PSİKOFARMAKOLOJİ 7

PSİKOFARMAKOLOJİ 7
Anksiyete Bozuklukları Tedavisi
Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül
HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar
www.gunescocuk.com
ANKSİYETE
Somatik belirtilerin de eşlik ettiği,
nedensiz bir tedirginlik ve korku hali.
•
•
•
•
•
kaygı,
sıkıntı,
bunaltı,
endişe,
korku
"kötü bir şey olacakmış hissi”
“rahatsız edici bir endişe hali"
"nedensiz bir korku”
Nörobiyoloji
• Amigadala ve lokus seruleus başta olmak üzere
hipotalamus, nükleus ambigius, nükleus retikülaris ve
paraventriküler nükleus gibi nöroanatomik yapılar ile
• GABA-Benzodiazepin Reseptör-Cl- iyonoforu, santral
noradrenerjik ve serotonerjik sistemler anksiyete
semptomlarının ortaya çıkmasında ve anormal
anksiyetenin bir hastalık olarak sürdürülmesinde çok
öenmlidir.
• Santral adenozin, kolesistokin ve glutamat ile birlikte
NO'nun da anksiyete oluşumunda önemli bir role sahip
olduğunu düşündüren önemli veriler vardır.
ANKSİYETE BOZUKLUĞU
Kişinin mesleki ve ailevi yaşantısını etkilemeye başlamışsa,
Kişilerarası ilişkilerinde zorluklar oluşturuyorsa,
Gün içinde çok sık karşısına çıkıyor ve gününün büyük bir
bölümünü kapsıyorsa,
Bu duygulanımını kontrol edemiyor ve başa çıkamıyorsa,
En az 6 aydır bu durumu yaşıyorsa
Anksiyete Bozukluğu olma olasılığı yüksektir.
• Kadınlarda erkeklere oranla iki kat
fazla görülür. Vakaların yarısından
çoğu çocukluk ve erişkinliğe geçiş
döneminde başlamaktadır.
ANKSİYETE BOZUKLUKLARI/DSM 5
 Ayrılma kaygısı bozukluğu
 Seçici konuşmazlık(mutizm)
 Özgül fobi
 Toplumsal kaygı bozukluğu(sosyal fobi)
 Panik bozukluğu
 Agarofobi
 Yaygın kaygı(anksiyete) bozukluğu
 Maddenin ilacın yol açtığı kaygı bozukluğu
 Başka bir sağlık durumuna bağlı kaygı bozukluğu
 Tanımlanmış diğer bir kaygı bozukluğu
 Tanımlanmamış kaygı bozukluğu
PANİK ATAK BELİRTİLERİ
Otonomik uyarılma belirtileri
1.
2.
3.
4.
Çarpıntı, kalp atımlarında hızlanma
Terleme
Titreme, sarsıntı
Ağız kuruması
5.
6.
7.
8.
Nefes almada güçlük
Boğulma hissi
Göğüste ağrı ya da baskı
Bulantı veya karında rahatsızlık
Göğüs ve karın belirtileri
Zihinle ilgili belirtiler
9. Sersemlik, baş dönmesi, bayılma hissi, dengesizlik
10. Derealizasyon, depersonalizasyon
11. Kontrolu yitirme, çıldırma, kendinden geçme korkusu
12. Ölüm korkusu
Genel Belirtiler
13. Sıcak ya da soğuk basması
14. Uyuşma, karıncalanma
PB Farmakoterapisi
• SSRI ve TSA lar kullanılır.
• SSRI larda tedavini başında anksiyete artışı
olabilir. Dozlar hastaya göre değişkenlik gösterir.
• PB da düşük dozla başlanır yanıt alana kadar
yavaş yavaş artırılır.
• 6-8 haftada yanıt alınır.
• Yanıt alınmadıysa başka bir antidepresan
eklenir.tedavi yaklaşık 1 yıldır ve ilaç dozu yavaşça
azlatılarak kesilir.
• Benzodiazepinler kesinlikle ilk tercih değildir.
• Benzodiazepinlerin yan etkileri:
– tolerans gelişimi,
– bağımlılık yapma riski
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU
BELİRTİLERİ
Otonomik uyarılma belirtileri
1) Çarpıntı, kalp atımlarında hızlanma
2) Terleme
3) Titreme, sarsıntı
4) Ağız kuruması
Göğüs ve karın belirtileri
5)Nefes almada güçlük
6)Boğulma hissi
7)Göğüste ağrı ya da baskı
8)Bulantı veya karında rahatsızlık
Zihinle ilgili belirtiler
9)Sersemlik, baş dönmesi, bayılma hissi, dengesizlik
10)Derealizasyon, depersonalizasyon
11)Kontrolu yitirme, çıldırma, kendinden geçme korkusu
12)Ölüm korkusu
Genel Belirtiler
13)Sıcak ya da soğuk basması
14)Uyuşma, karıncalanma
Gerilim Belirtileri:
15)Kas gerilimi veya ağrı ve sızılar
16)Huzursuzluk ve gevşeyememe
17)Zihinsel gerginlik, patlayacak gibi olma
18)Boğazda yumruk hissi veya yutma güçlüğü
Diğer non-spesifik belirtiler:
19) Ufak şeylere büyük tepki verme veya irkilme
20)Dikkat toplamada güçlük veya kaygı ve endişe yüzünden zihnin
boşluğa düşmesi
21)Sürekli sinirlilik
22)Endişeler yüzünden uyuyamama
YAB Farmakoterapisi
• SSR ve TSA lar kullanılır.
• YAB depresyonla sık birliktelik olduğundan
antidepresan dozlarında kullanılmalıdır.
Benzodiazepinler hızlı etkilidir, ancak sınırlı
kullanılırlar.
• Buspiron bağımlılık potansiyeli olmayan bir
anksiyolitiktir. YAB nun bilişsel belirtilerini
azaltmada daha etkin görünmektedir. Ancak 2-3
haftanın sonra etki eder.
• Başlanılan SSRI ve TSA 6-8 hafta devam
edilmelidir.
• Düzelmede tedavi 6 ay-1 yıl devam edilmelidir.
Anksiyete bozukluğunun tedavisinde
İlaç tedavisi yanında;
kişinin
beklentileri,
düşünüş
biçimini
değiştirme,
gevşeme
eğitimi,
belli
durumlardan kaçınma gelişmiş ise kaygıya
yol açan etkenlerle yüzleştirme gibi
yaklaşımların olduğu bilişsel tedavi
uygulanmalıdır.
Anksiyolitikler
• Benzodiyazepinler: Bunlar fizyolojik uykuya
yakın özellikleri olan bir uyku hali sağlar.
• Barbitürat türevleri: Kişinin normalden ağır
olarak algıladığı bir uyku hali sağlar. Uzun süre
kullanılırsa bağımlılık oluşabilir.
• Antikonvülsif özellikleri nedeniyle
benzodiyazepinler epilepsi tedavisinde,
çocuklarda yüksek ateşe bağlı havale
nöbetlerinin önlenmesi ve tedavisinde
kullanılabilirler.
• Bazen kas gevşetici olarak kullanılabilirler.
• Benzodiazepinler
– Kısa etkililer (hızlı etki ama kısa süreli) •
Xanax (alprazolam)
Ativan (lorazepam)
Dormicum (midazolam)
Lexotonil (bromazepam)
- Uzun etkililer
Diazem, Nervium (diazepam)
Tranklisen (klorazepat )
Librax (klordiazepoksid
Rivotril (Klonazepam )
Rohypnol (flunitrazepam)
Yan etkileri
Bağımlılık yapar,
yeşil reçete (4 ‐ 8 hafta en fazla )
Zehirlenme çok yüksek dozlarda (nistagmus,
solunum solunum baskılanması)
Kısa etkililerin toleransı daha hızlı
Alkolle alınmaz
Araç kullanılmaz
Barbitüratlar
• Luminal (Fenobarbital)
• Pentotal (tiyopental)