandırılır.
D) 6.500 TL borçlandırılır.
E) 6.500 TL alacaklandırılır.
43
4.
Ticari mallarla ilgili işlemlerini aralıklı sayım yöntemine göre
muhasebeleştiren işletmede bazı hesapların dönem
sonundaki kalanları aşağıda verilmiştir:
Yurtiçi Satışlar
400.000 TL
Satıştan İadeler
40.000 TL
Satış İskontoları
10.000 TL
Ticari Mallar
450.000 TL
Sayım sonucunda stoklarda 150.000 TL maliyetli mal
olduğu belirlenmiştir. Buna göre, satış kârı veya zararı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 50.000 TL kâr
B) 50.000 TL zarar
C) 150.000 TL kâr
D) 150.000 TL zarar
E) 300.000 TL zarar
5.
Stoklarını aralıklı envanter yöntemine göre izleyen bir
işletmenin stok hareketleri aşağıdaki gibidir:

Dönem içi alışlar
25.000 TL

Alış giderleri
1.500 TL

Alış iskontoları
500 TL

Satış iskontoları
2.500 TL

Dönem başı mal mevcudu
7.000 TL

Dönem sonu mal mevcudu
6.500 TL

Yurtiçi satışlar
30.000 TL
Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin brüt satış kârı kaç
TL’dir?
A) 1.000
B) 2.500
C) 3.500
D) 5.000
E) 6.000
6.
Stoklarını aralıklı envanter (sayım) yöntemi ile izleyen bir
işletmenin dönem başı ticari mal stoku 25.000 TL’dir.
Dönem içinde ticari mal alışı 36.000 TL, alışla ilgili ek
giderler 3.000 TL’dir. İşletme, aldığı ticari malların 4.000
TL’lik kısmını iade etmiş ve erken ödeme nedeniyle
işletmeye 2.000 TL’lik bir iskonto yapılmıştır. Dönem sonu
ticari mal stoku 33.000 TL olan işletmenin satılan ticari
mallar maliyeti kaç TL’dir?
A) 25.000
B) 30.000
C) 33.000
D) 36.000
E) 39.000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 08
7.
Stoklarını aralıklı envanter (sayım) yöntemi ile izleyen bir
işletmenin dönem sonunda Ticari Mallar hesabının borç
kalanı 100.000 TL’dir. Yapılan sayımda ise ticari mal
mevcudu 80.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu işleme
ilişkin günlük defter kaydı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
621 Satılan Tic. Mal. Maliyeti
20 000
153 Ticari Mallar
B)
153 Ticari Mallar
690 Dön. Kar. Veya Zararı
C)
153 Ticari Mallar
397 Sayım Tes. Fazlalıkları
D)
197 Sayım Tes. Noksanları
153 Ticari Mallar
E)
654 Karşılık Giderleri
158 Stok Değ. Düş. Karş.
10. Stok hareketlerini sürekli envanter (aralıksız sayım)
yöntemiyle izleyen ve mal satışlarını % 20 kâr ile yapan bir
işletme, 1000 adet malı % 10 KDV dâhil 13.200 TL’ye
satmış, karşılığında önceden aldığı 5.000 TL’lik avansı
düşmüş, kalanı ise peşin tahsil etmiştir. Buna göre, satış
işleminin kaydında aşağıdaki hesaplardan hangisinin
kullanımı yanlıştır?
A) Yurtiçi Satışlar hesabı 12.000 TL alacaklandırılır.
B) Ticari Mallar hesabı 11.000 TL alacaklandırılır.
C) Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabı 10.000 TL
borçlandırılır.
D) Kasa hesabı 8.200 TL borçlandırılır.
E) Alınan Sipariş Avansları hesabı 5.000 TL borçlandırılır.
20 000
20 000
20 000
20 000
20 000
20 000
20 000
20 000
20 000
8.
Mal hareketlerini aralıklı envanter yöntemine göre izleyen
bir işletmede, dönem başı mal mevcudu 5.000 TL, dönem
içi alışları 4.500 TL, alıştan iadeler 500 TL ve dönem sonu
mal mevcudu 4.000 TL olduğuna göre satılan ticari mallar
maliyeti kaç TL’dir?
A) 4 000
B) 4 500
C) 5 000
D) 5 500
E) 9 000
9.
İşletme 4 adet ticari malı 3.200 TL’si peşin, kalanı kredili
olmak üzere, KDV dahil 13.200 TL’ye satmıştır. Bir müddet
sonra satılan ürünlerden biri müşteri tarafından iade
edilmiştir.
İşletme,
satışlarını %20
kârlı
olarak
gerçekleştirmektedir. Buna göre, sürekli envanter
yöntemini kullanan işletmenin iade kaydı ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (KDV oranı
%10’dur.)
A) Satıştan İadeler hesabı 3.000 TL alacaklandırılır.
B) Satıştan İadeler hesabı 2.500 TL borçlandırılır.
C) Ticari Mallar hesabı 3.000 TL borçlandırılır.
D) Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabı 2.500 TL
alacaklandırılır.
E) Alıcılar hesabı 3.300 TL borçlandırılır.
44
11. Sürekli envanter (aralıksız sayım) yöntemini izleyen
işletme, daha önce 10.000 TL tutarında değer düşüklüğü
tespit ettiği ve karşılık ayırdığı 25.000 TL tutarındaki ticari
malın tamamını 20.000 TL+3.600 TL KDV’ye alıcının ciro
ettiği bir çek karşılığı satmıştır. Buna göre, değeri düşen
stoklarını ayrı bir bilanço hesabında izleyen işletmenin
satış kaydı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Konusu Kalmayan Karşılıklar hesabı 10.000 TL
borçlandırılır.
B) Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı hesabı 10.000 TL
borçlandırılır.
C) Ticari Mallar hesabı 15.000 TL alacaklandırılır.
D) Diğer Stoklar hesabı 15.000 TL alacaklandırılır.
E) Alınan Çekler hesabı 23.600 TL alacaklandırılır.
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 08
12. Stok hareketlerinin izlenmesinde “Aralıksız Sayım
Yöntemi”ni uygulayan bir işletmenin, dönem sonunda
“Ticari Mallar” hesabının borç kalanı 65.000 TL ve fiilî
sayım sonucu 75.000 TL olarak bulunmuştur. Farkın
nedeni araştırılacaktır. İşletmenin yapması gereken
işlemlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabına 10.000 TL borç
kaydı yapmalıdır.
B) Ticari Mallar hesabına 10.000 TL borç kaydı
yapmalıdır.
C) Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabına 10.000 TL
alacak kaydı yapmalıdır.
D) Ticari Mallar hesabına 10.000 TL alacak kaydı
yapmalıdır.
E) Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabına 10.000 TL
alacak kaydı yapmalıdır.
15. İşletme, kredili olarak satın aldığı ve henüz satmadığı ticari
mala ilişkin borcunu vadesinden önce ödediğinden, satıcı
işletme
iskonto
yapmıştır.
İskontonun
muhasebeleştirilmesiyle ilgili günlük defter kaydına
ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabı borçlu
B) 153 Ticari Mallar hesabı alacaklı
C) 649 Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı alacaklı
D) 153 Ticari Mallar hesabı borçlu
E) 611 Satış İskontoları hesabı borçlu
13. Ticari mal satışlarında sürekli envanter (aralıksız sayım)
yöntemini uygulayan bir işletme, yıl içinde sattığı 3.000 TL
maliyetli ve 4.500 TL satış fiyatlı malın üçte birini iade
olarak almıştır. İade işlemiyle ilgili olarak yapılacak
günlük defter kayıtlarında aşağıdaki hesaplardan
hangisinin kullanımı doğrudur?
A) 153 Ticari Mallar hesabı alacaklı 1.000 TL
B) 153 Ticari Mallar hesabı borçlu 1.000 TL
C) 153 Ticari Mallar hesabı borçlu 1.500 TL
D) 153 Ticari Mallar hesabı alacaklı 1.500 TL
E) 153 Ticari Mallar hesabı borçlu 500 TL
16. Gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veya doğru
olarak saptanılamayan bir malın, değerleme gününde
satılması hâlinde benzer bir mala göre sahip olacağı
bedele/değere ne ad verilir?
A) Mukayyet değer
B) Maliyet bedeli
C) İtibari değer
D) Emsal bedeli
E) Tasarruf değeri
14. Deposunda meydana gelen yangın sonucu işletmenin
30.000 TL’lik ticari malı kullanılamaz hâle gelmiştir.
Sigortalı olan mallar için sigorta şirketi işletme lehine
25.000 TL tazminat tahakkuk ettirmiştir. Yukarıdaki
işlemle ilgili olarak yapılacak günlük defter kaydına
ilişkin aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı borçlu 25.000 TL
B) 153 Ticari Mallar hesabı borçlu 25.000 TL
C) 120 Alıcılar hesabı borçlu 5.000 TL
D) 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı hesabı alacaklı
5.000 TL
E) 654 Karşılık Giderleri hesabı borçlu 5.000 TL
17. Bir işletmenin, sahip olduğu malların bir kısmını
satılması koşuluyla ve emanet olarak diğer bir
işletmeye
göndermesi
işlemi
aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Kefalet
B) Teminat
C) Konsinye
D) Depozito
E) Alonj
45
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 08
18. Peşin ödemeyle ticari mal alımlarının kaydedilmesine
ilişkin aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabı borçlandırılır.
B) Yurtiçi Satışlar hesabı borçlandırılır.
C) Kasa hesabı borçlandırılır.
D) Yurtiçi Satışlar hesabı alacaklandırılır.
E) Ticari Mallar hesabı borçlandırılır.
21. İşletmenin deposunda bulunan ve değeri 50.000 TL olan
ticari malların 20.000 TL’lik kısmının %70 oranında değer
düşüklüğüne uğradığı tespit edilmiş ve aynı oranda karşılık
ayrılmıştır.
Bu işleme ilişkin günlük defter kaydı
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A)
654 Karşılık Gideri
14 000
158 Stok Değer Düş. Karş.
B)
158 Stok Değ. Düş. Karş.
644 Kon. Kalmayan Karş.
C)
158 Stok Değ. Düş. Karş.
654 Karşılık Gideri
D)
654 Karşılık Gideri
19. Bir işletmenin ithal edeceği ticari malla ilgili olarak
bankada açtırdığı akreditif için katlandığı giderler hangi
hesaba, ne şeklide kaydedilmelidir?
A) Verilen Sipariş Avansları hesabının borcuna
B) Verilen Sipariş Avansları hesabının alacağına
C) Verilen Avanslar hesabının alacağına
D) Verilen Avanslar hesabının borcuna
E) Genel Yönetim Giderleri hesabının borcuna
158 Stok Değer Düş. Karş.
E)
158 Stok Değ. Düş. Karş.
654 Karşılık Gideri
20. Cep telefonu alım-satımı ile uğraşan bir işletmenin toplam
maliyeti 10.000 TL olan 10 adet cep telefonundan 8 adedi
teknolojik eskime nedeniyle % 20 oranında değer
kaybetmiştir. Buna göre, değer kaybeden cep
telefonlarına yönelik yapılacak kayıtla ilgili aşağıdaki
hesaplardan hangisinin kullanımı doğrudur?
A) Karşılık Giderleri hesabı 2.000 TL borçlandırılır.
B) Diğer Olağan Gider ve Zararlar hesabı 1.600 TL
borçlandırılır.
C) Diğer Stoklar hesabı 8.000 TL alacaklandırılır.
D) Ticari Mallar hesabı 10.000 TL alacaklandırılır.
E) Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı hesabı 1.600 TL
alacaklandırılır.
46
14 000
14 000
14 000
35 000
35 000
35 000
35 000
14 000
14 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 09
DÖNEM AYIRICI HESAPLAR
Dönem içinde ödendiği halde gelecek dönemi ilgilendiren giderler (faiz, kira vb.) ile dönem içinde tahsil edildikleri halde gelecek
döneme ait gelirlerin muhasebeleştirilmesinde dönemsellik kavramı esastır. Daha açık ifade etmek gerekirse,
• Peşin ödenen giderler
• Peşin tahsil edilen gelirler doğrudan gelir ve gider hesaplarına aktarılmayıp, bilançoda aktif ve pasif hesaplarda takip edilir.
Buradaki anahtar kelime gelir ve giderlerin peşin olarak gerçekleştirilmesidir.
Bunun yanında dönem içinde gerçekleşen ancak ödeme ve tahsilatı sonraki dönemlerde yapılacak olan gelir ve giderlerin de
dönemsellik kavramı gereği aktif ve pasif hesaplarda izlenmesi esastır. Tüm bu açıklamalar ışığında gelir ve giderlerin dönemsellik
kavramı gereği muhasebeleştirilmesinde esas olan hesaplar aşağıdaki şekilde listelenmiştir.
Peşin Yapılan
Giderler
Gelirler
180. Gelecek
380. Gelecek
Aylara ait Giderler Aylara ait Gelirler
280. Gelecek
480. Gelecek
Aylara ait Giderler Aylara ait Gelirler
A.
1.
Tahakkuku Gerçekleşen
Giderler
Gelirler
381. Gider
181. Gelir
Tahakkukları
Tahakkukları
481. Gider
281. Gelir
Tahakkukları
Tahakkukları
Giderler
Peşin Olarak Gerçekleştirilen

180. Gelecek aylara ait Giderler

280. Gelecek yıllara ait giderler
B.
1.
ZTE işletmesi 01.03.2016 tarihinde aylık kirası 500
TL’den 12 aylık bir depo kiralamış olup, kira bedelini
sözleşme anında peşin olarak ödemiştir.
280
180
01.03
Gel aylara Ait
Giderler
(9 ay)
Gel. Yıllara
ait Giderler
31.12
500x12
6000TL
(2 ay)
01.03
770 Genel
Yönetim Gideri (1 ay)
________________
/ ________________
770 Gen. Yönetim Gideri
180 Gel. Aylara Ait Giderler
280 Gel. Yıllara Ait Giderler
500
4500
1000
100 Kasa Hs.
6000
T işletmesi 01.05.2016 tarihinde varlıkları arasında yer
alan mağazasını aylık kira bedeli 1200 TL’den 10 aylık
peşin olarak kiraya vermiştir.
f
u
a
t
h
o
c
a
.
n
e
t
380
Gel aylara Ait
Gelirler
01.05
31.12
(7 ay)
1200x10
12000 TL
01.03
________________
/ ________________
100 Kasa Hs.
12 000
649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar
380 Gel. Ayl. Ait Gelirler(7 ay)
480 Gel. Yıll. Ait Gelirler(2 ay)
01.03
______HAZİRAN____
/ _______________
01.05
31.12
01.03
01.03
__DÖNEM SONU_____
/ _____________
180 Gel. Ayl. Ait Giderler (2 ay)
280 Gel. Yıll. Ait Giderler(2 ay)
1200
_______________fuathoca.net______________
31.12
__DÖNEM SONU_____
1200
649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar
500
_______________fuathoca.net______________
01.03
/ _______________
380 Gel. Ayl. Ait Gelirler (1 ay)
500
180 Gelecek Ayl. Ait Giderler
1200
8400
2400
31.12
01.03
770 Genel Yönetim Gid.
(2 ay)
649 Diğer Olağan
Gelir ve Karlar (1 ay)
01.05
31.12
______NİSAN______
480
Gel. Yıllara
ait Gelirler
_______________fuathoca.net______________
_______________fuathoca.net______________
01.03
Gelirler
Peşin Olarak Gerçekleştirilen

380. Gelecek aylara ait Gelirler

480. Gelecek yıllara ait Gelirler
/ _____________
480 Gel. Yıll. Ait Gelirler (2 ay)
1000
380 Gel. Ayl. Ait Gelirler(2 ay)
2400
2400
2400
_______________fuathoca.net______________
_______________fuathoca.net______________
47
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 09
Peşin Yapılan
Giderler
Gelirler
180. Gelecek
380. Gelecek
Aylara ait Giderler Aylara ait Gelirler
280. Gelecek
480. Gelecek
Aylara ait Giderler Aylara ait Gelirler
2.
Tahakkuku Gerçekleşen
Giderler
Gelirler
381. Gider
181. Gelir
Tahakkukları
Tahakkukları
481. Gider
281. Gelir
Tahakkukları
Tahakkukları
Kesinleşen ancak tahsilatı yapılmayan

181. Gelir Tahakkukları

281. Gelir Tahakkukları
2.
E işletmesi 01.09.2016 tarihinde Z bankasında 50.000
TL’lik 6 ay vadeli %12 faiz oranlı mevduat hesabı
açtırmıştır. Bu bilgilere göre işletmenin dönem sonunda
yapması gereken muhasebe kaydını düzenleyiniz?
Kesinleşen ancak ödemesi yapılmayan

381. Gider Tahakkukları

481. Gider Tahakkukları
E işletmesi 01.08.2016 tarihinde Z bankasında 60.000
TL’lik 7 ay vadeli %12 faiz oranlı kredi çekmiştir. Bu
bilgilere göre işletmenin dönem sonunda yapması
gereken muhasebe kaydını düzenleyiniz?
31.12
31.12
01.09
01.09
01.03
1234
56
12345
________________ / ________________
181 Gelir Tahakkukları
4 aylık
642 Faiz Gelirleri
4 aylık
_______________fuathoca.net______________
Yukarıdaki bilgilere göre vade sonunda
gereken kaydı düzenleyiniz…
yapılması
31.12
01.09
01.03
1234
01.03
f
u
a
t
h
o
c
a
.
n
e
t
67
________________ / ________________
780 Finansman Gider
5 aylık
381 Gider Tahakkukları
5 aylık
_______________fuathoca.net______________
Yukarıdaki bilgilere göre vade sonunda
gereken kaydı düzenleyiniz…
31.12
01.09
56
01.03
12345
________________ / ________________
………………………………
XX
yapılması
67
________________ / ________________
780 Finansman Gider
2 aylık
381 Gider Tahakkukları
5 aylıkk
642 Faiz Gelirleri
2 aylık
181 Gelir Tahakkukları
4 aylık
_______________fuathoca.net______________
…………………………………………..
_______________fuathoca.net______________
48
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 09
9. BÖLÜM SORULARI
1.
31.12.2016 tarihinde Gelecek Yıllara Ait Giderler hesabının
borç kalanı 210.000 ₺’dir. Bu tutarın 140.000 ₺’lik kısmının
2017 yılına, 70.000 ₺’lik kısmının da 2018 yılına ait olduğu
belirlenmiştir. Buna göre, 31.12.2016 tarihinde yapılacak
doğru kayıt aşağıdakilerden hangisidir?
A)
381 Gider Tahakkukları
70 000
770 Genel Yönetim Giderleri
140 000
280 Gel. Yıllara ait Giderler
B)
180 Gelecek Aylara ait Giderler
280 Gel. Yıllara ait Giderler
C)
770 Genel Yönetim Giderleri
180 Gelecek Aylara ait Giderler
280 Gel. Yıllara ait Giderler
D)
280 Gelecek Yıllara ait Giderler
100 Kasa Hesabı
E)
180 Gelecek Aylara ait Giderler
280 Gelecek Yıllara ait Giderler
A İşletmesi, mülkiyetindeki iş makinesini 01.10.2016
tarihinde
6
aylığına
kiraya
vermiştir.
Kiralama
sözleşmesine göre kira bedeli sözleşmenin sonunda peşin
olarak tahsil edilecektir. İş makinesinin aylık kira bedeli
2.000 TL + %18 KDV’dir. Kiracı B İşletmesinin KDV
muafiyet belgesine sahip olduğu bilindiğine göre,
31.12.2016 tarihi itibarıyla yapılması gereken kayıt ile
ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabı borçlu 7.080 TL;
Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı alacaklı 7.080 TL
B) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı borçlu 7.080 TL;
Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabı alacaklı 7.080 TL
C) Gelir Tahakkukları hesabı borçlu 7.080 TL; Diğer
Olağan Gelir ve Kârlar hesabı alacaklı 7.080 TL
D) Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabı borçlu 6.000 TL;
Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı alacaklı 6.000 TL
E) Gelir Tahakkukları hesabı borçlu 6.000 TL; Diğer
Olağan Gelir ve Kârlar hesabı alacaklı 6.000 TL
4.
Bir işletme, Şubat 2015 ayı elektrik tüketim bedelini sayaca
bakarak tahmini 500 TL olarak hesaplamıştır. Buna göre,
yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisinin
kullanımı doğrudur?
A) Karşılık Giderleri hesabı borçlandırılır.
B) Diğer Borç ve Gider Karşılıkları hesabı alacaklandırılır.
C) Maliyet Gider Karşılığı hesabı alacaklandırılır.
D) Gider Tahakkukları hesabı borçlandırılır.
E) Genel Üretim Giderleri hesabı alacaklandırılır.
5.
Tahsili ya da üçüncü kişilerin hesabına kesin borç
kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin,
içinde bulunulan döneme ait olan kısımlarının izlendiği
hesap hangisidir?
A) Gelecek Yıllara Ait Gelirler
B) Faiz Gelirleri
C) Gider Tahakkukları
D) Gelir Tahakkukları
E) Gelecek Aylara Ait Gelirler
210 000
140 000
140 000
70 000
140 000
210 000
140 000
140 000
140 000
70 000
181 Gelir Tahakkukları
2.
3.
210 000
Gelecek Aylara Ait Giderler hesabında kayıtlı olan kırtasiye
malzemesinin 5.000 TL’lik kısmının içinde bulunulan
dönemde kullanıldığı belirlenmiştir. Bu işlem ile ilgili
doğru kayıt aşağıdakilerden hangisidir?
A)
180 Gelecek Ayl. Ait Giderler
5 000
770 Gen. Yönetim Gideri
B)
180 Gelecek Ayl. Ait Giderler
5 000
5 000
280 Gelecek Yıll. Ait Gider
C)
770 Genel Yönetim Gideri
100 Kasa Hesabı
D)
280 Gelecek Yıllara ait Giderler
180 Gelecek Ayl. Ait Gider
E)
770 Genel Yönetim Gideri
180 Gelecek Ayl. ait Gider
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
49
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 09
6.
Dönem sonu itibarıyla tahakkuk etmiş fakat henüz
ödenmemiş telefon giderinin kayda alınmasında
borçlandırılması gereken hesap aşağıdakilerden
hangisi olabilir?
A) Genel Yönetim Giderleri
B) Gelecek Aylara Ait Giderler
C) Gider Tahakkukları
D) Gelecek Yıllara Ait Giderler
E) Bankalar Hesabı
7.
İşletmenin Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabına
kaydedilmiş olan 2.600 TL’lik kira gelirinin yılsonu
kontrolleri sırasında 800 TL’lik kısmının döneme ait olduğu
saptanmıştır. Buna göre, bu işlem için yapılacak kayıtla
ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı 800 TL
alacaklandırılır.
B) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı 800 TL
borçlandırılır.
C) Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabı 800 TL
alacaklandırılır.
D) Diğer Olağan Gelir ve Kârlar hesabı 2.600 TL
alacaklandırılır.
E) Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabı 2.600 TL
alacaklandırılır.
10. Gelir
ve
giderlerin
tahakkuk
esasına
göre
muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve karların aynı
döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması bu
kavram gereğidir. Aşağıdaki kavramlardan hangisi,
paragrafta belirtilen durum için kullanılır?
A) Özün Önceliği
B) Maliyet Esası
C) Dönemsellik
D) İhtiyatlılık
E) Sosyal Sorumluluk
11. Bir apart otel işletmesi olan C İşletmesi’nin dönem sonu
itibariyle Yurtiçi Satışlar hesabındaki 15.000 TL’lik tutarın,
gelecek yaza ait peşin tahsil edilmiş erken rezervasyon
bedelleri olduğu tespit edilmiştir. Dönemsellik kavramı
gereği yapılması gereken kayıt aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
600 Yurtiçi Satışlar
15 000
649 Diğer Olağan
Gelir ve Karlar
B)
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler
600 Yurtiçi Satışlar
C)
600 Yurtiçi Satışlar
8.
15 000
15 000
15 000
659 Diğer Olağan
Gider ve Zarar
Gelecek dönemlerde yarar sağlamak üzere yapılan ve
gelir tablosu kapsamına girmeyen peşin ödenmiş
giderlere ne ad verilir?
A) Olağan giderler
B) Olağandışı giderler
C) Sermaye giderleri
D) Aktifleştirilmiş giderler
E) Hasılat giderleri
D)
600 Yurtiçi Satışlar
380 Gelecek Ayl. Ait Gelir
E)
649 Diğer Olağan Gelir ve Kar
600 Yurtiçi Satışlar
9.
15 000
İşletme 1 Mart tarihinde yıllık kirası 180.000 TL olan
binasını 3 yıllığına kiraya vermiş ve 3 yıllık kira bedelini
tahsil etmiştir. Bu işlemle ilgili hesapların dönem sonu
bilançosundaki görünümü aşağıdakilerden hangisidir?
180 Gel. Aylara ait Giderler 180 000 TL borç kalanı
280 Gel. Yıllara ait Giderler 210 000 TL borç kalanı
B) 380 Gel. Aylara ait Gelirler 150 000 TL alacak kalanı
480 Gel. Yıllara ait Gelirler 390 000 TL alacak kalanı
C) 180 Gel. Aylara ait Giderler 150 000 TL borç kalanı
280 Gel. Yıllara ait Giderler 390 000 TL alacak kalanı
D) 380 Gel. Aylara ait Gelirler 330 000 TL alacak kalanı
480 Gel. Yıllara ait Gelirler 210 000 TL alacak kalanı
E) 380 Gel. Aylara ait Gelirler 180 000 TL alacak kalanı
480 Gel. Yıllara ait Gelirler 210 000 TL alacak kalanı
A)
50
15 000
15 000
15 000
15 000
15 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 10
MADDİ DURAN VARLIKLAR
MADDİ DURAN VARLIKLAR
İşletmenin uzun vadeli yatırımlarını oluşturan sabit
varlıklarının izlendiği gruptur. Bir yıldan fazla kullanım
süresi olan, kullanım sonucu fiziksel ya da teknolojik
olarak eskime ve yıpranmaya tabi olan varlıklardan
oluşur.

250. Arazi ve Arsalar

251. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri

252. Binalar

253. Tesis, Makine ve Cihazlar

254. Taşıtlar

255. Demirbaşlar

256. Diğer Maddi Duran Varlıklar

257. Birikmiş Amortismanlar (-)

258. Yapılmakta Olan Yatırımlar

259. Verilen Avanslar
AMORTİSMAN KOŞULLARI
Bir maddi duran varlığın doğrudan alım yoluyla gider
yazılması benimsenmemiş, kullanım sonucu yıpranma tutarı
veya oranına göre gidere dönüştürülmesi kabul edilmiştir. Bu
sebeple maddi duran varlıklar ekonomik ömrü boyunca
kademeli olarak amortisman yoluyla giderleştirilir. Ancak
burada amortismana tabi olma koşullarını gerçekleştirmiş
olması gerekir. Bu koşullar aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:
1. Bir yıldan fazla kullanıma sahip olması
2. Kullanım sonucu aşınma ve yıpranmaya uğraması
3. İşletmenin mülkiyetine ait bir varlık olması
4. Bedelinin 2017 yılı için 900 TL üzerinde olması
Yukarıdaki hesapları baz aldığımızda işletmenin Arsa ve
Araziler hesabının bu koşullardan yıpranma ve aşınma
koşulunu sağlamadığı görülmektedir. Bu durumda Arsa ve
araziler için amortisman ayrılmaz.
AMORTİSMAN HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
1. Normal Amortisman
(Eşit Tutarlı Amortisman): Söz
konusu varlığın ekonomik ömrü
boyunca eşit taksitlerle aynı oran ve
tutarda ayrılan amortisman türüdür.
Bu yöntemde amortisman oranı
hesaplanırken
ilgili
varlığın
ekonomik ömrü baz alınır.
Amort. Oranı = 1 / Hizmet Süresi
Örn, 20 000 TL maliyet bedeli olan 5
yıl ekonomik ömre sahip demirbaş
için normal amortisman oranına
göre amortisman hesaplayalım.
Amortisman Oranı = 1/5
= %20
1. yıl
2. yıl
3. yıl
4. yıl
5. yıl
20 000x0,20 = 4000 TL
20 000x0,20 = 4000 TL
20 000x0,20 = 4000 TL
20 000x0,20 = 4000 TL
20 000x0,20 = 4000 TL
2. Kıst Amortisman: İşletmeye ait binek
otomobillerin aktife girdiği tarihten
itibaren dönem sonuna kadar geçen
sürede kaç ay kullanılmışsa o nispette
ayrılan amortisman türüdür. İlk yıl ile son
yıl arasındaki yıllarda eşit tutarlarla
amortisman ayrılmaya devam eder. Son
yıla gelindiğinde ise ilk yıl ayrılmayan
tutar son yıla eklenmek suretiyle yok
edilir.
Örn, işletme 60 000 TL maliyet bedeli 5
yıl ekonomik ömrü olan binek otomobili
01.09.2016 tarihin satın almıştır. Bu
bilgilere göre söz konusu binek oto için
yıllar itibariyle ayrılacak amortismanı
hesaplayınız.
Amortisman Oranı= 1/5 = %20
İlk yıl için kullanım süresi
İlk yıl için normal amort.
İlk yıl için amort. tutarı
İlk yıl kullanım süresine
göre Hes. Amort. (4ay)
= 4 ay
= %20
= 12 000 TL
= 4 000 TL
Bu durumda;
Birinci yıl
4 aylık
= 4 000 TL
İkinci yıl
60 000 x 0,20 = 12 000 TL
Üçüncü yıl 60 000 x 0,20 = 12 000 TL
Dördün. yıl 60 000 x 0,20 = 12 000 TL
Beşinci yıl 60 000 x 0,20 = 20 000 TL
İlk yıl ayrılmayan 8.000 TL son yıla
eklenir.
4. Fevkalade Amortisman: Yangın, deprem, su
basması yada teknolojik özelliği dolayısıyla bir sonraki
versiyonun geliştirilmesi nedeniyle değeri tamamen
tükenmiş olan varlıklar için ayrılan amortismandır. Bu gibi
durumlarda ilgili varlığın kalan tutarı tamamen yok edilir.
3. Azalan
Kalanlar
Üzerinden
Amortisman:
Varlıkların
ekonomik
ömrüne
göre
hesaplanan
normal
amortisman oranının iki katı baz alınarak
hesaplanır. Ancak %50 oranını geçemez.
Bu yöntemde her yıl ayrılan amortisman
tutarı ilgili varlığın maliyet bedelinden
düşülür. Bu sebeple bir sonraki yol daha
düşük maliyetler üzerinden amortisman
hesaplaması yapılır. Bu uygulama son
yıla kadar devam eder. Ancak son yıl için
bir hesaplama yapılmaksızın doğrudan
son yılda kalan tutar amortisman olarak
ayrılır.
Örn, 100 000 TL maliyet bedeli olan 5 yıl
ekonomik ömre sahip taşıtlar için azalan
amortisman
kalanlar
üzerinden
hesaplayalım.
Amortisman Oranı= 1/5
= %20
Azal. Kalan. Oranı= %20 x 2 = %40
Birinci yıl
100 000x0,40 = 40 000 TL
İkinci yıl
60 000x0,40 = 24 000 TL
Üçüncü yıl
36 000x0,40 = 14 400 TL
Dördüncü yıl 21 600x0,40 = 8 640 TL
Beşinci yıl
12 960------- = 12 960 TL
Son yıl için amortisman hesaplaması
yapılmaz.
5. Madenlerde Amortisman: İşletme sebebiyle içindeki
cevherin azalmasından dolayı maddi değerini kaybeden
madenlerin ve taş ocaklarının imtiyaz veya maliyet bedelleri,
ilgililerin, müracaatları üzerine bunların büyüklük ve mahiyetleri
göz önünde tutulmak ve her maden veya taş ocağı için ayrı ayrı
olmak üzere belli edilecek nispetler üzerinden yok edilir.
51
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 10
AMORTİSMAN KAYIT YÖNTEMLERİ
Direkt Yöntem
Hangi varlık için yıpranma gerçekleşmiş ise o varlığın
bizzat
kendi
maliyetinden
düşülmek
suretiyle
amortisman kaydı yapılır.
Örn, demirbaşlar için amortisman hesaplanması
durumunda şayet direkt kayıt yöntemi benimsenmiş ise
aşağıdaki şekilde kayda alınır.
Endirekt Yöntem
Her yıl hesaplanan yıpranma tutarının varlığın doğrudan
maliyetinden düşülmesi yerine düzenleyici bir hesap olan
“Birikmiş amortismanlar” hesabında izlenmesi yoluyla yapılan
amortisman kaydıdır. Bu yöntem direkt yönteme göre
raporlama açısından daha sağlıklı sonuçlar vermektedir.
Hem ilgili varlığın maliyet bedelini koruması hem de ne kadar
tutarda yıprandığını açıkça göstermesi açısından raporlama
açısından kolaylıklar tanıyan bir yöntemdir.
Örn, demirbaşlar için amortisman hesaplanması durumunda
şayet endirekt kayıt yöntemi benimsenmiş ise aşağıdaki
şekilde kayda alınır.
770 Genel Yönetim Gideri
XXX
255 Demirbaşlar
770 Genel Yönetim Gideri
XXX
257 Birikmiş Amortisman
XXX
XXX
MADDİ DURAN VARLIKLAR SATIŞ VE YENİLEME İŞLEMLERİ
Maddi duran varlıklar ekonomik ömrünün sonuna kadar kullanım amacıyla satın alınan varlıklardır. Ancak bu çoğu zaman
gerçekçi olmaz. İşletme faaliyetlerinin verimli olarak yürütülmesi için zaman zaman işletmeler ellerinde bulanan varlıklar yenileme
yoluna giderler. Bu durumda işletmenin maddi duran varlıklarının satışında elde edilen kar ise 549 Özel Fonlar hesabında izlenir.
Ancak işletme elinde bulundurduğu maddi duran varlığı yenilemek amacıyla değil de doğrudan satarsa bu durumda satış
nedeniyle ortaya çıkan kar 679. Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabında izlenir.
Yenileme amacıyla satılması
durumunda;
Yenileme işleminin gerçekleşmesi
durumunda;
Yenileme işlemi 3 yıl içinde
gerçekleşmez ise;
(a) Z işletmesi aktifinde bulunan
maliyet bedeli 60 000 TL itfa payı
36 000 TL olan demirbaşını 30
000 TL’ye yenilemek amacıyla
peşin olarak satmıştır.
(b) Yenileme işletme gerçekleştiğinde yani
yeni bir demirbaş alındığında 549 Özel
fonlar aşağıdaki şekilde işleme tabi
tutulur.
o Daha önce yenilemek amacıyla satılan ve
6000 TL kazanç sağlanıp yenileme fonuna
alınan demirbaşın yerine 80.000 TL
maliyetli 8 yıl ekonomik ömrü olan yeni bir
demirbaş alınmış ve bedeli peşin olarak
ödenmiştir. (KDV ihmal edilecektir)
(c) Söz
konusu
yenileme
işleminin
3
yıl
içinde
yapılması zorunludur. Aksi
takdirde aşağıdaki gibi yeni
bir kayıt düzenlenir.
100 Kasa Hesabı
257 Birik. Amortisman
255 Demirbaşlar
549 Özel Fonlar
30 000
36 000
60 000
6 000
255 Demirbaşlar
80 000
100 Kasa Hs.
80 000
o Görüldüğü gibi Özel fonlar yenilenen
varlığın alış kaydında mahsup edilmez.
Peki geçmişte yenileme fonu olarak ayrılan
özel fonlar nasıl yok edilir? Sorunun cevabı
ise yeni alınan demirbaşın ilk yıldan
başlayan
amortisman
kaydıyla
yok
edilmeye başlanır. Daha doğrusu Özel
Fonlar yok edilmeden ilgili yeni demirbaş
için amortisman yoluyla gider yazılamaz.
Bu durumda ilk yıl hesaplanacak
amortismanı ve özel fonların mahsubunu
gerçekleştirelim.
Yeni Demirbaşın Tutarı
= 80 000 TL
Yeni Demirbaşın Eko. Ömrü = 8 Yıl
Yeni Demirbaşın Amort. Tut. = 10 000 TL
549 Özel Fonlar
770 Gen. Yönetim Gid.
257 Birikmiş Amort.
52
6 000
4 000
10 000
549 Özel Fonlar
671 Önc. Dön.
Gelir Kar.
6 000
6 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 10
MADDİ DURAN VARLIKLARDA BAKIM ONARIM GİDERLERİ
Normal (Rutin)
Bakım Onarım Giderleri
Değer Arttırıcı
Bakım Onarım Giderleri
Kiralanan İşyerlerine yapılan
Bakım Onarım Giderleri
Değer arttırıcı niteliği olmayan normal
(rutin) bakım onarım masrafları bir gider
hesabı aracılığıyla muhasebeleştirilir.
Değer arttırıcı niteliği olan bakım
onarım giderleri doğrudan bir gider
hesabına kaydedilmez. Bunun yerine
ilgili
varlığın
maliyetine
eklenip,
kullanım süresi baz alınarak her yıl
amortisman yoluyla gider hesabına
aktarılır.
Kiralanan işyerlerine yapılan yatırımlar
kullanım süresi 1 yılı aştığı takdirde
doğrudan
gider
olarak
muhasebeleştirilemez. İlgili varlığın
mülkiyeti işletmeye ait olmadığı içinde
Maddi duran varlıklarda izlenmesi
mümkün değildir. Bu yüzden Maddi
Olmayan Duran varlıklarda 264. Özel
maliyetler hesabında takip edilir. Bu
yatırımlar kiralama süresi boyunda
amortisman yoluyla gider hesabına
aktarılır.
770 Genel Yönetim Gid
191 İndirilecek KDV
100 Kasa Hs.
XXX
XXX
XXX
255 Demirbaşlar
191. İndirilecek KDV
XXX
XXX
100 Kasa Hs.
XXX
264 Özel Maliyetler
191. İndirilecek KDV
XXX
XXX
100 Kasa Hs.
IX. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
X. ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
İşletmenin aktifi içinde yer alıp, fiziksel varlığı olmayan,
işletmeye ticari bir fayda sağlayan haklar, imtiyazlar,
üstünlüklerden oluşur.
Bu
grupta
yer
alan
hesapları
aşağıdaki
sınıflandırabiliriz:

260. Haklar

261. Şerefiye

262. Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri

263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri

264. Özel Maliyetler

267. Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar

268. Birikmiş Amortismanlar (-)

269. Verilen Avanslar
XXX
Belirli bir rezervin (petrol, kömür vb.) kullanılması için yapılan ve
o rezervin tükenmesine paralel olarak değer yitirecek olan
arama, hazırlık ve geliştirme işleri için yapılmış giderler, özel
tükenmeye tabi varlıkları oluştur.
şekilde
Bir petrol kuyusunun açılması, bir bölgedeki madeni çıkartmak
üzere toprak örtüsünün kaldırılması yada ormanda belli bir
alandaki kesilebilir ağaçların alınması amacına yönelik
hazırlıklar için yapılan harcamaların yararı; oradan alınacak
petrol, maden ve tomruk miktarı ile sınırlı olduğundan, söz
konusu harcamalar “özel tükenme” ye tabidir.
Bu
grupta
yer
sınıflandırabiliriz:





Önemli Detaylar:
Bu grup içinde yer alan 263 Arge Gideri hesabı aynı zamanda
gelir tablosunda ve maliyet hesapları arasında da yer
almaktadır.
alan
hesapları
aşağıdaki
şekilde
271. Arama Giderleri
272. Hazırlık ve Geliştirme Giderleri
277. Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
278. Birikmiş Tükenme Payları (-)
279. Verilen Avanslar
Kiralanan işyerlerinin değerini arttıran eklentiler 264 Özel
Maliyetler hesabında izlenmektedir. Burada dikkat edilmesi
gereken Özel Maliyetler ile Özel Fonların karıştırılmaması
gerektiğidir.
DURAN VARLIKLARDA ÖZEL DURUMLAR
Elden Çıkarılacak Olan Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar
Ekonomik ömrünü tamamlamış olan maddi duran varlıkların
elden çıkarılmasına karar verilmesi durumunda bu varlıklar 293.
Nolu hesaba aktarılırlar. Bununla beraber o ana kadar ayrılmış
olan amortisman unsurları da 299. Nolu hesaba aktarılır.
294. Elden Çıkarılacak Stoklar ve MDV
XXX
257. Birikmiş Amortismanlar
XXX
255 Demirbaşlar
XXX
299 Birikmiş Amortismanlar
XXX
53
Gelecek Yıllar İhtiyacı Stokları
İşletmelerin emniyet stoğu amacıyla gelecek hesap
dönemlerinde kullanılmak üzere ticari mal alımı
gerçekleştirmeleri durumunda 153 nolu hesabın yerine
293 nolu hesabın kullanımı doğru olacaktır.
293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stokları
100 Kasa Hs.
XXX
XXX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 10
01.03
ZTE işletmesi faydalı ömrü 5
yıl olan alış bedeli 100.000
TL’lik makine için 4000 TL
değerinde nakliye ve 6000 TL
değerinde sigorta giderine
katlanmıştır.
Normal Amortisman yöntemine
göre yıl sonu amortisman
tutarlarını bulunuz.
110 000X0,20
: 22.000TL
110 000X0,20
: 22.000TL
110 000X0,20
: 22.000TL
110 000X0,20
: 22.000TL
110 000X0,20
: 22.000TL
3 yılın içinde makinenin NET
DEFTER değeri:
110 000 – 44 000: 66 000 TL
(3. yıl diyorsa 2 duvar atlamışızdır.)
01.06
ETZ işletmesi faydalı ömrü 5 yıl
olan alış bedeli 56.000 TL’lik
Demirbaş için 4000 TL değerinde
kurulum masrafı ödemiştir.
Azalan kalanlar üzerinden
amortisman yöntemine göre yıl
sonu amortisman tutarlarını
bulunuz.
60 000X0,40
: 24.000TL
(60.000-24.000)
36 000X0,20
: 14.400TL
(36.000-14.400)
21 600X0,40
: 8.640TL
(21.600-8.640)
12 960X0,40
: 5.184TL
80 000 x 0,20
= 16000
80 000 x 0,20
= 16000
(12.960-5184)
7.776
: Hes. yapılmaz
01.10
T işletmesi 01.10 tarihinde
80.000 TL değerinde 5 yıl
ekonomik ömre sahip olan bir
binek otomobil satın almıştır.
Yıl sonu itibariyle hesaplanan
amortisman tutarlarını belirleyiniz.
80 000 x 0,20
=16000 yıllık
=4000 3 aylık
80 000 x 0,20
= 16000
Kıst Amortisman Yönt.
1. yıl sadece 3 ay kullanım
gerçekleşmiş olup, 3 aylık tutar
ayrılacaktır. İlk 9 ay için
hesaplama yapılmaz. Ancak
hesaplanmayan 9 ay bedeli son
yıla ilave edilir.
54
80 000 x 0,20
= 16000+12000
ilk yıl ayrılmayan
tutar son yıla
eklenir
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 10
10. BÖLÜM SORULARI
1.
2.
3.
İşletme, üretim faaliyetlerinde kullanmak amacıyla
01.11.2015 tarihinde 95.000 TL’ye satın aldığı makineyi,
5.000 TL’ye monte ettirmiştir. Makinenin faydalı ömrü 4
yıl, amortisman yöntemi azalan bakiyelerdir. Buna göre,
işletmenin bu makineyi üçüncü yıl içinde 30.000
TL’ye peşin satması durumunda yapılacak kayıtta
aşağıdaki
hesaplardan
hangisinin
kullanımı
doğrudur? (KDV ihmal edilmiştir.)
A) Birikmiş
Amortismanlar hesabı 87.500 TL
borçlandırılır.
B) Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar hesabı 5.000 TL
alacaklandırılır.
C) Tesis, Makine ve Cihazlar hesabı 95.000 TL
alacaklandırılır.
D) Birikmiş
Amortismanlar hesabı 75.000 TL
alacaklandırılır.
E) Özel Fonlar hesabı 5.000 TL borçlandırılır.
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar hesap
grupları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Her iki gruptaki varlıklar, edinme tarihini izleyen ilk
hesap dönemi sonunda amortismana tabi
tutulmaktadır.
B) Her iki gruptaki varlıkların ekonomik değerini sürekli
olarak artırabilecek ek harcamalar söz konusu
olabilmektedir.
C) Her iki gruptaki varlıklar, ilk muhasebeleştirmede
maliyet değeri ile kaydedilmektedir.
D) Her iki gruptaki varlıklar, azalan bakiyeler
yöntemine göre amortismana tabi tutulmaktadır.
E) Her iki gruptaki varlıklar, işletme faaliyetlerinde 1
yıldan daha uzun süre fayda sağlaması beklenen
varlıklardır.
İşletme tarafından düzenlenen 31.12.2015 tarihli genel
geçici mizanda Verilen Sipariş Avansları hesabının
81.000 TL borç kalanı verdiği belirlenmiştir. Yapılan
incelemede demirbaş alımı için yapılan 18.000 TL’lik ön
ödemenin Verilen Sipariş Avansları hesabının borcuna
81.000 TL kaydedildiği tespit edilmiştir. Buna göre,
yapılması gereken kayıtla ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) Verilen Avanslar hesabı 18.000 TL borçlandırılır.
B) Verilen Sipariş Avansları hesabı 63.000 TL
alacaklandırılır.
C) Verilen Sipariş Avansları hesabı 63.000 TL
borçlandırılır.
D) Demirbaşlar hesabı 18.000 TL borçlandırılır.
E) Verilen Avanslar hesabı 18.000 TL alacaklandırılır.
55
4.
Azalan kalanlar (bakiyeler) yöntemine göre amortisman
ayıran işletme, 1 Ekim 2014 tarihinde 40.000 TL’ye bir
binek otomobil satın almıştır. Otomobilin yararlı ömrü 20
yıldır. Buna göre, işletmenin 31 Aralık 2015 tarihli
bilançosunda bu otomobil ile ilgili birikmiş
amortisman tutarı kaç TL’dir?
A) 500
B) 1.000
C) 3.900
D) 4.450
E) 4.900
5.
İşletme pazarlama departmanının kullanımında olan
taşıt için 500 TL periyodik bakım harcaması yapmıştır.
Yukarıdaki işlemde yapılan harcama, aşağıdaki
hesaplardan hangisinde muhasebeleştirilir?
A) 254 Taşıtlar
B) 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar
C) 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar
D) 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri
E) 770 Genel Yönetim Giderleri
6.
İşletmede 20.000 TL maliyetli, yararlı ömrü 5 yıl olan
makineye ilk 2 yıl azalan kalanlar (bakiyeler) yöntemine
göre amortisman ayrılmış olup kalan 3 yılda normal
amortisman yöntemine göre amortisman ayrılması
kararlaştırılmıştır. Buna göre, 3. yılın sonunda
makinenin net aktif değeri bilançoda kaç TL olarak
yer alacaktır?
A) 4.800
B) 7.200
C) 10.000
D) 13.600
E) 20.000
7.
İşletmenin elinde bulunan 6.000 TL maliyet bedelli
makinenin ekonomik ömrü 5 yıl olup makineye Azalan
Kalanlar (Bakiyeler) Yöntemi’ne göre amortisman
ayrılacaktır. Buna göre, 2. yılın sonunda bilançoda
makinenin birikmiş amortisman tutarı kaç TL olur?
A) 1.440
B) 2.160
C) 2.400
D) 3.600
E) 3.840
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 10
8.
Maliyet bedeli 10.000 TL, birikmiş amortismanı ise 3.000
TL olan bir makine yenileme amacı ile 8.000 TL’ye peşin
satılmıştır. Buna göre, bu işlem için yapılacak kayıtla
ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabı 2.000 TL
borçlandırılır.
B) Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar hesabı 2.000 TL
alacaklandırılır.
C) Birikmiş
Amortismanlar
hesabı
3.000
TL
alacaklandırılır.
D) Özel Fonlar hesabı 7.000 TL alacaklandırılır.
E) Tesis, Makine ve Cihazlar hesabı 10.000 TL
alacaklandırılır.
10. Beş yıllığına kiralanan ve 10.000 TL özel maliyet
yapılan bina, kira süresinin üçüncü yılı içerisinde
boşaltılmıştır.
Binanın
boşaltılması
sırasında
yapılacak kayıtla ilgili aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Özel Maliyetler hesabı 4.000 TL alacaklandırılır.
B) Özel Maliyetler hesabı 10.000 TL borçlandırılır.
C) Birikmiş
Amortismanlar
hesabı
4.000
TL
borçlandırılır.
D) Birikmiş
Amortismanlar
hesabı
6.000
TL
alacaklandırılır.
E) Binalar hesabı 10.000 TL alacaklandırılır.
9.
Normal amortisman (eşit tutarlar) yöntemini kullanan
işletme 2011 yılında üretim bölümünde kullanmak için
90.000 TL’ye, ekonomik ömrü 10 yıl olan bir makine
satın almıştır. Bu makine, yerine yenisinin alınması
amacı ile 2015 yılında 58.000 TL’ye satılmıştır. Aynı yıl
bu makinenin yerine 110.000 TL’ye yeni bir makine
alınmış ve montajı için 5.000 TL harcanmıştır. Yeni
alınan makinenin de ekonomik ömrü 10 yıldır. Buna
göre, 7/A seçeneğini kullanan ve endirekt yönteme
göre amortisman kayıtlarını yapan işletmenin 2015
yılı sonunda yapması gereken kayıt aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
730 Genel Üretim Gideri
9 000
11. İşletme faaliyetlerinde kullanmak amacıyla 5 yıllığına
kiraladığı binaya asansör sistemi yaptırmıştır. Buna
göre, asansör sistemi için ayrılacak olan
amortisman tutarının kaydıyla ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı alacaklandırılır.
B) 268 Birikmiş Amortismanlar hesabı alacaklandırılır.
C) 631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri hesabı
borçlandırılır.
D) 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar hesabı
borçlandırılır.
E) 770 Genel Yönetim Giderleri hesabı alacaklandırılır.
257 Birikmiş Amortisman
B)
730 Genel Üretim Gideri
9 000
11 500
257 Birikmiş Amortisman
549 Özel Fonlar
C)
730 Genel Üretim Gideri
549 Özel Fonlar
D)
549 Özel Fonlar
257 Birikmiş Amortisman
E)
730 Genel Üretim Gideri
549 Özel Fonlar
257 Birikmiş Amortisman
7 500
4 000
12. A İşletmesi, B İşletmesi’ni pazar payını ve rekabet
gücünü artırmak amacıyla 750.000 ₺’ye devralmıştır. B
İşletmesi’nin toplam varlıkları 710.000 ₺ ve toplam
borçları 160.000 ₺’dir. Buna göre, Şerefiye hesabı ile
ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Şerefiye hesabının borç tarafına 550.000 ₺
kaydedilir.
B) Şerefiye hesabının borç tarafına 40.000 ₺
kaydedilir.
C) Şerefiye hesabının borç tarafına 200.000 ₺
kaydedilir.
D) Şerefiye hesabının alacak tarafına 710.000 ₺ ve
borç tarafına 750.000 ₺ kaydedilir.
E) Şerefiye hesabının alacak tarafına 160.000 ₺
kaydedilir.
11 000
11 000
11 000
11 000
7 500
4 000
11 500
56
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 10
13. İşletme, pazarlama bölümü için satın aldığı binaya
asansör yaptırmıştır. Bu harcama için D Şirketi’ne peşin
olarak 60.000 TL + %18 KDV’lik ödeme yapmıştır. Bu
işleme ilişkin günlük defter kaydı aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
252 Binalar
60 000
191 İndirilecek KDV
10 800
100 Kasa Hs.
B)
760 Pasadağ Gid.
191 İndirilecek KDV
100 Kasa Hs.
C)
770 Genel Yönetim Gideri
191 İndirilecek KDV
100 Kasa Hs.
D)
264 Özel Maliyetler
191 İndirilecek KDV
100 Kasa Hs.
E)
253 Tesis Makine ve Cihazlar
191 İndirilecek KDV
100 Kasa Hs.
70 800
60 000
10 800
70 800
60 000
10 800
70 800
60 000
10 800
70 800
60 000
10 800
70 800
14. İşletmenin faaliyetlerinde kullanmak amacı ile
sipariş ettiği bilgisayarlara ilişkin olarak ödediği
avans,
aşağıdaki
hesaplardan
hangisinde
muhasebeleştirilir?
A) 269 Verilen Avanslar
B) 159 Verilen Sipariş Avansları
C) 126 Verilen Depozito ve Teminatlar
D) 279 Verilen Avanslar
E) 259 Verilen Avanslar
57
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 11
ÖZ KAYNAKLAR
50. Ödenmiş Sermaye
500. Sermaye
501. Ödenmemiş Sermaye (-)
502. Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları
503. Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları (-)
52. Sermaye Yedekleri
520. Hisse Senedi İhraç Primleri
521. Hisse Senedi İptal Karları
522. MDV Yeniden Değerleme Artışları
523. İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
524. Maliyet Artışları Fonu
529. Diğer Sermaye Yedekleri
54. Kar Yedekleri
540. Yasal Yedekler
541. Statü Yedekleri
542. Olağanüstü Yedekler
548. Diğer Kar Yedekleri
549. Özel Fonlar
57. Geçmiş Yıllar Karları
570. Geçmiş Yıllar Karları
58. Geçmiş Yıllar Zararları
580. Geçmiş Yıllar Zararları (-)
59. Dönem Net Karı (Zararı)
590. Dönem Net Karı
591. Dönem Net Zararı (-)
NOT:
a)
Öz kaynaklar grubunda Ödenmiş Sermaye diye bir hesap yoktur. Ödenmiş sermaye, özkaynak
unsuru olmasına rağmen bir hesap değildir.
b)
Öz kaynaklarda Dönem Net Karı veya Zararı diye bir hesap yoktur. Kar mı? yoksa zarar mı? olduğu
tam olarak belli değilse bu hesap gelir tablosunda yer alır. Özkaynaklara aktarıldığında 590. Dönem
Net Karı yada 591. Dönem Net Zararı olarak aktarılır.
c)
Kar Yedekleri grubunda yer alan hesaplar kar üzerinden ayrılır.
 Yasal Yedekler
: TTK. Hükümlerine göre ayrılır
 Statü Yedeği
: Şirket ana sözleşmesinde yer alan hükme göre ayrılır.
 Olağanüstü Yedek
: Şirket genel kurul kararı ile ayrılmış olan yedektir.
 Özel Fonlar
: MDV yenileme satışından doğan kar sebebiyle ayrılan yedektir.
d)
İşletmenin dönem sonunda kar elde etmesi durumunda 590 Dönem Net Karı hesabı açılır. Ancak
bu uzun sürmez. Çünkü izleyen yılın hemen başında 590 nolu hesapta yer alan tutar artık geçmiş
yılın karını oluşturacaktır. Bu sebeple 01 Ocakta, dönem net karı hesabı 570. Geçmiş Yıl Karları
hesabına devredilerek kapatılır. Aynı işlem 591. Dönem Net Zararı için de geçerlidir.
e)
Yedeklerin sermayeye eklenerek, sermaye artışının gerçekleşmesi durumunda Özkaynak tutarında
her hangi bir değişim gerçekleşmeyecektir. Sadece grup içinde yer alan kalemler arasında bir
aktarım söz konusu olacaktır.
58
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 11
KURULUŞ VE SERMAYE ARTIŞI
Kuruluş ve sermaye artışı ile ilgili süreçte ortaklar tarafından
alınacak karar muhasebe sürecinin başlaması açısından yeterli
kabul edilir. Yani fiili olarak varlık girişi henüz başlamamış olsa
bile 500. Sermaye Hesabı oluşturulur. Ancak bu tutarın tamamı
öncelikle 501. Ödenmemiş Sermaye olarak kayda alınır.
Sonrasında ödendikçe ilgili varlık hesaplarına giriş yapılıp, 501
nolu hesabın mahsubu gerçekleştirilir.
SERMAYE AZALIŞI
İşletmeler çeşitli sebeplerle sermaye yapılarında
azalışa gitmeyi tercih edebilir. Bunların olası sebepleri
ve ortaya çıkan kayıtlarını aşağıdaki şekilde sıralamak
mümkündür:

a) Bu durumda yapılacak sermaye taahhüdüne ilişkin ilk
kayıt aşağıdaki şekildedir:
501 Ödenmemiş Sermaye
500 Sermaye Hesabı
XXX
500 Sermaye Hs.
İşletmenin
küçülmeye
gitmesi
sebebiyle
gerçekleşiyorsa ve azalan sermaye ortaklara
dağıtılacaksa;
331 Ortaklara Borçlar
XXX

b) Taahhüdün her hangi bir varlık ile yerine getirilmesi
durumunda ödenen tutar kadar kısım Ödenmemiş
Sermaye hesabından indirilir.
XXX
XXX
XXX
501 Öden. Sermaye Hs
500 Sermaye Hesabı
XXX
XXX
XXX
XXX
501 Öden. Sermaye Hs
XXX
d) Kuruluş yada sermaye artışı durumunda işletmenin ihraç
etmiş olduğu hisseler nominal bedelinin üstünde bir
bedelle (primli) satılırsa bu durumda aradaki fark “520
Hisse Senedi İhraç Primleri” hesabında izlenir.
102 Bankalar
501 Öden. Sermaye Hs
520 Hisse Snd. İhraç Primi
XXX
XXX
Not: Sermaye azalışlarında, artış işleminde olduğu gibi
bir taahhüt kaydı gerçekleştirilmez. Yani bu durumda
501. Ödenmemiş Sermaye hesabı kullanılmaz.
c) Kuruluş işleminde olmasa da sermaye artışlarında
işletmeler geçmiş yıllar karını veya işletmede hali hazırda
mevcut durumda bulunan yedek unsurları sermayeye
ekleyebilirler. Bu durumda taahhüdün yerine getirilmesi
varlık girişi şeklinde gerçekleşmeyip, geçmiş yıl karları
veya yedek ayrılmış fonlardan karşılanacaktır.
570 Geçmiş Yıl Karları
541 Statü Yedekleri
542 Olağanüstü Yedekler
vb……..
XXX
İşletme geçmiş yıllarda ortaya çıkan zararlarını
sermaye azalışı yoluyla telafi edecekse;
580 Geçmiş Yıl Zararı
100 Kasa
153 Ticari Mallar
255 Demirbaşlar
vb……..
XXX
XXX
XXX
XXX
Not: 501 Ödenmemiş Sermaye hesabı pasifte yer almasına
rağmen “Pasif düzenleyici” yani aktif karakterli bir hesaptır.
59
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 11
KAR DAĞITIMI
Kar dağıtım işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde “KAR”
hesaplarının kapanışı gerçekleştirilir. Bilindiği üzere kar ve gelir
hesapları alacaklı tarafta ortaya çıkan hesaplardır. Dağıtım
Söz konusu olduğunda bu hesaplarda yer alan tutarlar
borçlandırılarak dağıtım gerçekleştirilmelidir.
a) İşletmeler dönem sonu itibariyle kar yada zarar
durumlarının tespitini gerçekleştirirler. Dönem sonu
itibariyle ortaya çıkan kar 590. Dönem Net Karı
hesabında takip edilir. Çoğu zamanda dağıtılacak karın
bu hesap olduğu yönünde bir izlenim vardır. Ancak
durum çok daha farklıdır. Çünkü dönem sonunda ortaya
çıkan 590.Dönem Net Karı hesabı, kısa bir süre içinde
yani 01 Ocak tarihi itibariyle 570. Geçmiş Yıllar Karı’na
aktarılır. Bu durumda izleyen süreçte dağıtımı yapılacak
hesap 570.Dönem Net Karı hesabı olacaktır.
b) Dönem sonu itibariyle karın
durumunda yapılacak kayıt:
692 D. Net Karı veya Zararı
ilk
ortaya
çıkması
XXX
590 D. Net Karı Hs.
XXX
c) Dönem başı itibariyle karın geçmiş döneme aktarılması:
590 D. Net Karı Hs.
XXX
570 Geçmiş Yıl Karları
XXX
d) Kar dağıtımının gerçekleşmesi durumunda:
570 Geçmiş Yıl Karları
540 Yasal Yedekler
541 Statü Yedekleri
542 Olağanüstü Yedek
335 Ortaklara Borçlar
XXX
XXX
XXX
XXX
XXX
I. TERTİP YASAL YEDEK
TTK’na göre Ödenmiş Sermayenin %20’sini buluncaya
kadar her yıl safi karın %5’i oranında yedek ayrılır.
Şayet geçmiş yıllarda birikimli olarak ayrılmış yedek
akçeler var ise ve cari dönemde hesaplanan tutar, sınırı
aşacak boyutlara ulaşmış ise bu durumda Ödenmiş
Sermayenin %20’sini aşmayacak şekilde yedek ayrımı
yapılır.
Örneğin,
 500 Sermaye Hs.
 501 Ödenmemiş Sermaye Hs.
 540 Yasal Yedekler (Geç. Dön.)
 590 Dönem Net Karı
500 000 TL
200 000 TL
57 000 TL
100 000 TL
Bu durumda işletmenin hesapladığı yedek tutarı :
100 000 x 0,05 = 5000 TL’dir.
Ancak ayrılabilecek maksimum yedek sınırı:
Ödenmiş Sermaye : Sermaye – Öd. Sermaye
: 500 000 TL – 200 000 TL
: 300 000 TL
Yedek Ayr. Sınır : 300 000 TL x 0,20 : 60 000 TL
Cari dönemde ayrılacak yedek tutarı:
Hesaplamada da görüleceği üzere işletmenin 5000 TL
yedek ayırması gerekirken, zaten birikimli olarak
geçmiş dönemlerde ayrılan 57.000 TL tutarında yedek
akçe vardır. Şayet 5000 TL daha ayırması durumunda
Ödenmiş Sermayenin %20 si olarak belirlenmiş olan
sınırı aşacaktır. Bu yüzden işletme 5.000 TL nin
tamamını değil sadece 3.000 TL’lik kısmını cari
dönemin yedek akçesi olarak ayırır.
I. TEMMETTÜ
Not: Kar üzerinden ayrılan bir takım hesaplar ve gerekçeli
karşılıkları aşağıdaki gibidir:
 Yasal Yedekler : TTK’na göre ayrılması gereken
yedektir.
 Statü Yedeği : Ana sözleşme hükümlerine göre
ayrılan yedektir.
 Olağanüstü Yedek : Genel kurul kararı ile ayrılan
yedektir.
60
Ödenmiş Sermaye tutarının %5 i üzerinden temettü
dağıtım gerçekleştirilir.
Yukarıdaki örnekte yer alan tutarları baz aldığımızda
ödenmiş sermaye tutarı olan 300.000 TL’nin %5 lik
kısmı yani 15.000 TL’si birinci temettü olarak dağıtılır.
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 11
11. BÖLÜM SORULARI
1.
Aşağıdaki hesaplardan hangisi Özkaynaklar hesap
sınıfı içerisinde yer almaz?
A) Geçmiş Yıllar Zararları
B) Dönem Net Kârı veya Zararı
C) İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
D) Hisse Senedi İhraç Primleri
E) Özel Fonlar
5.
İşletmede 50.000 TL’lik kâr yedeğinin 35.000 TL’lik
kısmı sermayeye ilave edilmişse, bu işlem özkaynak
toplamını nasıl etkiler?
A) Özkaynak toplamı 15.000 TL azalır.
B) Özkaynak toplamı 15.000 TL artar.
C) Özkaynak toplamı değişmez.
D) Özkaynak toplamı 35.000 TL azalır.
E) Özkaynak toplamı 35.000 TL artar.
2.
Bir işletmenin mali tablolarında yer alan bazı bilgiler
şöyledir:
Ödenmemiş Sermaye
35.000 TL
Sermaye
100.000 TL
Hisse Senedi İhraç Primleri
3.000 TL
Yasal Yedekler
14.000 TL
Geçmiş Yıl Zararları
6.500 TL
Dönem Net Kârı
10.000 TL
Özel Fonlar
2.500 TL
Önceki Dönem Gelir ve Kârları
500 TL
Menkul Kıymet İhraç Farkları
2.000 TL
Buna göre, işletmenin özkaynaklar toplamı kaç
TL’dir?
A) 47.000
B) 47.500
C) 48.000
D) 65.000
E) 88.000
6.
İşletme, 200.000 TL olan sermayesini % 20 artırma
kararı almıştır. Bu amaçla çıkardığı hisse senetlerinin
tamamını itibari (nominal) değerinin % 5 üzerinde
satmıştır. Buna göre, yapılacak kayıtla ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Ödenmemiş
Sermaye
hesabı
42.000
TL
borçlandırılır.
B) Sermaye hesabı 42.000 TL alacaklandırılır.
C) Hisse Senetleri İhraç Primleri hesabı 2.000 TL
alacaklandırılır.
D) Ödenmemiş
Sermaye
hesabı
42.000
TL
alacaklandırılır.
E) Menkul Kıymet Satış Kârları hesabı 2.000 TL
alacaklandırılır.
7.
Bir anonim şirket 50.000 TL olan sermayesini %50
oranında artırma kararı almış, yasal işlemleri
tamamlayarak çıkardığı hisse senetlerinin tamamını
26.000 TL’ye satmıştır. Anonim şirketin bu işlem için
yapacağı kayıtlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Sermaye Hesabı 25.000 TL borçlandırılır.
B) Menkul Kıymet Satış Kârı Hesabı 1.000 TL
alacaklandırılır.
C) Ödenmemiş
Sermaye
Hesabı
26.000
TL
alacaklandırılır.
D) Hisse Senetleri İhraç Primleri Hesabı 1.000 TL
alacaklandırılır.
E) Sermaye Hesabı 26.000 TL alacaklandırılır.
8.
Sermayesini 500.000 TL artıran bir işletme, 10 TL
nominal değerli hisse senetlerinden 50.000 adedini 12
TL’den satmıştır. Buna göre, hisse senedi ihracı ile
ilgili yapılması gereken kayıtlar için aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) Sermaye hesabı 600.000 TL alacaklandırılır.
B) Sermaye hesabı 500.000 TL borçlandırılır.
C) Bankalar hesabı 600.000 TL alacaklandırılır.
D) Ödenmemiş Sermaye hesabı 500.000 TL
alacaklandırılır.
E) Hisse Senetleri İhraç Primleri hesabı 100.000 TL
borçlandırılır.
3.
Aşağıdakilerden hangisi kâr yedeği değildir?
A) Statü Yedekleri
B) Özel Fonlar
C) Yasal Yedekler
D) Hisse Senedi İptal Kârları
E) Olağanüstü Yedekler
4.
İşletmeye ilişkin bazı bilgiler şöyledir:
Sermaye
400.000 ₺
Ödenmemiş Sermaye
100.000 ₺
Hisse Senedi İhraç Primleri
50.000 ₺
Özel Maliyetler
300.000 ₺
Yasal Yedekler
40.000 ₺
Statü Yedekleri
30.000 ₺
Geçmiş Yıllar Zararları
70.000 ₺
Özel Fonlar
30.000 ₺
Buna
göre,
işletmenin
özkaynak
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 380.000 ₺
B) 430.000 ₺
C) 480.000 ₺
D) 530.000 ₺
E) 680.000 ₺
tutarı
61
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 11
9.
501 Ödenmemiş Sermaye
XXX
500 Sermaye
331 Ortaklara Borçlar
XXX
11. İşletmenin kuruluşunda taahhüt edilen 50.000 TL
sermaye ortaklar tarafından ödenmiştir. Buna göre,
işlemin muhasebe kaydı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
102 Bankalar
50 000
XXX
501 Ödenmemiş Sermaye
XXX
Yukarıdaki günlük defter kayıtları ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Şirket sermaye artırımına gitmiş ve ortaklar kâr
paylarını sermaye paylarına eklemişlerdir.
B) Şirket sermaye artırımına gitmiş ve ortaklar
taahhütlerini nakit olarak yerine getirmişlerdir.
C) Şirket sermaye azaltımına gitmiş ve ortakların
payları nakit olarak ödenmiştir.
D) Şirket sermaye azaltımına gitmiş ve ortakların
payları sermayeden düşülmüştür.
E) Şirket kâr dağıtımına gitmiş ve kâr payları ortaklara
ödenmiştir.
501 Ödenmemiş Sermaye
B)
131 Ortaklardan Alacaklar
500 Sermaye
C)
501 Ödenmemiş Sermaye
500 Sermaye
D)
500 Sermaye
102 Bankalar
E)
500 Sermaye
131 Ortaklardan Alacaklar
10. Sermaye payları eşit dört ortak tarafından 100.000 TL
sermaye ile bir Limited Şirket kurulmasına karar
verilmiştir. Ortaklar sermaye taahhütlerinin tamamın
aşağıdaki şekilde yerine getirmişlerdir:




Nakit Para
Banka Mevduatı
Bina
Demirbaş
50 000
50 000
50 000
50 000
50 000
50 000
50 000
50 000
50 000
12. İşletme, cari yılda, önceki yıl elde edilen ticari kârın
400.000 TL’sini sermayeye eklemeye karar vermiştir.
Buna göre, bu işlemin kayıtları ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Bankalar hesabı borçlu 400.000 TL, Sermaye
hesabı alacaklı 400.000 TL
B) Dönem Net Kârı hesabı borçlu 400.000 TL,
Sermaye hesabı alacaklı 400.000 TL
C) Dönem Net Kârı hesabı borçlu 400.000 TL,
Ödenmemiş Sermaye hesabı alacaklı 400.000 TL
D) Ödenmemiş Sermaye hesabı borçlu 400.000 TL,
Dönem Net Kârı hesabı alacaklı 400.000 TL
E) Geçmiş Yıllar Kârları hesabı borçlu 400.000 TL,
Ödenmemiş Sermaye hesabı alacaklı 400.000 TL
: 5 000 TL
: 25 000 TL
: 50 000 TL
: 20 000 TL
Buna göre, ortakların sermaye taahhütlerini yerine
getirmesine ilişkin olarak yapılacak muhasebe
kaydında
aşağıdaki
hesaplardan
hangisi kullanılmaz?
A) Binalar hesabı borçlu, 50.000 TL
B) Bankalar hesabı borçlu, 25.000 TL
C) Kasa hesabı borçlu, 5.000 TL
D) Demirbaşlar hesabı borçlu, 20.000 TL
E) Sermaye hesabı borçlu, 100.000 TL
13. 100.000 TL sermayeli Y A.Ş., 01.06.2016 tarihinde
sermayesini 1/4 oranında artırmak için çıkardığı hisse
senetlerinin tamamını aynı gün 30.000 TL’ye satmıştır.
İşletme, 15.08.2016 tarihinde ise hisse senetleri
satışından oluşan farkı sermayeye ilave etme,
karşılığında çıkarılan hisse senetlerini de bedelsiz
dağıtma kararı almıştır. Buna göre, 15.08.2016
tarihinde yapılacak kayıtlarla ilgili aşağıdaki
hesaplardan hangisinin kullanımı doğrudur?
A) Menkul Kıymet Satış Kârları hs. alacaklı 5.000 TL
B) Hisse Senetleri İhraç Primleri hs. alacaklı 5.000 TL
C) Hisse Senedi İptal Kârları hs. borçlu 5.000 TL
D) Hisse Senetleri İhraç Primleri hs. borçlu 5.000 TL
E) Menkul Kıymet Satış Kârları hesabı borçlu 5.000 TL
62
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 11
14. İşletme 200.000 TL tutarındaki kârı dağıtma kararı
almıştır. Buna göre, hesaplanan I. tertip ve II. Tertip
yedek akçe tutarı 30.000 TL, ana sözleşme gereğince
ayrılacak yedek akçe tutarı 60.000 TL’dir. Kâr
dağıtımına
ilişkin
yapılacak
kayıtla
ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Statü Yedekleri hesabı 60.000 TL alacaklandırılır.
B) Ortaklara
Borçlar
hesabı
200.000
TL
alacaklandırılır.
C) Yasal Yedekler hesabı 30.000 TL borçlandırılır.
D) Dönem Net Kârı hesabı 200.000 TL borçlandırılır.
E) Geçmiş Yıllar Kârları hesabı 200.000 TL
alacaklandırılır.
17. İşletme, 60.000 TL sermaye ile kurulmuştur ve
ödenmemiş sermaye tutarı 10.000 TL’dir. 2014 yılında
30.000 TL kâr eden şirket bu kârdan 800 TL birinci tertip
yasal yedek akçe ayırabilmiştir. Buna göre, önceki
yıllarda ayrılmış olan birinci tertip yasal yedek akçe
tutarı kaç TL’dir?
A) 8.000
B) 9.000
C) 9.200
D) 9.500
E) 10.000
15. ABC A.Ş.’nin döneme ilişkin bazı bilgileri aşağıda
verilmiştir:
Sermaye
800.000 TL
Ödenmemiş Sermaye
200.000 TL
Dönem Net Kârı
250.000 TL
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 40.000 TL
Buna göre, şirketin döneme ilişkin 1. Tertip Yedek
Akçe ve 1. Temettü tutarı sırasıyla aşağıdakilerden
hangisidir?
A) 12.500 TL, 30.000 TL
B) 12.500 TL, 40.000 TL
C) 40.000 TL, 30.000 TL
D) 30.000 TL, 40.000 TL
E) 12.500 TL, 12.500 TL
16. 2014 yılı sonu itibarıyla dönem kârı 80.000 TL,
ödenmiş sermayesi 100.000 TL ve birikmiş yasal
yedek akçe tutarı 12.500 TL olan bir Anonim Şirket
için 2014 yılında ayrılması gereken birinci tertip
yasal yedek akçe tutarı kaç TL’dir?
A) 4.000
B) 5.000
C) 7.500
D) 8.000
E) 10.000
63
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 12
KAPANIŞ İŞLEMLERİ
31.12
12345
7
6
Maliyet hesapları
DS’da 6 nolu
gruba aktarılır
Dönem sonunda
“690. Dönem Kar veya Zarar” hesabına aktarılırlar.
Bu hesap tüm gelir ve giderleri bir araya toplayan ve kapanışlarının
gerçekleştiren bir hesaptır.
6 nolu hesaplar kapatıldıklarında
- Kar varsa 590.Dönem Net Karı’na,
- Zarar varsa 591.Dönem Net Zararı’na devredilir.
7 nolu MALİYET HESAPLARI’nın DEVRİ (7A)
710 DİMM
720 DİG
730 GÜG
740 Hizmet
Üretim Gideri
151 Yarı Mamuller
XX
XX
711 DİMM Yans.
XX
721 DİG Yans.
731 GÜG Yans.
XX
Tahmini üretim giderlerinin
üretim hesabına yansıtılması
152 Mamuller
151 Yarı
Mamul
620 Satılan
Mamul Maliyeti
XX
XX
XX
152 Mamuller
Tamamlanan ürünlerin
mamullere aktarılması
……………………………………………………………………….
XX
Satılan mamullerin Gider hesaplarına
aktarılması
622 Satılan
Hizmetin Maliyeti
XX
741 HÜG Yans.
XX
630 Arge Gid.
750 ARGE
760 PASADAĞ
………… ………………………………………………………….
XX
751 Arge Yans.
XX
631 Pasadağ Gid.
…………
………………………………………………………….
XX
761 Pasadağ Yans.
632 G. Yönetim Gid.
770 GEN YÖN
GİD.
780
FİNANSMAN
GİDERİ
…………
………………………………………………………….
XX
771 Genel Yönetim
Gideri Yansıtma
XX
660 Kısa Vadeli
Borçlanma Gideri
…………
…………………………………………………………
XX
XX
781 Fin. Gid. Yans.
XX
7 nolu MALİYET HESAPLARI’nın DEVRİ (7B)
790. İlk Madde ve Malzeme Giderleri
791. İşçi Ücret ve Giderleri
793. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
794. Çeşitli Giderler
795. Vergi, Resim ve Harçlar
796. Amortismanlar ve Tükenme Payları
797. Finansman Giderleri
798. Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı
799. Üretim Maliyet Hesabı
………………………
630 Arge Gid.
631 Pasadağ Gid.
632 Genel Yönetim Gid.
660 Kısa Vadeli
Borçlanma Gideri
798 Gider Çeşitleri
Yansıtma Hesabı
64
XX
XX
XX
XX
XX
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 12
6 nolu GELİR TABLOSU HESAPLARI’nın DEVRİ
690 Dönem Kar veya Zararı Hesabı
Gider Hs.
Gelir Hs.
690 Dönem Kar veya Zararı Hesabı
80 000 TL
690 Dönem Kar veya Zararı Hesabı
60 000 TL
60 000 TL
100 000 TL
Borç Kalanı 20 000 TL
40 000 TL Alacak Kalanı
Bu hesabın borç kalanı vermesi işletmenin dönemi
zarar ile kapattığı ve Özkaynaklarının azaldığı
anlamına gelmektedir. Bu durumda öncelikle bunu
ortaklara bildirmek için bir Mektup hazırlayıp
göndermek yerinde olacaktır. Mektubumuzu 5 nolu
caddedeki Öz kaynaklar grubuna göndermek üzere
hazır etmemiz gerekir.
a) Öncelikle mektup hazırlanır:
692 Dön. Net Kar veya Zararı Hs.
Bu hesabın alacak kalanı vermesi işletmenin kar elde ettiği
anlamına gelir. İşletmenin karında işletmeye paydaş olan
unsurlar vardır. Bunlardan ilki DEVLET, ikinci de
ORTAKLAR’dır. Bu durumda ikisini de bu durumdan
haberdar etmek için 3 nolu caddede yaşayan Devlete ve 5
nolu caddede yaşayan ORTAKLAR’a mektup hazırlamamız
gerekir.
a) Öncelikle mektup hazırlanır:
690 Dönem Kar veya Zararı Hs.
20 000
690 Dön. Kar veya Zararı Hs.
20 000
20 000
692 Dön. Net Kar veya Zararı Hs.
591 Dönem Net Zararı Hesabı
8 000
692 Dön Net Kar veya Zararı Hs.
32 000
691 Dön. Karı Ver. ve Diğ. Yas. Yüküm.
20 000
20 000
370 Dön. Karı Vergi ve Diğ. Yas.
Yüküm.
c) 01 Ocak tarihinde 591 Dönem Net Zararı hesabı
580 Geçmiş Yıl Zararları hesabına devredilir:
580 Geçmiş Yıl Zararları
691 Dön. Karı Vergi ve
Diğer Yasal Yüküm.
b) Daha sonra sırayla 3 nolu caddeye mektubu
gönderelim:
b) Daha sonra mektuplar adrese gönderilir:
591 Dönem Net Zararı
40 000
371 Dön. Karının Peşin Öd. Vergileri
20 000
7 000
193 Peşin Ödenen Vergi Fonlar
20 000
20 000
370 Dön. Karı Vergi ve Diğ. Yas Yük.
7 000
20 000
371 Dön. Karının Peş. Öd. Vergi
360 Ödenecek Vergi Fonlar
7 000
13 000
c) Daha sonra 5 nolu caddeye mektubu gönderelim:
692 Dön. Net Kar veya Zararı Hs.
32 000
590 Dönem Net Karı
32 000
d) 01 Ocak tarihinde 590 Dönem Net Karı hesabı 570
Geçmiş Yıl Karları hesabına devredilir:
590 Dönem Net Karı
570 Geçmiş Yıl Karları
65
32 000
32 000
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 12
12. BÖLÜM SORULARI
1.
Aşağıdaki hesaplardan hangisi 690 Dönem Kârı veya
Zararı hesabına devredilmez?
A) Menkul Kıymet Satış Zararları
B) Faiz Gelirleri
C) Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri
D) Hisse Senedi İptal Kârları
E) Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar
4.
İşletmenin dönem sonu ticari kârı 200.000 ₺’dir. Aynı
dönemde kanunen kabul edilmeyen giderler de dikkate
alındığında mali kârı üzerinden hesaplanan kurumlar
vergisi tutarı 46.000 ₺ olarak hesaplanmıştır. Buna
göre,
dönem
sonunda
yapılacak
kayıt
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
335 Ortaklara Borçlar
154 000
691 Dönem Karı Vergi ve Diğer
46 000
Yasal Yükümlülükler Karşılığı
100 Kasa
B)
690 Dönem Karı veya Zararı
100 Kasa
C)
691 Dönem Karı Vergi ve Diğer
Yasal Yükümlülükler Karşılığı
2.
46 000
46 000
46 000
370 Dönem Karı Vergi ve
Diğer Yasal Yükümlülükler
Karşılığı
Giderlerinin izlenmesinde 7/B seçeneğini kullanan
bir işletmenin pazarlama, satış ve dağıtım giderlerini
ilgili Gelir Tablosu hesabına yansıtırken yapacağı
kayıt ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri hesabı
alacaklandırılır.
B) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma
Hesabı alacaklandırılır.
C) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma
Hesabı borçlandırılır.
D) Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı alacaklandırılır.
E) Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı borçlandırılır.
D)
690 Dönem Karı veya Zararı
46 000
200 000
370 Dönem Karı Vergi ve
Diğer Yasal Yükümlülükler
Karşılığı
335 Ortaklara Borçlar
E)
691 Dönem Karı Vergi ve Diğer
Yasal Yükümlülükler Karşılığı
360 Ödenecek Vergi Fon
3.
200 000
Aşağıdakilerden hangisi Tekdüzen Hesap Planı’nda
hem 7/A hem de 7/B seçeneğinde yer alan maliyet
hesaplarından biridir?
A) İlk Madde ve Malzeme Giderleri
B) Finansman Giderleri
C) Çeşitli Giderler
D) Genel Yönetim Giderleri
E) Amortisman ve Tükenme Payları
5.
66
46 000
154 000
46 000
46 000
Dönem sonunda, Dönem Net Kârı veya Zararı
hesabının 18.000 TL borç kaydı yapılarak
kapatılması durumunda aşağıdakilerden hangisi
doğru olur?
A) Dönem Net Kârı hesabı 18.000 TL alacaklandırılır.
B) Dönem
Net
Zararı
hesabı
18.000
TL
alacaklandırılır.
C) Dönem Kârı veya Zararı hesabı 18.000 TL
alacaklandırılır.
D) Dönem Net Zararı hesabı 18.000 TL borçlandırılır.
E) Dönem Net Kârı hesabı 18.000 TL borçlandırılır.
SMMM Staja Giriş Sınavı – Finansal Muhasebe – Bölüm 12
6.
Dönem Net Kârı veya Zararı hesabının dönem sonunda
borç kalanı 8.000 TL’dir. Buna göre, hesabın bilanço
hesabına devredilmesi sırasında yapılacak kayıtla
ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Geçmiş Yıllar Kârları hesabı 8.000 TL borçlandırılır.
B) Dönem Net Kârı hesabı 8.000 TL borçlandırılır.
C) Dönem Net Zararı hesabı 8.000 TL borçlandırılır.
D) Dönem Net Kârı hesabı 8.000 TL alacaklandırılır.
E) Dönem Net Zararı hesabı 8.000 TL alacaklandırılır.
7.
İşletmenin ikinci 3 aylık geçici vergisi 12.500 TL olarak
hesaplanmıştır. Buna göre, yapılacak muhasebe
kaydı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabı 12.500
TL alacaklı
B) 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabı 12.500
TL borçlu
C) 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabı 12.500 TL
borçlu
D) 100 Kasa hesabı 12.500 TL alacaklı
E) 691 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük
Karşılıkları hesabı 12.500 TL borçlu
8.
Şahıs şirketlerinin dönem içinde peşin ödedikleri
vergilere ilişkin dönem sonunda yapması gereken
kayıtla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Ortaklardan Alacaklar hesabı borçlandırılır.
B) Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer
Yükümlülükleri hesabı alacaklandırılır.
C) Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabı borçlandırılır.
D) Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer
Yükümlülükleri hesabı borçlandırılır.
E) Dönem Net Kârı hesabı borçlandırılır.
690 Dönem Karı veya Zararı
9.
67
180 000
691 Dön. Karı Vergi ve
Diğer Yasal Yük. Karşılığı
36 000
692 Dönem Net Karı
veya Zararı
144 000
Yukarıdaki verilen kayıtla ilgili olarak aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) İşletmenin bilançoda yer alacak dönem net karı
hesabının tutarı 144.000 TL’dir.
B) İşletmenin vergi öncesi karı 144.000 TL’dir.
C) İşletmenin vergi öncesi karı 180.000 TL’dir.
D) İşletmenin vergi sonrası net karı 144.000 TL’dir.
E) İşletmenin gelir tablosunda yer alacak dönem net
karı 144.000 TL’dir.
SMMM Staja Giriş Sınavı – Uluslararası Finansal Kuruluşlar
IFAC
IASB
Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu
(International Federation of Accountants )
(International Accounting Standards Board)
AMACI
Muhasebe mesleğini kamu ilgisi altında dünya çapında
geliştirmektir. Bunun için;
(a) Yüksek kalite standartlar yapmak; uluslararası
muhasebe standartları, denetim ve güvence standartları,
kamuya açık şirketler için muhasebe standartları, eğitim
standartları, etik standartlar geliştirmektedir. (liderlik
fonksiyonu)
(b) Standartların uyarlamasını kolaylaştırmak, muhasebe
mesleğine ve ilgili organizasyonlara katkı sağlamak
(kolaylaştırıcı fonksiyonu)
(c) Kamu çıkarı sözcülüğünü yapmak (şeffaflığı sağlayan
fonksiyonu)
AMACI
Uluslararası
muhasebe
standartları
(IAS)
nın
hazırlanması/yayımlanması,
geliştirilmesi
uluslararası
kabulünün ve uygulamasının sağlanması, yakınsamanın
sağlanmasıdır.






IFAC 1977 yılında, Münih’te yapılan 11.Dünya
Muhasebeciler Kongresinde 51 ülkeden 63 üye
tarafından kurulmuştur. Kuruluş senedi 2013’de revize
edilmiştir
Bu kuruluş, muhasebe mesleğinin dünyadaki sözcüsü
durumundadır.
Ülkemizde Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği
(TMUD) IFAC’ın kurucu (1977) üyelerindendir. T.C.
Hükümeti Bakanlar Kurulu, 1979 yılında bu üyeliği
onaylamıştır. TÜRMOB ise 1994 yılında IFAC’a üye
olmuştur.
Küresel denetim IFAC ile başlamıştır denilebilir.
Bugünkü stratejik planı, gelişen ve değişen dünya
koşullarında,
liderliğini
kuvvetlendirmek
ve
genişletmektir.





IAASB

Uluslararası Denetim ve
Güvence Standartları Kurulu
Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi 1973’de,
10 ülkenin muhasebe örgütlerinin anlaşması sonucu
oluşmuştu. 2000’de IASC’in, bağımsız kuruluş olması
kararlaştırılmış, adı da Uluslararası Muhasebe
Standartları Kurulu (International Accounting Standards
Board– IASB) olarak değiştirilmiştir. Yeni kurulun,
kuruluş sözleşmesi kabul edilmiştir. Uluslararası
standartları hazırlama yetkisini almıştır.
İlk standardı 1975 ‘de yayımlamıştır.
Bu tarihten sonra çıkarılan standartların adı IFRS
(UFRS) olmuştur. Öncekilerin ise IAS (UMS) olarak
kalması kabul edilmiştir.
IASC ile IFAC arasında, 1982 yılında yapılan bir
anlaşma ile, bu iki örgütün çalışmaları koordine edilmiş,
birbirlerinin üyelerini tanımışlardır.
IASB ve FASB, 2004 Norwalk anlaşması çerçevesinde,
uluslararası
muhasebe
standartlarının
birlikte
hazırlanması ve geliştirilmesinde işbirliğini ilke olarak
kabul etmişlerdir. Bu iki kurul yaptığı çalışmalar sonucu
2006’da yeni mutabakat belgesi açıklamış, kısa vadeli
yakınsama hedefi ve ortak projeler hedefi ortaya
koymuşlardır.
Dünya uygulamasında, halka açık şirketler için 125 ülke,
hakla açık olmayan şirketler için 102 ülke finansal
tabloların UFRS’na uygun olarak hazırlanmasını şart
koşmakta veya izin vermektedir.
13 adet UFRS ve 28 adet UMS yürürlüktedir.
(International Auditing and Assurance Standards Board)
AMACI
3 grupta toplanabilir;
(a) Yüksek kalite uluslararası denetim ve güvence
standartlarını ve diğer ilgili standartları hazırlamak,
(b) Kamuoyu güvenine hizmet etmek,
(c) Uluslararası ve ulusal denetim ve güvence standartları
arasında yakınsamayı kolaylaştırmak.




IAESB
Uluslararası Muhasebe
Eğitimi Standartları Kurulu
(The International Accounting Education Standards Board )
IFAC’ın kuruluşundan bir yıl sonra, 1978’de, IAPC
(International
Auditing
Practices
Committee)
Uluslararası
Denetim
Uygulamaları
Komitesi
kurulmuştur. Başlangıç olarak şu üç alanda
odaklanmıştır:
 Finansal raporların denetiminin konusu ve kapsamı,
 Denetim sözleşmeleri,
• Genel denetim rehberi
1991 de yayımladığı, IAPC denetim rehberi, daha
sonraki yıllarda Uluslararası Denetim Standartlarının
temeli olmuştur.
IAPC, 2002’de yeniden yapılandırıldı ve adı Board’a
dönüştü, IAASB (Uluslararası Denetim ve Güvence
Standartları Kurulu )‘a dönüştü ki halen bu adla
anılmaktadır.
2004’de IAASB, denetim standartlarına açıklık getirmek
üzere “Clarity Project”e başladı.
AMACI
Dünyada muhasebe mesleği eğitiminde, Uluslararası Eğitim
Standartları koyarak kamu güvenine hizmet etmeyi
amaçlar.
Daha önce IFAC Eğitim Komitesi olarak biliniyordu. Ayrıca
kurul, iki anahtar alanda odaklanmıştır;


68
Akreditasyon esasları (eğitim, deneyim ve yeterlik
testleri)
Mesleki eğitimin sürdürülmesi
SMMM Staja Giriş Sınavı – Uluslararası Finansal Kuruluşlar
IESBA
POB
Muhasebeciler için
Uluslararası Etik Standartlar Kurulu
Kamu Gözetim Kurumu
(The Public Oversight Board)
(The International Ethics Standards Board for Accountants)

POB, 1977 yılında, kamu gözetimi ve raporlama
sorumluluğu ile SEC’e bağlı oluşturulmuş bağımsız özel
sektör kuruluşudur.

ABD’de, muhasebe mesleğinin gözetimini
meslek içi düzenlemenin kilit taşıdır.

Üyeleri, kamuya açık şirketleri denetleyen denetim
firmalarıdır.

(The International Public Sector Accounting Standards
Board)
Kurumun çalışmaları, 17.000 kamuya açık şirketin
denetimini kapsamaktadır.

Kurul, kamu sektörü kuruluşların dünya çapında finansal
raporlamalarında, kalite, güven, şeffaflığı geliştirmeyi
amaçlamaktadır.
Bu kurum, standart düzenleyicilere, yatırımcılara ve
kamuoyuna, kamuya açık kuruluşların denetlenmiş
finansal tablolarının dürüst resmi için güven sağlar.

2001 yılında, bu kurumun muhasebe mesleği üzerindeki
kamu gözetimi yetkisi genişletilmiştir. Bu kurumun kamu
gözetimi yetkisi, sadece SECPS üzerinde değil, Denetim
Standartları Kurumu ve Bağımsız Standartlar Kurumu
üzerinde de geçerli olmuştur.
Uluslararası etik standartları yapan bağımsız bir kuruluştur.
Denetçilerin bağımsızlıklarına ilişkin dünya çapında
düzenlemeleri de yapmaktadır.
Bu kurul, Muhasebeciler için Etik Kodlar belirlemektedir.
IPSASB
Uluslararası Kamu Sektörü
Muhasebe Standartları Kurulu
Bu kurul, kamu kesimi kuruluşlarının genel amaçlı finansal
tablolarını düzenlemelerinde kullanılan tahakkuk esaslı
Kamu Sektörü Muhasebe Standartlarını düzenlemektedir.
IPSASB ‘un hedefi, hükümetlerin ve halka açık şirketlerde
finansal tablolarının raporlanmasında kalite, güvenilirlik ve
şeffaflıklarının yükseltilmesini sağlamaktır
yapan,
PIOB
Kamu Çıkarı Gözetim Kurumu
PCAOB
(Public Interest Oversigt Board)
Kamu Şirketleri Muhasebe Gözetim Kurulu
PIOB, 2005 yılında kurulmuştur.
PIOP, küresel kamu gözetim kurumudur.
(Public Company Accounting Oversight Board)






Sarbanes-Oxley Kanunu 2002 ile oluşturulmuş halka
açık şirketlerin denetimi yapanlar üzerinde kamu
gözetimi görevi yapan, kâr amacı gütmeyen, özel sektör
kuruluşudur. 2010 yılından beri PCAOB, yatırımcıların
güvenini geliştirmek amacı ile aracı kurumların
raporlarının federal güvenlik kanunlarına uygunluğunda
kamu gözetimi yapmaktadır.
Menkul kıymetleri halka açık olmayan şirketler üzerinde
PCAOB’nun yaptırımı bulunmamaktadır.
PCAOB’nun bütün kural ve standartlarının ABD’de, SEC
tarafından onaylanmış olması şarttır.
PCAOB’yu oluşturulurken, halka açık şirketlerinin ilk kez
bağımsız kamu gözetimine tabi olmasını benimsemiştir.
Daha önce, denetim mesleği kendi kendini denetliyordu.
PCAOB’un 1000’e yakın denetim firması üyesi
bulunmaktadır.
Türkiye’den 14 firma bu kurula üyedir
Amacı,
muhasebe mesleğinin uluslararası denetim ve
güvence
standartları,
etik
standartlar
ve
eğitim
standartlarının, kamu çıkarını (ilgisini) şeffaf tarzda
yansıttığından emin olmaktır.
Bir anlamda,
niteliğindedir.
PCAOB’un kamu gözetimi yaparken 4 temel fonksiyonu
oluşmaktadır:
 Kayıt: (Muhasebe firmalarının, aracı kurumların
kaydını tutar)
 Teftiş: Bunların teftişini yapar.
 Standart yapma: (denetim, kalite kontrol, etik,
bağımsızlık ve diğer standartları yapar)
 Yaptırım: (soruşturma ve disiplin sonucu, üye
firmalara ve denetçilerine yaptırım uygulamak. Denetçilere
100.000 $’a, üye firmalara 2 milyon $’a kadar ceza
uygulamak.
69
IFAC’ın standartlarını denetleyen kurum
SMMM Staja Giriş Sınavı – Uluslararası Finansal Kuruluşlar
IOSCO
IFIAR
Menkul Kıymetler Komisyonu
Uluslararası Örgütü
Uluslararası Bağımsız
Denetim Düzenleyicileri Forumu
(International Organisation of Securities Commission)
(International Forum of Independent Audit Regulators)
Bağımsız denetim düzenleyicileri için önemli üst kuruluştur.
IFIAR 2006 yılında 18 bağımsız denetim düzenleyicileri
tarafından kurulmuştur,
Kısa sürede üye sayısı 49’a yükselmiştir.
Türkiye’den SPK ve KGK üyedir.
Amacı: IFIAR sözleşmesine uygun olarak;
(a) Küresel olarak etkin bağımsız denetim gözetimini
arttırmayı,
(b) Dolayısıyla üyelerin kamu çıkarına hizmet etme ve
denetim kalitesini geliştirme
(c) Yatırımcının korunmasını arttırma şeklindeki
hedeflerine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
IFIAR çalışmalarını üç faaliyette odaklamıştır:
 Bilgi paylaşımı (denetim firmalarının ve denetçilerin,
denetim piyasası çevresinde ve bağımsız denetim
uygulamalarından oluşturulan)
 İşbirliğini geliştirme (düzenleyici faaliyetlerde işbirliği
ve sürekliliği geliştirme)
 Diyalog platformu oluşturma (uluslararası denetim
kalitesi ile ilgilenen kuruluşlara diyalog için bir platform
sağlama)

Dünyadaki kıymetli evrak niteliğindeki finansal araçları
düzenleyen ve gelecekteki pazarları düzenleyen bir
kuruluştur.

100 ülkeden üye kuruluşu bulunmaktadır. Bu ülkeler ise,
dünya
finansal
araçlar
pazarının
%
90’ını
oluşturmaktadır. 1983’de kurulmuştur.

Bu kuruluşun rolü, üyelerine yüksek kalite düzenleme
standartlarını
geliştirmek
ve
ülkelerin
ulusal
düzenlemelerinin,
birbirleri
ile
ve
uluslararası
düzenlemeler ile işbirliği için forum oluşturmaktır.

Finansal skandalları takiben önemli çalışmalar
yapmıştır. (Enron ile başlayan, Worldcom, Parmalat ve
Vivendi gibi firmalarla devam eden)
ACFE
Yetkili Hile Denetçileri Birliği
(Association of Certified Fraud Examiners )
Bunun içinde 11 temel ilke (code) belirlenmiştir
IFIAR bu amaçla, yılda iki kez toplantılar düzenlemektedir.
Ayrıca birçok çalışma grubu oluşturmuştur.
1988 yılında kurulmuştur. Dünyanın en büyük hile önleme
organizasyonudur. Hilenin önlenmesine ilişkin olarak, hile
önlenmesi eğitimi vermektedir.
70.000 üyesi vardır. İşletmelerde hilenin azaltılması ve bu
yolla kamu güvenini sağlamaya çalışmaktadır.
Araştırma Bulguları: 6 kıtada, 100 ülkede, 1.388 vaka
bulgularına göre (2012 yılında yapılan);
 İşletmeler gelirlerinin %5’ini hile nedeniyle
kaybediyor. Buda gayri safi hasılatı 3,5 trilyon $ tutmaktadır.
 Hataların % 87’si, varlıkları üzerinde, varlık
değerlemesinde oluşmaktadır.
 Ayrıca hataların %77’si küçük işletmelerde
yapılmaktadır.
SEC
Sermaye Piyasası Kurulu
(U.S. Securities and Exchange Commission)
SEC, 1934 yılında, ABD sermaye piyasasında istikrarı
sağlamak ve yatırımcıları korumak amacıyla çıkarılan bir
kanunla kurulmuştur. O zamanki başkan Roosvelt, SEC
başkanı olarak (baba) Joseph Kennedy’yi atamıştı.
SEC’in Misyonu;
Yatırımcılar korumak, makul, düzenli ve verimli pazarların
devamını
sağlamak
ve
sermaye
formasyonunu
kolaylaştırmaktır.
FOF
FİRMALAR FORUMU
(FORUM OF FIRMS)
Uluslararası denetim yapan firmaların uluslararası network
birliği olarak 2002’de kurulmuştur.
Amacı, dünya çapında yüksek kalite denetim uygulamalarını
geliştirmektir.
TAC -Uluslararası Deneticiler Komitesi firmalar forumunun
uygulayıcı organıdır.
70
SMMM Staja Giriş Sınavı – Uluslararası Finansal Kuruluşlar
TAC
GPPC
Uluslararası Deneticiler Kurulu
Küresel Kamu Politikası Komitesi
(Transnational Auditors Committee)
(Global Public Policy Committee)
Enron olayından sonra oluşturulmuştur.
6 büyük denetim firmasının uluslararası muhasebe
networkleri üzerinde çalışmaktadır.
IAAF'a bağlı, Uluslararası Deneticiler Kurulu, Firmalar
Forumu’nun uygulayıcı kolu olarak çalışır. TAC’ın 24 üyesi
bulunmaktadır.
Bunların CEO’larının girişimidir.
Bu komitenin çalışma grubu vardır.
Küresel sermaye piyasasının işlerliğini kolaylaştırmak için
politikalar oluşturmaktadır.
AMACI
 Forum ile IFAC arasındaki bağlantıyı sağlar
 Uluslararası denetimde üyelerinin yüksek kalite
standartları uygulamasına cesaret verir.
FSB
WB
Finansal İstikrar Kurulu
Dünya Bankası
(Financial Stability Board)
(World Bank)
1999 yılında, Financial Stability Forum (FSF), uluslararası
finansal istikrarı geliştirmek amacı ile, G-7 ülkeleri maliye
bakanları ve merkez bankası başkanları tarafından
kurulmuştu.
Birleşmiş Milletlere bağlı, 1944’de kurulmuş bir finansal
kurumdur. 172 ülke üyedir. Gelişmekte olan ülkelere kaynak
sağlama görevi bulunmaktadır.
2009 G-20 Londra zirve toplantısında yeni üyelerle
genişletilmiştir. FSF adı, FSB (Board) olmuştur. Kurulda, G20 ülkeleri, Avrupa Komisyonu, FSF üyesi yer almaktadır.
Merkezi Basel’dedir.
EFRAG
Avrupa Finansal Raporlama
Danışma Grubu
FSB, küresel finansal sistemi izleyen ve tavsiyelerde bulunan
uluslararası bir kuruluştur.
(European Financial Reporting Advisory Group)
24 üyesi bulunmaktadır. Türkiye’de bu kurula üyedir.
2001 yılında, Avrupa’da muhasebe mesleğini temsil eden
çok sayıda kurum ve kuruluş tarafından oluşturulmuştur.
EC, IMF, OECD ve WB ile işbirliği halinde çalışmalarını
sürdürmektedir.
Grubun temel amacı;

Avrupa Komisyonu için IAS ‘larla ilgili teknik
uzmanlık sağlamak

IASB standart yapıcıların sürecinde yer almak

Uluslararası
Muhasebe
standartlarına
ilişkin
görüşlerin geliştirilmesinde Avrupa Birliği ile koordineli
çalışmak
IAIS
Uluslararası Sigorta Gözetmenleri Birliği
(International Association of Insurance Supervisors)
1994 yılında, yaklaşık 140 ülkeden, 200 yetkili kuruluş
tarafından oluşturulmuştur.
ACCA
Bunlar dünyadaki sigorta primlerinin %97’sini üretmektedir.
Fermanlı Ruhsatlı Muhasebeciler Birliği
IFIAR gözlemci kuruluşlar listesinde yer almaktadır.
(Association of Chartered Certified Accountants)
İngiltere’ de kurulmuş, kökü 1904 yılına kadar gittiği ileri
sürülen bir kuruluştur. 1941 yılında, Institution of Certified
Public Accountants olarak bilinmektedir.
1977 yılında IFAC’ın kurucu üyesi olmuştur.
1996 yılında ACCA adını almıştır.
ACCA'nın verdiği belgeler tüm AB ülkelerinde ve 170 ülkede
geçerlidir. Ülkemizde TÜRMOB üyesidir.
OECD
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
(Organisation for Economic Co-operation and Development)
1948 ‘de Organisation for European Economic Co-operation
(OEEC) adı ile kurulmuştu. 1961 yılında Ekonomik İşbirliği ve
Kalkınma Örgütü-OECD’ne dönüştü.
Üye sayısı genişlemiş ve 34’e yükselmiştir.
71
SMMM Staja Giriş Sınavı – Uluslararası Finansal Kuruluşlar
ULUSLARARASI MUHASEBE/ DENETİM STANDARTLARI
 Uluslararası Muhasebe Standartları (UMS/UFRS)
 Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları (ISAs)
 Uluslararası Kalite Kontrol Standartları ISQC
 Uluslararası Kamu Sektörü Muhasebe Standartları
(IPSASs)
 Uluslararası Etik Standartları
 Uluslararası Muhasebe Eğitim Standartları
 Soruşturma-Disiplin Düzenlemeleri
FEE
Avrupa Muhasebeciler Birliği
(Fédération des Experts-comptables Européens – FEE)
(Federation of European Accountants - EAA)
36 Avrupa Ülkesinden (bunlara 28 Avrupa Birliği ülkeleri
dâhildir) EU 48 meslek kuruluşunu temsil eden, 800.000
üyesi bulunan eski bir kuruluştur.
UMS/UFRS
Akdeniz
Muhasebeciler Federasyonu
Uluslararası Muhasebe Standartları
Bu kurul, UMS Uluslararası Muhasebe Standartları (IAS),
UFRS Uluslararası Finansal Muhasebe Standartları
(IFRS) ve standartların yorumlarını (SIC, IFRIC)
oluşturmaktadır.
(Federation Des Experts Comtables Mediterreneens)
Türkiye’nin de dâhil olduğu bir federasyondur. 16 ülkeden, 21
kurum/kuruluş üyesi olup, 320.000 gerçek üye sayısı vardır.
Ülkemizde Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği ve
TÜRMOB Üyesidir.
Akdeniz Sertifikalı Muhasebeciler Federasyonu, Akdeniz
bölgesinde muhasebe mesleği temsil eder.
IASC / IFAC 1980’de amacına ulaşmak için, sermaye
piyasalarında IOSCO ve SEC gibi sözü geçer kuruluşları
ikna edebilmek için, karşılaştırılabilirlik projesi ve
geliştirme projesi hazırladı.
Bu arada, 1975’de yayımlamaya başladığı IAS’ların sayılarını
artırdı.
IAAER
Uluslararası Muhasebe
Eğitimi ve Araştırma Birliği
1993 yılında, 10 standart revize edildi, yayımlandı.
Bugün yürürlükte, 13 IFRS ve 28 IAS olmak üzere 41
muhasebe standardı bulunmaktadır.
(International Association of Accounting Education and
Research)
Bu standartlar küresel muhasebe dili oluşturmaktadır.
IAAER, 1984 yılında altıncı Uluslararası Muhasebe
Konferansı için ev sahipliği yapmak üzere Japonya’da
kurulmuştur.
(ISAs)
Amacı, dünya çapında muhasebe eğitimi ve araştırmalarının
en iyi bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak ve
uluslararası
yüksek
kaliteli
muhasebe
uygulama
standartlarının geliştirilmesi ve korunmasına destek olmaktır.
Uluslararası
Denetim ve Güvence Standartları
Bu birlik, 2002 yılında (Global Code of Ethics for Accounting
Educators)
Muhasebe
Eğitimcileri
Etik
Kurallarını
düzenlemiştir.
IFAC bünyesindeki IAASB -Denetim ve Güvence
Standartları Kurulu tarafından oluşturulan standartlardır.
IAASB ile IOSCO arasında 2004’de, “Clarity Project”
(Açıklık Projesi) adı altında bir anlaşma yapmıştır.
Ülkemizde Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği Üyesidir.
Bu anlaşmanın başlıca amacı;
 IASs’ların
anlaşılmasını
ve
kullanılmasını
kolaylaştırmak
 Yaygınlaştırılmasını kolaylaştırmak
 Bunların
nasıl
yapılacağına
ilişkin
rehber
oluşturmaktı.
Diğer Kuruluşlar
ABD’de, standart çalışmaları yaparak, IFAC’a destek olan
birçok kurum ve kuruluş da vardır. Örneğin;
∗ FASB –Finansal Muhasebe Standartları Kurulu
(Financial Accounting Standars Board)
∗ AAA- Amerikan Muhasebe Birliği (American
Accounting Association)
∗ AICPA – (American Institute of Certified Public
Accountants) Amerikan Ruhsatlı Kamu Muhasebecileri
Enstitüsü
72
SMMM Staja Giriş Sınavı – Uluslararası Finansal Kuruluşlar
TÜRKİYE’DE DENETİM VE MUHASEBE
TÜRKİYE
DERNEĞİ
MUHASEBE
2012 Yılında yetmişinci kuruluş yılını dolduran ve Türkiye’de
muhasebecilerin ilk örgütlenmesini oluşturan Dernek,
kuşkusuz bu süre içinde çok önemli aktivitelerde
bulunmuştur. Bu husus, ayrı bir inceleme konusudur.
Aşağıda sadece uluslararası kuruluşlara katılması ve dünya
kongresi düzenlemeleri üzerinde durulmuştur.
UZMANLARI
1942 yılında kurulmuştur.
İsmail Otar ( 1911- 2005) derneğin
kuruluşunu şöyle anlatıyor
Devletin muhasebe mesleğini yasal bir
düzene kavuşturması sonuç vermeyince, O. F. Arkun, 1942
yılı yazında mesleğin organize edilmesi gereğinden
bahsetmiş ve Alrona beye bir nizamname örneği hazırlatarak
bunu bana vermişti.
Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği kuruluşundan bu yana
17 Türkiye Muhasebe kongresi, 3 Türkiye Muhasebe
Uzmanlığı kongresi tertip etmiştir. Dernek 2010-2014
döneminde V.Türkiye Muhasebe Uzmanlığı Kongresi tertip
edip, Mesleğe yeni bir boyut kazandıracak konuları meslek
mensupları için gündeme getirmiştir.
1977 Yılında, Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (
İFAC)’na kurucu üye olarak katılmış ve Uluslararası
Muhasebe Standartları Komitesi (IASC) ne üye olmuştur.
Kendisinin ve başka arkadaşlarımızın başka teklifleri oldu.
Bu arada işletme iktisadı öğretim üyesi Dr. İsmet Alkan,
sadece muhasebecilerin değil, işletme organizatörlerinin de
ayni teşkilatta bulunmasının doğru olacağını söyledi.
1999
Yılında
Akdeniz
Federasyonu’na üye olmuştur.
Tarafımızdan hazırlanan müsveddeyi, üzerinde bazı küçük
değişikliklerden sonra kat’ileştirerek vilayete verdik. 1942
Yılının Ekim ayında dernek kuruldu.
2004 Yılında Uluslararası
(IAAER) ne üye olmuştur
Merkez, İstanbul’da Bahçekapı’da Agopyan Hanı’nın 4.
katında idi. İlk başkan O. Fikret Arkun oldu. Başkanlığı 1970
yılına kadar deruhte etti. Aradan zaman geçtikçe dernek
tüzüğünün 4.7,14 ve 15. maddeleri değişti. 1630 Sayılı
yasadan sonra İşletme Organizatörleri deyimi tüzükten
çıkarıldı. Derneğin merkezi daha sonra Ankara Cad. No 54’e,
daha sonra İstiklal Cad. Nil Han’a, daha sonra da bugünkü
yerine taşındı. Derneğin unvanına 28 Mart 1975 tarih ve
7/9737 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Türkiye kelimesi
eklendi.


Eğiticileri
Birliği
Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği 1973 yılından 1989
yılına kadar üye alımını sınav ile yapmış, 1989 yılından
sonra TÜRMOB’un kuruluşu ve Meslek yasamızın yürürlüğe
girmesi nedeni ile Meslek mensuplarımızın sertifikalanması
nedeni ile sınav yerine üye kabulünü Üye Kabul
Komisyonunun belirlediği şartların oluşması neticesi onaya
bırakmıştır.
SERMAYE PİYASASI KURULU
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK),
idari
ve mali özerkliğe
sahip
düzenleyici ve denetleyici bir kamu
kurumudur.
1981 yılında 2499 sayılı Sermaye
Piyasası Kanunu ile kurulmuştur.
Derneğin Amaçları: Derneğin kuruluşunda tüzüğünün ikinci
maddesinde Derneğin Mevzu ve Gayesi başlığı altında
amaçlar şu şekilde sıralanmıştı.

Muhasebe
Muhasebeciler
2006 Yılında 17. Dünya Muhasebeciler Kongresini ve 10.
Dünya Muhasebe Eğiticileri Kongresini TÜRMOB ile birlikte
organize etmiştir.
Ondört kurucunun altısı ( Alrona,Parman, Somer, Otar,
Aydın) muhasebecidir. Üçü (Aker, Alaybek ve Saydar) –
muhasebe ile ilgili- devlet memurudur. Üçü ( Arkun, Kiver ve
Alkan) akademisyendir. İkisi de ( Bigat, Atasoy) ticaret ile
uğraşmaktadır. Bu yapı karma bir yapıdır ve 1930’lu yılların
yarattığı ortamın muhasebe ile ilgili olan kesimlerinin
temsilcileridir. Aker dışında hepsi İstanbul’dadır.


Ülkeleri
Sermaye Piyasası Kurulu'nun amacı; Sermaye Piyasası
Kanunu'nun 1'inci maddesinde açıkça belirtilmiş olup;
tasarrufların menkul kıymetlere yatırılarak halkın iktisadi
kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak
amacıyla; sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık
içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının
korunmasını, düzenlemek ve denetlemektir.
Muhasebe ilmini yaymak ve ilerletmek,
Muhasiplik
mesleğini
ilerletmek,
muhasiplerin
menfaatlerini
korumak
ve
aralarındaki
bağı
kuvvetlendirmek.
Muhasiplikteki
mesleki
ve
ahlaki
standartların
korunmasını ve yükselmesini temin etmek.
Resmi ve hususi müesseselere, muhasebe ve bununla
alakalı işlerinde müzaharet ( yardım) etmek.
İktisadi işletmelerin organizasyonunun yapılması veya
mevcut organizasyonun tanzim ve ıslahı hususunda
bunlara zahir (yardımcı) olmak.
Sermaye Piyasası Kurulu'nun düzenlemeleri, sermaye
piyasası hukukunun temel kaynaklarından birisidir.
SPK
düzenlemeleri
genellikle
"tebliğ"
şeklinde
çıkarılmaktadır. Diğer taraftan, bireysel emeklilikte olduğu
gibi, "yönetmelik" şeklinde SPK düzenlemeleri de yok
değildir. Ayrıca, günümüzün hızla değişen ekonomik
koşullarına uyum sağlamak ve uygulamaları belirli esaslara
bağlamak
bakımından
Kurul
İlke
Kararları
da
yayınlamaktadır.
Bu amaçlar, 1940’lı yılların muhasebe ile ilgili ileri
görüşlülüğünü temsil ediyordu. Muhasebe biliminin
geliştirilmesi isteniyor. Etik kuralların getirilmesi savunuluyor.
Muhasebe mesleğine hem standartlar konulması ve hem de
muhasebecinin haklarının korunması üzerinde duruluyordu.
Bu ilkelerin oluşturulması için Türkiye’de yüz yıl boyunca
çaba harcandığı göz önünde tutulursa, kurucuların ileri
görüşlülüğü daha iyi anlaşılır.
73
SMMM Staja Giriş Sınavı – Uluslararası Finansal Kuruluşlar
KAMU GÖZETİMİ KURUMU
Kurum 2014 yılında IFIAR
üyesi olmuştur.
Kurum
XBRL
Türkiye
temsilcisidir. Bir işletmenin finansal tablolarının ve diğer
finansal bilgilerinin, finansal raporlama standartlarına
uygunluğu ve doğruluğu hususunda, gerekli bağımsız
denetim
teknikleri
uygulanarak
denetlenmesi
ve
değerlendirilerek bir rapora bağlanmasıdır.
Kamu gözetimi, genel olarak bağımsız denetim faaliyetlerinin
mevcut yasal düzenlemelere uygunluğunun ve bu
faaliyetlerin
standartlara
uygun
olarak
yürütülüp
yürütülmediğinin, meslekten bağımsız, kamu yararını ön
planda tutan bir kurum tarafından çeşitli uygulamalarla
kontrol edilmesidir.
Bağımsız denetim, bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim
kuruluşları tarafından yürütülür. Bağımsız denetçiler; yeminli
mali müşavirlik ya da serbest muhasebeci mali müşavirlik
ruhsatını almış meslek mensupları arasından KGK
tarafından yetkilendirilen kişilerdir.
Bağımsız denetim kuruluşları ise; Kurumdan bağımsız
denetim alanında faaliyette bulunma yetkisi alan şirketlerdir.
KGK VE GÖREVLERİ
Kamu Gözetimi alanında uluslararası gelişmelerin gereği
olarak yeni Türk Ticaret Kanunu uyarınca öngörülen
bağımsız denetim alanını düzenlemek üzere 660 sayılı
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 2 Kasım 2011
tarihinde kurulmuştur.
Başbakanlıkla ilişkili, idari özerkliğe sahip bir Üst Kuruldur.
KGK'nın temel amacı, yatırımcıların çıkarlarını ve denetim
raporlarının doğru ve bağımsız olarak hazırlanmasına ilişkin
kamu yararını korumak ile doğru, güvenilir ve
karşılaştırılabilir finansal bilginin sunumunu sağlamaktır. Bu
doğrultuda başta borsa şirketleri, bankalar, sigorta şirketleri
olmak üzere belirlenen büyük ölçekli şirketlerin denetimlerini
gözetmek ve izlemek için kurulmuştur.
Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşlarını
yetkilendirmek. Bağımsız denetim alanında kamu gözetimi
yapmak ve böylece bağımsız denetimde uygulama birliğini,
gerekli güveni ve kaliteyi sağlamak. Uluslararası Muhasebe
Standartlarıyla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını
(TMS) oluşturmak ve yayımlamak. Uluslararası Denetim
Standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarını (TDS)
oluşturmak ve yayımlamak.
74
FİNANSAL MUHASEBE CEVAP ANAHTARI
Bölüm 01
Mali Tablolar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
B
E
C
D
C
D
D
E
A
B
C
D
A
D
C
B
B
C
D
D
D
C
B
E
C
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
D
B
C
C
D
D
D
B
D
E
B
C
C
B
C
B
B
D
Bölüm 02
Kasa
Bölüm 03
Bankalar
Bölüm 04
Çekler
Bölüm 05
M. Kıymet
Hisse Snd.
Bölüm 06
Tahviller
Bölüm 07
Alacak
ve Borçlar
Bölüm 08
Stoklar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
A
E
E
D
C
B
E
A
A
C
D
E
E
B
B
D
B
D
A
D
B
A
C
B
D
B
D
B
D
C
C
E
A
A
A
E
B
A
D
C
E
C
C
D
A
E
E
E
A
E
D
E
B
A
C
D
D
B
B
E
B
B
A
D
D
B
C
C
B
A
B
D
B
A
D
C
D
B
D
A
A
A
A
A
C
D
B
B
B
B
A
B
D
C
E
A
E
A
Bölüm 09
Dönem Ayırıcı
Hesaplar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
B
E
E
C
D
A
A
D
E
C
D
Bölüm 10
Maddi Duran
Varlıklar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
B
D
A
E
D
A
E
E
E
C
B
C
A
E
Bölüm 11
Öz Kaynaklar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
B
E
D
A
C
C
D
D
A
E
A
E
D
A
A
A
C
Bölüm 12
Kapanış
İşlemleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
D
D
B
C
A
C
B
A
B