HİPERTANSİYON,SODYUM ( Na+),KLOR,ADH Anti Diüretik

HİPERTANSİYON
Yüksek Tansiyon; HT; HBP;
Hipertansiyonun neden olduğu kalp damar hastalıkları dünyadaki
en büyük ölüm sebebidir. Kan kalp tarafından damarlara
pompalanır. Damar içindeki basıncın yüksek olmasına
hipertansiyon denir. Arter içindeki kan basıncı normalde 120
ila 70 mm cıva basıncıdır ( 120- 70 mmHg). İlk rakam ( 120
mmHg ) sistolik basınç yani kalbin kasılması sırasında olan
basınçtır. İkinci rakam ( 70 mm Hg) ise diyastolik yani kalbin
gevşemesi sırasında oluşan basınçtır. Bu değerlerden birinin
yükselmesine hipertansiyon denir.
Normal tansiyon 120 – 70 mm Hg olmalıdır,
Yüksek tansiyon 140 – 90 mm Hg ve üstüdür,
Tansiyon 120 – 70 ila 140 – 90 arasında ise buna sınır
hipertansiyon denir.
Sınır hipertansiyon hastalar ileride hipertansiyon
hastası olurlar.
Böbrek, kalp hastaları ve inme geçirmiş hastalarda
tansiyonun normale getirilmesi hayati önem taşır.
Hipertansiyon neden olur?
Birçok faktör kan basıncını etkiler.
Vücuttaki tuz ve su miktarı,
Böbreklerin iyi çalışması,
Sinir sistemi,
Damarların iyi çalışması,
Hormonlar tansiyonu belirleyen en önemli faktörlerdir.
Yaş ilerledikçe tansiyon yükselir, bunun nedeni yaşla birlikte
damarların sertleşmesi ve elastikliğini kaybetmesidir.
Günümüzde yüksek tansiyonun ana sebebi damar sertleşmesidir.
Yüksek kolesterol damar duvarında birikerek damarın
elastikliğini bozar ve kalp den gelen basınç ile genişleyemez,
tansiyon yükselir.
Tansiyonu yükselten sebepler:
Obezite,
Stres, anksiyete,
Aşırı alkol tüketimi ( erkekler için günde 2, kadınlar
için günde 1 bardaktan fazla içki),
Tuzlu yemek,
Ailede hipertansiyon öyküsü olması,
Diyabet,
Sigara içmek tansiyonu yükseltir.
Ancak genellikle hastaların çoğunda tansiyonu yükseltecek bir
sebep bulunamaz, buna esansiyel hipertansiyon denir. Yüksek
tansiyon kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, kalp
yetmezliği, kalp krizi, inme, felç ve erken ölüm riskini çok
arttırır.
Hipertansiyonun belirtileri nelerdir?
Hipertansiyon genellikle hiçbir şikayete sebep olmaz. Hastalar
genellikle sağlık kontrolleri sırasında yakalanır. Kalp,
böbrek hastalıkları ortaya çıkınca hipertansiyon hastası
olduklarını öğrenen birçok hasta vardır.
Ani tansiyon yükselmeleri ve malin hipertansiyon denilen
tehlikeli ve aşırı yükselmelerde baş ağrısı, bulantı, kusma,
şuur bulanıklıkları olabilir.
Hipertansiyon nasıl teşhis edilir?
Tansiyon ölçümü temel sağlık kontrollerinden birisidir ve
çocuk yaştan itibaren düzenli kontrol edilmesi gerekir. Gün
içinde tansiyonda iniş çıkışlar olması normaldir. Evde
istirahatte tansiyon ölçümü daha sağlıklı sonuçlar verir. Gün
içinde koşuşturmalar arasında tansiyon doğal olarak üst
sınırları aşabilir bu hipertansiyon değildir. Önemli olan
istirahat sırasında tansiyonun yüksek olmasıdır.
Hipertansiyonu olan hastalarda aşağıdaki testler yapılmalıdır:
Holter tansiyon takibi,
EKO kardiyografi,
EKG,
Böbrek fonksiyon testleri,
Metabolik tarama,
Böbrek ultrasonu.
Hipertansiyon tedavisi
Tedavide amaç tansiyonu düşürmek ve komplikasyonları
önlemektir. Hipertansiyon tedavisinde ilaç ile birlikte hayat
tarzı değişiklikleri de gereklidir. Sınır hipertansiyonlu
hastalarda hayat tarzı değişiklikleri ilaçsız tansiyon
kontrolü sağlayabilir. Özellikle aşağıdaki önerilere dikkat
etmek gerekir:
Kilo vermek,
Dengeli ve sağlıklı beslenme,
Potasyumdan zengin diyet,
Bol su içmek,
Düzenli egzersiz,
Sigarayı bırakmak,
Alkolü azaltmak,
Tuzsuz beslenmek,
Stresi azaltmak, hipertansiyonu düzeltmek amacıyla
yapılması gerekenlerdir.
Hipertansiyonu kontrol etmek amacıyla verilen ilaçlar bu
önlemler olmadan pek işe yaramamaktadır.
Kontrol edilmeyen hipertansiyon birçok probleme (
komplikasyona ) yol açar: hipertansiyon komplikasyonları
genellikle ölümle sonuçlanır.
Hipertansif kriz ( çok tehlikeli
yükselmeleridir, ölümle sonuçlanabilir),
İnme ve felçler,
Kronik böbrek hastalıkları,
Kalp krizi, kalp yetmezliği,
ani
tansiyon
Aorta anevrizması ve rüptürü,
Göz dibi kanamaları,
Hipertansiyon hastası iseniz tansiyon ilaçlarınız ile
oynamayın. Hayat tarzı değişikliklerine uymuyor iseniz
ilaçlarınız fayda etmeyecektir. Düzenli doktor kontrolünüze
gidin.
Hipertansiyondan korunma:
Çocuk
yaştan
itibaren
düzenli
tansiyon
kontrolleri
ve
özellikle ailede hipertansiyon var ise 18 yaşından itibaren
düzenli check-up kontrolleri yapılmalıdır. Hayat tarzı
değiştirilmeli ve bu kurallara uyulmalıdır.
Referanslar:
1.Goldstein LB, Bushnell CD, Adams RJ, Appel LJ, Braun LT,
Chaturvedi S, et al. Guidelines for the primary prevention of
stroke: a guideline for healthcare professionals from the
American Heart Association/American Stroke Association.
Stroke. 2011 Feb;42:517-84.
2.Kaplan NM. Systemic hypertension: Treatment. In: Bonow RO,
Mann DL, Zipes DP, Libby P, eds. Braunwald’s Heart Disease: A
Textbook of Cardiovascular Medicine. 9th ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2011:chap 46.
3.Victor, RG. Systemic hypertension: Mechanisms and diagnosis.
In: Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, Libby P, eds. Braunwald’s
Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 9th ed.
Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 45
SODYUM ( Na+)
Na+;
Sodyum klor ile birlikte serumun en önemli mineralidir.
Hücrelerin içinde yaşayabilecekleri ortamı sağlarlar. Hücre
içinde az bulunur. Gıdayla alınır, idrar, ter ve dışkıyla
atılır. Böbrekten büyük oranda süzülür ve geri emilir, az bir
kısmı atılır.
Sodyum İçin Normal Değerler:
Sodyum normalde 137-145 mmol/L arasında olmalıdır.
Sodyum Testi ne için yapılır?
Sodyum dengesi bizi hayatta tutar.
Böbrek hastalıkları,
diyabet, karaciğer hastalıkları ve tansiyon için diüretik gibi
ilaçların kullanımında sodyum ve elektrolit dengesi kolayca
bozulur, bu nedenle bu hastaların izlenmesinde sodyum
miktarına sıklıkla bakılır.
Sodyum Miktarını Arttıran Sebepler
Aşırı tuz almak,
Böbrek hastalıkları,
Aşırı su kaybetmek,
Böbrek üsü bezi hastalıkları,
Şekersiz diyabet,
Şeker hastalığı,
İdrar söktürücüler.
Sodyum Miktarını Azaltan Sebepler
Böbrek hastalıkları,
Böbrek üstü bezi hastalıkları,
İdrar söktürücüler,
İlaçlar,
Aşırı terleme,
İshal gibi hastalıkların izlenmesinde Sodyum değeri
önemlidir.
KLOR
Chloride test – blood; Serum chloride test; Cl-;
Klor negatif yüklü bir iyondur. Diğer mineraller ve iyonlar
ile birlikte kan elektrolitlerini ve asit baz dengesini
oluştururlar. Aralarındaki dengeye homeostaz denir ve bu
dengenin korunması yaşam için çok önemlidir.
Kan klor miktarı kandaki klor miktarını ölçen laboratuar
testidir. Diğer elektrolitler (sodyum, potasyum, bikarbonat)
ile birlikte değerlendirilir. Test birçok faktörden
etkilenebilir.
Kan klor miktarını arttıran ilaçlar:
Asetazolamid,
Amonyum klorür,
Androjenler,
Kortizon içeren ilaçlar,
Östrojen,
Guanetidin,
Metildopa,
Ağrı kesici ilaçlar kan klor miktarını arttırır.
Kan klor miktarını düşüren ilaçlar:
Aldosteron,
Bikarbonat içeren ilaçlar,
İdrar söktürücüler (loop diüretikler),
Tiazid gurubu idara söktürücü ilaçalr,
Triamteren kan klor miktarını düşürür.
Kan klor miktarına ne için bakılır?
Kan
elektrolit
ve
asit
baz
dengesinin,
böbrek
fonksiyonlarının,
metabolik
fonksiyonların
değerlendirilmesinde diğer elektrolitler ile birlikte
kullanılan bir laboratuar testidir.
Kan Klor miktarı için normal değer:
Normal değerler: 96 – 106 nEq/mL dir.
Kanda klor
sebepler:
miktarını
arttıran
(hiperkloremi)
Bromid zehirlenmesi,
Karbonik anhidraz
kullanılır),
inhibitörü
kullanımı
(glokomda
Metabolik asidoz,
Respirtatuar alkaloz ( kompanse),
Renal tübüler asidoz,
Kan klor miktarının azalmasına ( hipokloremi )
neden olan hastalıklar:
Addison hastalığı,
Bartter sendromu,
Yanıklar,
Konjestif kalp yetmezliği,
Dehidratasyon (susuzluk),
İshal, kusma, terleme ile su kaybı,
Hiperaldosteronizm,
Metabolik alkaloz,
Respiratuar asidoz (kompanse),
Uygunsuz Anti Diüretik Hormon ( ADH ) salınımı,
Kan klor seviyesi Multipl Endokrin Neoplazi Tip II ve Primer
Hiperaldosteronmizm hastalıklarının teşhisinde kullanılır.
Referanslar:
1. DuBose TD Jr. Disorders of acid-base balance. In: Brenner
BM, ed. Brenner and Rector’s The Kidney. 8th ed. Philadelphia,
Pa: Saunders Elsevier;2008:chap 14.
2. Seifter JL. Acid-base disorders. In: Goldman L, Ausiello D,
eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier; 2007:chap 119
ADH Anti Diüretik Hormon
Anti diüretik Hormon; Arginine vasopressin;
Antidiuretic hormone; AVP; Vasopressin
Kanda Anti diüretik Hormon ( ADH) miktarını tespit eden
laboratuar testidir. ADH vücutta yapılır dışarıdan da
verilebilir. Vücut suyunu tutan ve serbest su kaybını önleyen
hormondur. Birçok ilaç ve madde ADH seviyesini bozar:
Steroid hormonlar,
Alkol
Klonidin,
Diüretikler,
Haloperidol,
Insülin,
Lityum,
Morfin,
Nikotin,
ADH neden bakılır?
Test ADH seviyesini etkileyen hastalıkların şüphesinde
yapılır. ADH beyin hipofiz bezinden salgılanır. Böbreklerden
serbest su kaybına engel olur. Vücut suyu azalınca ADH salgısı
artar böbrekler su tutar. Vücut suyu azalınca ADH azalır idrar
çıkışı artar. Bu ayarlamayı beyin Hipotalamus bölgesindeki
osmoreseptörler ve baroreseptörler yapar. Bazı hastalıklar ADH
salgısını bozar.
Su kısıtlaması testi ile diyabetes insipidus teşhisinde
kullanılır. Su kısıtlamasına rağmen ADH salgısı artmıyor ise
Diyabetes incipidus ( şekersiz diyabet ) vardır denir.
Anti Diüretik Hormon için normal değerler:
Erişkin: 0 – 4,7 pg/mL
ADH seviyesini yükselten sebepler:
Akut porfiri,
Santral sinir sistemi enfeksiyonları,
Santral sinir sistemi tümörleri,
Akciğer enfeksiyonları,
Akciğer ve mediasten tümörleri,
Cerrahi sonrası sıvı imbalansı,
Uygunsuz ADH sendromu (SIADH).
ADH seviyesini azaltan sebepler:
Hipofiz hasarı,
Diyabetes incipidus (şekersiz diyabet ),
Primer polidipsi
Referanslar:
1.Skorecki K, Ausiello D. Disorders of sodium and water. In:
Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed.
Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007: chap 117.
2.Verbalis JG. Posterior pituitary. In: Goldman L, Ausiello D,
eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders
Elsevier
24 SAATLİK İDRARDA ALDOSTERON
24 saatlik idrarda atılan Aldosteron miktarının ölçülmesidir.
Aldosteron böbrek üstü bezlerinden salgılanan ve vücudun
sodyum – potasyum dengesini ayarlayan en önemli hormondur.
Bkz: kan Aldosteron testi.
Test yapılmadan önce aşağıdakilere dikkat etmek
gerekir:
Aldosteron miktarını arttıran ilaçlar kesilmelidir:
Lityum,
Sprinolakton,
Verapamil
Aldosteron miktarını düşüren ilaçlar kesilmelidir:
ACE inhibitörleri,
Ağrı kesiciler ( NSAI),
Ranitidin,
Propranolol.
Aldosteron testini etkileyen diğer sebepler:
Hamilelik,
Düşük yada yüksek tuzlu beslenme,
Aşırı egzersiz,
Stres.
Test sırasında çay, kahve, kola içilmemelidir. Test öncesi 2
hafta günde 3 gramdan fazla tuz tüketilmemelidir.
24 saatlik
değerler:
idrarda
aldosteron
testin normal değeri 2-26 mcg/24h dir.
için
normal
24 saatlik idrarda
hastalıklar:
aldosteronu
arrtıran
Diüretik ( idrar söktürücü ) ilaçların aşırı kullanımı,
Siroz,
Bilateral adrenal hiperplazi,
Conn sendromu,
Kalp yetmezliği,
İshal yapıcı ilaçların aşırı kullanımı.
İdrarda Aldosteron miktarını düşüren hastalıklar:
Addison hastalığı.
Referanslar:
Young Jr WF. Endocrine hypertension. In: Melmed S, Polonsky
KS, Larsen PR, Kronenberg HM, eds. Williams Textbook of
Endocrinology. 12th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;
2011:chap 16.