EKONOMİ BÜLTENİ 83 11 Temmuz 2011 CARİ AÇIK, SICAK PARA GİRİŞİNE KARŞIN 7.8 MİLYAR DOLAR OLDU CARİ AÇIK-DOLAR Cari Açık (Bin $) Dolar (Ortalama) 10,000 1.65 9,000 1.60 8,000 7,000 1.55 6,000 5,000 1.50 4,000 1.45 3,000 2,000 1.40 1,000 0 Mayıs 11 Nisan 11 Mart 11 Şubat 11 Ocak 11 Aralık 10 Kasım 10 1.35 Ekim 10 Cari işlemler açığı Mayıs ayında 7.8 milyar dolar ile beklentilere paralel gerçekleşmiştir. Böylece 12 aylık kümülatif cari açık rakamı 68.2 milyar dolara yükselmiştir. Ödemeler dengesinin önemli kalemlerinden dış ticaret açığı Mayıs’ta 8.7 milyar dolar ile bu yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Dış ticaret açığının artmasında Mayıs ayında ihracatın sınırlı artış göstermesi etkili olmuştur. Bununla birlikte, Mayıs ayında 1.4 milyar dolara yükselen net turizm gelirleri ile cari açıktaki artış sınırlanmıştır. Cari açığın sınırlanmasında en önemli unsur ise sıcak para olmuştur. Buna göre sıcak paranın yarattığı 6.9 milyar dolarlık fonlama sonucunda cari işlemler açığı 7.8 milyar düzeyinde kalmıştır. Kaynak: TCMB Net-hata noksandaki 4.5 milyar dolarlık artış dikkat çekici… Finansman tarafının ilgi çekici yönü ise, Mayıs ayında net hata ve noksan kalemi altında 10,000 69 gerçeklesen 4.5 milyar dolarlık fon girişi 9,000 68 olmuştur. Böylece, Ocak-Mayıs döneminde net 8,000 67 hata ve noksan finansmanı 8.4 milyar dolara 7,000 66 ulaşmıştır. Daha önceki aylarda net hata noksan 6,000 65 kalemindeki artışın, yurt içindeki yerleşik kişilerin 5,000 64 yurt dışında tuttukları mevduatlarını ülkeye geri 4,000 63 3,000 getirilmesinden kaynaklandığı anlaşılmış, bu 62 2,000 61 nedenle bu kalem aşağı revize edilmiştir. 1,000 60 Dolayısıyla bu kalemde yine aşağı yönlü bir 0 59 revize etme işlemi gerçekleşebilir. Diğer yandan, yabancı yatırımcıların Mayıs ayında hisse ve borç senetlerinde çıkış gerçekleştirdikleri Kaynak: TCMB görülmektedir. Buna göre Mayıs ayında yabancı yatırımcılar 193 milyon dolarlık hisse senedi, 1.1 milyar dolarlık devlet iç borçlanma kağıdı satmıştır. Yani portföy yatırımları ekside gerçekleşmiştir. İMKB (10 BANKA)-GÖSTERGE FAİZ IMKB (10 Banka) Gösterge Faiz Borsada yabancı payının %62.5’a gerilemesi de 10 bu durumu desteklemektedir. Özellikle banka 180,000 9 hisselerinde satış gerçekleştiren yabancı 160,000 8 140,000 yatırımcıların pozisyon değişimine bağlı olarak 7 120,000 bu dönemde endekste gerileme yaşanırken, 6 gösterge faizler %9 seviyesini aşmıştır. Portföy 100,000 5 80,000 yatırımlarının ekside gerçekleşmesine karşın 4 60,000 3 sıcak paranın 6.9 milyar dolara ulaşmasında 40,000 2 bankaların dışarıdan 2.5 milyar dolarlık kredi 20,000 1 kullanmaları ve 4.5 milyar dolarlık net-hata 0 0 noksan kalemi etkili olmuştur. Bunların dışında, net dogrudan yabancı yatırım 0.8 milyar $ ile Mayıs 2010’daki 0.2 milyar doların oldukça Kaynak: Matriks, TCMB üzerinde gerçekleşmiştir. Yabancı Payı Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Tuzla Kampusü, Tuzla / İstanbul Tel: 0 216 677 1630/1996 www.okfram.okan.edu.tr, [email protected] twitter.com/okfram facebook.com/okfram Mayıs 11 Nisan 11 Mart 11 Şubat 11 Ocak 11 Aralık 10 Kasım 10 Ekim 10 Mayıs 11 Nisan 11 Mart 11 Sıcak Para Şubat 11 Ocak 11 Aralık 10 Kasım 10 Ekim 10 SICAK PARA-BORSADA YABANCI PAYI 100 milyar dolara dayanan rezervler önemli bir güvence. . . Cari işlemler açığında meydana gelebilecek anlık bir şoka karşı en önemli tedbir rezerv kalemleridir. Buna göre T.C. Merkez Bankası’nın rezervlerinin 100 milyar dolar sınırına dayanması olumlu bir gelişme olarak durmaktadır. 2001 krizinin meydana geldiği süreçte Türkiye’yi savunmasız bırakan düşük rezerv rakamı düşünüldüğünde, T.C. Merkez Bankası’nın mevcut durumda oldukça güçlü olduğu görülmektedir. Ancak rezervlerin sadece bir emniyet sistemi olduğu unutulmamalı, rezervlere güvenilerek cari açık sorunun olası etkileri küçük görülmemelidir. Dolar kurundaki artış açığı dengeleyebilir, kalıcı çözüm uzun vadeli tedbirlerde. . . Dolar kurunun kademeli olarak 1.60 seviyesinin üstüne gelmesi ve bu noktada kalması, önümüzdeki dönemde cari açığı dengeleyebilecek bir unsur olarak durmaktadır. Döviz kurunun yüksek seyretmesi, ithalatı frenleyebileceği gibi, ihracatı yukarı taşıyabilecek bir unsur olup, cari açığın en kritik kalemi olan dış ticaret açığını aşağı çekebilecektir. Dolayısıyla döviz kurunun bu düzeylerde seyretmesi durumunda 2011’in son çeyreğinde cari açıkta iyileşme görülebilir. Ancak cari açığın mevcut seviyelerde kalmasının sıcak para sayesinde sağlandığı unutulmamalıdır. Diğer yandan, yüksek büyüme ortamında ara malı ithalatı nedeniyle patlama yapan cari açıkta kalıcı çözümün teknolojiye uzun vadeli yatırımda olduğunu düşünmekteyiz. Dolayısıyla, OKFRAM olarak, döviz kurunun yüksek seyretmesi durumunda cari açığın 2011 yılının son çeyreğinde normalize olabileceğini, kalıcı çözümün ise ara malı ithalatı gereksimini azaltabilecek teknoloji yatırımlarına yönelik teşviklerde olduğu kanatindeyiz. Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Tuzla Kampusü, Tuzla / İstanbul Tel: 0 216 677 1630/1996 www.okfram.okan.edu.tr, [email protected] twitter.com/okfram facebook.com/okfram